Het Leiden van Rembrandt

Het Leiden van
RembRandt
TeksT SandeR GRoen FOTOgRAFie emiLe LuideR en maaRten StoLp sTyLiNg vaLeRie van deR WeRff MeT DANk AAN feeStvaRken pRoductieS, WWW.feeStvaRken.nL
Van Rembrandtpark tot Grand Café
Rembrandt…
De karakteristieke molen De Put aan het
Galgewater.
“Hulde, Rembrandt!” roept Constantijn Huygens
verrukt uit. “Jij zou zomaar eens de grootste
schilder van de wereld kunnen worden.”
Rembrandt van Rijn heeft als beginnend
kunstschilder in Leiden maar matig succes –
het is eerder zijn collega en goede vriend Jan
Lievens die als groot talent wordt beschouwd.
Maar een bezoek van de machtige secretaris
van stadhouder Frederik Hendrik brengt daar
verandering in en Rembrandt krijgt de ene na de
andere lucratieve opdracht.
Op 26-jarige leeftijd verhuist Rembrandt naar
Amsterdam om het daar, in de grote stad, te
gaan maken. Hij groeit er inderdaad uit tot
’s werelds beroemdste schilder, precies zoals
Constantijn Huygens had voorspeld, en
schildert er ’s werelds beroemdste schilderij, de
Nachtwacht. Zover was het nooit gekomen
De Leidse binnenstad is één
groot openluchtmuseum
zonder zijn Leidse periode; Rembrandt maakt
faam in Amsterdam, maar in Leiden wordt hij
geboren en getogen, hij krijgt er als kind zijn
eerste tekenles en als puber leert hij de fijne
kneepjes van het schildersvak.
Geboortehuis
“Hier werd geboren op den 15den Juli 1606
Rembrandt van Rijn.” Het staat er echt op de
gevelsteen en de locatie klopt, maar dit huis aan
de Weddesteeg is niet het geboortehuis
van Rembrandt. De aanpalende drukkerij wilde
uitbreiden en dus werd het afgebroken,
want in de jaren ‘20 van de vorige eeuw maalde
men nog niet zo om cultureel erfgoed. Dat
was in 2006 wel anders. Rembrandts vierhonderdste
verjaardag werd groots gevierd,
zowel in Amsterdam als in Leiden, en het pleintje
Voor een rondvaart hoef
je geen student te zijn.
De ‘Rembrandtchocolade’
is te koop bij… Jamin!
dagjeweg
Amsterdam dé stad van Rembrandt? Mooi niet. Wandel
maar eens door zijn geboortestad Leiden. De grote meester
is hier nog springlevend.
45
waar zijn geboortehuis ooit stond, ging volledig
op de schop. Op de Rembrandtplaats, zoals het
plein nu heet, staat een bronzen beeld van
Rembrandt voor een zelfportret op een schildersezel.
Over het allooi van het kunstwerk zijn de
meningen verdeeld; veel Leidenaren vinden dat
Rembrandt het als kleuter beter gedaan zou
hebben. Maar er is tenminste een poging gedaan
om het gemis van het geboortehuis van de
beroemdste Leidenaar aller tijden te verzachten.
Overal kom je zijn naam tegen; behalve de
Rembrandtplaats is er ook een Rembrandtstraat
en een Rembrandtpark, er is een Rembrandthotel
en er zijn Rembrandtrondvaarten.
Bier als water
De locaties uit het Leiden van Rembrandt die nog
wél bestaan, zijn aaneengeregen in een >

dagjeweg
De enige échte Rembrandtstraat.
De student Rembrandt was vaak aan het
Rapenburg te vinden.
Rembrandtwandeling. Zoals de Pieterskerk, waar
zijn ouders begraven liggen, al weet niemand
meer precies waar, de Hortus Botanicus die door
Rembrandt bezocht werd en waar de Clusiustuin
er precies zo bij ligt als toen, of de Latijnse
school, een prachtig pand uit 1600 van de
Haarlemse stadssteenhouwer Lieven de key.
Hier wordt Rembrandt als tiener onderwezen in
de klassieke letteren en literatuur en hij krijgt er
zijn eerste tekenles. Wie nu door de ramen naar
binnen koekeloert, ziet een 17e-eeuwse
schoolklas met de jonge Rembrandt als
middelpunt. Rembrandt is pas 14 als zijn vader,
een welgestelde molenaar, hem inschrijft aan de
universiteit, om de hoek op het Rapenburg in het
Academiegebouw. Zoals studenten nu een
OV-kaart krijgen, kregen ze destijds vrijstelling
van dienstplicht bij de schutterij en konden ze
taksvrij bier kopen – handig in een tijd dat water
Altijd gezellig:
Café Barrera aan het Rapenburg.
Studenten konden taksvrij bier kopen. Handig in
een tijd dat water te vuil was om te drinken en men
dus bier als water dronk.
te vuil was om te drinken en men dus bier als
water dronk. Waarschijnlijk was dat de enige
reden voor de inschrijving, want Rembrandt wist
toen allang wat hij wilde: kunstenaar worden,
tekenen, etsen en schilderen.
In de leer
in datzelfde jaar gaat Rembrandt in de leer bij
Jacob van swanenburgh, in diens atelier op
Langebrug nummer 89, vlakbij de kroeg en het
huishouden van Jan steen. Rembrandt mag voor
zijn leermeester de rotklusjes opknappen en zo
leert hij alles over het malen van pigmenten,
mengen van verf en prepareren van panelen. Na
een paar maanden in Amsterdam vestigt hij zich
als zelfstandig schilder in Leiden. Rembrandt
werkt nauw samen met Jan Lievens, maar of de
twee een atelier delen en zo ja waar, ging verloren
in de geschiedschrijving. Rembrandt wordt zelf
De beroemdste
Leidenaar kijkt over
zijn stad uit.
Beroemde attractie: de Hooglandse Kerk.
leermeester; een van de twee leerlingen die
hij opleidt is gerard Dou. Zijn geboortehuis, op
het kort Rapenburg, staat er nog wél.
Rembrandt heeft al een flink oeuvre bij elkaar
geschilderd als hij in 1631 voorgoed uit Leiden
vertrekt. in Amsterdam maakt hij furore, daar
verdringen toeristen elkaar nu in het Rijksmuseum
voor de Nachtwacht. Maar wie leven en
werk van ’s werelds beroemdste schilder echt
wil kunnen doorgronden, maakt in Leiden een
wandeling in het voetspoor van de jonge
Rembrandt.
ook WandeLen?
Bij de VVV haal je voor € 2,95 de stadswandeling
‘In het voetspoor van de jonge
Rembrandt’, langs alle locaties uit het Leiden
van Rembrandt. Visitor Centre Leiden,
Stationsweg 41, www.leiden.nl
Rembrandt wist al op jonge leeftijd
wat hij wilde: kunstenaar worden,
tekenen, etsen en schilderen.
De Burcht is een van
de Leidse ‘klassiekers’
door het fraaie
panorama op de
historische binnenstad.
47

ledenaanbieding
Wie, wat, waar in Leiden
Eten en drinken
De kroeg van Jan steen bestaat niet meer, maar deze etablissementen
zou Rembrandt zeker waarderen.
• Annie’s is het beroemdste terras van Leiden, óp de Oude en Nieuwe
Rijn. Hoogstraat 1a, www.annies.nu
• koetshuis De Burcht, aan de voet van de Burchtheuvel waar ook
Rembrandt genoot van het stadspanorama. Burgsteeg 13, www.
koetshuisdeburcht.nl
• idd of in Den Doofpot is het toprestaurant van Leiden, met biologische
gerechten en bekroonde wijnkaart. Turfmarkt 9, www.indendoofpot.nl
Je eigen Rembrandt
speciale lezersactie: je eigen foto verwerkt als meesterwerk.
Maak de gehele maand oktober gebruik van de lezersactie van studio
Rembrandt en ontvang 15% korting op een persoonlijk meesterwerk.
Maak op www.studiorembrandt.nl keuze uit oude Hollandse Meesterwerken
en vul het bestelformulier in. Nadat je een geschikte foto digitaal of
per post hebt toegestuurd, ontvang je binnen 5 werkdagen een prachtig
persoonlijk schilderij op canvas. Verras je ouders, collega, partner of
vrienden. spectaculair om te krijgen, meesterlijk origineel cadeau om te
geven. Vanaf € 29,95, formaat 20 x 30 cm, inclusief verzendkosten!
Rondvaart
in Rembrandts tijd waren de grachten een open riool, nu is een rondvaart
een prima manier om historisch Leiden te bekijken;
www.rederijrembrandt.nl of www.schuitjevaart.nl
bij de ANWB
Wandelgids
Stadswandelingen
40 wandelingen van
3 tot 13 km verspreid
door heel Nederland.
Met veel leuke tips.
Prijs: € 11,95
(niet-leden: € 12,95).
Wandelen in de
herfst & winter
Deze gids gebruik je
samen met je smartphone,
voor handige
weetjes onderweg.
Prijs: € 12,95
(niet-leden: € 13,95).
Wandelen met je
hond
33 wandelingen van
4 tot 19 km in
losloopgebieden
door heel Nederland.
Prijs: € 12,95
(niet-leden: € 13,95).
Kijk voor meer handige informatie en een slideshow
met prachtige foto’s op anwb.nl/uitgelicht
3 daGen
ScHiLdeRacHtiG
Leiden
v.a. € 99,-
Ontdek de binnenstad van Leiden! Binnen de singels telt Leiden
bijna 2800 monumenten, van hofjes tot molens en van kerken tot
stadspoorten. De binnenstad van Leiden is één monumentaal
centrum met musea, grachten, een ruim aanbod van winkels en
gezellige restaurants. Boek nu dit speciale arrangement van Pharos
Reizen.
Je verblijft in Golden Tulip Leiden Centre**** tegenover het
Centraal Station en op loopafstand van het historische centrum
met haar grachten, kerken, musea en andere bezienswaardigheden.
Het hotel beschikt over een receptie, een lounge met bar, restaurant
en liften. Alle hotelkamers hebben een badkamer met bad en toilet,
een minibar, koffie- en theefaciliteiten, televisie en gratis internetverbinding.
Wat kost het?
Aankomst vrijdag t/m zondag € 99,- p.p.
Aankomst maandag t/m donderdag € 149,- p.p.
Dagelijkse aankomst mogelijk van 14 oktober 2011 t/m 30 juni 2012.
Kind: t/m 2 jaar gratis, 3 t/m 11 jaar 50% korting, bij verblijf in de kamer
van 2 volbetalenden.
Wat krijg je?
• 2 overnachtingen o.b.v. verblijf in een tweepersoonskamer, incl.
uitgebreid ontbijtbuffet
• Welkomstdrankje met Leidse bitterballen
• Leids, Leuk & Lekker boekje; met de leukste winkels en lekkerste
restaurants van Leiden
• Doosje Leidse Sleuteltjes op de kamer bij aankomst
• Entree voor een museum naar keuze (Naturalis, Oudheden,
Volkenkunde, De Lakenhal, Hortus Botanicus, Boerhaave,
Sieboldhuis of Stedelijk Molenmuseum)
• Stadsplattegrond van Leiden.
Niet inbegrepen: evt. toeslagen, parkeren bij het hotel à € 9,- p.d., stadsbelasting
€ 2,- p.p.p.n. (ter plaatse te betalen).
Boeken bij ANWB
Ga langs bij één van de ANWB-winkels, bel 0900-9008070
(lokaal tarief) of kijk op kampioen.nl. Op dit arrangement zijn
de ANVR-reisvoorwaarden van toepassing.