Tax audit & accountancy mei 2009 - IBR

More documents

Recommendations

Info

4-5 14 Al deze vennootschappen die vallen onder artikel 10 van de wet van 20 juli 2004 betreffende bepaalde vormen van collectief beheer van beleggingsportefeuilles. 15 Deze bepaling is enkel ingelast omdat de auditrichtlijn hierin voorziet. Deze vennootschappen noteren niet aan een gereglementeerde markt. 16 Zoals nader vastgelegd in artikel 2, lid 5 van Verordening (EG) nr. 809/2004 van de Europese Commissie (verordening die de Prospectusrichtlijn nader vormgeeft). Voor het overige geldt ook hier de in vorige voetnoot opgenomen opmerking. 17 Zie hoofdstuk 6 van de wet van 17 december 2008. 18 Nihil 19 Zoals boven reeds aan bod kwam, kennen kredietinstellingen en verzekeringsondernemingen bijzondere regels inzake het directiecomité. 20 En wat de kredietinstellingen betreft “elk lid van een college van zaakvoerders van een BVBA”. 21 Voor de kredietinstellingen betreft het een directiecomité in de zin van artikel 26 van de wet van 22 maart 1993 op het statuut en het toezicht op de kredietinstellingen en voor verzekeringsondernemingen in de zin van artikel 90, §3 van de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der verzekeringsondernemingen. 22 Zie voor een overzicht L. He, R. Labelle, C. Piot en D. Thornton, Board Monitoring, Audit Committee Effectiveness, and Financial Reporting Quality: Review and Synthesis of Empirical Evidence, working paper, juli 2008, 42 p. terug te vinden op http:// ssrn.com/abstract=1159453. 23 Zie terzake J. Krishnan en J. Eun Lee, Audit Committee Financial Expertise, Litigation Risk and Corporate Governance, working paper, juli 2008, 32 p. terug te vinden op http://ssrn.com/abstract=1316278. 24 Section 407 van de Amerikaanse Sarbanes-Oxley Act die verplicht tot de aanduiding van een financiële expert in het auditcomité dan wel de redenen op te geven waarom hier geen gevolg aan gegeven wordt, geeft gedetailleerd aan waaraan een dergelijke expert moet beantwoorden. Deze section 407 wordt nog verder ontwikkeld in de SEC Final rule Disclosure Required by Sections 406 and 407 of the Sarbanes-Oxley Act of 2002, zie http://www.sec. gov/rules/final/33-8177.htm. Naast de voorwaardelijke vrijstellingen, zijn de meeste 14 openbare instellingen voor collectieve belegging met een veranderlijk aantal rechten van deelneming in vennootschapsvorm expliciet volledig vrijgesteld van de verplichting tot instelling van een auditcomité 15 . De beheervennootschappen van instellingen voor collectieve beleggingen zijn niet vrijgesteld. Ook vennootschappen waarvan de enige zakelijke activiteit bestaat in het uitgeven van door activa gedekte waardepapieren 16 krijgen vrijstelling mits deze melding maken van de redenen waarom noch een auditcomité is ingericht, noch de raad van bestuur is belast met de in artikel 526bis, §4 W. Venn. vastgelegde wettelijke taken van dit auditcomité. Tot slot heeft de wetgever een bijzonder regime uitgewerkt voor de Nationale Bank van België 17 . 3. Samenstelling van het auditcomité Een auditcomité moet minstens twee leden tellen. Dit volgt uit artikel 526bis, §2 W. Venn. dat spreekt over “leden”. Uitsluitend niet-uitvoerende bestuurders mogen deel uitmaken van het auditcomité. Deze verplichting heeft een belangrijke vernieuwing van het Belgische vennootschapsrecht tot gevolg. Immers noopte het de wetgever om naast het begrip onafhankelijke bestuurders waarmee het vennootschapsrecht sinds de wet van 13 april 1995 vertrouwd is 18 , ook het begrip uitvoerende bestuurders nader te duiden. Uitvoerende bestuurders zijn deze bestuurders: 1. die lid zijn van het directiecomité in de zin van artikel 524bis W. Venn 19 . 2. dagelijks bestuurders in de zin van artikel 525 W. Venn 20 . 3. andere personen die als uitvoerend worden gekenmerkt. De eerste twee categorieën van bestuurders zijn makkelijk te identificeren. De toevoeging van “onder meer” bij aanvang van artikel 526bis, §3, lid 2 W. Venn., de derde categorie uitvoerende bestuuders, creëert rechtsonzekerheid en is ten onrechte niet nader vastgelegd. De vraag rijst immers naar de hoedanigheid van bestuurders, andere dan deze die onder het eerste en tweede criterium vallen en geen onafhankelijke bestuurders zijn. Zij mogen blijkens de wettekst niet automatisch gekwalificeerd worden als niet-uitvoerende bestuurders. Deze onduidelijkheid is ook doorgetrokken naar de nieuwe criteria inzake onafhankelijkheid in artikel 526ter W. Venn. Artikel 526ter, 1° W. Venn verwijst naar een bestuurder die geen “mandaat van uitvoerend lid van het bestuursorgaan of een functie van lid van het directiecomité of van een persoon belast met het dagelijks bestuur” heeft uitgeoefend. Wie mag die kwalificatie van “andere” uitvoerende bestuurder toekennen? Voor de categorie van de onafhankelijke bestuurders kan de Koning of de buitengewone algemene vergadering middels een statutenwijziging de kwalificatie van onafhankelijke bestuurder nader vaststellen. De wet liet evenwel na deze bevoegdheid tot invulling van “andere” uitvoerende bestuurders toe te wijzen. Volstaat het dat nadere regels worden vastgelegd in het corporate governance charter? Uitvoerende leden van het wettelijke bestuursorgaan van een kredietinstelling zijn naast de leden van het directiecomité 21 en dagelijks bestuurders ook de leden van het college van zaakvoerders van een BVBA. Deze laatste zinsnede is moeilijk te kaderen en kan op verschillende wijzen worden geïnterpreteerd. Voor andere instellingen in de financiële sector zoals de verzekeringsondernemingen geldt de verplichting niet. Problemen worden vermeden wanneer de kredietinstelling als niet-uitvoerende bestuurder personen benoemt die op geen enkele wijze in verband kunnen gebracht worden met een collegiaal zaakvoerderschap van een BVBA, maar dit is slechts een praktische oplossing. Minstens één lid van het auditcomité moet een onafhankelijke bestuurder zijn. De criteria waaraan deze bestuurder moet beantwoorden liggen vervat in artikel 526ter W. Venn. De betrokken onafhankelijke bestuurder moet bovendien over de nodige deskundigheid beschikken op het gebied van boekhouding en audit. De voorbereidende werken duiden aan dat deze deskundigheid voortvloeit uit “het bezit van een diploma van hogere studies in een economische of financiële richting of dat hij in deze domeinen relevante beroepservaring heeft verworven.” Deze verplichting moet vanuit academisch oogpunt worden ondersteund. Immers deskundigheid (eerder dan onafhankelijkheid) blijkt in vele gevallen een positieve invloed te hebben op de kwaliteit van de financiële rapportering 22 . Evenwel wijst ander onderzoek uit dat positieve effecten slechts worden behaald indien de deskundigheid zich situeert in welbepaalde domeinen en meer bepaald op het stuk van financiële expertise in accountancy 23 . De positieve effecten van andere financiële deskundigen zijn veel kleiner tot onbestaande. Hieruit volgt dat de Belgische wetgeving verdere verfijning behoeft. De Amerikaanse wetgeving omschrijft gedetailleerd de competenties waarover een financiële expert moet beschikken 24 . Bovendien is de Belgische benadering vrij vaag en onscherp. De deskundigheid op boekhoudkundig gebied moet volgen uit een economisch of financieel diploma en volgens
M E I 2 0 0 9 T A X A U D I T & A C C O U N T A N C Y de voorbereidende werken niet uit een diploma uit een boekhoudkundige richting. Waaruit de beroepservaring moet bestaan laat de wetgever in het midden. Anderzijds zou een te vergaande detaillering tot gevolg kunnen hebben dat vennootschappen geen geschikte kandidaten vinden. Bij financiële instellingen acht de wetgever het niet alleen noodzakelijk dat een onafhankelijke bestuurder de “nodige deskundigheid op het gebied van boekhouding en/of audit” heeft doch ook dat er “een collectieve deskundigheid op het gebied van de activiteiten van de betrokken financiële instellingen en op het gebied van boekhouding en audit” bij het auditcomité beschikbaar is. Anders dan bij de “gewone” genoteerde vennootschappen waar een onafhankelijke bestuurder deskundig moet zijn op het gebied van boekhouding en audit, volstaat het voor financiële instellingen dat de onafhankelijke bestuurder over één van beide competenties beschikt. De zogenaamde “dubbele test” waarvan sprake is in de voorbereidende stukken is dan ook niet volledig en het is moeilijk te verklaren waarom de onafhankelijke bestuurder van een financiële instelling over minder deskundigheid dient te beschikken dan deze van een “gewone” genoteerde vennootschap. Dit laatste wordt gecompenseerd door de vereiste collectieve deskundigheid. De CBFA heeft middels een circulaire zijn verwachtingen omtrent het deugdelijk bestuur van financiële instellingen bekendgemaakt 25 . Deze circulaire verwijst naar de richtlijn 2006/43/EG doch bevat ook bijkomende verwachtingen van de individuele leiders alsmede de collectieve leiding van de financiële instellingen. 4. Bevoegdheden De wetgever geeft in artikel 526bis, §3W. Venn. een overzicht van de taken van het auditcomité. Het overzicht is vrij letterlijk overgenomen uit artikel 41 van de Europese richtlijn 2006/43/EG. De richtlijn dicht het auditcomité vier nader omschreven taken toe. De Belgische wetgever geeft er vijf. Een van de “Europese” taken splitste de Belgische wetgever op in twee onderscheiden taken. • Het auditcomité moet toezicht houden op het financiële verslaggevingsproces. Dit slaat op het gehele verloop van het totstandkomen van de financiële informatie. Aangezien de wetgever geen onderscheid maakt tussen de interne en de externe verslagleggingsprocessen, vallen beiden onder zijn toezicht. Slechts het proces dat strekt tot het verstrekken van financiële informatie is onderworpen. Andere informatieprocessen, zoals deze die leidt tot de totstandkoming van de informatieve paragraaf in het jaarverslag omtrent werkzaamheden op het gebied van onderzoek en ontwikkeling vallen hierbuiten 26 . Het hoeft geen betoog dat er een grijze zone bestaat. Zo moet het bestuur het jaarverslag opstellen 27 en aldus het proces van totstandkoming bewaken. Dit verslag verwijst naar en bevat ook financiële informatie en moet in overeenstemming zijn met de jaarrekening waarvan het toezicht op de totstandkoming een bevoegdheid van het auditcomité is. • Het auditcomité moet de doeltreffendheid van het interne controlesysteem en risicobeheersysteem van de vennootschap monitoren. Strikt theoretisch volgt hier niet uit dat vennootschappen over dergelijke systemen moeten beschikken 28 . Het behoeft evenwel weinig betoog dat de ontstentenis van dergelijk systeem moeilijk aanvaardbaar is. Bovendien bestaan reeds andere verplichtingen die nopen tot het inrichten van een risicobeheersingsbeleid voor bepaalde activiteiten. Zo moet het jaarverslag van de vennootschap melding maken van de doelstellingen en risicobeheersingsbeleid inzake financiële instrumenten indien het gebruik ervan betekenisvol is 29 . Onder meer kredietinstellingen zijn reeds verplicht om over een passende interne controle te beschikken 30 . Een belangrijke onzorgvuldigheid die de wetgever niet kon oplossen omdat de richtlijn deze ook niet vastlegt, betreft de omvang van het systeem waarvan de doeltreffendheid moet gecontroleerd worden. In tegenstelling tot de eerste verplichting waarvan de omvang beperkt is tot het financiële verslaggevingsproces moet ieder intern controlesysteem en risicobeheerssysteem op zijn doeltreffendheid worden onderzocht. Dit is een schier onmogelijke taak 31 . Auditcomités zouden zowel de operationele, de financiële, de strategische als de compliance interne controlesystemen op hun doeltreffendheid moeten onderzoeken. Het mag worden betwijfeld of auditcomités tegen deze taak opgewassen zijn. Alleszins is de overige wetgeving niet afgestemd op deze ruime taakinvulling. Immers is er dan niet alleen auditexpertise vereist in het auditcomité, maar iedere mogelijke expertise die gerelateerd is aan alle activiteiten van de vennootschap. Deze verplichting komt te staan naast de verplichting van de bedrijfsrevisor die overeenkomstig de algemene controlenormen “zijn oordeel onder meer steunt op het onderzoek van het systeem van interne controle, waarvan hij de doeltreffendheid zal nagaan door middel van steekproeven 32 .” Voor de controle op de doeltreffendheid van deze systemen heeft de Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission in 2009 een handleiding uitgewerkt: “Guidance on Monitoring Internal Control Systems”. 25 CBFA, Circulaire PPB-2007-6-CPB-CPA over de prudentiële verwachtingen van de CBFA inzake het deugdelijk bestuur van financiële instellingen, Brussel, maart 2007, 33 p. 26 Artikel 96, 4° W. Venn. 27 Artikel 95 W. Venn. Anders dan bij de “gewone” genoteerde vennoot schappen, volstaat het voor financiële instellingen dat de onafhankelijke bestuurder over één van beide competenties beschikt. 28 In Frankrijk bestaat sinds 2003 de verplichting over interne controle te rapporteren. Onderzoek van de Autorité des Marchés Financiers (AMF) toont aan dat in 2007 nog steeds 10% geen verslaggeving doet over een interne controlesysteem (AMF, Rapport AMF 2006 sur le gouvernement d’entreprise et le contrôle interne, 22 januari 2007, sheet 17, www. amf-france.org). Hoewel de ontstentenis van een rapport terzake niet gelijk te stellen valt met de ontstentenis van het systeem, rijst er wel het vermoeden dat sommige vennootschappen geen melding maakt van het systeem omdat ieder systeem ontbreekt. 29 Zie artikel 96, 8° W. Venn. 30 Zie artikel 20 wet 22 maart 1993 op het statuut van en het toezicht op de kredietinstellingen. 31 Voor een overzicht van de onderscheiden Europese en Amerikaanse verplichtingen inzake interne controle, zie, C. Van der Elst en M. Van Daelen, Internal Control and Risk Management in Corporate Governance: United States rulebook versus European Union patchwork, Working Paper Universiteit van Tilburg, februari 2009, 51 p. 32 Instituut VAN DE Bedrijfsrevisoren, Algemene controlenormen, par. 2.4. (zie www.ibr-ire.be).
Page 1 and 2: Mei jaargang 4 NR. 2 / 2009 VERSCHI
Page 3 and 4: Editoriaal Micro-entiteiten en de h
Page 5: M E I 2 0 0 9 T A X A U D I T & A C
Page 9 and 10: M E I 2 0 0 9 T A X A U D I T & A C
Page 19 and 20: Laatste berichtgeving van de IASB 1
Page 23 and 24: Institutioneel nieuws IBR, IAB en B

Tax audit & accountancy mei 2009 - IBR

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?