download - PvdA

Roo d
Ledenblad van de Partij van de Arbeid • 6e jaargang • nummer 3 • mei 2009
THEMA EUROPESE VERKIEZINGEN
Thijs Berman:
‘Europa is te veel
markt en te weinig
werknemer’
Frans Timmermans
is getergd
De kandidaten
lichten het
programma toe
Thijs Berman, lijsttrekker voor de PvdA-Eurodelegatie
STEM
DONDERDAG
4 JUNI
Sterk en sociaal

Hij legt een map op tafel met grafi eken
die allemaal een dalende lijn laten
zien. Harmen Bos (43) is een PvdA’er
die niet alleen maar roept, maar ook de
cijfers erbij pakt. ‘Die crises houden verband
met elkaar. Economisch. Klimaat.
Electoraal. Die moeten we samen oplossen
en daar is leiderschap voor nodig.’
2 ROOD mei 2009
De rode loper wordt uitgerold voor PvdA’ers die normaal gesproken
achter de schermen werken. Meestal willen ze dat ook graag. Voor een
portret in Rood wordt deze keer een uitzondering gemaakt door Harmen
Bos, secretaris van de Landelijke werkgroep Milieu en Energie (LME).
In 2007 werd hij lid. Omdat hij boos was.
Boos over de makkelijke oplossingen.
‘Wat je ziet, is dat alle deskundigen achter
elkaar aanliepen. En de politiek liep daar
weer achteraan. Een dissident geluid werd
weggehoond. Mensen die al eerder constateerden
dat we afstevenden op een crisis,
hebben nu gelijk gekregen. En de vraag is of
de nu genomen maatregelen geen averechts
effect hebben. Economen en beleidsmakers
blijven denken in oude referentiekaders: “De
groei moet terugkeren, dan kunnen we weer
verder.” Maar juist die groei is funest voor het
klimaat.’
Zijn werkzaamheden als secretaris voor
de Landelijke werkgroep Milieu en Energie
nemen al gauw tien uur per week in beslag.
‘Het gaat ons om het vergaren van kennis.
Wij willen de wetenschap met de politiek
verbinden.’ Is er hoop? ‘Bij de PvdA zitten de
juiste mensen. Vanouds zijn wij een partij die
de werkelijkheid aan intelligentie bindt.’ Het
woord coherent valt regelmatig. ‘Het is nu
zaak om het sociale met het groene en duurzame
te koppelen.’
Bos haalt de woorden van Arnold Heertje aan:
“Deze crisis is een zegen. Het is een omslag
in het denken.” ‘We moeten meer denken
in termen als kwaliteit. De afgelopen decennia
was de economie verslaafd aan groei.
‘Deze crisis is een zegen’
Producten moesten steeds sneller vervangen
worden. Dat gaat niet. De economie moet
effi ciënter. Het hele systeem moet hervormd
worden. Niet rücksichtslos, maar met beleid,
anders gaat het ten koste van de mensen. Die
moet je beschermen. En bij een slankere economie
hoort een slankere, effi ciënte overheid.
Verantwoordelijkheid nemen.’ Hij benadrukt
zijn woorden door met een vlakke hand op
tafel te slaan. Of hij zelf de politiek in gaat,
weet hij nog niet. ‘Je kunt niet eeuwig aan de
zijlijn staan. Dan moet je zelf ook iets doen.
De urgentie is er. De verkokering en het kuddegedrag
zijn problemen die om een oplossing
smeken. Dus wat dat betreft…’
Tekst Marcel Duyvestijn
Foto Tessa Posthuma de Boer de
rode loper

10
4 BRIEVEN
Met een cartoon van Peter Pontiac
5 DISCUSSIE
Reacties op de stelling: De
overheid moet meer doen om
vrijwilligerswerk te stimuleren.
6 INTERVIEW
Thijs Berman: ‘Politiek cynisme is
voor mensen zonder fantasie.’
9 VIJF VRAGEN AAN
Jan Marinus Wiersma, lid van het
Europees Parlement voor de PvdA
van de voorzitter
Wat voor Europa wilt u?
Als geboren Maastrichtse ben ik een kind van Europa.
Familie en vrienden woonden net zo vaak over de
grens in België en Duitsland als in eigen land. En als
de cafés in Maastricht de deuren sloten, fi etsten wij
de grens over naar waar de nacht nog net een paar
uurtjes langer duurde. Kortom: in het Maastricht van
mijn jeugd was Europa een realiteit van alledag.
Het debat over Europa zoals dat nu gevoerd wordt,
bekijk ik soms met enige verwondering. Het lijkt wel
een multiple-choicevraag: Europa, voor of tegen.
De SP en PVV zijn duidelijk tégen. De SP zegt dat
61,6 procent van de Nederlanders minder Brussel
wil. En Geert Wilders roept dat Europa 90 procent
van zijn taken af moet stoten. D66 en de VVD zijn
daarentegen vóór. Zij vertellen ons dat als je als
Nederland geld wilt verdienen, je in Europa moet
zijn. Want daar kunnen we munt slaan uit een
onbelemmerde vrije markt. Zeg ja tegen Europa is de
slogan van D66.
Maar deze verkiezingen gaan niet om een keuze
voor of tegen Europa. Dat is een valse tegenstelling.
Want wie het beleid van de gemeente afkeurt, wil de
gemeente ook niet afschaffen. Die stemt op een partij
10 ACHTERGROND
De toenemende bevoegdheden
van het Europees Parlement
12 EUROPA
Leden aan het woord
18 EUROPESE VERKIEZINGEN
De dertien kandidaten en het
verkiezingsprogramma
23 OPINIE
René Cuperus: de PvdA als
bemiddelaar
die een andere koers voorstaat. taat. Hetzelfde geldt voor
Europa. Het gaat op 4 juni om wat voor een Europa
ú wilt!
De PvdA ziet Europa als een n middel voor een
sterker Nederland en een betere etere wereld. Europa kán
Nederland helpen de oorzaken ken van de crisis aan te
pakken door goed toezicht te regelen op bonussen en
banken. Europa kán voor onze nze kinderen een gezond
klimaat achterlaten en onze e belangen waarborgen
tegen die van China, Rusland nd en de Verenigde
Staten. En dat alles kán Europa ropa zonder zich onnodig
te bemoeien met ons onderwijs, rwijs, onze zorg en ons
openbaar vervoer, zonder onze nze arbeidsvoorwaarden
onder druk te zetten.
Dat vraagt echter om een stem tem die niet voor of
tegen Europa pleit. Dat vraagt agt om een stem die een
realistische visie op Europa inhoudt.
Ik roep u allen op om samen en met Thijs Berman die
boodschap de komende tijd d te laten horen!
Lilianne Ploumen
voorzitter@pvda.nl, www.lilianneploumen.pvda.nl
ww.lilianneploumen.pvda.nl
inhoud
24 26 28
24 ACTUEEL
Staatssecretaris van Europese
Zaken, Frans Timmermans, is
getergd
26 PLATFORM
De bonuscultuur. Is er wel wat
tegen te doen?
28 PROFIEL
De missie van Europarlementariër
Emine Bozkurt
mei 2009 ROOD 3

ieven
Cartoon Peter Pontiac
Schaf onschendbaarheid af
Tijdens de verkiezingen wordt heel Nederland
overspoeld met fl yers waarin staat hoe goed die
partij het gaat doen in de Tweede Kamer en als
ze dan ook nog eens regeringsverantwoordelijkheid
krijgen, hoeven de mensen zich nergens
meer zorgen over te maken. Wij, de kiezers van
Nederland, gaan dus naar de stembus en geven
een dergelijke fl yertekst het voordeel van de eeuwige
twijfel. De partij komt in de Tweede Kamer
en opeens is alles anders. In die Tweede Kamer
Huur op maat, doelgroep op straat
4 ROOD mei 2009
Heeft u Rood iets te melden?
Stuur uw brief naar: Partij van de Arbeid, Redactie Rood, postbus 1310,
1000 BH Amsterdam of mail naar: rood@pvda.nl.
(De redactie behoudt zich het recht voor brieven in te korten.)
mogen de door het volk gekozen leden alles zeggen
wat ze willen, want ze zijn opeens onschendbaar
geworden. De volksvertegenwoordigers
maken geen onderdeel meer uit van het volk,
maar van honderdvijftig onschendbare leden.
Dat zou ik graag anders zien. Een Kamerlid is
gekozen door het volk en moet daarom ook
Dankzij de toetreding van de PvdA tot dit kabinet zouden huurders gevrijwaard blijven van geliberaliseerde
huurprijzen. Huurders zouden verschoond blijven van meer markthuren. Sociale verhuurders
en beleidmakers hebben – met instemming van commerciële marktpartijen – een omweg bedacht:
Huur op Maat.
De koepel van sociale verhuurders Aedes was niet blij met het verbod op liberale huurprijzen. Bij het
experiment Huur op Maat (HoM) zijn marktconforme – dus liberale – huren toch de norm. Bij HoM
mag de verhuurder de prijs vragen die de gek ervoor geeft. De meerderheid van de woningen is tegenwoordig
een koopwoning. Huurwoningen zijn een schaars goed. De prijs van schaars goed stijgt.
Niet iedereen kan een marktconforme huurprijs betalen. Huurders met een laag inkomen hebben
huurtoeslag nodig om een sociale huurwoning betaalbaar te laten zijn. Veel van die huurders hebben
last van de kwaliteitskorting. De kwaliteitskorting stimuleert huurders om te verhuizen naar een
woning die minder kost dan ¤ 349. In die woning betaalt de minimumloner zelf ¤ 204 per maand aan
de huur. Voor duurdere huurwoningen moet de huurder steeds meer zelf betalen. Die zelf te betalen
huurprijs loopt op, van ¤ 267 bij een huurprijs van ¤ 535 tot ¤ 399 in de duurste sociale huurwoning.
Huurders met een laag inkomen krijgen bij HoM een inkomensafhankelijke korting op de markthuur.
Die korting zorgt niet voor huren van ¤ 349 of minder. HoM houdt geen rekening met de werkelijke
draagkracht van huurders met de laagste inkomens.
Corporaties hebben de maatschappelijke taak om ook voor voldoende goede huurwoningen met een
prijs tot ¤ 349 te zorgen. Zo niet, dan maken ze duidelijk dat HoM alleen om hogere huurinkomsten
gaat. Sociale verhuurders horen de lasten van betaalbaarheid op de koop toe te nemen en niet alleen
de winst van marktconforme huren op te strijken.
Als de corporaties de lasten van HoM niet op de koop toe nemen, dan maakt dat – na de voorbeelden
van bad governance bij Rochdale en meer recent Aedes – duidelijk dat er iets grondig mis is met
het maatschappelijk ondernemerschap in deze sector. Dan is het de hoogste tijd om te zorgen voor
gereedschap, waarmee paal en perk gesteld kan worden aan onmaatschappelijk ondernemen. Anders
staat de doelgroep van beleid in de toekomst in de kou en op straat.
John van der Pauw. PvdA-raadslid in Almere
verantwoording afl eggen aan het volk. Een
goed voorbeeld van misbruik maken van zijn
onschendbaarheid is G.W van de PVV. Maar niet
alleen deze heer maakt er misbruik van, de rest
in feite ook. Schaf de onschendbaarheid gauw af
en laat die mensen weer de stem van het volk zijn
en ook praten als en met het volk, want dankzij
de man en vrouw van de straat zitten zij nu in
de Tweede Kamer. Neem nou de kredietcrisis,
drie partijen gaan om de tafel zitten en de rest
zit er voor Jan met de korte naam bij. De grotere
oppositie partijen zoals de SP, VVD en ook D66
hadden ook bij dat gesprek betrokken moeten
worden, want het gaat om Nederland en de rest
van de wereld, niet om de coalitiepartijen. Het
CDA waait altijd met de sterkste wind mee evenals
de ChristenUnie, dus blijft over de PvdA als reëel
alternatief. Dat is en was veel te weinig om een
zorgvuldig plan te smeden.
Een goed plan voor de verhoging van de pensioen
leeftijd naar 67 was om deze op 1 januari
2011 naar 66 jaar en op 1 januari 2013 naar 67 jaar
te verhogen. Voor de zware beroepen wordt dan
per bedrijfstak naar een aanvaardbare oplossing
gezocht. En de hypotheekrente had afgeschaft
moeten worden voor bedragen van 600 duizend
euro en hoger. Wil men bezuinigen dan moet men
ook bezuinigen, maar niet van dat slap gedoe: we
willen wel maar kunnen niet.
De PvdA is een eerlijke partij en moet dat ook
blijven.
Klaas van Eijbergen
Joint Strike Fighter
Mijn vraag (en die van vele anderen) is: ‘Waar
hebben we de JFS nou voor nodig?’ Defensie is
bezig met verkenningen van de toekomst van de
krijgsmacht en verwacht eind 2010 met resultaten
te komen. Dit product mag kritisch worden
bezien, want de boys willen nu eenmaal graag de
leukste toys. Het is aan te bevelen deze verkenningen
te laten uitvoeren door een minder bevooroordeelde
instantie en op de resultaten van dit
onafhankelijk onderzoek te wachten. Voorlopig zie
ik namelijk geen enkele functie voor een geavanceerder
toestel dan de YF-16; volgens beter ingewijden
kan dat toestel nog minstens tien jaar mee.
Welke vijand maakt het voor ons noodzakelijk om
over een beter toestel te beschikken?
Ik kan leven met het resultaat van de laatste
onderhandelingen: niemand wil een kabinetscrisis,
maar echt blij ben ik er niet mee.
Bram van den Berg, Amstelveen

Samenstelling Ottolien van Rossem Foto’s De Beeldredaktie
Evert Bouws (Bilthoven), gepensioneerd wetenschappelijk onderzoeker
van het KNMI, is nu als vrijwilliger actief in verschillende organisaties
‘Goed verzekeren’
‘De lokale overheid zou bijvoorbeeld kunnen zorgen voor aansprakelijkheidsverzekeringen.
Men vergeet wel eens dat vrijwilligerswerk werk is, in
elk geval zo wordt beschouwd door verzekeraars. De schade die vrijwilligers
oplopen of toebrengen aan derden, valt niet onder een particuliere
WA-verzekering. De verminderde beschikbaarheid van vrijwilligers bij
hoogconjunctuur kan het beste worden aangepakt door werkgevers aan te
spreken op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid: zij moeten ruimte
laten voor vrijwilligerswerk door hun personeel, en zo mogelijk ook faciliteren.
Voor de landelijke overheid zie ik niet zo veel directe mogelijkheden.
Afgezien dan van de maatschappelijke taak die politici hebben om te werken
aan bewustwording over dit soort belangrijke vraagstukken.’
PvdA discussie
Op www.pvda.nl reageerden bezoekers
op de stelling: De overheid moet meer
doen om vrijwilligerswerk te stimuleren.
Ineke van Est (Roermond), gerechtssecretaris bij de rechtbank
Roermond en secretaris van de volleybalvereniging VC Oikos
‘Waardering door overheid’
‘Vrijwilligerswerk is niet alleen nuttig voor de samenleving, maar ook heel
goed voor de vrijwilliger. Ondanks dat ik het met werk en huishouden
(pubers) heel druk heb, geniet ik van het vrijwilliger-zijn. Het is prettig en
zinvol om als oudere (55) jongeren te kunnen helpen bij het bestuurslidmaatschap
van een sportclub. Dus, ja de overheid dient het vrijwilligerswerk
te ondersteunen, zeker in morele zin. In materiële zin zou het ook
fi jn zijn, maar vooral waardering lijkt me goed.’
Jan Beerenhout (Amsterdam) is ‘politiek incorrect ambtenaar
en VZP-er (Vrijwilliger Zonder Personeel)’
‘Kosten-batenanalyse’
‘In 2001 (het Internationaal Jaar der Vrijwilliger) werden er onder de vlag van
de VN over de ganse wereld vrijwilligers(werk)-bevorderende activiteiten ontplooid.
Als voorzitter van het Comité Amsterdam van het VN-Vrijwilligers jaar
had ik te maken met 156 duizend Amsterdammers die minstens twee uur per
week in achtduizend Amsterdamse organisaties als vrijwilliger werkten en de
Amsterdamse samenleving meer dan ¤ 171.000.000,– per jaar bespaarden.
Daarbij is het bedrag dat de gemeente aan de Vrijwilligerscentrale Amsterdam
dan wel de deelraden besteden/beschikbaar stelden, een wel erg mager
bedrag. Nu zou je als gemeente kunnen overwegen wat ruimhartiger met
de fi nanciering van goed vrijwilligerswerk om te gaan. Op basis van enkele
goede kosten-batenanalyses lijkt mij dat niet moeilijk (politiek) verkoopbaar.’
U Kijk voor meer reacties op www.pvda.nl > discussie
mei 2009 ROOD 5

interview
De politieke belangstelling was er al op jonge leeftijd. Toch duurde het tot halverwege zijn
veertiger jaren voor hij de stap waagde. Naar het Europees Parlement. Nu, vijf jaar later, is
Thijs Berman lijsttrekker voor de PvdA-Eurodelegatie. En voert hij, samen met z’n team en
de andere kandidaten, campagne voor een sociaal, rechtvaardig en duurzaam Europa.
Europa als
gereedschapskist
Heerlijk vindt Berman het om in de
lente in Nederland te mogen zijn. Na
een lange internationale carrière in de
journalistiek was Nederland vaak ver
weg. ‘Ik heb in die jaren van correspondentschap
soms echt heimwee gehad. Vooral het felle lentelicht
en het frisse jonge groen aan de bomen heb
ik gemist. Heel opvallend, zo zie je dat nergens
anders op de wereld. Het zal de combinatie van
licht en groen zijn. Het is in ieder geval uniek
voor Nederland.’
Thijs Berman solliciteerde ruim vijf jaar geleden
naar een plek op de lijst voor het Europees
Parlement. ‘Gewoon op een advertentie die in de
krant stond.’ Berman kreeg een plek op de lijst
en zette een familietraditie voort. Zijn grootvader
van moeders zijde, Jonkheer Marinus van der
Goes van Naters, was immers een van de eerste
Europarlementariërs. ‘Nee, ik heb nooit met mijn
grootvader over mijn sluimerende politieke ambities
gesproken. Vermoedelijk was ik te bang voor
afwijzende opmerkingen.’
De politiek was een gewoon gespreksonderwerp
aan tafel in Bermans jeugd. ‘Ik heb politiek als
doel ook altijd heel aantrekkelijk gevonden.’ Toch
koos hij voor een loopbaan in de journalistiek.
‘De wens om zelf politiek actief te worden ontstond
na mijn correspondentschap in Moskou.’
Wat deed u besluiten om een prachtige internationale
carrière in de journalistiek te verruilen
voor het onzekere en weinig bejubelde vak van
Europarlementariër? ‘Als journalist werkte ik
6 ROOD mei 2009
vanuit verontwaardiging. Over de wereld zoals
die is. Omdat je graag wilt dat mensen de wereld
zien zoals jij die ziet. Je beschrijft de wereld om
mensen ertoe aan te zetten de dingen te doen die
hem beter kunnen maken.’
Dat klinkt al heel politiek. ‘Ja. Dat is het ook.
Journalistiek is een wezenlijk onderdeel van
de democratie. Het verontwaardigd zijn klinkt
hoogdravend. Misschien zelfs pompeus. Maar
zo heb ik het echt ervaren. En natuurlijk heb
ik ook gewonere dingen gedaan dan over de
wereld schrijven. Bakkers en garagehouders
geïnterviewd, berichten geschreven over de prijs
van varkens en andere huis -, tuin - en keukenonderwerpen.
Allemaal leuk en allemaal leerzaam.
Maar die verontwaardiging voelde ik het sterkst
in mijn periode in Moskou en daarna tijdens het
maken van reportages in landen als Rwanda.’
Wat gebeurde daar precies? ‘Vanuit Moskou versloeg
ik de voormalige Sovjetunie. Van dat dramatische
experiment uit de twintigste eeuw heb
ik het einde meegemaakt. Op een aantal plekken
was dat een zeer gewelddadig einde. Bijvoorbeeld
in de Kaukasus. Je kon zien dat vanuit oprecht
idealisme een wangedrocht gecreëerd was. Dat
uiteenvallen heb ik proberen te beschrijven.
Ik heb er de beschieting van een Azerbaidjaans
stadje meegemaakt toen ik in 1991 een radioreportage
maakte over de enclave Nagorno
Karabach*. Ik mocht de nacht doorbrengen in
een treinwagon die onderdeel was van een rij-
dend noodhospitaal. Die nacht werd het stadje
door Armeniërs beschoten met mortieren. De
paniek en het leed waren onbeschrijfl ijk. Overal
kwamen mensen vandaan. Gewonde, gillende
mensen zochten hun weg naar het noodhospitaal
op het stationnetje. Ik stond in een van de
wagons naast een tafel waarop een achttienjarig
meisje lag. Ze keek met grote ogen en ik sprak
wat met haar. Ze zag er ogenschijnlijk gaaf uit.
Op een zeker moment zei de chirurg dat hij
niets voor haar kon doen. “Die gaat eraan,” zei
hij letterlijk. “Te veel inwendige bloedingen.” De
vader van het meisje zei tegen me: “Dit moet je
vertellen. Mensen moeten dit weten.” Ik moet
bekennen dat ik tot op dat moment had staan
trillen op mijn benen en vooral misselijk was
geweest. Toen de vader me vroeg het verhaal van
zijn dochter te vertellen, besloot ik aan het werk
te gaan. Ik pakte de microfoon en begon aan een
reportage. Ik weet nog dat ik me toen afvroeg
waarom Europa niets deed. Waarom er überhaupt
niets gebeurde.’
En in Rwanda? ‘Daar maakte ik eind jaren negentig
met Leon Willems en Alison Des Forges
een documentaire. Alison was dé expert op het
gebied van Rwanda en de genocide van 1994. Zij
was onze gids. Dankzij haar heb ik met slachtoffers,
daders en politici kunnen spreken. Het
onderwerp van onze documentaire, en wat we
ook zelf probeerden te begrijpen, was de vraag
hoe verzoening ooit mogelijk zou kunnen zijn.
We stonden bij het graf van een vriend van Alison

toen ik haar vroeg: “Begrijp je, als kenner van
het gebied en de mensen die er wonen, waarom
dit zich hier heeft afgespeeld?” Ze zei: “Nee. Er
is een grens. Wat hier gebeurd is, is zo groot in
omvang, dat het zich aan mijn begrip onttrekt.
Het ontstijgt ons rationele vermogen.”
Dat gesprek was een van de meest bijzondere
gesprekken uit mijn journalistieke loopbaan.
Daarna wist ik heel zeker dat ik de politiek in
wilde. Ik had letterlijk de grens van de journalistiek
bereikt.’
Was u toen al lid van de PvdA? ‘Heimelijk. De
meeste journalisten zijn partijloos. Terecht, maar
ik had natuurlijk iets met mijn grootvader. Tegen
wie ik heel lang heb opgekeken. Die man had in
de Tweede Kamer gezeten! En in het Europees
Parlement. Maar ook de familiegeschiedenis van
mijn vader was in dat opzicht bepalend.’
En na verloop van tijd solliciteerde u naar de
baan van PvdA-Europarlementariër. ‘Zo ging het.
Ik heb natuurlijk eerst met vrienden en collega’s
gesproken. Eigenlijk vonden mensen aan wie ik
het vertelde het logisch. Ik werd aangemoedigd.
En dus solliciteerde ik. Wat bijzonder is aan
Nederland, is onze volstrekt open bestuurscultuur.
Ik ken geen enkel ander land waar politieke
partijen advertenties in kranten plaatsen om
politici te werven. Dat is uniek. Ik ken Frankrijk
goed, ik heb veel te danken aan dat land, maar
de bestuurscultuur is een ondoordringbare elite.
Daar kom je niet zomaar tussen als buitenstaander.
Zo’n advertentie zou niet worden toegestaan
door de politieke elite.’
Hoe was het om ineens aan de andere kant te
staan? Om geïnterviewd te worden in plaats van
zelf te interviewen? Om zelf mee te mogen beslissen?
‘Ik vind het fantastisch. Het is geweldig
eervol werk. Dienstbaar ook. Er wordt nogal neergekeken
op politiek. Dat vind ik volstrekt onterecht.
Het is een teken van cynisme. Vooral van
mensen zonder fantasie. Die zijn vaak cynisch.
Voor politici is het trouwens ook een dodelijke
eigenschap. Want het is immers onze taak om
mensen de kans te geven nieuwe wegen in te
slaan en te laten zien hoe ze dat kunnen doen. Je
moet mensen perspectief laten zien. Dat is onze
emancipatietaak. Geen paternalisme en geen
Tekst Tessel Schouten Foto’s Tessa Posthuma de Boer
‘Het gevoel Europeaan
te zijn kun je niet
afdwingen’
liefdadigheid, dat bedoel ik niet. Daar moeten
we absoluut niet naar terug. Maar het mogelijk
maken van emancipatie en verheffi ng zijn nog
steeds de klassieke taken van politici. Van sociaaldemocratische
politici in ieder geval.’
Welke onderwerpen hebben je grootste belangstelling?
‘Sociale zekerheid is nationaal beleid.
Wat we in Europa kunnen doen, en wat ook
moet, is afspreken dat het sociale zekerheidsstelsel
binnen de interne markt beschermd
moet worden. Spreek je dat niet af, dan blaast
de globalisering al die stelsels weg. Niet alleen
in Nederland, maar ook in andere landen in
Europa. Het Europa anno 2009 is te veel markt
en te weinig van de werknemer. In Zweden heeft
het ontbreken van een sociaal Europa geleid
tot grote problemen. Baltische werknemers in
Zweden werkten ver beneden de arbeidsvoorwaarden
en de Europese rechter vond dat prima.
Dat kán niet. Als we dat toestaan, hollen we ons
systeem uit. Daar moet regelgeving voor komen.
Daarom wil ik de nieuwe periode in het Europees
Parlement ingaan met een andere koers. Geen
liberale koers meer, maar een Europa met een
sociale koers. Mijn voorstel aan de Europese
Commissie is dan ook dat alle regels die zij
bedenkt, getoetst worden aan de sociale effecten
die deze regels tot gevolg hebben. Zo kun je
direct meten wat het effect van bepaalde maatregelen
op de sociale zekerheid is. Ik vind dat
de nieuwe Europese Commissie zich hard moet
maken voor zo’n toets. En als Eurodelegatie gaan
mei 2009 ROOD 7

THIJS PRIVÉ
we dat zeker doen. Het mag niet zo zijn dat er
binnen de interne markt wordt geconcurreerd op
sociale zekerheid.
Mijn andere grote belangstelling is internationale
solidariteit. Europa kan een enorme rol spelen
daarin. Juist nu in tijden van de economische
crisis is het nodig om de hulp aan ontwikkelingslanden
op peil te houden. Je kunt nu niet zeggen:
“Wij hebben het moeilijk, dus we geven arme landen
minder.” Dan zakken zij steeds verder weg
in de ellende en worden de verschillen tussen rijk
en arm in de wereld steeds groter. Zo bereik je
nooit een veilige wereld. Met Bert Koenders werk
ik daarom graag en veel samen om in Europa
een goed en effectief beleid voor ontwikkelingssamenwerking
neer te zetten. Ik heb veel bewondering
voor het werk dat Bert verzet, hij houdt druk
op de andere EU-landen om gedane beloftes na
te komen.’
Is dat allemaal politiek haalbaar? ‘Het moet.
Het onderwerp interne markt raakt aan een
vertrouwenskwestie. De interne markt is veel te
lang het domein van snelle jongens, bonussen
en het grote geld geweest. Handige mensen
hebben hun slag kunnen slaan maar de meeste
gewone Europeanen hebben er geen weet van.
Weten niet dat het gaat om regelgeving waardoor
zij zich beschermd moeten weten. Omdat we
dat niet goed geregeld hebben, die rechten van
heel gewone mensen, hebben zo veel mensen
nee gestemd tijdens het referendum in 2005.
Dat moet gerepareerd worden. Mensen moeten
voelen dat hun CAO belangrijker is dan de winst
van een snelle ondernemer uit een land buiten de
EU. Gelijke lonen voor gelijke arbeid op dezelfde
werkplek. Dat is ons devies.
Voor ontwikkelingslanden is het een zaak van nu
of nooit. Dat zag je bij de voedselcrisis waarvoor
ik één miljard binnensleepte voor boeren en
8 ROOD mei 2009
Ontroerd door: onverwachte zachtheid
Trots op: lijsttrekkerschap
Een hekel aan: lafheid
Drijfveer: gelijke kansen
Favoriete boek: The Mouse and His Child
van Russell Hoban
Krant: Trouw
Favoriete moment: wakker worden
PvdA’er: Bert Koenders
Vakantie: lang met vrienden aan tafel zitten
Mooiste plek in Nederland:
Schiermonnikoog
Beste tv-programma: Sesamstraat
Slechtste tv-programma: nachtelijke
reclames
Sport: boogschieten
Muziek: strijkkwartetten van Beethoven
kleine ondernemers in arme landen. De gevolgen
van klimaatverandering, de energiecrisis en
stijgende voedselprijzen zijn zo urgent. Daarom
wil ik dat Europa investeert in duurzaamheid
in Europa én in arme landen. Maar er is meer
dat Europa kan doen, zoals het verstrekken van
microkredieten aan boeren en kleine ondernemers,
het verbeteren van de positie van vrouwen,
het opzetten van gezondheidszorgverzekeringen
en een sociaal stelsel in arme landen.’
U noemt sociaal, rechtvaardig en duurzaam vaak
in een zin. Als opsomming. Hoe gaat duurzaam
samen met sociaal en rechtvaardig? ‘Het is een
voorwaarde. Het móet duurzamer in Europa. Het
‘Ik ken geen enkel
ander land waar
politieke partijen
advertenties in kranten
plaatsen om politici te
werven’
gaat over het leefklimaat van mensen, de toekomst
van onze kinderen, het klimaat wereldwijd,
maar ook over het herwinnen van het vertrouwen
van mensen. Europa staat nu onder druk van
de economische crisis en een klimaatcrisis, en
daarnaast is er een duidelijk gebrek aan vertrouwen
in Europa. Het is aan ons om aan te tonen
dat Europa veel meer resultaat kan laten zien
en om te zorgen dat het niet over mensen heen
loopt. We moeten in Europa veel meer rekening
houden met werknemers en minder met de
markt. Daarom wil ik een sociaal en rechtvaardig
Europa. De interne markt mag het niet meer
allemaal gaan bepalen. Het duurzame aspect
van Europa gaat hiermee samen. We gaan in de
komende vijf jaar investeren in schone energie.
Dat is niet alleen goed voor het milieu. Het is
tegelijkertijd dé uitweg uit de crisis.’
Zou ‘Europa’ minder stoffi g worden en meer
gaan leven bij mensen als ze ook daadwerkelijk
het gevoel zouden hebben Europeaan te zijn?
‘Zoiets kun je niet afdwingen. Dacht je dat mensen
zich aan het einde van de vijftiende eeuw al
Nederlander voelden? Dat denk ik niet. Voor mij
persoonlijk is het allemaal wat pragmatischer. Ik
voel me Nederlander met als missie een rechtvaardiger
Europa. Het Europa van Brussel, het
Europees Parlement, is mijn gereedschapskist.
Dat gevoel van met z’n allen Europeanen te zijn,
kan ontstaan op termijn, maar in ieder geval niet
omdat wij dat voorschrijven.’
Hoe gaat de nieuwe PvdA-Eurodelegatie de crisis
te lijf? ‘De belangrijkste stappen zijn gezet door
Bos, Brown, Sarkozy en hun collega’s. De Euro is
stabiel gebleven. Hadden we de euro niet gehad,
dan waren we nu een land als IJsland. Met de SP
als reisleider. Wat er als een speer op Europees
niveau geregeld moet worden, is toezicht op
alle Europese banken. Er zijn nu zo’n tachtig
toezichthouders en daar moet er één op centraal
Europees niveau bijkomen.
Het herstel moet niet langs de harde en liberale
lijn georganiseerd worden, maar sociaal en duurzaam.
Daarom is mijn opdracht voor deze campagne:
iedereen, al onze leden en kiezers naar de
stembus. Om onze inzet, een Europees
Parlement dat investeert in werkgelegenheid, dat
kiest voor kansen en gelijke rechten voor vrouwen
en homo’s op een duurzaam continent, ook
echt mogelijk te maken.’
* Confl ict Nagorno Karabach In het voorjaar van 1991
werd in de Sovjet-Unie een referendum uitgeschreven
over de vraag of de verschillende republieken een eenheid
zouden blijven. Diverse republieken, waaronder Armenië,
boycotten dit referendum. Op 2 september 1991 verklaarde
Nagorno Karabach zich onafhankelijk. Hoewel
het in 1991 niet meer direct de bedoeling van Nagorno
Karabach was om deel uit te gaan maken van Armenië
werd het gebied toch te hulp geschoten door de Armeense
strijdkrachten toen Azerbeidzjan zich fel verzette tegen de
onafhankelijkheid van het gebied. De gevechten waren
hevig mede doordat er wapens uit het Sovjetarsenaal
beschikbaar waren.

5 vragen aan…
Tekst Anne Marie Zimmerman Foto Tessa Posthuma de Boer
JAN MARINUS WIERSMA (57) is sinds 1994
lid van het Europees Parlement voor de PvdA. De
afgelopen vijf jaar was hij vice-voorzitter van de
PES-fractie, woordvoerder voor de uitbreiding van
de EU en actief betrokken bij de betrekkingen van
de PES met de Balkan en Oost-Europa. Van 1987
tot 1999 was Wiersma internationaal secretaris
van de PvdA. In juni stopt hij met zijn werkzaamheden
voor het Europees Parlement.
1 Typisch Jan Marinus Wiersma? ‘Bij de dingen
die ik doe, richt ik me graag op de inhoud. In Europa werken
is niet gemakkelijk, dus dat kan soms heel gecompliceerd
zijn. Ik houd het vol in de politiek door inhoudelijk
te blijven en daar in te investeren. In het buitenland word
ik soms als iets te kort door de bocht ervaren. Sommigen
vinden dat leuk, omdat ze het diplomatieke gewauwel zat
zijn en anderen vinden dat niet passend.’
2 Waar moet meer aandacht voor komen binnen
de politiek? ‘Er moet meer aandacht komen voor
de aansluiting tussen mensen en de politiek. Of dat
nu op het gemeentehuis is, in Den Haag of in Europa.
Omdat die aansluiting ontbreekt, komen serieuze partijen
in het nauw en worden populistische stromingen
steeds sterker. Populistische partijen hebben geen oplossing.
Alleen serieuze partijen zijn in staat de ervaring en
de kennis op te brengen om ook compromissen te sluiten
in de politiek. Je kunt geen land besturen zonder compromissen.
Er zit een kloof tussen de burgers die zich niet
vertegenwoordigd voelen, en de noodzaak van de politiek
om via compromissen oplossingen te zoeken.’
3 Hoe beinvloedt de politiek uw privéleven?
‘De politiek heeft enorme consequenties voor mijn
priveleven. Ik ben veel onderweg. Het werk gaat altijd
voor. Ik ben nu eenmaal door de PvdA aangewezen als
Europarlementariër en daar kun je niet zomaar van weglopen.
Als Europarlementariër moet je stevig in je schoenen
staan. Het is fysiek en emotioneel een zwaar leven. Je
moet tegen een soort eenzaamheid kunnen.’
4 Waar heeft u slapeloze nachten van? ‘Ik maak
me zorgen over jonge democratieën in Oost-Europa en
in de nieuwe lidstaten. Deze landen zijn erg instabiel en
worden nu getroffen door de economische crisis. Dat
kan de stabiliteit in die landen in gevaar brengen. Als
het bijvoorbeeld in de Oekraïne fout gaat, daar een crisis
uitbreekt, dan heeft dat enorme effecten in de rest van
Europa.’
5 Wat zijn uw ambities? ‘Ik vind mezelf nog te jong
om rustig aan te gaan doen. De afgelopen jaren heb ik
veel geleerd en de ervaringen die ik heb opgedaan, wil ik
op verschillende manieren blijven gebruiken, voor doelen
die in lijn liggen met de sociaaldemocratie. De ervaring
en contacten die ik heb opgedaan in Europa kan ik bijvoorbeeld
gebruiken bij een internationale stichting die
zich met Roma problemen bezighoudt, waar ik voorzitter
van ben.’
mei 2009 ROOD 9

De geschiedenis van het Europees Parlement
Volgens de Politieke Barometer van 23 april weten zeven van de tien Nederlanders niet dat er in juni
Europese verkiezingen zijn. Daarnaast lijkt het wel of we ons voorafgaand aan iedere verkiezing opnieuw
afvragen hoe alles ook alweer in elkaar steekt en waarom het eigenlijk zo belangrijk is om te stemmen.
Bij deze een opfrissertje.
Europa: één grote familie?
De eerste rechtstreekse verkiezingen vonden plaats in 1979,
toen de Europese Unie (EU) (toen nog Europese Economische
Gemeenschap) slechts negen lidstaten telde. Sinds de
toetreding van Bulgarije en Roemenië in 2007 telt de EU 27
lidstaten en 461 miljoen inwoners. De EU telt dus veel meer
zielen dan de Verenigde Staten, waar ‘slechts’ 293 miljoen mensen wonen.
Het Europees Parlement (EP) is de enige Europese instelling die rechtstreeks
door de burgers wordt gekozen.
VREEDZAME BETREKKINGEN
Vlak na de Tweede Wereldoorlog werd de basis voor de EU gelegd. Op 9
mei 1950 presenteerde de Fransman Robert Schumann het voorstel om
een georganiseerd Europa tot stand te brengen, dat zou moeten leiden tot
het waarborgen van vreedzame betrekkingen tussen landen. In 1951 tekenden
zes landen het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap
voor Kolen en Staal (EGKS), waarmee de productie van kolen en staal (de
belangrijkste grondstoffen voor de wapenindustrie) onder gemeenschappelijk
gezag werd geplaatst. In 1957 werd de samenwerking uitgebreid door het
Verdrag van Rome, dat de stichting inhield van de Europese Economische
Gemeenschap (EEG) en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie
(Euratom). Het EEG-verdrag had tot doel de instelling van een gemeenschappelijke
markt zonder onderlinge invoerrechten, en met vrij verkeer
van goederen, personen, diensten en kapitaal. Dit verdrag trad in 1958 in
10 ROOD mei 2009
Tekst Marije Laffeber
werking. In datzelfde jaar werd ook de openingszitting van het Europees
Parlement gehouden in Straatsburg. De vertegenwoordigers werden door
de nationale parlementen afgevaardigd. Het Parlement verving de Gemeenschappelijke
Vergadering van het EGKS. In de loop der jaren ontwikkelde het
zich tot het Europees Parlement zoals wij dat vandaag de dag kennen.
Tijdens de Europese Top in Parijs (1974) werd besloten om directe verkiezingen
uit te schrijven voor het Europees Parlement. Deze eerste rechtstreekse
EP-verkiezingen werden gehouden in juni 1979 en vinden sindsdien eens in
de vijf jaar plaats.
BELANGRIJKSTE BEVOEGDHEDEN
De invloed en bevoegdheden van het Europees Parlement zijn sinds zijn
in stelling geleidelijk toegenomen. Had het bij zijn oprichting vooral een raadgevende
taak, inmiddels zijn de drie belangrijkste bevoegdheden: (mede)
wetgevende bevoegdheid, begrotingsbevoegdheid en controle bevoegdheid.
Meer dan de helft van de regels die in Nederland gelden, zijn afkomstig uit
Europa. Het EP kreeg in 1987 een aantal wetgevende bevoegdheden. Deze
werden in latere verdragen verder uitgebreid. Zo kreeg het EP na de inwerkingtreding
van het Verdrag van Maastricht in 1993 medebeslissingsbevoegdheid
op een groeiend aantal terreinen, ook wel codecisie genoemd. De Europese
Commissie (EC) neemt het initiatief voor Europese wetgeving. De EC
dient wetsvoorstellen in bij het Europees Parlement en de Raad van Ministers
(ook wel Raad van de Europese Unie genoemd), die vervolgens de besluiten
1950 1951 1957 1958 1974
1950 VVoorstel t FFransman RRobert b t SSchumann h GGemeenschap h voor KKolen l en SStaal l ( (EGKS) GKS 1958 8 OOpeningszitting tti van hhet t EEuropees
voor het tot stand te brengen van een
1957 Verdrag van Rome, stichting EEG en Parlement in Straatsburg
georganiseerd Europa
Euratom
1974 Besluit tot directe verkiezingen voor het EP
1951 Verdrag tot oprichting van de Europese 1958 Verdrag van Rome treedt in werking 1979 Eerste directe verkiezingen EP

gezamenlijk vaststellen. Ongeveer tweederde van alle Europese wetgeving
komt op deze wijze tot stand. Wanneer het Verdrag van Lissabon in werking
treedt, zal deze medebeslissingsbevoegdheid voor het Parlement zelfs nog
fl ink worden uitgebreid. Het Europees Parlement kan de EC overigens ook
verzoeken om met wetgeving op een bepaald terrein te komen, maar heeft
offi cieel zelf geen recht van initiatief.
BEGROTING
Ook de Europese begroting wordt gezamenlijk door het Europees Parlement
en de Raad van Ministers aangenomen. Op het grootste deel van het
budget, de landbouwuitgaven (bijna de helft van de totale EU-uitgaven)
heeft het Parlement slechts de bevoegdheid om wijzigingen voor te stellen.
Bij structurele maatregelen, zoals de ontwikkeling van minder welvarende
regio’s, is instemming van het Parlement wel beslissend. Ook heeft het de
laatste stem over de uitgaven inzake het Europese onderzoeksbeleid, ontwikkelingshulp
en de huishoudelijke uitgaven van EU-instellingen. Zo heeft
de PvdA in de afgelopen periode in het Europees Parlement gepleit voor
extra geld voor ontwikkelingshulp om de voedselcrisis te bestrijden.
Het parlement oefent democratische controle uit op de activiteiten van de
Euro pese Unie. Het controleert de Europese Commissie op de uitvoering
van de Europese wetten en het kan eventueel de gehele commissie naar
huis sturen.
VERDRAG VAN LISSABON
Vindt de PvdA het politieke proces in de Europese Unie democratisch
genoeg? Het antwoord is nee. Ondanks de bezwaren tegen de Europese
grondwet en het ‘nee’ tijdens het referendum in 2005, wilden de meeste
lidstaten van de EU nieuwe spelregels over hoe beter samen te werken in
Europa, en vooral effi ciënter. Er werd opnieuw onderhandeld en daaruit
kwam een nieuw verdrag tevoorschijn dat de Europese Unie beter bestuurbaar
zou moeten maken, maar waaruit de belangrijkste bezwaren tegen
de Europese grondwet zijn geschrapt. Dat werd het Verdrag van Lissabon,
dat een belangrijke stap vormt richting verdere democratisering. Voor een
verdrag in werking kan treden, moeten ook de bevolkingen of parlementen
van alle EU-lidstaten elk apart nog besluiten of ze het verdrag goedkeuren.
Nederland heeft dat inmiddels gedaan: de Tweede en Eerste Kamer gingen
achtergrond
vorig jaar akkoord met het nieuwe verdrag. Maar de Ierse bevolking wees
vorig jaar in een referendum juist het Verdrag van Lissabon af. Ierland heeft
toegezegd in het najaar van 2009 een tweede referendum te gaan houden.
AMBITIES VAN DE PVDA
Verbeteringen moeten in nieuwe verdragen vorm krijgen. De PvdA zal zich
bijvoorbeeld inzetten om het initiatiefrecht voor het Europees Parlement
hiervan onderdeel uit te laten maken. Ook willen we meer inspraak van de
Tweede Kamer en betere samenwerking op het gebied van klimaat en grensoverschrijdende
problemen. Deze en andere ambities van de PvdA zijn te
vinden in het Europees Verkiezingsprogramma 2009 – 2014.
De afgelopen 5 jaar is er door de PvdA-Europarlementariërs al heel veel
gedaan. Zo is er door de PvdA al jaren gepleit voor beter en meer toezicht
op banken en activistische investeringsfondsen. Dat is nu eindelijk gerealiseerd.
De beruchte Bolkestein richtlijn, ook wel Frankenstein richtlijn
genoemd, is door de inzet van PvdA zo aangepast dat werknemers niet
de dupe worden van oneerlijke concurrentie. Wapenhandel is aan banden
gelegd om te voorkomen dat Europese wapens in confl ictgebieden in Afrika
terechtkomen. Om gifschandalen zoals in China te voorkomen zijn er strenge
regels om de veiligheid van ons voedsel, speelgoed en andere producten
te garanderen. Ook zetten de PvdA- Europarlementariërs zich in voor de
bescherming van mensenrechten wereldwijd en monitoren ze de verkiezingen
in jonge en instabiele staten zo dat deze zo goed mogelijk verlopen.
PARTIJ VAN EUROPESE SOCIALISTEN
Om in Brussel veel voor elkaar te krijgen is de politieke fractie waarvan de
Europarlementariër deel uitmaakt, belangrijker dan de nationaliteit of lidstaat
van een Europarlementariër. De PvdA-vertegenwoordigers zijn lid van
de fractie van de Partij van Europese Socialisten (PES) in het EP. Ook de
PES heeft haar ambities voor de komende vijf jaar vastgelegd in het PESprogramma
voor de Europese verkiezingen onder het motto: Mensen centraal:
een nieuwe koers voor Europa. Hieraan heeft de PvdA een actieve bijdrage
geleverd. De Nederlandse vertaling van het PES- programma is te vinden
op de website van de PES via www.pes.org
Marije Laffeber is Internationaal secretaris PvdA en lid van het partijbestuur van de PES
1979 1987 1992 1993
2005 2007 2008
1987 Eerste wetgevende bevoegdheden voor
het EP
1992 Ondertekening Verdrag van Maastricht ter
oprichting van de Europese Gemeenschappen
1993 Europese Gemeenschappen
1993 Meer medebeslissingsbevoegdheid EP
2002 Invoering van de euro in twaalf landen
2005 Referendum Europese grondwet
2007 Verdrag van Lissabon tot wijziging van het
Verdrag betreffende de EU en het Verdrag tot
oprichting van de EG
2008 Referendum Ierland: verdrag afgewezen
mei 2009 ROOD 11

Tekst Michiel Reijnen Foto’s De Beeldredaktie
De huidige Eurodelegatie sloot haar werk op 18 april af in Amersfoort met het Europabal. Er waren heel
‘PVV in het Europees Parlement,
12 ROOD mei 200 2009
‘Samen kunnen
we meer bereiken bereiken’
Gabrièle Penning de Vries
is docente
Nederlands en raadslid voor PvdA-O PvdA-Overbetuwe.
‘Ik zou graag willen dat wat we hier
in Nederland
hebben bereikt op sociaal gebied, ku kunnen uitdra-
gen naar andere landen, met name
naar de lan-
den in Oost-Europa. Bijvoorbeeld ee een fatsoenlijk
minimumloon, een uitkering voor wwie
zonder
werk komt te zitten en een goed arm armoedebeleid.
Het is mooi dat we dat hier allemaa allemaal hebben, we
moeten anderen dat ook gunnen.
Op het gebied van milieu en klimaa klimaat kijken we
nog te veel alleen naar Nederland. JJe
moet bij-
voorbeeld niet alleen kijken naar wi windmolens in
de Noordzee, maar er op Europees
niveau werk
van maken.
In verschillende Europese landen hhebben
rege-
ringen banken overeind gehouden.
Wat mij
betreft wordt er op Europees nivea niveau afgedwon-
gen dat die banken investeren in on ondernemen,
om zo gezonde bedrijven te krijgen
en te hou-
den. Het kan niet zo zijn dat de ba banken het geld
alleen gebruiken om hun eigen gat gaten te vullen.
Kortom, we hebben Europa nodig,
zeker op
milieu- en sociaal gebied. Samen kkunnen
we
meer bereiken. Maar je kunt niet aalles
regelen.
Zo kun je Oost-Europese landen nniet
dwingen
te veranderen volgens onze West-E West-Europese
maatstaven. We moeten goed luist luisteren naar
wat nodig is en hen ondersteunen
en de ruimte
geven. Maar het hoeft niet per se oop
onze
manier.
Van de PvdA-Europarlementariërs
verwacht ik
niet zozeer specifi eke maatregelen, maatregelen maar vooral
dat ze de sociaaldemocratie op de
kaart zetten
en dat ze duidelijk maken waar ze
voor staan.
Om iets te bereiken is een sociaal sociaaldemocratische
visie noodzakelijk.’
Henk Gros woont in Vledder. Hij is gepensioneerd
en was leraar werktuigbouw op de lts en
het vmbo.
‘Ik heb de Tweede Wereldoorlog heel bewust
meegemaakt. In ’42 werd ons gezin geëvacueerd
naar Doetinchem, waar een deel van de SS-staf
was gestationeerd. We waren ooggetuige van
het oorlogsgeweld en het bombardement van
Doetinchem.
Direct na de oorlog zijn grote Europeanen zoals
Monnet en Schumann opgestaan. Zij probeerden
Europa politiek sterk te maken. Dat mondde uiteindelijk
uit in de EEG en later de EU. In mijn tijd
was die samenwerking een uitgemaakte zaak en
stonden er ook veel mensen achter.
Inmiddels is er al veel bereikt op het gebied van
‘Destructieve krachten’

wat leden op het evenement afgekomen, Rood vroeg er drie naar hun mening over Europa.
ik moet er niet aan denken’
de Europese samenwerking. Je ziet echter
destructieve krachten aan het werk die dat
proberen af te breken. Denk aan Fortuyn,
Wilders of zelfs de SP. Zij zijn volledig gericht
op Nederland, dat staat haaks op hoe ik ben
opgevoed. Ik maak me daar grote zorgen over,
het benauwt me. Ik moet er niet aan denken
dat de bekrompen PVV in het Europees
Parlement komt. Zo gaan we terug in de tijd.
Europa is absoluut nodig, dat is al meteen duidelijk
als je kijkt naar de economische crisis.
Mensen moeten weten wat hun geschiedenis
is. Daarom mag er van mij op scholen veel
meer aandacht worden besteed aan het belang
van Europa en de geschiedenis van Europa.
Mogelijke problemen
hoeven niet onder
het tapijt tapijt te te wor-
wor
den den geschoven,
maar leerlingen
moeten verder
leren kijken dan
hun neus lang lang is.
En dat één Europa
nodig is voor een goede
toekomst.’ toekomst.’
PvdA-leden & Europa
‘Nederland ‘Nede moet
meer invloed krijgen’
Michel Kok is bestuurslid
van de PvdA in Oss.
Hij is afgestuurd in
geschiedenis en momenteel
werkzoekende.
‘Hoewel ik erg geïnteresseerd ben in Europa,
merk ik bij mezelf en vooral bij mensen om
me heen, dat hun eigen land of woonplaats
veel dichterbij is dan ‘Brussel’. Europa is veelal
onzichtbaar voor mensen die zich afvragen
waar Europa goed voor is. Het is belangrijk
daar een antwoord op te vinden en Europa
dichter bij de mensen te brengen. Europa
moet niet alleen regels uitleggen, maar ook
duidelijk maken waarom ze die regels oplegt.
De Tweede Wereldoorlog heeft een grote rol
gespeeld bij het ontstaan van Europese samenwerking.
Veel mensen staan echter helemaal
niet stil bij het hoe en waarom van Europa.
De PvdA mag er wat mij betreft dan ook voor
zorgen dat op elke school in elk land het vak
Europese Geschiedenis wordt gegeven.
Europese samenwerking is goed en nodig, zeker
op het gebied van bijvoorbeeld werk, klimaat en
de economische crisis. Ik maak me wel zorgen
om de macht van grote landen zoals Frankrijk
en Duitsland. Nederland is de grootste betaler,
maar heeft veel minder invloed. Nederland
moet, net als alle andere kleine landen, meer
invloed krijgen. In principe moet elk land even
veel invloed hebben, ongeacht grootte of macht.
Een ander belangrijk punt waar de PvdA zich
voor moet inzetten, is het verwijderen van kernwapens
van Europees grondgebied. Ten slotte
hoop ik dat veel punten uit het goede verkiezingsprogramma
worden meegenomen in het
beleid en dat het programma verder reikt dan
de verkiezingen van 4 juni.’
mei 2009 ROOD 13

Een Rooij(s)e
zaterdagmorgen
NIEUWS
Nr. 3 • mei 2009 • samenstelling: redactie Rood
UIT DE PARTIJ
Venray – Onder de titel Een Rooij(s)e zaterdagmorgen
over… organiseert de PvdA Venray vijf
themabijeenkomsten met als doel in gesprek te
gaan met belangstellenden en belanghebbenden
over Venrayse actualiteiten. De resultaten dragen bij
aan de totstandkoming van het conceptverkiezingsprogramma
2010 – 2013. De themabijeenkomsten
zijn voor een ieder toegankelijk en worden op, bij
het thema passende locaties gehouden. De eerste
themabijeenkomst op 11 april ging over Wonen
en werd gehouden in het wijkcentrum van de wijk
Brukske waar een ingrijpende herstructurering
voorbereid wordt. Het thema Werken stond 25 april
op het programma in het gebouw van UWV-Werkbedrijf.
Vanuit de landelijke PvdA-fractie is er interesse
getoond in de themabijeenkomsten. Zo is Tweede
Kamerlid Agnes Wolbert aanwezig bij de bijeenkomst
Lokaal Sociaal Beleid waar actualiteiten rondom
AWBZ en WMO besproken worden. Ook komen aan
bod: Leefbaarheid, Lokaal Sociaal Beleid en Welzijn.
De cyclus wordt informeel afgesloten op zondagmiddag
14 juni. Meer informatie: www.venray.pvda.nl.
WETENSWAARDIGHEDEN, OPVALLENDE ZAKEN EN ACTUALITEITEN UIT DE REGIO, HET LAND EN UIT EUROPA
Honderd jaar links binnen
de sociaal-democratie
De Werkgroep Geschiedenis van de Wiardi
Beckman Stichting organiseert het congres
Schuren en Scheuren – Honderd jaar links
binnen de sociaaldemocratie.
Verkiezingsspot
Waar komt deze linkse kritiek nu uit voort – uit
een theoretische discussie over de sociaaldemocratische
ideologie, uit veranderingen in de
partijcultuur, of uit het bestaan van een generatiekloof?
Sprekers: Ed van Thijn (oud-politicus
en prominent PvdA-lid), Adriaan van Veldhuizen
(historicus Universiteit Leiden), Gerrit Voerman
(historicus Rijksuniversiteit Groningen en hoofd
Documentatiecentrum Nederlandse Politieke
Partijen), Koen Vossen (politicoloog Universiteit
Leiden). Dagvoorzitter is Jacco Pekelder (historicus
Universiteit Utrecht en voorzitter Werkgroep
Geschiedenis).
Aanleiding is het jubileum van het Deventer
Schisma: in 1909 werden drie marxistisch georienteerde
partijcritici uit de Sociaal-Democratische
Arbeiderspartij gezet. Het congres zal plaatsvinden
in de oude schouwburg te Deventer, dezelfde
locatie waar deze gebeurtenis zich honderd jaar
geleden voltrok. Tijdens het congres staat een
aantal momenten centraal waarop de SDAP en de
PvdA geconfronteerd werden met zowel interne
als externe linkse oppositie. Terugkerend element
is het verwijt van reformisme, de verwatering van
sociaaldemocratische idealen en de nadruk van
de SDAP en PvdA op een pragmatisch beleid.
Wouter Bos en Thijs Berman zijn de hoofdrolspelers van de
spot voor de verkiezingen voor het Europees Parlement. Bos
typeert Berman als eerlijk, bevlogen en praktisch. Iemand
met idealen die weet dat hij compromissen moet sluiten.
Dat maakt Berman volgens Bos tot ideale lijsttrekker. Verder
legt hij met een verwijzing naar IJsland uit dat Europa heeft
laten zien dat je grote ongelukken buiten de deur kunt houden
door sterk en verenigd te zijn. Zelfs de grootste sceptici
van Europa moeten dat volgens Bos toegeven. Berman wijst
op een aantal uitdagingen die zo groot zijn dat Nederland
niet zonder samenwerking in Europa kan. Als voorbeelden
noemt hij onder meer de fi nancieel-economische crisis en
het klimaatprobleem. De spot is te zien op www.pvda.nl en
wordt in de aanloop naar de verkiezingen diverse malen op
televisie uitgezonden.
Deventer, De Salon, Grote Kerkhof 1,
vrijdag 19 juni, 14.00-17.30 uur. Toegang gratis,
aanmelden via wg-geschiedenis@pvda.nl.
Informatie: www.wbs.nl.
Thijs Wöltgensleergang Parkstad
leden en geïnteresseerden in vijf avondvullende bijeenkomsten
kennis met de partij, haar beginselen, het campagnevoeren en het
raadswerk. De bijeenkomsten vinden plaats in Heerlen. Woont u
niet in de regio Parkstad, maar wilt u wél kennis maken met Lilianne
Ploumen, Jaques Monasch en Han Noten? Dat kan! Geef u snel op
door een mailtje te sturen naar twleergang@gmail.com
Op 11 mei zijn de PvdA en de Jonge socialisten in Parkstad Limburg
begonnen met de allereerste Thijs Wöltgensleergang. De politicus
Wöltgens werd in 1991 door parlementaire journalisten gekozen tot
beste politicus van het jaar. Hij werd geprezen als ‘onverstoorbaar,
humoristisch, niet bang voor onconventioneel optreden, aimabel,
oprecht en brutaal.’ Tijdens de Thijs Wöltgensleergang maken PvdA

Europabal
Overzicht sociaal-democratie in Rijswijk
gemeentelijke politiek op zich. Het boek is prachtig
geillustreerd en legt meerdere e keren verbanden
met de landelijke politiek, al is het alleen al
vanwege Jan Schaper (1868-1934), 4) ), een van de
oprichters van de SDAP en de eerste erste
voorzitter
van de Rijswijkse afdeling in n 1911.
Ruim 250 belangstellenden bezochten op 18 april het
Europabal. Het bal opende met een fi lm waarin de zeven
PvdA-Europarlementariërs vertelden over hun werkzaamheden
en resultaten van de afgelopen jaren. Delegatieleider
Ieke van den Burg introduceerde na deze aftrap Jan Pronk,
die een bevlogen toespraak hield over de toekomst van
Nederland en Europa.
In de ‘Veel gedaan, veel te doen’-kennisquiz die volgde,
blikten vier teams, bestaande uit PvdA-Europarlementariërs,
Kamerleden en niet-politici terug op de Europese actualiteit
van de afgelopen periode. Quizmaster Frénk van der Linden
stelde aan de hand van foto’s en krantenkoppen vragen
over Europese thema’s en politici. Na twee ronden kwam
het team van niet-politici als winnaar uit de bus. Mariëtte
Hamer bedankte de aanwezige PvdA-Europarlementariërs
voor hun inzet in de afgelopen vijf jaar. Daarna was de
microfoon voor singer-songwriter Marike Jager. De avond
werd afgesloten met een borrel.
ISBN 978-90-78689-12-6
Rijswijkse serie Nr. 16
U kunt het boek voor ¤ 15,–
plus verzendkosten bestellen
bij de Stichting Rijswijkse
Historische Projecten door
een mailtje te sturen aan:
bestellen@historie-rijswijk.nl
of kijk op www.historie-rijswijk.nl nl
Honderd jaar geleden, op 28 maart 1909, vond
de oprichtingsvergadering van de Rijswijkse
SDAP afdeling plaats. De afdeling begon met
tien leden, zeven uit Rijswijk en drie uit Voorburg.
In 1911 gaan zowel Rijswijk als Voorburg (met
Leidschendam) apart verder. De afdeling is nu
geheel Rijswijks, maar wel nog steeds erg klein.
Van activiteiten hoor en lees je niet veel. Tot oktober
2007, het moment waarop Willem van der
Ende, Cokkie Schoonderwoerd en Laurien Poleij
de koppen bij elkaar staken. Anderhalf jaar lang
doken zij de archieven in en voerden gesprekken
met leden van het eerste uur. Ook vonden zij
bijzonder beeldmateriaal. Zij zijn erin geslaagd
een goed overzicht te bieden van de ontwikkeling
van de sociaaldemocratie in Rijswijk en van de
Doe mee!
sterk en
sociaal
1 mei trofee
PvdA-kandidaten die gaan voor een plek in
het Europees Parlement, Tweede Kamerleden
en Bewindspersonen staan in de startblokken
om van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat de
straat op te gaan en iedereen ervan te overtuigen
op de PvdA te stemmen. Daar kunnen ze
alle steun bij gebruiken! Wilt u mee doen en
samen met ons campagne voeren, mail dan
naar: doemee@pvda.nl.
Voor meer informatie over campagne-activiteiten
bij u in de buurt, zie www.pvda.nl.
Zeewolde – De PvdA Zeewolde reikt sinds 2002 jaarlijks
jaarlijks de 1 mei trofee uit aan een groep vrijwilligers, vanwege
hun gezamenlijke inzet voor de samenleving. Dit jaar
ging de prijs naar de vrijwilligers van IVN Zeewolde. IVN
draagt bij aan een duurzame samenleving door mensen te
betrekken bij natuur, milieu, landschap en leefomgeving. Jan
Klop, fractievoorzitter van PvdA/GroenLinks Zeewolde reikte
zaterdag 2 mei, voorafgaande aan het symposium over
de professionalisering van het vrijwilligerswerk, de trofee
uit aan Harry Stappers, IVN-vrijwilliger van het eerste uur.
Stem donderdag 4 juni PvdA, voor een democratisch,
sociaal, rechtvaardig en duurzaam
Europa. Want veel kunnen we alleen, maar nog
meer kunnen we samen.
Op donderdag 4 juni gaan we naar de stembus
om een nieuwe afvaardiging van het
Europees Parlement te kiezen. Belangrijke
verkiezingen, ook voor ons als partij. Hoewel
de opkomst bij Europese verkiezingen vaak
laag is, biedt juist dit aspect mogelijkheden.
Slagen we erin om een hoge opkomst te realiseren
onder onze eigen achterban, dan ligt een
goed verkiezingsresultaat binnen handbereik.
Opkomstbevordering onder PvdA kiezers loont
nu meer dan ooit!
Om zo veel mogelijk PvdA kiezers te bereiken,
worden er van zaterdag 23 mei t/m donderdag
4 juni door het hele land, in samenwerking
met afdelingen en gewesten, tal van campagneactiviteiten
georganiseerd. De dertien
Hang op!
4 juni
HEEFT HEEFT U OOK NIEUWS VANUIT UW AFDELING DAT INTERESSANT KAN ZIJN VOOR HET HELE LAND? MAIL HET ONS DAN TOE: ROOD@PVDA.NL

sterk en
sociaal

4 juni

De kandidaten
Op 15 maart stelde het PvdA-congres het verkiezingsprogramma voor de Europese Verkiezingen vast.
Parlement wat zij van het programma vinden en wat ze in Europa willen bereiken.
Voor een beter
Thijs Berman
‘Internationale ambitie’
‘Als vanouds staat de PvdA voor een solidair Europa.
Het verkiezingsprogramma ademt een internationale
ambitie die we in Nederland niet meer gewend zijn.
We zetten hiermee nieuw beleid in en benoemen de
grote uitdagingen van deze tijd, zoals de economische
crisis en klimaatverandering. Het programma
erkent dat voor al deze uitdagingen samenwerking in
Europa nodig is zonder onze eigenheid te verliezen.
De PvdA neemt de verantwoordelijkheid om Nederland door de crisis te
loodsen. Om nieuwe crises in de toekomst te voorkomen pleit de PvdA
voor samenwerking in Europa. Scherp toezicht op internationale fi nanciële
18 ROOD mei 2009
Emine Bozkurt
‘Gelijke rechten’
‘Voor de PvdA is Europa altijd meer geweest dan
markt en munt. Dat zal zo blijven: het Europa van
de PvdA is een Europa voor iedereen. Sommigen
van onze politieke concurrenten, links en rechts,
vinden dat Europa zich vooral niet bezig moet
houden met het bestrijden van discriminatie en
de strijd voor gelijke rechten tussen mannen en
vrouwen. De PvdA gelooft niet dat alles wel goed
komt als lidstaten zich vooral niet met elkaar
bemoeien. Zo moeten landen die zich niet houden
aan hun toezeggingen over het verbeteren
van de leefomstandigheden van Roma en Sinti,
hierop worden aangesproken.
Europa heeft ook in Nederland veel betekend
voor de strijd om gelijke behandeling, maar de
behaalde successen zijn nog lang niet voldoende.
De PvdA wil verbeteringen als het gaat om discriminatie
op de arbeidsmarkt, gelijke betaling
en de balans tussen werk en privé. Het “baas
in eigen buik” moet eindelijk voor iedere vrouw
gelden en de politieke vertegenwoordiging van
vrouwen en minderheden moet sterk worden
verbeterd. Het Europa van de PvdA treedt op
tegen mensenhandel en geweld tegen vrouwen
en homo’s. En de PvdA wil een Europees beleid
dat spanningen rond minderheden tegengaat.
instellingen en markten is nodig. Topmanagers die van een paar ton niet
kunnen rondkomen en er een bonus bij nodig hebben? Weg ermee. Maar
vooral: Europese regeringsleiders moeten verder investeren in duurzame,
kwalitatief sterke en groene banen, diensten en producten.
De PvdA werkt aan de toekomst. Door met Europa op te komen voor arme
landen en onze markt verder voor hen te openen. Door te kiezen voor
groene technologie zorgen we voor een enorme impuls voor de economie.
Dat creëert hoogwaardige banen. De PvdA wil innovatie stimuleren. Daar
is een andere EU-begroting voor nodig. Alleen zo stellen we onze energievoorziening
veilig en gaan we klimaatverandering tegen. Zeker voor het
Nederlandse bedrijfsleven liggen hier kansen.
Aan de hand van dit verkiezingsprogramma gaan wij de campagne in.
Een campagne voor een progressief Europa met gelijke rechten. Een beter
Europa. We hebben al veel bereikt, maar er is nog veel meer te bereiken.’

Samenstelling Michiel Reijnen Foto’s Thomas Schlijper
Rood vroeg de PvdA-kandidaten voor het Europees
Europa
Voor de bestrijding van discriminatie op grond
van geslacht, leeftijd, handicap, afkomst, seksuele
voorkeur en levensovertuiging moet Europa
strengere minimumnormen stellen en daarnaast
gewoon veel beter samenwerken. Ook
Nederland kan hier veel mee winnen.’
Jan Cremers
‘Sociale wetgeving’
‘Ik heb me twaalf maanden als PvdAwoordvoerder
Sociale zaken en werkgelegenheid
bemoeid met uiteenlopende thema’s als
de uitzendrichtlijn, Europese medezeggenschap,
veiligheid en gezondheid op de werkplek,
voorzorgsmaatregelen voor werknemers
en consumenten en een betere afstemming van
de sociale zekerheid in Europa. Mijn conclusie
is duidelijk: het is zeer belangrijk de strijd voor
een betere sociale wetgeving te blijven voeren.
Ik vind dat Europa de Europese verzorgingsstaten
robuuster moet maken. Hoewel we sociaal
beleid in de eerste plaats in Nederland regelen,
is daarom op sommige terreinen Europees
beleid naast nationaal beleid nodig. Het marktdenken,
dat in Europa is vastgelegd, mag niet
nog dominanter worden. In plaats van een
terugtrekkende beweging, vormen sociaal-economisch
beleid en sociale wetgeving integraal
onderdeel van de PvdA-inzet op alle niveaus.
Een voorbeeld is de trekkersrol die PvdA’ers
steeds spelen bij de discussie over de gelijke
behandeling van werknemers. Ook heeft de
PvdA het voortouw genomen de naleving van
de regels in het land waar gewerkt wordt, te versterken.
En we hebben met succes gewerkt aan
de verbetering van de informatie en adviesrechten
in grote, internationaal opererende ondernemingen.
Komende zittingsperiode zal alle
wetgeving over veiligheid en gezondheid op de
werkplek tegen het licht worden gehouden. De
PvdA wacht de taak in het Europees Parlement
de schatbewaarder te zijn van een bedrijfsvoering
die mensen centraal stelt.’
Elsbeth van Hijlckama Vlieg
‘Arbeidsmigratie’
‘Open grenzen voor het verkeer van werknemers
hoort bij Europa. De arbeidsmobiliteit tussen landen
in Europa is weliswaar niet groot, 1,5 – 2 procent
van de beroepsbevolking, maar voorziet wel
in een oplossing voor krapte op de arbeidsmarkt.
Dat komt de Nederlandse economie ten goede.
Maar als buitenlandse arbeid zich in bepaalde
sectoren of regio´s gaat concentreren, dan moeten
we opletten. Verdringing en misbruik kunnen
het gevolg zijn, met slechte arbeidsvoorwaarden
en het ontlopen van werkgeversverplichtingen.
Dat moet bestreden worden. Ook in Nederlands
belang. Daarom ben ik ook voorstander van
overgangstermijnen voor werknemers uit nieuwe
PROGRAMMA IN HET KORT
De fi nanciële, economische en klimaatcrisis
bedreigen onze welvaart. Problemen die de
afzonderlijke lidstaten onmogelijk alleen kunnen
oplossen, maar die problemen kunnen wel een
mogelijkheid bieden voor de Europese samenwerking
zich te bewijzen. In het verleden is er
te veel aan de markt overgelaten, nu is het tijd
om bescherming te bieden. De PvdA pleit voor
hervorming en toezicht van de internationale
fi nanciële markten en coördinatie van crisismaatregelen
binnen Europa.
Europa heeft een sterke positie in de wereld
naast landen als Amerika en China. De PvdA
vindt dat de Europese Unie de komende periode
geen nieuwe verplichtingen aan moet gaan tot
verdere uitbreiding. Voor de landen die reeds
onderhandelen over lidmaatschap, geldt dat
strikte naleving van de toetredingsvoorwaarden
is vereist. Ontwikkelingslanden worden fi nancieel
ondersteund bij de aanpassing aan klimaatverandering
door de instelling van een klimaatfonds
dat wordt gefi nancierd uit de opbrengsten
van CO2 –rechten.
De PvdA investeert in duurzame banen en kiest
voor bescherming van werknemers, consumenten
en het milieu. Europese ondernemingsraden
moeten meer zeggenschap krijgen bij strategische
besluiten binnen ondernemingen. Het MKB
moet meer toegang krijgen tot krediet en garanties.
Lidstaten bepalen zelf welke publieke diensten
zij aan hun burgers aanbieden. Dat geldt
ook voor pensioenen, zorg en onderwijs. Om
onze sociale doelstellingen volledig te bereiken
kiezen we op sommige terreinen voor Europees
beleid naast nationaal beleid.
Arbeidsmigratie kan een oplossing bieden
voor tekorten op de Europese arbeidsmarkt;
lidstaten bepalen echter zelf hoeveel migranten
zij toelaten en dit mag niet ten koste gaan
van de ontwikkeling van de armste landen.
Grensoverschrijdende illegale praktijken zoals
mensenhandel, terrorisme en (belasting)fraude,
worden gezamenlijk in Europa bestreden.
De PvdA pleit voor minder regels, minder uniformiteit,
meer gezag naar buiten, meer vertrouwen
van binnen. De PvdA kiest voor een democratisch,
sociaal, rechtvaardig en duurzaam Europa,
een Europa dat de grote wereldwijde uitdagingen
met gezag tegemoet kan treden.
PROGRAMMACOMMISSIE
Het programma werd opgesteld door een verkiezingsprogrammacommissie,
bestaande uit Dick
Buursink, Rudy Rabbinge, Monika Sie, Monica
den Boer, Auke Blauwbroek, Paul Bordewijk,
Diederik Samsom, Hilde Laffeber, Marije
Laffeber, Sjoera Dikkers, Jan Marinus Wiersma,
Pieter Paul Slikker (secretaris) en Manon
Korthals (ondersteuning), De commissie stond
onder leiding van Jan Pronk.
mei 2009 ROOD 19

lidstaten. Dit is al het geval met werknemers uit
Bulgarije en Roemenie.
Oneerlijke concurrentie, bijvoorbeeld op werktijden
en arbeidsomstandigheden, moet worden
voorkomen. Het profi jt hiervan kan omgezet worden
in bijvoorbeeld nieuwe werkgelegenheid. Wij
willen immers een bloeiende economie in een
pluriform Europa. Zo krijgt dat ook in Nederland
gestalte. En zo kan economische vooruitgang
ingezet worden voor een sociaal Europa, met een
vangnet voor de rechten van werknemers.’
Hans Bosch
‘Uitbreiding’
‘De jongste uitbreiding van de EU met tien nieuwe
lidstaten heeft de discussie over verdere uitbreiding
en het tempo waarin dat kan, opnieuw
aangewakkerd. Het PvdA-verkiezingsprogramma
sluit verdere uitbreiding niet principieel uit, maar
koppelt deze wel nadrukkelijker aan voorwaarden.
Strikte naleving van de “Kopenhagen-criteria” zijn
belangrijk. Hiermee worden mensenrechten en
democratie belangrijke toetsstenen.
Hoewel eerdere toezeggingen aan Kroatië, Turkije
en Macedonië moeten worden nagekomen, geldt
ook voor hen dat ze aan alle voorwaarden moeten
voldoen. Uiteraard is Turkije een land dat om
uiteenlopende redenen extra aandacht verdient.
De deur gaat dus niet op slot, maar wordt zeker
ook niet verder opengezet. Het is inmiddels
duidelijk dat de recente uitbreiding econo-
20 ROOD mei 2009
Martin Siecker
‘Stimuleren van samenwerking ’
‘De huidige EU is ooit begonnen als een succesnummer van buitenlandse
politiek: nooit meer onderling oorlog maken in Europa. Later kwam de economische
politiek erbij en weer later kwam de ontwikkeling van wat we nu het
Europese sociale model noemen. Dat model komt weliswaar nog niet in de
buurt van het ideaal van een eerlijke verdeling van kennis, macht en inkomen,
maar het toont in ieder geval een veel groter gevoel van mededogen en voor
solidariteit dan maatschappelijke systemen op andere continenten. In de loop
van de afgelopen vijftig jaar is de EU uitgebouwd tot het succes dat het nu is.
De PvdA heeft altijd vooropgelopen bij het stimuleren van samenwerking in Europa en dat is ook
terug te vinden ons verkiezingsprogramma. Daar moeten we vooral mee doorgaan, vooral om dat
Europese sociale model uit te venten in andere delen van de wereld. Dat moet in Europees verband,
deels uit welbegrepen eigenbelang. Nederland is slechts een muis die tot niet veel meer in staat is
dan wat gepiep in de woestijn van de internationale politiek. Als je piept namens Europa, wordt dat
geluidje vanzelf versterkt tot het getrompetter van de kudde olifanten op wiens rug je dan meelift.
Niet verkeerd voor een muis.’
misch nieuwe voordelen heeft opgeleverd.
Desondanks is de perceptie van de gemiddelde
Nederlander een andere: de concurrentie van
bijvoorbeeld Poolse werknemers wordt als een
negatief gevolg van de uitbreiding ervaren.
Het is dus logisch dat de PvdA ervoor gekozen
heeft om het goede nabuurschap met
een groot aantal landen verder uit te bouwen
om van daaruit een eventuele toetreding te
bezien. Uiteraard dient dan zeker ook gekeken
te worden naar de draagkracht binnen de EU.
Belangrijke randvoorwaarde is de hervorming
van de Europese begroting. Het gaat ons bij
uitbreiding van de EU als sociaaldemocraten
ook om versterking van de democratie, de men-
senrechten en de economie in de kandidaatlidstaten.
Dat zullen we in de toekomst meer
moeten benadrukken.’
Marijke Clerx
‘Arbeidsmarkt’
‘Als de kredietcrisis één ding duidelijk maakt,
is het dat er niet te eenzijdig op de (fi nanciële)
dienstensector moet worden geleund. De
maakindustrie is onmisbaar om nieuwe vindingen
concreet en uitvoerbaar te maken en
weer verder te ontwikkelen. Clusters zoals die
ontstaan rond de driehoek Eindhoven, Aken,
Leuven zijn dragers van innovatie en voor heel
Europa belangrijk. De EU draagt via structuurfondsen
bij en de Europese Investeringsbank
(EIB) helpt het industriebeleid te ontwikkelen.
Dit past in de Lissabon strategie en ons verkiezingsprogramma
biedt aanknopingspunten om
deze strategie versterkt door te zetten.
De crisis biedt ook kansen. Onder de huidige
massaontslagen, werktijdverkorting en deeltijd
WW gaat een krappe arbeidsmarkt schuil. Die
zal zich manifesteren zodra de economie weer
aantrekt. Ondernemingen blijken zich daarvan
zeer bewust. De werktijd die nu vrijvalt, wordt
dan ook aangegrepen om mensen bij te scholen
en daarmee voor te bereiden op de eisen die
de toekomstige arbeidsmarkt stelt.
De maatregelen in het bijgestelde coalitieakkoord
steunen de arbeidsmarkt, geven bedrijven
meer lucht en stellen alles in het werk om
jeugdwerkloosheid te voorkomen. Er is een
koers ingezet richting een Green New Deal, met
een schonere, socialere en slimmere economie.
Daar staat de PvdA voor, ook in het Europees
verkiezingsprogramma.’

Louis Meuleman
‘Green New Deal’
‘Met ons progressieve en duidelijke verkiezingsprogramma
kan ik direct aan de slag. De PvdA
staat voor een krachtig en sociaal klimaat- en
energiebeleid. Dat betekent dat we investeren in
een sociale Green New Deal. Daarin is de PvdA
uniek, want wij zorgen ervoor dat de gevolgen
van de crisisaanpak niet op kwetsbare groepen
worden afgewenteld. We staan ervoor, in
Nederland en in Europa, dat veel nieuwe banen
ontstaan in duurzame energie en in andere
groene sectoren. Dat moet door grootschalige
investeringen zoals een supersnel Europees
hoogspanningsnet, maar ook door projecten van
onderop te stimuleren. Daarom heb ik een grote
Europese prijs voor lokale ‘Duurzame Deals’
voorgesteld.
Wij investeren in een duurzame landbouw en
plattelandsontwikkeling en maken een eind aan
het verouderde Europese landbouwbeleid dat op
subsidies is gebaseerd. Boeren hebben de toekomst,
maar we willen dat ze wel duurzaam produceren.
Dan is het ook terecht dat ze een goed
inkomen krijgen, door kwaliteit te leveren en door
bijvoorbeeld landschapsbeheer.
De PvdA vindt dat een krachtig en toekomstgericht
Europees milieu-, energie- en duurzaamheidsbeleid
ook goed voor Nederland is. Een
gelijk speelveld, met gelijke kansen. Maar ook
hierbij vergeet de PvdA de internationale solidariteit
niet. De mondiale voedsel- en watercrisis stelt
ons voor grote uitdagingen. Europa moet dan
ook mondiaal zijn verantwoordelijkheid nemen,
en een voorbeeld zijn. Als wij voorgaan in een
duurzame toekomst, zal ons dat ook economisch
veel opleveren.
Op donderdag 4 juni gaat het echt om een
belangrijke keuze: een duurzaam Europa of kortetermijn-denken.
Ik denk dat zeker jonge kiezers
niet zullen twijfelen!’
Judith Merkies
‘Resultaten zien’
‘Een jaar geleden had ik een debat over Hoe
communiceer je Europa? Het debat ging heen en
weer, over legitimiteit, democratische tekorten,
peilingen en eurobarometers. Ik deed ook een
duit in het zakje: misschien moest Europa niet
de hele tijd worden uitgelegd, mensen willen
gewoon resultaten zien. Europa is immers als
een koffi ezetapparaat: het is niet nodig om precies
te weten hoe het er van binnen uit ziet. Als
het apparaat maar werkt, en de koffi e lekker is.
De PvdA wil voorbij aan de discussie over instituties
en procedures. Graag praten waar het
eigenlijk om moet gaan: politiek, visie en beleid.
Er zijn genoeg vragen die schreeuwen om een
grensoverschrijdende, Europese aanpak. Denk
aan de economie, het klimaat en energie. Maar
het is waar, alleen als burgers weer meer vertrouwen
hebben in Europa, de scepsis overbrugd
kan worden en de burger zich betrokken voelt,
De kandidaten
kan Europa echt doortastend optreden. Hoe wil de
PvdA dat doen? Eigenlijk draait alles om duidelijkheid
en transparantie. Dus, liever met de burger
vooraf praten, dan hem achteraf met al gedane
beslissingen confronteren.
Niet koffi edik kijken, maar concreet aangeven wat
Nederland nodig heeft, wat sociaaldemocratische
doelen zijn die wij juist in Europees verband
samen kunnen bereiken. En natuurlijk, samen aan
het bakkie troost, open en eerlijk de resultaten
bespreken.’
Lo Breemer
‘Europa en de Wereld’
‘De Europese samenwerking heeft niet tot één
gemeenschappelijk buitenlands beleid geleid –
laat staat tot één Europees leger. Toch is er ook
op deze terreinen een groeiende samenwerking
ontstaan – die samenwerking kan en moet verder
uitgebouwd worden, want áls Europa het over
onderwerpen op dit terrein eens is, zijn oplossingen
nabij. Het eensgezinde optreden in de
Kosovo-crisis is daarvan een voorbeeld – het niet
eensgezinde optreden in het Midden Oostenconfl
ict eveneens. Bij het bevorderen van vrede en
veiligheid spelen veel zaken een rol. Het Europese
PvdA-verkiezingsprogramma besteedt er een apart
hoofdstuk aan (Europa en de Wereld) dat ik met
trots als kandidaat voor het Europees Parlement
tot het mijne maak. Veiligheid is een breed concept,
waarbij ook gesproken moet worden over de
mei 2009 ROOD 21

ol van civiele organisaties, samenwerking op
militair- en niet-militair gebied, ook met niet-specifi
ek Europese internationale organisaties; het
belang van de handhaving van de mensenrechten,
altijd en overal. Duurzame vrede is alleen
mogelijk, wanneer ook aandacht wordt besteed
aan een duurzame energievoorziening, de bedreiging
van het klimaat en aan mechanismen om
internationale confl icten vreedzaam te beslissen.
Het Europees Parlement dient en kan hierbij een
groeiende rol spelen.’
René Cuperus
‘De gewone man/vrouw
beschermen’
‘Een sterker Europa naar buiten en een meer
bescheiden Europa naar binnen, dat is het
Europees verkiezingsprogramma in één zin
samengevat. Onder leiding van Jan Pronk is een
programma opgesteld waarmee de PvdA, serieuzer
dan andere partijen, belangrijke conclusies
trekt uit het Europa-debat in Nederland van de
afgelopen jaren.
De economische wereldcrisis van dit moment
laat zien dat we Europa harder nodig hebben dan
ooit, maar dan wel een ander Europa. Europa
is als samenwerkingsverband van voormalige
erfvijanden historisch gezien nog altijd onovertroffen.
Maar de laatste decennia was de EU te
veel een doorgeefl uik van neoliberale mondiali-
22 ROOD mei 2009
Jannewietske de Vries
‘Europa: rijk van identiteiten’
‘Het is tijd voor bezinning op de verworvenheden van Europa en voor nieuwe
prioriteiten. Europa is een halve eeuw geleden opgebouwd met daadkracht en
ambitie van mensen met idealen. Geen nieuwe wereldoorlog meer, geen economische
crises en geen massawerkloosheid. Begonnen met een groot draagvlak
onder de bevolking, van onderop. Voor die idealen waren we bereid autonomie
in te leveren.
Dat draagvlak neemt af. Visie lijkt te verdwijnen in verfi jning van regelgeving en
bureaucratie. Europa wordt geassocieerd met uniformiteit, afstandelijke besluitvorming
en uitholling van de nationale welvaart. Dat is een perceptie waar we mee te maken hebben,
hoe onjuist en ongenuanceerd die soms ook is.
Er is geen Europa-gevoel. Mensen hebben een nationale identiteit of - vaker nog - een regionale
identiteit én ze voelen zich wereldburger. De Europese dimensie verdwijnt in dat palet. Toch ligt daar
het fundament voor draagvlak voor de Europese gemeenschap. Naast het zorgen voor duurzame
economische en sociale ontwikkelingen, moeten we nu zorgen voor meer aandacht voor de culturele
diversiteit en differentiatie die daarbij hoort. Meer aandacht voor het behoud en de ontwikkeling
van nationale en regionale identiteiten. Door de ander beter te leren kennen, respect te hebben voor
verschil en daarmee ook het waarderen van verschil in aanpak binnen Europa. Het begrip Europeaan
laden met die veelkleurigheid van regionale identiteiten. Daarmee krijgt Europa een nieuwe dimensie;
daarmee wordt Europa van alle inwoners. Dat zie ik als een opdracht van de PvdA in Europa.’
sering. Pas recent heeft de Europese Unie laten
zien een buffer te kunnen zijn tegen de negatieve
gevolgen van de globalisering. Zonder de euro
was Nederland IJsland geweest! Tegelijk heeft
de oplossing van de bankencrisis opnieuw het
belang onderstreept van de nationale staat én de
nationale belastingbetaler.
De overmoed van het neoliberale Europa, met
zijn schaalvergroting en Angelsaksische arbeidsverhoudingen,
waarbij alles draait om handel en
beurskoersen, was niet wat de Europese pioniers
voor ogen stond. Europa mag niet geleid worden
door de korte termijn belangen van de lobby´s
van grote bedrijven, maar moet vooral de gewone
man/vrouw beschermen. Sociaaldemocraten
moeten zich verplichten de cultuur en verhoudingen
van de Europese sociale markteconomie in
ere te herstellen.’
Marijke Drees
‘Biodiversiteit’
‘In ons verkiezingsprogramma is aandacht
voor behoud van biodiversiteit, de soortenrijkdom
van planten en dieren. Daar zet ik me
voor in en, gelukkig, Europa ook. Zo bestaan
de Europese Vogelrichtijn en de Habitatrichtijn
(Instandhouding van alle natuurlijk in het wild
levende vogelsoorten en waarborgen van de
biologische diversiteit). Deze richtlijnen zijn
opgenomen in de Nederlandse wetgeving en
inmiddels is er een netwerk van natuurgebieden
van Europees belang.
Toch is de achteruitgang van onze natuur nog
niet gestopt. zeldzame soorten worden zeldzamer.
Onder andere omdat de natuurgebieden in
Nederland te klein zijn. Een typisch Nederlands
probleem, in veel andere landen zijn de gebieden
groter. Dat moeten we dus ook in Nederland oplossen
door de natuurgebieden te vergroten en te
verbinden.
Europa kent ook regelgeving op het gebied van
dierenwelzijn. Zo zijn er Europese regels in voorbereiding
waardoor het vangen van muskusratten
met de verdrinkfuik wordt verboden. Bij deze
methode lijdt het dier lang, voordat het dood is.
Het is goed dat Europa daar iets aan probeert
te doen. Iets wat ik, ook in het licht van ons
verkiezingsprogramma,van harte toejuich.’

Tekst René Cuperus Illustratie Moker Ontwerp
opinie
Het debat over de Europese samenwerking dreigt volgens René Cuperus te verzanden in een strijd tussen
nationalistisch links en internationalistisch links. Hoe kan de PvdA daarin een bemiddelende rol spelen?
De spagaat van Europa
De Nederlandse samenleving zit nog altijd niet lekker in zijn vel.
De afschuwelijke moordaanslag op Koninginnedag in Apeldoorn
– daad van een individu bij wie kennelijk de stoppen waren
doorgeslagen– heeft ook zijn weerslag op het humeur van het
land. Bij alle materiële welvaart en luxe, knagen onbehagen en desoriëntatie
aan het zelfvertrouwen van onze samenleving.
Sociologen meten de sociale kwaliteit van een samenleving wel af aan de
omgang tussen vreemden. Hoe gaan mensen die elkaar niet kennen met
elkaar om, op straat, in de publieke ruimte? Overheerst er dan vertrouwen
of treden mensen elkaar angstig of argwanend tegemoet? In het huidige
Nederland lijkt het onderling vertrouwen eerder af dan toe te nemen, en dat
is een alarmerende ontwikkeling die met alle kracht gekeerd moet worden.
Onze eigen Frans Timmermans heeft hier onlangs een mooi verhaal over
gehouden. Zijn 5-mei lezing. Over hoe onze samenleving na de verzuiling
in zekere zin losgeslagen is van zijn ankers. En dat dat zowel positieve,
bevrijdende effecten heeft gehad (emancipatie en ontvoogding), als ook
negatieve gevolgen, zoals verlies van oriëntatie, gezag en identiteit. ‘Het
is misschien een vreemde vaststelling, maar de ontketening heeft ons niet
alleen vrijgemaakt van dwang, maar lijkt ons ook te hebben losgeslagen van
enkele van de ankers die iedere gemeenschap, die ieder mens in z’n leven
nodig heeft. Wij leven in het nu, los van ons verleden, los van onze toekomst,
los van het weefgetouw van de geschiedenis dat ons een plaats geeft
in de wereld om ons heen,’ aldus Timmermans die, relatief openhartig voor
een Europees staatssecretaris, ook analyseert hoe juist de buiten onze grip
uitdijende Europese Unie voor veel mensen als een bedreiging van eigenheid
en identiteit wordt ervaren.
En extra lastig voor sociaaldemocraten: dat gevoel over Europa blijkt ook
nog eens sterk ongelijk verdeeld te zijn. Het is vervelend om vast te stellen,
maar de Franse, Nederlandse en Ierse grondwetsreferenda lieten
een grote sociale ongelijkheid zien waar het ging om steun voor
het Europese integratieproces. Well to do-hogeropgeleiden
stemden massaal ja, minder bemiddelde lageropgeleiden
stemden massaal nee. Dat is zorgwekkend. De Europese
integratie maakt deel uit van een mondialiseringsproces
waarin voor hoogopgeleiden veel te winnen valt,
maar waarin laagopgeleiden eerder geconfronteerd
worden met concurrentie op de arbeidsmarkt
vanuit landen met een veel lager loonpeil en met
afbraak van beschermingsconstructies. De Europese
sociaaldemocratie heeft hier te weinig tegenspel
geboden. De economische crisis van dit moment
moet haar nu tot een grondige herziening dwingen.
Maar dan moet links zich niet laten verdelen door
Europa. In een debat dat ik onlangs had ‘met links
onder elkaar’, namelijk met de nummer 3 van de Europese
kandidatenlijst van de SP, Nicole van Gemert, en de
nummer 3 van de kandidatenlijst van GroenLinks, Marije
Cornelissen, was dat precies wat er gebeurde. De dames van
SP en Groenlinks vlogen elkaar charmant in de haren over Meer
of Minder Brussel, nationalistisch links tegenover internationalistisch links,
‘eigen arbeider eerst’ tegenover ‘alle arbeiders solidair’. Het leek wel een
links-interne klassenstrijd over Europa. Tussen SP en GroenLinks overheersen
culturele stijl- en smaakverschillen: men neemt elkaar waar als chicelitair
tegenover ordinair en volks.
In dit soort debatten kan de PvdA losjes de rol van bemiddelaar en gulden
middenweg ineen spelen. De PvdA behoort immers precies de optelsom,
de verzoening, de spagaat tussen te fanatieke Europese en te fanatieke anti-
Europese opvattingen te zijn. Elitair en volks, chic en ordinair tegelijk.
Het platte debat ‘voor of tegen Europa’ is een volstrekt non-debat. Niemand
wil uit de Europese Unie stappen. Iedereen is voor Europese samenwerking.
Met mate en in bescheidenheid, al naargelang de aard van de vraagstukken.
Maar politiek moet gezag en vertrouwen herwinnen en dat kan alleen
wanneer traditie en modernisering gecombineerd worden, wanneer bij alle
opgewonden retoriek over een totaal veranderende wereld ook verhelderd
wordt wat men waard vindt te behouden.
Wat in een identiteitsonzekere samenleving gevaarlijk contraproductief
werkt, zijn fatalistische verhalen over de zelfopheffi ng van de natiestaten,
omdat die immers in de nieuwe wereldorde niets meer zouden voorstellen.
De zelfopheffi ng van Nederland: dat is wel het laatste waar deze Europese
verkiezingen over zouden moeten gaan.
René Cuperus is de schrijver van het boek: De wereldburger bestaat niet (Bert
Bakker): over de ongemakkelijke achtergronden van de opmars van rechts en
links populisme in Europa
mei 2009 ROOD 23

De staatssecretaris van Europese Zaken Tekst Jan Schuurman Hess Foto minbuza.nl
Angst of hoop,
De Europese verkiezingen worden spannend,
denkt staatssecretaris van Europese Zaken Frans
Timmermans. ‘Het gaat er straks om of de politiek
van angst, waar Geert Wilders voor staat en die
in twintig jaar is opgebouwd, wordt omgebogen
naar een politiek van hoop en perspectief.
Dat is de wezenlijke inzet op 4 juni.’
Frans Timmermans over de verkiezingen.
24 ROOD mei 2009
Frans Timmermans is getergd over een vraaggesprek,
eerder die week, bij Pauw & Witteman. Het PVV-Kamerlid
Hero Brinkman zei in dat programma dat er geen
imams in het leger zouden mogen worden opgenomen,
en dat Nederlandse soldaten met een moslim achtergrond ook
geen aanspraak zouden mogen maken op geestelijke bijstand
in het leger omdat die jongens een dubbele nationaliteit zouden
hebben.
DIEP GERAAKT
‘Die uitspraken hebben me zo diep geraakt. Die jongens gaan
voor Nederland naar de oorlog in Afghanistan met het risico
dat ze worden doodgeschoten en dan durft die Brinkman te
betwijfelen of die jongens loyaal zijn aan de Nederlandse samenleving!
Ze dragen een Nederlands uniform en zetten hun leven
op het spel voor de vrijheid, voor waarden en normen van de
Nederlandse samenleving!
Hoe durven ze zoiets te beweren! Gaan we mee in die politiek
van de angst, of kiezen we voor de politiek van de hoop, van de
samenwerking en het perspectief, zoals Barack Obama voorstaat.
Kiezen we voor de makelaars in angst, voor de “losers”,
of voor de mensen die zich willen verbinden en voor de hoop
kiezen. Dat is de inzet op 4 juni.’
NEDERLANDSE TRADITIE
De politiek van de angst is volgens Frans Timmermans ruim
twintig jaar geleden ontstaan en bereikt nu, in de Nederlandse
samenleving, haar hoogtepunt. ‘De makelaars in angst, zoals ik
ze noem, kiezen altijd voor de gemakkelijkste vijand en nu is dat
de islam. Wat mij in de hoogst mogelijke mate ergert, is dat een
intellectuele elite zich onder het mom van de verdediging van
vrijheden aansluit bij de makelaars in angst. Dat past overigens
in een eeuwenoude, Nederlandse traditie: minderheden zijn hier
van oudsher bevreesd dat een nieuwe minderheid hen zal overheersen.
Die angst gold vroeger katholieken, daarna socialisten
en nu moet de islam het ontgelden. Maar onze geschiedenis

dat is de keuze
leert ook dat wij heel goed in staat zijn met minderheden om
te gaan, en een nieuwe balans te vinden. Daarom komt het er
bij de verkiezingen op 4 juni ook zo op aan. Hoe benaderen wij
de nieuwe Nederlanders? Het gaat niet alleen om de vraag: wat
kunnen jullie voor ons betekenen, maar ook om de vraag wat
wij voor de nieuwe Nederlander kunnen doen.’
OPTIMISTISCH
Timmermans is ervan overtuigd dat de samenwerking binnen
de Europese Unie van groot belang en zelfs noodzakelijk is voor
het oplossen van de economische problemen, de klimaatproblemen
en voor de veiligheid. Hij meent dat Europa een goede
uitgangspositie heeft.
‘Ten opzichte van China en Rusland, Brazilië en India heeft
Europa een zeer hoogstaand onderwijssysteem, we hebben
goede sociale verhoudingen, een redelijk inkomensniveau.
We kunnen de kansen pakken die ons geboden worden, maar
we moeten ons dan wel bevrijden van de angst voor de bui-
tenwereld. Weet je, ik ben de laatste maanden intensief bezig
met de viering van de vierhonderd jaar oude banden tussen
Nederland en New York. Wanneer je je realiseert dat achttien
mannen in een piepkleine houten boot stapten en de oceaan
opvoeren, nieuwe, onbekende verten tegemoet… Van de moed
die daarvoor nodig was, kunnen wij nog iets leren. Ik ben optimistisch.
Binnen de Europese Unie kunnen wij alles organiseren
wat we niet meer nationaal kunnen oplossen. Onze economie
wordt niet meer belemmerd door nationale grenzen. We staan
als tweede exportland, na Duitsland, op de ranglijst van de
Europese Unie; we hebben Frankrijk, als piepklein land, gepasseerd;
onze landbouwsector behoort tot de beste ter wereld.
We hebben een overschot op de betalingsbalans en als het
aardgas op is, spelen we nog steeds een rol in de verdeling van
het gas in Europa. Draai het om en stel je voor dat nationale
grenzen terugkeren... wat zou dat betekenen voor de havens van
Rotterdam, voor Vlissingen, Delfzijl? Stel je voor wat het zou
actueel
‘Minderheden zijn hier van oudsher
bevreesd dat een nieuwe minderheid
hen zal overheersen’
betekenen wanneer we niet de euro hadden, en in een Europa
van beperkingen en grenzen zouden leven. Denk eens in wat dat
zou betekenen voor de transportsector, voor de dienstensector
in Nederland. Daarom moeten we een offensieve strijd aan met
Wilders. We moeten ons bevrijden van de angst, ook in de Partij
van de Arbeid.’
SOCIAALDEMOCRATISCHE ROL
Staatssecretaris Frans Timmermans hecht grote betekenis aan
de rol van de sociaaldemocratische fractie in het Europees
Parlement. Hij wijst er op dat de economische crisis heeft aangetoond
dat een zichzelf regulerende, vrije, markt het alleen niet
redt, en dat sociaaldemocraten in Europa daar jarenlang voor
hebben gewaarschuwd. ‘Er bestaat in Europa een groeiende consensus
om een nieuwe balans te scheppen tussen de private en
publieke macht, maar we hebben een sterke socialistische fractie
nodig in het Europees Parlement, dat straks door het Verdrag
van Lissabon meer bevoegdheden zal krijgen. Dat is van belang
voor werknemers, voor consumenten en de zwakkeren in de
samenleving. We zijn met 500 miljoen Europeanen en in snel
toenemende mate zal de economie zich regionaal ontwikkelen.
China zal meer haar eigen markt ontwikkelen; de vraag uit de
Verenigde Staten zal afnemen en wij zullen en kunnen in Europa
goed voor ons zelf zorgen, zonder dat wij compromissen hoeven
te sluiten op ons eigen sociaal-economisch model, zonder
onze sociale verworvenheden op te geven.’
mei 2009 ROOD 25

IN PVDA PLATFORM DEZE KEER: DE BONUSCULTUUR Tekst Eric van den Berg Foto Stockxpert
Terwijl het internationale fi nanciële systeem de afgelopen maanden langzaam uiteenviel, bleven banken
miljoenenbonussen uitbetalen aan hun medewerkers. De maatschappelijke en politieke verontwaardiging die
volgden, leken veel bankiers niet te deren. Hoe ontstond de bonuscultuur eigenlijk? En hoe moet het anders?
‘Je moet het in Nederland niet
in je eentje proberen te regelen’
Acht miljoen euro, dat nam topbankier
Jan Peter Schmittmann eind vorig jaar
nog mee naar huis. Van de bank waar
hij jarenlang een leidinggevende rol had, de ABN
Amro, was nog maar weinig over. Gerrit Zalm
probeerde er in zijn nieuwe rol als topman van
de restanten van ABN en Fortis nog een stokje
voor te steken, maar de rechter besliste anders.
Schmittmann kreeg zijn bonus.
IEDEREEN EEN BONUS
Tot voor kort was het uitdelen van miljoenenbonussen
in het bankwezen schering en inslag.
Niet alleen leden van de raden van bestuur
kregen veel geld voor hun prestaties, ook lager
personeel kon op grote sommen geld rekenen
als doelen gehaald werden. Het fenomeen kent
haar oorsprong in de investment banks van de
jaren tachtig, legt hoogleraar Corporate Finance
Kees Cools uit. ‘Investment bankers kunnen heel
goed zien wat ze voor de bank verdienen,’ aldus
Cools. ‘Dat zijn vaak miljoenen. Ze denken dan
al snel: “Waarom zou ik daar niet één of twee
procent van krijgen?” Daarna willen hun collega’s
aan de andere kant van de straat ook een bonus.
MEDIA
Op 26 april kopt de Volkskrant:
‘Brussel wil bonussen bij banken beperken’
De Europese Commissie wil de bonussen en salarissen bij banken en beursgenoteerde
bedrijven aan banden leggen. Ook ‘gouden parachutes’ bij ontslag hebben
als het aan de Commissie ligt hun langste tijd gehad. Uitgangspunt is dat falend
beleid niet beloond mag worden. Het is een voorstel van Europees Commissaris
McGreevy (Interne Markt). Zeker is dat er ‘meer realisme in de beloningssystemen
moet komen’, stelt een Commissiewoordvoerder. ‘Salarissen en andere vergoedingen
dienen gekoppeld te worden aan werkelijk geleverde prestaties.’ McGreevy
komt met aanbevelingen, niet met verplichte regels voor de lidstaten. Volgens de
Commissie heeft zij niet de bevoegdheid om beloningsbeperkingen wettelijk op te
leggen. Zou zij toch een poging wagen, dan wordt die vermoedelijk weggestemd
door de EU-landen. Reeds bestaande Europese aanbevelingen uit 2004 over de salarissen
bij beursgenoteerde bedrijven, worden tot nog toe nauwelijks nageleefd.
26 ROOD mei 2009
Langzaam maar zeker breidt zoiets zich dan als
een olievlek over een sector uit. Uiteindelijk wil
zelfs de toiletjuffrouw een bonus.’
SLAG OM TALENT
Kort voor de kredietcrisis bereikte de bonuscultuur
haar hoogtepunt. ‘Bonanza-achtige toestanden,’
herinnert Pauline van der Meer Mohr zich.
Als hoofd Human Resources van ABN Amro
betaalde zij in 2008 nog tientallen miljoenen aan
bonussen uit aan topbankiers. Een beslissing
die nu zwaar onder vuur ligt, maar die Van der
Meer Mohr ‘tot de laatste snik’ zal verdedigen.
‘Mensen begrijpen niet hoe moordend de slag
om talent was, zelfs nog in 2007, het jaar waarover
deze beloningen zich uitstrekten,’ aldus
Van der Meer Mohr. ‘Als de toekomst van een
medewerker vanwege een dreigende overname
onzeker is, en hij/zij krijgt links en rechts mooie
aanbiedingen van andere banken, dan is er maar
één manier voor een bank om dat talent vast te
houden: de bonus bij goed presteren te garanderen.’
Binnen het internationale bankwezen was
het doodnormaal dat complete teams overliepen
van de ene bank naar de andere, simpelweg
omdat die andere bank meer geld bood. ‘Als
een fondsdirecteur wegloopt, en hij neemt zijn
cliënten mee, dan kun je als bank miljarden kwijt
zijn binnen twee á drie dagen,’ zegt Van der Meer
Mohr. ‘Je kunt dan niet in je eentje als bank zeggen:
“We doen niet mee aan die gekkigheid.”’
PERVERSE EFFECTEN
PvdA’er Trude Maas de Brouwer verleende als lid
van de Raad van Commissarissen stilzwijgend
medewerking aan de stijging van de bonussen.
Formeel ging zij alleen over de beloning van de
Raad van Bestuur, maar ‘we kregen wel eens een
overzicht van de bonussen van de laag daaronder
te zien. Daar schrokken we van.’ Maas kijkt
met enige weemoed terug op de beslissingen van
toen. ‘Achteraf kun je zeggen dat we ons te snel
hebben laten overtuigen,’ aldus Maas. Zorgelijker
nog dan de bonussen zelf echter vond Maas het
gedrag dat ze opriepen. ‘Het Peijnenburg-effect,’
noemt ze dat, een verwijzing naar de reclames
waarin mensen zich in de vreemdste bochten
wringen om een hap ontbijtkoek te bemachtigen.
Om hun targets, en dus hun bonus binnen
te halen gingen bankiers steeds ingewikkelder
Begin april op Fembusiness.nl:
‘Cees Maas scoort wel erg gemakkelijk’
Een beursgenoteerde bank die het advies van de Commissie
Maas opvolgt en zich primair richt op zijn klanten, zal zichzelf
marginaliseren. Het meest fundamentele advies aan de bancaire
sector in het rapport van de commissie Maas is dat de focus
weer terug moet op de klanten. De afgelopen tien jaar waren
het, naar Amerikaans voorbeeld, vooral de aandeelhouders en
de op bonussen jagende managers die werden gediend. Met
zo’n ‘terug naar de klant’-advies krijg je de handen van het volk
op elkaar, maar hoe gemakkelijk is het om zo’n advies te verwezenlijken?
Het grote probleem is dat een aan de beurs genoteerde
bank zichzelf marginaliseert met zo’n beleid. Geen belegger
is enthousiast als de bank waarin hij aandelen heeft, zegt dat de
aandeelhouder niet langer op de eerste plaats komt.

fi nanciële constructies bedenken. ‘Innovatie
werd goed beloond,’ aldus Maas. Helaas werden
de soms enorme risico’s die ze daarbij namen,
niet bestraft. Volgens Van der Meer Mohr en
Cools is de kredietcrisis zelfs deels een gevolg
geweest van de bonuscultuur. ‘Ik reken mezelf
dat enorm aan,’ zegt Van der Meer Mohr. ‘Als je
het goed deed, kon je ontzettend veel verdienen,
maar als later bleek dat wat jij had bedacht bagger
was, werd je daar niet op afgerekend.’
GEDRAGSCODE VOOR BANKIERS
Het is een kritiek die PvdA-fractielid Paul Tang
onderschrijft. ‘Je beloningsbeleid moet stimuleren
dat mensen verantwoorde risico’s nemen.
Bonussen werden over een veel te korte periode
uitgekeerd.’ De bonus zelf hoeft van Tang niet
op de helling. De manier waarop die wordt uitgekeerd
wel. ‘Het rapport van de commissie Maas
Op 26 april valt op nos.nl te lezen:
‘Excuses van topman ING’
ING-bestuurder Timmermans biedt excuses
aan voor het verloren vertrouwen in de
banken. In het tv-programma Zembla zegt
hij dat hij zich verantwoordelijkheid voelt
voor het feit dat een aantal klanten hun
vertrouwen is kwijtgeraakt. Hij spreekt
tegen dat de bankwereld medeverantwoordelijk
is voor de kredietcrisis. Ook zegt hij
dat ING geen fouten heeft gemaakt en dat
daarom van het teruggeven van bonussen
geen sprake kan zijn.
is wat dat betreft een goed begin,’ aldus Tang.
Deze commissie, onder leiding van ex-topbankier
Cees Maas, stelde begin april een gedragscode
voor bankiers vast waarin ook het beloningsbeleid
aan bod kwam. Bonussen moeten pas
jaren na dato worden uitgekeerd en nooit meer
bedragen dan het vaste salaris, zo bepleitte de
commissie.
WIE HOUDT ER TOEZICHT
Of de aanbevelingen van de commissie daadwerkelijk
zullen worden nageleefd, is de vraag.
Maas en de zijnen hopen dat de Raden van
Toezicht hun voorstellen zullen afdwingen. Van
der Meer Mohr en hoogleraar Cools hebben daar
echter weinig vertrouwen in, en hopen dat de
Europese Centrale Bank of een andere vorm van
gecoördineerd Europees toezicht de taak op zich
neemt. ‘Je moet het in Nederland niet in je eentje
proberen te regelen,’ zegt Van der Meer Mohr.
‘Dan kun je het idee van Holland als fi nancieel
centrum wel op je buik schrijven.’
’Het oude denken,’ noemt Tang het idee dat
zoiets alleen Europees geregeld zou kunnen worden.
‘Als we één les hebben kunnen leren van de
kredietcrisis, is het wel dat je niet mee moet gaan
met anderen in het nemen van risico’s. Het zijn
juist de eigenzinnige banken en toezichthouders
die het relatief goed hebben gedaan, Santander
en Spanje bijvoorbeeld, zijn redelijk ongeschonden
uit de crisis gekomen.’
Tang wil daarom dat De Nederlandsche Bank
richtlijnen opstelt en afdwingt. ‘Ik heb daar bij de
fi nanciële beschouwingen al om gevraagd. De
platform
DNB moet voor 1 mei met nieuwe regels komen,’
aldus Tang.
LAATSTE REDMIDDEL
Doordat bijna alle banken nu grote verliezen
draaien of bij de overheid aan het infuus liggen,
heeft het probleem van de exorbitante bonussen
zichzelf opgelost. ‘Tijdelijk tenminste,’ zegt
Cools. De raden van bestuur krijgen nog steeds
riante beloningen, maar groepen investment bankers
worden niet meer voor tientallen miljoenen
bij elkaar weggekocht. Alle betrokkenen zien
deze luwte als een kans om de bonuscultuur aan
te pakken. ‘Als er ooit een moment was dat er
kon worden ingegrepen, is het nu,’ zegt Cools.
Ondanks zijn felle verzet tegen de bonuscultuur
is hij geen voorstander van overheidsingrijpen.
Cools hoopt dat bankiers bij zichzelf te rade zullen
gaan, en de bonuscultuur zullen matigen.
‘Laten we wel wezen: de afgelopen jaar is het
aandeel van de variabele beloningen in het inkomen
van topbankiers vertienvoudigd. Wat heeft
dat opgeleverd? Helemaal niets.’ Of bankiers
ertoe in staat zullen blijken het eigen inkomen
te matigen? Cools heeft er een hard hoofd in.
‘Over vijftien jaar is het, ben ik bang, weer precies
hetzelfde. De houding is er vooral een van “wat
zeuren jullie nou?” Het ontbreekt bankiers aan
historisch perspectief.’ Misschien is optreden
door de overheid wel het laatste redmiddel.
mei 2009 ROOD 27

Emine Bozkurt en het Europees Parlement
‘Ik heb
bewezen dat
ik het kan’
28 ROOD mei 2009

Tekst Jan Schuurman Hess Foto Hollandse Hoogte/Peter van Beek
Het Luxemburg Plein was een van de mooiste klassieke pleinen van het negentiende eeuwse
Brussel. Het stationsgebouw inspireerde schilders als Paul Delvaux, maar vooral ook René
Magritte. Nu wordt het plein niet meer gedomineerd door stoomtreinen, maar door de grote
gevel van het Europees Parlement. Op het plein zijn de terrassen en de cafés gebleven,
de reizigers maakten plaats voor de Europeanen, de ambtenaren, de lobbyisten en de
parlementsleden. Hier vertelt Emine Bozkurt over haar missie in het Europees Parlement.
U
woont zowel in Brussel als in Zaandam? ‘Mijn
zoon, mijn man en ik zijn hier vier dagen in de
week en drie in Zaandam, onze thuisbasis. Het
was vanzelfsprekend dat ze mee gingen. Dat gaat
heel goed. Straks gaat mijn zoon hier in Brussel
naar school. We doen het als zo veel ouders die beiden werken.
We verdelen de taken. Voor ik hier verkozen werd, heb ik goede
afspraken gemaakt. Want alleen dan werkt het.’
Emine Bozkurt staat bij de komende verkiezingen voor het
Europees Parlement op de tweede plaats, achter lijsttrekker
Thijs Berman. Waarom wilde zij zo graag naar het Europees
Parlement, en waarom is dit werk voor haar zo belangrijk? Ze
lacht en vertelt dat ze als jong meisje haar zinnen al op internationale
samenwerking zette. Om die reden ook studeerde zij
Europese Studies aan de Universiteit van Amsterdam. Het was
haar wens en bedoeling om in Brussel te gaan werken. ‘In 2004
werd ik meteen verkozen. Mij spreekt het niveau aan waarop je
hier werkt. Het Europees Parlement neemt besluiten die voor
een half miljard mensen van belang zijn. Bovendien vind ik het
leuk om met mensen van verschillende nationaliteiten en achtergronden
samen te werken. En het gaat me goed af.’
Hoe verover je als nieuw parlementslid een positie tussen
die ruim achthonderd anderen? Hoe vind je een plaats in
een sociaaldemocratische fractie van meer dan tweehonderd
mensen? ‘Ik ben onmiddellijk aan de slag gegaan met burgerrechten.
Gelijke rechten voor iedereen is toch waar het om gaat
in Europa. En dan moet je vervolgens binnen het parlement
bewijzen dat je goed bent. Mijn eerste kans kwam via een
commissie in het Europees Parlement die werd belast met de
vrouwenrechten in Turkije. In het licht van de onderhandelingen
met Turkije over toetreding
‘Turkije is nu nog niet
klaar voor toetreding’
tot de Unie, werd dat een
thema. Ik mocht hierover
een rapport schrijven voor
het Europees Parlement en
dat is goed ontvangen. Ik
heb kritisch en fair beschreven hoe de situatie toen was. Het
rapport werd ook in Turkije en door de vrouwenbeweging goed
ontvangen. Het was niet vanzelfsprekend dat dit rapport werd
geaccepteerd, want een aantal landen wilde helemaal niet dat de
onderhandelingen met Turkije zouden beginnen. En dit aspect,
vrouwenrechten, leek hun een mooie stok om mee te slaan. Ik
was erg blij dat het goed is afgelopen en dat alle internationale
onderhandelingen die ik met alle verschillende partijen voerde,
positief konden worden afgerond. Dat was voor mij het bewijs
profi el
dat ik het kon en dat daardoor de positie van 35 miljoen vrouwen
in Turkije werkelijk verbeterd werd.’
Wat is er dan concreet verbeterd? ‘Bestrijden van geweld
tegen vrouwen was prioriteit nummer één. Eerwraak, opvanghuizen
voor vrouwen. Op al die terreinen is er nu in Turkije
veel gebeurd. Er zijn protocollen met de politie in het hele land
afgesproken en eerwraak is nu een extra verzwarende omstandigheid
in het strafrecht. Ziekenhuizen zijn er alert op en kunnen
de politie bij een vermoeden van eerwraak informeren. Ruim
300 duizend leerplichtige meisjes die anders niet naar school
mochten of konden, gaan nu wel. Er zijn door de Turkse regering
extra middelen ingezet voor het onderwijs aan meisjes. Het is de
vrouw van premier Erdogan die zich persoonlijk hier voor heeft
ingezet.’
De Amerikaanse president Obama heeft onlangs aangedrongen
op een lidmaatschap van de Europese Unie voor Turkije. Er was
een onmiddellijke negatieve reactie van de Franse president,
Nicolas Sarkozy. Wat is uw mening over de toetreding van
Turkije tot de Europese Unie? ‘Turkije is nu nog niet klaar voor
toetreding. Ze moeten nog hard werken aan hun democratie en
aan het verkrijgen van gelijke rechten voor iedereen. Dat is nog
een lange, moeilijke weg. Als Turkije snel en adequaat verandert,
is het welkom. Als Obama de Turken kan inspireren die hervormingen
snel door te voeren, is dat alleen maar winst.’
Voor Emine Bozkurt was de belangrijkste gebeurtenis in de
afgelopen vijf jaar de goedkeuring van een antidiscriminatie
richtlijn die werd opgesteld. Emine Bozkurt was schaduwrapporteur.
‘Dat betekent dat ik namens de sociaaldemocratische
fractie onderhandelde bij het opstellen van de richtlijn. We
hebben het nu voor elkaar dat discriminatie in alle gevallen
in de Europese Unie wordt verboden. Homoseksuelen, vrouwen,
minder validen en ouderen worden nu gelijk behandeld.
Discriminatie moet hard aangepakt worden. In veel nieuwe
lidstaten is op dit gebied nog weinig geregeld. Dankzij Europese
regels is dit nu wel het geval.
Op dit moment hebben echter de economische- en klimaatcrisis
de hoogste prioriteit. Daarvoor hebben we Europese samenwerking
nodig. Wouter Bos zei het duidelijk: zonder de Europese
Unie zou Nederland nu in de zelfde positie verkeren als IJsland.
Werk is onze speerpunt, in de campagne, in de komende periode
in het Europees Parlement.’
mei 2009 ROOD 29

varia
Prijsvraag Wie heeft dit gezegd?
30 ROOD mei 2009
Breinbreker 28
HORIZONTAAL: 1. Damesgymnastiek (15); 8. Een is geen, twee is half
en drie is een paas.. (2); 9. Zij regeerde met harde hand (6 + 4); 11. Laat
zien die klank! (4); 12. Huwelijk (14); 14. Eenkennige hemellichamen
(9); 16. Gekke reep (4); 17. Oma van Wouter (6); 21. Vaarwel krantje (3);
22. Die vogelverschrikker regelt de boel (7); 24. Het nawoord van die
oude voetballer was niet naar waarheid (7); 25. Maakt niet geliefd (8);
28. Slechts een paar letters vanwege alle hulp? (9); 30. Tegen je zin naar
de cardioloog (3 + 3 + 2 + 2 + 4)
VERTICAAL 1. Onafhankelijkheids idee (13); 2. Ambtenarenmis (15);
3. Pijnlijk fl auw (3); 4. (Zonder) weerga (9); 5. Zoet, schijnheilig
lichaamsdeel (5 + 5); 6. Leent hij waarnemers uit? (12); 7. Dom
dier (4); 10. Dit heideplantje is onlangs 40 kilo afgevallen (5); 13. Geld
lenen om een etentje te kunnen betalen (10); 15. Heden.nl (2);
18. Studentendansfeest (3); 19. Bouwsteentje min vijftig (3); 20. Deze
partner is gedeputeerde (2); 23. Kenmerk van een bal (3); 25. Als je neus
opzij zat, zaten deze van voren (4); 26. Prinsessenslaapplaats (3); 27. Zij
loopt niet voorop (4); 29. Zonder overdekking is die haan een sukkel (3)
Stuur uw oplossing vóór 1 juli naar PvdA, redactie Rood,
Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam.
De winnaar ontvangt een PvdA-Baseball cap.
OPLOSSINGEN BREINBREKER 27: Horizontaal: 1. Verhuiscircus; 10. Oorlam; 11. Bi; 12. Edna; 13. Radiostilte; 14. Pit; 16. Sipke; 17. Elan of El An; 19. Duits; 23. Eer;
24. Nageslacht; 25. AD; 26. Reet; 28. CS; 30. + 45.Stuivertje wisselen; 32. Zalm; 33. Re; 34. Luis; 35. Epo; 37. Mopperkont; 40. Toer; 41. Pas; 43. Waterkant; 45. Wisselen
Verticaal: 1. Voorkeurstem; 2. Raad van Europa; 3. Isis; 4. Codicil; 5. Roet; 6. Codes; 7. Urn; 8. + 29. Slappe was; 9. Amsterdammertje; 11. Bos; 15. Ikea; 18. Natie;
19. Decentraal; 20. USSR; 21. TA; 22. Schel; 27. ET; 29. zie 8 verticaal; 31. Tenoren; 32. Zitting; 36. Pop; 38. PS; 39. Toko; 42. WW; 43. We; 44. Te
DE PRIJSWINNAAR VAN BREINBREKER 27 IS: Nol van ’t Riet uit Gouda. Hij ontvangt het WBS-jaarboek Op zoek naar een progressief Amerika.
1
3
2
4
‘Ik leg alle adviezen onder mijn kussen,
tot ik rechtop zit’
Weet u van wie dit citaat is?
1. Job Cohen 2. Wim Kok
3. Joop den Uyl 4. Felix Rottenberg
Stuur uw oplossing vóór 1 juli naar: PvdA, redactie Rood,
Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam of mail uw oplossing naar
rood@pvda.nl. De winnaar ontvangt een PvdA-Baseball cap.
Het citaat uit Rood nummer 2:
‘In geouwehoer kun je
niet wonen’
was van Jan Schaefer.
De winnaar van het PvdAverrassingspakket
is Thijs den
Ouwe uit Goes.

Uitgesproken
AFFICHES EUROPESE
VERKIEZINGEN
In 1979 konden
de kiezers voor
het eerst naar de
stembus voor
het Europees
Parlement. In
2009 worden
voor de zevende
keer de verkiezingen
gehouden
voor het Europees
Parlement. Met het oog op Europa van Gerrit
Voerman en Nelleke van de Walle biedt een
chronologisch overzicht van de affi ches die
de partijen in hun verkiezingscampagnes
hebben gebruikt.
De wijze waarop de partijen zich op de posters
aan de kiezer presenteren laat een duidelijke
ontwikkeling zien: het aanvankelijke
enthousiasme voor de Europese integratie is
getaand, terwijl er een grotere nadruk wordt
gelegd op de plaats van Nederland binnen de
Europese Unie. Het rijk geïllustreerde boek
geeft verder een korte beschrijving van de
verkiezingsprogramma’s en van de thema’s
die de campagnes hebben gedomineerd.
Natuurlijk komen ook de campagnes van de
PvdA uitgebreid aan bod.
Gerrit Voerman is directeur van het
Documentatiecentrum Nederlandse Politieke
Partijen (DNPP) te Groningen. Nelleke van
de Walle was student assistent bij het DNPP
en werkt nu voor de onderzoeksdivisie van
het UN Offi ce of the High Commissioner for
Human Rights.
Geïnteresseerd? Met onderstaande bon krijgt
u ¤ 3,- korting op Met het oog op Europa.
Korting voor PvdA-leden
BON
agenda
Mei
Zaterdag 30
Meer Europa op straat
Pvda-Amsterdam viert een feestje ter
ere van de Europese verkiezingen! Met
een Europa-ganzenbord met vragen en
presentjes voor de kinderen, een Rad van
Fortuin met Europese prijzen en een dj.
Met onder anderen Mariëtte Hamer en de
winnaar van EUtube. Presentatie: Kamran
Ullah, oud-voorzitter Jeugdraad.
Info: www.pvda.nl
Op pvda.nl vindt u een actueel overzicht
van alle campagne-activiteiten in het land.
Zie ook de rubriek Nieuws uit de partij.
Juni
Met deze bon krijgt u 20 procent korting op het
boek Met het oog op Europa van Gerrit Voerman
en Nelleke van de Walle (ISBN 9789085068228).
U betaalt geen ¤ 15,- maar slechts ¤ 12,-.
U kunt deze bon inleveren bij de boekhandel of
het boek bestellen via www.uitgeverijboom.nl.
Deze actie is geldig tot 15 augustus 2009.
Actienummer 90165283)
Vrijdag 26
Europa Landentour Heerlen
Slotmanifestatie van de Europa landentour
in Heerlen. Terugblik op de afgelopen
twee jaar. En verder fi lmpjes, debat en de
prijsuitreiking van de AMS fotoprijs.
Info: www.alfredmozerstichting.nl
Rood
Ledenblad van de Partij van de Arbeid
6e jaargang • nummer 2 • april 2009
Colofon
Rood is het positief/kritische ledenblad van
de-Partij van de Arbeid waarin leden van de
partij centraal staan. Leden worden van harte
uitgenodigd te reageren op de inhoud van Rood
en de redactie van ideeën, suggesties of-kopij
te voorzien. Rood verschijnt zes maal per jaar
en wordt gratis verspreid onder de leden van
de PvdA in een oplage van 63.000-exemplaren.
Niet-leden kunnen een abonnement aanvragen
via de leden administratie (ledenadministratie@
pvda.nl of 0900-9553). Rood verschijnt ook in
gesproken vorm voor mensen met een leeshandicap.
Info: FNB, tel.: (0486) 486486.
Partij van de Arbeid
Herengracht 54 / Postbus 1310
1000 BH Amsterdam
0900-9553 (lokaal tarief) / www.pvda.nl
Redactieadres:
Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam
rood@pvda.nl
Redactie:
Ottolien van Rossem (samenstelling en eindredactie),
Jan Schuurman Hess, Michiel Reijnen
Eindredactie:
Roselie Kommers
Art direction en vormgeving:
Studio Pollmann, Amsterdam
Medewerkers aan dit nummer:
Wouter Bos (column), Eric van den Berg, René
Cuperus, Marcel Duyvestijn, Geertje Falke,
Michael Juffermans (Breinbreker), Marije
Laffeber, Lilianne Ploumen, Tessel Schouten,
Jurjen Fedde Wiersma, Anne Marie Zimmerman
Fotografi e:
De Beeldredaktie, Hollandse Hoogte,
Tessa Postuma de Boer, Thomas Schlijper
Cartoon:
Peter Pontiac, Amsterdam
Illustratie:
Moker Ontwerp, Amsterdam
Lithografi e:
Grafi media Amsterdam
Drukwerk:
vdBJ / Print Support, Bloemendaal
Rood verschijnt onder verantwoordelijkheid
van het partijbestuur.
Overname van (delen van) artikelen, foto’s of illustraties
alleen na uitdrukkelijke toestemming van-de-uitgever.
ISSN 1574-2733
mei 2007 ROOD 31

Foto Hollandse Hoogte/Martijn Beekman
Het verhaal van de PvdA
De economische crisis die we nu meemaken, is voor veel mensen reden
tot zorg en onzekerheid. Met het crisispakket proberen we de gevolgen
van de crisis te verzachten, door de economie een zetje te geven en door
zekerheid te bieden. Bijvoorbeeld de zekerheid dat als je toch werkeloos
wordt, je gewoon een uitkering krijgt terwijl je zoekt naar ander werk.
Maar naast zorg en onzekerheid biedt de economische crisis ook
kansen. Kansen om nu echt werk te maken van een schone en duurzame
energievoorziening. Kansen om nu die bonussen aan te pakken die
mede aan de oorsprong van de fi nanciële crisis liggen. Kansen om nu de
losgeslagen fi nanciële markten in het gareel te brengen door in Europa
samen te werken.
Kansen ook voor de Partij van de Arbeid om haar verhaal te vertellen.
Juist nu is er behoefte aan een verhaal dat mensen inspireert, en de PvdA
heeft dat verhaal. We hoeven die crisis niet lijdzaam uit te zitten en we
zullen niet zomaar accepteren dat mensen zonder werk komen te zitten.
Een heleboel mensen zijn slachtoffer geworden van een crisis die ze niet
De volgende Rood verschijnt begin augustus
column
zelf veroorzaakt hebben, maar als we schouder aan schouder staan, als
we solidair zijn, kunnen we de crisis verzachten, bestrijden en er zelfs
sterker uit komen. We geloven niet naïef in de markt en veroordelen wat
de jacht op het grote snelle geld veroorzaakt heeft. In plaats daarvan
bieden we een verhaal van evenwicht tussen de markt en de overheid,
individu en collectief, houvast en verandering. In Nederland, want daar
kunnen we heel veel. En in Europa, want daar kunnen we met elkaar nog
veel meer.
De PvdA kan dat verhaal vertellen. De leden van de PvdA kunnen dat
verhaal vertellen. En ik hoop dat jullie dat allemaal de komende tijd
zullen doen en dat jullie mensen aansporen om naar de stembus te gaan
op 4 juni om PvdA te stemmen voor de Europese Verkiezingen. Met een
progressief Europa krijgen we meer kansen ons verhaal ook werkelijkheid
te maken.
Wouter Bos, politiek leider