TEGEN DE KWAKZA1 - Vereniging tegen de Kwakzalverij
TEGEN DE KWAKZA1 - Vereniging tegen de Kwakzalverij
TEGEN DE KWAKZA1 - Vereniging tegen de Kwakzalverij
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Actieblad<br />
<strong>TEGEN</strong> <strong>DE</strong> KWAKZA TE4547<br />
Extra nw ir\r\A int<br />
UITGAVE VAN <strong>DE</strong> VERENIGING <strong>TEGEN</strong> <strong>DE</strong> KWAKZALVERIJ, VERENIGING TOT EVALUATIE VAN<br />
ALTERNATIEVE BEHAN<strong>DE</strong>LMETHO<strong>DE</strong>N EN TOT BESTRIJDING VAN <strong>DE</strong> KWAKZALVERIJ<br />
HET STAPHORSTER BOERTJE<br />
Een bijzon<strong>de</strong>r extra nummer!<br />
Deze aflevering van het Actieblad is wel een heel bijzon<strong>de</strong>re.<br />
Zij is geheel gevuld met een beschrijving van <strong>de</strong> geneeskundige<br />
praktijk van Peter Stegeman, beter bekend als 'Het Staphorster<br />
Boertje'. De antropoloog dr. W. <strong>de</strong> Blécourt publiceer<strong>de</strong><br />
zijn verhaal eer<strong>de</strong>r in het Volkskundig Bulletin van juni 1991, en verleen<strong>de</strong><br />
gaarne toestemming om door mid<strong>de</strong>l van herdruk in ons<br />
orgaan grotere bekendheid aan zijn zeer interessante studie te geven.<br />
Er zijn, afgezien van <strong>de</strong> grote kwaliteit van het artikel zelf,<br />
drie re<strong>de</strong>nen om <strong>de</strong>ze historisch-antropologische studie juist nu<br />
in ons blad af te drukken.<br />
Ten eerste betekent 1994 het <strong>de</strong>finitieve afscheid van <strong>de</strong> geneeskundige<br />
wetten van Thorbecke, die meer dan 125 jaar <strong>de</strong><br />
wetgeving op dit terrein hebben gedomineerd. De wet BIG is eind<br />
1993 ge<strong>de</strong>eltelijk ingevoerd en per 1 januari 1995 zal <strong>de</strong>ze wet <strong>de</strong><br />
ou<strong>de</strong> wet van Thorbecke geheel gaan vervangen. Daarmee wor<strong>de</strong>n<br />
vervolgingen op grond van onbevoeg<strong>de</strong> uitoefening <strong>de</strong>r geneeskun<strong>de</strong>,<br />
zoals die in <strong>de</strong> tijd van Stegeman "heel gebruikelijk<br />
waren, <strong>de</strong>finitief onmogelijk. Daarmee is het Tijdperk van <strong>de</strong><br />
Vrije Kwakzalver aangebroken en on<strong>de</strong>rgaat <strong>de</strong> Bond van Wetsovertre<strong>de</strong>rs<br />
een zware a<strong>de</strong>rlating nu alle alternatieve genezers<br />
collectief hun lidmaatschap van dat illustere gezelschap kunnen<br />
opzeggen. Ons bekruipt, hoe dan ook, een gevoel van spijt en nostalgie<br />
naar die ou<strong>de</strong> tij<strong>de</strong>n, waarin van <strong>de</strong> strafbaarheid van<br />
on<strong>de</strong>skundige geneeskundige han<strong>de</strong>lingen ongetwijfeld nog enige<br />
preventieve afschrikking uitging.<br />
Ten twee<strong>de</strong> kunnen onze le<strong>de</strong>n via dit artikel nu ook kennis<br />
maken met een voor <strong>de</strong> analyse van kwakzalverij en alternatief<br />
genezen zeer waar<strong>de</strong>vol gezelschap, waarvan het bestaan ook tot<br />
ons pas recent is doorgedrongen, maar waarvan <strong>de</strong> kwakzalverijbestrijding<br />
nog groot voor<strong>de</strong>el kan hebben. Wij doelen hier op<br />
<strong>de</strong> projectgroep 'Magie en geneeskun<strong>de</strong>', een gezelschap van sociaal-wetenschappers,<br />
dat in mei 1989 is opgericht. Deze projectgroep<br />
maakt <strong>de</strong>el uit van <strong>de</strong> sinds 1982 functioneren<strong>de</strong>, interdisciplinaire<br />
studiegroep 'Hekserij en toverij in Ne<strong>de</strong>rland'. Van<br />
Dam wees er <strong>de</strong>stijds in zijn min<strong>de</strong>rheidsrapport van het Muntendam-rapport<br />
al op, dat <strong>de</strong> geneeskun<strong>de</strong> te kort schiet bij het<br />
on<strong>de</strong>rzoek van alternatieve geneeswijzen en pleitte voor meer bemoeienis<br />
vanuit <strong>de</strong> sociale wetenschappen. De projectgroep,<br />
waarvan De Blécourt een prominent lid is, heeft <strong>de</strong>ze lacune nu<br />
opgevuld en is al zeer productief. Wij zullen in <strong>de</strong> nabije toekomst<br />
meer aandacht aan publicaties van <strong>de</strong>ze groep beste<strong>de</strong>n en<br />
trachten <strong>de</strong> contacten te verstevigen. Het risico, dat ook wij kwakzalverijbestrij<strong>de</strong>rs<br />
door hun in termen van territoriumdrift en<br />
groepsdiscipline zullen wor<strong>de</strong>n beschreven of als rituele bezweer<strong>de</strong>rs<br />
van vermeen<strong>de</strong> boze <strong>de</strong>monen zullen wor<strong>de</strong>n beschouwd,<br />
dat risico zullen wij daarvoor op <strong>de</strong> koop toe moeten nemen.<br />
Een <strong>de</strong>r<strong>de</strong> re<strong>de</strong>n, waarom <strong>de</strong>ze publicatie nu opportuun is,<br />
is gelegen in het feit, dat - ook door respectabele medici - <strong>tegen</strong>woordig<br />
ad nauseam wordt gesteld, dat dokters toch ook erg veel<br />
kunnen leren van alternatieve genezers. Zij zou<strong>de</strong>n beschikken,<br />
je zou het niet zeggen als je hen ontmoet, over veel meer 'charisma'<br />
en zou<strong>de</strong>n door stimulatie van het zelfhelend vermogen en<br />
placebo-effecten <strong>de</strong> genezing bevor<strong>de</strong>ren. Zelfs mw. prof. Borst-<br />
Eilers van <strong>de</strong> Gezondheidsraad liet zich recent in <strong>de</strong>ze zin uit.<br />
Voor al diegenen, die graag willen weten hoe zo'n Stegeman, het<br />
prototype van een <strong>de</strong>rgelijke succesvolle en charismatische genezer,<br />
het nu aanleg<strong>de</strong>, voor hen vormt het artikel van <strong>de</strong> Blécourt<br />
een rijke bron van informatie.<br />
Over <strong>de</strong> auteur<br />
Willem <strong>de</strong> Blécourt (1954) stu<strong>de</strong>er<strong>de</strong> culturele antropologie aan<br />
<strong>de</strong> Universiteit van Amsterdam. Zijn proefschrift Termen van Toverij.<br />
De veran<strong>de</strong>ren<strong>de</strong> betekenis van toverij in Noordoost-Ne<strong>de</strong>rland<br />
tussen <strong>de</strong> 16<strong>de</strong> en 20ste eeuw, verscheen aan <strong>de</strong> Erasmus universiteit<br />
in 1990. Hij doet momenteel on<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> positie van irreguliere<br />
genezers op <strong>de</strong> medische markt van Ne<strong>de</strong>rland en Michigan<br />
(USA) 1865-1920, gesubsidieerd door <strong>de</strong> Stichting voor Historisch<br />
On<strong>de</strong>rzoek.<br />
Inhoud<br />
Stegeman omstreeks 1900<br />
Het Staphorster Boertje door dr. W. <strong>de</strong> Blécourt 2<br />
Illustraties ou<strong>de</strong> kwakzalversadvertenties uit <strong>de</strong><br />
tijd van P. Stegeman 11,12,14,15,16<br />
Bijlage: De kijk van het weekblad 'Het Leven' 12