Afdeling Orthopedie Ziekenhuis Bronovo uitgebreid

8/2007 6 3
u i t g a v e : j a a r g a n g : n u m m e r :
i n d i t n u m m e r : Sportpoli bij Orthopedie • Interview voorzitter Raad van Bestuur • Thuiszorg Nebo
Patiëntveiligheid in Bronovo • Oktober borstkankermaand • Beleid bij MRSA-besmetting • ZorgDomein blijft groeien
Team SEH • Tevreden over trays operatiekamers • Ergotherapie Gezondheidscentrum Wassenaar
Special: Huisartsen en specialisten scholen samen in Napels
Afdeling Orthopedie Ziekenhuis
Bronovo uitgebreid
“Mobiliteit van de patiënt en kwalitatief hoogwaardige
zorgverlening staan centraal”, aldus Axel Deenik, de
nieuwe orthopeed die sinds 1 maart 2007 het team van
Vincent Steenmeyer en Ewoud Witkamp versterkt.
Op het gebied van knie- en heupprotheses bezat
Ziekenhuis Bronovo al gerenommeerde deskundigheid en
ervaring. Maar om het vakgebied Orthopedie in zijn ontwikkelde
vorm te optimaliseren, was meer ruimte nodig.
Die ruimte kwam er door de komst van een derde orthopeed.
Korte wachtlijst en differentiaties voor
specifiekere behandelmethoden
Met de komst van een derde orthopeed is het wachtlijst
probleem opgelost. Hierdoor worden letsels momenteel
met de benodigde en gevraagde snelheid behandeld
(zoals sportblessures).
Ook is er meer ruimte gekomen voor goede communicatie
met de patiënt, de huisartsen en de overige specialisten.
Door allen ook als algemeen orthopeed te blijven werken,
kunnen de orthopedisch chirurgen in Bronovo continuïteit
in zorg bieden aan de individuele patiënt. Maar voor
meer zeldzame behandelingen zijn differentiaties ontwikkeld
om specifieke behandelmethoden met hogere kwaliteit
te bieden. Witkamp: “De patiënten die dit ziekenhuis
bezoeken, zijn goed geïnformeerd. De tijd dat de dokter
vertelde wat je had en wat er ging gebeuren, is voorbij.
Onze patiënten zoeken zelf informatie op internet, komen
zelf met vragen en hebben soms een voorkeur voor een
bepaalde behandeling. Door ons te specialiseren, kunnen
we aan die vraag tegemoet komen.”
Veelbelovende ontwikkeling: botbesparende sportheup
“Op het gebied van artrose hebben wij een ruime
ervaring in alle moderne behandeltechnieken en protheses”,
geeft Steenmeyer als voorbeeld. “De standaard
heup-, knie- en hemiknieprothesen die we gebruiken,
Het team van Orthopedie: Ewoud Witkamp, Vincent Steenmeyer en
Axel Deenik
zijn bewezen implantaten met een goede survival: ze
gaan lang mee. De zogenoemde ‘sportheup’ is een veelbelovende
ontwikkeling omdat bij deze prothese meer
bot gespaard wordt. De korte-termijnresultaten van deze

i n f o - b u l l e t i n
huisartsen
vervolg van pagina 1
behandeling zijn goed. Om deze redenen plaatsen wij deze
prothese, hoewel hij zich op de lange termijn nog moet
bewijzen. Vanwege de marketing als ‘sportheup’ is er vraag
naar, geschiktheid voor sport met lange termijnresultaten
moeten nog blijken. Uiteraard bespreken wij deze controverse
met patiënten die geïndiceerd zijn.
Specialisatie
Alle drie de orthopeden hebben ruime ervaring in algemene orthopedische ingrepen, zoals heup- en knieprotheses.
Daarnaast differentiëren de orthopeden zich in de volgende gebieden:
Axel Deenik:
kniechirurgie (hemiprothese, kruisbandchirurgie en standscorrectie) en sporttraumatologie
Vincent Steenmeyer: heupchirurgie en speciële prothesiologie (onder andere sportheup en hemiprothese knie)
Ewoud Witkamp: schouderchirurgie, voet-, enkel- en arthroscopische chirurgie
Nieuw speciaal voor sporters: de Sportpoli
Een fervent hardloper die zijn enkelband scheurt, stelt
andere eisen aan zijn herstel dan een zakenman die
is gestruikeld over de drempel van de vergaderzaal.
En voetballen met een gebroken neus is niet aan te
bevelen, maar welk advies krijgt een topsporter die een
belangrijke wedstrijd heeft? Speciaal voor sporters van
alle niveaus opende Ziekenhuis Bronovo begin dit jaar
een Sportpoli: een samenwerkingsverband tussen de
afdelingen Orthopedie en Fysiotherapie, de Spoedeisende
Hulp en de gipsverbandmeester.
“Vroeger kreeg de behandeling van een sporter die
naar onze Spoedeisende Hulp kwam, geen vervolg”,
vertelt sportfysiotherapeut Joost Vollaard. “Nu kunnen
geblesseerde sporters met hun speciale hulpvraag ook
voor de revalidatie bij ons terecht. Iedereen krijgt een
op maat gesneden programma aangeboden, gericht op
zijn of haar specifieke klacht, eventuele wedstrijdsituatie
en sportief einddoel. Bronovo ligt midden tussen de
sportvelden. Er was een enorme potentiële vraag. Daar
springen we als ziekenhuis op in en met succes: het was
vanaf dag één druk.”
Bronovo heeft altijd sporttrauma’s behandeld. Maar
door de wachtlijsten kon dat niet altijd snel genoeg en
er was geen mogelijkheid voor een vervolgbehandeling.
Orthopedisch chirurg Axel Deenik: “Dankzij onze
Sportpoli kunnen we nu bijvoorbeeld patiënten die een
kruisbandreconstructie
moeten ondergaan, trainen
in een ‘kruisbandoefengroep’.
In deze
groep worden patiënten
door een sportfysiotherapeut
al voor de operatie
voorbereid op het herstel,
onder andere door kennis
te maken met patiënten
die de operatie al ondergaan
hebben.”
In september gaat het
multidisciplinaire sportspreekuur
van start:
een gezamenlijk spreekuur
met de orthopeed - die nu al een sportspreekuur
houdt -, de sportfysiotherapeut en de gipsverbandmeester.
Deenik: “Binnenkort verwachten we ons team
uit te breiden met een sportarts, om de kwaliteit nog
verder te verhogen.”
Bronovo lanceert Engelstalige website
Sinds 3 september kan iedereen die de Engelse taal
machtig is, geen Nederlands spreekt en toch informatie
wil over de zorg in Ziekenhuis Bronovo, terecht op onze
Engelstalige website! Het gaat om een volledige site die
gebruiksvriendelijk is en veel patiënteninformatie bevat.
De website is vooral bedoeld voor de vele expats in de
regio. In de toekomst zal de site ook inspelen op specifieke
vragen van geïnteresseerde buitenlanders, bijvoorbeeld op
het gebied van vaccinatieprogramma’s, Kindergeneeskunde
en Gynaecologie.

Joop Hendriks, voorzitter van de Raad van Bestuur van Stichting Bronovo-Nebo:
“Door samen te werken, optimaliseren
we de dienstverlening”
Sinds tien maanden is Joop Hendriks voorzitter van de
Raad van Bestuur van de Stichting Bronovo-Nebo. Hij is
53 jaar jong, econoom, een geboren Amsterdammer en
hij houdt, zo zegt hij zelf, van de kunst van het verbinden.
Geen gipsmeester dus, maar een netwerker, sterk
in relatiemanagement. Dit verbinden is, zowel nu als bij
voorgaande werkgevers, zijn primaire taak. Hendriks is
niet opgeleid in de gezondheidszorg. Hij is erin gerold en
heeft geen spijt.
Na zijn studie economie
trad Hendriks in dienst
bij het College voor
Ziekenhuisvoorzieningen
in Utrecht, een instelling
die sterk geloofde in de
maakbare samenleving
met normen en waarden,
prijzen en richtlijnen.
Sleutelen aan Nederland,
was het devies. Hendriks
was daarna vooral actief
in het Amsterdamse. Als
vertegenwoordiger van
de zorgverzekeraar ZAO
Joop Hendriks
zat hij aan tafel tegenover
directies, bestuursleden
en medische staven van zorginstellingen. “Dat tegenover
elkaar aan tafel zitten, lag ons niet. We zijn naast elkaar
gaan zitten om te overleggen hoe we onze gemeenschappelijke
klant, de patiënt, het beste konden bedienen.
We zagen een gemeenschappelijk belang. En die
benadering werkte als een tierelier.”
Bevlogen
“De zorg zit vol bevlogen professionals”, weet Hendriks
uit eigen ervaring. “Je vindt ze overal: in de eerste lijn,
in ziekenhuizen en andere zorginstellingen, maar ook in
de wereld van de zorgverzekeraars. Niets is zo leuk als
boeiende werelden samenbrengen. Het wederzijdse wantrouwen
was en is nog altijd groot. Je kunt alleen succesvol
zijn als je dat wantrouwen weet te overbruggen door
elkaar te wijzen op de gemeenschappelijke belangen:
goede zorg en tevreden patiënten. Waar je kunt, moet je
elkaar helpen en dat proberen vol te houden.”
Dichter bij praktijk
De vorige werkgever van Joop Hendriks was Agis
Zorgverzekeringen. “Waarom ik wegging? Ik wilde dichter
bij het zorgproces zitten. Ik zat vijf jaar in de Raad
van Bestuur van Agis. Het was mijn verantwoordelijkheid
de geldstromen aanvaardbaar en beheersbaar te maken
en te houden en een verantwoord zorginkoopbeleid met
innovatie te voeren. Ik vond echter dat ik te ver van de
praktijk kwam te staan. Mijn echte ambitie is de zorg
daadwerkelijk te verbeteren. Ik wilde naar een organisatie
waar ik dichter op het zorgproces zit, betrokken ben
bij innovatie en waar men kwaliteit hoog in het vaandel
heeft. Toen kwam de Stichting Bronovo-Nebo op mijn
pad. We kwamen al snel tot overeenstemming.”
Het beeld dat Hendriks als zorgverzekeraar van de zorg
had, is de afgelopen maanden bij de Stichting Bronovo-
Nebo niet echt veranderd. “Er bestaat een soort vijandbeeld
richting zorgverzekeraar en omgekeerd en dat
klopt niet. Als je voor een grote doelgroep meer kwaliteit
kunt realiseren, dan wil een verzekeraar daar best in mee.
Ook als het geld kost. Een verzekeraar weet immers dat
de loyaliteit van patiënten aan de dokter en het ziekenhuis
vele malen groter is dan de loyaliteit van een cliënt
aan een min of meer anonieme zorgverzekeraar.”
A-merk
Op dit moment zijn de consortiumplannen van Ziekenhuis
Bronovo, Het Groene Hart Ziekenhuis, ’t Lange
Land Ziekenhuis en Medisch Centrum Haaglanden in
volle gang. Bronovo wil daarbij niet zozeer een groot
ziekenhuis zijn, maar wel een goede samenwerkingspartij.
“We willen niet op basis van macht zaken naar
ons toe trekken en we willen ook niet zo benaderd worden.
Ik stuur nadrukkelijk aan op samenwerking, want
de ziekenhuizen in het consortium in spe hebben een
gemeenschappelijke portefeuille, een gemeenschappelijk
belang. We willen bij onze patiënten het gevoel van
het A-merk creëren, condities scheppen die leiden tot
nog betere zorg voor een gemeenschappelijke cliënt.
Ik zeg ‘gemeenschappelijk’, omdat de cliënt niet louter
een patiënt van het ziekenhuis is, maar ook van de
zorgverzekeraar, de eerste lijn, andere specialistische
centra enzovoort. Dat is onze filosofie.” De alliantie die
Stichting Bronovo-Nebo in 2006 met het LUMC heeft
gesloten, levert ons veel krediet op. Onze aantrekkelijkheid
is door de alliantie verhoogd. Wat opleiding en
onderzoek betreft heeft het LUMC er belang bij om met
de Haagse ziekenhuizen een goede relatie op te bouwen.
Het LUMC prijst daarom het idee van het consortium.”
Kaasschaven
“Het consortium is niet bedoeld om groot te worden,
maar moet noodzakelijk zorgaanbod en medische

i n f o - b u l l e t i n
huisartsen
ontplooiing een kans bieden. Er is een vraag naar verbreding
en verdieping in de zorg; er kan en moet steeds
meer. Vergrijzing en technische mogelijkheden voeren de
druk op in de eerste, tweede en derde lijn. Per 1 januari
2008 krijgt de tweede lijn opnieuw te maken met
kortingen. Dat betekent kaasschaven of nog harder werken.
Van het louter stimuleren van doelmatigheid wordt
niemand enthousiast. We willen overbodige stappen uit
onze processen halen, beter afstemmen en graag in één
keer goed en met voldoende ICT-ondersteuning. Het consortium
biedt in dit opzicht kansen.”
Het consortium heeft niet de draag- en reikwijdte van
een fusie. “Ik heb de nodige ervaring met fusies. Daar
gaat veel tijd inzitten: de stoelendans, de verdeling van
vaardigheden. Dat hoeft niet voor het resultaat dat we
willen bereiken. We gaan samen sneller, slimmer, goedkoper
en handiger zaken organiseren, met een aantal
grote partijen. Het vertrouwde gevoel en de eigen filosofie
houden we natuurlijk overeind.”
Afstemmen in plaats van concurreren
Ziekenhuizen lijken nog te moeten wennen aan het idee
dat je op de ene markt heel goed met elkaar kunt samenwerken
terwijl je op een andere markt elkaars concurrent
bent. Concurrentie levert een vijandbeeld op, een alles
of niets verhaal. “Onzin natuurlijk”, stelt Hendriks. “Het
consortium levert slagkracht zonder elementen die zich
tegen anderen kunnen keren. We willen geen voeding
geven aan vijanddenken, dat hoort niet bij onze cultuur.”
“Bronovo-Nebo wil samenwerking met Haga, want daar
zitten topklinische functies die het consortium niet heeft.
Het MCH beschikt over topklinische functies die Haga
nodig heeft en omgekeerd. Dat vraagt om samenwerking,
niet om concurrentie. Je kunt immers niet concurreren op
een product dat je zelf niet hebt. We moeten afstemmen,
dat verwachten onze patiënten.”
Samenwerken met het LUMC, binnen het consortium én
met Haga maakt van Bronovo-Nebo geen satelliet van
wie dan ook. “Dat zit niet in de genen van deze organisatie.
Ons belang vandaag is betaalbare zorg en dat
is een gezamenlijk belang van de hele zorg. Denken we
daar als ziekenhuis niet over na, dan kunnen sommige
Raad van Bestuur
Binnen de Stichting Bronovo-Nebo ligt de leiding
in handen van de Raad van Bestuur. De heer
J.G.M. (Joop) Hendriks is voorzitter van de Raad van
Bestuur. Hij voert de portefeuilles bedrijfsvoering en
algemene zaken. De heer H.A. (Huybert) van Eck is
arts en lid van de Raad van Bestuur. Hij is verantwoordelijk
voor de portefeuille Zorg en Kwaliteit en
daarmee voor de patiëntenzorg in het ziekenhuis en
de zorg voor de bewoners van Verpleeghuis Nebo.
patiënten de zorg straks niet meer betalen. Dat is maatschappelijk
onaanvaardbaar.”
Ouderenzorg
Ons Verpleeghuis Nebo heeft veel kennis over zorg aan
ouderen. “Wij gebruiken graag die expertise. Ook wat
betreft het verpleeghuis wil ik niet op basis van macht
besturen: we nemen wat mij betreft dus niet allerlei
verpleeg- en verzorgingshuizen of thuiszorgorganisaties
over. Laten we proberen in onze directe omgeving en
samen met ouderenorganisaties, thuiszorgorganisaties en
de eerste lijn meer te weten te komen over de kwetsbare
oudere klant.”
In de wijken rond Bronovo en Nebo leven veel mensen
in een sociaal isolement, die nu nog buiten bereik van de
eerste lijn blijven. “Wij willen initiatieven met een welzijnskarakter
ontplooien; we willen meer kennis van de
sociale kaart van onze directe omgeving en meer weten
van onze potentiële oudere patiënten. Dat voorkomt dat
mensen moeder overleveren aan de vertrouwde handen
van het ziekenhuis. Maar een ziekenhuis is in de kern
een ongezonde omgeving voor ouderen. Het is niet de
juiste oplossing. Het concept dat wij ontwikkelen, creëert
een sterkere verbinding tussen het ziekenhuis en het verpleeghuis.
Ziekenhuis en verpleeghuis hebben ieder een
eigen cultuur, die wij dichter naar elkaar toe proberen te
brengen. Dan zie je dat je over en weer plezier van elkaar
hebt.”
Samen met huisartsen
Ziekenhuis Bronovo hecht zeer veel waarde aan samenwerking
met de eerste lijn. “Niet omdat we als grote
broer de regie van de huisarts willen overnemen, maar
omdat we weten dat een goede samenwerking met de
huisartsen van één plus één drie kan maken. Voorbeelden
van deze samenwerking zijn de bouw en exploitatie van
HOED-en of Gezondheidscentra, de geplande samenwerking
tussen de Huisartsenpost van de SMASH en de
Spoedeisende Hulp, het diabetes-oproepsysteem, ondersteuning
door medewerkers van de Stichting Bronovo-
Nebo in huisartsenpraktijken, ZorgDomein, serviceverlening
aan expats en gezamenlijke scholing. Voor de
toekomst zien we zorg in de ‘anderhalve lijn’, waarbij de
kunstmatig opgeworpen muren tussen eerste en tweede
lijn verdwijnen. De huisarts moet hierbij vooral de regie
over de eigen praktijk houden, maar kan in veel facetten
een beroep doen op ondersteuning en faciliteiten vanuit
Ziekenhuis Bronovo met een makkelijke doorloop naar de
kennis of kunde van de specialist.
Jan Berssenbrugge

Zelfstandig blijven wonen in Benoordenhout
door Nebo Thuiszorg
Zelfstandig wonen is een groot goed. Als iemand ouder
wordt, ziek is of moeilijk ter been raakt, komt deze zelfstandigheid
in het geding en kan een verhuizing naar
een zorginstelling in zicht komen. Sinds juni 2007 biedt
Verpleeghuis Nebo, onder de naam Nebo Thuiszorg, in de
wijk Benoordenhout zorg aan mensen die nog zelfstandig
wonen. Peter de Wilde, hoofd paramedische dienst Nebo,
en Annie van Antwerpen, hoofd thuiszorgteam Nebo, leggen
uit wat Nebo Thuiszorg inhoudt.
Peter de Wilde: “Nebo Thuiszorg zorgt ervoor dat mensen
in de wijk Benoordenhout zolang mogelijk in de eigen
vertrouwde omgeving kunnen blijven wonen. De hulpverleners
komen bij de mensen thuis. Nebo Thuiszorg is
een samenwerkingsverband tussen Verpleeghuis Nebo en
Respect Zorggroep Scheveningen. Het biedt verpleging,
verzorging en begeleiding aan mensen die, ongeacht hun
leeftijd, door een lichamelijke ziekte of beperking of door
een psychogeriatrische aandoening, zorg nodig hebben in
de thuissituatie. Daarnaast is behandeling of begeleiding
mogelijk van diverse medische en paramedische deskundigen,
zoals de verpleeghuisarts, psycholoog, fysiotherapeut,
ergotherapeut, logopedist, diëtist of maatschappelijk werker.”
Waar bestaat de zorg thuis uit?
Annie van Antwerpen: “De zorg thuis varieert van eenvoudige
ondersteuning tot intensieve verpleeghuiszorg.
In overleg met de cliënt, partner of familie wordt bepaald
welke zorg nodig is. Het zorgteam bestaat uit verpleegkundigen
en verzorgenden. Zij werken in kleine teams,
waardoor veelal dezelfde hulpverleners bij de mensen thuis
komen. Ook kunnen ze snel inspringen op een verandering
in de zorg- of ondersteuningsbehoeften.”
Welke expertise biedt Verpleeghuis Nebo?
Peter de Wilde: “Nebo Thuiszorg kan een beroep doen op
diverse deskundigen van Verpleeghuis Nebo, zoals fysiotherapeuten
of ergotherapeuten. Zij worden bijvoorbeeld
ingeschakeld als er problemen zijn met opstaan, lopen,
het vinden van een goed loophulpmiddel, bij aanpassingen
in huis of bij het kiezen en aanvragen van een stoel
of rolstoel. Ook zijn activiteitenbegeleiders inzetbaar voor
begeleiding en ondersteuning, bijvoorbeeld bij alledaagse
bezigheden als wandelen, boodschappen doen en koken.
De thuiswonende cliënten kunnen gebruikmaken van alle
mogelijkheden die Verpleeghuis Nebo en Respect bieden
zoals dagbehandeling, dagverzorging en kortdurende opname
- bijvoorbeeld na een operatie. Ook stervensbegeleiding
in de thuissituatie behoort tot de mogelijkheden.”
Hoe kan iemand zich aanmelden voor Nebo Thuiszorg?
Annie van Antwerpen: “Om voor ondersteuning van Nebo
Thuiszorg is aanmerking te komen, is een indicatie nodig.
Deze kan aangevraagd worden via het Centrum Indicatiestelling
Zorg (CIZ) in Den Haag, telefoon 0900 - 249 46 36.
Nebo Thuiszorg biedt zo nodig hulp bij het invullen van de
formulieren.
Meer informatie over Nebo Thuiszorg:
Annie van Antwerpen, hoofd thuiszorgteam Nebo
Tel: 070 - 306 10 20 of 070 - 312 37 28 / 37 37
E-mail: a.vanantwerpen@rzgs.nl
Annie van Antwerpen en Peter de Wilde voor Verpleeghuis Nebo

i n f o - b u l l e t i n
huisartsen
Patiëntveiligheid in Ziekenhuis Bronovo
Pilot decentraal melden incidenten krijgt vervolg
In februari 2006 is op de derde en vijfde etage in Ziekenhuis
Bronovo een pilot gestart met twee decentrale patiëntveiligheidscommissies
(PVC’s). De PVC’s zijn ingesteld in het
kader van het Project Patiëntveiligheid. Dit project is gericht
op de ontwikkeling en invoering van een veiligheidsmanagementsysteem.
De PVC’s hebben de afgelopen periode alle
incidentmeldingen van de afdelingen binnen hun cluster
ontvangen en behandeld. De commissies bespreken incidenten
op de afdeling zelf, de plaats waar ook een oplossing
bedacht en ingevoerd moet worden.
Een half jaar na de invoering van de PVC’s zijn de resultaten
van de pilot geëvalueerd. Op de betreffende afdelingen
blijken de decentrale PVC’s bij te dragen aan een
groeiend draagvlak voor het melden van incidenten. Verder
is geconcludeerd dat medewerkers vinden dat de wijze
waarop de PVC’s de meldingen afhandelen een positieve
bijdrage levert aan de patiëntveiligheid. Op basis van de
evaluatie zijn verschillende aanbevelingen gedaan over de
verdere uitrol van het project. Inmiddels is duidelijk hoe het
decentrale melden verder vorm krijgt in Bronovo.
Hoe ziet de nieuwe meldingsstructuur eruit?
Vanaf 1 oktober 2007 worden alle meldingen van incidenten
in de patiëntenzorg behandeld door één van de vier
decentrale PVC’s. Voorheen behandelde de MIP-commissie
deze incidenten. Nu gaat de MIP-commissie aan de slag als
calamiteitencommissie. Haar taak is iedere niet-beoogde of
onverwachte gebeurtenis te onderzoeken die tot de dood
of een ernstig schadelijk gevolg voor die patiënt heeft
geleid. Vanuit de commissie gaan beleidsadviezen naar de
Raad van Bestuur, die preventieve maatregelen kan nemen
om tot een betere beheersing van risico’s te komen.
Stuurgroep VMS
Calamiteitencommissie
PVCvalincidenten
PVC-medicatie
veiligheid
Raad van Bestuur
Centrale PVC
PVC-clusters
2 & 3 en zorgondersteunende
afdelingen
PVC-clusters
1 & 4 en zorgondersteunende
afdelingen
Uit de trendanalyse van de afgelopen jaren blijkt dat de
meeste incidenten die gemeld worden (ruim 60%) betrekking
hebben op medicatie of vallen. Daarom is besloten
voor deze twee onderwerpen twee specifieke commissies
in te stellen. Daarnaast worden twee algemene decentrale
patiëntveiligheidscommissies ingesteld.
De PVC’s in de nieuwe structuur gaan vanaf 1 oktober van
start onder voorzitterschap van een medisch specialist. De
samenstelling van de PVC’s is multidisciplinair. De rol van
de centrale PVC is met name gericht op het creëren van
afstemming tussen de vier decentrale PVC’s én zorgdragen
dat ook op ziekenhuisniveau inzicht bestaat in het ontstaan
van incidenten. Hier zal de trendanalyse een belangrijk
hulpmiddel voor zijn.
Wat is een veiligheidsmanagementsysteem?
Een veiligheidsmanagementsysteem (VMS) richt zich
op het beheersen van risico’s voor de patiënt en het
verminderen van schade aan de patiënt. Aspecten
die een vast onderdeel vormen van een VMS zijn:
• Een systeem voor het veilig melden van incidenten
• Een systeem voor incidentenanalyse. Bronovo
heeft de keuze gemaakt voor de Systematische
Incident Reconstructie en Evaluatie (SIRE). Hier zijn
inmiddels ruim dertig medewerkers in opgeleid.
Een SIRE is een gestructureerde manier om een
incident te reconstrueren (wat is er gebeurd?) en
te evalueren (waarom is het gebeurd?). Een SIRE
beantwoordt de vraag: hoe kan een vergelijkbaar
incident in de toekomst worden voorkomen?
• Een systeem om verbetermaatregelen en de aanbevelingen
uit een incidentenonderzoek te managen.
• Een risico-inventarisatie van processen (prospectieve
risico-analyse).
Een VMS is gebaseerd op hetzelfde basisconcept als
kwaliteitssystemen. Een VMS kan dan ook in een
kwaliteitssysteem worden geïntegreerd. De landelijke
minimumeisen aan een veiligheidsmanagementsysteem
zijn met ondersteuning van het NEN
(Nederlands Normalisatie-instituut) in samenwerking
met de sector opgesteld. Deze basiseisen zijn vastgelegd
in de NTA 8009-2007 'Veiligheidsmanagementsysteem
voor ziekenhuizen en instellingen die ziekenhuiszorg
verlenen’. Deze normen worden op termijn
meegenomen in de NIAZ-accreditatie. In 2008 dient
in alle ziekenhuizen van Nederland een VMS te zijn
geïntroduceerd.

Uitnodiging symposium Veiligheidsmanagementsysteem
Het doel van een VMS is om de patiëntveiligheid in
ziekenhuizen systematisch te verbeteren door het
inventariseren en vervolgens beheersen van risico’s.
Dit betekent dat voor alle zorgverleners het praten over
veiligheid volstrekt gewoon moet worden, evenals het
melden van een (mogelijk) incident.
Ziekenhuis Bronovo heeft de afgelopen drie jaar
gewerkt aan de ontwikkeling en implementatie van een
VMS. Centraal stond daarbij een nauwe samenwerking
tussen het management en de werkvloer. Daarbij is
gebruikgemaakt van de expertise van Shell Nederland.
Onder leiding van dagvoorzitter Bas van Werven
(presentator Business News Radio) zullen onder meer
Rein Willems (President Directeur Shell Nederland),
Martin van Rijn (Directeur-Generaal gezondheidszorg
van ministerie van VWS) en prof. dr. Hans van der Hoeven
(Hoogleraar intensive care UMC Radboud) hun ervaringen
presenteren en in discussie gaan over de vraag:
Wat zijn de voorwaarden om met een veiligheidsmanagementsysteem
meetbaar de kwaliteit te
verbeteren?
Aanmelden kan via avkooten@bronovo.nl.
Op donderdag 4 oktober 2007, van 16.00 tot 19.30
uur, worden de bereikte resultaten in Ziekenhuis
Bronovo gepresenteerd, gevolgd door een discussie
met deskundigen op het gebied van patiëntveiligheid.
Locatie: Shell learning Centre, Carel van
Bylandtlaan 16, Den Haag
Oktober: Internationale Borstkankermaand
Het wordt een traditie: oktober is Borstkankermaand in
Bronovo. Dit betekent dat we de hele maand aandacht
besteden aan borstkanker en dat - zoals iedere jaar - tijdens
een symposium wordt ingegaan op een bepaald aspect rond
borstkanker. Dit jaar is dat aspect mastopathie.
Waarom is dit jaar voor dit thema gekozen?
“In de loop van 2007 verschijnen twee publicaties waarin
zijdelings ook aandacht wordt geschonken aan mastopathie.
Het eerste is de Richtlijn Screening en Diagnostiek
van het Mammacarcinoom, een herziening van de richtlijn
die in 2000 is gepubliceerd”, vertelt Onno Guicherit, chirurg
en initiatiefnemer van de Borstkankermaand.
“De tweede publicatie is het boek over en van Liset
Versteeg met de titel ‘Geen haar op mijn hoofd!’. Liset
was bekend met mastopathie. Op vrijdag 13 januari 2006
is, nadat Liset een knobbel in haar oksel had ontdekt, bij
haar in Ziekenhuis Bronovo borstkanker vastgesteld. Liset
en haar man Bart, die fotograaf is, besloten het hele proces
van de behandeling en genezing in beeld te brengen.
In het boek vertelt Liset haar eigen ervaringen en komen
verschillende medewerkers van Ziekenhuis Bronovo die bij
het ziekteproces van Liset betrokken waren aan het woord.
Alle stappen worden nauwgezet in beeld gebracht, van
de operatie tot en met de bestraling. Het boek wordt op
1 oktober in Bronovo gepresenteerd.”
Symposium
Het symposium over mastopathie wordt gehouden op
1 oktober om 20.00 uur in het auditorium en is voor iedereen
toegankelijk. Gastspreker is dr. Harmien Zonderland,
radioloog in het AMC.

i n f o - b u l l e t i n
huisartsen
Communicatie belangrijk
bij MRSA-besmetting
Het afgelopen jaar zorgde de MRSA-bacterie een aantal keer
voor onrust in Ziekenhuis Bronovo en omgeving. Inmiddels
is alles onder controle. Nog enkele MRSA-patiënten zijn in
isolatie opgenomen. Maar er zijn geen beperkingen voor
de opname of onderzoeken. Medisch microbioloog dr. Henk
Bijlmer vertelt over het beleid van Ziekenhuis Bronovo en de
rol van de huisarts.
“Er zijn twee mogelijkheden”,
zegt Bijlmer. “In het
ene geval krijg je een patiënt
binnen van wie je weet dat
hij besmet is met de MRSAbacterie
of van wie je weet
dat hij verdacht is. Dan is
er niets aan de hand. Wij
nemen onze maatregelen en
de bacterie blijft waar hij is:
bij die ene patiënt. Het komt
ook voor dat de bacterie
Henk Bijlmer
onverwacht opduikt. Dat is
een probleem. Als je het ontdekt,
ben je te laat en kan de bacterie al zijn overgedragen.”
Dit was twee maanden geleden het geval.
Dilemma
“Niet alle typen MRSA-bacterie zijn even overdraagbaar”,
vertelt Bijlmer. “Bij het onderzoek twee maanden geleden
vonden we vier stammen. Eén van onze medewerkers bleek
een stam bij zich te dragen die nauwelijks besmettingsgevaar
opleverde. Als we haar niet hadden onderzocht,
hadden we dat nooit geweten en had niemand er last van
gehad. Dat is een moreel dilemma. Als je zoekt, vind je ook
dingen die je liever niet had gevonden omdat ze alleen
maar veel werk opleveren.” Twee stammen bleken goed
overdraagbaar. De geschiedenis daarvan is uitgezocht tot
een jaar terug. Het blijkt dat alle patiënten die de stammen
bij zich droegen op de een of andere manier met elkaar in
contact zijn geweest: in het ziekenhuis, het verpleeghuis,
het zorghotel. Bijlmer: “Het is heel belangrijk om netjes en
hygiënisch te werken. Maar zodra mensen met elkaar in
contact komen, is er gewoon kans op besmetting. Dat is
niet altijd te voorkomen.”
Resistent
Waarom is er zo’n ophef over de MRSA-bacterie? MRSA is
een bacterie die ongevoelig is voor de meeste, gangbare
antibiotica. “Om die reden is het belangrijk deze bacterie
buiten het ziekenhuis te houden. Als te veel mensen
drager zijn van bacteriën die resistent zijn tegen de gangbare
antibiotica, kunnen we het risico niet lopen die antibiotica
in de eerste lijn te gebruiken. Gelukkig zijn er nu
nog alternatieve antibiotica. Maar op den duur is er geen
enkel middel meer dat helpt. In de Verenigde Staten is dat
op een aantal plaatsen al gebeurd. Dat is een ramp want
dan overlijdt de patiënt zonder dat er nog therapie voor
handen is. In Nederland zijn we van die situatie nog een
paar stappen verwijderd. Dat willen we graag zo houden.”
Gezonde mensen worden meestal niet ziek van de MRSAbacterie.
Patiënten met wonden lopen echter een risico. In
een ziekenhuis zijn dat bijvoorbeeld alle operatiepatiënten.
Communiceren
Wat moet de huisarts doen als hij te maken krijgt met een
patiënt met de MRSA-bacterie? Voor de huisarts zelf is
de kans op besmetting gering. Alleen bij een lichamelijk
onderzoek is het verstandig beschermende maatregelen te
nemen. Een huisarts kan de patiënt ook gerust naar huis
sturen. “Daar vormt hij of zij geen gevaar”, weet Bijlmer.
“De meeste mensen zijn immers prima tegen de bacterie
opgewassen. Alleen in zorginstellingen is de concentratie
van mensen met een risicofactor hoog.” Wel is het belangrijk
dat de communicatie tussen ziekenhuis en huisarts en
andersom, goed verloopt. “Vertel dat je iemand instuurt die
de MRSA-bacterie draagt. Vertel als je weet dat iemand in
het buitenland in een ziekenhuis heeft gelegen.”
Intensief contact
Om de bacterie over te dragen, is intensief lichamelijk contact
nodig. Artsen en huisartsen hebben dat meestal niet
met hun patiënten. Verpleegkundigen wél. En de thuiszorg
zou wel eens het zwakste punt in de keten kunnen zijn. “Ik
heb daar geen bewijzen voor”, zegt Bijlmer. “Maar het is
een feit dat zij net als verpleegkundigen een intensief contact
met hun klanten hebben. Alleen zijn ze minder goed
geoutilleerd, moeten ze vaak snel werken, hebben ze te
maken met doorligwonden. Aan die situatie is weinig te
doen. Maar ook hier is de communicatie van groot belang.
Als een thuiszorgmedewerker weet dat een patiënt MRSA
heeft, kan hij of zij toch extra voorzichtig zijn.”
Stigma
Bijlmer vindt het belangrijk te benadrukken dat we een
MRSA-patiënt thuis niet moeten mijden. “In een ziekenhuis
of verpleeghuis krijgen MRSA-patiënten stelselmatig minder
bezoek dan andere zieken. Een arts zal niet even binnenwippen
voor een praatje, een buurman in het verpleeghuis
blijft weg. Voor de patiënt is dat verschrikkelijk. Toch is het
belangrijk in deze situaties voorzichtig te zijn. Maar thuis is
thuis! Thuis is er geen risico en mag er dus ook niet gestigmatiseerd
worden. Wil het kleinkind op bezoek komen?
Dat is geen enkel probleem. Ook niet als die pasgeboren is.
We proberen de MRSA-bacterie buiten de instellingen van
de gezondheidszorg te houden. De rest is epidemiologisch
niet van belang.”

(niet) Roken in Bronovo
Roken: het is een behoorlijk actueel onderwerp met toch
altijd weer veel verschillende meningen en felle voor- en
tegenstanders. De strijd in ziekenhuis Bronovo is beslist:
er wordt binnen (bijna) niet meer gerookt. Wat rest is het
opheffen van het rookgordijn voor de ingang.
De landelijke rookregels zijn in de loop van de jaren steeds
verder aangescherpt en zullen nog scherper worden.
Binnen een paar jaar zal roken in openbare gelegenheden
verboden zijn. Er is al een aantal Europese landen dat
veel strengere rookregels hanteert dan ons land. Roken
en gezondheid gaan absoluut niet samen en roken in een
ziekenhuis hoort daarom niet.
Nieuw rookbeleid
In Ziekenhuis Bronovo is het aantal rookgelegenheden
de afgelopen jaren steeds verder teruggedrongen. Nu is
na intensief
overleg met de
Patiëntenadviesraad,
Ondernemingsraad
en Medische Staf
een nieuw rookbeleid
vastgesteld.
Uitgangspunt is dat roken in het ziekenhuis niet is toegestaan.
Een uitzondering vormt een kleine inpandige rookruimte
op de begane grond, alleen voor medewerkers en
patiënten. Om te voorkomen dat iedereen voor de ingang
gaat roken, waardoor patiënten, bezoekers en medewerkers
alleen met de adem in rookvrij het pand kunnen betreden,
zijn op korte afstand van de ingang rookparaplu’s
geplaatst. Dáár en op het terras bij restaurant De Orangerie
mag de roker zijn stokje opsteken.
Laatste nieuws over het ZorgDomein
ZorgDomein blijft groeien!
In 2005 is ViceVersa opgericht: een projectgroep van de
ziekenhuizen in de regio onder de vlag van de Stichting
Transmurale Zorg Den
Haag en omstreken.
Ziekenhuis Bronovo,
HagaZiekenhuis en
het MCH staken hiermee
de koppen, het
geld en de energie bij
elkaar om het project
ZorgDomein gezamenlijk
verder uit te
voeren. Met succes: in
juni 2006 mochten we via onze nieuwsbrief melden dat de
honderdste huisarts was aangesloten. In februari 2007 was
de 25.000ste verwijzing een feit.
We geven u de stand van zaken per 1 juli 2007:
• 206 verwijzende huisartsen zijn aangesloten.
• 70 huisartsen zitten nog ‘in de procedure’.
• 14.500 verwijzingen naar de Haagse ziekenhuizen in de
eerste helft van 2007.
De problemen die er waren met de koppelingen met de
HISsen zijn gelukkig opgelost. Het aantal verwijzingen en
verwijzende huisartsen blijft toenemen. Zoetermeerse huisartsen
kunnen vanaf dit jaar het Haagse aanbod zien en
gebruiken en vice versa. De geluiden dat het allemaal meer
tijd kost, worden steeds meer overstemd door geluiden
(van ervaren verwijzers) dat het tijd oplevert.
Indien u nog niet met ZorgDomein verwijst, kunt u contact
opnemen met het projectteam ViceVersa. De medewerkers
kunnen u de procedure uitleggen en uitrekenen op welke
vergoeding voor deelname u recht hebt.
Jan Berssenbrugge,
Coördinator huisartsen
Ziekenhuis Bronovo
Het projecteam ViceVersa bestaat uit:
Ziekenhuis Bronovo
Jan Berssenbrugge
070 - 312 45 74 / 070 - 512 72 64
E-mail: jberssenbrugge@bronovo.nl
Huisartsen Kring Haaglanden
Casper Tombrock
070 - 302 98 22
E-mail: ctombrock@kringhaaglanden.nl
HagaZiekenhuis
Anja Korteland
070 - 210 26 43
E-mail: coordinator@zdhaga.nl
Stichting Transmurale Zorg Den Haag e.o.
Mia van Leeuwen
070 - 379 50 92
E-mail: info@transmuralezorg.nl
Medisch Centrum Haaglanden
Marieke Verlaat
070 - 330 27 90
E-mail: huisarts@mchaaglanden.nl

i n f o - b u l l e t i n
huisartsen
1 0
Marktwerking, mededinging en kwaliteit:
goed voor de gezondheid(szorg)?
Op 3 juli 2007 vond de wetenschapavond voor huisartsen
en medisch specialisten plaats in Kasteel De Wittenburg.
De avond werd georganiseerd
door de Medische Staf van
Ziekenhuis Bronovo. Tijdens de
avond debatteerden mr. Pieter
Kalbfleisch (NMa) en prof. dr.
Pieter A.M. Vierhout (OMS) met
elkaar en het gehoor over de
Pieter Kalbfleisch
vraag of de actuele onderwerpen
marktwerking, mededinging en kwaliteit goed zijn voor de
gezondheidszorg én de gezondheid. Een impressie…
Dr. Onno R. Guicherit, chirurg en voorzitter van de
Vereniging Medisch Staf van Ziekenhuis Bronovo, zat het
debat voor. Hij legde de debaters onder andere de volgende
vragen voor: “Wat is de geoorloofde organisatiegraad van
de huisartsen in de eerste lijn?” “Wat is de geoorloofde organisatiegraad
van ziekenhuizen en medisch specialisten in de
tweede lijn?” En: “Met de fusies van zorgverzekeraars hebben
de grootste verzekeraar van het land en nummer twee
samen een marktaandeel van ruim 50%. Wordt een gezonde
marktwerking in de zorgmarkt hierdoor een utopie?”
Wat is de rol van de Nederlandse Mededingingsautoriteit?
Bijzondere markt
Pieter Kalbfleisch, erkent dat de markt van de gezondheidszorg
een bijzondere markt is. “Dit heeft de gezondheidszorgmarkt
echter gemeen met diverse zo niet alle andere
markten”, voegt hij eraan toe. De politiek bepaalt of en
in welke omvang marktwerking toegestaan is; de NMa
houdt toezicht op de praktijk. Als kerntaken heeft de NMa
het tegengaan van kartelvorming en het beoordelen van
voorgenomen fusies. Daarnaast wordt tijd besteed aan guidance,
ofwel het adviseren van ondernemingen. Met name
artikel 81 van het Europees Verdrag is belangrijk voor de
praktijk. Dat bepaalt dat mededinging niet merkbaar mag
worden beperkt, tenzij het een kwaliteitsimpuls of voordeel
voor de consument oplevert.
Gezamenlijk bieden
Kalbfleisch ziet concurrentie in de zorg als bevorderlijk voor
kwaliteit en innovatie. Twee casus uit de zorg licht hij toe.
Ten eerste noemt hij de zorgmakelaar, die door zorgaanbieders,
bijvoorbeeld huisartsen, wordt ingeschakeld voor
onderhandelingen met
de zorgverzekeraar. In
de richtsnoeren voor
de zorgsector heeft
de NMa omschreven
wat in dat geval wel
en niet geoorloofd is.
In het door de heer
Hendriks, voorzitter
Raad van Bestuur
Kasteel De Wittenburg
Stichting Bronovo-
Nebo, genoemde voorbeeld van de Haagse zorgverzekeraars
die de huisartsen uitnodigen om gezamenlijk biedingen te
doen voor zorg aan chronisch zieken, is volgens de heer
Kalbfleisch geen sprake van misbruik van aanmerkelijke
marktmacht door de eerste lijn, omdat het initiatief van de
zorgverzekeraars zelf uitgaat.
Machtspositie
De tweede casus is de (voorgenomen) concentratie van
ziekenhuizen in Zeeland. Na een eerste onderzoek concludeerde
de NMa dat deze fusie mogelijk leidt tot een economische
machtspositie. De NMa was niet overtuigd van de
kwaliteitsvoordelen ten opzichte van de mogelijke nadelen.
Als maatstaf voor kwaliteitsverbetering werd gehanteerd
dat de fusie de kwaliteit objectiveerbaar, kwantificeerbaar
en verifieerbaar moest verbeteren. Aangezien dit naar het
oordeel van de NMa niet het geval was, zou de fusie tot
ongeoorloofde concurrentiebeperking leiden. Uiteindelijk
Mr. Pieter Kalbfleisch is sinds 1 juli 2005 voorzitter van de
Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit
(NMa). De uitvoering van de mededingingswet is
opgedragen aan dit instituut. De NMa handhaaft het verbod
op kartels en misbruik van een economische machtspositie
en toetst fusies en overnames. De NMa is vanaf 1 januari
1998 actief als toezichthouder op de mededinging. Van september
2003 tot juli 2005 was Pieter Kalbfleisch directeurgeneraal
van de NMa. Daarvoor was hij lange tijd rechter in
Haarlem en Den Haag, onder meer in de functie van coördinerend
vice-president van de rechtbank Den Haag. Hij begon
zijn loopbaan als advocaat en procureur in Arnhem en vervolgens
in Haarlem. Pieter Kalbfleisch studeerde Nederlands
recht aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, met als afstudeerrichting
privaatrecht.
Prof. dr. Pieter A.M. Vierhout is chirurg en algemeen
voorzitter van de Orde van Medische Specialisten (OMS).
Pieter Vierhout is deeltijdhoogleraar aan de Universiteit
van Twente (vakgebied geneeskunde en management).
Voorheen was hij voorzitter van de Nederlandse Vereniging
voor Heelkunde en opleider en voorzitter van de maatschap
Heelkunde in het Medisch Spectrum Twente. Hij is
twintig jaar clubarts geweest bij FC Twente. Pieter Vierhout
werd opgeleid in het Academisch Ziekenhuis Leiden (thans
LUMC). Tijdens zijn opleiding was hij gedurende enkele
maanden gedetacheerd in Ziekenhuis Bronovo. Hij schreef
zijn dissertatie over het pancreascarcinoom en was na zijn
opleiding gedurende enkele jaren hoofd van de afdeling
Traumatologie van het AZL.

hebben de ziekenhuizen besloten de vergunningaanvraag
in te trekken (zie ook het jaarverslag 2006 van de NMa,
www.nma-dte.nl). Over de fusiegolf onder zorgverzekeraars
stelt Kalbfleisch dat zorgverzekeraars wel een bepaalde
marktmacht mogen ontwikkelen maar deze niet mogen
misbruiken.
Hoe krijgt de patiënt de zorg waar hij recht op heeft?
Vrije prijzen
Pieter Vierhout schetst het toekomstperspectief van een
Europees zorgmodel. In 2008 zal 20% van het ziekenhuisbudget
gebaseerd zijn op vrije prijsvorming (nu nog 10%)
en zal ‘volume maal uurtarief’ het inkomen van de medisch
specialist bepalen. De verwachting is dat in de toekomst
70% van het ziekenhuisbudget gebaseerd is op vrije prijsvorming.
Volgens dezelfde verwachting is het uurtarief
van de medisch specialist van 2012 vrij onderhandelbaar.
Het aantal ziekenhuizen in Nederland zal afnemen van
circa honderd tot veertig à vijftig. Het veld zal bestaan
uit regionale kernziekenhuizen met daaromheen grote
en kleine satellieten. Ook het aantal private ziekenhuizen
Life cooking in restaurant
De Orangerie
Sinds 3 september is ‘personeelrestaurant’ De Orangerie ook
’s avonds geopend. Patiënten, bezoekers, buurtbewoners én
huisartsen zijn welkom het diner te komen gebruiken.
Zelfbedieningsrestaurant De Orangerie is zeven dagen per
week van 17.00 tot 20.00 uur geopend voor ‘het grote
publiek’, dus ook op zaterdag en zondag. De keuken in het
restaurant is ingericht volgens het life-cooking concept.
Dit betekent dat de koks in een open keuken de gerechten
bereiden. Er is keuze uit vlees-, vis- en vegetarische gerechten.
Daarnaast maken een saladebar en een uitgebreide
keuze in koffiesoorten, andere drankjes en overheerlijke
broodjes De Orangerie tot een restaurant waar de bezoeker
lekker en gezond kan eten.
zal toenemen. “We moeten echter voorkomen dat we
een National Health Service als in het Verenigd Koninkrijk
krijgen!”
Europa
“De verwachting is dat in de toekomst (over 10 jaar?)
30% van de huisartsen bij ziekenhuizen werkzaam is”, stelt
Vierhout. “Ook Europa zal veel belangrijker worden. Nu
al maken patiënten uit de grensstreken veelvuldig gebruik
van gezondheidszorg over de grens. De politiek bepaalt
hoeveel geld aan zorg wordt besteed. De Nederlandse
Zorgautoriteit speelt daarbij een belangrijke rol. Maar naast
de zorgautoriteit dient er een kwaliteitsautoriteit te komen.
De kwaliteit moet meetbaar en beter worden. De liberalisering
en toenemende concurrentie in de zorg leiden tot uitdagingen
voor zowel de eerste als de tweede lijn. De zorg
zal er echter niet goedkoper door worden, dat is een illusie!
Wel zal in de toekomst voor excellentie betaald worden en
zullen headhunters uitstekende specialisten wegkopen met
goede aanbiedingen.”
Landelijk elektronisch
patiëntendossier (EPD)
De ministerraad heeft op voorstel
van Minister Klink ingestemd met het
wetsvoorstel voor een landelijk elektronisch
patiëntendossier (EPD).
Dit dossier is belangrijk om de veiligheid
in de zorg te verbeteren. Fouten
met medicatie kunnen zo bijvoorbeeld
beter worden vermeden. Dit
leidt tot minder onnodige ziekenhuisopnames
en minder ernstige incidenten.
Het wetsvoorstel schept de kaders voor het EPD.
Het regelt onder andere de verplichting voor zorgaanbieders
om aan te sluiten op het EPD en de eisen waaraan de
beveiliging moet voldoen. Ook de rechten van patiënten,
inclusief de mogelijkheid om bezwaar te maken tegen deelname
aan het EPD, staan in het wetsvoorstel.
Er wordt gestart met de invoering van het waarneemdossier
huisartsen en het elektronisch medicatiedossier. Bij algemene
maatregel van bestuur wordt vervolgens geregeld welke
zorgaanbieders en beroepsbeoefenaren wanneer en hoe
de gegevens van hun cliënten aan het EPD toevoegen. Het
wetsvoorstel, dat in het coalitieakkoord is aangekondigd,
treedt naar verwachting op 1 januari 2009 in werking.
De Ministerraad heeft ermee ingestemd dat het wetsvoorstel
voor advies aan de Raad van State wordt gezonden.
De teksten van het wetsvoorstel en het advies van de Raad
van State worden pas openbaar bij indiening bij de Tweede
Kamer.
1 1
De Orangerie is nu zeven avonden per week geopend
Rick Tersmette
Projectsecretaris Soarian

i n f o - b u l l e t i n
huisartsen
1 2
Nieuw in Bronovo: de poortarts
Het team van de Spoedeisende Hulp
stelt zich aan u voor
U heeft het misschien al gemerkt: in juli is de nieuwe medische
bezetting van de Spoedeisende Hulp gestart. Voortaan
worden de patiënten die de eerste hulp aandoen beoordeeld
en behandeld door één van onze poortartsen. Een
poortarts is een HAIO of een AGNIO en heeft een aanstelling
voor een jaar. Hij of zij staat onder begeleiding van een
SEH‐arts. Binnenkort zullen de poortartsen de Spoedeisende
Hulp 24 uur per dag, zeven dagen per week bemannen,
samen met de dienstdoende AIOS Heelkunde en Interne
Geneeskunde.
Sophie Stroeken, ChunYu Wong en Merel Scheurkogel
Sophie Stroeken, AGNIO
“Mijn naam is Sophie en ik heb geneeskunde gestudeerd
aan de Universiteit van Amsterdam (AMC). Sinds 4 juni
werk ik met veel plezier op de Spoedeisende Hulp van
Bronovo, aanvankelijk voor Interne Geneeskunde, nu als
algemeen poortarts. De vriendelijkheid en behulpzaamheid
van alle specialisten in Bronovo is opvallend en hartverwarmend.
Ik hoop dat wij poortartsen die traditie in ere
houden en uitgroeien tot een betrouwbaar team waar alle
specialismen op kunnen varen.”
Maartje Reijers, Patrick Verhoeven en Anine van Koert
ChunYu Wong, AGNIO
“Hallo, mijn naam is ChunYu. Ik ben 24 jaar en net met
veel plezier afgestudeerd aan de Universiteit van Leiden.
Mijn doel is om zoveel mogelijk kennis op te doen op het
gebied van acute geneeskunde, voordat ik me verder ga
specialiseren in de heelkunde. In mijn vrije tijd trek ik het
land door met mijn band waarin ik drum.”
Maartje Reijers, AGNIO
“Ik ben Maartje en ik werk sinds 1 juli als poortarts op de
SEH. Ik heb gestudeerd in Rotterdam en woon daar nog
steeds. Hiervoor heb ik bijna twee jaar als assistent gynaecologie
gewerkt in Rotterdam-Zuid. Mijn uiteindelijke doel
is huisarts te worden. Ik hoop hier in Bronovo heel veel
ervaring op te doen voor mijn verdere toekomst.”
Anine van Koert, AGNIO
Anine heeft gestudeerd in Utrecht en werkte daarna een
paar maanden in een ziekenhuis in Malawi. Haar hart ligt in
de tropen en na ervaring opgedaan te hebben als poortarts
in Bronovo wil ze de tropenopleiding gaan doen.
Michelle Coppoolse, HAIO
Michelle is een tweedejaars HAIO met een achtergrond
in de Sportgeneeskunde. Ze is zelf ook erg sportief, houdt
van wielrennen, beachvolleybal en vooral deltavliegen.
De goedlachse Michelle versterkt ons team tot december
2007.

Martijn Sijbom, HAIO
“Ik ben in 2004 afgestudeerd aan de Universiteit Leiden.
Daarna heb ik anderhalf jaar gewerkt als arts-assistent
kindergeneeskunde in het Albert Schweitzer ziekenhuis in
Dordrecht en het Wilhelmina kinderziekenhuis in Utrecht.
In maart 2006 ben ik begonnen met de huisartsopleiding.
Mijn eerste jaar heb ik gewerkt in een huisartsenpraktijk in
Katwijk en de afgelopen drie maanden in verpleeghuis de
Eshoeve. Ik ben 1 juni begonnen in Bronovo.”
Merel Scheurkogel, AGNIO
Merel Scheurkogel werkt sinds 3 september als poortarts bij
de Spoedeisende Hulp. Ze strijkt neer in Den Haag, nadat
ze het nodige van de wereld heeft gezien. Ze studeerde
geneeskunde in Leiden, maar volgde ook vakken in Valencia
(Spanje) en liep co-schappen in Suriname. Nu is zij net
terug van een wereldreis. Merel heeft vooral belangstelling
voor de snijdende vakken.
Patrick Verhoeven, HAIO
“Patrick is mijn naam en ik ben tot eind augustus als
tweedejaars huisarts in opleiding verbonden aan de
Spoedeisende Hulp van Bronovo. De eerste 4½ maand heb
ik op de SEH gewerkt voor de Heelkunde. Ik zie uit naar de
samenwerking in de komende zes weken en uiteraard de
tijd daarna als huisarts!”
Annechien Alkemade, SEH-arts
“Na vijf jaar gewerkt te hebben op de SEH van het MCH
Westeinde, kom ik nu het poortartsenteam van Bronovo
versterken. Mijn rol zal bestaan uit directe supervisie op de
werkvloer en coördinatie van de patiëntenzorg en de poortartsen.”
1 3
Ziekenhuis Bronovo tevreden
over trays operatiekamers
Op de klinische operatiekamers van Ziekenhuis Bronovo
gebruiken we vanaf april trays, die geleverd worden door
Cardinal Health. Volgens Loek Kossen, manager Zorg in
Bronovo, draait een en ander naar volle tevredenheid.
oogpunt van efficiency is besloten trays te ontwikkelen.”
Een speciale projectgroep binnen het ziekenhuis hield zich
bezig met de samenstelling van de inhoud van de trays.
Afdekken
Een belangrijk onderdeel van de tray is het patiëntafdekmateriaal.
“Dit neemt namelijk de meeste ruimte in”, legt
Kossen uit. “We hebben gekozen voor polypropuleen vanwege
de kwaliteit, de sterkte van het materiaal, de ondoorlaatbaarheid
en de drapeerbaarheid.”
Tijdwinst
De firma Cardinal Health levert nu 34 compleet gevulde
trays voor 34 soorten operaties. “Deze nieuwe werkwijze
levert een belangrijke tijdwinst op”, vindt Loek Kossen.
“De werkzaamheden zijn eenvoudiger geworden. Je hebt
nu in één keer alles bij de hand.” Een bijkomend voordeel
is dat ander (goedkoper) personeel nu de instrumenten en
disposables voor een operatie kan klaarzetten. Voorheen
deden de operatieassistenten dit. Dat bespaart personeelskosten.
34 compleet gevulde trays voor 34 soorten operaties
“Aan de invoering is een ruime periode van onderzoek
voorafgegaan,” vertelt Kossen. “Drie jaar geleden is het
project ‘Patiëntgericht klaarzetten’ gestart. Voorheen werden
elke dag instrumenten en disposables klaargezet voor
de operaties. Dat betekende veel werk. Onder meer uit het
Geen opslagruimte
De trays worden per dag besteld én afgeleverd. Dat betekent
dat er geen extra opslagruimte meer nodig is in het
centrale magazijn. “De implementatie heeft de nodige inzet
gekost, maar het levert ons heel veel voordelen op”, constateert
Loek Kossen. De bedoeling is de trays op termijn
ook in te voeren op de poliklinische operatiekamers en op
diverse poliklinieken.

i n f o - b u l l e t i n
huisartsen
1 4
Nieuws van Gezondheidscentrum Wassenaar
Groen licht voor tijdelijke bouwlocatie
Dinsdag 10 juli is het College van Burgemeester en
Wethouders van Wassenaar akkoord gegaan met de
tijdelijke bouwlocatie voor het gezondheidscentrum op de
Dokter Mansveltkade. Dit betekent groen licht voor het
opstarten van de procedures om deze bouw mogelijk te
maken. Het tijdelijke bouwwerk zal bestaan uit een constructie
met portocabines, in afwachting van de bouw van
een nieuw gezondheidscentrum op de huidige locatie aan
de Hofcampweg. De globale tijdsplanning is nog steeds dat
we eind 2008 naar ons tijdelijke onderkomen verhuizen en
eind 2010 het nieuwe centrum betrekken.
Jan Berssenbrugge,
Locatiemanager Gezondheidscentrum Wassenaar
Ergotherapie
Op dinsdagochtend van 09.30 tot
11.30 uur houdt ergotherapeut
Nicolette Smits, van de Stichting
Bronovo-Nebo, spreekuur in
Gezondheidscentrum Wassenaar.
Dit betekent een extra service aan
de eerste lijn in Wassenaar, aan de
medisch specialisten in Ziekenhuis
Nicolette Smits
Bronovo en niet in de laatste
plaats aan de inwoners van Wassenaar. Patiënten kunnen
op verwijzing van de huisarts of specialist op genoemde tijd
binnenlopen op dit spreekuur zonder afspraak. Nicolette is
in Wassenaar op dinsdagochtend bereikbaar op nummer
070 - 512 72 45. Haar e-mailadres is nsmits@bronovo.nl.
Openingstijden Laboratorium bloedprikken
Locatie Adres Tijden
Ziekenhuis Bronovo,
polikliniek Bloedafname, 2e etage
Ziekenhuis Bronovo,
polikliniek Bloedafname, 2e etage
Bronovolaan 5, Den Haag
Bronovolaan 5, Den Haag
elke werkdag van 7.30 uur - 16.00 uur
zaterdag 8.00 uur - 11.00 uur
Gezondheidscentrum Wassenaar Hofcampweg 65, Wassenaar elke werkdag 8.00 uur - 11.00 uur
Verpleeghuis Mechropa Scheveningseweg 96,
Scheveningen
maandag en donderdag 9.30 uur - 11.00 uur
Huize Deo Gratias,
ingang Nieuwe Parkfysio
Nieuwe Parklaan 85,
Scheveningen
woensdag 14.00 uur - 15.00 uur
Medisch Centrum Loudon Loudonstraat 118, Den Haag elke werkdag 8.00 uur – 10.30 uur
Apotheek Wassenaar-Zuid Rijksstraatweg 703, Wassenaar dinsdag en vrijdag 9.30 uur - 11.00 uur
Kinderfysiotherapie
Hofstede-Buitenhuis
Bruijnings Ingenhoeslaan 122,
Voorburg
maandag, dinsdag en vrijdag 08.30 - 10.30 uur
Buurthuis Het Klokhuis Celebesstraat 4, Den Haag maandag, woensdag, donderdag en vrijdag 8.15 - 9.15 uur
dinsdag 10.00 - 11.00 uur
Nieuws van de polikliniek Kindergeneeskunde
Expatpoli
De polikliniek Kindergeneeskunde is onlangs gestart met een
spreekuur voor kinderen van expats. Dit initiatief is genomen
na veel verzoeken van huisartsen, de Gemeente Den Haag en
organisaties en instellingen waar veel expats werken.
Met name de ingewikkelde materie rond vaccinaties bij kinderen
die regelmatig verhuizen van het ene land naar het
andere was aanleiding voor huisartsen om om een dergelijk
spreekuur te vragen. Als huisarts kunt u expats met hun
kinderen verwijzen naar dit spreekuur. Het is niet de bedoeling
dat expats die een huisarts hebben, buiten de eerste
lijn om het spreekuur bezoeken. Als dit wel gebeurt, zullen
de kinderartsen uitleggen dat de huisarts in principe de
verwijzer is naar deze speciale poli voor expats.
Het spreekuur is om de week op dinsdagmiddag tussen
14.00 en 16.00 uur. Omdat de reguliere toegangstijd voor
de kindergeneeskunde momenteel maar twee dagen is, kan
het dus zijn dat de wachttijd voor deze speciale expatpoli
iets langer is dan de reguliere toegangstijd.
ADHD-poli
Twee kinderartsen op de Kinderpoli hebben als interessegebied
ADHD. Dit zijn Irene Hofmeijer en Rita van den
Tooren. Momenteel worden in Bronovo acht tot tien
ADHD-patiënten per week gezien. Om de diagnose te stellen
is ook psychologisch of soms psychiatrisch onderzoek
noodzakelijk. In het najaar starten we met een gecombineerde
poli van een kinderarts en een psycholoog. De diagnose
kan aldus in één bezoek gesteld worden, waardoor
het niet meer noodzakelijk is om vanuit Bronovo naar een
andere instantie te verwijzen. Als deze poli daadwerkelijk
gestart is, volgt hierover uitgebreider bericht.

Spreekuren in Gezondheidscentrum Wassenaar
1 5
Overzicht spreekuren in Gezondheidscentrum Wassenaar
Vrijwel alle specialismen van Ziekenhuis Bronovo houden
spreekuur in het gezondheidscentrum. Door de aanwezigheid
van het gezondheidscentrum aan de Hofcampweg,
hoeven de meeste Wassenaarders met gezondheidsproblemen
niet direct naar ziekenhuizen in nabij gelegen gemeenten.
Cardiologie
Op afspraak
Chirurg dinsdag 08.30 - 10.00 uur
Ergotherapeut dinsdag 09.30 - 11.30 uur
Gynaecologen
maandag
dinsdag
14.00 - 16.00 uur
09.00 - 11.30 uur
Internist woensdag 09.00 - 11.00 uur
Kinderarts woensdag 14.00 - 17.00 uur
KNO-artsen
woensdag
donderdag
13.00 - 15.45 uur
13.30 - 16.20 uur
Longarts dinsdag 14.00 - 16.30 uur
Neuroloog maandag 09.00 - 12.00 uur
Oogarts
Op afspraak
Orthopeed donderdag 08.00 - 11.30 uur
Reumatoloog dinsdag 08.30 - 09.30 uur
Verloskundigen dinsdag 14.00 - 17.00 uur
Laboratorium
(bloedprikken e.d.)
iedere
werkdag
08.00 - 11.00 uur
U kunt Gezondheidscentrum Wassenaar bereiken op
telefoonnummer: 070 - 512 72 00.
Even voorstellen…
de chef de clinique
Neurologie
Met ingang van 1 juli 2007 is de vakgroep Neurologie
versterkt met Mignon Gerrits. Mignon is 34 jaar oud
en neuroloog sinds
april van dit jaar.
Zij is opgeleid in het
St. Elisabethziekenhuis
in Tilburg.
Bewegingsstoornissen,
zoals de ziekte van
Parkinson, hebben haar
speciale belangstelling.
Zij zal als chef de
clinique fulltime meedraaien
in de vakgroep
neurologie.
Beeldenstorm
’t Verleden is nooit verder dan de hoek
der rechtgeaarde straten uit mijn jeugd.
De huizenrij, een slecht gebit. De deugd
achter vitrage als een lendendoek.
De wereld was nog plat en nam ons mee
langs broedkorven van geheimzinnigheid.
Zolders met koffers onvoltooide tijd
trottoirs vol putjes van het G.E.B.
De buurt is opgelapt. Brugwerk en kroon
verdoezelen haar staat. Vreemden gaan nu
voorbij aan waar de mooiste droom begon.
Het plein, een kale vlakte met wat zon
- van ’t eerste licht armzalig residu -
waar ooit een vader woonde met zijn zoon.
Bart
Mignon Gerrits