ARBO Zeevaart 2009 - STV

ARBO Zeevaart 2009 

Controle op de naleving 

van de arbeidsomstandigheden 

aan boord van Nederlandse zeeschepen

Inspectie Verkeer en Waterstaat 

Toezichteenheid Zeevaart 

Unit Inspectie Vlaggenstaat 

Datum 

24 februari 2009 

Rapport 



Paginanummer 

1 

Plan van aanpak 

Datum 


Controle op de naleving 

van de arbeidsomstandigheden 

aan boord van Nederlandse zeeschepen




Datum 


Rapport 


Paginanummer 

2 

Inhoudsopgave 

______________________________________________________________________ 

1. INLEIDING 3 

2. DOELSTELLING 5 

3. ANALYSE-INSTRUMENTEN 6 

3.1 Inspectieonderdelen 6 

3.2 Kernbepalingen 6 

3.3 Tafel van 11 (Motievenonderzoek) 6 

3.4 Nalevingsmeting 7 

3.5 Selectie van schepen 7 

4. UITVOERING 8 

4.1 Planning 8 

4.2 Inspectiemethodiek 8 

4.3 Handhavingsinstrumenten 9 

4.4 Arbo intern 9 

4.5 Rapportage 10 

5. INSPECTIEPUNTEN KOOPVAARDIJ- EN BAGGERSCHEPEN 11 

5.1 Arbeidsomstandighedenbeleid 11 

5.2 Bemanning / bemanningsdocumenten 11 

5.3 Arbeids- en rusttijden 11 

5.4 Algemene veiligheid 11 

BIJLAGE 1 BESCHRIJVING VAN DE INSPECTIEPUNTEN 13 

BIJLAGE 2 INSPECTIELIJST ‘ARBO Zeevaart 2009’ 27




1. INLEIDING 

Datum 


Rapport 


Paginanummer 

3 

De Arbeidsomstandighedenwet is wetgeving die valt onder het ministerie 

van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, waarbij de Arbeidsinspectie is 

aangewezen 1 als toezichthouder op de naleving van deze wetgeving. 

Ten aanzien van Nederlandse zeeschepen is de Inspectie Verkeer en 

Waterstaat (verder: de inspectie) aangewezen¹ als toezichthouder op de 

naleving van de Arbeidsomstandighedenwet aan boord van deze 

schepen. Door deze constructie wordt voorkomen dat Nederlandse 

zeeschepen met meerdere toezichthouders te maken krijgen. 

In dit inspectieprogramma gaat het hierbij om het toezicht op de naleving 

van de Arbeidsomstandighedenwet, de Zeevaartbemanningswet, het 

Wetboek van Koophandel, de Arbeidstijdenwet en het Arbeidstijdenbesluit 

vervoer. Het toezicht op de Arbeidsomstandighedenwet is één van 

de kernbepalingen van de inspectie. 

In de periode mei 2007 t/m december 2008 zijn in het kader van het 

inspectieprogramma “ARBO Zeevaart 2007” een groot aantal arbo of 

arbogerelateerde inspectiepunten gecontroleerd op Nederlandse 

zeeschepen. Naar aanleiding van dit inspectieprogramma is in oktober 

2008 een tussenrapportage 2 verschenen waarin de inspectieresultaten 

over de periode mei 2007 t/m april 2008 zijn verwoord. Mede op grond 

van deze tussenrapportage is besloten om het huidige inspectieprogramma 

“ARBO Zeevaart 2007” in gewijzigde vorm voort te zetten 

onder de titel “ARBO Zeevaart 2009”. 

Het voorliggende plan van aanpak is niet alleen gebaseerd op deze 

tussenrapportage, maar ook op: 

• een kernbepaling uit de Zeevaartbemanningswet en gerelateerde 

artikelen uit het Arbeidstijdenbesluit vervoer; 

• nalevingsgegevens uit voorgaande inspectieprogramma’s; 

• een risicoafweging op grond van veelal bemanningsgerelateerde 

ongevallen en het professional judgement van de arbodeskundige 

van de inspectie; 

• uitkomsten van een ‘Tafel van 11’-onderzoek; 

• beleidswensen Arbeidsinspectie 3 . 

1 

Aanwijzingsregeling toezichthoudende ambtenaren en ambtenaren met specifieke uitvoeringstaken op 

grond van SZW wetgeving 

2 Tussenrapportage “ARBO Zeevaart 2007/2008” d.d. 7 oktober 2008 

3 Samenwerkingsafspraken Arbeidsinspectie en Inspectie Verkeer en Waterstaat d.d. 29 april 2008




Datum 


Rapport 


Paginanummer 

4 

De belangrijkste wijzigingen in het inspectieprogramma “ARBO Zeevaart 

2009” t.o.v. het inspectieprogramma “ARBO Zeevaart 2007” zijn: 

• het onderwerp bemanningscontrole (bemanningscertificaat, 

bemanningsplan en bemanningsdocumenten) wordt in het 

inspectieprogramma 2009 opgenomen; 

• de onderwerpen werkdruk en fysieke belasting van de bemanning 

worden in het inspectieprogramma 2009 opgenomen; 

• het inspecteren van baggerschepen (10 schepen) wordt in het 

inspectieprogramma 2009 opgenomen 4 ; 

• op grond van de inspectieresultaten van voorgaande arboinspectieprogramma’s 

worden diverse onderwerpen betreffende 

arbeidsveiligheid geschrapt, omdat de naleving daarvan goed was. 

4 Baggerschepen zijn in het inspectieprogramma opgenomen om een evenwichtige inspectiedruk te 

bewerkstelligen t.a.v. verschillende typen Nederlandse zeeschepen




2. DOELSTELLING 

Datum 


Rapport 


Doel van de thema-inspectie “ARBO Zeevaart 2009 is: 

Paginanummer 

5 

• de mate van naleving van de Arbeidsomstandighedenwet aan boord 

van Nederlandse zeeschepen vaststellen; 

• een bijdrage leveren aan het voorkomen van ernstige arbeidsongevallen 

door doelgerichte inspecties en voorlichting aan boord; 

• vaststellen of Nederlandse schepen zijn bemand conform wet- en 

regelgeving;




3. ANALYSE-INSTRUMENTEN 

Datum 


Rapport 


Paginanummer 

6 

3.1 Inspectieonderdelen 

De inspectieonderdelen zijn vastgesteld op grond van de volgende 

motiveringen: 

• de arbeidsomstandigheden zijn de kern van de arbowetgeving. 

De arbowetgeving bevat o.a. de Risicoinventarisatie & -evaluatie 

(RI&E) en het bijbehorende Plan van Aanpak. Inspectie op deze 

arboparaplu geeft inzicht hoe een bedrijf het arbobeleid invult; 

• in de nieuwe arbowetgeving (per 1-1-2007) is een grotere 

verantwoordelijkheid voor de werkgevers en werknemers 

opgenomen. De Inspectie kijkt hoe hier invulling aan is gegeven; 

• ten aanzien van bemanningsdocumenten blijkt uit de resultaten 

van het vorige inspectieprogramma dat er herhaaldelijk gebreken 

zijn gevonden. Bovendien blijkt dat ongevallen veelal bemanning 

gerelateerd zijn; 

• uit het vorige inspectieprogramma blijkt ook dat er veel 

afwijkingen zijn gevonden in de arbeids- en rusttijden; 

• de overige inspectiepunten op het gebied van algemene 

veiligheid zijn vastgesteld aan de hand van resultaten uit het 

vorige inspectieprogramma en het professional judgement van 

de arbodeskundige van de inspectie. Daarnaast zijn door de 

Arbeidsinspectie een aantal beleidswensen geformuleerd 5 . 

3.2 Kernbepalingen 

In dit inspectieprogramma wordt de kernbepaling uit de Zeevaartbemanningswet 

Artikel 5 meegenomen met de onderliggende Artikelen 

6, 7, 18 en 40 en uit het Arbeidstijdenbesluit vervoer de Artikelen 6.4:2 

en 6.5:2. 

3.3 Tafel van 11 (Motievenonderzoek) 

De uitkomsten van het inspectieprogramma van 2007/2008 over het 

melden van arbeidsongevallen zijn aanleiding om in 2009 nader 

onderzoek te doen. Uit gesprekken met kapiteins bleek dat arbeidsongevallen 

altijd aan het rederijkantoor worden gemeld, maar dat het 

rederijkantoor in een onbekend aantal gevallen verzuimt om het 

arbeidsongeval door te melden aan de inspectie. 

5 Samenwerkingsafspraken Arbeidsinspectie en Inspectie Verkeer en Waterstaat d.d. 29 april 2008




Datum 


Rapport 


Paginanummer 

7 

Begin 2009 zal een ‘Tafel van 11’-analyse met onder meer de reders 

worden uitgevoerd om te bepalen wat de motieven zijn waarom deze 

meldingen niet worden doorgestuurd aan de inspectie. Aan de hand van 

de resultaten kunnen aanbevelingen worden gedaan. 

3.4 Nalevingsmeting 

In het inspectieprogramma “ARBO Zeevaart 2007” is aan kapiteins de 

vraag gesteld of ongevallen gemeld worden aan de Inspectie. Daarbij is 

niet gekeken naar het werkelijk aantal ongevallen dat aan boord heeft 

plaatsgevonden. In de nalevingsmeting in 2009 wil de Inspectie nagaan 

hoeveel ongevallen daadwerkelijk aan boord zijn voorgevallen. Dit 

onderzoek valt onder paragraaf 5.5 ‘Algemene veiligheid’ onder 

‘Arbeidsongevallen’. Vergelijking met de door de Inspectie ontvangen 

meldingen geeft een beeld van de naleving van de verplichting om 

ongevallen te melden aan de inspectie. 

3.5 Selectie van schepen 

Alle Nederlandse koopvaardijschepen en Nederlandse baggerschepen 

kunnen worden geselecteerd voor deze inspectie, waarbij rekening wordt 

gehouden met de tijd die is verstreken sinds de laatste inspectie alsmede 

de inspectieresultaten. Als richtlijn wordt aangehouden dat een schip 

maximaal eenmaal per jaar wordt geïnspecteerd, wanneer bij de laatste 

inspectie aan boord geen overtredingen zijn geconstateerd. Indien er wel 

overtredingen zijn geconstateerd, kan vaker worden geïnspecteerd of 

zullen herinspecties worden uitgevoerd. 

Naar schatting bezoekt meer dan 85% van de Nederlandse zeeschepen 

elk jaar een Nederlandse haven, waardoor er door de inspecties een 

representatief beeld van de stand voor veiligheid ontstaat. De analyse 

van de resultaten van inspecties door buitenlandse autoriteiten wordt 

gebruikt om een beeld te vormen van Nederlandse schepen die vrijwel 

nooit in Nederland komen.




4. UITVOERING 

Datum 


Rapport 


Paginanummer 

8 

4.1 Planning 

Het plan van aanpak zal worden voorgelegd aan de volgende branche 

verenigingen in de zeevaart: KVNR, VBKO en Nautilus NL. Dit om de 

branche verenigingen op de hoogte te brengen van het voorgenomen 

inspectieprogramma en de gelegenheid te geven tot het leveren van 

commentaar. 

Het inspectieproject zal worden uitgevoerd in de periode maart 2009 t/m 

maart 2010. Er wordt gestreefd naar een 200-tal inspecties die worden 

uitgevoerd op 190 koopvaardijschepen en 10 baggerschepen. 

De gemiddelde benodigde inspectietijd bedraagt ongeveer 2 uur, indien 

er geen grote afwijkingen worden gevonden. 

De arboinspecties zullen worden gecombineerd met andere Vlaggenstaat 

inspecties zoals bemanningscontrole, arbeids- en rusturen, security (ISPS), 

anti-fouling certificaat, koelinstallaties (CFK), scheepsafval zoals 

afgewerkte olie en vuilnis (HOI) en het zwavelgehalte van brandstoffen 

(Marpol, Annex VI). 

Er vindt geen vooraankondiging van de inspecties plaats. Het 

zwaartepunt van de inspectie ligt op de arbeidsomstandigheden aan 

boord en is van toepassing op alle bemanningsleden die aan boord 

volgens een arbeidsovereenkomst hun werkzaamheden verrichten. 

De arbeidsomstandigheden zijn van toepassing op alle arbeidsplaatsen 

aan boord en voor alle arbeidsmiddelen die bij de arbeid gebruikt 

worden. Als onderdeel van het Arbeidsomstandighedenbeleid dient de 

scheepsbeheerder nadrukkelijk aandacht te besteden aan de arbeids- en 

rusttijden van de bemanning. 

4.2 Inspectiemethodiek 

Nadat de inspecteur uitleg heeft gegeven over het doel van de inspectie, 

zal hij de certificaten, bemanningsdocumenten, arbeids- en rusturenlijsten 

en boekwerken als Risicoinventarisatie en -evaluatie / Plan van Aanpak 

en Legionella Beheersplan controleren. Vervolgens zal de inspecteur met 

de kapitein of diens plaatsvervanger een rondgang maken over het dek, 

in de machinekamer en in de kombuis. Aan de hand van de inspectielijst 

zal hij controleren of het schip en zijn bemanning voldoet aan de 

Arbowet. 

De resultaten van de inspectie worden genoteerd op het bekende 

“Inspection Report”. Een kopie van dit rapport wordt aan de kapitein 

overhandigd. Daarnaast worden overtredingen op het gebied van de




Datum 


Rapport 


Paginanummer 

9 

Arbowet die leiden tot een handhavingtraject (bijvoorbeeld stillegging of 

boeterapport) schriftelijk bevestigd aan de kapitein en/of 

scheepsbeheerder. 

4.3 Handhavingsinstrumenten 

Afhankelijk van de zwaarte van de overtreding kan gekozen worden uit 

de volgende handhavingsinstrumenten: 

• Voorlichting en advies 

De inspecteur zal over potentieel gevaarlijke situaties en zaken 

met betrekking tot de Arbowet adviseren hoe de kapitein dit kan 

oplossen. 

• Waarschuwing 

Bij de meeste overtredingen zal de inspecteur de kapitein een 

waarschuwing geven en een opmerking plaatsen op het 

inspectierapport waarbij tevens de termijn wordt vermeld 

waarbinnen de overtreding moet zijn opgeheven. Bij ernstige 

overtredingen kan de inspecteur, naast een opmerking op het 

inspectierapport, een waarschuwingsbrief sturen aan de kapitein 

of scheepsbeheerder. In deze brief wordt de overtreding vermeld 

en de termijn waarbinnen de overtreding moet zijn opgeheven. 

Indien de kapitein of scheepsbeheerder niet voldoet aan het 

gestelde in de waarschuwingsbrief, kan dit leiden tot stillegging 

van een specifieke werkzaamheid, tot een aanhouding of tot het 

opmaken van een boeterapport. 

• Stillegging 

Bij ernstig gevaar voor de veiligheid of gezondheid, bijv. acuut 

levensgevaar voor de bemanning, heeft de inspecteur het recht 

de werkzaamheden waarmee het bemanningslid bezig is direct stil 

te leggen en een boete aan te zeggen. 

• Aanhouding 

In geval van ernstige overtreding kan de inspecteur er voor kiezen 

om het schip aan te houden. Een schip in een dergelijke situatie 

mag niet eerder vertrekken alvorens de overtreding is verholpen. 

• Boeterapport 

Bij overtreding van bepaalde beboetbare feiten van de Arbowet 

kan de inspecteur een bestuurlijke boete aanzeggen. Hij maakt 

vervolgens een boeterapport op dat verder door het 

boetekantoor van de AI wordt afgehandeld. 

4.4 Arbo intern 

De inspecteur draagt tijdens de inspectie aan boord, afhankelijk van de 

situatie, persoonlijke beschermingsmiddelen en houdt zich daarbij aan de 

interne veiligheidsinstructies van de inspectie. Bij gevaar in het water te




Datum 


Rapport 


Paginanummer 

10 

geraken wordt een reddingsvest gedragen. Van belang is om bij een 

scheepsbezoek altijd twee handen vrij te houden door gebruik te maken 

van een rugzak of schoudertas. 

4.5 Rapportage 

Rapportage van het inspectieproject zal plaatsvinden binnen 3 maanden 

na het beëindigen van het inspectieproject. Deze rapportage zal voorjaar 

2010 aan de stakeholders voor commentaar worden toegestuurd en 

daarna openbaar worden gemaakt op Internet. 

De stakeholders van de rapportage zijn de brancheorganisaties KVNR, 

VBKO en Nautilus NL en binnen de overheid zijn dat de inspecteurgeneraal 

en het Directoraat-generaal Luchtvaart en Maritieme Zaken. 

Het doel van de rapportage is om aan de hand van uitkomsten van de 

uitgevoerde inspecties antwoord geven op de vraag of de doelstelling 

van dit plan van aanpak is bereikt. Daarmee wordt tevens 

verantwoording afgelegd en inzicht gegeven over de staat van veiligheid 

aan boord van Nederlandse zeeschepen. De rapportage zal uit maximaal 

25 pagina’s bestaan met daarin een korte managementsamenvatting 

gevolgd door de inspectieresultaten in de vorm van nalevingsgegevens en 

uitkomsten van de ‘Tafel van 11’-analyse 6 , conclusies en aanbevelingen. 

6 Begin 2009 zal een ‘Tafel van 11’-analyse met onder meer de reders worden uitgevoerd 

(zie paragraaf 3.3)




Datum 


Rapport 


5. INSPECTIEPUNTEN KOOPVAARDIJ– EN BAGGERSCHEPEN 

Paginanummer 

11 

In dit hoofdstuk is een overzicht gegeven van de inspectiepunten 

koopvaardij– en baggerschepen. Het betreft een niet-limitatief overzicht 

waarbij bovendien niet alle inspectiepunten voor elk schip van toepassing 

zijn. 

5.1 Arbeidsomstandighedenbeleid 

• Risicoinventarisatie & –evaluatie (RI&E) 

• Plan van Aanpak 

• Arbowetgeving 

5.2 Bemanning / bemanningsdocumenten 

• Bemanningscertificaat 

• Bemanningsplan 

• Monsterboekje 

• Vaarbevoegdheidsbewijs 

• Geneeskundige verklaring 

• Arbeidsovereenkomst 

5.3 Arbeids- en rusttijden 

• Werklijsten 

• Rusttijd 

5.4 Algemene veiligheid 

• Accommodatieladder / loopplank 

• Arbeidsongevallen 

• Autogeen lassen 

• Besloten ruimten 

• Borging van deuren en toegangsluiken 

• Chemicaliën 

• Dekverlichting / ruimverlichting 

• Elektrisch lassen 

• Elektrische handgereedschappen 

• Fysieke belasting 

• Hijs– en hefwerktuigen/gereedschappen 

• Knelgevaar 

• Laad– en losgerei 

• Lasrook 

• Legionella




Datum 


Rapport 


Paginanummer 

12 

• Luikenwagens 

• Masten 

• Open vloerdelen 

• Personen onder hangende lasten 

• Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) 

• Ruimtoegangen 

• Samenwerking verschillende werkgevers / onderaannemers 

• Slijpen 

• Valgevaar 

• Veiligheidsinformatiebladen (VIB) 

• Verontreinigd slib 

• Voorlichting en onderricht 

• Werkbakken 

• Werkdruk en stress




Datum 


Rapport 


BIJLAGE 1 BESCHRIJVING VAN DE INSPECTIEPUNTEN 

1 Arbeidsomstandighedenbeleid 

Paginanummer 

13 

Risicoinventarisatie & –evaluatie (RI&E) 

Om een zo goed mogelijk arbeidsomstandighedenbeleid te kunnen 

voeren, is het nodig dat de werkgever een goed inzicht heeft in de 

gevaren die zich kunnen voordoen in zijn bedrijf. Om deze reden is in de 

Arbowet opgenomen dat voor elk bedrijf of arbeidsorganisatie een 

inventarisatie van de risico’s moet zijn gemaakt, de zogenaamde 

Risicoinventarisatie en -evaluatie (RI&E). Tot 1 juli 2005 moest de RI&E 

zijn getoetst door een gecertificeerde arbodienst. Vanaf 1 juli 2005 moet 

de toetsing worden uitgevoerd door een of meer deskundige en 

gecertificeerde personen. 

De RI&E wordt aangepast zo dikwijls als de daarmee opgedane ervaring, 

gewijzigde werkmethoden of werkomstandigheden of de stand van de 

wetenschap en professionele dienstverlening daartoe aanleiding geven. 

Wettelijke basis: Arbowet, Artikel 5 

Arbowet, Artikel 14 

Plan van Aanpak 

Het Plan van Aanpak maakt deel uit van de RI&E. In het Plan van Aanpak 

moet zijn aangegeven welke maatregelen zullen worden genomen in 

verband met de geconstateerde risico’s. Tevens moet in het Plan van 

Aanpak worden aangegeven binnen welke termijn deze maatregelen 

worden genomen. 


Arbowetgeving 

Per 1 januari 2007 is de arbowetgeving gewijzigd. Niet alleen inhoudelijk 

maar ook wat betreft de intentie van de wetgeving. In de nieuwe 

wetgeving krijgen werkgevers en werknemers meer verantwoordelijkheid 

voor het arbobeleid. De overheid stelt alleen nog doelvoorschriften vast. 

Doelvoorschriften zijn het niveau van bescherming dat bedrijven moeten 

bieden aan de werknemers, zodat zij veilig en gezond kunnen werken. 

Doelvoorschriften worden zoveel mogelijk concreet beschreven in de 

Arbowet, het Arbobesluit en de Arboregeling. Het is echter de taak voor 

werkgevers en werknemers om te bepalen op welke manier zij invulling 

geven aan deze doelvoorschriften. Afspraken tussen werkgevers en 

werknemers kunnen worden vastgelegd in zogenaamde arbocatalogi. 

Medio december 2008 is de Arbocatalogus Waterbouw door de 

Arbeidsinspectie goedgekeurd. Naar verwachting zal medio 2009 de 

Arbocatalogus Koopvaardij door de Arbeidsinspectie worden getoetst en 

goedgekeurd worden.




Datum 


Rapport 


2 Bemanning / bemanningsdocumenten 

Paginanummer 

14 

Bemanningscertificaat 

Volgens de Zeevaartbemanningswet moet een Nederlands zeeschip zijn 

voorzien van een geldig bemanningscertificaat, dat is afgegeven door de 

inspectie. Tevens moet het schip ten minste zijn bemand overeenkomstig 

het bemanningscertificaat. Op het bemanningscertificaat worden zo 

nodig de bijzonderheden ten aanzien van het gebruik van het schip in 

relatie tot de bemanning vermeld. Deze bijzonderheden kunnen 

betrekking hebben op b.v. meerdere bemanningssamenstellingen of 

benodigde verklaringen voor de bemanningsleden. 

Wettelijke basis: Zeevaartbemanningswet, Artikel 5 

Bemanningsplan 

Het bemanningsplan vormt de basis van het bemanningscertificaat. De 

scheepsbeheerder dient bij de inspecteur-generaal voor elk schip 

afzonderlijk een aanvraag in voor een bemanningscertificaat en voegt 

daarbij een bemanningsplan voor het betrokken schip. De inspecteurgeneraal 

besluit tot afgifte van een bemanningscertificaat, indien naar 

zijn oordeel met de voorgestelde bemanningssamenstelling: 

a. de veiligheid van het schip en de veilige en milieuverantwoorde 

vaart zijn gewaarborgd; 

b. de voor de bemanning geldende normen voor arbeids- en 

rusttijden niet worden overschreden; 

c. het schip zodanig is bemand dat redelijkerwijs alle werkzaamheden 

aan boord en in de haven, met inachtneming van de 

geldende arbeids- en rusttijden, en gelet op de bedrijfsvoering, de 

risico’s op zee en van de lading, zonder gevaar voor de 

opvarenden, het schip, de lading, het milieu of het 

scheepvaartverkeer kunnen worden verricht; 

d. de opleiding, diplomering en wachtdienst van de zeevarenden 

zodanig is, dat de veilige en milieuverantwoorde vaart is 

gewaarborgd. 

Een afschrift van het bemanningplan, dat door de scheepsbeheerder aan 

de kapitein is verschaft, behoort bij het geldige bemanningscertificaat. 

Wettelijke basis: Zeevaartbemanningswet, Artikel 7 t/m 16 

Monsterboekje 

De bemanningsleden, welke staan vermeld op de monsterrol, moeten in 

het bezit zijn van een geldig monsterboekje of een voorlopig monsterboekje. 

Buitenlandse officieren moeten eveneens in het bezit zijn van een 

geldig Nederlands monsterboekje. Voor buitenlandse gezellen is een 

Nederlands monsterboekje niet meer verplicht, maar zij moeten wel een 

monsterboekje hebben dat is afgegeven door het land van herkomst.




Datum 


Rapport 


Paginanummer 

15 

De kapitein tekent in het monsterboekje het volgende aan: 

a. de dag van aanmonstering; 

b. de dag van afmonstering; 

c. de functie waarin het bemanningslid dienst heeft gedaan; 

d. de naam en de roepletters van het schip. 

Wettelijke basis: Zeevaartbemanningswet, Artikel 35 t/m 38 

Vaarbevoegdheidsbewijs 

Een ieder die aan boord van een schip een functie vervult waarvoor 

krachtens de Zeevaartbemanningswet eisen zijn gesteld, is in het bezit 

van een geldig vaarbevoegdheidsbewijs voor die functie. Buitenlandse 

officieren moeten eveneens in het bezit zijn van een geldig Nederlands 

vaarbevoegdheidsbewijs van erkenning. Voor buitenlandse gezellen is 

een Nederlands vaarbevoegdheidsbewijs van erkenning niet meer 

verplicht, maar zij moeten wel een vaarbevoegdheidsbewijs hebben dat is 

afgegeven door het land van herkomst. 


Geneeskundige verklaring 

Elk bemanningslid is in het bezit van een geneeskundige verklaring van 

geschiktheid voor de zeevaart, waaruit blijkt dat hij is gekeurd door een 

geneeskundige of medisch specialist die door Onze Minister daartoe is 

aangewezen en dat hij voldoet aan de eisen van medische geschiktheid. 

De geneeskundige verklaring heeft betrekking op de algemene 

lichamelijke geschiktheid, het gezichtsorgaan en het gehoororgaan. 

Geneeskundige verklaringen worden afgegeven door erkende 

Nederlandse keuringsartsen of door een erkende keuringsarts in het 

buitenland. Als gevolg van wijziging in de Zeevaartbemanningswet zijn 

vanaf 20 oktober 2007 geneeskundige verklaringen, afgegeven door 

andere lidstaten van de Europese Unie alsmede Noorwegen, IJsland, 

Liechtenstein en Zwitserland, gelijkgesteld met Nederlandse 

geneeskundige verklaringen. 


Zeevaartbemanningswet, Artikel 40a 

Arbeidsovereenkomst 

Als schepelingen worden aangemerkt personen, die een arbeidsovereenkomst 

hebben met de zeewerkgever. Onder schepelingen 

worden zowel scheepsofficieren als scheepsgezellen gerekend. 

Schepelingendienst mag niet worden verricht door hen die geen 

arbeidsovereenkomst hebben aangegaan met de zeewerkgever. 

Met andere woorden elk bemanningslid moet in het bezit zijn van een 

geldige arbeidsovereenkomst en deze arbeidsovereenkomst moet ook in 

het monsterboekje zijn vermeld. Uit deze arbeidsovereenkomst moet de 

relatie blijken tussen het bemanningslid en het betreffende schip.




Datum 


Rapport 


Paginanummer 

16 

Bij buitenlandse bemanningsleden bestaat de mogelijkheid dat zij werken 

met een indirecte arbeidsovereenkomst via bemanningsagentschappen. 

Bij deze bemanningsleden moet eveneens een relatie blijken tussen de 

buitenlandse zeevarende, de zeewerkgever en het 

bemanningsagentschap. 

Wettelijke basis: Wetboek van Koophandel, Artikel 376 

3 Arbeids- en rusttijden 

Werklijsten 

De kapitein zorgt er voor dat zijn arbeids- en rusttijden en die van elke 

schepeling uiterlijk na een week op een werklijst zijn geregistreerd. De 

volledig ingevulde werklijst wordt getekend door de kapitein en de 

desbetreffende schepeling. De kapitein zorgt er voor dat elke schepeling 

een afschrift ontvangt van zijn werklijst. De kapitein zorgt er voor dat de 

ingevulde en ondertekende werklijsten uiterlijk 8 weken na de invulling 

ter beschikking van de scheepsbeheerder worden gesteld. De scheepsbeheerder 

bewaart de werklijsten ten minste 3 jaren. De werklijsten 

dienen conform het bij regeling vastgestelde model te zijn. 

Wettelijke basis: Arbeidstijdenbesluit vervoer, Artikel 6.4:2 

Rusttijd 

De kapitein organiseert de arbeid zodanig dat zijn rusttijd en die van de 

schepeling van 18 jaar of ouder ten minste 10 uren bedraagt in elke 

periode van 24 achtereenvolgende uren, te rekenen vanaf het begin van 

de rusttijd. De rusttijd kan worden verdeeld in niet meer dan twee 

perioden, waarvan één periode een onafgebroken rusttijd van ten minste 

6 uren omvat. In dat geval wordt de periode van 24 uren, bedoeld in het 

eerste lid, berekend vanaf het begin van de langst genoten rusttijd. De 

tijd tussen twee op elkaar volgende perioden van rust mogen niet meer 

dan 14 uren bedragen. De kapitein organiseert de arbeid zodanig, dat 

zijn rusttijd en die van de schepeling van 18 jaar of ouder ten minste 77 

uren bedraagt in elke periode van 7 dagen. 

Wettelijke basis: Arbeidstijdenbesluit vervoer, Artikel 6.5:2 

STCW ’95 section A – VIII / 2 part 3-1 

4 Algemene veiligheid 

Accommodatieladder / loopplank 

Bemanningsleden voeren scheepsgerelateerde werkzaamheden uit op de 

kade zoals aanmeren, provianderen en het in ontvangst nemen van 

stores. Walpersoneel voert werkzaamheden uit aan boord zoals 

stuwadoorsarbeid, sjorren, onderhoud, reparaties en inspectiewerkzaam-




Datum 


Rapport 


Paginanummer 

17 

heden. Zowel bemanningsleden als walpersoneel moeten op een veilige 

manier van en aan boord kunnen komen om hun werkzaamheden uit te 

voeren. De toegang tot het schip bestaat meestal uit een accommodatieladder 

of een loopplank welke tweezijdig is voorzien van scepters met 

verbindingstouwen. Als een accommodatieladder is uitgevoerd met een 

elektrische lier, moet een eindschakelaar zijn aangebracht die de 

lierfunctie stopt als de accommodatieladder is binnengehaald. 

Wettelijke basis: Arbobesluit, Artikel 3.2 

Arbobesluit, Artikel 7.24 

Arbeidsongevallen 

Een arbeidsongeval is een plotselinge gebeurtenis die schade aan de 

gezondheid vrijwel onmiddellijk tot gevolg heeft en die plaats vindt 

tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst. Arbeidsongevallen die 

leiden tot de dood, een blijvend letsel of een ziekenhuisopname moeten 

door de werkgever direct worden gemeld aan de daartoe aangewezen 

toezichthouder en rapporteert hierover desgevraagd zo spoedig mogelijk 

schriftelijk aan deze toezichthouder. Tevens moet de werkgever een lijst 

bijhouden van de gemelde arbeidsongevallen en van arbeidsongevallen 

welke hebben geleid tot een verzuim van meer dan drie werkdagen en 

registreert daarop de aard en datum van het ongeval. 


Autogeen lassen 

Een machinekamer kan beschikken over een autogene lasinstallatie. Als 

een acetyleenfles en een zuurstoffles in een laswagen zijn opgesteld, 

moet tussen de flessen een brandscherm zijn aangebracht. Dit 

brandscherm moet tussen en achter de koppen van de flessen zijn 

aangebracht en boven de koppen uitreiken. De acetyleenfles moet zijn 

voorzien van een vlamdover tussen het reduceertoestel en de brander. 

Wettelijke basis: Regeling veiligheid zeeschepen, Artikel 23 

Besloten ruimten 

Bij het betreden van besloten ruimten moet rekening worden gehouden 

met gevaren die ernstige gevolgen kunnen hebben voor de veiligheid en 

de gezondheid van personen. 

Verstikkingsgevaar ontstaat wanneer in een besloten ruimte onvoldoende 

zuurstof aanwezig is. Zuurstoftekort kan ontstaan door chemische 

reacties (roesten, uitharden van verf), biologische reacties (gisten, 

rottingsprocessen, het kiemen van granen en zaden), gebruik van inerte 

gassen (vermindering van brand- en explosiegevaar, bescherming van het 

product). 

Brand- of explosiegevaar kan ontstaan wanneer in een besloten ruimte 

vluchtige brandbare vloeistoffen of gassen aanwezig zijn. Bedwelmings- 

of vergiftigingsgevaar kan ontstaan wanneer in een besloten ruimte




Datum 


Rapport 


Paginanummer 

18 

schadelijke gassen of dampen aanwezig zijn. Schadelijke gassen of 

dampen kunnen vrijkomen: uit de lading, bij gisten of rottingsprocessen, 

bij lassen of het werken met snijbranders. 

De werkgever moet de arbeid aan boord zodanig organiseren dat de 

veiligheid en de gezondheid van de werknemer is gewaarborgd. 

Wettelijke basis: Arbobesluit, Artikel 4.1b t/m 4.10d 


Borging van deuren en toegangsluiken 

Om knelgevaar te voorkomen moeten deuren en toegangsluiken in de 

open stand deugdelijk geborgd kunnen worden tegen dichtslaan of 

dichtvallen. Losse borgpennen moeten vast zijn bevestigd door middel 

van een ketting of kabel om te voorkomen dat ze verdwijnen. 



Chemicaliën 

Chemicaliën (waaronder agressieve schoonmaakmiddelen) moeten veilig 

zijn opgeslagen in een daarvoor veilige ruimte. Bij de opslag van 

chemicaliën moeten voorzieningen zijn getroffen dat in geval van lekkage 

de gevolgen daarvan zoveel mogelijk worden beperkt. Indien het voor de 

bedrijfsvoering noodzakelijk is mogen chemicaliën op andere plaatsen 

worden opgeslagen. Echter de hoeveelheid opgeslagen chemicaliën moet 

dan worden beperkt tot voor de bedrijfsvoering noodzakelijk is. 

Betrokkenen moeten geïnstrueerd zijn hoe zij veilig met chemicaliën 

kunnen werken en moeten en er moeten geschikte persoonlijke 

beschermingsmiddelen voorhanden zijn. Ook moeten 

veiligheidsinformatiebladen voorhanden zijn. 




Arbobesluit, Artikel 4.10d 

Arbobesluit, Artikel 8.1 t/m 8.3 

Dekverlichting / ruimverlichting 

Dekverlichting en ruimverlichting zijn zeer belangrijk wanneer in de 

donkere uren wordt gewerkt. Enerzijds is het van groot belang dat men 

een goed zicht heeft op de eigen werkzaamheden en op de plaatsen 

waar men werkt en loopt. Anderzijds is het van groot belang dat men 

wordt gezien door anderen. Het is van cruciaal belang dat kraanmachinist 

van de eigen dekkraan of van de walkraan ziet dat er personen aan dek 

of in het ruim lopen of werken. 


Elektrisch lassen




Datum 


Rapport 


Paginanummer 

19 

Laswerkzaamheden aan boord van een schip kunnen plaatsvinden in een 

zogenaamde ‘omgeving met een verhoogd gevaar voor een elektrische 

schok’ doordat wordt gewerkt in een vochtige ruimte bij een relatief 

hoge omgevingstemperatuur. Indien een lastoestel is geconstrueerd 

overeenkomstig norm NEN-EN-IEC 60974-1, voldoet het lastoestel aan 

de gestelde eisen. De Bekendmaking aan de Scheepvaart nr. 328/2001 

betreffende elektrisch lassen is ontstaan omdat in het verleden 

verschillende dodelijke ongevallen zijn gebeurd aan boord van schepen. 


Bekendmaking aan de Scheepvaart nr. 328/2001 

Elektrische handgereedschappen 

Elektrische handgereedschappen moeten in goede staat van onderhoud 

verkeren. Elektrische machines moeten droog en vetvrij zijn, 

beschermkappen mogen niet ontbreken en elektrische draden en stekkers 

moeten onbeschadigd zijn. 



Fysieke belasting 

Fysieke belasting, oftewel lichamelijke belasting, noemt men in het 

algemeen een belasting van het houdings- en bewegingsapparaat van 

het menselijk lichaam. Bijvoorbeeld de belasting van de rug, botten en 

spieren in armen en benen. Er wordt onderscheid gemaakt in 

mechanische en energetische belasting. 

Onder mechanische belasting wordt verstaan tillen en dragen, duwen en 

trekken, ongunstige lichaamshouding en repeterende bewegingen. 

Het tillen en dragen van (zware) lasten is de bekendste vorm van 

lichamelijke belasting. Of een tilsituatie acceptabel is, hangt af van het 

tilgewicht, de reikafstand, de lichaamshouding en de duur van de 

belasting. 

Het voortduwen en achter zich aantrekken van gewichten kan enerzijds 

overmatige belasting voorkómen, maar anderzijds hangt de belasting af 

van de soort ondergrond, de aanwezigheid van een helling of het gebruik 

van wielen. 

Een ongunstige lichaamshouding kan de oorzaak zijn van lichamelijke 

overbelasting. Of overbelasting kan ontstaan hangt mede af van de mate 

waarin de houding belastend is, de tijd dat de houding wordt 

aangenomen, de krachten die worden uitgeoefend en de mate van 

afwisseling. 

Als repeterende bewegingen lange tijd achter elkaar worden uitgevoerd, 

kan eenzijdige belasting van bepaalde spiergroepen ontstaan. 

In het algemeen kan worden gesteld dat klachten aan het houdings- en 

bewegingsapparaat vaak ontstaan door een combinatie van belastende 

factoren, zoals een slechte werkhouding, een houding lang vast houden




Datum 


Rapport 


Paginanummer 

20 

en tegelijk veel kracht leveren of steeds dezelfde beweging uitvoeren 

terwijl men ook nog ver moet reiken. 

Het maximaal acceptabele tilgewicht bedraagt 23 kg. 

Energetische belasting, oftewel fysiologische belasting, ontstaat als door 

langdurig dynamisch werk de energievoorziening van het gehele lichaam 

wordt aangesproken. Er wordt dan een beroep gedaan op de capaciteit 

van de bloedsomloop, de ademhaling en de stofwisseling. Dit kan zorgen 

voor algehele vermoeidheid. 

In het algemeen kan worden gesteld dat de grootte van de energetische 

belasting afhankelijk is van de intensiteit en de tijdsduur van de 

werkzaamheden en van de temperatuur waarbij wordt gewerkt. Bij 

energetische belasting is de capaciteit van het hart-longstelsel, oftewel de 

lichamelijke conditie, de beperkende factor. 



Hijs- en hefwerktuigen/gereedschappen 

Hijs- en hefwerktuigen worden niet gerekend tot laad- en losgerei omdat 

er geen lading mee wordt overgedraaid. Nagenoeg elk schip beschikt 

over hijsen hefwerktuigen, zowel benedendeks als bovendeks. 

Benedendeks, in de machinekamer of pompkamer, kan men 

kolomkranen, bovenloopkranen, elektrische lieren of heftafels aantreffen. 

Bovendeks worden ze gebruikt voor het verplaatsen van pontonluiken en 

graanschotten, het hijsen van ladingslangen op chemicaliëntankers en het 

overdraaien van proviand en machinekameronderdelen. 

Hijs- en hefgereedschappen als kettingen en stroppen worden aan boord 

veelvuldig gebruikt, zowel om te hijsen als om te sjorren. Indien 

kettingen en stroppen worden gebruikt om te hijsen, moeten zij voldoen 

aan Artikel 7.20 van het Arbobesluit. Hijs- en hefgereedschap wordt ten 

minste eenmaal per jaar door een deskundige onderzocht waarbij het 

zonodig wordt beproefd. Bewijsstukken hiervan moeten kunnen worden 

getoond. 

Handtakels worden veelvuldig gebruikt in de machinekamer voor het 

uitvoeren van allerlei hijswerkzaamheden. Handtakels moeten periodiek 

worden onderzocht. 



Arbobesluit, Artikel 7.18a 


Knelgevaar 

Indien de bewegende delen van een arbeidsmiddel (machines) knelgevaar 

kunnen opleveren, moeten deze delen zodanig zijn afgeschermd dat het 

gevaar zoveel mogelijk wordt voorkomen. 

Wettelijke basis: Arbobesluit, Artikel 7.7




Datum 


Rapport 


Paginanummer 

21 

Laad- en losgerei 

Laad- en losgerei wordt gebruikt voor het overdraaien van lading of te 

wel de lading waarmee het schip door het vervoer daarvan inkomsten 

genereert. Laad- en losgerei moet voldoen aan Arbobesluit Artikel 7.29. 

Laad- en losgerei moet zijn gecertificeerd door een klassebureau en het 

certificaat moet elke 5 jaar worden vernieuwd. De jaarlijkse inspectie mag 

door een deskundige worden uitgevoerd. 


Lasrook 

Lasrook is een mengsel van in de lucht zwevende fijne stofdeeltjes en 

gassen. De samenstelling van lasrook is voor 90% afkomstig van het 

toevoegmateriaal. De gassen bestaan uit koolmonoxide (CO), 

kooldioxide (CO2), stikstofoxiden (NO-NO2), ozon (O3) en de 

aangevoerde gassen Argon, Helium, Acetyleen/zuurstof. De stofdeeltjes 

bestaan voornamelijk uit metaaloxiden, zoals ijzer-, chroom-, nikkel- en 

mangaanoxiden en daarbij deeltjes van het te bewerken metaal als ijzer 

en chroom. Als gevolg van blootstelling aan lasrook loopt de lasser 

gezondheidsrisico’s, zoals irritatie van de luchtwegen, aandoeningen aan 

de luchtwegen en metaaldampkoorts. Metaaldampkoorts is een acute op 

griep gelijkende ziekte ten gevolge van het inademen van metaaloxiden 

en komt vooral veel voor bij het lassen van gegalvaniseerd metaal. Om 

de werknemer te beschermen is de Praktijkrichtlijn “Beschrijving 

doeltreffende maatregelen bij blootstelling aan rook en/of gassen 

afkomstig van lassen en / of verwante processen” ontwikkeld. 

Aan boord van koopvaardijschepen zullen de laswerkzaamheden van een 

zodanige omvang zijn dat met behulp van bronafzuiging of 

ruimteventilatie de lasrook weinig problemen geeft. Aan boord van 

baggerschepen kan lasrook wel een probleem zijn omdat daar veel vaker 

zal worden gelast. In het algemeen wordt gesteld dat bij intensieve 

laswerkzaamheden in de RI&E aandacht moet zijn besteed aan het 

onderwerp lasrook. 

Om de blootstelling van lasrook zoveel mogelijk te beperken moeten 

maatregelen worden genomen in de volgorde van de arbeidshygiënische 

strategie. Dat wil zeggen dat de volgende maatregelen moeten worden 

genomen 

• Bronaanpak 

Kies indien mogelijk een lasproces en een lastoevoegmateriaal dat 

de minste blootstelling geeft. Verwijder van tevoren deklagen, 

verf, oliën, vetten e.d. 

• Bronafzuiging 

Door bronafzuiging wordt de blootstelling van de lasser beperkt 

en wordt verspreiding van lasrook in de omgeving tegengegaan. 

Bronafzuiging met afvoer naar buiten geniet de voorkeur, maar




Datum 


Rapport 


Paginanummer 

22 

als dit niet mogelijk is mag bronafzuiging met recirculatie worden 

gebruikt. 

• Ruimteventilatie 

Ruimteventilatie betekent dat de werkruimte wordt geventileerd. 

Als bij ruimteventilatie wordt gerecirculeerd moet deze lucht 

worden gefilterd. 

• Recirculatieverbod 

Recirculatie van kankerverwekkende en mutagene stoffen en van 

stoffen die overgevoeligheid bij inademing kunnen veroorzaken is 

niet toegestaan. 

• Persoonlijke ademhalingsbeschermingsmiddelen 

Indien niet of niet geheel kan worden voldaan aan de 

arbeidshygiënische strategie, kan gebruik worden gemaakt van 

aanvullende persoonlijke ademhalingsbeschermingsmiddelen. 




Legionella 

Bij elk waterleidingsysteem is het risico aanwezig dat een besmetting met 

de legionellabacterie optreedt. De werkgever is verplicht om maatregelen 

te nemen die de kans op besmetting met de legionellabacterie zo klein 

mogelijk maakt. Besmetting met de legionellabacterie kan effectief 

worden bestreden door het nemen van beheersmaatregelen. Alvorens 

beheersmaatregelen worden genomen moet eerst een risicoinventarisatie 

van de warm- en koudwatervoorziening (waaronder fysieke 

controle van het waterleidingsysteem aan boord) zijn uitgevoerd en moet 

een beheersplan zijn opgesteld. 



Luikenwagens 

Een luikenwagen is een hefwerktuig dat is geconstrueerd om 

pontonluiken te heffen en in lengterichting van het schip te verplaatsen. 

Met de luikenwagen kan ook een graanschot worden gehesen en worden 

verplaatst. Omdat een luikenwagen niet wordt gebruikt voor laden en 

lossen, is Arbobesluit, Artikel 7.29 niet van toepassing. Voor een 

luikenwagen geldt daarom dezelfde wettelijke basis als voor andere hijs- 

en hefwerktuigen. Omdat in het verleden meerdere ernstige ongevallen 

met zelfs dodelijke afloop zijn gebeurd, is het van groot belang dat 

luikenwagens technisch in goede staat verkeren, dat veilig met luikenwagens 

wordt gewerkt en dat er duidelijke procedures voorhanden zijn. 



Arbobesluit, Artikel 7.13




Datum 


Rapport 




Paginanummer 

23 

Masten 

Vaste masten zijn voorzien van een ladder om bijvoorbeeld toplichten te 

kunnen verwisselen. Als de mast niet is voorzien van een klimkooi, moet 

gebruik worden gemaakt van een veiligheidsgordel of harnas met aanlijnbeveiliging. 

In geval van een neerklapbare mast moet het mechanisch of 

hydraulisch systeem deugdelijk zijn. 



Open vloerdelen 

Wanneer bijvoorbeeld in een machinekamer vloerdelen worden 

verwijderd om werkzaamheden uit te voeren, moeten deze plaatsen 

worden afgeschermd en gemarkeerd. 



Personen onder hangende lasten 

Doeltreffende maatregelen worden genomen om ervoor te zorgen dat 

werknemers zich niet ophouden onder hangende lasten. 


Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) 

Gevaren voor de veiligheid of de gezondheid moeten zoveel mogelijk 

worden voorkomen of beperkt door het nemen van maatregelen bij de 

bron. Wanneer blijkt dat gevaren slechts gedeeltelijk bij de bron zijn te 

voorkomen, moeten andere doelmatige maatregelen worden genomen, 

die een vergelijkbaar effect hebben. Het ter beschikking stellen van 

persoonlijke beschermingsmiddelen is hierin de laatste stap. 

Wettelijke basis: Arbobesluit, Artikel 8.1 t/m 8.3 

Ruimtoegang 

De toegang tot een scheepsruim is uitsluitend toegestaan door een vaste 

trap of, indien dit niet mogelijk is, een vaste ladder of klampen of 

voetopeningen van geschikte afmetingen, van voldoende sterkte en van 

een behoorlijke constructie dan wel andere deugdelijke toegangsmiddelen. 

Een ruim moet zijn voorzien van twee ruimladders. 

Ruimladders moeten vrij zijn van obstakels of lading omdat zij niet alleen 

toegang verschaffen tot een ruim, maar ook de functie hebben van 

nooduitgang in geval van een calamiteit. Om knelgevaar te voorkomen 

moeten deuren en toegangsluiken in de open stand deugdelijk geborgd 

kunnen worden tegen dichtslaan of dichtvallen. Ruimtoegangen moeten 

zijn voorzien van een deugdelijke verlichting.




Datum 


Rapport 





Paginanummer 

24 

Samenwerking verschillende werkgevers / onderaannemers 

Indien op een schip verschillende werkgevers arbeid doen verrichten, 

werken zij op doelmatige wijze samen teneinde de naleving van de 

Arbowet te verzekeren. Een dergelijke situatie kan voorkomen wanneer 

aan boord onderaannemers werkzaam zijn. In geval van baggerschepen, 

wanneer grote projecten worden uitgevoerd, kan nauw met andere 

partijen worden samengewerkt. In dergelijke situaties moeten de gevaren 

met betrekking tot de arbeidsomstandigheden worden geïnventariseerd, 

preventiemaatregelen worden genomen, samenwerkingsafspraken 

worden gemaakt en bevoegdheden en verantwoordelijkheden worden 

vastgelegd. 


Slijpen 

Vast opgestelde slijpmachines moeten zijn voorzien van een afscherming 

uit plexiglas. Bij een vast opgestelde slijpmachine moet een veiligheidsbril 

onder handbereik zijn opgehangen en moet een waarschuwingssticker 

zijn geplakt. Handslijpmachines moeten zijn voorzien van een metalen 

kap ter afscherming van de slijpschijf. Personen die werken met 

slijpmachines moeten een veiligheidsbril dragen. 




Valgevaar 

Arbeidsplaatsen aan boord moeten zodanig zijn ingericht dat gevaar voor 

de veiligheid en de gezondheid van de bemanning zoveel mogelijk is 

voorkomen. Dit betekent dat elke vorm van valgevaar zo veel mogelijk 

moet worden vermeden. Valgevaar komt voor bij het werken op hoogte 

op containers, het sjorren van lading aan dek en in de ruimen, het open 

of dichtleggen van de ruimen, het plaatsen van tussenschotten, het 

bedienen van de luikenwagen en bij werkzaamheden aan masten en 

kranen. 

In het algemeen kan worden gesteld dat plaatsen met valgevaar moeten 

zijn afgeschermd door middel van hekwerken, leuningen of tijdelijke 

technische voorzieningen zoals het plaatsen van netten. Indien valgevaar 

niet kan worden afgeschermd, moet gebruik worden gemaakt van 

persoonlijke beschermingsmiddelen zoals veiligheidsharnassen en 

veiligheidslijnen. Bij gevaar in het water te vallen dien werkvesten of 

reddingsvesten te worden gedragen. 





Datum 


Rapport 




Paginanummer 

25 

Veiligheidsinformatiebladen (VIB) 

Van chemicaliën/schoonmaakmiddelen moeten 

Veiligheidsinformatiebladen voorhanden zijn zodat in geval van een 

calamiteit passende maatregelen genomen kunnen worden. 


Verontreinigd slib 

Bij baggerschepen is werken met verontreinigd slib, bijvoorbeeld bij het 

baggeren in havens, een reële mogelijkheid. Slib kan verontreinigd zijn 

met fysische en/of chemische verontreinigingen. Tot de fysische verontreinigingen 

worden vaste stoffen gerekend die van nature niet in het slib 

thuishoren, zoals bouwpuin (asbest), metalen, explosieven of een vat met 

chemicaliën. Tot de chemische verontreinigingen worden onnatuurlijke 

chemicaliën gerekend die schade kunnen veroorzaken aan het menselijk 

lichaam. Hieronder vallen bijvoorbeeld zware metalen, cyaniden, en 

allerlei koolwaterstoffen. 

Er moeten in die gevallen maatregelen worden genomen dat personen 

niet in aanraking komen met verontreinigd slib. De werkwijze aan boord 

en het gebruik van specifieke persoonlijke beschermingsmiddelen moet in 

de RI&E zijn opgenomen. Er moet toezicht worden uitgeoefend op het 

gebruik van deze persoonlijke beschermingsmiddelen. 

Binnen de baggerbranche wordt gebruik gemaakt van CROW publicatie 

132 ‘Werken in of met verontreinigde grond’ (jongste uitgave januari 

2009). In deze publicatie wordt aandacht besteed aan veiligheids- en 

gezondheidsaspecten bij het werken in of met verontreinigde grond en 

verontreinigd (grond)water. 

Wettelijke basis: Arbobesluit, Artikel 4.1b 

Arbobesluit, Artikel 4.1c 



Voorlichting en onderricht 

De Arbowet stelt expliciet dat de werkgever ervoor zorgt dat werknemers 

doeltreffend worden ingelicht over de te verrichten werkzaamheden en 

de daaraan verbonden risico’s, alsmede over de maatregelen die erop 

gericht zijn deze risico’s te voorkomen of te beperken. In het bijzonder 

geldt dit bij het werken onder extreme weersomstandigheden, in het 

donker, met verontreinigd slib, werken op hoogte en dergelijke 

omstandigheden. Een goed middel daarbij is het bespreken van dergelijke 

omstandigheden in de veiligheidscommissie, tijdens werkoverleg of 

toolboxmeetings aan boord en wijzen op de in de RI&E beschreven 

risico’s bij de arbeid.




Datum 


Rapport 



Schepenwet, Artikel 26e 

Paginanummer 

26 

Werkbakken 

Sommige schepen beschikken over werkbakken van waaruit door 

personen, hangende in het ruim, werkzaamheden worden uitgevoerd. 

Het is alléén toegestaan om deze werkbakken te gebruiken bij het borgen 

van bijvoorbeeld graanschotten. Het is niet toegestaan om walpersoneel 

of bemanningsleden te vervoeren tussen kade en schip. Daarvoor zijn op 

basis van Arbobesluit Artikel 7.24 alleen een vaste trap, een vaste ladder 

dan wel andere deugdelijke toegangsmiddelen toegestaan. 

Aan de buitenzijde van de werkbak moet duidelijk en onuitwisbaar de 

toelaatbare werklast, de eigen massa en het toelaatbare aantal personen 

zijn aangegeven. 


Beleidsregel 7.4 –6 

Werkdruk en stress 

Werkdruk en stress ontstaan wanneer een werknemer gedurende langere 

tijd zijn werk niet binnen de gestelde tijd kan uitvoeren. Gevolgen van 

werkdruk en stress zijn hoge bloeddruk, slecht slapen, kans op hart- en 

vaatziekten, depressies en burn-out. Werkdruk en stress, mogen geen 

gevaar opleveren voor de veiligheid en de gezondheid van opvarenden. 

Maatregelen die kunnen worden genomen om werkdruk en stress te 

voorkomen zijn: 

• Inrichting van de werkplek 

Door gebruik te maken van ergonomische hulpmiddelen kan 

worden voorkomen dat werknemers te lang in een zelfde 

gespannen houding werken. 

• Organisatie van de werkzaamheden 

Er kunnen organisatorische maatregelen worden genomen als 

afwisselende werkzaamheden en voldoende pauzes, een 

duidelijke taak- en functieomschrijving en het vastleggen van 

verantwoordelijkheden en bevoegdheden. 





Datum 


Rapport 


Paginanummer 

27 

BIJLAGE 2 INSPECTIELIJST ‘ARBO Zeevaart 2009’ 

Naam schip: Datum bezoek: Inspecteur 1: 

Roepnaam: Ligplaats: Inspecteur 2: 

ID nr.: Kapitein: 

1 Arbeidsomstandighedenbeleid 

Onderwerp Wet / Artikel Opmerking 

Risicoinventarisatie en –evaluatie (RI&E) 

Is een scheepsgebonden RI&E aan boord? Ja / Nee Arbowet, Artikel 5 

Is de RI&E getoetst door een deskundige? Ja / Nee Arbowet, Artikel 14 

Is de RI&E ouder dan 5 jaar? Ja / Nee 

Is de RI&E nog actueel? Ja / Nee Arbowet, Artikel 5 

Onderwerp 

Plan van Aanpak 

Wet / Artikel Opmerking 

Maakt het Plan van Aanpak deel uit van de RI&E? Ja / Nee Arbowet, Artikel 5 

Is het Plan van Aanpak uitgevoerd overeenkomstig de 

aangegeven termijn? 

Ja / Nee Arbowet, Artikel 5 

Onderwerp 

Arbowetgeving 


Heeft u recent nog Arbowet-informatie ontvangen 

van uw rederij? 

Ja / Nee




Datum 


Rapport 


2 Bemanning / bemanningsdocumenten 

Paginanummer 

28 

Onderwerp 

Bemanningscertificaat 


Heeft het schip een geldig bemanningscertificaat? Ja / Nee Zeevaartbemanningswet, 

Artikel 5 

Is het schip bemand overeenkomstig het 

bemanningscertificaat? 

Ja / Nee Zeevaartbemanningswet, 

Artikel 5 

Onderwerp 

Bemanningsplan 


Is het goedgekeurde bemanningsplan (afschrift) aan Ja / Nee Zeevaartbemanningswet, 

boord? 

Artikel 8 

Komen de algemene scheepsgegevens overeen met Ja / Nee Zeevaartbemanningswet, 

het goedgekeurde bemanningsplan? 

Artikel 13 


Monsterboekje 

Zijn alle bemanningsleden in het bezit van een geldig 

monsterboekje? 


Artikel 35 

Is elk monsterboekje naar behoren ingevuld? Ja / Nee Zeevaartbemanningswet, 

Artikel 38 


Vaarbevoegdheidsbewijs 

Zijn alle bemanningsleden in het bezit van een geldig 

vaarbevoegdheidsbewijs? 


Artikel 18




Datum 


Rapport 


Is elk vaarbevoegdheidsbewijs in overeenstemming 

met het bemanningscertificaat? 

Paginanummer 

29 


Artikel 18 

Onderwerp 

Geneeskundige verklaring 


Zijn alle bemanningsleden in het bezit van een geldige Ja / Nee Zeevaartbemanningswet, 

geneeskundige verklaring? 

Artikel 40 

Is elke geneeskundige verklaring afgegeven door de Ja / Nee Zeevaartbemanningswet, 

bevoegde autoriteit? 

Artikel 40a 


Arbeidsovereenkomst 

Zijn alle bemanningsleden in het bezit van een geldige 

arbeidsovereenkomst? 

3 Arbeids– en rusttijden 

Ja / Nee Wetboek van Koophandel, 

Artikel 376 

Onderwerp 

Werklijsten 


Zijn van alle bemanningsleden werklijsten aanwezig? Ja / Nee Arbeidstijdenbesluit vervoer, 

Artikel 6.4:2 

Zijn de werklijsten ondertekend door betrokkene én Ja / Nee Arbeidstijdenbesluit vervoer, 

kapitein? 

Artikel 6.4:2 

Blijkt uit controle van de werklijsten dat de werklijsten 

waarheidsgetrouw worden ingevuld? 

Ja / Nee Arbeidstijdenbesluit vervoer, 

Artikel 6.4:2




Datum 


Rapport 


Paginanummer 

30 

Onderwerp 

Rusttijd 


Blijkt uit controle van de werklijsten dat voldaan Ja / Nee Arbeidstijdenbesluit vervoer, 

wordt aan de eisen m.b.t de arbeids– en rusttijden? 

Artikel 6.5:2 

Blijkt uit controle van de werklijsten dat er een uitkijk Ja / Nee STCW ’95 section A – VIII / 2 

op de brug is tijdens donkere uren? 

part 3-1 

4 Algemene veiligheid 


Accommodatieladder / loopplank 

Kan op veilige wijze aan boord worden gekomen? Ja / Nee Arbowet, Artikel 3.2 

Is een accommodatieladder of loopplank uitgelegd? Ja / Nee Arbowet, Artikel 7.24 

Is een vangnet aangebracht? Ja / Nee Arbowet, Artikel 3.2 

Is de accommodatieladder of loopplank deugdelijk? Ja / Nee Arbowet, Artikel 7.24 

Onderwerp 

Arbeidsongevallen 


Worden arbeidsongevallen aan boord geregistreerd? Ja / Nee Arbowet, Artikel 9 

Hebben zich in 2008 meldingsplichtige 

arbeidsongevallen voorgedaan? 

Ja / Nee Arbowet, Artikel 9 Arbeidsongevallen die leiden tot de dood, een 

blijvend letsel of een ziekenhuisopname. 


Autogeen lassen 

Beschikt men aan boord over autogene 

lasapparatuur? 

Ja / Nee Regeling veiligheid zeeschepen, 

Artikel 23




Datum 


Rapport 


Zijn alle acetyleen– en zuurstofflessen deugdelijk 

opgesteld in een geventileerde kast aan dek? 

[Flessen mogen niet in de MK staan] 

Zijn de acetyleen– en zuurstofflessen gescheiden van 

elkaar opgesteld? [scheidingsschot] 

Zijn alle aangesloten flessen voorzien van een 

vlamdover? 

Paginanummer 

31 


Artikel 23 


Artikel 23 


Artikel 23 

Onderwerp 

Besloten ruimten 


Is er een procedure voor het betreden van besloten Ja / Nee Arbobesluit, Art. 4.1b t/m 4.10d 

ruimten? 


Is aan boord getraind op het verlenen van hulp aan Ja / Nee Arbobesluit, Art. 4.1b t/m 4.10d 

personen in besloten ruimten? 


Onderwerp 

Borging van deuren en toegangsluiken 


Zijn deuren en toegangsluiken in open positie 

Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 3.2 

deugdelijk geborgd? 


Zijn losse borgpennen bevestigd d.m.v. een ketting of Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 3.2 

kabel? 


Onderwerp 

Chemicaliën 


Zijn chemicaliën veilig opgeslagen en gesjord? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 4.6 

Zijn betrokkenen geïnstrueerd hoe zij veilig met 

chemicaliën kunnen werken? 


Arbobesluit, Artikel 4.10d




Datum 


Rapport 


Paginanummer 

32 

Zijn geschikte Persoonlijke beschermingsmiddelen 

(PBM) voorhanden? 

Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 8.1 t/m 8.3 

Zijn veiligheidsinformatiebladen voorhanden? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 4.2 


Dekverlichting / ruimverlichting 

Zijn werkplekken adequaat verlicht? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 6.3 

Zijn ruimtoegangen adequaat verlicht? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 6.3 


Elektrisch lassen 

Beschikt men aan boord over een elektrisch 

lasapparaat? 

Voldoet dit elektrisch lasapparaat aan NEN-EN-IEC 

60974-1 


Bekendmaking aan de Scheepvaart 

nr. 328/2001 


Bekendmaking aan de Scheepvaart 

nr. 328/2001 

Onderwerp 

Elektrische handgereedschappen 


Beschikt men aan boord over elektrische 


handgereedschappen? 


Zijn deze elektrische handgereedschappen in goede Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 7.4 

staat? 



Fysieke belasting




Datum 


Rapport 


Wordt aan boord rekening gehouden met fysieke 

belasting? 

Is in de RI&E rekening gehouden met fysieke 

belasting? 

Wordt er aan boord rekening mee gehouden dat het 

‘maximaal acceptabele tilgewicht’ 23 kg bedraagt? 

Paginanummer 

33 







Onderwerp 

Hijs– en hefwerktuigen/gereedschappen 


Heeft het schip hijsen hefwerktuigen? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 7.18 en 7.18a 

Zijn deze hijsen hefwerktuigen in goede staat (van 

onderhoud) ? 


Staat op elk hijsen hefwerktuig de bedrijfslast 

vermeld? 


Zijn aan boord takels / kettingen / stroppen? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 7.20 

Zijn deze takels / kettingen / stroppen in goede staat 

(van onderhoud) ? 


Zijn de takels / kettingen / stroppen voorzien van een 

goed leesbare bedrijfslast? 


Onderwerp 

Knelgevaar 


Zijn bewegende delen afgeschermd ter voorkoming 

van knelgevaar? 



Laad– en losgerei




Datum 


Rapport 


Paginanummer 

34 

Heeft het schip laad- en losgerei? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 7.29 

Wordt het laad- en losgerei jaarlijks door een 

‘deskundige’ onderzocht? 


Wordt het ‘Register voor laad- en losgerei’ jaarlijks 

door een ‘deskundige’ afgetekend? 


Wordt het laad- en losgerei elke 5 jaar door klasse 

onderzocht? 


Wordt het ‘Register voor laad- en losgerei’ elke 5 jaar 

door klasse afgetekend? 


Is het beproevingscertificaat van klasse aan boord? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 7.29 

Onderwerp 

Lasrook 


Wordt er aan boord gelast? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 4.4 

Wordt er veel gelast in besloten ruimten? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 4.4 

Wordt er veel gelast in de werkplaats van de MK? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 4.4 

Heeft men aan boord een afzuiginstallatie voor 

lasrook? 


Is in de RI&E rekening gehouden met intensieve 

laswerkzaamheden? 




Legionella 

Is een legionella risico-inventarisatie uitgevoerd? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 4.85 

Is een legionella beheersplan opgesteld? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 4.85 

Worden periodiek watermonsters onderzocht? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 4.85 

Wordt chloor aan het drinkwater toegevoegd? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 4.87a b.v. Hadex




Datum 


Rapport 


Paginanummer 

35 

Wordt de UV-lamp perodiek vervangen? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 4.87a indien ingebouwd 

Onderwerp 

Luikenwagens 


Heeft het schip een luikenwagen? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 7.18 en 7.18a 

Is een bedieningsprocedure / handleiding aanwezig? Ja / Nee 

Wordt gewerkt volgens deze bedieningsprocedure? Ja / Nee 

Is de luikenwagen in goede staat (van onderhoud) ? Arbobesluit, Artikel 7.4 


Werkt de alarmbel en de zwaailamp? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 7.4 


Zijn de bedieningshandels voorzien van een functieaanduiding? 


Onderwerp 

Masten 


Heeft het schip een neerklapbare mast? Ja / Nee 

Is het hydraulisch (of mechanisch) systeem om de 

mast neer te klappen deugdelijk? 




Open vloerdelen 

Zijn plaatsen met open vloerdelen gemarkeerd? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 3.15 

Zijn plaatsen met open vloerdelen afgeschermd? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 3.16 


Personen onder hangende lasten




Datum 


Rapport 


Zijn maatregelen genomen om te voorkomen dat 

personen zich bevinden onder hangende lasten? 

Paginanummer 

36 


Onderwerp 

Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM) 


Zijn voor alle bemanningsleden voldoende en 

geschikte PBM-en voorhanden? 


Wordt instructie gegeven over het gebruik en het 

dragen van PBM-en? 


Wordt door de scheepsleiding gecontroleerd of de 

PBM-en worden gedragen? 



Ruimtoegangen 

Zijn de ruimen vrij toegankelijk zonder obstakels? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 3.2 

Zijn de ruimladders in goede staat? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 3.2 

Kunnen toegangsluiken deugdelijk worden geborgd? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 3.17 

Zijn de ruimtoegangen voorzien van verlichting? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 6.3 

Onderwerp 

Samenwerking verschillende werkgevers / onderaannemers 


Is er sprake van werkzaamheden door verschillende 

werkgevers? 


Zijn de gevaren m.b.t. arbeidsomstandigheden 

geïnventariseerd? 


Zijn samenwerkingsafspraken gemaakt? Ja / Nee Arbowet, Artikel 19




Datum 


Rapport 


Zijn bevoegdheden en verantwoordelijkheden 

vastgelegd? 

Paginanummer 

37 


Onderwerp 

Slijpen 


Beschikt men aan boord over een vaste slijpmachine? Ja / Nee 

Is deze slijpmachine voorzien van een afscherming uit Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 7.4 

plexiglas? 


Is bij deze slijpmachine een veiligheidsbril onder 

handbereik opgehangen? 


Is bij deze slijpmachine een waarschuwingssticker 

geplakt? 


Onderwerp 

Valgevaar 


Zijn er aan boord plaatsen met direct valgevaar? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 3.16 

Zijn plaatsen met direct valgevaar gemarkeerd en Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 3.15 

afgeschermd? 


Zijn er aan boord Persoonlijke beschermingsmiddelen 

(PBM) i.v.m. valgevaar? 

Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 8.1 t/m 8.3 B.v. veiligheidsharnassen 

Onderwerp 

Veiligheidsinformatiebladen (VIB) 


Zijn er aan boord Veiligheidsinformatiebladen (VIB) 

van chemicaliën en agressieve schoonmaakmiddelen? 

Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 4.2




Datum 


Rapport 


Paginanummer 

38 

Onderwerp 

Verontreinigd slib 


Wordt aan boord gewerkt met verontreinigd slib? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 4.1b en 4.1c 

Zijn maatregelen genomen opdat personen niet in 

aanraking komen met verontreinigd slib? 

Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 4.1b en 4.1c 

Is in de RI&E rekening gehouden met het werken met 

verontreinigd slib? 


Zijn voldoende en geschikte Persoonlijke 

beschermingsmiddelen (PBM) voorhanden? 


Onderwerp 

Voorlichting en onderricht 


Wordt voorlichting en onderricht gegeven aan de 

bemanningsleden? 


Worden arbeidsomstandigheden geregeld in 

veiligheidscommissie aan boord besproken? 

Ja / Nee Schepenwet, Artikel 26e 


Werkbakken 

Worden aan boord werkbakken gebruikt? Ja / Nee 

Zijn deze werkbakken deugdelijk? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 7.4 

Beleidsregel 7.4 –6 

Zijn deze werkbakken voorzien van opschriften? Ja / Nee Beleidsregel 7.4 –6 


Werkdruk en stress 

Is er sprake van werkdruk en stress? Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 2.15




Datum 


Rapport 


Zijn er ergonomische hulpmiddelen aan boord om 

werkdruk en stress te voorkomen? 

Zijn er organisatorische maatregelen genomen om 

werkdruk en stress te voorkomen? 

Paginanummer 

39 


Ja / Nee Arbobesluit, Artikel 2.15



Unit Vlaggenstaat

ARBO Zeevaart 2009 - STV

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?