Verslag bijeenkomst De Zilveren Kracht van allochtone ouderen 10 ...

Verslag bijeenkomst De Zilveren Kracht van allochtone ouderen
10 december 2008
Dat Nederland vergrijst weten we inmiddels allemaal. Maar niet iedereen is zich ervan bewust dat
binnen het proces van de vergrijzing sprake is van een verkleuring. Het aantal ouderen van buitenlandse
afkomst zal de komende jaren namelijk sterk toenemen. Tot 2020 zal het absolute aantal oudere
migranten zelfs verdriedubbelen tot zo’n 350.000. Er is nog maar weinig bekend over de maatschappelijke
inzet van deze groep, terwijl oudere migranten veel kennis, vaardigheden en levenservaring
hebben die zij voor anderen kunnen inzetten. Het ontdekken, benutten en zichtbaar maken van
de Zilveren Kracht van oudere migranten stond daarom centraal tijdens de landelijke bijeenkomst op
10 december in Utrecht met als doel ‘De Zilveren Kracht van allochtone ouderen tot zijn recht laten
komen.’ Harry Mertens (MOVISIE) als organisator van de dag opende de bijeenkomst met een feestelijk
welkomstwoord.
Hierna gaf Anja van Beek (Seniorenwelzijn) een presentatie over haar ervaringen met de opstart van
het project ‘Mensen ontmoeten mensen’ gericht op het benutten van de Zilveren Kracht van oudere
migranten in de gemeente Schiedam. Het uiteindelijke doel van het jonge project is het winnen van
vijftien allochtone ouderen voor vrijwillige inzet en interculturele activiteiten. Daarnaast heeft Seniorenwelzijn
de opdracht van de gemeente Schiedam gekregen in beeld te brengen welk aanbod aan
activiteiten en vrijwillige inzetmogelijkheden de bestaande zelforganisaties en netwerken van allochtonen
reeds aanbieden aan senioren. Het project maakt gebruik van de feedback van een platform
waarin de gemeente, Stichting Welzijn Schiedam, Stichting Mantelzorg en het Schiedamse steunpunt
vrijwilligerswerk plaatsnemen. De start van het project verliep niet zonder enige knelpunten. Het bleek
bijvoorbeeld van belang om in gesprek te gaan met autochtone vrijwilligers over de inzet en acceptatie
van allochtone vrijwilligers.
Naar aanleiding van de presentatie kwam vanuit de zaal de vraag naar boven of er binnen het project
ook aandacht is voor culturele verscheidenheid. Anja van Beek vertelde daarop over de succesvolle
organisatie van een suiker- en stroopwafelfeest door Seniorenwelzijn, waarmee het lukte ouderen van
verschillende culturen met elkaar in contact te brengen.
Vervolgens presenteerde Wasilis Psathas van CABO Amsterdam (Centrum voor Advies en Beleid
Oudere migranten) over zijn ervaringen met het mobiliseren van de Zilveren Kracht van oudere migranten
in Amsterdam. In maart is het project Zilveren Kracht van allochtone ouderen in Amsterdam
van start gegaan. Tijdens de verkennende bijeenkomst bleken ouderen het moeilijk te vinden te definiëren
wat Zilveren Kracht precies betekent. Het lijkt eenvoudiger te spreken over het iets doen voor
een ander waar je goed in bent. In april vond een eerste ontmoetingsbijeenkomst plaats in het Kroatiehuis.
In oktober volgde een bijeenkomst in Bos en Lommer over de Zilveren Kracht van Turkse vrouwen.
CABO Amsterdam wil in de toekomst meer kennismaken met de Zilveren Kracht in Amsterdam
door vaker bijeenkomsten te organiseren. Ook denkt zij erover na hoe talenten vastgelegd en naar
buiten toe gepresenteerd kunnen worden. Zij denkt daarbij aan de ontwikkeling van een talentenbank.
Tenslotte stelt de CABO zich in de komende jaren ten doel door te gaan met het ondersteunen van
(interculturele) initiatieven.
Vanuit de zaal kwam veel waardering naar boven voor de initiatieven die vanuit CABO zijn ondersteund,
zoals ‘Foe Ooi Leeuw’, een complex van 54 seniorenwoningen voor Chinezen. De vraag is
echter hoe je deze initiatieven zichtbaar kunt maken en bekendheid kunt geven. In hoeverre worden
andere (zorg)instellingen erbij betrokken? Wasilis vertelde dat vanuit CABO de initiatieven onder meer
op de gemeentedag van Amsterdam voor een groot publiek gepresenteerd zijn. Wellicht dat andere
(landelijke) spelers, zoals MOVISIE, op dit gebied hun rol kunnen uitbouwen en verbindingen kunnen
leggen.

Ook in Hengelo is een aanzet geweest om de Zilveren Kracht van oudere migranten in beeld te brengen,
te stimuleren en te benutten. Wouter Muller presenteerde namens Scala Welzijnswerk op inspirerende
wijze hoe de aanzet tot stand kwam, welke kansen de Zilveren Krachtaanpak biedt en hoe de
aanzet uiteindelijk helaas is gestrand. Hoewel er veel talentvolle oudere migranten in beeld waren en
er succesvolle initiatieven (zoals een intercultureel diner in het gemeentehuis) van de grond zijn gekomen,
is het tot nu toe niet gelukt een meerjarig Zilveren Kracht programma in Hengelo van de grond
te krijgen. Dit heeft verschillende oorzaken, zoals een krappe personele bezetting binnen Scala, maar
ook met vooraf vastgelegde ‘productie’-plannen binnen de organisatie en het ontbreken van volledige
steun door de leiding.
Zilveren Kracht op de kaart
Na de presentaties over de lokale ervaringen met het ontdekken, benutten en zichtbaar maken van de
Zilveren Kracht, liet Mellouki Cadat (MOVISIE) zien hoe de Zilveren Kracht van oudere migranten
letterlijk landelijk door MOVISIE op de kaart is gezet. Met behulp van kaarten in Google Maps zijn niet
alleen oudere migranten op de kaart van Nederland zichtbaar, ook zelforganisaties, broedplaatsen en
instellingen die uitgaan van de kennis, kunde en levenservaring van oudere migranten zijn hier te vinden.
Wie op de icoontjes in de verschillende kaarten klikt, krijgt foto’s en meer informatie te zien van
de ouderen, de organisaties of de broedplaatsen. Kijken dus:
(http://maps.google.com/maps/user?uid=112182895823180084949&hl=nl&ptab=2).
Het NOOM
Freddy May presenteerde het Netwerk van Organisaties van Oudere Migranten (NOOM). Het NOOM
is opgericht met het doel om alle allochtone ouderen te representeren, zodat een sterke landelijke
belangenbehartiging ontstaat. Daarnaast wil het NOOM diensten aanbieden en activiteiten faciliteren
waaraan behoefte bestaat en waarin de deelnemende organisaties zich breed kunnen herkennen.
De missie van het NOOM is het bundelen en behartigen van gemeenschappelijke belangen van alle
oudere migranten én het bevorderen van het welzijn van oudere migranten. Het NOOM realiseert
deze missie door pleitbezorging en belangenbehartiging, voorlichting lotgenotencontact, uitwisseling
van kennis, expertise en good practices.
Filmportretten
Volgend op de lunch leidde Maria van Bavel (MOVISIE) een aflevering van de filmportrettenreeks in,
die MOVISIE in het kader van Zilveren Kracht heeft laten maken over inspirerende en initiatiefrijke
senioren. In dit portret stond de Chinese Ying centraal. Hij heeft lang hard gewerkt in zijn eigen restaurant,
maar inmiddels is zijn zaak overgenomen door zijn zoon. Sindsdien zet Ying zich, met zijn vrouw
Xiao, enthousiast in voor (eenzame) senioren in Zwolle. Samen organiseren ze cursussen, allerlei
gezelligheidsbijeenkomsten en Tai Chi lessen in het park.
Vanuit de zaal volgden er na de vertoning positieve en uiteenlopende reacties. De documentaire laat
volgens sommigen weer eens zien hoe belangrijk het is dat er enthousiaste en vastberaden mensen
zijn die beginnen met het opzetten van een initiatief en vervolgens stapje voor stapje hun doel proberen
te realiseren. Anderen verbaasden zich erover dat Ying en zijn vrouw nog geen ruimte van de
gemeente tot hun beschikking hebben gekregen voor hun Tai-Chi lessen. Dit blijkt een herkenbaar
punt voor sommige aanwezigen. Gemeenten zouden deze initiatieven moeten faciliteren, maar in de
praktijk blijkt dat vaak niet of beperkt te gebeuren. Anderen vinden het goed dat er portretten als deze
gemaakt worden. Zij wezen erop dat veel migranten vrijwillige taken verrichten, maar dat gebeurt vaak
binnen de eigen (gesloten) groep en is daardoor slecht zichtbaar.
Fotoserie
Naast de filmportretten is ook een fotoserie van oudere allochtonen met Zilveren Kracht door
MOVISIE gepubliceerd. De foto’s, gemaakt door aanstormend fotografietalent Sanne Donders, zijn
onder meer te zien op www.zilverenkracht.nl. Harry Mertens liet de foto’s van de verschillende gepor-

tretteerden zien en vertelde kort wie deze ouderen zijn en hoe zij hun kennis een ervaring inzetten.
Eén van de geportretteerden, Osmar Yasar, was aanwezig en vertelde onder meer enthousiast over
zijn werkzaamheden in de dagopvang voor Turkse ouderen in Wooncentrum Transvaal (Den Haag).
De bijeenkomst eindigde met discussies in groepjes over een aantal vooraf opgestelde vragen die
verder ingingen op hoe we in de toekomst de Zilveren Kracht van oudere migranten beter tot zijn recht
kunnen laten komen. Nadat er in de groepen flink gediscussieerd was, volgde een plenaire terugkoppeling.
Ontdekken
Als het gaat om ontdekken van Zilveren Kracht werd bij de terugkoppeling onder meer gewezen op
het belang van ontmoetingsplekken. Tijdens ontmoetingen kun je het gesprek aangaan met mensen
en ontdekken wat zij leuk vinden en wat zij graag doen. Daarna kan vervolgens gestimuleerd worden
om ontdekte talenten in te zetten. Volgens aanwezigen is het van belang erop af te gaan, mensen
direct aan te spreken en bijvoorbeeld bij zelforganisaties van allochtonen en moskeeën aan te kloppen.
Benutten
Op de vraag hoe je de Zilveren Kracht het beste kunt benutten wezen deelnemers in de zaal erop dat
het van groot belang is uit te gaan van de eigen ambities en voorkeuren van de ouderen. Bovendien
moeten instellingen, zoals gemeenten, proactief een faciliterende rol op zich nemen. Daarnaast blijkt
een persoonlijke benadering, zoals het persoonlijk vragen om bij een specifieke taak te helpen, in de
praktijk goed te werken. Bij een persoonlijke benadering hoort ook dat je mensen die zich inzetten
vraagt hoe het gaat en hen waardering geeft.
Zichtbaarheid
De derde vraag die plenair besproken werd was hoe we de bestaande Zilveren Kracht meer zichtbaarheid
kunnen geven. De deelnemers waren het er over eens dat reportages, fotoseries en artikelen
in de media hierbij kunnen helpen. Een andere manier die geopperd werd, is het geven van erkenning
door bijvoorbeeld het uitreiken van een prijs. Ook zou tijdens congressen en panels over ouderen(-beleid)
meer geïnvesteerd kunnen worden en meer aandacht gevraagd moeten worden voor
allochtone ouderen.
MOVISIE
Op de vraag wat MOVISIE kan doen om de talenten van oudere migranten te ontdekken, benutten en
zichtbaar te maken, kwam naar voren dat MOVISIE moet doorgaan met het in beeld brengen van
goede voorbeelden. Daarnaast zou MOVISIE argumenten (bijvoorbeeld in het kader van de Wmo)
kunnen beschrijven die initiatieven kunnen gebruiken om subsidies aan te vragen bij gemeenten en
fondsen. Verder werd geconstateerd dat er, als het gaat om het werken met en voor allochtone ouderen,
koplopers, volgers en beginners zijn. MOVISIE krijgt het advies om naast algemene- ook specifieke
bijeenkomsten gericht op de koplopers te organiseren. Tenslotte werd MOVISIE aangeraden niet
zozeer nieuwe projecten (te helpen) opzetten, maar juist het lokale niveau en bestaande zelforganisaties
te ondersteunen zich verder te ontwikkelen en vernieuwen.
Wat doe je zelf?
De bijeenkomst eindigde met de vraag wat de deelnemers zelf van plan zijn te doen om de Zilveren
Kracht te stimuleren. Velen reageerden daarop. Zo vertelde Christina Mercken dat zij werkt aan een
project Beeldenstorm 60-plus dat gericht is op het verbeteren van de beeldvorming rondom ouder
worden en dat ondersteund wordt met een lespakket voor scholen. WZH Transvaal wil vooral aan de
gang met het delen van kennis. Nel Klaasse Bos heeft subsidie aangevraagd voor een steunpunt

mantelzorg. Het NOOM gaf aan uit te willen breiden met deskundigen uit verschillende groepen allochtone
ouderen via een nieuw project “Bruggenbouwers heb je nooit genoeg”. Dit project is erop
gericht meer mensen te coachen hun eigen doelgroep, maar ook de meer algemene doelgroep allochtone
ouderen, te vertegenwoordigen. En tenslotte gaven enkele deelnemers aan dat het tijd was te
stoppen met overleggen en aan de slag te gaan!