2001-23-01 - Vrienden van Blijdorp

Als rechtgeaard Rotterdammer ben ik altijd een beetje trots als ik vanaf den Haag het Kleinpolderplein op rijd
en dan een prachtig zicht heb op de skyline van de stad. Dat trotse gevoel wordt nog eens versterkt door het
oceanium-gebouw en de nieuwe entreepartij van Blijdorp. Voor mijn gevoel voegt dat iets extra's toe aan het
beeld van Rotterdam, en dat was ook de bedoeling toen dit stukje dierentuin werd ontworpen.
Tijdens de winterlezing door Melitta van Bracht hebben we kunnen horen hoe de Botanische afdeling zorgt
voor de 'finishing touch' in de Diergaarde. Zo ook bij de aanleg van de nieuwe entree en het parkeerterrein.
Plannen maken om een parkeerterrein te beplanten lijkt misschien niet bijster interessant, maar in een
gesprek met Melitta werd wel duidelijk dat ook dit een uitdaging was. Bij dit project ging het nu eens niet om
een biotoop met de daarbij behorende beplanting, zodat men in principe vrij was in de keuze van de planten
en bomen. Het terrein ligt buiten de dierentuin en daardoor is er minder controle door planten- en
dierverzorgers. Dat betekent dat de beplanting veel te lijden heeft, onder andere van bezoekers die zich een
weg banen buiten de gebaande paden. Men heeft geprobeerd om een plan te maken dat uiteindelijk een
mooi zicht oplevert, maar tevens zo goedkoop mogelijk is.
Het terrein ligt laag en is omgeven door een talud dat goede mogelijkheden biedt tot beplanten. Bij het
kiezen van bomen voor dit talud heeft men vooral gekeken naar mooie, bijzondere soorten. Daarbij kun je
letten op bladvorm, stam, bessen en dergelijke. Plaats van oorsprong van de bomen maakt niet uit, als ze
maar goed in ons klimaat kunnen overleven.
••••••••
Rond de vijver staan verscheidene exemplaren van de moerascipres (Taxodium) . Deze piramidevormige
boom staat graag op moerassige grond en vind zijn oorsprong in Noord- Amerika. Bij oudere bomen
ontwikkelen zich uit de wortels houtige uitgroeisels, die wel een meter hoog kunnen worden. Deze
luchtwortels worden ook wel ademknieën genoemd, maar we zullen heel wat jaren geduld moeten hebben
voor het zover is.
Eveneens afkomstig uit Noord- Amerika is de mammoetboom (Sequoiadendron
giganteum) . Dit is een prachtig rechtop groeiende naaldboom met een
piramidevormige kroon. De stam is bedekt met een hele dikke onregelmatige bast.
Deze woudreuzen komen vooral voor in Californië, en kunnen enorm groot
worden. Er zijn mammoetbomen bekend van meer dan honderd meter hoog met
een stamdoorsnede van tien meter! In de stammen van enkele dode exemplaren
zijn tunnels uitgehakt waar een auto doorheen kan rijden, dit om aan te geven hoe
groot deze bomen (onder ideale omstandigheden) kunnen worden. In Blijdorp
zullen de mammoetbomen deze grootte waarschijnlijk nooit bereiken.
Leven in een stad met de daarbij behorende luchtvervuiling levert een heleboel
stress op voor bomen en planten, maar dat is weer een verhaal apart waar we
misschien ook eens iets over kunnen vertellen.
Als botanische tuin heeft Blijdorp altijd de wens om de collectie met meer soorten uit te breiden. Hoewel er
al aardig wat eiken te vinden zijn in de Diergaarde stonden er diverse exemplaren op het verlanglijstje. Er zijn
dan ook wel vijf verschillende soorten eiken aangeplant. Naast zomereiken en wintereiken is er onder
andere de wilgbladige eik (Quercus phellos) aangeplant. Zoals de naam van deze eik al zegt lijken de bladeren
op de lancet-vormige bladeren van een wilg in plaats van het ons vertrouwde eikenblad. Naast eiken zijn er
ook nog platanen, elzen, esdoorns en een bijzonderfraaie lijsterbes (Sorbus vi/morinii) te vinden.
Op het parkeerterrein zelf worden de bomen in groepen geplant, die allemaal tot doel hebben om de
bezoekers richting ingang te leiden. De bomen staan in een rij, of worden zelfs in de vorm van een grote pijl
aangeplant, zodat alle lijnen richting entree wijzen. Eerdere tekeningen van het parkeerterrein geven een
traditioneel beeld van parkeervakken met om de paar meter een boom. De definitieve plannen zijn dus
anders geworden. Door de bomen in groepen te plaatsen kun je zichtlijnen maken, waardoor het terrein
veel meer één geheel wordt met de entreepartij en het oceaniumgebouw.
De botanici hebben als een architect gekeken naar het effect van hun plannen. Natuurlijk is een plein vol
auto's niet echt fraai om te zien, en zeker nu de beplanting nog jong en klein is, zijn het toch vooral de rijen
auto's die onze blik vangen . Als de boomgroepen over een paar jaar zijn uitgegroeid tot mooie lanen zal het
een heel ander gezicht zijn. De bomen op het terrein worden elk jaar in vorm gesnoeid. Dit is een manier om
zo min mogelijk onderhoud op het parkeerterrein te hebben. Door de gerichte snoei laten de bomen
weinig takken vallen en zijn ze niet zo windgevoelig. De beplanting op en rond het parkeerterrein hoeft dus
niet afkomstig te zijn uit een bepaalde biotoop. Het moet echter ook geen bonte verzameling worden. Zo
moet er samenhang zijn met planten uit de biotopen die direct achter de entree liggen: het zeeleeuwenverblijf
en Bass Rock.
Voor het zeeleeuwenverblijf is een stukje van de kust van Californië nagebouwd met de daarbij behorende
naaldbomen. Ook buiten de entree, en wel aan de kant van de vijver zijn hier en daar naaldbomèn gebruikt
om een overgangsgebied te creëren zodat er geen dOidelijke scheiding is tussen een gebied met alleen maar
loofbomen en een gebied met enkel naaldbomen.
'OverzICht landschap Blijdorp' - Artist ImpressIon door AdViesbureau Rlede B. V.
Tekst : Monique van Leeuwen- Maat
Met dank aan : Melitta van Bracht, Diergaarde Blijdorp
------------------------------------------------------~~~-----