lesmap tijgertje en andere dieren - Jekino

tIjgErtjE
En andErE dIErEn
jekino
EDUCATIE

Film en educatie…
... in het vertoningscircuit van
Lessen in het donker, in het kader van
Filmfestival Open Doek, ter gelegenheid
van een workshop verzorgd door
Jekino of van een een film in de klas...
Het medium film kreeg een
plaats in het lessenpakket van heel
wat scholen, daarom zorgen wij
graag voor een degelijke programmatie
en pedagogische omkadering.
We maken jaarlijks een pittige selectie
van een 30-tal films uit het afgelopen
seizoen, organiseren op heel
wat plaatsen vertoningen en zorgen
voor kant-en-klare lesmappen voor
een boeiende verwerking in de klas.
Daarbij spelen we in op de eindtermen
en ontwikkelingsdoelen.
In elke lesmap streven we naar
een filmtechnische en inhoudelijke
benadering van de film en focussen
we op één filmterm.
doelgroep tiJgertJe
en andere dieren:
vanaF 3 Jaar
jekino
EDUCATIE
www.jekino.be
www.opendoek.be
www.lesseninhetdonker.be
Feedback op
de FilmFicHe!
We horen graag je reactie. Surf
naar www.filmfiches.be en laat
je (sterren)mening achter bij de
film die je zag. De fiches zijn tegelijk
een digitale, meer visuele
uitdieping van deze lesmap met
trailers, foto’s en interessante
achtergrondinfo.
inHoudSopgave
Filmfiche _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 4
- Synopsis
- Technische kaart
- Voor de film begint: inleiding
Eerste indrukken verzamelen _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 7
- Weet je nog… ?
- Prentenspel
De 4 verhalen _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 11
1. Lach m’n vriend _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 11
Brabbeltaal
Op stap in het bos
Een vergrootglas knutselen
2. Varkensgeluk _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 14
Knutselen met afval
Trash art
3. De jacht _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 16
Mikspel
Berenjacht
4. Tijgertje _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 18
Tijger circusact
Dierentemmerspel
De dieren in de film _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 21
- De uil
- De bever
- De marter
- De ekster
Focus op… het kijkgedrag van kleuters _ _ _ _ _ _ _ 25
- Opdracht: Beeldverkenning met kleuters
Over het maken van de film _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 31
Bijlagen _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 32
FilmFicHe
Kopieer de filmfiche op de volgende pagina voor je leerlingen. Zo zijn
ze meteen goed voorbereid op de voorstelling. Ook voor je collega’s die de
leerlingen vergezellen, kan het een handige leidraad zijn.
P 2 P 3

FILMFICHE
SynopSiS
In vier leuke verhaaltjes spelen biggetjes,
een tijger en andere dieren
de hoofdrol. De bever is zijn tanden
kwijt, een familie varkens maakt
er een zootje van, de jagers krijgen
– gelukkig maar – geen enkel
dier te pakken en een circustijger
bevindt zich plots midden in een
dorpje. Met veel glans redden de
dieren zich uit alle hachelijke situaties.
Soms met een vleugje ernst,
maar meestal heel, heel grappig.
De crew achter KNETTERGEKKE
BEESTENBOEL maakte opnieuw
een reeks koddige, korte dierenverhalen.
Supercharmant en dolle
pret voor het jongste publiek.
tecHniScHe kaart
TIJGERTJE EN ANDERE DIEREN
Regie: Dace Riduze & Janis Cimermanis
Scenario:
Evalds Lacis & Maris Putnins
Distributeur: Jekino
Letland, 2007-2012
40 minuten
Animatiefilm zonder dialoog
www.jekino.be/tijgertje-en-andere-dieren
voor de Film begint:
inleiding
De film is een compilatie van
4 verhaaltjes waarin dieren de
hoofdrol spelen. Omdat er niet
in gesproken wordt, is deze film
heel geschikt voor de allerkleinste
kijkers. Die bereid je best voor
op hun cinemabezoek. Misschien
is dit voor sommigen onder hen
de eerste keer dat ze naar de bioscoop
gaan. Zeg hen dat de lichten
zullen uitgaan en dat het even
donker wordt, maar dat daarna de
film op het scherm licht zal geven.
Ook geluiden kunnen een diepe
indruk maken. Probeer de kinderen
niet af te schrikken: je zegt hen
tot slot dat ze door het bekijken
van de film op reis gaan naar een
gekke wereld vol lieve dieren. Vertel
hen kort waar de film over gaat.
Omdat 40 minuten stilzitten voor
sommige jonge kinderen niet
evident is, kan je voor het binnengaan
van de zaal even een
bewegingsspelletje doen om alle
energie kwijt te raken. Rond dit
wel tijdig af op een rustige manier
af, anders heeft het een averechts
effect.
Ook na het verlaten van de zaal
kan het deugd doen om even te
ontladen. Er komen heel wat dieren
voor in de film. Het ideale moment
om de klas om te toveren in
een bos vol dieren.
VOORBEElD VAN EEN BEwE-
GINGSSpEllETJE: IN hET BOS
Leerlingen staan recht en ‘spelen’
een boom. De armen zijn takken,
de handen zijn blaadjes, het lichaam
is de stam, de voeten zijn
de wortels. De leerlingen voeren
de bewegingen uit; de takken bewegen
alleen, de stam beweegt
alleen, de wind komt van één kant,
de wind komt van de andere kant,
een briesje, storm,…
P 4 P 5

EErstE
IndrukkEn
vErzaMELEn
Vlak na de vertoning willen de
kinderen graag hun filmervaring
delen met anderen. Iedereen bekijkt
en beleeft de film immers op
zijn eigen manier. Daarom is het
fijn om achteraf deze belevingen
aan elkaar te toetsen. Dat kan ook
verheldering bieden bij dingen die
eventueel niet helemaal duidelijk
waren voor de kinderen. Voor de
jongste kijkers is het fijn dit te koppelen
aan een spel.
Weet Je nog…?
Quiz met kleurplaat
Geef de kinderen de tijgerkleurplaat
(zie Bijlage). Stel je vraag
en de kinderen zoeken samen het
antwoord. Als ze het antwoord
gevonden hebben, mogen ze een
stukje van de tijger kleuren.
VRAGEN:
Weet je nog…
• … wat de bever met zijn tanden
maakte? (lepels of kommetjes)
• … welke kleur de jurk van de
ekster had? (rood)
• … wat de marter aan het doen
was toen we hem ontmoetten?
(zijn mes slijpen)
• … welke kleur de auto van de
familie varkens had? (roze)
• … wat de varkens weggooiden?
(lege zakken van het
eten)
P 7

• … wat de big van het meisje
kreeg na zijn gevecht met het
fopmonster?
doos)
(haar muziek-
• … welk geluid de telefoon van
de boswachter maakte? (oehoe,
zoals een uil)
• … welk niet meer bestaand
dier bij de jagers voorbij
kwam? (een dinosaurus)
• … welke kleur de pakken van
het reddingsteam hadden?
•
(blauw)
… wat de tijgers lekker vonden?
(slagroom)
prentenSpel
In Bijlage vind je vier stills uit de
film. Ze kunnen je helpen om met
de kinderen even te praten over
wat ze net gezien hebben. Heeft
iedereen alles begrepen? Toon
telkens een prent en vraag de kinderen
om kort het verhaaltje samen
te vatten. Om hen te helpen
kan je gerichte vragen stellen. Bv.
wie zagen we? Wat deden ze…?
Laat de kinderen nu de prenten in
volgorde leggen. Je kan een kind
omdraaien of blinddoeken en de
prenten van plaats verwisselen of
er één wegnemen. Daarna moeten
ze terug in de juiste volgorde
worden gelegd.
Je kan de kinderen ook een prent
laten naspelen. Hang de prent op
zodat iedereen ze kan zien. Kunnen
de kinderen dezelfde positie
innemen als de figuren op de
prent? Eén kind krijgt een personage
toegewezen en gaat staan
waar het personage op de prent
staat. Daarna komt er een kind bij,
en nog één,… Tot iedereen op de
juiste plaats staat. Vraag aan de
andere kinderen of ze hetzelfde
zien als op de prent. Als er iets
niet klopt, wijs je één kind aan om
te corrigeren en te zeggen wat er
anders moet.
Je kan het spel ook met de blinddoek
spelen. Je laat één kind van
positie veranderen. Het kind dat
geblinddoekt was, krijgt nu de
prent in handen en moet het kind
terug op de juiste plaats zetten.
Extra vragen om je verder met de
kinderen in de film te verdiepen:
• Vond je dit een mooie film?
Waarom (niet)?
• Is de film grappig? Herinner jij
je nog een grappig stukje?
• Zijn er kinderen die al melktanden
kwijt zijn?
• Waarom “leent” de big de tanden
van de bever?
• Wat doe jij met een papiertje?
Op grond gooien, bijhouden,
een vuilbak zoeken,…?
• Wat doen jullie op vakantie?
• Waarom mag het meisje niet
met de big spelen, denk je?
• Was er ook een droevig stukje
in de film? Welk?
• Heb jij al ooit een dier in de
vrije natuur gezien? Weet je
nog welk dier en waar?
• Lusten tijgers echt slagroom,
denk je? Wat eten ze dan?
P 8 P 9

dE 4
vErHaLEn
1. lacH m’n vriend
(Smile my Friend)
Het kleine biggetje is verliefd.
Maar het meisje lacht hem uit
omdat hij enkele tanden mist.
Verdrietig loopt biggetje weg.
Ondertussen is de bever druk in
de weer: met zijn sterke tanden
maakt hij allerlei voorwerpen. Terwijl
hij zijn middagdutje doet, legt
hij zijn valse voortanden in een
glas water. Bij het ontwaken zijn
ze verdwenen! Detective uil probeert
met hulp van de big om de
mysterieuze misdaad op te lossen.
Ze zoeken bij de ekster en de marter,
zonder resultaat. Ondertussen
gaat big terug naar het meisje en
lacht haar toe met een mond vol
valse tanden… Het meisje schrikt
en rent weg. Het biggetje blijft verdrietig
achter. Alle dieren hebben
gezien wie de tanden al die tijd in
z’n bezit had.
OpDRAchTEN
BRABBElTAAl
Hoewel de dieren in de film nooit
echt spreken, gebruiken ze hun
stem heel expressief: door hun
intonatie begrijpen we dadelijk
wat ze bedoelen. Dat noemen we
‘brabbeltaal’. Het is heel eenvoudig
om brabbeltaal te spreken!
Probeer eens een rollenspel te
brengen zonder woorden. Kun je
P 11

deze dingen uitbeelden met alleen
geluiden en gebaren?
• ruzie maken en het weer goed
maken
• droevig zijn en getroost worden
• schrikken van iets of iemand
• samen een romantische wandeling
maken
• …
Je kan eventueel de rest van de
klas laten raden welke emotie /
dier / situatie /… door een leerling
wordt uitgebeeld.
Op STAp IN hET BOS
De uil bekijkt alles door een vergrootglas.
Ga met kleuters met
een vergrootglas op stap in het
bos. Laat ze alles van dichtbij bekijken
en letten op de details. Ga
op zoek naar zo veel mogelijk verschillende
materialen: insecten,
takjes, boomschors, paddenstoelen,
bessen, bloemen….
Verzamel deze materialen om ze
in de klas verder te onderzoeken.
Hieronder vind je een knutseltip
om zelf een vergrootglas te maken
om alle verzamelde voorwerpen
te bestuderen.
Laat de kinderen een klein stukje
van een voorwerp uitvergroot tekenen.
Je kan het voorwerp eventueel
eerst vergroot kopiëren of
een detailfoto nemen om hen op
weg te zetten. Nog een leuke activiteit:
macrofoto’s maken van herkenbare
voorwerpen en de kinderen
laten raden wat er op de foto
staat. Je vindt enkele voorbeelden
in Bijlage.
EEN VERGROOTGlAS
kNuTSElEN
Wat heb je nodig:
- Emmertje of beker
- Stuk heldere folie
- Elastiek
- Mes of schaar
- Water
Neem een klein rond emmertje,
of eventueel een ander klein voorwerp
met een ronde bovenkant
waarin je kan knippen of snijden.
In de zijkant maak je met een
schaar of mes twee of drie grote
openingen. Het maakt niet uit of
ze mooi rond zijn, zolang de kinderen
er maar met hun handen
doorheen kunnen. Doe dit als leerkracht
bij voorkeur zelf!
Span plastic folie over de opening
aan de bovenkant van de emmer
(plastic huishoudfolie werkt pri-
ma) en zet vast met elastiek, zodat
het goed strak gespannen staat.
Giet een beetje water op de folie,
waardoor die ietwat zakt. Het plastic
staat nu bol, waardoor er een
vergrotingseffect ontstaat. Hou
een object in de emmer onder het
plastic (door het door de gaten in
de zijkant te steken) en merk op
dat het er (veel) groter uitziet.
Tip: De hoeveelheid water en de
grootte van de emmer beïnvloeden
het formaat van de vergroting.
Het lukt eventueel ook met
een wc-rolletje, zonder gaten aan
de zijkant.
P 12 P 13

2. varkenSgeluk
(pig’S HappineSS)
Een gezin varkens uit de stad gaat
op vakantie naar het platteland. Ze
parkeren hun roze auto en maken
er een vieze boel van: ze gooien
alle afval zomaar weg. Terwijl de
ouders liggen te rusten, maken
big en het meisje een romantische
boswandeling.
De varkens blijven luidruchtig, tot
de bosdieren er genoeg van krijgen.
Ze bundelen hun krachten
om de varkens bang te maken
met een zelf geknutseld monster.
Big doet alsof hij het monster verslaat.
De varkens vinden hem een
held en hij krijgt een muziekdoos
van het meisje.
OpDRAchTEN
BuuRTOBSERVATIE
De varkenfamilie gooit alles zomaar
op de grond. Zijn er ook
mensen die dat doen? Ga op stap.
Is de speelplaats proper? Zie je op
straat of in de buurt sporen van
vervuiling? Ga met de kleuters de
straat op en kijk hoeveel peuken
en papiertjes er liggen. Is dit een
gepast moment om de buurt op te
kuisen? Je kan ook het park of de
speeltuin inspecteren op vuilnis.
OpRuImEN (OpzEGVERSJE)
Lollystokje of een prop
Maak geen rommel, ruim het op
Appelschillen, lege zakken
Doe het in de afvalbakken!
(Van Hooft Mieke)
kNuTSElEN mET AFVAl
(FANTASIEBEESTEN EN
FOpmONSTERS)
Laat de kinderen spullen meebrengen
die ze thuis zouden weggooien:
voorwerpen die stuk zijn
(bv. speelgoed), versleten sokken,
kussens, papier, blikjes, knopen,…
Verzamel ook in de klas al het afval:
restjes van knutselwerk, potjes,
snoeppapiertjes,.. Maak alles
grondig proper, indien nodig!
Voor je begint te knutselen, kan je
het afval sorteren: PMD, papier,
restafval,… Van welke soort heb je
het meest verzameld?
Net zoals de dieren in de film maken
de kinderen een fopmonster.
Het afval kan je aan elkaar bevestigen
met satéprikkers, elastiekjes
en plakband. Kunnen de kinderen
ook een naam bedenken voor hun
dier? Wat voor een geluid maakt
het?
TRASh ART
Sommige kunstenaars werken enkel
met afval. Ze maken er weer
iets moois mee. Door alle afval op
een bepaalde manier bij elkaar te
brengen, creëren ze iets nieuws.
Soms kan je enkel van heel dichtbij
zien dat het kunstwerk uit afval
werd gemaakt. Zoals bv. bij deze
reproductie van een schilderij van
Monet van Tom Deininger. Op de
detailfoto zie je dat het werd gemaakt
van oud speelgoed. Als je
“trashart” (= afvalkunst) in ‘goog-
le afbeeldingen’ invult, vind je
nog veel mooie voorbeelden om
aan kinderen te tonen. Print ze op
groot formaat en laat de kinderen
de prenten met een vergrootglas
bekijken. Wat zien ze allemaal?
Maak zelf een afvalkunstwerk. Hou
één dag of gedurende één week al
jullie afval bij. Maak er een collage
mee door het op een groot bord
te kleven. Overspuit nadien met
goud- of zilververf en het afval
verandert in een kunstwerk!
P 14 P 15

3. de JacHt
(Hunting)
Een oude boswachter woont in
het woud, te midden van de dieren.
Op een dag zijn er jagers op
komst! Alle dieren verbergen zich
in het huis van de boswachter. Ten
einde raad belt hij het reddingsteam.
Heel de nacht zijn ze druk
aan het timmeren. De volgende
dag staan de jagers klaar om te
schieten. Maar er komen enkel dieren
voorbij op houten pancartes,
die aan flarden worden geschoten.
Tot de jagers per ongeluk ook hun
eigen auto stuk schieten. De echte
dieren komen nu tevoorschijn en
de jagers vluchten van schrik.
OpDRAchTEN
mIkSpEl
Weten de kinderen nog welke
dieren het reddingsteam had gemaakt?
In Bijlage vind je prenten
van enkele dieren. Je kan ze gebruiken
om een ‘mikspel’ mee te
maken.
Wat heb je nodig:
• lege flessen gevuld met water
of zand, of kegels
• prenten van de dieren (zie Bijlage)
• ballen
Op de flessen of kegels kleef je de
prent van het dier. Laat de kleuters
er op mikken. Je kan variëren door
de flessen ver uit elkaar of dicht bij
elkaar te zetten. Je kan de kleuters
laten aanvinken hoeveel beurten
ze nodig hadden om alle dieren
omver te gooien.
Variant voor oudere kleuters:
maak een dobbelsteen met dezelfde
dieren die op de flessen kleven.
Laat de kleuters gooien met
de dobbelsteen. Daarna moeten
ze het geworpen dier omgooien.
Ze kunnen aanduiden op een blad
hoeveel beurten ze nodig hadden
om alle dieren om te gooien.
BERENJAchT
In dit populaire boek gaat een
papa met zijn kinderen op berenjacht.
Het verhaal leent zich uitstekend
tot een bewegingspel. Je
kan het boek eerst voorlezen en
daarna de rol van ‘papa’ spelen en
voorop lopen met de kleuters achter
je aan. Onderweg komen jullie
allerlei obstakels tegen:
• zwiepend gras: wegduwen
met de handen
• een koude rivier: snel zwemmen
• een dikke modderbrij: grote,
zware, langzame stappen
een donker woud: zachtjes
op de toppen van de tenen
een jagende sneeuw-
storm: handen voor het
hoofd, moeilijk lopen
Als jullie tenslotte bij de grot
komen, ligt de beer te wachten.
Jullie moeten het hele
parcours met bijhorende gebaren
weer terug! Je kan je
voor de bewegingen op het
boek baseren (zoals hierboven),
maar je kan ook je eigen
parcours verzinnen.
P 16 P 17

4. tiJgertJe
(tigeriS)
Circus Valentino arriveert ’s nachts
in de stad. De volgende ochtend
vinden kinderen een grote doos op
straat. Er komen rare geluiden uit
en al gauw komt er een hele meute
nieuwsgieren op af. Het reddingsteam
wordt erbij gehaald. Als ze de
kist openen, komt er een schattig
tijgertje te voorschijn, gevolgd door
de grote mama die vervaarlijk brult.
Iedereen vlucht terwijl het reddingsteam
zich over hen ontfermt.
De dierentemmer van het circus
komt de tijgers ophalen. Iedereen
komt kijken naar het circusspektakel,
maar de redders vinden het
niet fijn dat de dierentemmer zijn
zweep gebruikt. Daarom verkleden
ze zich als tijger en helpen de dieren
om, samen met de olifant, terug
te keren naar India.
OpDRAchTEN
TIJGER cIRcuSAcT
Verkleed sommige kinderen als
dierentemmer en anderen als tijgers.
Maak voor elke dierentemmer
een brandende hoepel. Laat
de kinderen een circusact inoefenen
en geef nadien een voorstelling
voor elkaar. Met gepaste muziek
erbij wordt het nog mooier.
De circusmuziek die je hoort in de
film heet ‘Entrance of the gladiators’.
Deze militaire mars (gecomponeerd
in 1897) is heel populair
bij circusartiesten en werd ook
al vaak in films gebruikt, o.a. in
MARY POPPINS.
TIJGER
Neem een
k a r t o n n e n
bord of teken
met behulp
van een bord
een cirkel op
stevig geel
papier en
knip die uit.
Bepaal waar
de ogen en de mond moeten komen
en prik ze uit. Daarna verf je
de tijger. Eerst een oranje of gele
ondergrond. Als die droog is, komen
er strepen overheen. Nu alleen
nog een elastiekje erdoor en
je masker is klaar!
BRANDENDE hOEpEl
Wat je nodig hebt: een hoepel en
gekleurd papier. De kinderen maken
de vlammetjes. De leerkracht
kleeft ze op de hoepel. Die kan je
nadien in je circusact gebruiken.
Uit rood, geel en oranje papier
kan je verschillende formaten
vlammen knippen. Laat de kinderen
hun vlammen kiezen en rangschikken
van groot naar klein. Plak
de vlammen per drie op elkaar, de
grootste onderaan en de kleinste
bovenaan. De leerkracht kleeft de
vlammen op een hoepel. Daar
mogen straks de tijgers doorheen
springen!
DIERENTEmmERSpEl
Verdeel de kinderen in groepjes en
geef elk groepje een dierennaam,
waarvan de
kinderen het geluid kunnen nabootsen,
bv. tijgers, olifanten,
varkens, eksters, kikkers,… Zodra
de dierentemmer ‘kikkers!’ roept,
moeten alle kikkers kwaken. Wie
iets anders roept of een geluid
maakt terwijl zijn groep niet aan
de beurt is, valt af en moet van de
dierentemmer in de kooi (bij de
temmer gaan staan).
TEllIEDJE mET DIEREN
Eén aapje in de slagroom
twee beren vol met zeep
drie geiten in een pudding
vier zebra’s zonder streep
vijf neushoorns met een feestneus
zes wolven in de trein
en zeven dikke kikkers die snipverkouden
zijn.
Acht zingende giraffen
wel negen kangoeroes
en tien gestampte muisjes
die dansen voor de poes
en zing je vaak dit liedje
dan leer je bovendien
eenvoudig alle cijfers
van één, twee, drie tot tien!
Uit: Het grote liedjesboek
P 18 P 19

dE dIErEn
In dE FILM
Iedereen houdt van films met dieren,
die vaak net als mensen worden
voorgesteld. Daardoor lijkt
het alsof wilde dieren een soort
knuffelbeesten zijn. In de natuur is
dat heel anders. In de film wordt
het tijgertje door kinderen geaaid;
in werkelijkheid is een tijger een
gevaarlijk roofdier. Een wild dier,
zelfs als het getemd is, blijft onvoorspelbaar
en is niet zo aaibaar
als het lijkt.
In TIJGERTJE EN ANDERE DIEREN
komen veel dieren voor. Welke dieren
hebben de kinderen gezien? In
Bijlage vind je enkele prenten van
dieren uit de film met daarnaast
een foto. Bespreek de verschillen
en gelijkenissen (zowel uiterlijk als
karakter). Je kan ook extra weetjes
over de dieren opzoeken en erbij
vertellen.
• Wat is hetzelfde? (Kleuren,
vorm, karakter, geluid,…)
• Wat is anders?(Kledij, gedrag,
kleuren,..)
• Wat maakt de bever met zijn
tanden? In de film? In de natuur?
• Kan je een wilde tijger aaien?
• Welke dieren heb je al in het
echt gezien? In het wild of in
de dierentuin?
• Welk dier kan je als huisdier
houden? Waarom wel? Waarom
niet?
• Welk dier zou jij graag als
huisdier willen?
Over enkele dieren kan je alvast
iets extra vertellen. Vul de lijst zelf
aan naar believen.
P 21

de uil
Voor de
oude Grieken
was
de uil het
s y m b o o l
van de
wijsheid…
en dat is
hij nog
steeds! Ook in de film wordt zijn
hulp ingeroepen om de mysterieuze
verdwijning van de tanden
van de bever op te helderen. Een
uil kan lange tijd onbeweeglijk
met starre blik voor zich uitkijken.
Door de grote vorm en aparte
kleur van zijn ogen, zou je denken
dat de vogel een bril draagt en
diep nadenkt.
de bever
De voortanden
van
bevers zijn
in het echt
niet alleen
heel groot,
maar ook
fel oranje
(zoals in
de film).
Tekenaars
vinden die kleur niet zo fris, dus
geven ze bevers stralend witte
tanden. Die oranje kleur danken
ze niet aan het eten van worteltjes.
Op de voorkant van hun tanden
zit een hard laagje glazuur (zoals
op kopjes en schoteltjes). Bevertanden
zijn nóg harder dan die
van muizen, dankzij de speciale
oranje stof die in het glazuur zit.
Bevers kunnen met gemak aan
hout knagen zonder dat hun tanden
stukgaan. Ze slijten wel aan
de achterkant, maar blijven steeds
doorgroeien!
de marter
Marters leven
graag
alleen. Het
zijn nachtdieren
die
diep in de
b o s s e n
wonen. De
marter is
heel vlug,
b e h e n d i g
en beweeglijk. Hij heeft goed ontwikkelde
zintuigen en is listig en
bloeddorstig. Hij jaagt op kleine
zoogdieren zoals muizen, ratten,
eekhoorns, kikkers en hagedissen…
Geen wonder dat de kikker
flauwviel toen hij over de marter
hoorde praten!
de ekSter
Ook eksters hebben geen te beste
reputatie. De film suggereert dat
eksters blinkende objecten verzamelen,
maar dat is een fabeltje. Bij
nestcontroles werd tot nu toe nog
nooit een blinkend voorwerp aangetroffen!
Eksters zijn wel nieuwsgierige
vogels en onderzoeken alles
wat nieuw is. Ze zijn goed herkenbaar
dankzij hun verenkleed,
lange staart en hun opvallend luid,
krassend geroep.
P 22 P 23

FoCus op…
HEt kIjkgEdrag
van
kLEutErs
Kleuters kijken op een heel eigen
manier naar film. Voor hen is dit
een ‘nieuw medium’ en ze zijn nog
volop bezig met ‘leren kijken’. Ze
zijn onbevangen en hebben vaak
oog voor detail. (Dat was je misschien
al opvallen tijdens de ‘weetje-nog
quiz’.) Beeldende details
waar volwassenen geen aandacht
aan schenken, hebben zij vaak wel
gezien. Het is daarom als volwassene
niet evident om de filmkeuze
te maken voor kinderen. Je moet
je als volwassene echt ‘in de plaats
van het kind’ proberen te stellen.
Daarom bundelen we hierbij enkele
vaststellingen over het kijkgedrag
van kleuters.
HerHaling
Jonge kinderen zijn gek op herhaling.
Een filmpje dat je al 20
keer met de kleuters hebt bekeken,
is voor hen niet per definitie
saai. De spanning om te weten
wat voor leuks er gaat komen,
is voor jonge kinderen onweerstaanbaar.
Programma’s met veel
herhaling bieden hen de kans om
een ‘psychologische macht’ over
verhalen te ontwikkelen. Net zoals
volwassenen ingewikkelde
materie onder de knie krijgen
door een paar keer te herlezen,
vinden peuters en kleuters steun
in het steeds opnieuw bekijken
van dezelfde scènes.
P 25

Kortfilm is daarom een ideaal
medium om mee te werken in de
kleuterklas: tijdens die werkperiode
kan je de film elke dag opnieuw
even bekijken.
vage grenS tuSSen
realiteit en FantaSie
Peuters en jonge kleuters maken
nauwelijks onderscheid tussen
realiteit en fantasie: ze aaien de
tv, praten er tegen. Tot een leeftijd
van ongeveer 4 jaar geloven
kinderen doorgaans dat alles op
televisie echt is; ze denken dat de
figuren in het tv-toestel wonen.
Ook voor speciale effecten zijn ze
heel ontvankelijk. Ze beseffen nog
niet dat dit slechts cinematografische
trucjes zijn. Tussen de leeftijd
van 4 en 6 jaar evolueren ze stilaan
van ‘magisch’ naar ‘logisch’
denken en beseffen ze dat niet alles
op het scherm echt is.
intereSSe in Simpele
verHaalliJn
Vanaf 2 jaar raken kinderen geïnteresseerd
in een verhaallijn. Ze
stellen vragen om de inhoud beter
te kunnen begrijpen. Jonge kinderen
hebben minder ervaringen
om nieuwe informatie te plaatsen;
oudere kinderen hebben al ‘kapstokjes’
in hun geheugen die hen
helpen om informatie te selecteren,
te ordenen en te verwerken.
Volwassenen en oudere kinderen
gaan op zoek naar het ‘verhalend
schema’: wie is het hoofdpersonage?
Waarover gaat het verhaal?
Kleuters reageren op alle impulsen
die ze krijgen, ze hebben meer
tijd nodig om alles te interpreteren
en te begrijpen. Gebruik daarom
liefst films met een rustig tempo
en niet te veel tekst. Dat geeft kleuters
meer tijd om het beeld te ‘lezen’.
Ideaal zijn korte verhaallijnen
met een simpele tijdslijn; grote
sprongen in tijd en/of plaats begrijpen
ze nog niet.
vriendeliJke Fanta-
SieFiguren en vertrouWde
contexten
Kinderen kijken liefst naar simpele,
vriendelijke fantasiefiguren;
hun voorkeur gaat naar ongecompliceerde,
kleurrijke en niet bedreigende
karakters. Animatiefilmpjes
spreken meer aan dan live beelden,
tenzij die duidelijk herkenbaar
zijn, bv beelden van andere
kleuters. Ze hebben een bijzondere
interesse in objecten en dieren
die ze kennen en verbaal kunnen
benoemen, bv een hond of kat.
De humor van kleuters beperkt
zich tot plotse verrassingen, clowneske
gebaren en slapstick.
Hoe ouder ze worden, hoe breder
hun aandachtsboog. Vanaf dan
gaan ze op zoek naar meer actie,
variatie en ‘ondeugende’ humor.
OpDRAchTEN
BEElDVERkENNING
mET klEuTERS
Als je met jonge kinderen met een
camera aan de slag wil, hoeft dat
absoluut niet in een verhalende
vorm te gebeuren. Een film maken
met kleuters is veel te complex,
maar je kan met hen al wel grondig
het beeldkader verkennen.
P 26 P 27

Sluit de camera rechtstreeks aan
op de televisie zodat de kinderen
zichzelf kunnen zien. Plaats de
camera op hun ooghoogte, liefst
naast het tv-toestel. Het makkelijkst
werk je met een statief, maar
je kan de camera ook gewoon op
een tafel plaatsen. Zet er voor de
veiligheid een andere tafel of stoel
voor, zodat de kinderen voldoende
afstand bewaren.
Tip: je hebt niet perse een videocamera
nodig. Met een webcam
of fototoestel gaat het ook prima!
Deze oefening is een eerste kennismaking
met het medium. Kinderen
vinden het leuk om zichzelf
op televisie te zien en experimenteren
graag. Spelenderwijs verkennen
ze enkele aspecten van de
beeldtaal.
Verkennen Van het beeldkader:
In en uit beeld stappen, de
‘rand’ van het beeldkader ervaren.
Kinderen gaan vaak voor het televisietoestel
staan in plaats van
voor de camera. Het helpt om
even een object vlak voor het ‘oog’
van de camera te houden. Als je
het weg haalt van de lens, verdwijnt
het uit beeld… Ze zien het
niet meer op het televisiescherm.
Eens ze aan de camera gewend
zijn, kan je gerichte opdrachten ge-
ven, bv. ik wil 5 kinderen in beeld
zien, enkel 4 handen zien, alleen
2 ogen, een kader van handen,...
Laat een aantal kinderen van links
naar rechts stappen en terug. Op
de tv bewegen ze zich in de andere
richting. Niet zoals bij een spiegel!
Wat we (via de camera) op de televisie
zien, is niet hetzelfde als in
werkelijkheid.
Verkennen Van het perspectief:
Laat de kinderen één voor
één van achter in de klas naar voor
stappen. Vraag hen wat ze zien
veranderen in beeld. Wat moeten
ze doen om 1 kind in beeld te krijgen?
Of om 10 kinderen in beeld
te krijgen?
Zet het grootste kind en het kleinste
kind van de klas naast elkaar,
zodat ze midden in het beeldkader
komen. Vraag wie de grootste is.
Vraag het grootse kind om helemaal
achteraan te gaan staan en
de kleinste om enkele stappen
voorwaarts te zetten. Wie is er nu
het grootste?
Op www.youtube.com/
watch?v=gDCOBZx8nHw vind je
het filmpje ‘Ingebeeld - Ik wil vijf
handen zien!’, dat een voorproefje
geeft van wat je mag verwachten.
Veel filmplezier!
P 28 P 29

ovEr HEt
MakEn van
dE FILM
TIJGERTJE EN ANDERE DIEREN
werd gemaakt in de Studio Animacijas
Brigade in Riga, Letland.
De studio werd in 1966 opgericht
door poppenspeler en muzikant
Arnold Buroys. Er werden sindsdien
al zo’n 100 animatiefilms met
poppen gemaakt. Ook hun vorige
poppenfilm KNETTERGEKKE
BEESTENBOEL was in de Belgische
bioscopen te zien.
Aan TIJGERTJE EN ANDERE DIE-
REN werkten verschillende mensen
mee: de regisseur, schrijvers,
animatoren, decormakers, muzikanten…
De stemmen werden
al opgenomen voor de film werd
gedraaid; de andere geluiden en
muziek werden later toegevoegd.
De poppetjes hebben een aluminium
skelet en een lijf van (beschilderde)
latex en ze zijn ongeveer 15
centimeter groot.
Drie animatoren werkten 4 maanden
lang aan de film. Zij laten de
poppen bewegen door telkens een
foto te nemen, de pop een beetje
te verplaatsen en weer een foto te
nemen. Een heel tijdrovende bezigheid!
Elke animator levert ongeveer
6 seconden film per dag.
Met de computer werden daar
achteraf extra effecten aan toegevoegd,
zoals bv. het branden van
de hoepel waar de tijger doorheen
springt.
P 31

iJlagen
1.weet je nog…? Quiz met kleurplaat
Kleurplaat tijger

2. prentenspel: lach m’n vriend

3. prentenspel: Varkensgeluk

4. prentenspel: De jacht

5. prentenspel: Tijgertje

6. macrofoto

8. Trash Art monet

9. Dieren mikspel

10. Dieren mikspel

11. Dieren in de film

12. Dieren in de film