Geachte heer Van der Veer, mijnheer de voorzitter, dames en heren,

De Academie heeft 200 leden, verdeeld over twee afdelingen: die der Letterkunde,
hiermee wordt bedoeld alle humaniora, en die der Natuurkunde die alle βwetenschappen
en de technische wetenschappen omvat.
Toen de Academie in 1808 onder Lodewijk Napoleon werd opgericht was de
opdracht om de leden te kiezen uit de meest uitmuntende geleerden van het gehele
rijk en dus niet meer voor alle provincies apart zoals tevoren bij de Republiek der
Zeven Provinciën. Benoeming gebeurde en gebeurt bij Koninklijk Besluit op
voordracht van de Academie zelf. Die Academie selecteert deze kandidaten zeer
zorgvuldig en let ook op spreiding over de vele wetenschapsgebieden. Je kunt dus
niet solliciteren, dat zou trouwens waarschijnlijk ook geen aanbeveling zijn. Deze
werkwijze heeft natuurlijk naast voordelen ook bezwaren. Het blijft mensenwerk.
Gelukkig blijkt dat als er Nobelprijzen in Nederland vallen, de winnaars al lid van de
Academie waren, maar mede door het beperkte aantal en de genoemde gewenste
spreiding zijn lang niet alle uitmuntende geleerden lid.
De Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen, in 1752 opgericht
door 7 vooraanstaande burgers van Haarlem, is het oudste lokale geleerde
genootschap van Nederland. De doelstelling is het bevorderen van de wetenschap
maar ook een brug te vormen tussen de samenleving en de wetenschap.
Er zijn 300 geleerde leden en ook 300 directeuren, in de praktijk directeuren van o.a.
bedrijven en instituten, die met gulle gaven en bestuurstalenten de maatschappij
ondersteunen.
De maatschappij had steeds veel beroemde buitenlandse leden en gaf in het
verleden veel belangrijke wetenschappelijke prijsvragen uit. Thans zijn er nog veel
beroemde lezingen en lezingencycli, prijzen en stipendia.
Tussen de academies en de vorsten, overheden en andere machthebbers heeft altijd
een wat ongemakkelijke relatie bestaan. De vorsten en machthebbers gaven geld in
de hoop dat de geleerde genootschappen ook voor hen van nut zouden zijn. Alle
partijen lijken heden ten dage echter het belang van een onafhankelijke adviesfunctie
te onderschrijven. Ook weldoeners die de beoefening van de wetenschap
ondersteunen houden zich aan dit motto dus moet deze onafhankelijkheid ook
gelden voor de Selectiecommissie voor de Koninklijke/Shell Prijs. Vandaar de
bemoeienis van de twee geleerde genootschappen voor de benoeming van een
onafhankelijke en deskundige Selectiecommissie en bewaking van procedures.
Laten wij dan nu terugkeren naar de Shell Prijs voor duurzame ontwikkeling en
energie en de winnaar Prof. Joop van Lenteren.
Het belang van duurzame landbouw voor het voeden van de wereldbevolking
behoeft welhaast geen toelichting. Bovendien denken velen dat in de toekomst de
bijdrage van biomassa, zowel in de vorm van land- en bosbouwafval als afkomstig
van gekweekte energiegewassen, aan de energieopwekking zal stijgen van de
huidige 10% tot een belangrijk grotere fractie. Wij moeten ons ook realiseren dat
biomassa traditioneel voor een groot deel van de wereldbevolking de belangrijkste
energiebron is. Naast de vele mogelijkheden die de noodzakelijke nieuwe vormen
van land- en bosbouw kan opleveren, zijn er ook vele bedreigingen van de
duurzaamheid.