Verenigde Protestantse Kerkgemeenschap Lochem

2 Meditatie
Genesis 11: Verspreiding als zegen. Bijbelse verkenning
Erg lang heb ik gedacht dat het bekende verhaal over de torenbouw van Babel er
één was in de trant van: kijk die mensen nou weer eens hoogmoedig en arrogant
zijn. Totdat ik het verhaal opnieuw ging lezen. Zonder de ballast van de klassieke
uitleg die de kerk der eeuwen eraan heeft gegeven. Met het verwarren van de taal
en het uitstrooien van de mensen over de aarde als een soort straf op de zonde van
die hoogmoed.
Als ik het verhaal zo argeloos mogelijk lees (en eigenlijk vind ik dat je alleen zò
goed kunt lezen) dan kom ik heel ergens anders uit. Om te beginnen bij een verhaal
dat niet vol staat met bittere ernst, maar dat bol staat van heilige humor.
Om te beginnen lees ik dat de mensen een toren gaan bouwen die tot in de hemel
reikt. Ze hebben daarbij een dubbele doelstelling: Ze willen beroemd worden en op
één plek blijven, dicht, knus bij elkaar. Het eerste is ze gelukt, want duizenden jaren
later omarmen wij nog altijd dit verhaal. De tweede doelstelling is niet gehaald,
bij lange na niet. De ene taal die de mensen spraken is uiteengespat in maar liefst
zeventig talen en die hebben zeventig volken over de aardbol helpen uitzwermen.
Nee, op één plek bij elkaar blijven is niet gelukt. Verre van dat. Maar is dat nou zo
erg?
Nog eens even teruglezen naar het begin. Het begin van de bouw. Daar moet de één
of andere verteller, wellicht God zelf ongelofelijk plezier in hebben gehad. Want
erg handig is het begin niet en dat is nog zacht uitgedrukt. Ze starten de onderneming
namelijk in een dal. Lang niet alle vertalingen maken dat duidelijk, maar de
Hebreeuwse verteller wel. Als je een toren wil bouwen die tot in de hemel reikt,
begin dan op een heuvel, zou ik zeggen of op een berg, nog beter. Dat stuk heb je
dan tenminste al gehad en nog “kado” gekregen ook. Zomaar voor niks.
Maar al gauw komt de ware aap uit de mouw. Ze hoeven helemaal niet zo nodig de
hemel in. Ze willen op aarde blijven, dicht bij elkaar. Maar dan komt er helemaal
niks terecht van de roeping van de mens om samen met God de aarde leefbaar te
krijgen en te houden. Want dat was Gods vurige verlangen vanaf den beginne. De
mens als schepper naast God, de mens als hoeder van zijn naaste, als bewaarder
van leven en als bewerker van de aarde. Daar komt niets van terecht als mensen op
één plek samen gaan klonteren en de aarde overlaten aan God, aan de goden, aan
het lot, aan de natuur??? Het interesseert ze niet. De aarde en haar wel en wee: het
zal ze een zorg zijn!