Afdeling Orthopedie Ziekenhuis Bronovo uitgebreid

i n f o - b u l l e t i n
huisartsen
Communicatie belangrijk
bij MRSA-besmetting
Het afgelopen jaar zorgde de MRSA-bacterie een aantal keer
voor onrust in Ziekenhuis Bronovo en omgeving. Inmiddels
is alles onder controle. Nog enkele MRSA-patiënten zijn in
isolatie opgenomen. Maar er zijn geen beperkingen voor
de opname of onderzoeken. Medisch microbioloog dr. Henk
Bijlmer vertelt over het beleid van Ziekenhuis Bronovo en de
rol van de huisarts.
“Er zijn twee mogelijkheden”,
zegt Bijlmer. “In het
ene geval krijg je een patiënt
binnen van wie je weet dat
hij besmet is met de MRSAbacterie
of van wie je weet
dat hij verdacht is. Dan is
er niets aan de hand. Wij
nemen onze maatregelen en
de bacterie blijft waar hij is:
bij die ene patiënt. Het komt
ook voor dat de bacterie
Henk Bijlmer
onverwacht opduikt. Dat is
een probleem. Als je het ontdekt,
ben je te laat en kan de bacterie al zijn overgedragen.”
Dit was twee maanden geleden het geval.
Dilemma
“Niet alle typen MRSA-bacterie zijn even overdraagbaar”,
vertelt Bijlmer. “Bij het onderzoek twee maanden geleden
vonden we vier stammen. Eén van onze medewerkers bleek
een stam bij zich te dragen die nauwelijks besmettingsgevaar
opleverde. Als we haar niet hadden onderzocht,
hadden we dat nooit geweten en had niemand er last van
gehad. Dat is een moreel dilemma. Als je zoekt, vind je ook
dingen die je liever niet had gevonden omdat ze alleen
maar veel werk opleveren.” Twee stammen bleken goed
overdraagbaar. De geschiedenis daarvan is uitgezocht tot
een jaar terug. Het blijkt dat alle patiënten die de stammen
bij zich droegen op de een of andere manier met elkaar in
contact zijn geweest: in het ziekenhuis, het verpleeghuis,
het zorghotel. Bijlmer: “Het is heel belangrijk om netjes en
hygiënisch te werken. Maar zodra mensen met elkaar in
contact komen, is er gewoon kans op besmetting. Dat is
niet altijd te voorkomen.”
Resistent
Waarom is er zo’n ophef over de MRSA-bacterie? MRSA is
een bacterie die ongevoelig is voor de meeste, gangbare
antibiotica. “Om die reden is het belangrijk deze bacterie
buiten het ziekenhuis te houden. Als te veel mensen
drager zijn van bacteriën die resistent zijn tegen de gangbare
antibiotica, kunnen we het risico niet lopen die antibiotica
in de eerste lijn te gebruiken. Gelukkig zijn er nu
nog alternatieve antibiotica. Maar op den duur is er geen
enkel middel meer dat helpt. In de Verenigde Staten is dat
op een aantal plaatsen al gebeurd. Dat is een ramp want
dan overlijdt de patiënt zonder dat er nog therapie voor
handen is. In Nederland zijn we van die situatie nog een
paar stappen verwijderd. Dat willen we graag zo houden.”
Gezonde mensen worden meestal niet ziek van de MRSAbacterie.
Patiënten met wonden lopen echter een risico. In
een ziekenhuis zijn dat bijvoorbeeld alle operatiepatiënten.
Communiceren
Wat moet de huisarts doen als hij te maken krijgt met een
patiënt met de MRSA-bacterie? Voor de huisarts zelf is
de kans op besmetting gering. Alleen bij een lichamelijk
onderzoek is het verstandig beschermende maatregelen te
nemen. Een huisarts kan de patiënt ook gerust naar huis
sturen. “Daar vormt hij of zij geen gevaar”, weet Bijlmer.
“De meeste mensen zijn immers prima tegen de bacterie
opgewassen. Alleen in zorginstellingen is de concentratie
van mensen met een risicofactor hoog.” Wel is het belangrijk
dat de communicatie tussen ziekenhuis en huisarts en
andersom, goed verloopt. “Vertel dat je iemand instuurt die
de MRSA-bacterie draagt. Vertel als je weet dat iemand in
het buitenland in een ziekenhuis heeft gelegen.”
Intensief contact
Om de bacterie over te dragen, is intensief lichamelijk contact
nodig. Artsen en huisartsen hebben dat meestal niet
met hun patiënten. Verpleegkundigen wél. En de thuiszorg
zou wel eens het zwakste punt in de keten kunnen zijn. “Ik
heb daar geen bewijzen voor”, zegt Bijlmer. “Maar het is
een feit dat zij net als verpleegkundigen een intensief contact
met hun klanten hebben. Alleen zijn ze minder goed
geoutilleerd, moeten ze vaak snel werken, hebben ze te
maken met doorligwonden. Aan die situatie is weinig te
doen. Maar ook hier is de communicatie van groot belang.
Als een thuiszorgmedewerker weet dat een patiënt MRSA
heeft, kan hij of zij toch extra voorzichtig zijn.”
Stigma
Bijlmer vindt het belangrijk te benadrukken dat we een
MRSA-patiënt thuis niet moeten mijden. “In een ziekenhuis
of verpleeghuis krijgen MRSA-patiënten stelselmatig minder
bezoek dan andere zieken. Een arts zal niet even binnenwippen
voor een praatje, een buurman in het verpleeghuis
blijft weg. Voor de patiënt is dat verschrikkelijk. Toch is het
belangrijk in deze situaties voorzichtig te zijn. Maar thuis is
thuis! Thuis is er geen risico en mag er dus ook niet gestigmatiseerd
worden. Wil het kleinkind op bezoek komen?
Dat is geen enkel probleem. Ook niet als die pasgeboren is.
We proberen de MRSA-bacterie buiten de instellingen van
de gezondheidszorg te houden. De rest is epidemiologisch
niet van belang.”