Magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing - Nationaal ...

28
Asbestvondst Kanaleneiland
Peter van Zanten,
senior managing consultant Berenschot; lid en secretaris commissie Onderzoek asbestvondst Kanaleneiland (Commissie Jansen)
Judith van Krieken,
consultant, Berenschot, ondersteuner Commissie Jansen
Commissie Onderzoek
asbestvondst Kanaleneiland
Op 4 december 2012 zijn de bevindingen van de Commissie Onderzoek
asbestvondst Kanaleneiland gepresenteerd. Deze onafhankelijke
commissie is ingesteld door het college van burgemeester en
wethouders van de gemeente Utrecht, naar aanleiding van het
asbestincident dat zich in juli 2012 voordeed in de Utrechtse wijk
Kanaleneiland. De belangrijkste vraag van de commissie, en vele
anderen, was: hoe heeft het asbestincident in Kanaleneiland zo
groot kunnen worden?
Wat is er gebeurd?
Vanaf maandag 16 juli 2012 wordt er in opdracht van
woningcorporatie Mitros asbest verwijderd aan een flat
in het Utrechtse Kanaleneiland. Op zondag 22 juli wordt
groot alarm geslagen vanwege de vondst van asbest.
Naar aanleiding van deze vondst, worden bewoners van
meerdere flatgebouwen geëvacueerd, delen van de wijk
afgesloten en schaalt de crisisorganisatie op tot GRIP 2.
Op 3 augustus wordt afgeschaald. Het incident heeft
veel media aandacht gekregen en veel onrust veroorzaakt
bij bewoners. De verwachting is dat rond het
verschijnen van dit artikel (ruim 6 maanden na dato) de
laatste bewoners kunnen terugkeren naar hun woning.
Bevindingen van de onderzoekscommissie
De commissie heeft bij haar onderzoek zowel de leden
van de crisisbeheersingsorganisatie, de woningcorporatie,
de asbestsaneerders als de bewoners van de wijk
Kanaleneiland betrokken. Dit leverde een uitgebreide
feitelijke reconstructie, 43 observaties (analyse), zes
conclusies en vijf aanbevelingen op. De commissie
heeft van zowel het college van B&W van Utrecht,
alsmede van alle fracties in de gemeenteraad complimenten
ontvangen voor de heldere en transparante
rapportage. Ook de bewoners waren lovend over het
werk van de commissie. Voor de bewoners van Kanaleneiland
waren de uitkomsten van het onderzoek een
belangrijke stap in de verwerking van de traumatische
gebeurtenis die hen was overkomen. Veel bewoners
waren door de gebeurtenissen het vertrouwen in de
overheid en de woningcorporatie kwijt geraakt.
Daarmee heeft het onderzoek tevens een verzoenend
karakter gehad en bijgedragen aan het herstel van
vertrouwen in de overheid.
Magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing februari 2013
Daarnaast is duidelijk geworden dat met de asbestsanering
in Nederland grote belangen gemoeid zijn en dat
bij het functioneren van, en toezicht op de asbestsaneringsbranche
vraagtekens kunnen worden gezet.
In het onderzoeksrapport presenteert de commissie de
volgende conclusies:
1. De maatregelen die zijn getroffen naar aanleiding van de
asbestvondst in Kanaleneiland zijn achteraf bezien
disproportioneel.
Bij de opschaling van de hulpdiensten na de eerste asbestvondsten
was onvoldoende feitelijke informatie beschikbaar,
waardoor hulpdiensten op eigen inzicht en uit
voorzorg een groot gebied hebben afgezet en opschaalden
naar GRIP 2. Echter, de geconstateerde meetwaarden
lagen onder de zogenaamde ‘evacuatienorm’ en er
bestonden zeer beperkte risico’s voor de volksgezondheid.
Vanuit voorzorg en de zorgplicht van zowel
gemeente als de woningcorporatie, was het begrijpelijk
dat alle flats ontruimd zijn, maar dit had geen spoedeisend
en dwingend karakter hoeven hebben.
2. De crisisorganisatie heeft onvoldoende gefunctioneerd en de
genomen maatregelen waren onnodig belastend voor de
bewoners.
Twee zaken sprongen er voor de commissie uit: de
crisiscommunicatie en de besluitvorming in het
Gemeentelijk Beleids Team (GBT). De commissie
constateert dat de crisiscommunicatie niet professioneel
is opgepakt; de communicatiefunctie was bij zowel
gemeente als woningcorporatie belegd, er waren te
weinig mensen beschikbaar en communicatieboodschappen
waren niet op elkaar afgestemd. Over de
besluitvorming in het GBT oordeelt de commissie dat
enkele besluiten van het GBT onnodig verwarring
hebben gezaaid en burgers onnodig hebben belast. Met
name het besluit om een noodbevel voor een deel van
Kanaleneiland uit te vaardigen was volgens de commissie
onnodig ingrijpend. Hierdoor werd de wijk in korte
tijd hermetisch afgesloten en konden bewoners de wijk
niet meer in of uit. Dit leverde o.a. gebroken gezinnen
op en leidde tot veel onrust bij bewoners.