2011(4) - Knpv

‘Resistentie ligt constant op de loer’
De handel maakt goede sier met strenge eisen aan
spuitresiduen. Maar die ondergraven de resistentiepreventie
juist.
Voor grootschalige resistentie tegen gewasbeschermingsmiddelen,
zoals bij antibiotica, is Wilbert Flier, technisch
manager Benelux bij DuPont, niet bang. “De industrie
blijft investeren in research naar, en ontwikkeling van
nieuwe middelen. In combinatie met een behoorlijke terughoudendheid
in het gebruik door de boeren, geeft mij
dat het vertrouwen dat we de gewasbescherming goed
onder controle hebben en houden.”
Het lukt de industrie met nieuwe middelen te blijven
komen omdat zij er nog steeds in slaagt de onderzoekskosten
in tien tot twintig jaar terug te verdienen. Volgens
Flier gaat dat goed als de productvoorschriften worden
gevolgd. “Daar zijn wij én de boer bij gebaat. Anders verliest
een middel veel sneller zijn werking; de boer raakt
een alternatief kwijt en de industrie heeft een financiële
strop.”
Ook het combineren van bestaande middelen blijft een
absolute noodzaak volgens Flier. “Resistentieontwikkeling
ligt altijd op de loer. Bepaalde insecten en schimmels
raken snel resistent. Op basis van telerservaringen,
onderzoek en kennis uit de industrie komen de gebruiksadviezen
tot stand. Bijvoorbeeld: alleen gebruiken
in combinatie met een ander middel met een net iets
andere werking. Juist combineren of afwisselen geeft
een optimaal resultaat; heel belangrijk in de strijd tegen
productresistentie.”
Flier ziet een potentieel groot probleem in het – al dan
niet afgedwongen – verkeerde gebruik van gewasbeschermingsmiddelen.
Telers worden steeds vaker geconfronteerd
met extra eisen van hun afnemers. Die willen
het aantal verschillende residuen op groente en fruit
beperken. “Veel marktpartijen stellen tegenwoordig die
extra voorwaarden aan het aantal residuen. We hebben
natuurlijk het wettelijk toegestane niveau. Dat is gebaseerd
op een zo goed mogelijke toepassing van middelen
die rekening houdt met alle facetten. De bovenwettelijke
maatregelen van afnemers verstoren het optimaal
gebruik van middelen. Deze extra eisen leiden ertoe dat
telers bepaalde middelen, die wél zijn toegestaan en
voorgeschreven, niet meer toepassen omdat dat leidt tot
een extra residu op het gewas. Vanuit het resistentiemanagement
gezien zijn die bovenwettelijke beperkingen
ongewenst, want dan kun je niet genoeg wisselen tussen
middelen. Minder middelen en lagere doseringen klinkt
aardig, maar het kan er toe leiden dat middelen eerder
hun werkzaamheid verliezen.”
Volgens Flier proberen de producenten het resistentierisico
dat door residu-eisen ontstaat onder de aandacht te
GewasbescherminG | jaargang 42 | nummer 4 | juli 2011
[ nieuws
brengen. Hij heeft nog niet het idee dat men van de ernst
doordrongen is. “Marktpartijen gebruiken hun eisen
aan het aantal residuen puur als marketingtool naar de
consument toe. Dat het een goed resistentiemanagement
blokkeert, is helaas geen issue voor ze.”
Bron: AGDmedia, 10 juni 2011
Een resistente lastpost: Onderzoek naar risico
schimmelbestrijders
Resistentie tegen antibiotica is inmiddels een bekend
fenomeen. Veel minder bekend is de mogelijke resistentie
bij mensen als gevolg van het gebruik van schimmelbestrijders
in de landbouw. Arts-microbioloog Paul
Verweij maakt zich zorgen. Zeker omdat inmiddels een
nieuw type resistentie gevonden is bij de schimmel,
die zich ook in Nederland heeft verspreid. “Als we niets
doen, ontstaan er steeds nieuwe resistenties.” Met alle
gevolgen van dien.
Aspergillus fumigatus is voor de landbouw een onbeduidende
schimmel. Niemand zou zich er ooit om druk
gemaakt hebben, als vijf jaar geleden niet ontdekt was
dat de schimmel resistent is geworden tegen bepaalde
geneesmiddelen – mogelijk als gevolg van het gebruik
van bestrijdingsmiddelen.
Arts-microbioloog Paul Verweij van het Universitair
Medisch Centrum St Radboud in Nijmegen komt de
schimmel met enige regelmaat tegen. Het is een enorme
lastpost, als hij toeslaat in patiënten met een verzwakte
afweer. Iedereen heeft de schimmel – of sporen ervan
– bij zich, zegt Verweij. Normaal heb je er geen last van.
Maar mensen die geen afweer hebben, kunnen de schimmel
niet uit het lichaam verwijderen. Dan ontstaan er
infecties die uiteindelijk dodelijk kunnen zijn. Mensen
die een chemokuur volgen hebben een verzwakte afweer.
Als zij met zo’n schimmel besmet raken zijn ze extra
kwetsbaar. Normaal kan de schimmel worden bestreden
met het medicijn Voriconazol, een middel dat zowel als
tablet als via een infuus kan worden toegediend. Het
is het belangrijkste beschikbare geneesmiddel tegen
schimmels. Maar het is lang niet altijd normaal meer, zag
Verweij samen met een aantal collega’s in 2006. Aspergillus
fumigatus is steeds vaker ongevoelig voor Voriconazol.
Bij negen patiënten vond hij een resistente schimmel. En
wat opmerkelijk was: vier van die patiënten waren nooit
tegen schimmels behandeld. Een ander opvallend feit: de
resistentie was bij alle patiënten hetzelfde, wat erop wees
dat de resistentie zich niet in de patiënt had ontwikkeld.
En misschien nog opmerkelijker: de resistente schimmel
kwam ook gewoon in het milieu voor.
Na dat eerste onderzoek werd gekeken naar de resistentie
bij 2000 beschikbare schimmelkweken uit de periode
van 1994 tot 2007. De schimmels uit de periode tot 2000
193