PDF Land van Herle

26) M. Bcsnic r, L'Empire romain de l'avènemcnt des Sévèrcs au Concile de
Nicée, Histoire Ancicnne III, Paris 1937, pag. 171 en volg.
27) M. Besnier, o.c. pag. 172, 173.
28) Lactantius, de mortibus persecutorum, 12, 2; 13, 1.
29) Lactantius, o.c. 17, 1.
30) Real Encyclopädie des classischcn Altertums, VII, 3, s.v. Valerius (Diocletianus),
kol. 2423 , 17 en volg.
31) Rcal Encyclopädie o.c. kol. 2427, 63 en volg.
Paul Cajus van Hoensbroeck
(Vervolg)
Toetreden tot de orde der ]ezuieten.
In die jaren stond hij sterk onder invloed van zijn moeder en van
een oudere zuster. Deze raadden hem onophoudelijk aan om priester
te worden en om daartoe in te treden bij de J ezui·eten. Daarover
schrijft hij zelf: " Ohne meine Nonnenschwester Luise hätte ich den
Schritt über die Schwelle des Noviziatshauses Exaeten wohl nie
getan" : 1 ). In 1875 al trad hij als novice in, doch na enige dagen
van verblijf in het noviciaat ging hij weer huiswaarts.
Later sprak hij erover met zijn biechtvader en met de generaaloverste
der orde. Deze beiden raadden hem elk op eigen wijze
neutraal.
Zijn biechtvader verwees hem naar bisschop von Ketteler. De
generaal-overste - die zeer nauwkeurig omtrent hem ingelicht was
- gaf hem de raad: "Trete einstweilcn ruhig als Referendar in den
Staatsdienst ein. Gott, der offenbar anderes und Grösseres mit dir
vorhabe, werde im richtigen Augenblick sein Hand auf dich legen."
Paul Cajus heeft ·deze woorden niet als een directe uitnodiging om
J ezuiet te worden uitgelegd, doch wel als een "eindringlichere
indirekte"!
In 1878, 26 jaren oud zijnde, ging hij ten tweedemale naar het
noviciaat. Duitsland ging toen gebukt onder de ernstigste fazen van
de "Kulturkampf" (Bismarck). Krachtens het Jesuitengesetz van
1872 was het dezen verboden om zich in Duitsland te vestigen.
139