L'adolescence racontée, écrite et jouée par les élÄves ... - La virgule
L'adolescence racontée, écrite et jouée par les élÄves ... - La virgule
L'adolescence racontée, écrite et jouée par les élÄves ... - La virgule
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
11 15<br />
L’ado<strong>les</strong>cence racontée, écrite <strong>et</strong> jouée<br />
<strong>par</strong> <strong>les</strong> élèves de 11 à 15 ans de huit établissements<br />
de l’Eurométropole Lille-Kortrijk-Tournai<br />
De ado<strong>les</strong>centie verteld, geschreven en gespeeld<br />
door leerlingen van 11 tot 15 jaar uit acht scholen<br />
uit de Eurom<strong>et</strong>ropool Lille-Kortrijk-Tournai<br />
Une initiative de<br />
Een initiatief van<br />
<strong>La</strong> Virgule<br />
Centre Transfrontalier de Création Théâtrale<br />
Grensoverschrijdend Centrum voor Theaterproductie<br />
Mouscron-Tourcoing<br />
1
En littérature, une <strong>virgule</strong> distingue deux termes, qui font <strong>par</strong>tie d’une même phrase.<br />
Au théâtre, la <strong>virgule</strong> est une signifiante respiration<br />
<strong>La</strong> Virgule, Centre Transfrontalier de Création Théâtrale, œuvre, sous la direction artistique de Jean-Marc<br />
Chotteau, à faire vivre sans frontières la création théâtrale au cœur de l’Eurométropole Lille - Kortrijk -<br />
Tournai. Son implantation à Tourcoing (F) s’est enrichie de sa fusion avec le Centre Culturel de Mouscron<br />
(B) <strong>et</strong> se développe encore aujourd’hui avec la ville de Comines-Warn<strong>et</strong>on (B) <strong>et</strong> l’entité d’Estaimpuis (B).<br />
Les créations de <strong>La</strong> Virgule <strong>et</strong> son répertoire s’attachent à proposer au public des œuvres en réponse<br />
aux questions de notre temps, en s’ouvrant désormais à l’Europe entière dans le souci constant d’un théâtre<br />
populaire <strong>et</strong> artistiquement exigeant.<br />
C’est dans c<strong>et</strong>te démarche que <strong>La</strong> Virgule invite également ses spectateurs, chaque saison, à découvrir<br />
une programmation de compagnies répondant à la même éthique <strong>et</strong> s’inscrivant dans le même dynamisme<br />
européen. Carrefour <strong>et</strong> lieu d’émergence de talents émanant du Nord - Pas de Calais, de Belgique, mais<br />
aussi d’autres régions de l’Europe, - ainsi avec Les Eurotopiques, son festival biennal européen de proj<strong>et</strong>s<br />
théâtraux -, <strong>La</strong> Virgule s’ouvre sans cesse à de nouveaux publics, pour un théâtre qu’elle veut faire vivre au<br />
cœur de la cité comme l’espace de l’échange, du lien social <strong>et</strong> du plaisir.<br />
In de literatuur, een komma onderscheidt twee termen die deel uitmaken van dezelfde zin.<br />
In h<strong>et</strong> theater, de komma is een zinvolle ademhaling<br />
<strong>La</strong> Virgule Grensoverschrijdend Centrum voor Theaterproductie werkt aan h<strong>et</strong> leveren zonder grenzen<br />
van de theaterkunst in h<strong>et</strong> hart van de Eurom<strong>et</strong>ropool Lille - Kortrijk - Tournai. <strong>La</strong> Virgule, historisch<br />
geïmplanteerd in Tourcoing (F), en verrijkt door zijn unie m<strong>et</strong> h<strong>et</strong> Culturele Centrum van Moeskroen (B),<br />
ontwikkelt zich vandaag nog meer door zijn <strong>par</strong>tnerschap m<strong>et</strong> de steden Komen-Waasten (B) en de entiteit<br />
van Estaimpuis (B)<br />
Door middel van creaties en repertoire, en m<strong>et</strong> de constante zorg om een echte populair en artistiek<br />
veeleisend toneel op scene te brengen, presenteert <strong>La</strong> Virgule aan h<strong>et</strong> publiek theatrale werken die de<br />
wereld van vandaag ondervragen, en die ervoor zorgen geopend te blijven voor Europa.<br />
Elk jaar opnieuw en m<strong>et</strong> dezelfde benadering, nodigt <strong>La</strong> Virgule zijn publiek uit om een theaterseizoen te<br />
ontdekken waarbij verschillende compagnies dezelfde <strong>et</strong>hiek en Europese dynamiek hebben. Op een<br />
kruispunt voor opkomst van nieuwe talenten uit Noord-Frankrijk, België, maar ook uit andere regio’s in<br />
Europa - daarom zijn Les Eurotopiques, een Europees Festival voor Theater Projecten, opgericht -, staat <strong>La</strong><br />
Virgule constant geopend voor nieuwe toeschouwers daar waar we h<strong>et</strong> toneel willen doen leven in h<strong>et</strong> hart<br />
van de stad als een ruimte van dialoog, sociale banden en plezier.<br />
11-15 a obtenu le label<br />
11-15 heeft h<strong>et</strong> label ontvangen<br />
<strong>et</strong> le soutien de<br />
en de steun van<br />
Union Européenne : Fonds Européen de Développement Régional<br />
INTERREG efface <strong>les</strong> frontières<br />
Europese Unie : Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling<br />
INTERREG do<strong>et</strong> grenzen vervagen<br />
2
Mots <strong>et</strong> maux d’ados,<br />
une expérience de théâtre, une expérience de vie, sans frontières.<br />
Ils auront eu, en tout <strong>et</strong> pour tout, une vingtaine d’heures en moyenne pour se<br />
raconter, s’écrire, <strong>et</strong> se jouer… C’est très peu quand il s’agit, au final, de monter<br />
sur la scène d’un grand théâtre. Mais ce sera beaucoup dans leur vie de<br />
collégiens. Sûr qu’ils ne réaliseront pas encore très bien, avant de monter sur<br />
scène, à quel point le théâtre <strong>les</strong> aura aidés au cours d’une année scolaire à<br />
comprendre un peu c<strong>et</strong>te période si troublée qui <strong>les</strong> conduit à l’âge adulte. <strong>La</strong><br />
<strong>par</strong>ole <strong>et</strong> la scène <strong>les</strong> auront fait sortir de leur coquille, faite de pudeur, de timidité<br />
<strong>et</strong> de crainte du jugement des <strong>par</strong>ents… Mais, bien avant leur montée sur la<br />
scène du Théâtre Municipal de Tourcoing, leurs enseignants nous en font déjà le<br />
témoignage : « 11-15 » a déjà le succès d’une aventure initiatique : initiation au<br />
théâtre, <strong>et</strong> initiation à la découverte de soi.<br />
Ils ont entre onze <strong>et</strong> quinze ans, fréquentent des collèges bien différents au<br />
sein de notre grande métropole franco-belge. A peu près tous ignoraient tout du<br />
théâtre, de ses codes, de ses enjeux, de sa discipline, de sa magie aussi, <strong>et</strong> de<br />
sa capacité à nous perm<strong>et</strong>tre de mieux se connaître, à mieux se faire connaître.<br />
Qui connaît le monde des ados ? Le théâtre leur donne-t-il la <strong>par</strong>ole ? Jamais ! Les acteurs<br />
professionnels sont bien trop âgés pour <strong>les</strong> représenter ! Parmi <strong>les</strong> missions de <strong>La</strong> Virgule, Centre<br />
Transfrontalier de Création Théâtrale, il y a celle de multiplier <strong>les</strong> occasions d’aller, sans frontières d’aucune<br />
sorte, à la découverte <strong>les</strong> uns des autres.<br />
Il leur aura été ainsi donné de jouer leur vie. Et c’est un peu de leur vie qui va se jouer.<br />
Ils s’en souviendront, plus grands.<br />
Jean-Marc Chotteau<br />
Ados, hun zinnen en de zin ervan,<br />
Een ervaring in h<strong>et</strong> theater, een ervaring in h<strong>et</strong> leven, grenzeloos.<br />
Ze hebben, al<strong>les</strong> sameng<strong>et</strong>eld, ongeveer twintig uren gehad om over hen te vertellen, te schrijven en te<br />
spelen… en dat is zeer weinig als h<strong>et</strong> tenslotte om h<strong>et</strong> op h<strong>et</strong> podium van zulk een groot theater staan gaat. Maar<br />
h<strong>et</strong> zal veel b<strong>et</strong>ekenen in hun leven als leerling. H<strong>et</strong> is zeker dat ze zich nog ni<strong>et</strong> echt goed realiseren, voordat ze<br />
op scene gaan, tot op welk punt h<strong>et</strong> theater hen zal geholpen hebben om een be<strong>et</strong>je meer te begrijpen over deze<br />
periode, zo vol verandering, die hen naar de volwassen leeftijd leidt. De woorden en de scene hebben hen uit hun<br />
schelp, gemaakt uit schaamte, verlegenheid en van schrik van de ouderlijke beoordeling, gehaald… Maar,<br />
vooraleer ze op de scene van h<strong>et</strong> Théâtre Municipal van Tourcoing stapten, hebben hun leraren al h<strong>et</strong> bewijs<br />
gegeven dat “11 – 15” een succesvol inleidend avontuur is: initiatie in h<strong>et</strong> theater en initiatie in h<strong>et</strong> ontdekken van<br />
zichzelf.<br />
Ze zijn tussen elf en vijftien jaar oud en gaan naar verschillende scholen in onze Belgisch-Franse m<strong>et</strong>ropool.<br />
Bijna allen wisten ni<strong>et</strong>s van theater af, ni<strong>et</strong> van de codes, noch de uitdagingen, de discipline, de magie en vooral<br />
van de capaciteit om zichzelf, en ook om door anderen, zich b<strong>et</strong>er te leren kennen.<br />
Wie kent de wereld van de ados? Geeft h<strong>et</strong> theater hen h<strong>et</strong> woord? Nooit! De professionele acteurs zijn te oud<br />
om hen te vertegenwoordigen! Eén van de missies van <strong>La</strong><br />
Virgule, grensoverschrijdend centrum voor theaterproductie, is<br />
om op verschillende wijzen, zonder grenzen, elkaar te ontdekken.<br />
Daarom hebben we hen de kans gegeven hun leven te<br />
spelen. En h<strong>et</strong> is een be<strong>et</strong>je hun leven dat hier op h<strong>et</strong> spel staat.<br />
Ze zullen h<strong>et</strong> zich herinneren, als ze groot zijn.<br />
Jean-Marc Chotteau<br />
Photos : Pidz, Audrez Ronlez L’Avenir<br />
3
11-15 : un proj<strong>et</strong> <strong>et</strong> une action concertée entre artistes <strong>et</strong> enseignants<br />
En plus de fédérer <strong>les</strong> élèves dans un proj<strong>et</strong> théâtral dont l’ambition est de créer un sentiment<br />
d’ap<strong>par</strong>tenance à un territoire <strong>et</strong> un destin communs entre voisins frontaliers, « 11-15 » s’inscrit dans un<br />
travail pédagogique, artistique <strong>et</strong> littéraire concerté <strong>et</strong> suivi avec <strong>les</strong> enseignants ayant choisi de rejoindre <strong>La</strong><br />
Virgule dans c<strong>et</strong>te aventure.<br />
Les objectifs du proj<strong>et</strong> se sont construits autour de quatre axes directeurs :<br />
- la <strong>par</strong>ole<br />
- l’écoute<br />
- l’écriture<br />
- le jeu<br />
Les comédiens-animateurs intervenant en classe ont ainsi eu pour souci de :<br />
Favoriser l’expression orale des élèves à travers des récits de vie<br />
Dégager des thèmes de réflexion sur l’ado<strong>les</strong>cence : la métamorphose physiologique, l’affirmation de<br />
soi, le rapport à l’autorité, la liberté, la découverte de la sexualité, <strong>les</strong> relations aux <strong>par</strong>ents <strong>et</strong> à la famille,<br />
<strong>les</strong> loisirs, <strong>et</strong>c.<br />
Consigner <strong>par</strong> écrit ces récits de vie<br />
Faire jouer <strong>les</strong> élèves en <strong>les</strong> sensibilisant au travail théâtral <strong>et</strong> à la spécificité de son écriture<br />
(didascalies, dialogues, créations <strong>et</strong> distribution des personnages, souci d’intéresser un public <strong>par</strong> le rire,<br />
l’émotion <strong>et</strong> la réflexion, prise en compte des contraintes de temps <strong>et</strong> d’espace, direction d’acteurs,<br />
mémorisation des textes, <strong>et</strong>c.)<br />
Faire se rencontrer <strong>les</strong> élèves <strong>et</strong> ouvrir le débat en tirant un <strong>par</strong>ti positif des différences entre jeunes<br />
français <strong>et</strong> belges, wallons <strong>et</strong> flamands, entre éco<strong>les</strong> publiques <strong>et</strong> privées, études généra<strong>les</strong> <strong>et</strong><br />
techniques,…<br />
Donner le sentiment d’ap<strong>par</strong>tenance à une grande métropole transfrontalière en favorisant la rencontre<br />
<strong>et</strong> la mobilité entre <strong>les</strong> établissements<br />
11-15: een samenwerkingsproject en -actie tussen kunstenaars en leerkrachten<br />
Naast h<strong>et</strong> samenbrengen van leerlingen in een theaterproject waarvan h<strong>et</strong> de ambitie is om een gevoel<br />
van b<strong>et</strong>rokkenheid te creëren binnen een grondgebied en een gemeenschap tussen buren, schrijft « 11-15 »<br />
zich in een pedagogisch, artistiek en literair traject dat opgevolgd wordt door leerkrachten die m<strong>et</strong> <strong>La</strong> Virgule<br />
willen samenwerken in dit avontuur.<br />
De doelstellingen van h<strong>et</strong> project zijn opgebouwd rond vier krachtlijnen:<br />
- Spreken<br />
- Luisteren<br />
- Schrijven<br />
- Spelen<br />
De rol van de acteurs:<br />
De mondelinge expressie van leerlingen bevorderen.<br />
Thema’s van reflectie ontwikkelen over die zo bijzondere periode van de ado<strong>les</strong>centie: de fysieke<br />
m<strong>et</strong>amorfose, de zelfontplooiing, de verhouding m<strong>et</strong> h<strong>et</strong> gezag, de vrijheid, de ontdekking van de<br />
seksualiteit, de relaties m<strong>et</strong> de ouders en de familie, de vrij<strong>et</strong>ijdsbesteding enz.<br />
De leerlingen doen schrijven over die thema’s.<br />
De leerlingen laten spelen en hen gevoelig maken voor theaterwerk en h<strong>et</strong> eigenen van theaterteksten<br />
(dialogen, h<strong>et</strong> scheppen en verdelen van personages, hoe men een publiek b<strong>et</strong>rekt door een beroep te<br />
doen op de lach, de emotie en de reflectie, h<strong>et</strong> leren leven m<strong>et</strong> de beperkingen van tijd en ruimte,<br />
acteursleiding enz.)<br />
De leerlingen samenbrengen en h<strong>et</strong> debat openen door positief om te gaan m<strong>et</strong> de verschillen tussen<br />
Franse en Belgische, Vlaamse en Waalse jongeren, tussen openbare en vrije scholen, algemeen<br />
vormend en technisch onderwijs.<br />
4
Les établissements <strong>par</strong>ticipant au proj<strong>et</strong> :<br />
Scholen die deelnemen aan h<strong>et</strong> project:<br />
École Communale, Évregnies (B)<br />
Gemeentelijke School, Évregnies (B)<br />
Wijkschool ‘t Paradijs, Rekkem (B)<br />
École de quartier Paradis, Rekkem (B)<br />
Institut du Sacré-Cœur, Mouscron (B)<br />
Instituut van h<strong>et</strong> Heilig Hart, Moeskroen (B)<br />
Collège Technique Saint-Henri, Mouscron (B)<br />
Technisch College Saint-Henri, Moeskroen (B)<br />
Athénée Royal Thomas Edison, Mouscron (B)<br />
Koninklijk Atheneum Thomas Edison, Moeskroen (B)<br />
Collège Lucie Aubrac, Tourcoing (F)<br />
College Lucie Aubrac, Tourcoing (F)<br />
Collège Notre Dame de Lys, Comines (B)<br />
College Onze Lieve Vrouw van Leie, Komen (B)<br />
Collège Mendès-France, Tourcoing (F)<br />
College Mendès-France, Tourcoing (F)<br />
Les comédiens-animateurs du proj<strong>et</strong> :<br />
De acteurs-animatoren van h<strong>et</strong> project:<br />
Pierre Haezaert (B) Danièle Hennebelle (F) David <strong>La</strong>comblez (F) Éric Leblanc (F)<br />
Présentation des saynètes<br />
Presentatie van de sk<strong>et</strong>ches<br />
Jeudi 16 mai 2013 à 19h30<br />
Donderdag 16 mei 2013 om 19.30u<br />
Théâtre Municipal Raymond Devos<br />
Rue Leverrier, 59200 Tourcoing (F)<br />
Resa : +33 (0)3 20 27 13 63 / resa@la<strong>virgule</strong>.com<br />
Photos: <strong>La</strong>bel Ville Didier Alkenbrecher, <strong>La</strong> Virgule, Nord Éclair Hubert Van Maele, Pierre Haezaert, Danièle Hennebelle, Pidz<br />
5
Dans ma chambre…<br />
In mijn slaapkamer…<br />
École Communale d’Évregnies<br />
Rue Saint Léger, 11, 7730 Évregnies (B)<br />
Classe de 5 ème <strong>et</strong> 6 ème primaire, 10 élèves de 11 à 12 ans<br />
Klassen van h<strong>et</strong> 5 de en 6 de basisonderwijs, 10 leerlingen van<br />
11 tot 12 jaar<br />
Baptiste Bonneel, Honorine D’Hondt, Victor De Merlier,<br />
Malcolm Goemaere, Mathéo Loridan, Hugo Mercier, Matthéo<br />
Piat, Tiphanie Sauvage, <strong>La</strong>ora Vandenbrande, Victorien<br />
Duarte Rato<br />
Intervenant / Animator : Danièle Hennebelle<br />
Enseignante / Leraar : Sandrine So<strong>et</strong>e<br />
Directrice : Brigitte Colin<br />
Ils ont dix <strong>et</strong> onze ans, un seul a douze ans.<br />
Ça a commencé <strong>par</strong> une <strong>par</strong>ole chaotique où des histoires imprécises étaient interrompues <strong>par</strong> des rires, où<br />
ils me disaient presque tous « Euh… qu’est-ce que je vais dire, j’sais pas quoi dire ? »<br />
Alors, je <strong>les</strong> ai interviewés sé<strong>par</strong>ément <strong>et</strong> ils se sont confiés : certains, encore sur leurs gardes, se livraient<br />
avec <strong>par</strong>cimonie, tandis que d’autres m’ouvraient généreusement la porte de leur domaine privé.<br />
Tous un jour m’ont avoué leur « secr<strong>et</strong> », me demandant, bien sûr, de ne le dire à personne ! Qu’ils ne<br />
craignent rien, leur secr<strong>et</strong> sera bien gardé !<br />
Sur scène, ils avouent <strong>par</strong>ler au public, mais aussi (<strong>et</strong> surtout ?) à leurs <strong>par</strong>ents. J’espère donc que c<strong>et</strong>te<br />
soirée du 16 mai sera pour eux un moment d’échange privilégié avec leur famille !<br />
Un grand merci à eux <strong>et</strong> à Sandrine, leur institutrice.<br />
Danièle Hennebelle<br />
Moi quand j’étais enfant, j’étais une vraie babelutte… Maintenant que je suis ado, je <strong>par</strong>le moins.<br />
Ça m’est arrivé au cours de danse. Tout le monde dansait <strong>et</strong> moi je me suis mise dans un coin <strong>et</strong> j’ai regardé <strong>les</strong><br />
autres. Je <strong>les</strong> ai trouvées maladroites dans leurs mouvements. Quand je suis r<strong>et</strong>ournée dans le groupe, le professeur<br />
m’a demandé de me m<strong>et</strong>tre devant <strong>et</strong> j’ai eu l’impression de danser différemment, comme si je savais quelque chose<br />
que <strong>les</strong> autres ne savaient pas.<br />
Le matin, dés que je suis réveillé, je dois tout de suite aller me laver. Je ne dois pas laisser traîner d’habits dans ma<br />
chambre. Toutes ces règ<strong>les</strong> sont énervantes !<br />
Ze zijn tussen tien en elf jaar, één is er twaalf.<br />
H<strong>et</strong> is begonnen m<strong>et</strong> een chaotische uitleg of een onduidelijk verhaal dat onderbroken werd door gelach,<br />
onder welke ze mij bijna allen antwoordden: « euh…wat ga ik zeggen, ik we<strong>et</strong> ni<strong>et</strong> wat ik mo<strong>et</strong> zeggen »<br />
Dus heb ik hen a<strong>par</strong>t geïnterviewd en ze zijn beginnen vertellen: sommigen, nog op hun hoede, leverden<br />
zich op spaarzame wijze, terwijl anderen genereus de deur van hun privédomein wagenwijd opengooiden.<br />
Allen hebben op een bepaald moment hun “geheim” verteld en mij gevraagd om h<strong>et</strong> aan niemand door te<br />
vertellen! Ze mogen erop rekenen, hun geheim blijft goed bewaard!<br />
Op scene, geven ze toe om m<strong>et</strong> h<strong>et</strong> publiek te spreken, maar ook (en vooral?) m<strong>et</strong> hun ouders. Ik hoop dus<br />
dat deze avond van 16 mei voor hen een bevoorrecht moment m<strong>et</strong> hun familie mag zijn.<br />
Hartelijk dank aan hen en aan Sandrine, hun lerares.<br />
Danièle Hennebelle<br />
Als een kind, was ik een echte babbelaar... Nu, dat ik een tiener ben, spreek ik minder.<br />
H<strong>et</strong> is mij overkomen in de dans<strong>les</strong>. Iedereen danste en ik stopte mezelf in een hoek en keek naar de<br />
anderen. Ik vond ze onhandig in hun bewegingen. Toen ik terug naar de groep keerde, vroeg de leraar<br />
me om vooraan te staan en ik voelde aan dat ik anders danste, alsof ik i<strong>et</strong>s wist en de anderen ni<strong>et</strong>.<br />
‘s Morgens, van zodra ik wakker word, mo<strong>et</strong> ik me m<strong>et</strong>een gaan wassen. Ik mag geen kleren laten<br />
rondslingeren in mijn kamer. Al deze regels werken op mijn zenuwen!<br />
6
Ik heb een droom en ik zal hem ni<strong>et</strong> verg<strong>et</strong>en<br />
J’ai un rêve <strong>et</strong> je ne vais pas l’oublier<br />
Wijkschool ‘t Paradijs<br />
Paradijstraat, 118, 8930 Rekkem (B)<br />
Klas van h<strong>et</strong> 6 de basisonderwijs, 8 leerlingen van 11 tot 12 jaar<br />
Classe de 6 ème primaire, 8 élèves de 11 à 12 ans<br />
Char<strong>les</strong> Beeckaert, Victoria Duhez, David Henry, Sébastien<br />
Faes, Annaigue Mathurel, Stan Vannesche, Remi Vancoillie,<br />
Matthias Vandenbulcke<br />
Intervenant / Animator : Pierre Haezaert<br />
Enseignante / Leraar : Nadine Coopman<br />
Directeur : Jacques Dufourmont<br />
Ik hou ervan dat al<strong>les</strong> vanuit hen is gekomen, h<strong>et</strong> schrijven, h<strong>et</strong> zin in theater maken, de twee talen, want ze<br />
zijn bijna allen twe<strong>et</strong>alig, de muziek… en de naïviteit van hun jeugd. M<strong>et</strong> een mooie onvoorzichtigheid om<br />
hun hart te openbaren, zoals kinderen dit zo goed w<strong>et</strong>en te doen, en dat h<strong>et</strong> theater zo echt maakt, zo vol<br />
van naakte rijkdom en dicht bij de mens…<br />
H<strong>et</strong> zijn geen volwassenen, ook geen ados. H<strong>et</strong> is een kindertaal! Ik wil m<strong>et</strong> deze korte vorm, de energie van<br />
de acteurs tonen, hun verschillende verhalen en gedachten onthullen. Ik wil ook vrijwillig vragen open laten.<br />
Hun energie is moeilijk bij te houden ; elke kleine acteur is een wereld op zichzelf die wil ademen, schijnen,<br />
bestaan. Ik probeer de visie van “de andere” te verhogen. Duizeling wekken wanneer we de acteur m<strong>et</strong> wie<br />
we spelen transformeren. Tot slot wil ik de kijker de rauwe energie van de acteur, h<strong>et</strong> geweld van h<strong>et</strong><br />
verhoor, deze hoop van morgen laten voelen.<br />
Pierre Haezaert<br />
Ik hou van theater spelen dan kan ik iemand anders zijn.<br />
Ik wil later sterk zijn, ni<strong>et</strong> te sterk, gewoon sterk, om al<strong>les</strong> te kunnen dragen.<br />
Iedereen krijgt een kans en mag h<strong>et</strong> ni<strong>et</strong> verspillen, er is geen leven zonder dood.<br />
Waarom kunnen we ni<strong>et</strong> vliegen?<br />
Wij zijn hoop; wij zijn woorden van vlees en bloed; wij zijn morgen<br />
J'aime que tout soit <strong>par</strong>ti d’eux, l'écriture, l'envie de théâtre, <strong>les</strong> deux langues car ils sont presque tous<br />
bilingues, la musique... avec la naïv<strong>et</strong>é de l'enfance. Avec c<strong>et</strong>te belle imprudence de dévoiler leurs<br />
cœurs impudiquement comme <strong>les</strong> enfants savent si bien le faire, ce qui rend l'acte de théâtre si vrai, si<br />
richement pauvre car proche de l'humain...<br />
Ce ne sont pas des adultes, ni des ados. C'est un langage d'enfant ! Je veux, avec c<strong>et</strong>te courte forme,<br />
confronter l'énergie des acteurs, révéler leurs différentes histoires, réflexions. Avec la volonté de laisser <strong>les</strong><br />
questions ouvertes. L'énergie est difficile à canaliser ; chaque p<strong>et</strong>it acteur est un monde à lui tout seul qui<br />
veut respirer, briller, exister. J'essaie de rendre la vision de "l'autre" plus accrue. De tendre à une sensation<br />
de vertige quand on transforme l'acteur avec qui l'on joue en question. Enfin, j'aimerais que le spectateur<br />
sente c<strong>et</strong>te énergie brute des acteurs, c<strong>et</strong>te violence du questionnement, c<strong>et</strong>te espérance de demain.<br />
J’aime faire du théâtre, je peux être quelqu’un d’autre<br />
Plus tard je veux être fort, pas trop fort, normalement fort, pour pouvoir tout porter.<br />
Tout le monde a une chance <strong>et</strong> il ne faut pas la gaspiller, il n’y a pas de vie sans la mort<br />
Pourquoi ne pouvons-nous pas voler ?<br />
Nous sommes l’espoir, nous sommes des mots de chair <strong>et</strong> de sang, nous sommes demain !<br />
Pierre Haezaert<br />
7
Les vieux, c’est plus ce que c’était<br />
De ouderen zijn ni<strong>et</strong> meer wat ze waren<br />
Institut du Sacré Cœur<br />
Rue du Val, 43, 7700 Mouscron (B)<br />
Classe de 1ère secondaire, 23 élèves de 12 à 13 ans<br />
Klas van h<strong>et</strong> 1 ste secundair onderwijs, 23 leerlingen van 12 tot<br />
13 jaar<br />
Ndjali Ange, Clémentine Brock, Suzon De Bock, Maxime<br />
Declercq, Loïc Depauw, Clara Esaltato, Fatou Kenji, <strong>La</strong>urie Lefebvre, Alison Leroy, Guillaume Lhomel,<br />
Anouk Losfeld, Dylan Loucheur, Julien Lysen, Viol<strong>et</strong>te Marichal, Aline Martens, Timothée Noireaux,<br />
Guillaume Ploeyaert, Antoine Roman, Brieuc Tjoens, Lola Vandermeersch, Benjamin Vanneste, David<br />
Verhaeghe, Clément Vermeulen<br />
Intervenant / Animator : David <strong>La</strong>comblez<br />
Enseignante / Leraar : <strong>La</strong>urence Salembier<br />
Directeur : Olivier Hennion<br />
Lors de la première rencontre avec la première I du Sacré Coeur, quand tous <strong>les</strong> élèves se sont levés d'un<br />
seul homme à mon arrivée, sous l'oeil exigeant <strong>et</strong> si bienveillant de leur professeur <strong>La</strong>urence Salembier, j'ai<br />
cru être transporté dans une histoire du P<strong>et</strong>it Nicolas de Sempé <strong>et</strong> Goscinny. Et chaque séance de l'année a<br />
confirmé c<strong>et</strong>te impression, <strong>les</strong> élèves s'étant montrés tour à tour enthousiastes, excités, curieux, réjouis,<br />
étonnés, talentueux, turbulents, créatifs <strong>et</strong> - surtout - toujours attachants.<br />
David <strong>La</strong>comblez<br />
Une maman, c'est bizarre. Un papa c'est bizarre (un peu plus même...). Mais, ce qu'il y a de vraiment bizarre, c'est<br />
<strong>les</strong> deux ensemble !<br />
Récupérer <strong>les</strong> vieux habits de son grand frère, adm<strong>et</strong>tons, mais <strong>les</strong> slips, quand même...<br />
Mais pourquoi on mange encore des choux de Bruxel<strong>les</strong> ? Même le type qui a découvert que c'était comestible, il<br />
trouvait déjà ça dégueu...<br />
Au fond... On vous aime. Mais si vous le dites devant mes copains, je vous <strong>par</strong>le plus jamais !<br />
Tijdens mijn eerste ontmo<strong>et</strong>ing m<strong>et</strong> h<strong>et</strong> « eerste I » van h<strong>et</strong> Heilig Hart, gingen alle leerlingen, onder h<strong>et</strong><br />
wakend oog van hun lerares <strong>La</strong>urence Salembier, als één man rechtstaan toen ik binnen kwam. Ik dacht dat<br />
ik mij in een verhaal van “Le P<strong>et</strong>it Nicolas” van Sempé en Goscinny bevond. En elke ontmo<strong>et</strong>ing tijdens h<strong>et</strong><br />
jaar heeft deze indruk bevestigd. Keer op keer toonden de leerlingen zich enthousiast, nieuwsgierig,<br />
gelukkig, verrast, g<strong>et</strong>alenteerd, turbulent, creatief en vooral teder.<br />
David <strong>La</strong>comblez<br />
Een mama, dat is merkwaardig. Een papa, dat is merkwaardig (nog een be<strong>et</strong>je meer zelfs…). Maar, wat echt<br />
merkwaardig is, dat zijn de twee samen.<br />
H<strong>et</strong> overnemen van de oude kleren van zijn grote broer, geef ik nog toe, maar de onderbroeken, allee zeg!<br />
Maar waarom <strong>et</strong>en we nog spruitjes? Zelfs de man die ontdekte dat h<strong>et</strong> e<strong>et</strong>baar was, vond h<strong>et</strong> walgelijk…<br />
We houden van jullie. Maar als jullie h<strong>et</strong> zeggen tegen mijn vrienden, spreek ik jullie nooit meer aan.<br />
Photo : Audrez Ronlez, L’Avenir<br />
8
Mon frère, il se la pète<br />
Mijn broer is een opschepper<br />
Collège Technique Saint Henri<br />
Avenue Royale, 50, 7700 Mouscron (B)<br />
Classe de 1ère secondaire, 20 élèves de 12 à 13 ans<br />
Klas van h<strong>et</strong> 1 ste secundair onderwijs, 20 leerlingen van 12 tot<br />
13 jaar<br />
Benoît Baisez, Pierre Bouters, Enzo Callens, Dylan Colpaert,<br />
Allan Derynck, Tristan Desplechin, Bryan Duthoit, Adrien<br />
Godart, Aboubakar Hamilaoui, Nicolas Israël, Jason Levêque, Quentin Naessens, Lorenzo Nottebaert, Lucas<br />
P<strong>et</strong>it, Thomas Vandemalle, Clayton Van de Woestyne, Aurélien Vandenabele, Michaël Wandelst, Bryan<br />
Wallem, Anthony Wullaert<br />
Intervenant / Animator : Danièle Hennebelle<br />
Enseignant / Leraar : Jacques Hossey<br />
Directeur : Xavier Nef<br />
Sous-directeur / Onderdirecteur : Alain Bonte<br />
Leur classe est toute de bois <strong>et</strong> de plantes vertes vêtue. Ils sont vingt ado<strong>les</strong>cents, vingt <strong>et</strong> un avec Jacques,<br />
leur professeur, qui avec une énergie <strong>et</strong> une rigueur sans faille s’est engagé avec eux <strong>et</strong> <strong>les</strong> a soutenus<br />
pendant toute l’année. Ils ne connaissaient guère le théâtre … Mais ils ont accepté le proj<strong>et</strong> : de raconter<br />
des moments de leur vie <strong>et</strong> d’en jouer quelques uns sur scène. Et ils ont <strong>par</strong>lé longuement, <strong>et</strong> ils ont sans<br />
cesse reprécisé leurs histoires, à la recherche du détail oublié.<br />
Moment magique où à la lecture d’un texte un ado<strong>les</strong>cent voit ses larmes couler <strong>et</strong> avoue que c’est <strong>les</strong> mots<br />
qui ont provoqué chez lui c<strong>et</strong>te émotion ! Bonheur quand je livre à ces quarante yeux étonnés <strong>et</strong> brillants <strong>les</strong><br />
scènes écrites avec leurs mots. <strong>La</strong> mémorisation des textes, l’apprentissage de la scène n’a pas été chose<br />
facile ! Il leur a fallu souvent lutter contre le découragement <strong>et</strong> persévérer. Les voilà, ce soir, au théâtre de<br />
Tourcoing, <strong>et</strong> ils peuvent en être fiers ! Merci !<br />
Danièle Hennebelle<br />
J’ai pété <strong>les</strong> plombs quand mon chien s’est fait écraser d’un seul coup <strong>par</strong> une voiture.<br />
Toi, comme t’aimes pas, tu <strong>les</strong> critiques, mais tu comprends rien, t’es jaloux, tu voudrais devenir comme eux ! T’es<br />
qu’un égoïste, tu penses qu’à toi ! Et de toute façon, j’aurais préféré ne pas vous avoir comme famille, j’aurais préféré<br />
la choisir !<br />
Nathalie m’a rayé<br />
Hun klas bestaat vooral uit hout en staat vol m<strong>et</strong> groene planten. H<strong>et</strong> zijn twintig ado<strong>les</strong>centen, eenentwintig<br />
m<strong>et</strong> Jacques, hun leraar, die m<strong>et</strong> energie en strengheid zich heeft geëngageerd m<strong>et</strong> hen en gedurende h<strong>et</strong><br />
volledige jaar hen heeft ondersteund. Ze kenden m<strong>et</strong> moeite h<strong>et</strong> theater… maar ze hebben h<strong>et</strong> project<br />
aanvaard: h<strong>et</strong> vertellen van momenten uit hun leven en er een aantal op scene spelen. Ze hebben heel lang<br />
gepraat, en constant hun verhaal verduidelijkt, steeds weer op zoek gaand naar h<strong>et</strong> verg<strong>et</strong>en d<strong>et</strong>ail.<br />
Een magisch moment waarin een ado<strong>les</strong>cent zijn tranen zi<strong>et</strong> vloeien en toegeeft dat h<strong>et</strong> de woorden zijn die<br />
bij hem deze emotie wakker maakten! Geluk als ik aan die veertig verbaasde en schitterende ogen de<br />
scènes lever die werden geschreven m<strong>et</strong> hun woorden. H<strong>et</strong> onthouden van de teksten, h<strong>et</strong> aanleren van de<br />
scènes was ni<strong>et</strong> h<strong>et</strong> gemakkelijkst! Ze hebben vaak mo<strong>et</strong>en strijden tegen de ontmoediging en ze hebben<br />
mo<strong>et</strong>en volharden. Hier zijn ze dan, vanavond, in h<strong>et</strong> Theater van Tourcoing, en ze mogen trots zijn.<br />
Bedankt!<br />
Danièle Hennebelle<br />
Mijn stoppen zijn doorgeslagen toen plots mijn hond werd gepl<strong>et</strong> door een auto.<br />
Jij, omdat jij h<strong>et</strong> ni<strong>et</strong> graag hebt, geef je kritiek, maar je begrijpt h<strong>et</strong> ni<strong>et</strong>, je bent jaloers, je zou willen worden als zij!<br />
Je bent een egoïst, je denkt alleen maar aan jezelf! En hoe dan ook, ik had liever jullie ni<strong>et</strong> als mijn familie gehad, ik<br />
had liever willen kiezen.<br />
Nathalie heeft mij geschrapt.<br />
9
Je reste fidèle à moi-même, enfin presque…<br />
Ik blijf altijd trouw aan mezelf, of bijna altijd…<br />
Athénée Royale Thomas Edison<br />
Rue du Midi, 15, 7700 Mouscron (B)<br />
Classe de 2 ème secondaire, 11 élèves de 13 à 14 ans<br />
Klasse van 2 de secundair onderwijs, 11 leerlingen van 13 tot<br />
14 jaar<br />
Ibrahim Bouassab, Juli<strong>et</strong>te Chaval, Jawal Demboum, Océane<br />
Di Natale, Eliot Hinnekens, Mehdy Lefebvre, Allan Nav<strong>et</strong>, Loïs<br />
Pirson, Menad Razakou, Rémi Santerre, Heidi Vanneste<br />
Intervenant / Animator : David <strong>La</strong>comblez<br />
Enseignant / Leraar : Rudy Vico<br />
Préf<strong>et</strong> des études / Studieprefect : Serge Dumont<br />
Chacun des élèves de c<strong>et</strong>te classe de 11 élèves (toujours dirigée avec le sourire <strong>par</strong> leur professeur<br />
Monsieur Vico) a su trouver rapidement <strong>et</strong> joyeusement sa place dans le proj<strong>et</strong> 11-15. Le travail théâtral que<br />
nous avons réalisé ensemble depuis octobre s'est nourri tant de leurs témoignages que de leurs traits de<br />
personnalité, qui surgissaient, ça <strong>et</strong> là, lors de chacune de nos séances. Ce qui donne, à mon sens, un<br />
résultat à leur image : spontané, drôle <strong>et</strong> touchant à la fois.<br />
David <strong>La</strong>comblez<br />
Elle nous a appelés <strong>par</strong> nos prénoms <strong>et</strong> nos noms de famille. Je me suis dit : Hou la la... ça va barder...<br />
Non mais vraiment, j'ai beau réfléchir, j'ai jamais menti... Aussi loin que je me souvienne... Non, mais c'est vrai ! Ça<br />
sert à rien de raconter n'importe quoi pour pas assumer ses actes. Quand il faut être un homme... je sais être un<br />
homme.<br />
En fait, je mens pas vraiment, je m'adapte...<br />
J'ai peur de rien moi. Et certainement pas des fil<strong>les</strong>... Les fil<strong>les</strong>, je leur <strong>par</strong>le comme je veux !<br />
Bon, là d'accord, c'est peut-être un p<strong>et</strong>it mensonge…<br />
Alle leerlingen uit deze klas van 11 (telkens onder leiding van hun steeds glimlachende leerkracht Meneer<br />
Vico) hebben snel en m<strong>et</strong> plezier hun plaats kunnen vinden in h<strong>et</strong> project 11-15. H<strong>et</strong> theatrale werk dat we<br />
samen hebben gemaakt sinds oktober is ontsproten uit zowel hun verhalen als uit hun persoonlijkheid die<br />
telkens tijdens de ateliers naar voren kwamen. Wat, volgens mij, een resultaat opbrengt dat trouw is aan hun<br />
imago: spontaan, grappig en teder.<br />
David <strong>La</strong>comblez<br />
Ze heeft ons afgeroepen m<strong>et</strong> onze voornamen en familienamen. Ik heb toen gedacht: amaai, dat zal ni<strong>et</strong> goed<br />
gaan….<br />
Nee, echt, ik mag zelfs diep nadenken, ik heb nooit gelogen… Voor zover ik me herinner... Nee, maar h<strong>et</strong> is waar!<br />
H<strong>et</strong> heeft geen zin om om h<strong>et</strong> even wat te vertellen, om de verantwoordelijkheid voor zijn acties te ontlopen.<br />
Wanneer je een man mo<strong>et</strong> zijn… we<strong>et</strong> ik een man te zijn.<br />
Eigenlijk, lieg ik ni<strong>et</strong>, ik pas me aan…<br />
Ik ben van ni<strong>et</strong>s bang! En absoluut ni<strong>et</strong> van meisjes… M<strong>et</strong> meisjes, praat ik echt zoals ik wil!<br />
Ok, je hebt gelijk, dat is misschien een klein leugentje…<br />
10
Quand on est en kiff, en fait, on est timide<br />
Wanneer je verliefd bent,<br />
ben je eigenlijk verlegen<br />
Collège Lucie Aubrac<br />
Rue de Linsel<strong>les</strong>, 59200 Tourcoing (F)<br />
Option Théâtre des 4 ème <strong>et</strong> 3 ème , 12 élèves de 13 à 15 ans<br />
Theater optie uit 4 de en 3 de , 12 leerlingen van 13 tot 15 jaar<br />
Chloé Bienfait, Camille Briez, Corentin Bruneel, Alicia Buysse,<br />
Alexandre Benoit Fontaine, Jordan Gruard, Quentin Juni<strong>et</strong>, <strong>La</strong>ra<br />
Lecomte, Christopher Poudré, <strong>La</strong><strong>et</strong>itia Stoop, Manon<br />
Vandemeulebroucke, Guenaëlle Vandemöere<br />
Intervenant / Animator : Éric Leblanc<br />
Enseignante / Leraar : Marie Brousseau<br />
Principal / Directeur : Éric <strong>La</strong>haye<br />
Au collège Lucie Aubrac, dans le quartier de Belencontre à Tourcoing, le groupe se r<strong>et</strong>rouve une fois <strong>par</strong> semaine<br />
dans le cadre des « enseignements à option ». Leur pratique commune du théâtre, depuis plus de deux ans pour<br />
certains, génère un enthousiasme qu’il faut <strong>par</strong>fois canaliser. Dès l’engagement du proj<strong>et</strong> tous ont été volontaires.<br />
<strong>La</strong> phase de collecte des témoignages a nécessité d’organiser la prise de <strong>par</strong>ole de chacun ; le fait d’enregistrer<br />
<strong>les</strong> séances a permis de m<strong>et</strong>tre en place des règ<strong>les</strong> <strong>et</strong> favorisé une très bonne écoute entre élèves. Les<br />
témoignages ont souvent été l’obj<strong>et</strong> de travaux d’improvisation qui ont permis de concevoir un ensemble de<br />
situations, de séquences dramatiques <strong>et</strong> de personnages repris ensuite en répétition. <strong>La</strong> mémorisation du texte<br />
d’abord, puis de la mise en scène, a été compliquée, le travail d’interprétation en a été un peu r<strong>et</strong>ardé. Le thème<br />
des « nouvel<strong>les</strong> envies chez <strong>les</strong> ado<strong>les</strong>cents » s’est vite cristallisé dans <strong>les</strong> témoignages. Après <strong>les</strong> premières<br />
difficultés liées à la pudeur de chacun <strong>et</strong> au souci du « qu’en dira-t-on », <strong>les</strong> échanges ont été fructueux <strong>et</strong> ont<br />
favorisé réflexions <strong>et</strong> interrogations.<br />
Éric Leblanc<br />
Quand on est ados on a des envies qu’on n’avait pas quand on était p<strong>et</strong>it.<br />
Depuis que je suis amoureuse, je fais un p<strong>et</strong>it peu des trucs maladroits avec mes <strong>par</strong>ents…<br />
Allez, tu peux tout me dire, j’suis ta mère ! Ben alors, on dit rien à sa p<strong>et</strong>ite maman ?<br />
En fait <strong>les</strong> garçons y z’ont pas vraiment le courage de…d’avouer ce qu’il ressent à la fille.<br />
Ils vont toujours vous claquer <strong>par</strong> SMS, jamais en face…<br />
Op h<strong>et</strong> college Lucie Aubrac, in de wijk Belencontre in Tourcoing, komt een groep in h<strong>et</strong> kader van “onderwijs in<br />
optie” één keer per week samen. Hun gezamenlijke theateratelier, voor sommigen als sinds meer dan twee jaar,<br />
levert een groot enthousiasme op. Van zodra h<strong>et</strong> project werd voorgesteld, hadden ze allen zin om mee te doen.<br />
De fase om de verhalen te verzamelen moest worden georganizeerd opdat iedereen een spreekmoment zou<br />
kunnen hebben. H<strong>et</strong> feit dat we de ateliers hebben opgenomen en een aantal regels hebben aangebracht, heeft<br />
bij de leerlingen een grotere luistervaardigheid tot stand gebracht. De verhalen waren ook vaak onderwerp voor<br />
improvisatie en hebben een eenheid van situaties gevormd. De personages en h<strong>et</strong> drama werden daarna<br />
vervormd tijdens de rep<strong>et</strong>ities. H<strong>et</strong> onthouden van de tekst en de regie kwam wat moeilijker tot stand vandaar dat<br />
h<strong>et</strong> werk rond de interpr<strong>et</strong>aties een be<strong>et</strong>je werd verlaat. H<strong>et</strong> thema « de nieuwe verlangens van ado<strong>les</strong>centen »<br />
kwam tijdens h<strong>et</strong> weergeven van de verhalen snel tot stand. Na de eerste moeilijkheden, gepaard m<strong>et</strong> de<br />
verlegenheid van elk en h<strong>et</strong> probleem « wat gaan anderen ervan zeggen? », werden de gesprekken succesvol en<br />
konden we goed gedachten en vragen beantwoorden.<br />
Éric Leblanc<br />
Als je een tiener bent, heb je verlangens dat je ni<strong>et</strong> had als je klein was.<br />
Sinds ik verliefd ben, doe ik onhandige dingen m<strong>et</strong> mijn ouders.<br />
Kom op, je kunt mij al<strong>les</strong> vertellen, ik ben je moeder! Awel, hij zegt ni<strong>et</strong>s aan zijn moeke?<br />
Eigenlijk hebben de jongens ni<strong>et</strong> echt de moed om… om hun gevoelens te bekennen voor een meisje.<br />
Zij zullen u altijd laten vallen m<strong>et</strong> een SMSje, nooit h<strong>et</strong> gewoon zeggen…<br />
Photo : Nord Éclair Hubert Van Maele<br />
11
Et c’est comme ça tous <strong>les</strong> dimanches<br />
En zo is h<strong>et</strong> elke zondag<br />
Collège Notre Dame de la Lys<br />
Rue de Warn<strong>et</strong>on, 1, 7780 Comines (B)<br />
Classe de 2ème secondaire, 24 élèves de 13 à 14 ans<br />
Klas van h<strong>et</strong> 2 de secundair onderwijs, 24 leerlingen van 13 tot<br />
14 jaar<br />
Mathis Asscherick, Robin Bondue, <strong>La</strong>ure-Élise Breyne, Louis<br />
Carnel, Nicolas De Grave, Lucas Debosschere, Jason Declerck, Benjamin Decobert, Clara Dehaudt, Alicia<br />
Derudder, Élisab<strong>et</strong>h Dubois, Émile Dujardin, <strong>La</strong>ura <strong>La</strong>mpole, Marine Lesaffre, Mathilde Loridan, Méline<br />
Noyelle, Anthony Olivier, <strong>La</strong>ura Platteau, Natan Rapilly, Nathan Rogge, Coleen Titeca, Leslie Vanoverfeldt,<br />
Ophélie Vanthournhout, Théo Verslype<br />
Intervenant / Animator : David <strong>La</strong>comblez<br />
Enseignante / Leraar : Sylvia Mercier<br />
Directeur : Fabrice Verslype<br />
A Comines, l'idée de monter sur <strong>les</strong> planches devant un tel public en effrayait beaucoup.<br />
Nous avons alors créé trois clubs : <strong>les</strong> "sûrs de rester dans <strong>les</strong> coulisses quoi qu'il arrive <strong>par</strong>ce que ça fait<br />
trop flipper", <strong>les</strong> "indécis qui se tâtent encore un peu, p'têt ben qu'oui, p'têt ben qu'non", <strong>et</strong> <strong>les</strong> "surmotivés<br />
qui ne laisseraient leur place à personne d'autre".<br />
Au long de l'année, au rythme des exercices de théâtre, des entr<strong>et</strong>iens, des travaux d'écriture <strong>et</strong> des<br />
répétitions, <strong>les</strong> trois clubs ont vu leurs effectifs migrer, toujours au profit de celui des "surmotivés".<br />
Et tous, quelle que fut leur envie d'être sous <strong>les</strong> feux de la rampe, y sont allés de leurs propositions <strong>et</strong> de<br />
leurs précisions quant au monde mystérieux de l'ado<strong>les</strong>cence (auquel je n'ap<strong>par</strong>tiens plus, ai-je cru<br />
comprendre...)<br />
David <strong>La</strong>comblez<br />
Au XXIème siècle, la vie d'un ado c'est... la lose. Surtout le dimanche après midi avec Michel Drucker.<br />
Pfff. C'est toujours <strong>par</strong>eil, je peux jamais sortir !<br />
Oh ben tu sais moi, avec mes <strong>par</strong>ents je fais ce que je veux. Ils me considèrent un peu comme un adulte.<br />
On glande ? - On glande...<br />
Quand même, des fois, <strong>les</strong> <strong>par</strong>ents, tu te dis qu'ils comprennent vraiment rien à leurs enfants...<br />
Velen, uit Komen, waren bang voor h<strong>et</strong> idee om voor zulk publiek op de planken te staan.<br />
Daarom hebben we drie groepen gecreëerd : de “zeker dat ik in de coulissen blijf wat er ook gaat gebeuren,<br />
want ik ga helemaal uit mijn dak”, de “onzekeren die h<strong>et</strong> nog ni<strong>et</strong> w<strong>et</strong>en; goh misschien ja of eerder nee” en<br />
“de overgemotiveerden die hun plaats aan niemand afstaan”.<br />
Tijden h<strong>et</strong> jaar, gedurende de verschillende oefeningen, ontmo<strong>et</strong>ingen, schrijfateliers en rep<strong>et</strong>ities, hebben<br />
deze drie groepen hun aantallen zien migreren, telkens richting “overgemotiveerden”.<br />
En allen, wat hun motivatie om onder de schijnwerpers te staan ook moge zijn, hebben bijgedragen aan de<br />
voorstellen en opheldering van de mysterieuze wereld van de ado<strong>les</strong>centen (waar ik ni<strong>et</strong> meer toe behoor,<br />
heb ik begrepen…)<br />
David <strong>La</strong>comblez<br />
In de 21ste eeuw is h<strong>et</strong> leven van een tiener … echt waardeloos. Vooral op zondagmiddag m<strong>et</strong> Michel Drucker.<br />
Pfff. H<strong>et</strong> is altijd h<strong>et</strong>zelfde, ik mag nooit naar buiten!<br />
Ah we<strong>et</strong> je, ik doe m<strong>et</strong> mijn ouders wat ik wil. Ze beschouwen mij een be<strong>et</strong>je als een volwassene.<br />
We doen ni<strong>et</strong>s? We doen ni<strong>et</strong>s…<br />
Maar allee, de ouders, soms denk je dat ze echt ni<strong>et</strong>s begrijpen over hun kinderen.<br />
12
Un ami, c’est un frère<br />
Een vriend is ook een broer<br />
Collège Mendès France<br />
19 rue de Soissons, 59200 Tourcoing (F)<br />
Classes de 3 ème , 11 élèves volontaires de 14 à 15 ans<br />
Klassen van h<strong>et</strong> 3 de , 11 vrijwillige leerlingen van 14 tot 15 jaar<br />
Abdelkader Belhamiti, Maïwne Bibila, Abel Hamdini-Samyn,<br />
Nicolas Hespel, Mohammed Kertiou, Yacine Medahi, Dany<br />
Riwiro, Khadija Smaïli, Olga Hakobian, Ornella Driçi, Iman Ouadif<br />
Intervenant / Animator : Danièle Hennebelle<br />
Enseignantes / Leraren : <strong>La</strong>urie Leclercq, Carole Callebout<br />
Documentaliste / Documentalist : Nora Nagi Amelin<br />
Principal / Directeur : Jacques Melerowicz<br />
« L’amitié ce n’est pas de la marchandise, On n’peut pas l’ach<strong>et</strong>er avec des devises<br />
L’amitié c’est comme <strong>les</strong> chamalos, T’en manges un <strong>et</strong> tu deviens vite accro »<br />
Ces <strong>par</strong>o<strong>les</strong> inventées <strong>par</strong> Mohamed <strong>et</strong> Yacine pourraient être l’hymne du groupe des ado<strong>les</strong>cents de Mendès<br />
France, car ceux-là s’aiment vraiment d’amitié ! Certains se connaissent depuis le CP, d’autres viennent d’arriver<br />
de Russie ou d’Italie. Et ils ont relevé leur manche, apprivoisé leur non confiance en eux, fait taire leurs peurs,<br />
pour dans un premier temps oser <strong>par</strong>ler d’eux <strong>et</strong> ensuite « monter sur scène ».<br />
Quand ils ont découvert le théâtre de Tourcoing, le proj<strong>et</strong> 11-15 a été plus concr<strong>et</strong>, <strong>et</strong> le désir <strong>et</strong> la peur de jouer<br />
encore plus forts ! Certains débordent d’une telle énergie qu’ils ont dû apprendre à la canaliser ! D’autres sont<br />
tellement timides qu’ils s’étonnent encore d’être sur scène ! Tous ont relevé le défit : je <strong>les</strong> en remercie vivement.<br />
Merci aussi à <strong>La</strong>urie, à Carole leurs professeurs <strong>et</strong> à Nora, responsable du CDI.<br />
Danièle Hennebelle<br />
Une meilleure amie c’est une sœur de cœur<br />
Un jour l’amour demande à l’amitié : « A quoi tu sers ? » - « Je sers à sécher <strong>les</strong> larmes que tu fais couler. »<br />
Moi je crois plutôt que sa panne elle s’appelle Morgane, une fille un peu enveloppée qui porte des slims.<br />
En fait, on <strong>par</strong>le <strong>les</strong> unes sur <strong>les</strong> autres c’est ça qui est compliqué. Et <strong>par</strong>fois même, c’est en mal...<br />
Ma mère m’a promis un Iphone si ma moyenne passe à 14<br />
«Vriendschap is ni<strong>et</strong> zoals goederen, je kunt h<strong>et</strong> ni<strong>et</strong> kopen m<strong>et</strong> munten<br />
Vriendschap is zoals Marschmallows, je e<strong>et</strong> er één van en je wordt al snel verslaafd »<br />
Deze woorden, die door Mohamed en Yacine zijn uitgevonden, zouden de hymne van de ado<strong>les</strong>centengroep van<br />
Mendès France kunnen zijn, want zij houden echt van elkaar dankzij de vriendschap! Sommigen kennen elkaar<br />
sinds de lagere school, anderen komen n<strong>et</strong> uit Rusland of Italië. Ze hebben hun mouwen opgesloofd, hun<br />
onvertrouwen in zichzelf g<strong>et</strong>emd, hun angsten laten zwijgen, om in de eerste plaats over hen de praten en daarna<br />
« op scene » te stappen.<br />
Wanneer ze h<strong>et</strong> theater uit Tourcoing hebben ontdekt, werd hun project 11-15 meer concre<strong>et</strong>, en groeide ook hun<br />
zin en angst! Sommigen zitten vol van zulke energie dat ze h<strong>et</strong> moesten onder controle leren houden! Anderen<br />
waren zo verlegen dat ze zich nog steeds zelf verbazen op scene! Allen hebben de uitdaging aangegrepen: ik<br />
bedank hen van harte. Ook dank aan <strong>La</strong>urie, aan Carole en aan hun leraren en aan Nora, verantwoordelijk voor<br />
de bibliotheek.<br />
Danièle Hennebelle<br />
Een beste vriendin, is een hartzuster<br />
Op een dag vraagt de liefde aan de vriendschap: "Waarvoor dien je?" -" Ik ben er om de tranen te drogen die jij do<strong>et</strong><br />
stromen.”<br />
Ik denk eerder dan haar panne Morgane he<strong>et</strong>, een meisje dat een be<strong>et</strong>je dik is en slims draagt.<br />
Eigenlijk praten we teveel over elkaar en dat is moeilijk. En soms praten we zelfs negatief…<br />
Mijn moeder heeft me een iPhone beloofd als ik een gemiddelde van 14 haal.<br />
Photo : <strong>La</strong>bel Ville Didier Alkenbrecher<br />
13
Table ronde<br />
organisée avec la Bibliothèque Publique de Mouscron.<br />
Ronde tafel<br />
georganiseerd samen m<strong>et</strong> de Openbare Bibliotheek van Moeskroen<br />
« Les Mots de l’ado<strong>les</strong>cence »<br />
« De woorden van de ado<strong>les</strong>centie »<br />
Mardi 21 mai 2013 à 19h30<br />
Dinsdag, 21 mei 2013 om 19u30<br />
Auditorium, Centre Marius Staqu<strong>et</strong>, Pl. Char<strong>les</strong> de Gaulle, 7700 Mouscron (B)<br />
Table ronde animée <strong>par</strong> / Ronde tafel geanimeerd door:<br />
Jean-Marc Chotteau<br />
M<strong>et</strong>teur en scène <strong>et</strong> comédien, auteur de théâtre publié aux Éditions <strong>La</strong> Fontaine<br />
Directeur de <strong>La</strong> Virgule, Centre Transfrontalier de Création Théâtrale<br />
Regisseur, acteur en toneelschrijver, gepubliceerd door de uitgeverij <strong>La</strong> Fontaine<br />
Directeur van <strong>La</strong> Virgule, Grensoverschrijdend Centrum voor Theaterproductie<br />
avec / m<strong>et</strong>:<br />
Luc Dumont<br />
Auteur de théâtre, publié aux Éditions <strong>La</strong>nsman <strong>et</strong> aux Éditions du Cerisier<br />
Éditeur responsable du P<strong>et</strong>it Cyrano pour la CTEJ<br />
Directeur de Zététique Théâtre, compagnie de théâtre pour le jeune public<br />
Toneelschrijver, gepubliceerd door de uitgeverij <strong>La</strong>nsman en Editions du Cerisier<br />
Hoofdredacteur van “Le P<strong>et</strong>it Cyrano” voor h<strong>et</strong> CTEJ<br />
Directeur van Zététique Théâtre, theater compagnie voor h<strong>et</strong> jong publiek<br />
Philippe Durant<br />
Directeur de l’Académie de musique d’Ixel<strong>les</strong>.<br />
Conseiller auprès de Marie-Dominique Simon<strong>et</strong>, Ministre de l'Enseignement obligatoire <strong>et</strong> de Promotion<br />
sociale de la Fédération Wallonie-Bruxel<strong>les</strong><br />
Directeur van de Muziekacademie van Elsene<br />
Adviseur voor artistiek onderwijs in h<strong>et</strong> kabin<strong>et</strong> van Marie-Dominique Simon<strong>et</strong>, Minister van<br />
Leerplichtonderwijs en Onderwijs voor Sociale promotie van de Federatie Wallonië-Brussel<br />
Géraldine Serbourdin<br />
Professeur de l<strong>et</strong>tres modernes, missionnée <strong>par</strong> l’Académie de Lille auprès du Théâtre du Nord<br />
Leraar van Franse moderne literatuur, in opdracht van de Academie van Rijsel in h<strong>et</strong> Théâtre du Nord<br />
Dominique Texier<br />
Pédopsychiatre <strong>et</strong> psychanalyste. Médecin-chef du Centre Médico-psycho-pédagogique Paris 6 ème.<br />
Présidente du Cercle d’Etudes <strong>et</strong> de recherches autour de l’ado<strong>les</strong>cence<br />
Auteur notamment d’Ado<strong>les</strong>cences contemporaines, <strong>par</strong>u en 2011 aux Editions érès<br />
Kinderpsychiater en psychoanalyticus. Hoofdgeneesheer van h<strong>et</strong> medisch- psychisch- en<br />
educatiecentrum van Parijs (6 de arrondissement)<br />
Voorzitter van de Cirkel van studies en onderzoek rond ado<strong>les</strong>centie<br />
Auteur van “Ado<strong>les</strong>cences contemporaines” gepubliceerd in 2011 door de uitgeverij érès<br />
Stef Vande Meulebroucke<br />
Directeur de l’Eurométropole Lille-Kortrijk-Tournai<br />
Directeur van h<strong>et</strong> Eurom<strong>et</strong>ropool Lille-Kortrijk-Tournai<br />
14
L’EUROMETROPOLE<br />
DE EUROMETROPOOL<br />
Lille-Kortrijk-Tournai<br />
L’Eurométropole c’est 360° d’opportunités pour mieux se déplacer, travailler, innover, créer, étudier, se<br />
former, visiter, se cultiver, se soigner, échanger des bons plans …<br />
L’Eurométropole favorise la mise en place de services transfrontaliers, rassemble <strong>et</strong> diffuse <strong>les</strong> informations<br />
sur la vie frontalière. C’est un réservoir de solutions concrètes pour faciliter la vie quotidienne de 2,1 millions<br />
d’habitants <strong>et</strong> des nombreux acteurs locaux : entreprises, associations, artistes, organisations diverses.<br />
Outil de coordination <strong>et</strong> de concertation, l’Eurométropole ouvre un accès unique à 14 institutions fondatrices<br />
<strong>et</strong> à de nombreux experts <strong>et</strong> <strong>par</strong>tenaires. Elle favorise <strong>les</strong> proj<strong>et</strong>s <strong>et</strong> <strong>les</strong> échanges de proximité entre <strong>les</strong><br />
acteurs publics, la société civile <strong>et</strong> l’Europe, tout en pré<strong>par</strong>ant aussi l’Eurométropole de demain.<br />
Pour en savoir +, rendez-vous sur www.eurom<strong>et</strong>ropolis.eu<br />
le portail de tous <strong>les</strong> Eurométropolitains<br />
De Eurom<strong>et</strong>ropool staat synoniem voor 360° aan kansen om zich vlotter te kunnen verplaatsen; om b<strong>et</strong>er te<br />
kunnen werken, innoveren, creëren, studeren, vormen en zorgen; om gemakkelijker plaatsen te kunnen<br />
bezoeken en cultuur op te snuiven; om sneller goede ideeën uit te wisselen …<br />
De Eurom<strong>et</strong>ropool ondersteunt de opz<strong>et</strong> van specifieke diensten en zorgt voor h<strong>et</strong> optekenen en verspreiden<br />
van informatie eigen aan h<strong>et</strong> leven in de grensstreek. U vindt er tal van concr<strong>et</strong>e oplossingen die h<strong>et</strong><br />
dagdagelijkse leven van 2,1 miljoen inwoners en verschillende plaatselijke stakeholders (bedrijven, artiesten,<br />
verenigingen, diverse organisaties) gemakkelijker maken.<br />
Als overleg- en coördinatieorgaan biedt de Eurom<strong>et</strong>ropool u een uniek contactpunt m<strong>et</strong> de 14 stichtende<br />
instellingen, alsook m<strong>et</strong> tal van experts en <strong>par</strong>tners. Tot slot bevordert de Eurom<strong>et</strong>ropool projecten en<br />
contacten tussen overheidsinstellingen, h<strong>et</strong> maatschappelijke middenveld en Europa, en legt ze op die<br />
manier ook de basis voor de Eurom<strong>et</strong>ropool van morgen.<br />
Voor meer informatie kan u een kijkje nemen op www.eurom<strong>et</strong>ropolis.eu<br />
de portaalsite voor alle inwoners van de Eurom<strong>et</strong>ropool Lille-Kortrijk-Tournai<br />
België<br />
Zuid- en Midden-<br />
West-Vlaanderen<br />
360° d’ouverture sur un territoire multiculturel de 3550 km², où deux langues<br />
sont <strong>par</strong>lées (français/néerlandais) <strong>et</strong> composé de 147 communes dynamiques,<br />
aux paysages variés.<br />
360° aan panorama in een multiculturele en meertalige regio die zicht uitstrekt<br />
over 3550 km², waar 147 gemeenten een eigen dynamiek creëren, waar<br />
stedelijke en landelijke gebieden elkaar treffen.<br />
France<br />
Lille métropole<br />
Belgique<br />
Wallonie picarde<br />
15
Jean-Marc Chotteau <strong>et</strong> l’équipe de <strong>La</strong> Virgule remercient :<br />
Les élèves, <strong>les</strong> professeurs, <strong>et</strong> <strong>les</strong> équipes pédagogiques des huit établissements. Les <strong>par</strong>ents pour leur disponibilité<br />
<strong>et</strong> l’inspiration qu’ils donnent à leurs enfants.<br />
Danièle Hennebelle, Pierre Haezaert, David <strong>La</strong>comblez <strong>et</strong> Éric Leblanc, <strong>les</strong> comédiens-intervenants.<br />
Les élus <strong>et</strong> <strong>les</strong> équipes des vil<strong>les</strong> d’Évregnies (B), Comines-Warn<strong>et</strong>on (B), Mouscron (B), Tourcoing (F) <strong>et</strong> Rekkem<br />
(B).<br />
Les équipes du FEDER de l’Union Européenne <strong>et</strong> du programme Interreg IV France-Wallonie-Vlaanderen.<br />
Les élus <strong>et</strong> <strong>les</strong> équipes de la Région Nord - Pas de Calais, du Dé<strong>par</strong>tement du Nord (F), de Lille Métropole<br />
Communauté Urbaine (F).<br />
Stef Vande Meulenbroucke, Inès Mendés, François Goarin <strong>et</strong> l’équipe de l’Eurométropole Lille-Kortrijk-Tournai.<br />
René Blairon <strong>et</strong> l’équipe du Théâtre Municipal Raymond Devos de Tourcoing (F).<br />
Christian Debaere <strong>et</strong> l’équipe du Centre Marius Staqu<strong>et</strong> de Mouscron (B).<br />
Carine Rémmery <strong>et</strong> l’équipe de la Bibliothèque Publique de Mouscron (B).<br />
Régine Verhaeghe, Léonie Senhaeve, Mélanie Vandenbulke <strong>et</strong> leurs élèves de l’institut du Sacré Cœur de Mouscron<br />
(B) pour la traduction des textes des saynètes.<br />
Julie-Anaïs Rose <strong>et</strong> Sophie Hubert de Promotion Théâtre (B) ; Cali Kroonen <strong>et</strong> Virginie Devaster à la Chambre des<br />
Théâtres pour l’Enfance <strong>et</strong> la Jeunesse (B).<br />
Carine Rémmery <strong>et</strong> Luc Devoldere pour leur aide à la traduction en néerlandais de ces textes <strong>et</strong> du dossier.<br />
Jean-Marc Chotteau en h<strong>et</strong> team van <strong>La</strong> Virgule bedanken:<br />
De leerlingen, leraren en h<strong>et</strong> onderwijzend personeel van de acht scholen. De ouders voor hun tijd en de inspiratie die<br />
ze geven aan hun kinderen.<br />
Danièle Hennebelle, Pierre Haezaert, David <strong>La</strong>comblez, Éric Leblanc, de acteurs-animatoren.<br />
De medewerkers van h<strong>et</strong> EFRO van Europese Unie en van h<strong>et</strong> programma Interreg IV Frankrijk-Wallonië-Vlaanderen<br />
De verkozenen en medewerkers van steden Evregnies (B), Komen-Waasten (B), Moeskroen (B), Tourcoing (F) en<br />
Rekkem (B).<br />
De verkozenen en medewerkers van Région Nord - Pas de Calais, Dé<strong>par</strong>tement du Nord (F) en Lille Métropole<br />
Communauté Urbaine (F).<br />
Stef Vande Meulenbroucke, Inès Mendés, François Goarin en h<strong>et</strong> team van Eurom<strong>et</strong>ropool, Lille-Kortrijk-Tournai.<br />
Christian Debaere en h<strong>et</strong> team van de Centre Marius Staqu<strong>et</strong>, Moeskroen (B).<br />
Carine Rémmery en h<strong>et</strong> team van de Openbare Bibliotheek van Moeskroen (B).<br />
Régine Verhaeghe, Léonie Senhaeve, Mélanie Vandenbulke en hun leerlingen van h<strong>et</strong> Instituut van h<strong>et</strong> Heilig Hart van<br />
Moeskroen (B) voor de vertaling van de teksten van de sk<strong>et</strong>ches.<br />
Julie-Anaïs Rose en Sophie Hubert uit Promotie Theater (B), Cali Kroonen en Virginie Devaster uit h<strong>et</strong> Huis van<br />
Theater voor Kinderen en Jongeren - CTEJ (B).<br />
Carine Rémmery en Luc Devoldere voor hun hulp m<strong>et</strong> de vertaling in h<strong>et</strong> Nederlands van deze teksten en van de<br />
dossiers.<br />
<strong>La</strong> Virgule<br />
Centre Transfrontalier de Création Théâtrale<br />
Mouscron-Tourcoing<br />
Le Salon de Théâtre<br />
82 boulevard Gamb<strong>et</strong>ta<br />
59200 Tourcoing (F)<br />
+33 (03) 20 27 13 63 / +32 (0)56 860 164<br />
Presse : Aurélie Bureau : relationspubliques@la<strong>virgule</strong>.com<br />
Resa : Emilie Merchez : resa@la<strong>virgule</strong>.com<br />
www.la<strong>virgule</strong>.com<br />
16