Nieuwsbrief Raam nr 1 april 2012 - Provincie Utrecht

Een pdf-nieuwsbrief over de praktijk van Regionale Activiteiten Agenda Milieu (RAAM)
nummer april 2012
RAAMcommunicatie
1
Het RAAMteam. Van links naar rechts: Janco van Gelderen,
Julia van Beukering, Trix Buurman, Tineke Kuipers en
Alexander Hulshof.
RAAM aan het werk; een overzicht
Vanaf het begin heeft het provinciale RAAMteam
in allerlei projecten enthousiast samengewerkt
met gemeenten om de gezamenlijke doelen op
het terrein van milieu, duurzaamheid, energie en
klimaat uit te voeren. In deze eerste RAAMcommunicatie
van 2012 geven we een overzicht van de
vijf RAAMprojecten die verleden jaar zijn afgerond
en de zeven nieuwe projecten die in december
2011 zijn toegekend. Het laat ook zien hoezeer de
laatste jaren het accent is verschoven van leefbaarheids-
naar duurzaamheids- en energieprojecten.
Afgeronde projecten
1. Risico’s bij spuitzones
2. Dagafdekking bij groothandel
3. NME-vrijwilligers
4. Boerderijeducatie
5. Asbestbeleid en -handboek
RAAM 2012; hoe nu werder?
RAAMbijeenkomst 15 mei
Nieuwe projecten
1. Betere textielinzameling
2. Duurzame bedrijvenambassadeur
3. Platform Duurzame Openbare Verlichting
4. Aanbesteding groenafval
5. Energiekaart
6. Cursus energiebesparing voor handhavers
7. Duurzaam Nigtevecht
RAAM is in Provincie Utrecht
opgericht vanuit het provinciale milieubeleidsplan
(PMP) om de samenwerking tussen
gemeenten, milieudiensten en provincie te bevorderen
teneinde de gezamenlijke milieudoelstellingen te behalen.

Afgeronde projecten
Wie: Gemeente Montfoort
Wat: Onderzoek naar risico’s van spuitzones
Een windhaag tegen drift
Rond terreinen waar gebruik
wordt gemaakt van gewasbestrijdingsmiddelen
kan gezondheidsschade
optreden als gevolg van
drift of het verwaaien van spuitvloeistof.
Om het risico hierop
te minimaliseren, wordt op basis
van jurisprudentie een afstandsmaat
van 50 meter aangehouden.
In het kader van het bestemmingsplan
Buitengebied heeft gemeente
Montfoort Plant Research
International gevraagd in beeld
te brengen of en onder welke
voorwaarden deze afstandsmaat
verkleind kan worden.
Filterende werking
Het bureau heeft daarvoor onderzoek
gedaan naar de risico’s
van driftblootstelling. Hieruit
komt naar voren dat 50 meter
(spuitzone of hinderzone) vanuit
gezondheidsoogpunt een noodzakelijke
maat is. De afstand tot
omstanders en bebouwing kan
wel verkleind worden door het
gebruik van een windhaag (2,5-
3,0 meter hoog) op de perceelgrens
of door een constructie
met een vergelijkbare filterende
werking. De gemeente is bezig
om de bevindingen in het
bestemmingsplan Buitengebied
te verwerken. In april moet het
ontwerpplan ter inzage gelegd
worden aan het publiek.
Meer informatie?
j.neyssen@milieudienst.nwu.nl

Afgeronde projecten
Wie: Gemeente Nieuwegein
Wat: Stimuleren dagafdekking vriezer bij groothandel
Geen dwang tot dagafdekking,
maar schakelingen
Gemeente Nieuwegein heeft
geprobeerd bewijzen te verzamelen
om een groothandel ertoe te
bewegen aanvullende energiemaatregelen
te nemen. De inzet
was om ervoor te zorgen dat de
horizontale vriezers van dagafdekking
zouden worden voorzien. De
groothandel had aangegeven een
halfgesloten afdekking voldoende
te vinden. Op basis van de Wet
milieubeheer zou de gemeente
energiebesparende maatregelen
die een terugverdientijd hebben
van vijf jaar of minder kunnen
afdwingen bij een bedrijf.
Activiteiten controleren
Maar uit een onderzoek uitgevoerd
in opdracht van de groothandel
bleek dat het ombouwen
van halfopen tot geheel afgedekte
vriezers een terugverdientijd van
meer dan tien jaar heeft. Verder is
de groothandel bezig maatregelen
uit een plan van aanpak uit 2009
in te voeren. Dat betreft de installatie
van schakelklokken en aanwezigheidsafhankelijke
schakelingen
(ook in de koelcellen voor verlichting
en ventilator). De gemeente
zal deze activiteiten controleren,
maar verder geen pogingen meer
doen om de volledige dagafdekking
geïnstalleerd te krijgen.
Meer informatie?
i.nijhof@nieuwegein.nl

Afgeronde projecten
Wie: Natuur- en Milieueducatie en BuitenWijs
Wat: De inzet van vrijwilligers vergroten en verduurzamen
Wijzer met vrijwilligers
In de regio Zuidwest wordt
samengewerkt op het gebied
van Natuur en Milieueducatie
(NME) onder de naam Buiten-
Wijs. RAAM maakt het in 2012
mogelijk om het project ‘Samen
sterk in NME (Buiten)Wijs met
vrijwilligers’ uit te voeren. Om
de NME (buiten)lessen verbonden
aan BuitenWijs te begeleiden,
is de inzet van vrijwilligers
onontbeerlijk.
Echt vorm krijgen
Dit jaar moet het werken met
vrijwilligers binnen BuitenWijs
echt vorm krijgen. Enerzijds
gaan we vrijwilligers werven
en scholen, zodat zij mogelijk
al voor de zomer aan de slag
kunnen. Anderzijds brengen we
in kaart wat nodig is om deze
vrijwilligers blijvend actief te laten
zijn. Na de zomer evalueren
we de eerste ronde en zo nodig
kunnen we dan in het najaar
nog een nieuwe wervings- en
scholingsronde doorlopen. Ervaringen
vanuit dit project komen
(uiteraard) ook beschikbaar voor
de andere RAAMregio’s.
Meer informatie?
heleen.boerma@houten.nl

Afgeronde projecten
Wie: Gemeenten Rheenen en Veenendaal
Wat: Kinderen in contact brengen met onze voedselproductie
Wat ligt er op ons bordje?
De meeste kinderen groeien op in een stedelijke omgeving
en krijgen keurig iedere dag hun voedsel op een
bordje aangereikt. Maar kennen zij nog de herkomst van
de eieren, de groenten, het brood en het vlees?
In de gemeenten Rhenen en Veenendaal kunnen basisscholen
met hun leerlingen een boerderij bezoeken. De
boer geeft dan een rondleiding op zijn bedrijf en vertelt
over de aanwezige dieren of planten. De kinderen hebben
al de nodige voorkennis, want ter voorbereiding op
dit bezoek zijn zij op school aan de slag gegaan met
speciale lesbrieven.
Voelen, proeven, ruiken
Het hoort allemaal bij het project Boerderijeducatie, dat
kinderen weer in verbinding brengt met een van de meeste
basale voorwaarden voor ons leven: de productie van
voedsel en de omgeving van levende dieren en planten.
Een kwestie van voelen, proeven, aanraken en ruiken.
Meer informatie?
inez.kerkhof@rhenen.nl

Afgeronde projecten
Wie: Milieudienst Zuidoost-Utrecht
Wat: Ondersteunen bij het opstellen van een asbestbeleid en -handboek
Asbest de wereld uit
In 2011 is Milieudienst Zuidoost-Utrecht gestart met
het opstellen van zowel een asbestbeleid als een handboek
asbest. In het beleid worden keuzes van gemeenten
vastgelegd. Welke asbesttaken zijn er? Waar liggen
welke taken in de organisatie? Welke verbeterpunten
pakken wij wanneer op? En wat faciliteert de gemeente?
In het handboek worden de procedures beschreven
die horen bij die diverse taken. Een aantal concrete
casussen is compleet uitgewerkt. Ook zijn voorbeeldbrieven
en dergelijke opgenomen.
Conceptnotities
Tot nu toe heeft alleen gemeente Vianen het asbestbeleid
vastgesteld. Voor Utrechtse Heuvelrug, Zeist
en De Bilt zijn conceptnotities opgesteld die aan de
gemeenten zijn toegestuurd. Die moeten nu een controleslag
uitvoeren. In 2012 gaat Milieudienst Zuidoost-Utrecht
het beleid en handboek opstellen voor de
gemeenten Bunnik en Renswoude.
Meer informatie?
v.degraaf@milieudienstzou.nl

Nieuwe projecten
Wie: Nigtevecht
Wat: onderzoek uitvoeren naar de mogelijkheden voor verduurzaming
Burgers aan de macht
Een groep bevlogen bewoners
heeft ‘de handschoen opgepakt’
om Nigtevecht te verduurzamen,
in lijn met de ambitie van
Provincie Utrecht om in 2040
klimaatneutraal te zijn. Zij kunnen
rekenen op de steun van
de gemeente. Dit heeft onder
andere geresulteerd in de ondertekening
van een intentieverklaring
waarin de gemeente het
eerste PV-paneel ter beschikking
stelt voor het project ‘Zon zoekt
school’. Daarnaast is de ambtelijke
ondersteuning door de
Milieudienst Noordwest-Utrecht
geborgd.
Ambitie in een kader
Om daadwerkelijk te komen tot
een duurzaam Nigtevecht, moet
inzichtelijk gemaakt worden
welke stappen je daarvoor moet
zetten. Een onderzoek is in gang
gezet om deze ambitie in een
kader te plaatsen en een visie
en scenario te presenteren die
helder, haalbaar en impactvol
zijn. Dit met als belangrijkste
doel zoveel mogelijk bewoners
en belanghebbende organisaties
bij het initiatief te betrekken.
Meer informatie?
r.spoelstra@milieudienstnwu.nl

Nieuwe projecten
Wie: Gemeenten Veenendaal, Utrechtse Heuvelrug, Leusden en De Ronde Venen
Wat: Het verhogen van het rendement van de textielinzameling
Zuinig op textiel
De burger gooit nog veel textiel bij
het huishoudelijke restafval. Dit
grijze afval wordt verbrand en gaat
zodoende definitief verloren. Filter
deze kringloop, stel het herbruikbare
textiel veilig, en je zorgt voor een kleinere
afvalberg. Gemeenten Veenendaal,
Utrechtse Heuvelrug, Leusden
en De Ronde Venen zijn gestart met
het project Verhoging Textielinzameling.
De doelstelling: de hoeveelheid
- gescheiden - ingezameld textiel dit
jaar met 50% verhogen, waardoor
de milieudruk uiteindelijk met 20%
wordt gereduceerd.
Te weinig bekend
De gemeenten hebben ieder
apart een inventarisatie gemaakt
van relevante aspecten zoals
de inzamelingsmethodiek, het
huidige textielbeleid, het aantal
inzamelingspunten en de wijze
van vergunningverlening. Daaruit
is ook naar voren gekomen dat te
weinig bekend is wat er met het ingezamelde
textiel gebeurt. Hier zal
samen met andere instanties nader
onderzoek naar gedaan worden.
De gemeenten gaan zelf een
pilotaanpak ontwikkelen om de
textielopbrengst te verhogen.
Veenendaal bijvoorbeeld wil
meer bakken plaatsen en dat op
verschillende manieren communiceren.
Daarna wordt in onderling
overleg een draaiboek gemaakt
voor een gemeentebrede uitrol
van het project. Hierin wordt ook
een business case opgenomen.
Meer informatie?
heleen@dekok-partners.nl

Nieuwe projecten
Wie: Gemeenten Houten, Nieuwegein en IJsselstein
Wat: Meer energiewinst met een duurzame bedrijvenambassadeur
Duurzame woningverbetering
gemakkelijker gemaakt
In de praktijk blijkt het voor
eigenaren ingewikkeld te zijn
om hun woning duurzaam te
verbeteren. Daarom zien zij er
vaak vanaf. In aanvulling op het
woningverbeteringsproject ‘Energiesprong
Houten’ heeft Houten
het project ‘Meer energiewinst
met een duurzame bedrijvenambassadeur’
opgezet, samen met
Nieuwegein en IJsselstein.
Collectief aanbieden
De ‘duurzame bedrijvenambassadeur’
moet marktpartijen
- installateurs en aannemers -
aansporen om samen en apart
duurzame woningverbetering
aan te bieden aan particulieren.
Hierdoor wordt voor de klant
de keuze uit ervaren aanbieders
groter en overzichtelijker. Nieuwegein
en IJsselstein zoeken
mee naar geschikte bedrijven (de
bedrijfscontactfunctionarissen)
en profiteren daarna ook van de
tot stand gekomen samenwerkingsverbanden
in de regio.
Meer informatie?
marco.harms@houten.nl

Nieuwe projecten
Wie: Gemeente Houten, Milieudienst Noord-West Utrecht
Wat: Oprichten van een Utrechts Platform Verduurzaming Openbare Verlichting
Nieuw licht brengen in een
samenwerking
Als één onderdeel van het gemeentelijke
takenpakket zich leent
voor verduurzaming, is het wel de
openbare verlichting. Waarom niet
al die individuele inspanningen
bundelen en profiteren van elkaars
kennis en kunde? Precies daarom
heeft gemeente Houten binnen de
provincie het initiatief genomen
voor het ‘Platform Verduurzaming
Openbare Verlichting’. Het platform
moet uiteindelijk afwegingsmogelijkheden
(met positieve
en negatieve effecten) boven
tafel halen. Het is daarna aan de
gemeenten zelf om beleidsmatige
keuzes te maken en zo de verduurzaming
te concretiseren.
Ondersteuning zoeken
Een aantal gemeenten heeft positief
gereageerd en recent heeft de
oprichtingsbijeenkomst plaatsgevonden.
Om het platform goed te
laten functioneren, is het in eerste
instantie de bedoeling ondersteuning
te zoeken bij (kennis)overheidsnetwerken
en organisaties
als het IGOV en Agentschap NL.
Meer informatie?
r.spoelstra@milieudienstnwu.nl

Nieuwe projecten
Wie: Gemeenten Houten, Bunnik, Vianen, Eemnes, De Bilt, Wijk bij Duurstede en Nieuwegein
Wat: Duurzaam aanbesteden groenafval
Van groenafval groene
brandstof maken
Zeven gemeenten hebben de
krachten gebundeld om groenafval
zo duurzaam mogelijk te
verwerken, speciaal ten behoeve
van de productie van groene
energie. Milieudienst Zuidoost-
Utrecht gaat dit collectief inzicht
geven in zowel de kosten als de
besparingen en de gevolgen van
het duurzaam aanbesteden van
groenafval. Uit deze marktverkenning
vloeit een verdienmodel
voort waaruit gemeenten kunnen
opmaken wat het rendement van
deze actie is. Bij een minimale
deelname van drie gemeenten
wordt de gezamenlijke aanbesteding
in gang gezet.
Meer informatie?
e.mikkers@milieudienstzou.nl

Nieuwe projecten
Wie: Gemeente Utrechtse Heuvelrug
Wat: Opstellen van een energiekaart
Energie in kaart brengen
Gemeente Utrechtse Heuvelrug
werkt samen met andere partijen
aan een ‘energiekaart’. Zo’n
energiekaart geeft op buurt- of
wijkniveau inzicht in het daadwerkelijke
aanbod en het verbruik
van energie. Daarnaast geeft het
andere relevante informatie zoals
energielabels van de gebouwen
en bouwjaar. Daardoor wordt voor
bedrijven en burgers inzichtelijk
waar de kansen liggen voor
energiebesparing en duurzame
energieopwekking.
Prototype
De energiekaart vormt de verbinding
tussen de ambities en de actuele
energiehuishouding in een gemeente
en kan bijdragen aan het bereiken
van een klimaatneutrale status. De
bedoeling is om met RAAM de systematiek
binnen Utrechtse Heuvelrug
op te zetten en uit te testen en zo
te komen tot een prototype. Daarna
kan het elders ingezet worden.
Meer informatie?
lenny.putman@heuvelrug.nl

Nieuwe projecten
Wie: Handhavers diverse instanties
Wat: Cursus energiebesparing agrariërs
Handhavers op de bres voor
energiebesparing
Afgelopen jaren hebben agrarische
bedrijven een scan laten
maken om inzicht te krijgen in
de mogelijkheden voor energiebesparing.
Dit leverde veel
nieuwe inzichten op. Echter, een
scan bij alle bedrijven was niet
haalbaar. Nu is het plan opgevat
om de handhavers van diverse
instanties tijdens hun reguliere
bezoeken aan agrarische bedrijven
ook energiebesparing onder
de aandacht te laten brengen,
op een simpele en vrijblijvende
manier. In het voorjaar van 2012
zal hiervoor een cursus voor de
handhavers worden verzorgd.
Daarna wordt definitief bepaald
of dit een vast onderdeel bij de
handhavingsbezoeken wordt.
Meer informatie?
wzoutewelle@servicebureaugemeenten.nl

RAAMbijeenkomst
op 15 mei
RAAM in 2012;
hoe nu verder?
RAAM laat ook in 2012 van
zich horen! Er worden dit
jaar weer een aantal nieuwsbrieven
uitgebracht én
twee RAAMbijeenkomsten
georganiseerd. De eerstvolgende
vindt plaats op 15 mei
’s middags in het sfeervolle
Mammoni in Utrecht. Meld je
aan bij wil.van.diepeningen@
provincie-utrecht.nl
Ook de komende periode zal het
RAAMteam zich inzetten voor
samenwerking tussen gemeenten
bij het uitvoeren van onze
gezamenlijke ambities op het
terrein van klimaat, duurzaamheid
en energiebesparing. Het
Provinciaal Milieubeleidsplan
2010-2011 is inmiddels met twee
jaar verlengd.
Geen subsidieverlening
Het RAAMteam zal in ieder geval
dit jaar haar werkzaamheden
voortzetten. Hoe dat volgend
jaar zal worden met het oog op
de reorganisatie en daarmee
samenhangende herijking is nog
niet duidelijk. Er is helaas geen
mogelijkheid meer voor subsidieverlening,
maar bij gezamenlijke
projecten kan wellicht een
beroep worden gedaan op de bestaande
thema-gelden. Er wordt
op dit moment gewerkt aan het
opstellen van de Bodem, Water
en Milieuvisie die het PMP zal
vervangen. Binnenkort worden
de stakeholders bij dit proces
betrokken.
Een beroep blijven doen
Kortom, ervaart u als gemeente
knelpunten bij de uitvoering van
het milieubeleid, dan kunt u dus
onverkort een beroep blijven
doen op het RAAMteam. Wellicht
bevinden andere gemeenten zich
in dezelfde situatie en kan een
gezamenlijke aanpak ontwikkeld
worden.
RAAMadviseurs:
Tineke Kuipers tel. (030) 258 38 47 e-mail: j.kuipers-oldenhuis@provincie-Utrecht.nl (Coördinatie en Gemeente Utrecht)
Trix Buurman tel. (030) 258 31 68 e-mail: trix.buurman@provincie-utrecht.nl (Regio Zuidoost Utrecht en VRR-gemeenten)
Alexander Hulshof tel. (030) 258 35 86 e-mail: alexander.hulshof@provincie-utrecht.nl (Regio Noordwest Utrecht)
Julia van Beukering tel. (030) 258 21 42 e-mail: julia.van.beukering@provincie-utrecht.nl (Regio Zuidwest Utrecht)
Janco van Gelderen tel. (030) 258 38 62 e-mail: janco.van.gelderen@provincie-utrecht.nl (Regio Eemland)
Eindredactie:
Berlijn Teksten, Alkmaar
Vormgeving:
Free Design, Roelofarendsveen