Een schrijnwerker met een handletsel

toestand. zijnen ouderdom, zijne bekwaamheid
of geschiktheid op her oogenblik van het
ongeval ; zij moeten oordeelen of her slacht-
offer in staat is een loon re verdienen en welk
loon her verdienen knn. zelfs bij een anderen
patroon dan dien wij wien het ten tijde van 't
ongeval diende, zelfs in een under beroep dan
het op dat ogenblik uitoefende. De toestand is
niet meer voorbijgaand, voorloopig ; hij wordt
vastgesteld voor een gansch bestaan. (...) 't 1s
de onbekwaamheid zelve, de vermindering of
het verlies van her vermogen om re winnen,
zooals het ongeval aan het slachtoffer ze
veroonaakten, die in aanmerking dienen te
komen, en niet her verlies of de vermindering
van loon die daarvan thans, feitelijk, het
gevolg zou zijn. Wat de rechters hebben te
oordeelen, is de vennindering welke het loon
van den gebvetsten werkrnnn regelmatig moet
ondergaan door her uitwerksel van her
ongeval, daargelaten de daaraan vreemde
omstandigheden die her tijdelijk kunnen doen
stijgen of dalen, als daar zijn de edeltnoedig-
heid van de patroon, de traagheid of de
weinige kans van den werkman bij her zoeken
naar eene betrekking."
Uit deze tekst kan men alle belangrijke begin-
selen distilleren waarmee men volgens de
rechtspraak ook heden ten dage nog rekening
moet houden bij het vaststellen van de graad
van blijvende arbeidsongeschiktheid (BAO):
r() - de BAO mat worden beoordeeld op de
algemene arbeidsmarkt, en niet alleen in het
eigen beroep van het slachtoffer;
- niet alleen de lichamelijke toestand is
bepalend voor het vaststellen van de reste-
rende arbeidsgeschiktheid, maar ook de
leeftijd, de beroepsbekwaamheid, het
aanpassingsvermogen en de omscholings-
mogelijkheden van het slachtoffer;
- bij het vaststellen van de BAO is het werk-
loosheidsrisico van geen tel;
- het feitelijke loonverlies (of de afwezigheid
van loonverlies) na het arbeidsongeval is
geen maatstaf voor de graad van BAO.
Vooral deze laatste regel kan verbazing
wekken, maar hij hangt onlosmakelijk samen
met de CCnmalige schadeschatting (de
schatting, op CCn bepaald ogenblik, van een
MEDI-IUS - jaargang 1997 - 3
toekomstige schade). Het zou inderdaad niet
redelijk zijn een vergoeding, vastgesteld "voor
een gansch bestaan", te laten afhangen van de
toevallige loonsituatie waarin het slachtoffer
zich na het ongeval bevindt. Dit impliceert
evenwel niet dat loonvergelijkingen uit den
boze zijn. Integendeel, de wetgever heeft - zo
blijkt uit de parlementaire voorbereiding -
expliciet geeist dat men loonvergelijkingen zou
maken, niet met het loon dat het slachtoffer na
het ongeval effectief verdient, maar met het
loon dat hij "voortaati winnen kan ". De
economische schade is niet het feitelijke loon-
verlies onmiddellijk na her ongeval, maar "de
vermindering welke het loon van den gekwet-
sten werkman regelmatig moet ondergaan".
Meteen is de opdracht duidelijk van diegenen
die zich moeten uitspreken over de graad van
BAO na een arbeidsongeval of in geval van
een beroepsziekte : men moet trachten te
achterhalen welk loon het slachtoffer in de
toekomst, op lange termijn, nog in staat is te
verdienen, en dat loon vergelijken met het
loon dat v66r het ongeval werd verdiend. Een
eeuw ervaring heeft uitgewezen dat dit,
behalve in de allereenvoudigste gevallen
(extreem kleine of grote arbeidsongeschikt-
heden), een zeer moeilijke - zoniet onmoge-
lijke - opdracht is.
Reeds uit het verslag-Van Cleemputte blijkt dat
het opsporen van het werkelijke "verlies van
verdienvermogen" geen eenvoudige zaak is. De
venekeraars hebben van meet af aan getracht
daarvoor hun medische schalen te gebmiken.
Alhoewel het gebruik ervan in het verslag-Van
Cleemputte in zeer duidelijke bewoordingen
wordt afgewezen, zijn deze medische schalen
in de praktijk het belangrijkste evaluatie-instm-
ment geworden. Vooral na de eerste wereld-
oorlog, nadat de "Ofticiele Belgische Schaal ter
bepaling van de graad van Invaliditeit" het
levenslicht had gezien (de OBSI, bij wet
opgelegd voor het vaststellen van de invaliditeit
van militairen en oorlogsslachtoffers), werd de
"baremale" schatting de vaste regel.
Na de tweede wereldoorlog, vooral vanaf de
jaren zestig, kwam er een kentering en kreeg
De beginselen die in de
professionele-risicover-
zekeringen aan de basis
liggen van het begrip
"blijvende arbeidsonge-
schiktheid" werden in
het verslag-Van Cleem-
putte (1901) uitvoerig
uiteengezet en werden
sindsdien door de
wetgever nooit
herroepen. Ook nu nog
venvijst de rechtspraak
impliciet naar deze
beginselen.
Hoewel de bedoelingen
van de wetgever
duidelijk zijn, is het in de
praktijk meestal zeer
moeilijk of zelfs onmo-
gelijk een min of meer
betrouwbare uitspraak te
doen omtrent de toekom-
stige economische
schade ingevolge een
arbeidsongeval of een
beroepsziekte. De
bedoeling is de concrete
schade vast te stellen,
rekening houdend met de
individuele kenmerken
van de getroffene, maar
met het absoluut verbod
de concrete economische
omstandigheden in
aanmerking te nemen.
Men zou dus een
concrete schadeschatting
moeten uitvoeren op een
ten dele abshacte manier.
Het klassieke arbeidson-
geschiktheidsbegrip blijft
kampen met deze funda-
mentele dubbelzinnig-
heid.