Werk in behandeling - Landelijk Platform GGz

3. REHABILITATIE
3.1. Inleiding
In Nederland staat het behandelplan centraal en voorop. Eerst moet de cliënt goed zijn ingesteld op
medicijnen en een dag-nacht ritme hebben. Vervolgens komen persoonlijke hygiëne en financiële
problemen aan bod. Daarna moet het huis worden opgeruimd. Pas in de laatste plaats komen studie
en werk in het vizier. Daarmee geven behandelaren een eigen draai aan de definitie van
rehabilitatie.
Volgens de thesaurus zorg en welzijn is rehabilitatie: „een proces waarbij door hulpverlening en
begeleiding en door beïnvloeding van de omgeving een bijdrage wordt geleverd aan het herstel of de
uitbreiding van de handelingscompetentie van de cliënt in zijn woon-, werk- en
leefomstandigheden‟.
In Amerika zijn hulpverleners al zover dat ze het juist omdraaien. Daar staat het maatschappelijk
functioneren op de eerste plaats en wordt de zorg er omheen georganiseerd. 23
Uit zowel literatuur- en veldonderzoek als de interviews blijkt het juist van belang van meet af aan
met rehabilitatie te starten. Bij jongeren betekent dit vaak dat de studie weer wordt opgepakt en
vervolgd. Tegelijkertijd wordt met de behandeling gestart zodat deze binnen een voor de jongere
zinvolle context plaatsvindt. Daartoe worden diverse rehabilitatiemethoden gebruikt. Deze worden
in paragraaf 2 beschreven. Daarna wordt ingegaan op de literatuurbevindingen en een onderzoek
naar de inzet van rehabilitatie in programma‟s voor een eerste psychose. Ook de geïnterviewden
hebben hun mening over rehabilitatie in de GGz-praktijk gegeven. Genoemde knelpunten en
oplossingrichtingen komen in paragraaf 5 aan bod. Het hoofdstuk sluit af met het cliëntperspectief.
3.2. Rehabilitatiemethoden
Op het terrein van rehabilitatie zijn verschillende methodieken ontwikkeld. In deze paragraaf
worden de meest voorkomende methoden kort belicht, te weten: de Individuele
Rehabilitatiebenadering, ACT, Libermanmodules en Individuele Plaatsing en Steun.
3.2.1. Individuele rehabilitatiebenadering
De Individuele Rehabilitatiebenadering (IRB) is een methode om mensen met psychische beperkingen
te ondersteunen bij het realiseren van hun toekomstwensen op het gebied van wonen, werken,
leren, dagbesteding en sociale contacten. De IRB heeft als standpunt dat het complementair aan
behandeling is en geen onderdeel van behandeling. IRB-begeleiding wordt naast de behandeling van
de stoornis gegeven. De cliënt bepaalt op welk terrein hij/zij een wens heeft. In samenspraak met
de hulpverlener wordt het rehabilitatietraject uitgevoerd. De hulpverlener draagt in dit traject ook
zelf thema's aan die relevant zijn voor het traject. 24
23 Jaap van Weeghel en Riet Lochy
24 Bron: Interview met Lies Korevaar, Lector Rehabilitatie Hanzehogeschool
16