18.11.2014 Views

L'adolescence racontée, écrite et jouée par les élčves ... - La virgule

L'adolescence racontée, écrite et jouée par les élčves ... - La virgule

L'adolescence racontée, écrite et jouée par les élčves ... - La virgule

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

11 15<br />

L’ado<strong>les</strong>cence racontée, écrite <strong>et</strong> jouée<br />

<strong>par</strong> <strong>les</strong> élèves de 11 à 15 ans de huit établissements<br />

de l’Eurométropole Lille-Kortrijk-Tournai<br />

De ado<strong>les</strong>centie verteld, geschreven en gespeeld<br />

door leerlingen van 11 tot 15 jaar uit acht scholen<br />

uit de Eurom<strong>et</strong>ropool Lille-Kortrijk-Tournai<br />

Une initiative de<br />

Een initiatief van<br />

<strong>La</strong> Virgule<br />

Centre Transfrontalier de Création Théâtrale<br />

Grensoverschrijdend Centrum voor Theaterproductie<br />

Mouscron-Tourcoing<br />

1


En littérature, une <strong>virgule</strong> distingue deux termes, qui font <strong>par</strong>tie d’une même phrase.<br />

Au théâtre, la <strong>virgule</strong> est une signifiante respiration<br />

<strong>La</strong> Virgule, Centre Transfrontalier de Création Théâtrale, œuvre, sous la direction artistique de Jean-Marc<br />

Chotteau, à faire vivre sans frontières la création théâtrale au cœur de l’Eurométropole Lille - Kortrijk -<br />

Tournai. Son implantation à Tourcoing (F) s’est enrichie de sa fusion avec le Centre Culturel de Mouscron<br />

(B) <strong>et</strong> se développe encore aujourd’hui avec la ville de Comines-Warn<strong>et</strong>on (B) <strong>et</strong> l’entité d’Estaimpuis (B).<br />

Les créations de <strong>La</strong> Virgule <strong>et</strong> son répertoire s’attachent à proposer au public des œuvres en réponse<br />

aux questions de notre temps, en s’ouvrant désormais à l’Europe entière dans le souci constant d’un théâtre<br />

populaire <strong>et</strong> artistiquement exigeant.<br />

C’est dans c<strong>et</strong>te démarche que <strong>La</strong> Virgule invite également ses spectateurs, chaque saison, à découvrir<br />

une programmation de compagnies répondant à la même éthique <strong>et</strong> s’inscrivant dans le même dynamisme<br />

européen. Carrefour <strong>et</strong> lieu d’émergence de talents émanant du Nord - Pas de Calais, de Belgique, mais<br />

aussi d’autres régions de l’Europe, - ainsi avec Les Eurotopiques, son festival biennal européen de proj<strong>et</strong>s<br />

théâtraux -, <strong>La</strong> Virgule s’ouvre sans cesse à de nouveaux publics, pour un théâtre qu’elle veut faire vivre au<br />

cœur de la cité comme l’espace de l’échange, du lien social <strong>et</strong> du plaisir.<br />

In de literatuur, een komma onderscheidt twee termen die deel uitmaken van dezelfde zin.<br />

In h<strong>et</strong> theater, de komma is een zinvolle ademhaling<br />

<strong>La</strong> Virgule Grensoverschrijdend Centrum voor Theaterproductie werkt aan h<strong>et</strong> leveren zonder grenzen<br />

van de theaterkunst in h<strong>et</strong> hart van de Eurom<strong>et</strong>ropool Lille - Kortrijk - Tournai. <strong>La</strong> Virgule, historisch<br />

geïmplanteerd in Tourcoing (F), en verrijkt door zijn unie m<strong>et</strong> h<strong>et</strong> Culturele Centrum van Moeskroen (B),<br />

ontwikkelt zich vandaag nog meer door zijn <strong>par</strong>tnerschap m<strong>et</strong> de steden Komen-Waasten (B) en de entiteit<br />

van Estaimpuis (B)<br />

Door middel van creaties en repertoire, en m<strong>et</strong> de constante zorg om een echte populair en artistiek<br />

veeleisend toneel op scene te brengen, presenteert <strong>La</strong> Virgule aan h<strong>et</strong> publiek theatrale werken die de<br />

wereld van vandaag ondervragen, en die ervoor zorgen geopend te blijven voor Europa.<br />

Elk jaar opnieuw en m<strong>et</strong> dezelfde benadering, nodigt <strong>La</strong> Virgule zijn publiek uit om een theaterseizoen te<br />

ontdekken waarbij verschillende compagnies dezelfde <strong>et</strong>hiek en Europese dynamiek hebben. Op een<br />

kruispunt voor opkomst van nieuwe talenten uit Noord-Frankrijk, België, maar ook uit andere regio’s in<br />

Europa - daarom zijn Les Eurotopiques, een Europees Festival voor Theater Projecten, opgericht -, staat <strong>La</strong><br />

Virgule constant geopend voor nieuwe toeschouwers daar waar we h<strong>et</strong> toneel willen doen leven in h<strong>et</strong> hart<br />

van de stad als een ruimte van dialoog, sociale banden en plezier.<br />

11-15 a obtenu le label<br />

11-15 heeft h<strong>et</strong> label ontvangen<br />

<strong>et</strong> le soutien de<br />

en de steun van<br />

Union Européenne : Fonds Européen de Développement Régional<br />

INTERREG efface <strong>les</strong> frontières<br />

Europese Unie : Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling<br />

INTERREG do<strong>et</strong> grenzen vervagen<br />

2


Mots <strong>et</strong> maux d’ados,<br />

une expérience de théâtre, une expérience de vie, sans frontières.<br />

Ils auront eu, en tout <strong>et</strong> pour tout, une vingtaine d’heures en moyenne pour se<br />

raconter, s’écrire, <strong>et</strong> se jouer… C’est très peu quand il s’agit, au final, de monter<br />

sur la scène d’un grand théâtre. Mais ce sera beaucoup dans leur vie de<br />

collégiens. Sûr qu’ils ne réaliseront pas encore très bien, avant de monter sur<br />

scène, à quel point le théâtre <strong>les</strong> aura aidés au cours d’une année scolaire à<br />

comprendre un peu c<strong>et</strong>te période si troublée qui <strong>les</strong> conduit à l’âge adulte. <strong>La</strong><br />

<strong>par</strong>ole <strong>et</strong> la scène <strong>les</strong> auront fait sortir de leur coquille, faite de pudeur, de timidité<br />

<strong>et</strong> de crainte du jugement des <strong>par</strong>ents… Mais, bien avant leur montée sur la<br />

scène du Théâtre Municipal de Tourcoing, leurs enseignants nous en font déjà le<br />

témoignage : « 11-15 » a déjà le succès d’une aventure initiatique : initiation au<br />

théâtre, <strong>et</strong> initiation à la découverte de soi.<br />

Ils ont entre onze <strong>et</strong> quinze ans, fréquentent des collèges bien différents au<br />

sein de notre grande métropole franco-belge. A peu près tous ignoraient tout du<br />

théâtre, de ses codes, de ses enjeux, de sa discipline, de sa magie aussi, <strong>et</strong> de<br />

sa capacité à nous perm<strong>et</strong>tre de mieux se connaître, à mieux se faire connaître.<br />

Qui connaît le monde des ados ? Le théâtre leur donne-t-il la <strong>par</strong>ole ? Jamais ! Les acteurs<br />

professionnels sont bien trop âgés pour <strong>les</strong> représenter ! Parmi <strong>les</strong> missions de <strong>La</strong> Virgule, Centre<br />

Transfrontalier de Création Théâtrale, il y a celle de multiplier <strong>les</strong> occasions d’aller, sans frontières d’aucune<br />

sorte, à la découverte <strong>les</strong> uns des autres.<br />

Il leur aura été ainsi donné de jouer leur vie. Et c’est un peu de leur vie qui va se jouer.<br />

Ils s’en souviendront, plus grands.<br />

Jean-Marc Chotteau<br />

Ados, hun zinnen en de zin ervan,<br />

Een ervaring in h<strong>et</strong> theater, een ervaring in h<strong>et</strong> leven, grenzeloos.<br />

Ze hebben, al<strong>les</strong> sameng<strong>et</strong>eld, ongeveer twintig uren gehad om over hen te vertellen, te schrijven en te<br />

spelen… en dat is zeer weinig als h<strong>et</strong> tenslotte om h<strong>et</strong> op h<strong>et</strong> podium van zulk een groot theater staan gaat. Maar<br />

h<strong>et</strong> zal veel b<strong>et</strong>ekenen in hun leven als leerling. H<strong>et</strong> is zeker dat ze zich nog ni<strong>et</strong> echt goed realiseren, voordat ze<br />

op scene gaan, tot op welk punt h<strong>et</strong> theater hen zal geholpen hebben om een be<strong>et</strong>je meer te begrijpen over deze<br />

periode, zo vol verandering, die hen naar de volwassen leeftijd leidt. De woorden en de scene hebben hen uit hun<br />

schelp, gemaakt uit schaamte, verlegenheid en van schrik van de ouderlijke beoordeling, gehaald… Maar,<br />

vooraleer ze op de scene van h<strong>et</strong> Théâtre Municipal van Tourcoing stapten, hebben hun leraren al h<strong>et</strong> bewijs<br />

gegeven dat “11 – 15” een succesvol inleidend avontuur is: initiatie in h<strong>et</strong> theater en initiatie in h<strong>et</strong> ontdekken van<br />

zichzelf.<br />

Ze zijn tussen elf en vijftien jaar oud en gaan naar verschillende scholen in onze Belgisch-Franse m<strong>et</strong>ropool.<br />

Bijna allen wisten ni<strong>et</strong>s van theater af, ni<strong>et</strong> van de codes, noch de uitdagingen, de discipline, de magie en vooral<br />

van de capaciteit om zichzelf, en ook om door anderen, zich b<strong>et</strong>er te leren kennen.<br />

Wie kent de wereld van de ados? Geeft h<strong>et</strong> theater hen h<strong>et</strong> woord? Nooit! De professionele acteurs zijn te oud<br />

om hen te vertegenwoordigen! Eén van de missies van <strong>La</strong><br />

Virgule, grensoverschrijdend centrum voor theaterproductie, is<br />

om op verschillende wijzen, zonder grenzen, elkaar te ontdekken.<br />

Daarom hebben we hen de kans gegeven hun leven te<br />

spelen. En h<strong>et</strong> is een be<strong>et</strong>je hun leven dat hier op h<strong>et</strong> spel staat.<br />

Ze zullen h<strong>et</strong> zich herinneren, als ze groot zijn.<br />

Jean-Marc Chotteau<br />

Photos : Pidz, Audrez Ronlez L’Avenir<br />

3


11-15 : un proj<strong>et</strong> <strong>et</strong> une action concertée entre artistes <strong>et</strong> enseignants<br />

En plus de fédérer <strong>les</strong> élèves dans un proj<strong>et</strong> théâtral dont l’ambition est de créer un sentiment<br />

d’ap<strong>par</strong>tenance à un territoire <strong>et</strong> un destin communs entre voisins frontaliers, « 11-15 » s’inscrit dans un<br />

travail pédagogique, artistique <strong>et</strong> littéraire concerté <strong>et</strong> suivi avec <strong>les</strong> enseignants ayant choisi de rejoindre <strong>La</strong><br />

Virgule dans c<strong>et</strong>te aventure.<br />

Les objectifs du proj<strong>et</strong> se sont construits autour de quatre axes directeurs :<br />

- la <strong>par</strong>ole<br />

- l’écoute<br />

- l’écriture<br />

- le jeu<br />

Les comédiens-animateurs intervenant en classe ont ainsi eu pour souci de :<br />

Favoriser l’expression orale des élèves à travers des récits de vie<br />

Dégager des thèmes de réflexion sur l’ado<strong>les</strong>cence : la métamorphose physiologique, l’affirmation de<br />

soi, le rapport à l’autorité, la liberté, la découverte de la sexualité, <strong>les</strong> relations aux <strong>par</strong>ents <strong>et</strong> à la famille,<br />

<strong>les</strong> loisirs, <strong>et</strong>c.<br />

Consigner <strong>par</strong> écrit ces récits de vie<br />

Faire jouer <strong>les</strong> élèves en <strong>les</strong> sensibilisant au travail théâtral <strong>et</strong> à la spécificité de son écriture<br />

(didascalies, dialogues, créations <strong>et</strong> distribution des personnages, souci d’intéresser un public <strong>par</strong> le rire,<br />

l’émotion <strong>et</strong> la réflexion, prise en compte des contraintes de temps <strong>et</strong> d’espace, direction d’acteurs,<br />

mémorisation des textes, <strong>et</strong>c.)<br />

Faire se rencontrer <strong>les</strong> élèves <strong>et</strong> ouvrir le débat en tirant un <strong>par</strong>ti positif des différences entre jeunes<br />

français <strong>et</strong> belges, wallons <strong>et</strong> flamands, entre éco<strong>les</strong> publiques <strong>et</strong> privées, études généra<strong>les</strong> <strong>et</strong><br />

techniques,…<br />

Donner le sentiment d’ap<strong>par</strong>tenance à une grande métropole transfrontalière en favorisant la rencontre<br />

<strong>et</strong> la mobilité entre <strong>les</strong> établissements<br />

11-15: een samenwerkingsproject en -actie tussen kunstenaars en leerkrachten<br />

Naast h<strong>et</strong> samenbrengen van leerlingen in een theaterproject waarvan h<strong>et</strong> de ambitie is om een gevoel<br />

van b<strong>et</strong>rokkenheid te creëren binnen een grondgebied en een gemeenschap tussen buren, schrijft « 11-15 »<br />

zich in een pedagogisch, artistiek en literair traject dat opgevolgd wordt door leerkrachten die m<strong>et</strong> <strong>La</strong> Virgule<br />

willen samenwerken in dit avontuur.<br />

De doelstellingen van h<strong>et</strong> project zijn opgebouwd rond vier krachtlijnen:<br />

- Spreken<br />

- Luisteren<br />

- Schrijven<br />

- Spelen<br />

De rol van de acteurs:<br />

De mondelinge expressie van leerlingen bevorderen.<br />

Thema’s van reflectie ontwikkelen over die zo bijzondere periode van de ado<strong>les</strong>centie: de fysieke<br />

m<strong>et</strong>amorfose, de zelfontplooiing, de verhouding m<strong>et</strong> h<strong>et</strong> gezag, de vrijheid, de ontdekking van de<br />

seksualiteit, de relaties m<strong>et</strong> de ouders en de familie, de vrij<strong>et</strong>ijdsbesteding enz.<br />

De leerlingen doen schrijven over die thema’s.<br />

De leerlingen laten spelen en hen gevoelig maken voor theaterwerk en h<strong>et</strong> eigenen van theaterteksten<br />

(dialogen, h<strong>et</strong> scheppen en verdelen van personages, hoe men een publiek b<strong>et</strong>rekt door een beroep te<br />

doen op de lach, de emotie en de reflectie, h<strong>et</strong> leren leven m<strong>et</strong> de beperkingen van tijd en ruimte,<br />

acteursleiding enz.)<br />

De leerlingen samenbrengen en h<strong>et</strong> debat openen door positief om te gaan m<strong>et</strong> de verschillen tussen<br />

Franse en Belgische, Vlaamse en Waalse jongeren, tussen openbare en vrije scholen, algemeen<br />

vormend en technisch onderwijs.<br />

4


Les établissements <strong>par</strong>ticipant au proj<strong>et</strong> :<br />

Scholen die deelnemen aan h<strong>et</strong> project:<br />

École Communale, Évregnies (B)<br />

Gemeentelijke School, Évregnies (B)<br />

Wijkschool ‘t Paradijs, Rekkem (B)<br />

École de quartier Paradis, Rekkem (B)<br />

Institut du Sacré-Cœur, Mouscron (B)<br />

Instituut van h<strong>et</strong> Heilig Hart, Moeskroen (B)<br />

Collège Technique Saint-Henri, Mouscron (B)<br />

Technisch College Saint-Henri, Moeskroen (B)<br />

Athénée Royal Thomas Edison, Mouscron (B)<br />

Koninklijk Atheneum Thomas Edison, Moeskroen (B)<br />

Collège Lucie Aubrac, Tourcoing (F)<br />

College Lucie Aubrac, Tourcoing (F)<br />

Collège Notre Dame de Lys, Comines (B)<br />

College Onze Lieve Vrouw van Leie, Komen (B)<br />

Collège Mendès-France, Tourcoing (F)<br />

College Mendès-France, Tourcoing (F)<br />

Les comédiens-animateurs du proj<strong>et</strong> :<br />

De acteurs-animatoren van h<strong>et</strong> project:<br />

Pierre Haezaert (B) Danièle Hennebelle (F) David <strong>La</strong>comblez (F) Éric Leblanc (F)<br />

Présentation des saynètes<br />

Presentatie van de sk<strong>et</strong>ches<br />

Jeudi 16 mai 2013 à 19h30<br />

Donderdag 16 mei 2013 om 19.30u<br />

Théâtre Municipal Raymond Devos<br />

Rue Leverrier, 59200 Tourcoing (F)<br />

Resa : +33 (0)3 20 27 13 63 / resa@la<strong>virgule</strong>.com<br />

Photos: <strong>La</strong>bel Ville Didier Alkenbrecher, <strong>La</strong> Virgule, Nord Éclair Hubert Van Maele, Pierre Haezaert, Danièle Hennebelle, Pidz<br />

5


Dans ma chambre…<br />

In mijn slaapkamer…<br />

École Communale d’Évregnies<br />

Rue Saint Léger, 11, 7730 Évregnies (B)<br />

Classe de 5 ème <strong>et</strong> 6 ème primaire, 10 élèves de 11 à 12 ans<br />

Klassen van h<strong>et</strong> 5 de en 6 de basisonderwijs, 10 leerlingen van<br />

11 tot 12 jaar<br />

Baptiste Bonneel, Honorine D’Hondt, Victor De Merlier,<br />

Malcolm Goemaere, Mathéo Loridan, Hugo Mercier, Matthéo<br />

Piat, Tiphanie Sauvage, <strong>La</strong>ora Vandenbrande, Victorien<br />

Duarte Rato<br />

Intervenant / Animator : Danièle Hennebelle<br />

Enseignante / Leraar : Sandrine So<strong>et</strong>e<br />

Directrice : Brigitte Colin<br />

Ils ont dix <strong>et</strong> onze ans, un seul a douze ans.<br />

Ça a commencé <strong>par</strong> une <strong>par</strong>ole chaotique où des histoires imprécises étaient interrompues <strong>par</strong> des rires, où<br />

ils me disaient presque tous « Euh… qu’est-ce que je vais dire, j’sais pas quoi dire ? »<br />

Alors, je <strong>les</strong> ai interviewés sé<strong>par</strong>ément <strong>et</strong> ils se sont confiés : certains, encore sur leurs gardes, se livraient<br />

avec <strong>par</strong>cimonie, tandis que d’autres m’ouvraient généreusement la porte de leur domaine privé.<br />

Tous un jour m’ont avoué leur « secr<strong>et</strong> », me demandant, bien sûr, de ne le dire à personne ! Qu’ils ne<br />

craignent rien, leur secr<strong>et</strong> sera bien gardé !<br />

Sur scène, ils avouent <strong>par</strong>ler au public, mais aussi (<strong>et</strong> surtout ?) à leurs <strong>par</strong>ents. J’espère donc que c<strong>et</strong>te<br />

soirée du 16 mai sera pour eux un moment d’échange privilégié avec leur famille !<br />

Un grand merci à eux <strong>et</strong> à Sandrine, leur institutrice.<br />

Danièle Hennebelle<br />

Moi quand j’étais enfant, j’étais une vraie babelutte… Maintenant que je suis ado, je <strong>par</strong>le moins.<br />

Ça m’est arrivé au cours de danse. Tout le monde dansait <strong>et</strong> moi je me suis mise dans un coin <strong>et</strong> j’ai regardé <strong>les</strong><br />

autres. Je <strong>les</strong> ai trouvées maladroites dans leurs mouvements. Quand je suis r<strong>et</strong>ournée dans le groupe, le professeur<br />

m’a demandé de me m<strong>et</strong>tre devant <strong>et</strong> j’ai eu l’impression de danser différemment, comme si je savais quelque chose<br />

que <strong>les</strong> autres ne savaient pas.<br />

Le matin, dés que je suis réveillé, je dois tout de suite aller me laver. Je ne dois pas laisser traîner d’habits dans ma<br />

chambre. Toutes ces règ<strong>les</strong> sont énervantes !<br />

Ze zijn tussen tien en elf jaar, één is er twaalf.<br />

H<strong>et</strong> is begonnen m<strong>et</strong> een chaotische uitleg of een onduidelijk verhaal dat onderbroken werd door gelach,<br />

onder welke ze mij bijna allen antwoordden: « euh…wat ga ik zeggen, ik we<strong>et</strong> ni<strong>et</strong> wat ik mo<strong>et</strong> zeggen »<br />

Dus heb ik hen a<strong>par</strong>t geïnterviewd en ze zijn beginnen vertellen: sommigen, nog op hun hoede, leverden<br />

zich op spaarzame wijze, terwijl anderen genereus de deur van hun privédomein wagenwijd opengooiden.<br />

Allen hebben op een bepaald moment hun “geheim” verteld en mij gevraagd om h<strong>et</strong> aan niemand door te<br />

vertellen! Ze mogen erop rekenen, hun geheim blijft goed bewaard!<br />

Op scene, geven ze toe om m<strong>et</strong> h<strong>et</strong> publiek te spreken, maar ook (en vooral?) m<strong>et</strong> hun ouders. Ik hoop dus<br />

dat deze avond van 16 mei voor hen een bevoorrecht moment m<strong>et</strong> hun familie mag zijn.<br />

Hartelijk dank aan hen en aan Sandrine, hun lerares.<br />

Danièle Hennebelle<br />

Als een kind, was ik een echte babbelaar... Nu, dat ik een tiener ben, spreek ik minder.<br />

H<strong>et</strong> is mij overkomen in de dans<strong>les</strong>. Iedereen danste en ik stopte mezelf in een hoek en keek naar de<br />

anderen. Ik vond ze onhandig in hun bewegingen. Toen ik terug naar de groep keerde, vroeg de leraar<br />

me om vooraan te staan en ik voelde aan dat ik anders danste, alsof ik i<strong>et</strong>s wist en de anderen ni<strong>et</strong>.<br />

‘s Morgens, van zodra ik wakker word, mo<strong>et</strong> ik me m<strong>et</strong>een gaan wassen. Ik mag geen kleren laten<br />

rondslingeren in mijn kamer. Al deze regels werken op mijn zenuwen!<br />

6


Ik heb een droom en ik zal hem ni<strong>et</strong> verg<strong>et</strong>en<br />

J’ai un rêve <strong>et</strong> je ne vais pas l’oublier<br />

Wijkschool ‘t Paradijs<br />

Paradijstraat, 118, 8930 Rekkem (B)<br />

Klas van h<strong>et</strong> 6 de basisonderwijs, 8 leerlingen van 11 tot 12 jaar<br />

Classe de 6 ème primaire, 8 élèves de 11 à 12 ans<br />

Char<strong>les</strong> Beeckaert, Victoria Duhez, David Henry, Sébastien<br />

Faes, Annaigue Mathurel, Stan Vannesche, Remi Vancoillie,<br />

Matthias Vandenbulcke<br />

Intervenant / Animator : Pierre Haezaert<br />

Enseignante / Leraar : Nadine Coopman<br />

Directeur : Jacques Dufourmont<br />

Ik hou ervan dat al<strong>les</strong> vanuit hen is gekomen, h<strong>et</strong> schrijven, h<strong>et</strong> zin in theater maken, de twee talen, want ze<br />

zijn bijna allen twe<strong>et</strong>alig, de muziek… en de naïviteit van hun jeugd. M<strong>et</strong> een mooie onvoorzichtigheid om<br />

hun hart te openbaren, zoals kinderen dit zo goed w<strong>et</strong>en te doen, en dat h<strong>et</strong> theater zo echt maakt, zo vol<br />

van naakte rijkdom en dicht bij de mens…<br />

H<strong>et</strong> zijn geen volwassenen, ook geen ados. H<strong>et</strong> is een kindertaal! Ik wil m<strong>et</strong> deze korte vorm, de energie van<br />

de acteurs tonen, hun verschillende verhalen en gedachten onthullen. Ik wil ook vrijwillig vragen open laten.<br />

Hun energie is moeilijk bij te houden ; elke kleine acteur is een wereld op zichzelf die wil ademen, schijnen,<br />

bestaan. Ik probeer de visie van “de andere” te verhogen. Duizeling wekken wanneer we de acteur m<strong>et</strong> wie<br />

we spelen transformeren. Tot slot wil ik de kijker de rauwe energie van de acteur, h<strong>et</strong> geweld van h<strong>et</strong><br />

verhoor, deze hoop van morgen laten voelen.<br />

Pierre Haezaert<br />

Ik hou van theater spelen dan kan ik iemand anders zijn.<br />

Ik wil later sterk zijn, ni<strong>et</strong> te sterk, gewoon sterk, om al<strong>les</strong> te kunnen dragen.<br />

Iedereen krijgt een kans en mag h<strong>et</strong> ni<strong>et</strong> verspillen, er is geen leven zonder dood.<br />

Waarom kunnen we ni<strong>et</strong> vliegen?<br />

Wij zijn hoop; wij zijn woorden van vlees en bloed; wij zijn morgen<br />

J'aime que tout soit <strong>par</strong>ti d’eux, l'écriture, l'envie de théâtre, <strong>les</strong> deux langues car ils sont presque tous<br />

bilingues, la musique... avec la naïv<strong>et</strong>é de l'enfance. Avec c<strong>et</strong>te belle imprudence de dévoiler leurs<br />

cœurs impudiquement comme <strong>les</strong> enfants savent si bien le faire, ce qui rend l'acte de théâtre si vrai, si<br />

richement pauvre car proche de l'humain...<br />

Ce ne sont pas des adultes, ni des ados. C'est un langage d'enfant ! Je veux, avec c<strong>et</strong>te courte forme,<br />

confronter l'énergie des acteurs, révéler leurs différentes histoires, réflexions. Avec la volonté de laisser <strong>les</strong><br />

questions ouvertes. L'énergie est difficile à canaliser ; chaque p<strong>et</strong>it acteur est un monde à lui tout seul qui<br />

veut respirer, briller, exister. J'essaie de rendre la vision de "l'autre" plus accrue. De tendre à une sensation<br />

de vertige quand on transforme l'acteur avec qui l'on joue en question. Enfin, j'aimerais que le spectateur<br />

sente c<strong>et</strong>te énergie brute des acteurs, c<strong>et</strong>te violence du questionnement, c<strong>et</strong>te espérance de demain.<br />

J’aime faire du théâtre, je peux être quelqu’un d’autre<br />

Plus tard je veux être fort, pas trop fort, normalement fort, pour pouvoir tout porter.<br />

Tout le monde a une chance <strong>et</strong> il ne faut pas la gaspiller, il n’y a pas de vie sans la mort<br />

Pourquoi ne pouvons-nous pas voler ?<br />

Nous sommes l’espoir, nous sommes des mots de chair <strong>et</strong> de sang, nous sommes demain !<br />

Pierre Haezaert<br />

7


Les vieux, c’est plus ce que c’était<br />

De ouderen zijn ni<strong>et</strong> meer wat ze waren<br />

Institut du Sacré Cœur<br />

Rue du Val, 43, 7700 Mouscron (B)<br />

Classe de 1ère secondaire, 23 élèves de 12 à 13 ans<br />

Klas van h<strong>et</strong> 1 ste secundair onderwijs, 23 leerlingen van 12 tot<br />

13 jaar<br />

Ndjali Ange, Clémentine Brock, Suzon De Bock, Maxime<br />

Declercq, Loïc Depauw, Clara Esaltato, Fatou Kenji, <strong>La</strong>urie Lefebvre, Alison Leroy, Guillaume Lhomel,<br />

Anouk Losfeld, Dylan Loucheur, Julien Lysen, Viol<strong>et</strong>te Marichal, Aline Martens, Timothée Noireaux,<br />

Guillaume Ploeyaert, Antoine Roman, Brieuc Tjoens, Lola Vandermeersch, Benjamin Vanneste, David<br />

Verhaeghe, Clément Vermeulen<br />

Intervenant / Animator : David <strong>La</strong>comblez<br />

Enseignante / Leraar : <strong>La</strong>urence Salembier<br />

Directeur : Olivier Hennion<br />

Lors de la première rencontre avec la première I du Sacré Coeur, quand tous <strong>les</strong> élèves se sont levés d'un<br />

seul homme à mon arrivée, sous l'oeil exigeant <strong>et</strong> si bienveillant de leur professeur <strong>La</strong>urence Salembier, j'ai<br />

cru être transporté dans une histoire du P<strong>et</strong>it Nicolas de Sempé <strong>et</strong> Goscinny. Et chaque séance de l'année a<br />

confirmé c<strong>et</strong>te impression, <strong>les</strong> élèves s'étant montrés tour à tour enthousiastes, excités, curieux, réjouis,<br />

étonnés, talentueux, turbulents, créatifs <strong>et</strong> - surtout - toujours attachants.<br />

David <strong>La</strong>comblez<br />

Une maman, c'est bizarre. Un papa c'est bizarre (un peu plus même...). Mais, ce qu'il y a de vraiment bizarre, c'est<br />

<strong>les</strong> deux ensemble !<br />

Récupérer <strong>les</strong> vieux habits de son grand frère, adm<strong>et</strong>tons, mais <strong>les</strong> slips, quand même...<br />

Mais pourquoi on mange encore des choux de Bruxel<strong>les</strong> ? Même le type qui a découvert que c'était comestible, il<br />

trouvait déjà ça dégueu...<br />

Au fond... On vous aime. Mais si vous le dites devant mes copains, je vous <strong>par</strong>le plus jamais !<br />

Tijdens mijn eerste ontmo<strong>et</strong>ing m<strong>et</strong> h<strong>et</strong> « eerste I » van h<strong>et</strong> Heilig Hart, gingen alle leerlingen, onder h<strong>et</strong><br />

wakend oog van hun lerares <strong>La</strong>urence Salembier, als één man rechtstaan toen ik binnen kwam. Ik dacht dat<br />

ik mij in een verhaal van “Le P<strong>et</strong>it Nicolas” van Sempé en Goscinny bevond. En elke ontmo<strong>et</strong>ing tijdens h<strong>et</strong><br />

jaar heeft deze indruk bevestigd. Keer op keer toonden de leerlingen zich enthousiast, nieuwsgierig,<br />

gelukkig, verrast, g<strong>et</strong>alenteerd, turbulent, creatief en vooral teder.<br />

David <strong>La</strong>comblez<br />

Een mama, dat is merkwaardig. Een papa, dat is merkwaardig (nog een be<strong>et</strong>je meer zelfs…). Maar, wat echt<br />

merkwaardig is, dat zijn de twee samen.<br />

H<strong>et</strong> overnemen van de oude kleren van zijn grote broer, geef ik nog toe, maar de onderbroeken, allee zeg!<br />

Maar waarom <strong>et</strong>en we nog spruitjes? Zelfs de man die ontdekte dat h<strong>et</strong> e<strong>et</strong>baar was, vond h<strong>et</strong> walgelijk…<br />

We houden van jullie. Maar als jullie h<strong>et</strong> zeggen tegen mijn vrienden, spreek ik jullie nooit meer aan.<br />

Photo : Audrez Ronlez, L’Avenir<br />

8


Mon frère, il se la pète<br />

Mijn broer is een opschepper<br />

Collège Technique Saint Henri<br />

Avenue Royale, 50, 7700 Mouscron (B)<br />

Classe de 1ère secondaire, 20 élèves de 12 à 13 ans<br />

Klas van h<strong>et</strong> 1 ste secundair onderwijs, 20 leerlingen van 12 tot<br />

13 jaar<br />

Benoît Baisez, Pierre Bouters, Enzo Callens, Dylan Colpaert,<br />

Allan Derynck, Tristan Desplechin, Bryan Duthoit, Adrien<br />

Godart, Aboubakar Hamilaoui, Nicolas Israël, Jason Levêque, Quentin Naessens, Lorenzo Nottebaert, Lucas<br />

P<strong>et</strong>it, Thomas Vandemalle, Clayton Van de Woestyne, Aurélien Vandenabele, Michaël Wandelst, Bryan<br />

Wallem, Anthony Wullaert<br />

Intervenant / Animator : Danièle Hennebelle<br />

Enseignant / Leraar : Jacques Hossey<br />

Directeur : Xavier Nef<br />

Sous-directeur / Onderdirecteur : Alain Bonte<br />

Leur classe est toute de bois <strong>et</strong> de plantes vertes vêtue. Ils sont vingt ado<strong>les</strong>cents, vingt <strong>et</strong> un avec Jacques,<br />

leur professeur, qui avec une énergie <strong>et</strong> une rigueur sans faille s’est engagé avec eux <strong>et</strong> <strong>les</strong> a soutenus<br />

pendant toute l’année. Ils ne connaissaient guère le théâtre … Mais ils ont accepté le proj<strong>et</strong> : de raconter<br />

des moments de leur vie <strong>et</strong> d’en jouer quelques uns sur scène. Et ils ont <strong>par</strong>lé longuement, <strong>et</strong> ils ont sans<br />

cesse reprécisé leurs histoires, à la recherche du détail oublié.<br />

Moment magique où à la lecture d’un texte un ado<strong>les</strong>cent voit ses larmes couler <strong>et</strong> avoue que c’est <strong>les</strong> mots<br />

qui ont provoqué chez lui c<strong>et</strong>te émotion ! Bonheur quand je livre à ces quarante yeux étonnés <strong>et</strong> brillants <strong>les</strong><br />

scènes écrites avec leurs mots. <strong>La</strong> mémorisation des textes, l’apprentissage de la scène n’a pas été chose<br />

facile ! Il leur a fallu souvent lutter contre le découragement <strong>et</strong> persévérer. Les voilà, ce soir, au théâtre de<br />

Tourcoing, <strong>et</strong> ils peuvent en être fiers ! Merci !<br />

Danièle Hennebelle<br />

J’ai pété <strong>les</strong> plombs quand mon chien s’est fait écraser d’un seul coup <strong>par</strong> une voiture.<br />

Toi, comme t’aimes pas, tu <strong>les</strong> critiques, mais tu comprends rien, t’es jaloux, tu voudrais devenir comme eux ! T’es<br />

qu’un égoïste, tu penses qu’à toi ! Et de toute façon, j’aurais préféré ne pas vous avoir comme famille, j’aurais préféré<br />

la choisir !<br />

Nathalie m’a rayé<br />

Hun klas bestaat vooral uit hout en staat vol m<strong>et</strong> groene planten. H<strong>et</strong> zijn twintig ado<strong>les</strong>centen, eenentwintig<br />

m<strong>et</strong> Jacques, hun leraar, die m<strong>et</strong> energie en strengheid zich heeft geëngageerd m<strong>et</strong> hen en gedurende h<strong>et</strong><br />

volledige jaar hen heeft ondersteund. Ze kenden m<strong>et</strong> moeite h<strong>et</strong> theater… maar ze hebben h<strong>et</strong> project<br />

aanvaard: h<strong>et</strong> vertellen van momenten uit hun leven en er een aantal op scene spelen. Ze hebben heel lang<br />

gepraat, en constant hun verhaal verduidelijkt, steeds weer op zoek gaand naar h<strong>et</strong> verg<strong>et</strong>en d<strong>et</strong>ail.<br />

Een magisch moment waarin een ado<strong>les</strong>cent zijn tranen zi<strong>et</strong> vloeien en toegeeft dat h<strong>et</strong> de woorden zijn die<br />

bij hem deze emotie wakker maakten! Geluk als ik aan die veertig verbaasde en schitterende ogen de<br />

scènes lever die werden geschreven m<strong>et</strong> hun woorden. H<strong>et</strong> onthouden van de teksten, h<strong>et</strong> aanleren van de<br />

scènes was ni<strong>et</strong> h<strong>et</strong> gemakkelijkst! Ze hebben vaak mo<strong>et</strong>en strijden tegen de ontmoediging en ze hebben<br />

mo<strong>et</strong>en volharden. Hier zijn ze dan, vanavond, in h<strong>et</strong> Theater van Tourcoing, en ze mogen trots zijn.<br />

Bedankt!<br />

Danièle Hennebelle<br />

Mijn stoppen zijn doorgeslagen toen plots mijn hond werd gepl<strong>et</strong> door een auto.<br />

Jij, omdat jij h<strong>et</strong> ni<strong>et</strong> graag hebt, geef je kritiek, maar je begrijpt h<strong>et</strong> ni<strong>et</strong>, je bent jaloers, je zou willen worden als zij!<br />

Je bent een egoïst, je denkt alleen maar aan jezelf! En hoe dan ook, ik had liever jullie ni<strong>et</strong> als mijn familie gehad, ik<br />

had liever willen kiezen.<br />

Nathalie heeft mij geschrapt.<br />

9


Je reste fidèle à moi-même, enfin presque…<br />

Ik blijf altijd trouw aan mezelf, of bijna altijd…<br />

Athénée Royale Thomas Edison<br />

Rue du Midi, 15, 7700 Mouscron (B)<br />

Classe de 2 ème secondaire, 11 élèves de 13 à 14 ans<br />

Klasse van 2 de secundair onderwijs, 11 leerlingen van 13 tot<br />

14 jaar<br />

Ibrahim Bouassab, Juli<strong>et</strong>te Chaval, Jawal Demboum, Océane<br />

Di Natale, Eliot Hinnekens, Mehdy Lefebvre, Allan Nav<strong>et</strong>, Loïs<br />

Pirson, Menad Razakou, Rémi Santerre, Heidi Vanneste<br />

Intervenant / Animator : David <strong>La</strong>comblez<br />

Enseignant / Leraar : Rudy Vico<br />

Préf<strong>et</strong> des études / Studieprefect : Serge Dumont<br />

Chacun des élèves de c<strong>et</strong>te classe de 11 élèves (toujours dirigée avec le sourire <strong>par</strong> leur professeur<br />

Monsieur Vico) a su trouver rapidement <strong>et</strong> joyeusement sa place dans le proj<strong>et</strong> 11-15. Le travail théâtral que<br />

nous avons réalisé ensemble depuis octobre s'est nourri tant de leurs témoignages que de leurs traits de<br />

personnalité, qui surgissaient, ça <strong>et</strong> là, lors de chacune de nos séances. Ce qui donne, à mon sens, un<br />

résultat à leur image : spontané, drôle <strong>et</strong> touchant à la fois.<br />

David <strong>La</strong>comblez<br />

Elle nous a appelés <strong>par</strong> nos prénoms <strong>et</strong> nos noms de famille. Je me suis dit : Hou la la... ça va barder...<br />

Non mais vraiment, j'ai beau réfléchir, j'ai jamais menti... Aussi loin que je me souvienne... Non, mais c'est vrai ! Ça<br />

sert à rien de raconter n'importe quoi pour pas assumer ses actes. Quand il faut être un homme... je sais être un<br />

homme.<br />

En fait, je mens pas vraiment, je m'adapte...<br />

J'ai peur de rien moi. Et certainement pas des fil<strong>les</strong>... Les fil<strong>les</strong>, je leur <strong>par</strong>le comme je veux !<br />

Bon, là d'accord, c'est peut-être un p<strong>et</strong>it mensonge…<br />

Alle leerlingen uit deze klas van 11 (telkens onder leiding van hun steeds glimlachende leerkracht Meneer<br />

Vico) hebben snel en m<strong>et</strong> plezier hun plaats kunnen vinden in h<strong>et</strong> project 11-15. H<strong>et</strong> theatrale werk dat we<br />

samen hebben gemaakt sinds oktober is ontsproten uit zowel hun verhalen als uit hun persoonlijkheid die<br />

telkens tijdens de ateliers naar voren kwamen. Wat, volgens mij, een resultaat opbrengt dat trouw is aan hun<br />

imago: spontaan, grappig en teder.<br />

David <strong>La</strong>comblez<br />

Ze heeft ons afgeroepen m<strong>et</strong> onze voornamen en familienamen. Ik heb toen gedacht: amaai, dat zal ni<strong>et</strong> goed<br />

gaan….<br />

Nee, echt, ik mag zelfs diep nadenken, ik heb nooit gelogen… Voor zover ik me herinner... Nee, maar h<strong>et</strong> is waar!<br />

H<strong>et</strong> heeft geen zin om om h<strong>et</strong> even wat te vertellen, om de verantwoordelijkheid voor zijn acties te ontlopen.<br />

Wanneer je een man mo<strong>et</strong> zijn… we<strong>et</strong> ik een man te zijn.<br />

Eigenlijk, lieg ik ni<strong>et</strong>, ik pas me aan…<br />

Ik ben van ni<strong>et</strong>s bang! En absoluut ni<strong>et</strong> van meisjes… M<strong>et</strong> meisjes, praat ik echt zoals ik wil!<br />

Ok, je hebt gelijk, dat is misschien een klein leugentje…<br />

10


Quand on est en kiff, en fait, on est timide<br />

Wanneer je verliefd bent,<br />

ben je eigenlijk verlegen<br />

Collège Lucie Aubrac<br />

Rue de Linsel<strong>les</strong>, 59200 Tourcoing (F)<br />

Option Théâtre des 4 ème <strong>et</strong> 3 ème , 12 élèves de 13 à 15 ans<br />

Theater optie uit 4 de en 3 de , 12 leerlingen van 13 tot 15 jaar<br />

Chloé Bienfait, Camille Briez, Corentin Bruneel, Alicia Buysse,<br />

Alexandre Benoit Fontaine, Jordan Gruard, Quentin Juni<strong>et</strong>, <strong>La</strong>ra<br />

Lecomte, Christopher Poudré, <strong>La</strong><strong>et</strong>itia Stoop, Manon<br />

Vandemeulebroucke, Guenaëlle Vandemöere<br />

Intervenant / Animator : Éric Leblanc<br />

Enseignante / Leraar : Marie Brousseau<br />

Principal / Directeur : Éric <strong>La</strong>haye<br />

Au collège Lucie Aubrac, dans le quartier de Belencontre à Tourcoing, le groupe se r<strong>et</strong>rouve une fois <strong>par</strong> semaine<br />

dans le cadre des « enseignements à option ». Leur pratique commune du théâtre, depuis plus de deux ans pour<br />

certains, génère un enthousiasme qu’il faut <strong>par</strong>fois canaliser. Dès l’engagement du proj<strong>et</strong> tous ont été volontaires.<br />

<strong>La</strong> phase de collecte des témoignages a nécessité d’organiser la prise de <strong>par</strong>ole de chacun ; le fait d’enregistrer<br />

<strong>les</strong> séances a permis de m<strong>et</strong>tre en place des règ<strong>les</strong> <strong>et</strong> favorisé une très bonne écoute entre élèves. Les<br />

témoignages ont souvent été l’obj<strong>et</strong> de travaux d’improvisation qui ont permis de concevoir un ensemble de<br />

situations, de séquences dramatiques <strong>et</strong> de personnages repris ensuite en répétition. <strong>La</strong> mémorisation du texte<br />

d’abord, puis de la mise en scène, a été compliquée, le travail d’interprétation en a été un peu r<strong>et</strong>ardé. Le thème<br />

des « nouvel<strong>les</strong> envies chez <strong>les</strong> ado<strong>les</strong>cents » s’est vite cristallisé dans <strong>les</strong> témoignages. Après <strong>les</strong> premières<br />

difficultés liées à la pudeur de chacun <strong>et</strong> au souci du « qu’en dira-t-on », <strong>les</strong> échanges ont été fructueux <strong>et</strong> ont<br />

favorisé réflexions <strong>et</strong> interrogations.<br />

Éric Leblanc<br />

Quand on est ados on a des envies qu’on n’avait pas quand on était p<strong>et</strong>it.<br />

Depuis que je suis amoureuse, je fais un p<strong>et</strong>it peu des trucs maladroits avec mes <strong>par</strong>ents…<br />

Allez, tu peux tout me dire, j’suis ta mère ! Ben alors, on dit rien à sa p<strong>et</strong>ite maman ?<br />

En fait <strong>les</strong> garçons y z’ont pas vraiment le courage de…d’avouer ce qu’il ressent à la fille.<br />

Ils vont toujours vous claquer <strong>par</strong> SMS, jamais en face…<br />

Op h<strong>et</strong> college Lucie Aubrac, in de wijk Belencontre in Tourcoing, komt een groep in h<strong>et</strong> kader van “onderwijs in<br />

optie” één keer per week samen. Hun gezamenlijke theateratelier, voor sommigen als sinds meer dan twee jaar,<br />

levert een groot enthousiasme op. Van zodra h<strong>et</strong> project werd voorgesteld, hadden ze allen zin om mee te doen.<br />

De fase om de verhalen te verzamelen moest worden georganizeerd opdat iedereen een spreekmoment zou<br />

kunnen hebben. H<strong>et</strong> feit dat we de ateliers hebben opgenomen en een aantal regels hebben aangebracht, heeft<br />

bij de leerlingen een grotere luistervaardigheid tot stand gebracht. De verhalen waren ook vaak onderwerp voor<br />

improvisatie en hebben een eenheid van situaties gevormd. De personages en h<strong>et</strong> drama werden daarna<br />

vervormd tijdens de rep<strong>et</strong>ities. H<strong>et</strong> onthouden van de tekst en de regie kwam wat moeilijker tot stand vandaar dat<br />

h<strong>et</strong> werk rond de interpr<strong>et</strong>aties een be<strong>et</strong>je werd verlaat. H<strong>et</strong> thema « de nieuwe verlangens van ado<strong>les</strong>centen »<br />

kwam tijdens h<strong>et</strong> weergeven van de verhalen snel tot stand. Na de eerste moeilijkheden, gepaard m<strong>et</strong> de<br />

verlegenheid van elk en h<strong>et</strong> probleem « wat gaan anderen ervan zeggen? », werden de gesprekken succesvol en<br />

konden we goed gedachten en vragen beantwoorden.<br />

Éric Leblanc<br />

Als je een tiener bent, heb je verlangens dat je ni<strong>et</strong> had als je klein was.<br />

Sinds ik verliefd ben, doe ik onhandige dingen m<strong>et</strong> mijn ouders.<br />

Kom op, je kunt mij al<strong>les</strong> vertellen, ik ben je moeder! Awel, hij zegt ni<strong>et</strong>s aan zijn moeke?<br />

Eigenlijk hebben de jongens ni<strong>et</strong> echt de moed om… om hun gevoelens te bekennen voor een meisje.<br />

Zij zullen u altijd laten vallen m<strong>et</strong> een SMSje, nooit h<strong>et</strong> gewoon zeggen…<br />

Photo : Nord Éclair Hubert Van Maele<br />

11


Et c’est comme ça tous <strong>les</strong> dimanches<br />

En zo is h<strong>et</strong> elke zondag<br />

Collège Notre Dame de la Lys<br />

Rue de Warn<strong>et</strong>on, 1, 7780 Comines (B)<br />

Classe de 2ème secondaire, 24 élèves de 13 à 14 ans<br />

Klas van h<strong>et</strong> 2 de secundair onderwijs, 24 leerlingen van 13 tot<br />

14 jaar<br />

Mathis Asscherick, Robin Bondue, <strong>La</strong>ure-Élise Breyne, Louis<br />

Carnel, Nicolas De Grave, Lucas Debosschere, Jason Declerck, Benjamin Decobert, Clara Dehaudt, Alicia<br />

Derudder, Élisab<strong>et</strong>h Dubois, Émile Dujardin, <strong>La</strong>ura <strong>La</strong>mpole, Marine Lesaffre, Mathilde Loridan, Méline<br />

Noyelle, Anthony Olivier, <strong>La</strong>ura Platteau, Natan Rapilly, Nathan Rogge, Coleen Titeca, Leslie Vanoverfeldt,<br />

Ophélie Vanthournhout, Théo Verslype<br />

Intervenant / Animator : David <strong>La</strong>comblez<br />

Enseignante / Leraar : Sylvia Mercier<br />

Directeur : Fabrice Verslype<br />

A Comines, l'idée de monter sur <strong>les</strong> planches devant un tel public en effrayait beaucoup.<br />

Nous avons alors créé trois clubs : <strong>les</strong> "sûrs de rester dans <strong>les</strong> coulisses quoi qu'il arrive <strong>par</strong>ce que ça fait<br />

trop flipper", <strong>les</strong> "indécis qui se tâtent encore un peu, p'têt ben qu'oui, p'têt ben qu'non", <strong>et</strong> <strong>les</strong> "surmotivés<br />

qui ne laisseraient leur place à personne d'autre".<br />

Au long de l'année, au rythme des exercices de théâtre, des entr<strong>et</strong>iens, des travaux d'écriture <strong>et</strong> des<br />

répétitions, <strong>les</strong> trois clubs ont vu leurs effectifs migrer, toujours au profit de celui des "surmotivés".<br />

Et tous, quelle que fut leur envie d'être sous <strong>les</strong> feux de la rampe, y sont allés de leurs propositions <strong>et</strong> de<br />

leurs précisions quant au monde mystérieux de l'ado<strong>les</strong>cence (auquel je n'ap<strong>par</strong>tiens plus, ai-je cru<br />

comprendre...)<br />

David <strong>La</strong>comblez<br />

Au XXIème siècle, la vie d'un ado c'est... la lose. Surtout le dimanche après midi avec Michel Drucker.<br />

Pfff. C'est toujours <strong>par</strong>eil, je peux jamais sortir !<br />

Oh ben tu sais moi, avec mes <strong>par</strong>ents je fais ce que je veux. Ils me considèrent un peu comme un adulte.<br />

On glande ? - On glande...<br />

Quand même, des fois, <strong>les</strong> <strong>par</strong>ents, tu te dis qu'ils comprennent vraiment rien à leurs enfants...<br />

Velen, uit Komen, waren bang voor h<strong>et</strong> idee om voor zulk publiek op de planken te staan.<br />

Daarom hebben we drie groepen gecreëerd : de “zeker dat ik in de coulissen blijf wat er ook gaat gebeuren,<br />

want ik ga helemaal uit mijn dak”, de “onzekeren die h<strong>et</strong> nog ni<strong>et</strong> w<strong>et</strong>en; goh misschien ja of eerder nee” en<br />

“de overgemotiveerden die hun plaats aan niemand afstaan”.<br />

Tijden h<strong>et</strong> jaar, gedurende de verschillende oefeningen, ontmo<strong>et</strong>ingen, schrijfateliers en rep<strong>et</strong>ities, hebben<br />

deze drie groepen hun aantallen zien migreren, telkens richting “overgemotiveerden”.<br />

En allen, wat hun motivatie om onder de schijnwerpers te staan ook moge zijn, hebben bijgedragen aan de<br />

voorstellen en opheldering van de mysterieuze wereld van de ado<strong>les</strong>centen (waar ik ni<strong>et</strong> meer toe behoor,<br />

heb ik begrepen…)<br />

David <strong>La</strong>comblez<br />

In de 21ste eeuw is h<strong>et</strong> leven van een tiener … echt waardeloos. Vooral op zondagmiddag m<strong>et</strong> Michel Drucker.<br />

Pfff. H<strong>et</strong> is altijd h<strong>et</strong>zelfde, ik mag nooit naar buiten!<br />

Ah we<strong>et</strong> je, ik doe m<strong>et</strong> mijn ouders wat ik wil. Ze beschouwen mij een be<strong>et</strong>je als een volwassene.<br />

We doen ni<strong>et</strong>s? We doen ni<strong>et</strong>s…<br />

Maar allee, de ouders, soms denk je dat ze echt ni<strong>et</strong>s begrijpen over hun kinderen.<br />

12


Un ami, c’est un frère<br />

Een vriend is ook een broer<br />

Collège Mendès France<br />

19 rue de Soissons, 59200 Tourcoing (F)<br />

Classes de 3 ème , 11 élèves volontaires de 14 à 15 ans<br />

Klassen van h<strong>et</strong> 3 de , 11 vrijwillige leerlingen van 14 tot 15 jaar<br />

Abdelkader Belhamiti, Maïwne Bibila, Abel Hamdini-Samyn,<br />

Nicolas Hespel, Mohammed Kertiou, Yacine Medahi, Dany<br />

Riwiro, Khadija Smaïli, Olga Hakobian, Ornella Driçi, Iman Ouadif<br />

Intervenant / Animator : Danièle Hennebelle<br />

Enseignantes / Leraren : <strong>La</strong>urie Leclercq, Carole Callebout<br />

Documentaliste / Documentalist : Nora Nagi Amelin<br />

Principal / Directeur : Jacques Melerowicz<br />

« L’amitié ce n’est pas de la marchandise, On n’peut pas l’ach<strong>et</strong>er avec des devises<br />

L’amitié c’est comme <strong>les</strong> chamalos, T’en manges un <strong>et</strong> tu deviens vite accro »<br />

Ces <strong>par</strong>o<strong>les</strong> inventées <strong>par</strong> Mohamed <strong>et</strong> Yacine pourraient être l’hymne du groupe des ado<strong>les</strong>cents de Mendès<br />

France, car ceux-là s’aiment vraiment d’amitié ! Certains se connaissent depuis le CP, d’autres viennent d’arriver<br />

de Russie ou d’Italie. Et ils ont relevé leur manche, apprivoisé leur non confiance en eux, fait taire leurs peurs,<br />

pour dans un premier temps oser <strong>par</strong>ler d’eux <strong>et</strong> ensuite « monter sur scène ».<br />

Quand ils ont découvert le théâtre de Tourcoing, le proj<strong>et</strong> 11-15 a été plus concr<strong>et</strong>, <strong>et</strong> le désir <strong>et</strong> la peur de jouer<br />

encore plus forts ! Certains débordent d’une telle énergie qu’ils ont dû apprendre à la canaliser ! D’autres sont<br />

tellement timides qu’ils s’étonnent encore d’être sur scène ! Tous ont relevé le défit : je <strong>les</strong> en remercie vivement.<br />

Merci aussi à <strong>La</strong>urie, à Carole leurs professeurs <strong>et</strong> à Nora, responsable du CDI.<br />

Danièle Hennebelle<br />

Une meilleure amie c’est une sœur de cœur<br />

Un jour l’amour demande à l’amitié : « A quoi tu sers ? » - « Je sers à sécher <strong>les</strong> larmes que tu fais couler. »<br />

Moi je crois plutôt que sa panne elle s’appelle Morgane, une fille un peu enveloppée qui porte des slims.<br />

En fait, on <strong>par</strong>le <strong>les</strong> unes sur <strong>les</strong> autres c’est ça qui est compliqué. Et <strong>par</strong>fois même, c’est en mal...<br />

Ma mère m’a promis un Iphone si ma moyenne passe à 14<br />

«Vriendschap is ni<strong>et</strong> zoals goederen, je kunt h<strong>et</strong> ni<strong>et</strong> kopen m<strong>et</strong> munten<br />

Vriendschap is zoals Marschmallows, je e<strong>et</strong> er één van en je wordt al snel verslaafd »<br />

Deze woorden, die door Mohamed en Yacine zijn uitgevonden, zouden de hymne van de ado<strong>les</strong>centengroep van<br />

Mendès France kunnen zijn, want zij houden echt van elkaar dankzij de vriendschap! Sommigen kennen elkaar<br />

sinds de lagere school, anderen komen n<strong>et</strong> uit Rusland of Italië. Ze hebben hun mouwen opgesloofd, hun<br />

onvertrouwen in zichzelf g<strong>et</strong>emd, hun angsten laten zwijgen, om in de eerste plaats over hen de praten en daarna<br />

« op scene » te stappen.<br />

Wanneer ze h<strong>et</strong> theater uit Tourcoing hebben ontdekt, werd hun project 11-15 meer concre<strong>et</strong>, en groeide ook hun<br />

zin en angst! Sommigen zitten vol van zulke energie dat ze h<strong>et</strong> moesten onder controle leren houden! Anderen<br />

waren zo verlegen dat ze zich nog steeds zelf verbazen op scene! Allen hebben de uitdaging aangegrepen: ik<br />

bedank hen van harte. Ook dank aan <strong>La</strong>urie, aan Carole en aan hun leraren en aan Nora, verantwoordelijk voor<br />

de bibliotheek.<br />

Danièle Hennebelle<br />

Een beste vriendin, is een hartzuster<br />

Op een dag vraagt de liefde aan de vriendschap: "Waarvoor dien je?" -" Ik ben er om de tranen te drogen die jij do<strong>et</strong><br />

stromen.”<br />

Ik denk eerder dan haar panne Morgane he<strong>et</strong>, een meisje dat een be<strong>et</strong>je dik is en slims draagt.<br />

Eigenlijk praten we teveel over elkaar en dat is moeilijk. En soms praten we zelfs negatief…<br />

Mijn moeder heeft me een iPhone beloofd als ik een gemiddelde van 14 haal.<br />

Photo : <strong>La</strong>bel Ville Didier Alkenbrecher<br />

13


Table ronde<br />

organisée avec la Bibliothèque Publique de Mouscron.<br />

Ronde tafel<br />

georganiseerd samen m<strong>et</strong> de Openbare Bibliotheek van Moeskroen<br />

« Les Mots de l’ado<strong>les</strong>cence »<br />

« De woorden van de ado<strong>les</strong>centie »<br />

Mardi 21 mai 2013 à 19h30<br />

Dinsdag, 21 mei 2013 om 19u30<br />

Auditorium, Centre Marius Staqu<strong>et</strong>, Pl. Char<strong>les</strong> de Gaulle, 7700 Mouscron (B)<br />

Table ronde animée <strong>par</strong> / Ronde tafel geanimeerd door:<br />

Jean-Marc Chotteau<br />

M<strong>et</strong>teur en scène <strong>et</strong> comédien, auteur de théâtre publié aux Éditions <strong>La</strong> Fontaine<br />

Directeur de <strong>La</strong> Virgule, Centre Transfrontalier de Création Théâtrale<br />

Regisseur, acteur en toneelschrijver, gepubliceerd door de uitgeverij <strong>La</strong> Fontaine<br />

Directeur van <strong>La</strong> Virgule, Grensoverschrijdend Centrum voor Theaterproductie<br />

avec / m<strong>et</strong>:<br />

Luc Dumont<br />

Auteur de théâtre, publié aux Éditions <strong>La</strong>nsman <strong>et</strong> aux Éditions du Cerisier<br />

Éditeur responsable du P<strong>et</strong>it Cyrano pour la CTEJ<br />

Directeur de Zététique Théâtre, compagnie de théâtre pour le jeune public<br />

Toneelschrijver, gepubliceerd door de uitgeverij <strong>La</strong>nsman en Editions du Cerisier<br />

Hoofdredacteur van “Le P<strong>et</strong>it Cyrano” voor h<strong>et</strong> CTEJ<br />

Directeur van Zététique Théâtre, theater compagnie voor h<strong>et</strong> jong publiek<br />

Philippe Durant<br />

Directeur de l’Académie de musique d’Ixel<strong>les</strong>.<br />

Conseiller auprès de Marie-Dominique Simon<strong>et</strong>, Ministre de l'Enseignement obligatoire <strong>et</strong> de Promotion<br />

sociale de la Fédération Wallonie-Bruxel<strong>les</strong><br />

Directeur van de Muziekacademie van Elsene<br />

Adviseur voor artistiek onderwijs in h<strong>et</strong> kabin<strong>et</strong> van Marie-Dominique Simon<strong>et</strong>, Minister van<br />

Leerplichtonderwijs en Onderwijs voor Sociale promotie van de Federatie Wallonië-Brussel<br />

Géraldine Serbourdin<br />

Professeur de l<strong>et</strong>tres modernes, missionnée <strong>par</strong> l’Académie de Lille auprès du Théâtre du Nord<br />

Leraar van Franse moderne literatuur, in opdracht van de Academie van Rijsel in h<strong>et</strong> Théâtre du Nord<br />

Dominique Texier<br />

Pédopsychiatre <strong>et</strong> psychanalyste. Médecin-chef du Centre Médico-psycho-pédagogique Paris 6 ème.<br />

Présidente du Cercle d’Etudes <strong>et</strong> de recherches autour de l’ado<strong>les</strong>cence<br />

Auteur notamment d’Ado<strong>les</strong>cences contemporaines, <strong>par</strong>u en 2011 aux Editions érès<br />

Kinderpsychiater en psychoanalyticus. Hoofdgeneesheer van h<strong>et</strong> medisch- psychisch- en<br />

educatiecentrum van Parijs (6 de arrondissement)<br />

Voorzitter van de Cirkel van studies en onderzoek rond ado<strong>les</strong>centie<br />

Auteur van “Ado<strong>les</strong>cences contemporaines” gepubliceerd in 2011 door de uitgeverij érès<br />

Stef Vande Meulebroucke<br />

Directeur de l’Eurométropole Lille-Kortrijk-Tournai<br />

Directeur van h<strong>et</strong> Eurom<strong>et</strong>ropool Lille-Kortrijk-Tournai<br />

14


L’EUROMETROPOLE<br />

DE EUROMETROPOOL<br />

Lille-Kortrijk-Tournai<br />

L’Eurométropole c’est 360° d’opportunités pour mieux se déplacer, travailler, innover, créer, étudier, se<br />

former, visiter, se cultiver, se soigner, échanger des bons plans …<br />

L’Eurométropole favorise la mise en place de services transfrontaliers, rassemble <strong>et</strong> diffuse <strong>les</strong> informations<br />

sur la vie frontalière. C’est un réservoir de solutions concrètes pour faciliter la vie quotidienne de 2,1 millions<br />

d’habitants <strong>et</strong> des nombreux acteurs locaux : entreprises, associations, artistes, organisations diverses.<br />

Outil de coordination <strong>et</strong> de concertation, l’Eurométropole ouvre un accès unique à 14 institutions fondatrices<br />

<strong>et</strong> à de nombreux experts <strong>et</strong> <strong>par</strong>tenaires. Elle favorise <strong>les</strong> proj<strong>et</strong>s <strong>et</strong> <strong>les</strong> échanges de proximité entre <strong>les</strong><br />

acteurs publics, la société civile <strong>et</strong> l’Europe, tout en pré<strong>par</strong>ant aussi l’Eurométropole de demain.<br />

Pour en savoir +, rendez-vous sur www.eurom<strong>et</strong>ropolis.eu<br />

le portail de tous <strong>les</strong> Eurométropolitains<br />

De Eurom<strong>et</strong>ropool staat synoniem voor 360° aan kansen om zich vlotter te kunnen verplaatsen; om b<strong>et</strong>er te<br />

kunnen werken, innoveren, creëren, studeren, vormen en zorgen; om gemakkelijker plaatsen te kunnen<br />

bezoeken en cultuur op te snuiven; om sneller goede ideeën uit te wisselen …<br />

De Eurom<strong>et</strong>ropool ondersteunt de opz<strong>et</strong> van specifieke diensten en zorgt voor h<strong>et</strong> optekenen en verspreiden<br />

van informatie eigen aan h<strong>et</strong> leven in de grensstreek. U vindt er tal van concr<strong>et</strong>e oplossingen die h<strong>et</strong><br />

dagdagelijkse leven van 2,1 miljoen inwoners en verschillende plaatselijke stakeholders (bedrijven, artiesten,<br />

verenigingen, diverse organisaties) gemakkelijker maken.<br />

Als overleg- en coördinatieorgaan biedt de Eurom<strong>et</strong>ropool u een uniek contactpunt m<strong>et</strong> de 14 stichtende<br />

instellingen, alsook m<strong>et</strong> tal van experts en <strong>par</strong>tners. Tot slot bevordert de Eurom<strong>et</strong>ropool projecten en<br />

contacten tussen overheidsinstellingen, h<strong>et</strong> maatschappelijke middenveld en Europa, en legt ze op die<br />

manier ook de basis voor de Eurom<strong>et</strong>ropool van morgen.<br />

Voor meer informatie kan u een kijkje nemen op www.eurom<strong>et</strong>ropolis.eu<br />

de portaalsite voor alle inwoners van de Eurom<strong>et</strong>ropool Lille-Kortrijk-Tournai<br />

België<br />

Zuid- en Midden-<br />

West-Vlaanderen<br />

360° d’ouverture sur un territoire multiculturel de 3550 km², où deux langues<br />

sont <strong>par</strong>lées (français/néerlandais) <strong>et</strong> composé de 147 communes dynamiques,<br />

aux paysages variés.<br />

360° aan panorama in een multiculturele en meertalige regio die zicht uitstrekt<br />

over 3550 km², waar 147 gemeenten een eigen dynamiek creëren, waar<br />

stedelijke en landelijke gebieden elkaar treffen.<br />

France<br />

Lille métropole<br />

Belgique<br />

Wallonie picarde<br />

15


Jean-Marc Chotteau <strong>et</strong> l’équipe de <strong>La</strong> Virgule remercient :<br />

Les élèves, <strong>les</strong> professeurs, <strong>et</strong> <strong>les</strong> équipes pédagogiques des huit établissements. Les <strong>par</strong>ents pour leur disponibilité<br />

<strong>et</strong> l’inspiration qu’ils donnent à leurs enfants.<br />

Danièle Hennebelle, Pierre Haezaert, David <strong>La</strong>comblez <strong>et</strong> Éric Leblanc, <strong>les</strong> comédiens-intervenants.<br />

Les élus <strong>et</strong> <strong>les</strong> équipes des vil<strong>les</strong> d’Évregnies (B), Comines-Warn<strong>et</strong>on (B), Mouscron (B), Tourcoing (F) <strong>et</strong> Rekkem<br />

(B).<br />

Les équipes du FEDER de l’Union Européenne <strong>et</strong> du programme Interreg IV France-Wallonie-Vlaanderen.<br />

Les élus <strong>et</strong> <strong>les</strong> équipes de la Région Nord - Pas de Calais, du Dé<strong>par</strong>tement du Nord (F), de Lille Métropole<br />

Communauté Urbaine (F).<br />

Stef Vande Meulenbroucke, Inès Mendés, François Goarin <strong>et</strong> l’équipe de l’Eurométropole Lille-Kortrijk-Tournai.<br />

René Blairon <strong>et</strong> l’équipe du Théâtre Municipal Raymond Devos de Tourcoing (F).<br />

Christian Debaere <strong>et</strong> l’équipe du Centre Marius Staqu<strong>et</strong> de Mouscron (B).<br />

Carine Rémmery <strong>et</strong> l’équipe de la Bibliothèque Publique de Mouscron (B).<br />

Régine Verhaeghe, Léonie Senhaeve, Mélanie Vandenbulke <strong>et</strong> leurs élèves de l’institut du Sacré Cœur de Mouscron<br />

(B) pour la traduction des textes des saynètes.<br />

Julie-Anaïs Rose <strong>et</strong> Sophie Hubert de Promotion Théâtre (B) ; Cali Kroonen <strong>et</strong> Virginie Devaster à la Chambre des<br />

Théâtres pour l’Enfance <strong>et</strong> la Jeunesse (B).<br />

Carine Rémmery <strong>et</strong> Luc Devoldere pour leur aide à la traduction en néerlandais de ces textes <strong>et</strong> du dossier.<br />

Jean-Marc Chotteau en h<strong>et</strong> team van <strong>La</strong> Virgule bedanken:<br />

De leerlingen, leraren en h<strong>et</strong> onderwijzend personeel van de acht scholen. De ouders voor hun tijd en de inspiratie die<br />

ze geven aan hun kinderen.<br />

Danièle Hennebelle, Pierre Haezaert, David <strong>La</strong>comblez, Éric Leblanc, de acteurs-animatoren.<br />

De medewerkers van h<strong>et</strong> EFRO van Europese Unie en van h<strong>et</strong> programma Interreg IV Frankrijk-Wallonië-Vlaanderen<br />

De verkozenen en medewerkers van steden Evregnies (B), Komen-Waasten (B), Moeskroen (B), Tourcoing (F) en<br />

Rekkem (B).<br />

De verkozenen en medewerkers van Région Nord - Pas de Calais, Dé<strong>par</strong>tement du Nord (F) en Lille Métropole<br />

Communauté Urbaine (F).<br />

Stef Vande Meulenbroucke, Inès Mendés, François Goarin en h<strong>et</strong> team van Eurom<strong>et</strong>ropool, Lille-Kortrijk-Tournai.<br />

Christian Debaere en h<strong>et</strong> team van de Centre Marius Staqu<strong>et</strong>, Moeskroen (B).<br />

Carine Rémmery en h<strong>et</strong> team van de Openbare Bibliotheek van Moeskroen (B).<br />

Régine Verhaeghe, Léonie Senhaeve, Mélanie Vandenbulke en hun leerlingen van h<strong>et</strong> Instituut van h<strong>et</strong> Heilig Hart van<br />

Moeskroen (B) voor de vertaling van de teksten van de sk<strong>et</strong>ches.<br />

Julie-Anaïs Rose en Sophie Hubert uit Promotie Theater (B), Cali Kroonen en Virginie Devaster uit h<strong>et</strong> Huis van<br />

Theater voor Kinderen en Jongeren - CTEJ (B).<br />

Carine Rémmery en Luc Devoldere voor hun hulp m<strong>et</strong> de vertaling in h<strong>et</strong> Nederlands van deze teksten en van de<br />

dossiers.<br />

<strong>La</strong> Virgule<br />

Centre Transfrontalier de Création Théâtrale<br />

Mouscron-Tourcoing<br />

Le Salon de Théâtre<br />

82 boulevard Gamb<strong>et</strong>ta<br />

59200 Tourcoing (F)<br />

+33 (03) 20 27 13 63 / +32 (0)56 860 164<br />

Presse : Aurélie Bureau : relationspubliques@la<strong>virgule</strong>.com<br />

Resa : Emilie Merchez : resa@la<strong>virgule</strong>.com<br />

www.la<strong>virgule</strong>.com<br />

16

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!