InBeeld44 - Fotobond

FOTOBOND
InBeeld
44
November 2006
Jaargang 11
Kwartaalblad voor leden van fotoclubs aangesloten bij de Bond van Nederlandse Amateur Fotografen Verenigingen
BondsDiawedstrijd / DiaDuel
Foto Nationaal 2006 • Sequenties en series
Beeldrijm en het derde beeld • Exposities • Agenda

Fotobond InBeeld is een
uitgave van de BNAFV, Bond
van Nederlandse Amateur
Fotografen Verenigingen,
www.fotobond.nl.
Uitgever Focus Publishing BV,
Hendrik Figeeweg 1-z, 2031 BJ Haarlem,
tel: 023-5348844, fax: 023-5423110,
e-mail: focus@focusmedia.nl.
De inhoud van dit magazine verschijnt onder
verantwoording van de BNAFV, niet onder
die van uitgever Focus Publishing BV.
Redactie Wim Broekman (hoofdredacteur)
Focus Media Groep (eindred.), Gijs van Gent
(beeld), Rob Agterdenbos, Peter van Tuyl.
Redactie-adres Jachtlaan 31, 6713 KK Ede,
t.a.v. Gijs van Gent. Foto’s op cd, 300 dpi, A4,
tekst per e-mail: inbeeld@fotobond.nl.
Ledenadministratie Hannie Jansen,
’t Grachtje Over 128, 1625 PN Hoorn,
tel: 0229-271103,
e-mail: hanniejansen@quicknet.nl.
Bondsbureau Gerda Gallee (zegels,
ledenkaarten, contributie, collectiedienst),
Venbergse molen 55, 5612 DX Eindhoven,
tel: 040-2817575, e-mail: g.galle@hccnet.nl.
Algemeen secretaris Helmut J. Gassen,
Zandeiland 3, 5658 AK Eindhoven,
tel: 040-2514074,
e-mail: helmut.gassen@hccnet.nl.
Advertenties Roos Schouw, Focus Media
Groep, Hendrik Figeeweg 1-z, 2031 BJ Haarlem,
tel: 023-5348844, fax: 023-5423110.
Vormgeving Ido Harmens, FirmaVorm.
Druk Boom Planeta, Haarlem.
Testrapporten De gratis verspreiding van
Fotobond InBeeld wordt mede mogelijk
gemaakt door een selectie van de beste
testrapporten uit Focus, maandblad voor
de vrijetijds- en vakfotograaf.
Oplagegevens Fotobond InBeeld verschijnt
vier keer per jaar en wordt toegezonden
aan alle leden van fotoclubs, aangesloten
bij de BNAFV. Oplage: 7.000 exemplaren.
Verschijningsdata Februari, april, september,
november. Inleverdata kopij en foto’s:
1 januari, 1 maart, 1 augustus, 1 oktober.
Auteursrecht Het auteursrecht op deze
uitgave en op de daarin verschenen artikelen
wordt door de BNAFV voorbehouden.
Auteursrechten op geplaatste foto’s zijn
voorbehouden aan de auteurs. Het plaatsen
van foto’s van de leden van clubs aangesloten
bij de BNAFV geeft geen recht op
enige vergoeding.
De BNAFV is lid van FIAP,
FédérationInternationale
l’Art Photographique.
Tijdschrift erkend
door FIAP.
Focus Publishing BV
is onderdeel van de
Focus Media Groep,
www.focusmedia.nl.
Stuurmanskunst
De Fotobond werkt al jaren op prettige manier samen met de Stichting Beeldende
Amateurkunst (SBA). Met enige regelmaat geeft de SBA boekjes uit, die ook voor ons
als fotografen bijzonder interessant zijn. Nu is er weer een nieuwe verschenen en wel
‘Stuurmanskunst’, met name bestemd voor de besturen van verenigingen. Veel vragen
die je als bestuur hebt, van het werven van nieuwe leden tot het omgaan met lokale
overheden, kortom te veel om op te noemen. Geen droge theorie, ook geen kant
en klare recepten, maar je leest er hoe anderen het doen, wat hun ervaringen zijn.
En daar kun je wat mee. Te bestellen voor € 7,50 + portokosten via de website
www.amateurkunst.net (acceptgiro wordt meegezonden).
In dit boekje staat ook een stukje over mentoren, begeleiders, besprekers. Binnen de
Fotobond is er veel vraag naar deze mensen. Er zijn er eigenlijk veel te weinig en we
doen daarvoor dan ook steeds weer een beroep op dezelfde personen. Jaren geleden
hebben we samen met de SBA eenmalig een mentorencursus georganiseerd en we
hebben met hen een eerste inventarisatie uitgevoerd naar de feitelijke behoefte. Hieruit
blijkt dat er een grote behoefte aan een dergelijke opleiding is. De eerste gesprekken
hierover zijn nu bezig. Het lijkt wel een bredere opleiding te gaan worden, niet
alleen gericht op mentoren, begeleiders, besprekers in fotoclubs, maar ook op rondleiders
in musea, recensenten van exposities etc. Waarschijnlijk start de eerste leergang
al komend jaar. Belangrijk dus voor alle mensen die hier iets in willen gaan doen,
of die hun eigen kennis en vaardigheden willen vergroten.
Overigens: vanaf 1 januari houdt de SBA op te bestaan. Zij gaat dan op in een veel
grotere stichting. De naam is nog niet bekend, maar het wordt een organisatie voor
de hele amateurkunst, van muziek en dans tot beeldhouwen en schrijven. Voor de
fotografie verandert er daardoor waarschijnlijk niet veel.
Even iets heel anders: ik krijg veel uitnodigingen voor openingen van exposities.
Eén van de voordelen van voorzitter zijn. Dank daarvoor. Vooral in deze tijd van het
jaar zijn er weer veel tentoonstellingen. Er zijn vaak zoveel mooie beelden te zien,
maar er komen vaak veel te weinig bezoekers. Daarom vanaf deze plaats een oproep
om toch vooral de exposities bij u in de regio te bezoeken. Je mist wat als je ze niet
gezien hebt!
Frank Boots
Van de voorzitter
Coverfoto Ton van Vroonhoven - FK De Liemers
(zilver in de BondsDiawedstrijd)
04 Foto Nationaal 2006 Dringen aan de top
08 BondsDiawedstrijd / DiaDuel 2006
13 FocusTest Panasonic Lumix DMC-L1
16 Met andere ogen Kritisch bekeken
18 Thema Sequenties en series
22 Zo doe ik dat Beeldrijm en het derde beeld
24 Exposities Ga eens kijken
26 Mededelingen
27 FocusTest Olympus E-400
Inhoud
InBeeld 44 -2006 3

Expositie Foto Nationaal 2006
Dringen aan de top
Het aantal inzendingen voor deze editie-2006 lag zeer hoog (131) en om
vooral praktische redenen kan de jury maximaal 20 series accepteren. Minder
mag, méér niet. Als het er veel meer zouden worden, is het waarschijnlijk
niet meer de top, maar tevens de subtop van wat er in de Fotobond wordt
gemaakt. Dat betekent dat het jureren streng moet gebeuren. Bij de bespre-
king tijdens de opening in Doetinchem kwamen alleen de gehangen series
aan de orde. De ‘afgewezen’ kandidaten tasten als gebruikelijk in het duister
over het waarom. Dat kan bij deze aantallen helaas moeilijk anders.
Juryleden waren Martijn van den Broek, coördinator beeldresearch
bij het Nederlands fotomuseum in Rotterdam, Frank
van der Stok, o.a. docent fotografie aan Academie Sint Joost
in Breda en Wim Broekman, fotograaf, journalist en docent.
Juryvoorzitter zonder stemrecht was Rob Agterdenbos, bestuurslid
van de Fotobond.
Tijdens de selectie werd met mate gediscussieerd over het waarom
wel of niet van series, maar de meningen liepen niet al te
ver uiteen. Het zou mogelijk geweest zijn tot een selectie van
pakweg 25 series te komen, maar meer ook niet als je vergelijkt
met de eerste 20. Daar kunnen heel uiteenlopende redenen
voor zijn. Technisch b.v. als de inzender het digitaal printen
nog niet goed onder de knie heeft, blijkend uit wat groenige
of paarse zwartwit prints, zonder dat die tint een inhoudelijke
functie heeft. Of een wat vlekkerige of niet goed verscherpte
print. De basis van sommige series is de techniek, niet de inhoud.
Dat zijn nog concrete, gemakkelijk te constateren zaken.
Lastiger wordt het wanneer het om originaliteit gaat, om uniforme
kwaliteit binnen de serie, zeggingskracht e.d. Daar legt
4 InBeeld 44 -2006
elk jurylid vaak zijn eigen nadruk. Een al te voor de hand liggende,
clichématige benadering valt uiteraard af, foto’s met
een enkele betekenislaag meestal ook. Er was nogal wat werk
dat blijk gaf van een ‘wil tot opvallen’, van geldingsdrang.
‘Kijk mij eens’ in plaats van de aanzet tot communiceren of
nadruk op inhoud.
Het selecteren blijft leuk en stimulerend, omdat er opnieuw
zo’n grote diversiteit aan stijlen, onderwerpen en technieken
te zien was. Naar namen wordt absoluut niet gekeken, totdat
de uitslag vaststaat. Niettemin herken je, als je tenminste
enigszins bent ingevoerd in amateurland, gemakkelijk het
eigen handschrift van enkele fotografen. En dat geeft ook
verrassingen.
Het is dus weer een heel aantrekkelijke expositie geworden.
Op deze pagina’s de drie bekroonde series. Als het nog kan
tijdens de rondreis: ga de originelen zien en bekijk ook de
andere 17 series. Ze zijn het waard.
Wim Broekman
V.l.n.r. de juryleden Frank van der Stok, Martijn van den Broek en Wim Broekman.

De eervol vermelde Pascal van Heesch is meer bekend van zijn journalistieke
werk, terwijl hij hier een charmante serie toonde van onscherp, in veel wit en
weinig zwart weergegeven industriële bouwwerken uit het Ruhrgebied.

Expositie Foto Nationaal 2006
De eervol vermelde serie van Wim
Bannink liet een opslagruimte voor
etalagepoppen zien in warmtoonzwartwit
prints. Hoe concreet dat
ook lijkt, prachtig van compositie
en variatie, het thema is evenzeer
het licht, een serie in een fijnzinnig
clair obscur.
6 InBeeld 44 -2006

Van de eveneens eervol vermelde John Seegers (en anderen) zagen we eerder kleurrijke straatbeelden
uit Cuba. Dat kan neigen naar een ‘déjà vu’, maar als het opnieuw heel goed is qua gekozen
moment, beeldspanning, compositie en kleurgebruik is de onderscheiding verdiend.
InBeeld 44 -2006 7

Wedstrijd BondsDiawedstrijd/DiaDuel 2006
Wim Broekman N.A.F.V. Amsterdam Goud - winnaar beker Fotobond
Als waarnemer bij de jurering mocht ik mijn eigen conclusies
trekken. In de ruim 100 jaar van het bestaan van ‘lantaarnplaatjes’
en dia’s lukte het niet om alle makers de plaats van
het ‘duimmerk’ op het raampje bij te brengen. Er zat nog een
half dozijn fout, zodat het dia zichtbaar verkeerd op het
scherm kwam. Dat werd dan gecorrigeerd. Nascholing zit er
niet in: helaas heeft het dia zijn tijd gehad en wat in een
eeuw niet lukt bereik je niet in de nadagen.
Opvallend vind ik de bijna automatische keuze voor een
horizontaal formaat, zelfs als het onderwerp vraagt om verticaal.
Eenmaal móest het m.i. verticaal, maar ja, ’s makers wil
is wet en ja, één jurylid vond het zelfs winst. Dat blijft dus zo
op het scherm.
Beelden van reflecties, een dankbaar onderwerp, omkeren
kan leiden tot een geforceerd of zelfs wat kinderachtig beeld.
Er zijn vaak te veel elementen die zo’n keuze onlogisch maken
en die na omkering storen. Het trof me dat men wel oog
heeft voor het goede onderwerp, maar dat echt kijken en
8 InBeeld 44 -2006
dat vervolgens vertalen naar een beeld moeilijk zijn: veel is
te verbeteren bij een stapje opzij of vooruit, een hoger of
lager standpunt. Men herkent de kwaliteiten en komt niet
verder dan een betrekkelijk platte kiek, te voor de hand liggend.
Haast? Slordigheid? Onkunde? De oplossing: denk na
en benadruk datgene wat je beweegt de opname te maken.
Geef je eigen visie weer, geen neutrale kijk op het onderwerp,
zoals iedereen het in eerste instantie ziet. Omdat het
vooral om statische landschappen, architectuur en details
gaat, is er alle tijd. Niets excuseert dan een slordig kader of
standaard perspectief. Bij zich snel ontwikkelende situaties
met mensen b.v. kunnen er ’verzachtende omstandigheden’
zijn. Dan moet je kiezen tussen een beeld met wat mankementen,
of géén beeld.
Nog iets opvallends en al te bekend: het licht is verkeerd.
Hard, blauw, vanuit de verkeerde hoek, foute schaduwen.
Je bent daar en je kunt geen ander moment kiezen, b.v. omdat
je reisschema dicteert dat je verder moet, terwijl je daar
vroeger of later op de dag had moeten zijn. Later teruggaan

T. van Workum FC Fodo Doesburg Zilver
Jan Molenveld CC Wageningen Zilver
of het beste licht afwachten kan niet. Als dit in het resultaat
zichtbaar is, dan kan en mag de jury niet coulant zijn. Hoe beoordeel
je anders het dia van wie wel het optimale moment
afwachtte?
Wat me verder opviel is dat de kwaliteit binnen één serie
sterk uiteen kon lopen. De hoogst geëindigde clubs danken
hun positie dan ook vooral aan een uniform en hoog niveau
per dia. Eén of twee onvoldoendes drukken een totaal
enorm. De selectie blijft lastig.
Ik ben blij dat ik deze laatste diawedstrijd heb meegemaakt,
want er was veel te genieten. Ik kreeg niet het gevoel aan
het graf van een doodgebloed medium te staan. Een groot
briljant projectiebeeld blijft een feest om te zien, van mij
hoeft het dia niet te verdwijnen.
DiaDuel getuigt van een heel andere opzet: laagdrempelig,
want de ‘cracks’ doen niet mee en de maker kiest zelf, zonder
bemoeienis van clubbestuur of wedstrijdcommissie. Dit levert
onwillekeurig (zo ook bedoeld en geaccepteerd) een lager
Jan Vogelzang FC ’t Gooi Zilver
niveau op: je kunt nauwelijks spreken van een ‘feest’ om alle
50 dia’s te bekijken. Sommige inzenders tonen zich eerder
een ‘ongeleid projectiel’. Maken ze niks beters, of kiezen ze
verkeerd? Dat hun onderwerpen dichter bij huis liggen is
geen punt – kwaliteit is niet plaatsgebonden. Uitschieters
waren er natuurlijk ook. De winnaars komen misschien wat
gemakkelijker boven drijven, maar de toegekende onderscheidingen
zijn zeker verdiend.
Leuk, die positie als waarnemer. Eén dia kreeg de waardering
5, 7, 8. Da’s interessant. De een zegt: bijna top, de ander:
onvoldoende. Het waarom blijft duister. Dan mis je de discussie
binnen de jury. Als waarnemer meng je je uiteraard niet
daarin, ik hield de kaken op elkaar. Discussie tussen de juryleden
vindt alleen aan het slot plaats, om te zien of ‘topgroep’
en stickers wel door de hele jury worden gedragen.
Daar kan ik het mee eens zijn.
Wim Broekman
InBeeld 44 -2006 9

Wedstrijd BondsDiawedstrijd/DiaDuel 2006
Chris Wielsma AFV Epe Brons Cor Boers Haarlemse AFV Brons H. Geerlings Fotogroep F8 Brons
10 InBeeld 44 -2006
Riet Elen FC de Rarekiek Marijke vd Giessen CC Wageningen
Martien FC de Rarekiek Middelharnis Wim Geerts AFV Epe
Joep Luyckx FC de Rarekiek
Jan Elen FC de Rarekiek Middelharnis
Hans Volker AFV Epe
Henk Naber CC Wageningen Piksin Thé N.A.F.V. Amsterdam Carleen vd Anker CC Wageningen

Danny Witte 1e prijs Collectie 1
Eervolle vermelding Landelijk
Lia Hoogveld 1e prijs Collectie 2
Eervolle vermelding Landelijk
Yvonne van Dijk 1e prijs Collectie 3
Winnaar Landelijk
DiaDuel 2006
Noor Dessing 2e prijs Collectie 1
Michel de Nooij 2e prijs Collectie 2
N. van Workum 3e prijs Collectie 1
Nico de Both 3e prijs Collectie 2
W. de Jong 2e prijs Collectie 3
J. Konings 3e prijs Collectie 3
InBeeld 44 -2006 11

Met andere ogen
Graag ontvang ik weer nieuwe foto’s voor deze rubriek. Mail één of meerdere
foto’s naar metandereogen@petervantuijl.nl (72 dpi, 10 x 15 cm) of stuur (afdruk
minimaal 10 x 15 cm) naar Peter van Tuijl, Geulstraat 40, 7071 VV Ulft.
Ad van Gerwen
Ad van Gerwen van Fotokring Beeldhoek in Asten/Someren stuurde deze intrigerende foto.
In eerste instantie wordt je blik getrokken naar het lijnenspel met verticale en horizontale
beeldassen en de diagonaal in de foto. Dat alles zorgt voor ritme en beeldspanning. Die spanning
wordt vergroot door het willekeurige patroon van de sigarettenpeukjes en hier en daar
wat groen, fris uitziende onkruidplekjes. De foto zet je ook tot nadenken. Je stelt vragen bij
de plek. Waar gooien mensen zoveel peuken onder een rooster dat geen functie lijkt te hebben?
Is er sprake van een toevalligheid, of wordt zwak menselijk gedrag getoond? Is het
misschien een plek waar mensen samenscholen en al rokend wat rondhangen? Een foto die
betekenis krijgt door de objecten, maar ook interessant is door de compositie.
16 InBeeld 44 -2006

Jos Wehrens
De foto van Jos Wehrens uit Nijmegen
valt op door het licht dat van achter uit de
foto komt. Tegenlicht, met toch overal een
prachtige detaillering, zorgt voor een heel
open sfeer in het beeld. Een tuin die verlaten
is, waar een zekere stilte heerst. Tegelijkertijd
is de frisse toon van het groen
erg uitnodigend. Het is knap dat er een bepaalde
sfeer voelbaar is. Het stukje huis of
schuur zorgt niet alleen in de compositie
voor een prettige afsluiting van het beeld
maar geeft er ook een inhoudelijke betekenis
aan, een verwijzing naar wonen en
leven op een plek waar je stilletjes kunt
genieten van de natuur.
Leo Kwinten
Leo Kwinten van fotoclub Schijndel toont
een vlakverdeling in grijze tonen. Scherpte
en onscherpte geven diepte aan het beeld,
waardoor je kunt zien dat het een vrijstaand
monument of zuil is. Het olifantje trekt de
aandacht. Wat brutaal en ook kinderlijk,
verhalend als uit een kinderversje. Uit de
verhouding in het beeld kun je zien dat het
betrekkelijk klein is. De objecten in het
beeld verwijzen naar gedenken, herinneren.
Niet op een harde manier maar heel subtiel
is een grafsteen van een kind in beeld gebracht.
Veel van de kerkhoffoto’s zijn confronterend
of niets verhullend. Bij dit beeld
blijft veel verborgen. Dat laat veel ruimte
voor de beschouwer die met gevoel beelden
bekijkt.
Lidy van Noordenburg
Lidy van Noordenburg van de Broederschap
uit Vleuten stuurde drie foto’s die, ondanks
dat ze heel verschillend waren, eenzelfde lading
hebben. Mooie esthetisch opgebouwde
beelden, waarin steeds het menselijke als
verwijzing te zien is. Een kerkportaal met
prachtig licht en daarbij een platte kartonnen
doos als slaapplaats voor een dakloze.
Een gesloten hekwerk met daarachter een
tent met het opschrift ‘Liebesraum’, gefotografeerd
in mooi licht en alles harmonieus
in het beeld geplaatst. Ook de foto die hier
getoond wordt, is een mooie natuuropname
met een bijzonder fraaie lichtvoering. Tegelijkertijd
wordt in de foto door de houding
van de persoon, de rollator en wellicht ook
door de kleding iets van eenzaamheid gesuggereerd.
Mogelijk is Lidy geboeid door
het contrast van de schoonheid der dingen
en de beperktheid van de mensen.
Peter van Tuijl

Thema Sequenties en series
Van samenhang
tot sequentie
Bekijk de foto’s bij dit artikel eens goed. Zitten er echte sequenties bij,
of is de samenhang beperkter? Oordeel zelf en trek de conclusie dat foto-
graferen met samenhang een geweldige uitdaging is.
Veel fotografen verzamelen vooral mooie plaatjes. Allemaal
verschillend en allemaal met liefde gefotografeerd. Niets mis
mee. Anderen werken vooral thematisch. Deze fotografen
blijven hun onderwerp voor langere tijd trouw, zodat je kunt
spreken van een thema. Het aantal thema’s is ontelbaar. Je
kunt bloemen als thema kiezen, maar ook berglandschappen,
stadsgezichten of carnaval. Vaak hangen thema’s vast aan je
persoonlijke interesse. Zelf ben ik jarenlang een verwoed
natuurfotograaf geweest. En soms nog. Ik heb een hele collectie
dia’s van allerlei soorten wilde planten, zoals orchideeën.
Mijn verzameling dia’s is dan ook thematisch ingedeeld. De
samenhang tussen de foto’s blijft bij een thema beperkt tot
de keuze voor een bepaald onderwerp, meestal zonder dat
de fotograaf er diepere bedoelingen mee heeft.
Documentaire fotografen zijn de verslaggevers onder ons.
Zij diepen een onderwerp uit, door ons met de neus op de feiten
te drukken. De samenhang tussen de foto’s is groot, doublures
worden juist vermeden en de fotograaf toont vaak veel
betrokkenheid bij zijn onderwerp. Soms wordt er ook een
mening van de fotograaf zichtbaar.
Een serie is eigenlijk een containerbegrip voor allerlei vormen
van samenhang tussen foto’s, die in een vooraf vastgestelde
volgorde worden gepresenteerd. Bij een sequentie is de volgorde
van de foto’s uiterst belangrijk, dwingend zelfs.
Verandering van de volgorde is onmogelijk zonder de bedoeling
van de fotograaf geweld aan te doen. Een sequentie
18 InBeeld 44 -2006
Bert Hanekamp
heeft namelijk de tijd als hoofdonderwerp. Tijd is een boeiend
fenomeen en tijd lijkt altijd in één richting te verlopen. Zo
groeit uit een tulpenbol na verloop van tijd een mooie bloem,
die uiteindelijk uiteen valt en afsterft.
De bekende fotograaf Michel Szulc-Krzyzanowski laat zien
dat tijd niet alleen lineair verloopt, maar ook cyclisch kan
zijn. Een golf overspoelt het strand en het water trekt zich
weer terug de zee in. Een proces dat zich eindeloos herhaalt.
Krzyzanowski heeft jarenlang prachtige sequenties gemaakt.
Deze fotograaf combineerde vaak meer ideeën in sequenties
die hij maakte op zorgvuldig uitgezochte aan zee gelegen
locaties, in verre oorden. Binnen een vast decor, zoals het strand
of het landschap erachter, doen zich tijdelijke veranderingen
voor, waarna alles weer naar het oude terugkeert, of sprake
is van een kleine blijvende verandering. De mens die zijn sporen
nalaat. Krzyzanowski is een professional. Zijn voorbereiding
was altijd perfect. In de uitwerking liet hij niets aan het
toeval over. De investering in tijd en geld was enorm groot.
Ook vrije tijdsfotografen kunnen heel persoonlijke series of
zelfs sequenties maken.
Rob Agterdenbos
Oproep: de volgende keer wil ik graag over ‘het beslissende
moment’ schrijven. Wie heeft er foto’s die bij
dit onderwerp passen? rob.agterdenbos@fotobond.nl.

Wieske Berkenbosch Bert Hanekamp
InBeeld 44 -2006 19

Thema Sequenties en series
Wieske Berkenbosch
20 InBeeld 44 -2006
Rudy Leukfeldt

Bert Hanekamp
InBeeld 44 -2006 21

Zo doe ik dat André Hartensveld
Beeldrijm
en het derde beeld...
Woorden uit een analoog diaprojectietijdperk
André Hartensveld is sinds 1974 lid van Dia- en Fotoclub
’s-Gravenzande, inspirator voor de AV-werkgroep Regio Westland
van de NVG en Lid landelijke gespreksgroep Audiovisueel van
de Fotobond. Lid van de Duitse diaporamaclub AV-Dialog.
Voor de diaporamist, diaprojectie in overvloei met meerdere
projectoren, is het derde beeld altijd essentieel geweest. Het
zorgde ervoor dat de visuele beeldbeleving een harmonieuze
was. Niet een horizon bij het ene dia in het midden en bij het
andere weer boven of onder. Je fotografeerde voor een diaporama
en hield daar rekening mee. Je zorgde dat de horizonlijnen
bij opeenvolgende beelden over elkaar vielen. Zo was
22 InBeeld 44 -2006
dat ook met lichte gedeelten in een dia. Over het algemeen
werden lichte plekken in het onderwerp als storend ervaren,
ze schoten als het ware een gat in het volgende dia. In donkere
gedeelten, meestal schaduwpartijen, kon weer heel mooi een
volgend of een gedeelte van een volgend dia geprojecteerd
worden. Allemaal foefjes om een betere reeks op het scherm
te krijgen.

Hoe werkt dat anno 2006?
De vooravond van een digitaal tijdperk waar mogelijkheden
onbegrensd lijken te zijn. Om heel eerlijk te zijn moet ik zeggen
dat het een heel stuk vereenvoudigd is. Met de verschillende
programma’s voor beeldbewerking, zoals Photoshop Elements
en Paint Shop Pro waar ik zelf mee werk, en het handboek van
Frans Barten is het een lieve lust om de beelden zo aan te passen
dat nog nauwelijks overgangen worden waargenomen.
Er verandert iets in het beeld en de beschouwer weet niet meer
wat de oorspronkelijke foto is. Volgens mij moet dat ook zo
zijn, je creëert een nieuwe werkelijkheid.
Hoe doe ik dat..?
Bij de opname moet ik al weten wat ik met de resultaten ga
doen, dat geeft de minste nabewerking. Als er luchten in de
serie moeten zijn, mijd ik overbelichting, want daar kan ik niets
mee, tenzij ik die uit een andere foto over kopieer, maar dan
nog is het de vraag of die foto in de serie past. Na thuiskomst de
RAW-bestanden direct extern opslaan op DVD (laagste opnamesnelheid)
en opbergen op een veilige plek. Alle foto’s staan
nog op de harde schijf en nu maak ik een selectie voor de serie.
Alleen indien nodig deze voorbewerken en opslaan als tif-bestand
met volgnummer. Deze bestanden plaats ik in een map
met de naam van de serie en dat het hier tif-bestanden betreft.
Vanuit deze map ga ik de foto’s bewerken voor mijn serie.
Ik open de twee foto’s waarvan ik een tussenfoto wil maken.
We zien dat van één van de foto’s de bovenrand blauw is, de
geselecteerde en de andere is grijs. De geselecteerde foto wordt
ook weergegeven in het venster in ons bewerkingsprogramma.
Als ik nu de cursor in het venster breng
en plaats op de blauwe balk met de naam achtergrond, kan ik
deze verslepen naar de andere foto. Vervolgens klik ik op het
icoon in het venstertje ; kies bij
voor de kleur zwart. Neem vervolgens het gereedschap penseel,
kies de penseel grootte en de dekking en ga heel voorzichtig
die zaken weg poetsen die een derde beeld op moeten leveren.
Als het resultaat naar mijn zin is, verklein ik de foto in
en sla deze op als Jpg met hoogste
resolutie in een map met weer de naam van de serie gevolgd
door Jpg. Zo hoef ik nooit te zoeken waar mijn foto’s
ergens uithangen.
Alleen mijn creativiteit is mijn beperking.
En zo doe ik dat...
André Hartensveld
InBeeld 44 -2006 23

Exposities Reflex ’88
Fotobond jaaragenda 2007
31/01 Sluiting inzending voor BMK
10/02 Jurering en bespreking inzendingen BMK 6)
17/02 Vergadering Bondsbestuur 4)
01/03 Sluiting inzending voor Bondsfotowedstrijd (Afdeling Zuid Holland-zuid)
10/03 Sluiting inzending voor toelating Landelijke Gespreksgroep Portret
17/03 Jurering Bondsfotowedstrijd (Afdeling Zuid Holland-zuid)
31/03 Sluiting inzending voor toelating Landelijke Gespreksgroep Audio-visueel
01/04 Openbare bespreking Bondsfotowedstrijd 5)
07/04 Sluiting inzending voor toelating Landelijke Gespreksgroep Natuur
21/04 Algemene Vergadering 4)
??/04 Digitale dag (locatie en datum nader te bepalen)
13/05 Besturendag 5)
22/08 Sluiting inzending voor Foto Nationaal
08/09 Jurering Foto Nationaal 6)
26/09 Sluiting inzending Bondswedstrijd ‘Dia Centraal’
22/09 Opening Foto Nationaal 8)
06/10 Jurering Bondswedstrijd ‘Dia Centraal’ 6)
20/10 Sluiting inzending voor toelating Landelijke Gespreksgroep Digitaal
21/10 Openbare bespreking Bondswedstrijd ‘Dia Centraal’ 5)
27/10 Vergadering Bondsbestuur 4)
31/10 Sluiting inzending voor Foto Individueel
10/11 Sluiting inzending voor toelating Landelijke Gespreksgroep Fotojournalistiek
10/11 Jurering Foto Individueel (Fotoclub’59, Delft)
25/11 Openbare bespreking Foto Individueel 5)
Vergaderingen
21/04 Algemene Vergadering 4)
17/02 Bondsbestuur-1 4)
27/10 Bondsbestuur-2 4)
11/01 Dagelijks bestuur-1 1)
15/03 Dagelijks bestuur-2 1)
Bijeenkomsten Landelijke Groepen
17/02 NATUURGROEP-1 7)
21/04 NATUURGROEP-2 + toel. 7)
27/10 NATUURGROEP-3 7)
15/12 NATUURGROEP-4 7)
27/01 BMK-1 2)
19/05 BMK-2 2)
15/09 BMK-3 2)
24/11 BMK-4 2)
10/02 AUDIO-VISUEEL-1 3)
14/04 AUDIO-VISUEEL-2 + toel. 3)
20/10 AUDIO-VISUEEL-3 3)
ook Journalistiek
08/12 AUDIO-VISUEEL-4 3)
ook Journalistiek
24 InBeeld 44 -2006
19/04 Dagelijks bestuur-3 1)
24/05 Dagelijks bestuur-4 1)
23/08 Dagelijks bestuur-5 1)
27/09 Dagelijks bestuur-6 1)
29/11 Dagelijks bestuur-7 1)
14/12 Dagelijks bestuur studiedag 1)
03/03 FOTOJOURNALISTIEK-1 4)
12/05 FOTOJOURNALISTIEK-2 4)
20/10 FOTOJOURNALISTIEK-3 4)
08/12 FOTOJOURNALISTIEK-4 + toel. 4)
20/01 PORTRET-1 4)
24/03 PORTRET-2 + toel. 4)
22/09 PORTRET-3 4)
10/11 PORTRET-4 4)
13/01 DIGITAAL-1 4)
17/03 DIGITAAL-2 4)
01/09 DIGITAAL-3 4)
03/11 DIGITAAL-4 + toel. 4)
03/02 FIAP-1 4)
02/06 FIAP-2 4)
08/09 FIAP-3 4)
17/11 FIAP-4 4)
1) Vergaderzaal ‘Ons Kabinet’, Kampdijklaan 80, 5263 CK Vught, tel. 073-6571710
2) Zalencentrum ‘De Coehoorn’, Coehoornstraat 17, 6811 LA Arnhem, tel. 026-4433401
3) Dorpshuis ‘De Vierstee’, Nachtegaallaan 30, 3738 EB Maartensdijk, tel. 0346-212021
4) Zalencentrum ‘De Amershof’, Snouckaertlaan 11, 3811 MA Amersfoort, tel. 033-4613524
5) Vergadercentrum ‘H.F.Witte’, Henri Dunantplein 4, 3731 CL De Bilt, tel. 030-2203954
6) Gemeenschapshuis ‘Sancta Maria’, Kruisstraat 53, 5612 CD Eindhoven, tel. 040-2434741
7) Zalencentrum ‘De Schakel’, Oranjelaan 10, 3862 CX Nijkerk, tel. 033-2460804
8) Kunstcentrum ‘De Nieuwe Veste’, Molenstraat 6, 4911 GS Breda (MvR), tel. 076-5214062
Deze groep van werknemers van de
Nederlandse Spoorwegen, met ook nietwerknemers
als lid, exposeert ca. 100
foto’s van de afgelopen twee jaar, waarbij
tevens een multimediale diashow
wordt getoond. De fotografen zelf
kozen het werk dat ze hangen en niet
een ‘hangcommissie’. Het werk zal dan
ook een grote diversiteit aan thema’s
en onderwerpen laten zien. Een of meer
fotografen zijn altijd aanwezig, er is
een bar. Opening vrijdag 17 november
20-22 uur, verder geopend 18 en 19
november van 11-18 uur. NS Verenigingsgebouw
‘de Spuiklep’, Parallelweg in
Heerlen (naast Kinderstad).
FC Dongen
Bijna een week exposeert de Fotoclub
Dongen in het Gemeentehuis Dongen,
Hoge Ham 62, ter plaatse. De opening
is op vrijdag 17 november 20 uur, de
expositie loopt t/m woensdag 22 november.
In het weekend is er een Photoshop
demonstratie. Zaterdag en zondag
10-17 uur, ma t/m woensdag tijdens
de normale openingstijden.
henkvanroode@hetnet.nl
Benevisie
De vorige maand al vermelde 22e internationale
fotoconfrontatie Benevisie is
nog tot en met zaterdag 25 november
te zien bij Woninginrichting BinnenUit,
Schouwersweg 7 in Heinkenszand.
Di-do 9.30-17.30 uur, vrij tot 20.30,
za 10-16.30 uur.
Riethoven
Fotogroep Riethoven houdt haar jaarlijkse
expositie op 6 en 7 januari in De
Rietstek, Hennipstraat 6 in Riethoven,
geopend zaterdag van 14-17 uur,
zondag van 11-17 uur.
Apeldoorn
In de centrale bibliotheek aan de Vosselmanstraat
229 in Apeldoorn exposeert
Bert Hoogland tot 30 november architectuurfotografie
onder de titel ‘schrijven
met licht’. Dagelijks geopend vanaf
10 uur (zondag vanaf 13 uur) tot
17.30 uur op werkdagen (koopavond
20.30 uur) en za-zo tot 17 uur.

AFV De Iris
Het 50-jarig bestaan van deze club
uit Harderwijk gaat gepaard met een
expositie in februari ’07 in kunstcentrum
de Catharinakapel, Klooster 1 in
Harderwijk. Opening 3 februari, en
vervolgens de hele maand op woensdag
t/m zaterdag geopend van 14-17
uur. Getoond worden kroniekfoto’s
uit de eerste jaren van de vereniging
(1957-1977) en foto’s van leden uit de
laatste vijf jaar. In een bovenzaal worden
digitale audiovisuals vertoond.
j.schakel@hetnet.nl
FC Uitgeest
Met een expositie in Dorpshuis De
Zwaan, Middelweg 5 in Uitgeest viert
de fotoclub ter plaatse haar 50-jarig
jubileum. Voorafgaand is een fotowedstrijd
uitgeschreven, waarvan de
winnaar bekend wordt gemaakt bij de
feestelijke opening op 16 december
(14 uur) en de winnende foto wordt
tentoongesteld. De expositie duurt
tot ca. eind januari.
Openingstijden: tel. 0251-318370
p.van.egmond@hetnet.nl
www.fotoclubuitgeest.nl
FMD Drenthe
De Fotomanifestatie Drenthe, met een
35-jarige traditie en dit keer georganiseerd
door Fotogroep Meppel, houdt
een fotowedstrijd en expositie voor
alle clubleden uit de afdeling (die net
iets groter is dan de provincie zelf).
De expositie omvat ca. 150 foto’s en
hangt in de Secretarie, Hoofdstraat 22
in Meppel, geopend van 30 december
(opening voor genodigden om 14 uur)
t/m 7 januari. Dinsdag t/m zondag van
13-17 uur, donderdag vanaf 10 uur, vrijdag
ook van 19-21 uur. Er verschijnt een
catalogus met alle winnende foto’s.
FC’59 Delft
Aan de fotowand bij Fotobister,
Voldersgracht 16 in Delft hangen van
7 november t/m 30 december foto’s
van Gerard Vermeulen, al heel lang lid
van de FC’59 in Delft. “Hij heeft zijn
sporen op fotografisch gebied ruimschoots
verdiend.” Geopend dinsdag
t/m zaterdag 10-17.30 uur.
secr@fc59delft.nl
Collectief Kamerata
Onder deze naam opereert een collectief
van zes fotografen, die vaak aan
hetzelfde onderwerp werken. In november
en december tonen ze onder
de titel ‘Zollverein’ de schoonheid van
het industriële erfgoed in het Duitse
Ruhrgebied. Chemische installaties,
hoogovens en mijnschachten die decennia
lang het kloppend hart waren
van de Duitse economie, maar die
nu aan verval ten prooi zijn, of gerestaureerd
worden en andere bestemmingen
krijgen. Van Kamerata maakt
o.a. Pascal van Heesch deel uit, wiens
serie Zollverein een eervolle vermelding
kreeg bij Foto Nationaal (zie in
dit nummer). Openbare Bibliotheek,
Prinsengracht 587 in Amsterdam.
Openingstijden en details: www.oba.nl
mail@pascalvanheesch.com
EfElf IJsselstein
Jaarlijkse thematentoonstelling van
Fotoclub Ef Elf, die voor de 13e keer
wordt gehouden in verzorgingshuis
Mariënstein, Benschopperweg 14 in
IJsselstein. Thema is ‘beweging’, uitgevoerd
op diverse manieren met een
soms verrassende kijk en er is ook ander
recent werk te zien onder de titel
‘Op zijn EfElfen30st’. 18 nov t/m 15 jan,
dagelijks geopend van 10-18 uur.
giesbers@kabelfoon.nl
FC Lucifer
Fotoclub Lucifer uit Vessem exposeert
in gemeenschapshuis D’n Boogerd in
Vessem. Er is een 100-tal foto’s te zien
plus een extra serie rond het thema
‘Ontmoeting’, waaraan door alle leden
is meegewerkt. Tenslotte is er een
beamer presentatie met foto’s van ver
en dichtbij. 26 t/m 30 dec, geopend
van 13-17 uur. De feestelijke opening
is 2e Kerstdag om 12 uur.
www.fotoclublucifer.nl
Afdeling Twente
Mario Bentvelsen
Het Twaalfde Gebod
Deze fotogroep beroemt zich erop de kleinste
in het land te zijn. Lid zijn Mario Bentvelsen
en Theo van Geenen, beiden tevens
lid van de landelijke gespreksgroep Fotojournalistiek.
Van 1 t/m 27 december exposeert het duo
in Galerie Abtswoude, Aart van der Leeuwlaan
332 in Delft (tel. 015-8882500, dagelijks
geopend 9-18 uur). Ze laten voornamelijk
documentaire fotografie en reisfoto’s zien.
www.hettwaalfdegebod.nl
Galerie Lotard
Charlotte van den Beemt presenteert in
haar Galerie Lotard, Schenkpad 10 in Eindhoven
van 4 januari t/m 3 februari werk
van Hans van den Endert en van 8 februari
t/m 10 maart werk van Sandra Maarhuis.
Openingstijden donderdag t/m zaterdag
van 14.30-17 uur.
www.lotard.nl
Pinholes in Utrecht
Danny Kalkhoven exposeert zijn pinhole
fotografie in de Bibliotheek Overvecht,
Gloriant Dreef 1 in Utrecht onder de titel
‘Utrecht Lensloos’. Sinds 2002 werkt Kalkhoven
vnl. met zelf gemaakte pinhole camera’s,
die vaak in minutenlange belichtingen
een zachte, dromerige afbeelding leveren.
Info en openingstijden:
www.gemeentebibliotheekutrecht.nl
De winnaars van de afdelingswedstrijd
in Twente (uitslag bij afsluiten nog
niet bekend) hangen in Fotogalerie
Objektief, Walstraat 33 in Enschede.
7 jan t/m 3 feb, wo-za 13-17.30 uur.
Info: tel. 053-4322507
www.fotogalerie-objektief.nl Danny Kalkhoven
InBeeld 44 -2006 25

Mededelingen
(1e prijs): Foto: Kunst Educatie Walcheren
Galerie FOTO 21, ’t Zand 21 in Bredevoort
(www.galerie21.nl) toont t/m 24 december
werk van drie gerenommeerde fotografen
onder de titel Beeldpoëzie. Geopend zaterdag
van 11-17 uur en zondag van 13-17 uur.
Dinie Wikkerink (1953, Bredevoort) is gefascineerd
door de gewone dingen in en om haar
huis. Zij laat zich verrassen door het binnen
vallende licht, waardoor de stoel verandert in
een ornament, of waardoor het een tekening
maakt op een voor het raam hangend gordijn.
Dorothee Bavinck (1947, Haarlem) vindt haar
motieven op de vele reizen die ze maakt. Ze
is niet alleen gefascineerd door het monumentale
karakter van weidse landschappen, maar
ook door de schoonheid van een detail.
Rosa Verhoeve (1959, Amsterdam) zoekt naar
de poëzie van een plek of een gemeenschap.
Zo maakte zij een serie in een kleine boerengemeenschap
in Frankrijk, waar ze een tijdlang
woonde. Sinds 2003 werkt ze in Ethiopië
aan een langlopend project over Afrikaanse
jongeren die, hoewel afkomstig uit de sloppenwijken,
toch de moed en vitaliteit hebben
om hun dromen te realiseren. Deze fotoserie
‘Salto Vitale’ werd bekroond bij de Zilveren
Camera in de categorie ’Kunst en cultuur’.
Tevens wordt het werk van acht prijswinnende
fotografen getoond van de Martien Coppens
prijs 2006, die 2-jaarlijks wordt toegekend.
Thema is ‘Afscheid-houdoe’ en de foto’s komen
van de groepen Kunst Educatie Walcheren,
Vrouwen van FC Zwijndrecht, FC Océ, FK Leidschendam-Voorburg,
FC De Hoeksche Waard,
FC Debuut uit Eindhoven en Muzelinck uit Oss.
Op 16 december is er vanaf 11 uur een portfoliobespreking
door Dinie Wikkerink, Rosa
Verhoeve en Peter van Tuijl. Wie zijn portfolio
aanbiedt heeft met elk van de drie besprekers
een gesprek van een half uur. Deelname via
tel. 0543-452006 (Galerie FOTO 21) uiterlijk
4 werkdagen vooraf. Kosten € 10,-.
Op 16 december houdt Rosa Verhoeve aan
het eind van de middag bovendien een lezing
over haar werk.
info@foto21bredevoort.nl
26 InBeeld 44 -2006
BMK 2007, doe mee!
Inzenden kan tot 31 januari. Op 10
februari vindt de ballotage plaats van
de Bonds Meester Klasse inzendingen.
Inzenders en belangstellenden kunnen
’s middags om 13 uur de bespreking
van het ingezonden werk bijwonen.
Deze bespreking vindt plaats in Gemeenschapshuis
Sancta Maria, Kruisstraat
53 in Eindhoven. Als je werk
wilt insturen voor de BMK – maximaal
één serie per persoon, kleur of zwart
wit – dan moet je rekening houden
met de volgende voorwaarden.
Aspirant BMK: deelname met een
collectie van 8 foto’s of dia’s.
Kandidaat BMK: deelname met een
collectie van 12 foto’s of dia’s.
BMK: deelname met een collectie
van 20 foto’s of dia’s.
Géén naam op de foto’s vermelden,
inzenden onder motto.
Afhankelijk van de collectie de
foto’s nummeren van 1 tot 8, tot 12
of tot 20.
Naam van maker en motto in gesloten
enveloppe sturen naar Gerda Gallé,
Venbergsemolen 55, 5612 DX Eindhoven.
Inzenders van alle collecties dienen
vóór 31 januari ’07 € 12,- over te maken
op giro 239664 ten name van Penningmeester
Fotobond te Eindhoven,
met vermelding: Inzending BMK 2007.
Inzendingen die niet aan deze voorwaarden
voldoen worden niet geaccepteerd.
Inlichtingen bij de algemeen coördinator
Gijs van Gent, tel. 0318-630002
Leeuwarders verenigt u!
In het vorige nummer bespraken we
het boekje Vergeten Stad, dat de lokale
fotoclub maakte in samenwerking
met het Historisch Centrum Leeuwarden.
Inmiddels verscheen het tweede
deel, nu over het verenigingsleven.
Behalve Jantine van der Knaap, die
het leeuwendeel voor haar rekening
nam, werkten nog vijf fotografen eraan
mee. Meer boekjes zullen volgen,
op dit deel hopen we in het volgende
nummer terug te komen.
Studiedag
AV-producties
Tot 15 december is inschrijving en aanmelding
mogelijk voor de jaarlijkse
Studiedag AV-producties, die plaatsvindt
op zaterdag 20 januari in CC
De Boodschap in Rijen. Gepresenteerd
worden ca. 20 AV-producties uit
Nederland en België.
De organisatie is in handen van AV-
Groep 1592 uit de afdeling Brabant
West. André Hartensveld, met 5 FIAP
bekroningen op zijn naam, zal de inzendingen
bespreken (zie zijn artikel
elders in dit nummer).
Aandacht krijgen o.a. de inhoud en
‘rode draad’, de fotografie, de geluidsband,
mixages en tekst, de toepassing
van derde beelden, enz.
Het toverwoord is ‘deskundigheidsbevordering’.
Geen ballotage, geen prijzen, acceptatie
in volgorde van aanmelding.
De dag begint om 10.30 uur en wordt
afgerond uiterlijk 17 uur.
Aanmeldingsformulier en verdere info
via tel. 0162-428245 (Bram Dekkers)
of hj.de.weert@home.nl
Dia-Digi-middag
in Nederweert
Eerdere vermelding (met een oproep
tot deelname) is helaas mislukt, maar
zondag 26 november om 13.30 uur
begint een internationale Dia-Digi-
Dag in het Sport- en Squashcentrum,
De Bengele 8 in Nederweert.
Organisatie door enkele Limburgse
clubs en met steun van de Afdeling.
Opening met een korte demo van
Platinum, gevolgd door een kennismakingsserie
van Leo Koppens.
De overige series zijn door amateurs
uit genodigde clubs in Limburg, Brabant,
België en Duitsland ingezonden.
Gratis toegang en het publiek deelt
via een stemming de prijs uit.
Afgesloten wordt met twee series
van Henk Tulp, einde ca. 17.15 uur.
w.jenniskens@hetnet.nl