De Dorpermolens - Museum Vaassen Historie

More documents

Recommendations

Info

In 1928 kwam een einde aan het gebruik van waterkracht. De pacht werd opgezegd en het wasserijbedrijf werd verplaatst naar een nieuw bedrijf aan de Veenweg, waar het tot 1957 bleef. Teunis van Lohuizen is een zeer bekende oud Vaassenaar. Hij leefde van 30 juni 1822 tot 20 december 1903 en was gehuwd met Johanna van der Vaart. Uit dit huwelijk werden twaalf kinderen geboren. Hij werd in 1867 pachter van een ijzergieterij op de Oosterhof waar nu nog wasserij van Delden gevestigd is. Deze ijzergieterij was gesticht door J. R. Kemper en was genaamd de Amsterdamse Kopermolen. Ook deze watermolen was in eigendom van Frederik van Isendoorn a Blois van de Cannenburch. Na diens overlijden werden in 1871 alle Cannenburch bezittingen geveild. Van Lohuizen kocht toen van de erfgenamen van de Cannenburch de Dorpermolens. Het waren twee papiermolens en twee woonhuizen met een bijbehorend terrein van acht hectare gelegen aan de Dorpsstraat. Hij kocht tevens het Haackshuis en ging er met zijn gezin wonen. De ijzergieterij werd vanaf de Oosterhof verplaatst naar de Dorpermolens. De papiermolens werden eerst verpacht. In 1879 werden door van Lohuizen staniolmachines aangeschaft. De papiermakerij werd beëindigd. De apparatuur behelsde een tinsmelterij, vier walsen en twee plethamers. Staniol is tinfolie of zoals wij het kennen onder de naam zilverpapier. In 1890 werd er een nieuwe fabriek bij de Dorpermolens gebouwd en de piethamers werden vervangen door boekwalsen. De productie vond toen plaats door middel van die walsen, die aangedreven werden door de waterkracht van de watermolen. In 1892 werd er een stoommachine aangeschaft die vanaf toen de energie leverde voor de aandrijving van de machines. In 1895 werd de naam van de fabriek gewijzigd in N. V. IJzergieterij en Staniolfabriek "Industrie", voorheen Van Lohuizen en Co. Ondertussen waren ook drie zonen van hem in het bedrijf gekomen. Het aantal werknemers was rond de eeuwwisseling al gegroeid naar bijna honderd personen. In 1903 krijgt de Industrie al een telefoonaansluiting. Het telefoonnummer van het bedrijf was 41. In 1899 werd er een nieuwe Staniolfabriek gebouwd en in dat zelfde jaar pachtte H. Mentink het linker gebouw van de Dorpermolens en begon er een wasserij. Deze wasserij werd in 1928 overgeplaatst naar de Veenweg.
Teunis van Lohuizen was voor die tijd een zeer sociaal mens voor zijn arbeiders. Hij richtte een ondersteuningsfonds op voor zijn werknemers, die bij ziekte of ontslag een bijdrage uit dit fonds kregen. De ziektewet bestond toen nog niet. En zelfs personeelsreisjes werden georganiseerd, al moesten die wel op zondag plaats vinden. De zondag was de enige dag in de week dat er niet gewerkt werd. Van Lohuizen was ook een kunstenaar. Hij schreef gedichten en verhalen en schilderde diverse schilderijen. Een van zijn bekendste schilderijen is een dorpsgezicht van Vaassen met daarop de oude dorpskerk van voor 1852. Ook schilderde hij meermalen de Cannenburch. Teunis van Lohuizen is als een ondernemend en vooruitstrevend persoon zeer belangrijk voor Vaassen geweest. Het dorp kon mede door hem in de vorige eeuw uitgroeien van een gehucht naar een grotere plaats, terwijl het dorpse karakter gebleven is. De N. V. Industrie heet tegenwoordig Vaassen Flexible Packaging. Om hem in herinnering te houden is er een straat naar hem genoemd. De Teunis van Lohuizenstraat. Eigenaren Op de foto het echtpaar Van Lohuizen-Van der Vaart. Teunis van Lohuizen 20-6-1822 20-12-1903 Johanna Hendrika van der Vaart De noordelijke Dorpermolen 15-11-1819 1-5-1896 1774 Lubbertus van Gerrevink - pachter en papiermaker. 1808 Lambert van Gerrevink - pachter en papiermaker. 1813 stilstand van de molen. 1814 Willem Anthoon - pachter en papiermaker. 1842 Evert van Delden - pachter en papiermaker. 1847 Hendrik Mentink - pachter en papiermaker. 1871 Teunis van Lohuizen - eigenaar. 1880 einde van de papiermakerij. (molen wordt samengevoegd met de zuidelijke Dorpermolen) De zuidelijke Dorpermolen 1559 kopermolen. (eigenaar Hendrik van Isendoorn) 1726 Aleida van Steenbergen - eigenaresse kopermolen. 1735 Hendrik Backer - eigenaar kopermolen. 1735 Frans Jan Haack - pachter. 1751 Baron van Isendoorn - eigenaar. 1751 Lambert Jans Muller - pachter. ?? Berend Wolven - pachter. 1772 molen verbouwd tot papiermolen. 1790 Jannes Muller - pachter en papiermaker. 1813 stilstand van de molen. 1833 Lammert Mulder - pachter en papiermaker. tot 1866 Jan Christoffel Mulder - pachter en papiermaker. 1866 Hendrik Jansz. Pannekoek - pachter en papiermaker. 1871 Teunis van Lohuizen - eigenaar. (begint hier een IJzergieterij) Gebruikte bronnen: De papiermolens in de provincie Gelderland, H. Voorn, 1985. Op kracht van stromend water, H. Hagens, 1998.
Page 1 and 2: Vaassen en haar molens De Dorpermol
Page 3: Haacks erfgenamen verkochten het hu

De Dorpermolens - Museum Vaassen Historie

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?