PDF Land van Herle

Na Haffmans komen twee sprekers aan het woord die beiden de
minister bijvallen. Van Eyck stelt, dat er wel degelijk verschil
bestaat; dat de minister de waarheid getrouw moet blijven en om
de heer Haffmans niet te kwetsen dan maar moest zeggen:
"dat in Noord-Brabant en Limburg eene beschaving en
ontwikkeling heerschen van zulk een anderen aard dan in
het Noorden dat dit invloed op de census moet uitoefenen".
De afgevaardigde ldzerda merkt op, dat blijkt dat bij lotingen en
huwelijken daar in het Zuiden meer analfabeten wonen en dat de
uitlatingen van de minister
"geen gebrek aan politieke tact is, maar een bewijs van
opregtheid".
ln zijn antwoord draait minister Geertsema om de zaak heen door
te beweren, dat de opmerking uit zijn verband gerukt is, maar hij
stelt toch wel nog:
.,Ieder zal moeten erkennen dat in de streken van ons vaderland
waar meerdere welvaart, meerdere bedrijvigheid heerscht,
waar de bevolking meer in aanraking komt met de buitenwereld,
uit den aard der zaak meer ontwikkeling moet zijn
dan in andere streken waar mindere wel vaart en bedrijvigheid
wordt opgemerkt".
Hiermede kregen de twee Zuidelijke provinciën van officiële zijde
het testimonium van achterlijkheid opgedrukt. Dit meerwaardigheidscomplex
van het Noorden heeft neg lang nagewerkt en is
duidelijk merkbaar vom hem, die de moeite neemt de historische
ontwikkeling van Limburg te bestuderen.
Uit dit debat komt in 1873 reeds duidelijk naar voren dat in het
Noorden de achterlijkheid der twee Zuidelijke provincies een communis
opinio was.
Deze opvatting moet dus reeds veel eerder zijn ontstaan; ligt zij
reeds voor 1830? Dit is niet duidelijk. Wel is tijdens de Belgische
Opstand 1830-1839, door de pamflettenoorlog, die een gevolg
was, de tegenstelling Noord-Zuid verscherpt.
Waren in de 15 jaar van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden
de tegenstellingen tussen Belgen en Ned·erlanders niet overbrugd?
Bij de opstand in 1830 kwamen zij weer duidelijk tot uiting. Koning
Willem I was er geenszins in geslaagd een samensmelting van de
drie delen , Noord-Nederland, Zuid-Nederland en het vroegere
Prins-Bisdom Luik te bewerkstelligen. De Zuiderlingen verwijten
het Noorden wel een zeker superioriteitsgevoel; het omgekeerde uit
zich nog niet.
Na de afscheiding in 1839 spitsen bepaalde tegenstellingen zich toe.
Van protestantse kant wordt geageerd tegen een versterking van de
katholieken en koning Willem II bestookte men met petitionementen
om het afsluiten van een concordaat te verhinderen. Zo worden er
tegenstellingen aangekweekt. O.m. op de Rijks Lagere School te
Maastricht blijkens een rapport van de Limburgse gouverneur van
15 maart 1841, waarin op een aantal ingezonden stukken in de
117