nieuwsbrief

N i e u w s b r i e f
P l a t t e l a n d s o n t w i k k e l i n g
S a l l a n d o p z ' n b e s t
G e m e e n t e D e v e n t e r
j a a r g a n g 2 n u m m e r 2 , n o v e m b e r 2 0 0 7

In dit nummer
• Platteland is volop in ontwikkeling
• Hout van gekapte laanbomen gaat mogelijk naar rustpunten
• Kunst bij rustpunten blijkt verrassende combinatie
• Breedband internet komt ook op het platteland
• Stichting IJsselhoeven wil markante boerderijen behouden
• Project LEADER: platteland versterken op initiatief van bewoners
Platteland is volop in ontwikkeling
De gemeenten Deventer, Olst-Wijhe en Raalte leggen in één gezamenlijk landschapsontwikkelingsplan
vast in welke richting het buitengebied zich in de nabije toekomst ontwikkelt. De inloopavonden in
mei en oktober over dit plan en over de bijbehorende Bestemmingsplannen Buitengebied zijn goed
bezocht. Het is prettig te merken hoe betrokken de plattelandsbevolking zich bij alle ontwikkelingen
voelt. Dat hebben we nodig om van ons beleid een succes te maken.
Het buitengebied leeft! Dat is duidelijk merkbaar en zichtbaar! Door de ingrijpende veranderingen
maakt het platteland weliswaar spannende tijden door. Er zijn tal van grote en kleine positieve ontwikkelingen,
vaak ook in samenwerking met andere gemeenten. Kunst bij rustpunten bijvoorbeeld, een
eerste uiting van het project Kunst in Salland van het Kunstenlab in Deventer. Of de wens van de
Sallandse rustpunten zelf om gekapt hout van oude laanbomen een nieuwe plek in het buitengebied
te geven. Ook het Europese initiatief LEADER vraagt om samenwerking tussen gemeenten én uiteenlopende
plattelandsorganisaties. In de IJsselvallei streeft de Stichting IJsselhoeven naar behoud van historische
boerderijen. Verder heeft het Deventer platteland binnenkort ook breedband internet. Meer
weten over al deze onderwerpen? U leest er alles over in deze nieuwsbrief.
Veel leesplezier!
Gosse Hiemstra
wethouder plattelandsontwikkeling
Wethouder Gosse Hiemstra

Hout van gekapte laanbomen gaat mogelijk naar rustpunten
“Rustpunten zijn plekken in het buitengebied waar bewoners gastvrijheid
bieden aan fietsers en wandelaars om even te verpozen”, legt Wim Odé uit.
Hij is voorzitter van de Stichting Recreatie Deventer Buiten, de initiatiefnemer
van de rustpunten. “Er is koffie, thee en limonade en soms zijn er ook
eigen producten.” Er zijn 49 rustpunten in Deventer, Olst-Wijhe en Raalte,
en er is overleg met Rijssen-Holten om ook het Sallandse deel van Holten
erbij te betrekken.
“Er wordt behoorlijk gebruik van gemaakt”,
weet Odé. “Afhankelijk van de ligging en de openingstijden.”
Rustpunthouders krijgen allemaal
eenzelfde uithangbord, een tafel en twee banken.
Ze moeten bovendien minimaal twee dagen
per week open zijn in de maanden april tot
november. “Verder zijn ze vrij. Het zijn ook heel
diverse bedrijven en particulieren die meedoen.
Ze hebben met elkaar gemeen dat ze trots zijn
op hun omgeving en het leuk vinden contact
met anderen te hebben.”
“Momenteel kijken we of we bomen die de
gemeente kapt aan de Oerdijk en elders, kunnen
gebruiken voor banken en tafels bij de rustpunten”,
vertelt Odé. “Het idee is dat het hout in
het landschap blijft waar het vandaan komt. ”
Oerdijk
Judith Slot, programmaonderdeelmanager Groen
bij de gemeente, legt uit waarom de gemeente
kapt. “We vervangen bomen die aan het aftakelen
zijn. Dit doen we al jaren, maar we doen
het nu meer gestructureerd. Dat wil zeggen: als veertig procent van de bomen langs een stuk
weg achteruitgaat, dan halen we alle bomen weg
en planten opnieuw aan. Alles in één keer of om
en om. Dit in overleg met bewoners en belangenverenigingen.”
Binnenkort vervangt de gemeente
laanbomen langs de Oerdijk.
Laanboomverjonging is een lastig onderwerp. “Er
is niet altijd begrip voor, want het verdwijnen
van oude karakteristieke bomen doet pijn”, aldus
Slot. “Maar de gemeente wil het bestaande beeld
eveneens behouden en plant zo groot mogelijke
bomen terug.” Het idee om de oude bomen
deels voor tafels en banken bij de rustpunten te
verzagen, spreekt haar aan. “Als alles doorgaat,
willen we dan ook een rustpunt ‘terugbrengen’
naar de Oerdijk. Bomen die daar gegroeid en
gekapt zijn, krijgen er een ‘tweede leven’.”
Informatie over de rustpunten staat op de
website www.rustpunt.nu. Daar staan ook alle
nieuwtjes.

Kunst bij rustpunten blijkt verrassende combinatie
Kunst en het platteland. Die onverwachte combinatie krijgt gestalte in het
Deventer buitengebied. Onder de noemer Kunst in Salland (KiS) geeft het
Kunstenlab (de organisatie die vanuit Deventer professionele beeldende
kunst bevordert) kunstenaars een rol in de veranderingen op het platteland.
Met beeldende kunst wil ze bijdragen aan de eigenheid en leefbaarheid van
Salland. Ze werkt hierbij samen met diverse kunst- en natuurorganisaties uit
de regio. Maar belangrijker nog: het project sluit aan bij bestaande en nieuwe
initiatieven van plattelandsbewoners en stimuleert hun betrokkenheid erbij.
Eind oktober werden de eerste resultaten van
KiS zichtbaar. Bij drie rustpunten zijn kunstwerken
onthuld die in overleg tussen kunstenaars
en bewoners tot stand zijn gekomen. “We willen
kunst die past bij een locatie én bij de mensen”,
aldus Luc Ambagts, projectondersteuner bij het
Kunstenlab. “De rustpunthouder zorgt voor het
kunstwerk.” Samen met de Stichting Recreatie
Deventer Buiten, de organisatie achter de rustpunten,
koos het Kunstenlab twaalf kunstenaars
uit de regio en daarbuiten. “We keken daarbij in
hoeverre hun kunst vertaald kan worden naar
een rustpunt, en of het klikte met de bewoners”,
aldus Ambagts.
Van de 49 rustpunten wilden er 25 meedoen.
“Daaruit hebben we twaalf gekozen door te
kijken naar de spreiding over Salland en naar
de situatie ter plekke. Een kunstwerk moet
iets toevoegen.” Uit de schetsontwerpen zijn
vier geselecteerd om direct uit te voeren. Het
vierde ontwerp wacht nog op een vergunning.
Voor deze vier is geld bijeengebracht door het
Prins Bernhard Cultuurfonds, Stichting Recreatie
Deventer Buiten, het Kunstenlab, de provincie
en de gemeente. “Voor de overige acht zoeken
we sponsoren. We hopen die kunstwerken voor
het nieuwe buitenseizoen te realiseren”, zegt de
projectondersteuner.
Adembenemend
De combinatie van kunst en het buitengebied is
een contrast dat verrassend werkt. De samenwerking
tussen rustpunthouders en kunstenaars
verloopt goed. Aan de ene kant gaat het om
hardwerkende en vaak bescheiden bewoners,
aan de andere om kunstenaars die leven voor de
verbeelding. Zo kreeg Fruitbedrijf van Vilsteren in
Olst een fruitautomaat met neonverlichting waar
mensen een appel of peer ‘uit de muur’ kunnen
halen. “Ieder kunstwerk heeft iets functioneels”,
aldus Ambagts. “Dit bedrijf verkoopt ook aan huis
en de automaat is een soort voorpost van het
bedrijf. Mensen mogen weten dat hier een fruitkwekerij
is.”
De fruitautomaat, ‘Forbidden fruit’, is een werk van
de Amsterdamse kunstenaar René van Engelenburg.
Er zijn nog twee kunstwerken klaar. Marieke de
Jong uit Zwolle ontwierp ‘Rozenvoorde’, voor Bed
& Breakfast Boerderij Het Rozenvoorde in Olst.
Het bestaat uit banken en tafel in een ombouw
van witte koetsen. De Deventer Spacecowboys
maakten ‘Crossing the well’ bij landgoed Groot
Zwaaftink in Heeten. Uit een grote schaal water
steekt hier een hertenkop met een gewei van
water als je aan zijn tong draait. “Bij de rondgang
die we met de kunstenaars maakten, waren vooral
die uit de Randstad verrast door de schoonheid
van ons buitengebied”, aldus Ambagts. “We kwamen
op allerlei achterafplekjes en ze vonden het
adembenemend mooi.” Dat belooft veel goeds
voor de toekomst van Salland.

Breedband internet komt ook op het platteland
Deventer loopt internationaal voorop met haar glasvezelnetwerk dat straks
voor alle adressen in de stad beschikbaar is. Het platteland echter blijft niet
achter. Met de aanleg van de riolering in het buitengebied in 2005 zijn tegelijk
glasvezelbuizen gelegd langs de hoofdwegen tot aan de gemeentegrens.
Nu dat klaar is, zoekt de gemeente een provider om via deze buizen draadloos
internet mogelijk te maken. Dit kan door glasvezelkabels te trekken en
op de gemeentegrenzen zenders in masten te hangen die gezamenlijk het
hele buitengebied bestrijken.
“Tot nog toe is het zo dat hoe verder iemand van
de stad met de centrales van providers woont,
hoe langzamer diens verbinding is”, zegt Gosse
Hiemstra, wethouder ICT. “Internetaanbieders
beperken zich tot het stedelijke gebied, omdat
daarbuiten kabels aanleggen te kostbaar is. Dat
is ons een doorn in het oog. Nu de glasvezelbuizen
er liggen, willen we er gebruik van maken.
Inwoners op het platteland hebben immers net zo
goed recht op een snelle internetverbinding.”
Momenteel nodigt de gemeente aanbieders uit
om met een voorstel te komen voor wimax.
Zo heet het draadloze internet. Hiemstra: “We
zoeken een aanbieder met de beste prijs-kwaliteitverhouding.
We willen dat plattelandsbewoners
een prijs betalen die vergelijkbaar is met
ADSL. Met dit draadloze internet krijgen ze dan
voor dezelfde prijs zelfs een betere kwaliteit.”
Hij verwacht eind dit jaar een keuze te maken.
Draadloos internet is dan in de loop van volgend
jaar operationeel.
Enquête
Daarnaast is de gemeente bezig afspraken te
maken met de eigenaren van de bestaande
De kraamkamer voor nieuw plattelandsbeleid, zo
wordt het project LEADER ook wel genoemd.
Deze maatregel van de Europese Commissie stelt
Europees geld beschikbaar aan plattelandsgebieden
om zich lokaal te versterken op sociaal-economisch
gebied. Bijvoorbeeld door het ontwikkelen
van wandelroutes of het opzetten van een
vrijwilligerscentrale.
Voor de periode van 2007 tot 2013 hebben de
provincie en de gemeenten Deventer, Olst-Wijhe
en Raalte samen met vijftien partners in het
gebied hiervoor een plan gemaakt.
masten. Sommige zijn van telecommunicatiebedrijven
voor mobiele telefonie, in andere hangen
alarmsystemen. Bij elkaar zijn er een stuk of tien
masten nodig om het gebied te dekken. Overigens
maakt de afstand tot een mast straks niet uit.
Internetgebruikers krijgen signalen van verschillende
masten, waardoor het stabiel en betrouwbaar
is voor iedereen.
Fysiek aansluiten van kabels naar woon- of bedrijfspanden
vanaf het glasvezelnetwerk is veel te duur.
Alleen bij grote bedrijven is het te overwegen. Zo
is de gemeente in gesprek met een reclamebureau
in het buitengebied. Zij verzenden grote grafische
bestanden via internet en willen eventueel meedoen.
Hiervoor schat de gemeente de prijs op
twee- tot driehonderd euro per maand.
Uit een enquête van de gemeente blijkt dat er
veel belangstelling is bij de plattelandsbewoners.
Ans Rekveld, webmaster van www.lettele.nl, kijkt
ernaar uit: “Op onze website staan alle bedrijven
en verenigingen en nieuwtjes uit het dorp. En de
kinderen hier moeten dezelfde opdrachten doen
voor school of voor hun studie als die in de stad.
Op het platteland is een snelle internetverbinding
net zo hard nodig als in de stad.”
Project LEADER:
platteland versterken op initiatief van bewoners
“LEADER is bijzonder omdat het zich richt op
kleinschalige initiatieven van bewoners”, vertelt
Cor van den Berg, wethouder in Olst-Wijhe en
voorzitter van de Plaatselijke Groep LEADER
Salland, waarin de negentien partners zitting hebben.
“Daarnaast vindt LEADER dat projecten
innovatief moeten zijn, en dat ze de samenwerking
in de regio moet bevorderen. In de Plaatselijk
Groep zitten daarom vertegenwoordigers uit
zeer diverse organisaties in Salland, allemaal met
uitgebreide netwerken. Ze zijn geselecteerd op
creativiteit en doorzettingsvermogen. Zij zijn de
voelhoorns van het project in Salland.”

Tijdens brainstormsessies in de Plaatselijke Groep
kwamen zo’n vijftig ideeën voor projecten naar
voren. Tien ervan kunnen op korte termijn worden
uitgevoerd. Denk bijvoorbeeld aan een kunstwandelroute,
een mobiele fruitpers voor telers van hoogstamfruit,
een programma met culturele ontmoetingen
of een vrijwilligersknooppunt in een kleine kern.
Ook natuurbeheer, klein onderhoud aan landgoederen
en de viering van het 150-jarig bestaan van een
kanaal zijn mogelijke projecten.
Kleinschalig
Op grond van de eisen van LEADER heeft de
Plaatselijke Groep een aantal criteria opgesteld
waaraan projecten moeten voldoen. Zo moeten
ze behalve innovatief en kleinschalig ook duurzaam
zijn en draagvlak hebben bij de bevolking. Als er te
veel projecten aan de criteria voldoen, maakt de
Stichting IJsselhoeven wil markante
boerderijen behouden
De IJsselvallei heeft een rijke
geschiedenis. Vooral in de negentiende
eeuw ontstond er tussen
pakweg Hattem en Brummen een
bruisende welvaart. Door de bevolkingsgroei
steeg de vraag naar
landbouw- en veeteeltproducten
en op de rijke rivierklei werd goed
geboerd. Dit bleef zo tot in de
jaren zestig van de vorige eeuw.
Nu herinneren alleen de typische
IJsselhoeven, de grote T-vormige
boerderijen met rijkversierde voorhuizen
en schuren, nog aan deze
glorietijd. Om de geschiedenis te
behouden hebben bewoners in 2003
de Stichting IJsselhoeven opgericht.
Gerard Hendrix is projectleider van de stichting.
“We hebben een eerste project afgerond. Daarin
hebben we informatie en kennis verzameld en er
meer bewoners bij betrokken”, vertelt hij. “Nu
zijn we met een tweede project bezig, waarin we
bewoners ondersteunen bij kleine herstelwerkzaamheden
aan hun gebouwen en erven.” De provincies
Gelderland en Overijssel en vijf gemeenten
steunen de stichting, waaronder sinds oktober
2006 ook de gemeente Deventer. “Het gaat hier
vooral om het gebied dat nog een relatie heeft
met de IJssel, in feite vooral Diepenveen en Oxe.”
De hoeven waar het om gaat zijn gebouwd tussen
1850 en 1930. Ze hebben meestal een groot
Plaatselijke Groep een selectie. Projecten die zich
richten op bijvoorbeeld gelijke kansen voor mannen
en vrouwen of projecten die de leefbaarheid
op het platteland verbeteren hebben de voorkeur.
LEADER heeft een plek gekregen in het landelijke
Plattelandsontwikkelingsprogramma 2007-2013. Dit
werd deze zomer goedgekeurd door de Europese
Commissie. “Het geld ligt er”, aldus de voorzitter. “In
november verwachten we de goedkeuring van het
ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.
Dan kunnen we aan de slag. We willen starten met
een paar goede voorbeeldprojecten en hopen door
publiciteit daarover meer inbreng van bewoners te
krijgen. Bij hen leven de beste ideeën en we helpen
ze graag om die in de praktijk te brengen. De
Plaatselijke Groep LEADER Salland ziet het als haar
taak en uitdaging om met bewoners nog veel mooie
initiatieven tot stand te brengen.”
woonhuis dat dwars voor de schuur staat en ze
zijn rijk geornamenteerd. Met mozaïekvloeren,
gebeeldhouwde deuren, glasgravures en smeedijzerwerk
bijvoorbeeld. “Door het volume hebben
veel huidige bewoners moeite ze te onderhouden”,
aldus Hendrix. “Wij kunnen hen hierbij helpen
met geld en kennis, zowel bij de bebouwing
als bij de erven.”
Prachtig
Een van de boerderijeigenaren die hulp van de
stichting krijgt, is van Frank van der Linden in
Diepenveen. Van der Linden: “We willen een
woonboerderij met comfort én de uitstraling en
sfeer van vroeger. Via een voorlichtingsavond kwamen
we met de Stichting IJsselhoeven in contact.
De eerste schetsen voor de erfbeplanting die ze
inmiddels voor ons gemaakt hebben, zijn prachtig.
De stichting draagt hier financieel aan bij, maar
hun belangrijkste bijdrage voor mij is hun kennis
van de oorspronkelijke hoeven en erven.”
Naast bewoners ondersteunen bij het behoud
van hun hoeve, is de stichting actief op cultureel
gebied met toneelvoorstellingen en onderwijsmateriaal.
En haar dochter Stichting Behoud
IJsselhoeven heeft dit najaar met een aantal particulieren
haar eerste boerderij aangekocht. Dit om
hiervoor een passend plan te maken en de boerderij
daarna door te verkopen. “In Deventer zijn
we vooral op zoek naar mensen die onze kennis
kunnen gebruiken”, besluit Hendrix. “We willen
graag contact met méér bewoners. We kunnen
bijvoorbeeld ook helpen als ze wat anders met
hun boerderij willen.”
Dit is een uitgave van de gemeente Deventer en is tot stand gekomen met medewerking van Gosse Hiemstra,
Petra Augustijn, Auke Pluim en Roswitha E. Rood. Vormgeving: De PLOEG communicatie.
Druk: St. Ives. Coördinatie: Roswitha E. Rood. Oplage: 1000 exemplaren.
Colofon