Windbrief

De Windbrief 167 mei-juni 2014 _De Windbrief (nieuw) 22-05-14 16:23 Pagina 16
16
Kijken in het Molenmuseum
!%
! " !#
!$
Na het malen en persen van de zaden bleef er een
dikke massa over in de vorm van de haar: de veekoek.
Een koe kreeg twee koeken per dag, als krachtvoer
ter aanvulling op het gras 's zomers en het hooi in
de winter. De veekoek was een belangrijk bijproduct.
Er waren tijden dat veekoeken meer opbrachten
dan de olie.
Voortbouwend op de vroegere Zaanse olieslagers
hebben zich in onze streek nieuwe bedrijven en
industrieën ontwikkeld, sommige van wereldbetekenis.
Ook hier wordt aandacht aan besteed.
Het Blauwepad
Zaanse paden en feesten; zaterdag 6 september
tot en met 7 december 2014.
Typisch voor de Zaanstreek waren de paden. Ze
lagen haaks op de grote weg die langs de Zaan liep.
In de olie
Zaterdag 17 mei tot en met 10 augustus 2014.
In de zomermaanden kunt u de opmerkelijke
tentoonstelling IN DE OLIE bezoeken in het
Molenmuseum. Opmerkelijk, omdat in de expositie
de veelzijdigheid van de toepassingen van olie
wordt belicht en duidelijk wordt hoe immens groot
deze Zaanse bedrijfstak eeuwenlang was.
In de tijd dat er geen elektriciteit en gas was,
speelde olie een belangrijke rol bij de verlichting.
Daarnaast waren er nog talloze andere toepassingen.
De Zaanse oliemolens verwerkten eeuwenlang
oliehoudende zaden en vetten.
De belangrijkste grondstoffen waren lijnzaad, koolzaad,
raapzaad, pinda’s en hennepzaad.
In de 19e eeuw werden ook vethoudende stoffen
zoals cacao en kokos verwerkt.
Vóór de oliebereiding werden de zaden en
vruchten gezuiverd, gemalen en vervolgens geperst.
De olie, die na het persen ontstond, werd verwerkt
in onder andere verf, zeep, lampolie, smeerolie,
bakolie en slaolie.
De paden staken het achterland in en vormden
woongemeenschappen op zichzelf.
Aan het Blauwepad in Zaandam woonden gewone
mannen en vrouwen. Ze werkten in de molens en
fabrieken in het veld en langs de Zaan. Of ze dreven
hun handeltjes op straat en in winkeltjes.
Hier, in de houten huisjes aan het pad leefden ze,
trouwden ze, werkten ze, vierden ze feest en
gingen ze dood.
De tentoonstelling Het Blauwepad geeft een
impressie van het leven aan een Zaans pad rond
1900 tot 1930. K. Wijnands beschreef het leven
aan het Blauwepad in zijn jeugdherinneringen:
“We leefden daar met elkaar en niet langs elkaar.
Niet dat het daar een eldorado was, maar men