Jaarbericht VUmc Alzheimercentrum 2011

Nieuws
Philip Scheltens tot lid KNAW gekozen
De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen
(KNAW) heeft Philip Scheltens, hoogleraar cognitieve
neurologie en directeur van het VUmc Alzheimercentrum,
tot lid gekozen. De nieuwe leden zijn op 26 september
officieel geïnstalleerd. Scheltens is zeer vereerd om tot
dit gezelschap te mogen horen. De verkiezing vindt
jaarlijks plaats op grond van wetenschappelijke prestaties
en op voorspraak van de academische gemeenschap.
Leden van de KNAW treffen elkaar in het Trippenhuis
voor kennisuitwisseling en debat over wetenschappelijke
onderwerpen, wetenschapsbeleid en vraagstukken op
het gebied van wetenschap en samenleving. Ze nemen
daarnaast zitting in commissies en adviesraden en leveren
een essentiële bijdrage aan de adviestaak van de KNAW.
Uitbreiding hooggeleerden
voor het VUmc Alzheimercentrum
Maar liefst twee nieuwe hoogleraren, verbonden aan het
VUmc Alzheimercentrum werden dit jaar aangesteld. Dr.
Henry Weinstein van het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis
is per 1 april benoemd tot bijzonder hoogleraar bij VUmc
op de leerstoel ‘Stimulering klinisch wetenschappelijk
onderzoek naar stoornissen van cognitieve functies’.
Weinstein is werkzaam op het gebied van neurologie, in
het bijzonder de gedragsneurologie en zal in de toekomst
meer intensief met het VUmc Alzheimercentrum gaan
samenwerken. Per 1 juli is dr. John van Swieten van het
Erasmus Ziekenhuis benoemd tot bijzonder hoogleraar
‘Genetica van preseniele dementie’. Dit belangrijke
onderzoeksgebied krijgt hierdoor binnen ons centrum meer
omvang.
Resultaten Souvenir studie
In een samenwerking met Danone/Nutricia zijn er in
2011 twee internationale onderzoeken verricht naar
het effect van “medical food” Souvenaid op cognitieve
functies en maten voor hersenfunctie (EEG/MEG) bij
Alzheimerpatiënten in een vroege fase van de ziekte.
Philip Scheltens presenteerde de eerste, veelbelovende,
resultaten, begin november in San Diego. Het lijkt erop
dat het geheugen verbeterde bij de patiënten die het
product namen, in tegenstelling tot de patiënten die
placebo gebruikten. Het onderzoek gaat door en in 2012
verwachten we nog meer spannende resultaten!
Onderzoekers vinden gendefect
voor dementie en ALS
De aan het VUmc Alzheimercentrum verbonden neuroloog
John van Swieten en VUmc geneticus Peter Heutink kwamen
tot dezelfde vondst als de Nederlandse neurobioloog dr.
Rosa Rademakers in Amerika, namelijk: dat het optreden
van de ziekte frontotemporale dementie in combinatie
met ALS binnen families veroorzaakt wordt door een
defect in een specifiek gen (C9orf72) op chromosoom 9.
De onderzoekers hebben hun vondst gepubliceerd in het
gezaghebbende tijdschrift Neuron. John van Swieten: “De
kennis over het ontstaan van de ziekte is onontbeerlijk om
een behandeling voor de ziektes te ontwikkelen”.
De Storm van Leeuwen/Magnusprijs
uitgereikt aan Kees Stam
De Nederlandse Vereniging voor Klinische Neurofysiologie
heeft de Storm van Leeuwen/Magnusprijs uitgereikt aan
Kees Stam, hoogleraar klinische neurofysiologie. Hij kreeg
deze prijs voor zijn artikel ‘Graph theoretical analysis
of magneto-encephalographic functional connectivity in
Alzheimer’s disease’ dat in 2009 in het tijdschrift Brain
werd gepubliceerd. Criteria die voor de prijs worden
gehanteerd, zijn dat het artikel in een internationaal erkend
‘peer-reviewed’ wetenschappelijk tijdschrift met een hoge
ranking is geplaatst en dat het onderwerp vernieuwend
en klinisch relevant is. De prijs wordt iedere twee jaar
uitgereikt en bestaat uit een kunstvoorwerp en een
geldbedrag.
Nieuwe website brengt meer informatie
In januari 2011 werd de nieuwe website van VUmc
Alzheimercentrum gelanceerd. Met frisse kleuren, een
grote informatiedichtheid en goede toegankelijkheid past
de nieuwe website bij de huidige tijd. AEGON Nederland
heeft de ontwikkeling van de website gesteund door
onder meer de productie van drie korte films over het
Alzheimercentrum die op de website vertoond worden.
Samenwerking Centre for
Human Drug Research (CHDR)
In mei werd de nieuwe clinical research unit voor PETstudies
en vroege fase geneesmiddelenonderzoek op de
afdeling neurologie feestelijk geopend. De unit is een
gezamenlijk project van VUmc en het Centre for Human
Drug Research (CHDR) in Leiden.
Jaarbericht VUmc Alzheimercentrum 2011 | pagina 4 pagina 5 | Jaarbericht VUmc Alzheimercentrum 2011
“VUmc en CHDR vullen elkaar aan op het gebied van
vroege fase geneesmiddelenonderzoek”, zegt Geert
Jan Groeneveld. Hij is behalve neuroloog in VUmc
ook één van de research-directeuren van het klinisch
farmacologisch onderzoeksinstituut in Leiden. Het
CHDR, in 1986 opgericht door farmacoloog Douwe
Breimer, heeft uitgebreide expertise opgebouwd met
vroege fase geneesmiddelenonderzoek. Voor het volgen
van medicamenten in het lichaam kunnen ook PETscantechnieken
gebruikt worden. Die heeft VUmc weer in
huis, net als kennis over neurologische ziekten. Zo kunnen
we samen kwalitatief hoogwaardig onderzoek doen, dat we
los van elkaar niet hadden kunnen uitvoeren.”
Afgelopen jaar is het eerste samenwerkingsproject
gestart. Voor dit onderzoek staat in de research unit een
testbatterij opgesteld die is ontwikkeld in het Leidse
onderzoeksinstituut. Hiermee zijn in korte tijd veel
verschillende hersenfuncties zeer nauwkeurig te meten.
“Door de metingen vaker te herhalen, krijgen we veel
bruikbare informatie over de werking van het medicijn
bij deze ziekte”, aldus Groeneveld. “De testbatterij is ook
interessant voor producenten van geneesmiddelen voor
Alzheimer, die hun middelen bij ons kunnen laten testen.
De uiteindelijke winnaar is de alzheimerpatiënt.”