Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Winter 2014 | Prijs € 3,50<br />
Boeken, apps, webshops, interviews, columns en uitjes
opgroeien!<br />
Winter!<br />
Zo<strong>als</strong> de Chinezen al een tijdje bezig zijn met hun éénkind-politiek,<br />
voeren wij thuis een anti-hebberigheidbeleid.<br />
Nu hebben we de mazzel dat de twee oudste<br />
kinderen inmiddels brugpiepers zijn en niet meer warm<br />
of koud worden van het Bart Smit assortiment, maar was<br />
hun kamer vorig jaar nog een soort pilotstore, nu is er<br />
nergens meer op hun kamer speelgoed te bekennen.<br />
Al hun materiele wensen worden inmiddels gekanaliseerd<br />
in zaken <strong>als</strong> een nieuw computer- of Xbox spelletje.<br />
Dat ruimt in ieder geval al lekker op... en voor het oog<br />
lijkt ons anti-hebberigheid-beleid te werken.<br />
Met de afgelopen Sinterklaas, toch een lakmoesproef<br />
voor ons beleid, waren de kids zowaar blij met een<br />
nieuwe ochtendjas! Zouden we erin geslaagd zijn om<br />
onze kids zaken <strong>als</strong> ‘samen monopolyen’, ‘met opa<br />
vissen’, ‘gezellig op de bank naar TVOH kijken’, ‘samen<br />
de hond uitlaten en papa de oren van het hoofd kletsen’<br />
enzovoort, zo te leren waarderen, dat langzaamaan het<br />
besef begint te komen dat ze feitelijk bijna alles al hebben<br />
wat hun hartje begeerd? Misschien... Streven naar<br />
meer, leidt, zo hebben ze in ieder geval nu ondervonden,<br />
tot frustratie en teleurstelling. Neem nu die huismerktablets<br />
die er zo nodig moesten komen... allemaal inmiddels<br />
kapot of ze hebben kuren.<br />
In de kerstvakantie zijn we met z’n allen naar de geweldige<br />
voorstelling ‘Lang en Gelukkig’ geweest (zie ook<br />
de <strong>Rekels</strong> website) waar je <strong>als</strong> volwassene ook bijzonder<br />
veel plezier aan beleeft. Dit soort voorstellingen zijn<br />
over het algemeen helemaal uitverkocht en het lijkt wel<br />
of steeds meer mensen dit soort tijdbesteding met de<br />
kinderen steeds belangrijker vinden. Is dit een tendens?<br />
Wie weet. In ieder geval voor <strong>Rekels</strong> genoeg reden om<br />
een groot artikel te wijden met de titel ‘Terug naar de<br />
natuur’. En dan ‘natuur’ in de breedste betekenis van<br />
het woord. Verder in dit winternummer een artikel over<br />
‘een andere kijk op creativiteit’, ADHD en hoe dit zonder<br />
medicijnen aangepakt kan worden en lekker veel columns<br />
en korte artikelen.<br />
Veel leesplezier!<br />
Frank<br />
frank@pinpointparents.<strong>nl</strong><br />
05<br />
08<br />
10<br />
19<br />
28<br />
32<br />
38<br />
41<br />
48<br />
52<br />
58<br />
63<br />
nieuw in de winkel<br />
lieve Lieve helpt<br />
kinderen en creativiteit<br />
de hipste webshops<br />
mail & win!<br />
terug naar de natuur<br />
Colofon<br />
Uitgeverij: Pin Point Parents<br />
www.pinpointparents.<strong>nl</strong><br />
frank@pinpointparents.<strong>nl</strong><br />
020 - 684 60 58<br />
Redactie: Frank Meijer, Renée Salome,<br />
Bastiaan Ragas, Joke Kranenbarg,<br />
Jeannette van Haastert, Lieve van Geldorp,<br />
Weija Steffens, Irene Heims, Esther Naalden<br />
Advertenties: Leon Tervoort<br />
Traffic: Manuëla Winkel<br />
Vormgeving:<br />
Sandra Koelemeij, www.djoekemedia.<strong>nl</strong><br />
Op de cover: Dexter, 6 jaar, Landsmeer<br />
Beeld cover: Maurice van Rijnen<br />
Prepress en Drukwerk:<br />
Plusworks Amsterdam, www.plusworks.<strong>nl</strong><br />
Oplage: 50.000 exemplaren<br />
Distributie: CP&A, www.cpa-services.<strong>nl</strong><br />
<strong>Rekels</strong> verschijnt 6 x per jaar en is verkrijgbaar bij verloskundigen,<br />
consultatiebureaus, overdekte speelparadijzen en alle DA winkels.<br />
Abonnementen: Ja, zie rekels.<strong>nl</strong><br />
voorwoord & inhoud<br />
de beste koop voor kinderen<br />
de nieuwste boeken & apps<br />
Brikki<br />
adhd zonder medicatie<br />
onderwijs anders<br />
de leukste uitjes<br />
rekels in de winter • 03
TRUSETAL VERBANDSTOFFWERK GMBH<br />
2.1<br />
100 oogocclusiepleisters die zeer goed worden verdragen in elke<br />
verpakking<br />
zonder<br />
glitter<br />
zonder<br />
glitter<br />
zonder<br />
glitter<br />
zonder<br />
glitter<br />
zonder<br />
glitter<br />
met<br />
glitter<br />
met<br />
glitter<br />
met<br />
glitter<br />
met<br />
glitter<br />
met<br />
glitter<br />
met<br />
glitter<br />
met<br />
glitter<br />
zonder<br />
glitter<br />
zonder<br />
glitter<br />
met<br />
glitter<br />
zonder<br />
glitter<br />
zonder<br />
glitter<br />
zonder<br />
glitter<br />
zonder<br />
glitter<br />
zonder<br />
glitter<br />
Vrije keuze van 25<br />
kleurrijke motieven!<br />
Junior<br />
artikelnummer 71191<br />
Z-Index Nr.: 1573-5176<br />
(tot een leeftijd van 2 jaar)<br />
Medium<br />
artikelnummer 71192<br />
Z-Index Nr.: 1573-5184<br />
(van 2 tot 4 jaar)<br />
Regular<br />
artikelnummer 71194<br />
Z-Index Nr.: 1573-5192<br />
(vanaf een leeftijd van 4 jaar)<br />
www.ortopad.<strong>nl</strong><br />
Kleurige oogpleisters voor orthoptische therapie<br />
zonder<br />
glitter<br />
zonder<br />
glitter<br />
zonder<br />
glitter<br />
zonder<br />
glitter<br />
zonder<br />
glitter<br />
Ach, Bas heeft koorts<br />
A70194-NL/A1/12-2013<br />
Zing & Leer<br />
boodschappentas<br />
Druk op de appelknop van de tas en je<br />
hoort liedjes en zinnetjes over kleuren,<br />
tellen, fruit, groenten en recycling!<br />
Er zijn vier grappige speeltjes die ieder<br />
op hun eigen manier eerste rollenspel<br />
bevorderen. Alles past in de tas. Perfect<br />
om mee te nemen! www.fisher-price.<strong>nl</strong><br />
Zeemeermin Salon Speelset<br />
Met de Kapsalon- speelset maak je zelf de leukste<br />
parelkapsels. Zet je zeemeerminpop (los verkrijgbaar)<br />
in de vrolijk gekleurde kappersstoel voor een echte<br />
prinsessenbehandeling. Laat haar aan de wastafel zitten<br />
en schenk water in het bekertje in de staartvin van de<br />
dolfijn; met de spray uit zijn snoet kun je het mooie haar<br />
van je zeemeermin wassen en uitspoelen. Dan maak je<br />
het droog met de handdoek en stylen maar… met één,<br />
twee of zelfs alle drie de hair extensions! www.barbie.<strong>nl</strong><br />
sjoppen<br />
Net <strong>als</strong> Bas kan je kindje zich aardig ellendig voelen door een loopneusje, zere<br />
keel en koorts. Gelukkig is er Sinaspril vloeibaar: dat werkt snel en effectief.<br />
Gemakkelijk toe te dienen<br />
Gemengd door een lekker sapje, fruithapje<br />
of gewoon puur (bananensmaak).<br />
Snel en effectief bij pijn en koorts<br />
En een goed alternatief voor zetpilletjes.<br />
voor kindjes<br />
vanaf<br />
3 maanden<br />
Altijd de juiste dosering<br />
Met het bijgesloten lepeltje kun je gemakkelijk en<br />
nauwkeurig doseren op de leeftijd van je kindje.<br />
TRACK Builder<br />
Deze serie stuntmodellen boordevol actie maakt Hot Wheels® nog<br />
avontuurlijker. De jongens gaan in de stoel van de bestuurder zitten<br />
en zo halen ze alle mogelijke trucs uit op elke beschikbare baan.<br />
Het mooiste is dat elk obstakel makkelijk aan te sluiten is op de<br />
tracks die de jongens al hebben. Doe je best om je tegenstanders te<br />
verslaan of verbeter je eigen snelheidsrecord. Wat een speelplezier!<br />
Je kunt de stuntzones met elkaar verbinden om je eigen sensationele<br />
track te bouwen. Combineer ze met andere stunt- en tracksets uit de<br />
Track Builder-lijn en bouw steeds een andere, unieke stunttrack.<br />
www.hotwheels.<strong>nl</strong><br />
Sinaspril is goed voor Bas en voor jouw kindje, ze zijn zó weer beter.<br />
Eerste hulp bij kinderkwaaltjes<br />
Lees voor gebruik de bijsluiter. Sinaspril® paracetamol is verkrijgbaar bij drogisterij en apotheek.<br />
KOAG nr.: 80-0913-2017<br />
rekels in de winter • 05
TM<br />
medicalbrands<br />
sjoppen<br />
i say: BE GOOD<br />
TO YOUR BODY!<br />
In één keer van je<br />
luizen en neten af!<br />
Licener is een eenvoudig te gebruiken antihoofdluis<br />
shampoo, op natuurlijke basis, die<br />
luizen en neten doodt in slechts één enkele<br />
behandeling.<br />
De behandeling duurt maar 10 minuten!<br />
Dagravit Kids<br />
Nijntje Vitamine K+D<br />
2 essentiële vitaminen in 1<br />
Dagravit heeft speciaal voor borst<br />
gevoede baby’s van 0 tot 3 maanden<br />
vitamine K+D druppels op oliebasis<br />
ontwikkeld. Vitamine K draagt bij<br />
aan een normale bloedstolling en<br />
vitamine D zorgt voor de normale<br />
groei en ontwikkeling van het<br />
beendergestel. Na 3 maanden kun<br />
je overstappen op Dagravit Kids<br />
Nijntje Vitamine D, voor het behoud<br />
van sterke botten. Verkrijgbaar in 2<br />
varianten; druppels en tabletjes.<br />
* Licener is bewezen effectief.<br />
* Licener is eenvoudig in gebruik<br />
en werkt in slechts 10 minuten.<br />
* In tegenstelling tot veel andere producten<br />
is er met Licener slechts 1 behandeling<br />
nodig.<br />
* Het werkzame ingrediënt in Licener is het<br />
natuurlijke neemextract afkomstig van de<br />
neemboom.<br />
De shampoo is zacht voor huid en haar, prikt<br />
niet en bevat geen chemisch ruikende<br />
bestanddelen. Licener het natuurlijke middel!<br />
www.licener.<strong>nl</strong><br />
www.dagravit.<strong>nl</strong><br />
Dentinox® helpt bij<br />
doorkomende tandjes!<br />
KOAG/KAG nr. 3168-0513-0986<br />
Miljoenen vrouwen hebben wel eens last van kwaaltjes in de intieme zone. Met onze i say: vrouwe<strong>nl</strong>ijn<br />
kun je dit soort ongemakken persoo<strong>nl</strong>ijk behandelen én voorkomen. De producten van i say: spelen in<br />
op het natuurlijke herstelproces en de werking ervan is klinisch bewezen. i say: wees zuinig op je lichaam!<br />
Alle i say: producten zijn verkrijgbaar bij uw apotheek, drogisterij en o<strong>nl</strong>ine via isayshop.<strong>nl</strong><br />
Medisch Zelfzorg Hulpmiddel; lees voor gebruik de gebruiksaanwijzing.<br />
i say:<br />
BE GOOD TO YOUR BODY!<br />
isayshop.<strong>nl</strong><br />
Niets is vervelender dan kinderen die last hebben<br />
van doorkomende tandjes. En het komt altijd op een<br />
onverwacht moment. Zorg dat je Dentinox® suikervrij<br />
in huis hebt. Dentinox® suikervrij helpt de pijn bij<br />
doorkomende tandjes te verminderen. Dentinox®<br />
bevat de pijnstillende stof lidocaïne, dat snel z’n<br />
werk doet. Verkrijgbaar bij drogist en apotheek.<br />
www.dentinox.<strong>nl</strong><br />
Niet gebruiken bij: Infecties, zweren, en verwondingen in de mond of bij<br />
overgevoeligheid voor één van de bestanddelen. Lees voor gebruik de bijsluiter.<br />
rekels in de winter • 07
kidsteam<br />
In deze Lieve Lieve beantwoord ik vragen van kinderen.<br />
En omdat kinderen vaak veel betere oplossingen<br />
kunnen bedenken dan volwassenen, heb ik dit keer<br />
drie Sterkamp-kinderen bereid gevonden om jullie<br />
te helpen! Yari (9 jaar), Lisa (10 jaar), Daniel (12 jaar).<br />
Lieve Lieve,<br />
Ik ben Thijs (11 jaar) en zit sinds een half jaar op<br />
trompet-les en vind er niets meer aan. Ik zou willen<br />
dat ik er mee kon stoppen en op voetbal kon gaan.<br />
Maar van mijn ouders mag ik er nu niet mee<br />
stoppen en mag ik maar op één clubje. Wat nu?<br />
Groetjes, Thijs<br />
Lieve Thijs,<br />
Wat jammer dat je het niet meer leuk vindt om trompet te spelen!<br />
En moeilijk dat je iets moet afmaken waar je geen zin meer in<br />
hebt. Lisa speelt zelf klarinet en vindt het soms ook even heel<br />
saai maar heeft een trucje voor je om het trompet spelen op zulke<br />
momenten leuker te maken: “Je kunt misschien vragen of je trompetstukken<br />
mag spelen van liedjes die jij leuk vindt, dan wordt<br />
het ook leuker om te oefenen!”. Daniel heeft ook een idee: “Vraag<br />
je ouders wanneer je wel mag stoppen met trompet spelen, dan<br />
weet je ook hoe lang je nog door moet bijten en kun je ondertussen<br />
wel alvast gaan zoeken naar een leuke voetbalclub!”. Het kan<br />
je ook helpen om iets fijns in het vooruitzicht te stellen, voor <strong>als</strong><br />
je klaar bent met oefenen, een soort van beloning voor jezelf. Dat<br />
je na het oefenen bijvoorbeeld je favoriete tv-programma mag<br />
kijken. Of heel trots een trompetshowtje geven aan je vrienden en<br />
daarna lekker met ze voetballen! Yari heeft ook nog een grappig<br />
idee: “Geef je trompet een gekke naam en doe <strong>als</strong>of hij een vriend<br />
is, dan lig je steeds in een deuk <strong>als</strong> je over je trompet praat of met<br />
hem speelt!” Nou Thijs, met deze tips wordt het spelen met je<br />
nieuwe vriend vast een stuk leuker!<br />
Liefs, Lieve<br />
Lieve Lieve,<br />
Ik heb sinds een week een slotjesbeugel maar<br />
vind het heel naar en lelijk en ben bang dat ik er<br />
mee gepest ga worden. Ik wil niet meer lachen,<br />
omdat anderen het dan kunnen zien. Wat moet ik<br />
doen? Liefs, Katrischa (10 jaar)<br />
Lieve Katrischa,<br />
Dat is even wennen zeker, want dat ziet er vast heel anders uit<br />
<strong>als</strong> je nu in de spiegel kijkt! Daniel heeft ook een slotjesbeugel<br />
en heeft meerdere tips voor je: “Ik word niet gepest met mijn<br />
beugel, de meeste kinderen vinden het juist heel interessant<br />
en willen er heel veel over weten! Ik heb een spreekbeurt voor<br />
de groep gehouden toen ik hem net had om alles uit te leggen.<br />
Soms doet het bij mij ook pijn, maar dan denk ik aan de reden<br />
waarom ik de plaatjesbeugel heb en dan vergeet ik de pijn<br />
soms. Jij wilt vast ook graag een mooi gebit, en over een tijdje<br />
heb je dat! Dus denk daar aan, aan hoe mooi je gebit is <strong>als</strong> je<br />
slotjesbeugel er uit gaat.” Lisa vraagt zich af of je misschien<br />
meer meisjes of jongens kent met een plaatjesbeugel? “Je<br />
kunt hen ook om tips vragen en je kunt ook een beugelclubje<br />
oprichten, dan voel je je vast minder alleen met je beugel! En<br />
misschien kun je ook gekleurde elastiekjes er omheen kiezen,<br />
daardoor is het niet zo saai grijs maar kun je gezicht er nog<br />
vrolijker mee maken!”. Het is ook heel fijn om te kiezen voor<br />
een helpende gedachte: kijk hiernaast op de pagina hoe dat<br />
moet! Met een helpende gedachte ga jij je zeker fijner en beter<br />
voelen, zodat je zonder zorgen weer durft te lachen! Ik weet<br />
zeker dat het je lukt!<br />
Liefs, Lieve<br />
Tip van Lieve:<br />
Iedereen heeft wel eens last van niet-helpende<br />
gedachtes. Dat zijn gedachtes die, zo<strong>als</strong> het woord<br />
al zegt, jou niet helpen. Voorbeelden van een niethelpende<br />
gedachte zijn bijvoorbeeld: “ik kan het toch<br />
niet”, “niemand vindt me aardig” of “ze kijken naar<br />
me omdat ik er raar uit zie”. In het voorbeeld van<br />
Katrischa hiernaast zijn de niet-helpende gedachtes<br />
misschien “ze gaan me vast pesten met die beugel”<br />
en “<strong>als</strong> ik lach, dan zien ze alleen maar die stomme<br />
beugel”. Gedachten bepalen je gevoel en door niethelpende<br />
gedachtes ga je je vaak ook niet fijn voelen<br />
(bijvoorbeeld onzeker, verdrietig, bang). En daardoor<br />
ga je je ook anders gedragen, dan wanneer je je wel<br />
goed zou voelen! En dat heeft dan weer gevolgen die<br />
niet fijn zijn. Je kunt echter ook zelf bepalen wat je<br />
denkt en je daardoor ook fijner gaan voelen!<br />
Kijk maar eens in onderstaand voorbeeld.<br />
Zo zie je dat <strong>als</strong> je niet-helpend denkt (zo<strong>als</strong> in het<br />
linker voorbeeld), dat je je niet fijn voelt, je daardoor<br />
afsluit en anderen niet zo’n zin krijgen om naar je<br />
toe te komen. Terwijl <strong>als</strong> je kiest voor een helpende<br />
gedachte, zo<strong>als</strong> in het rechter voorbeeld, voel je je<br />
blij, gedraag je je in dit geval open en maken anderen<br />
wel contact met je! En dat allemaal door alleen een<br />
gedachte te veranderen! Maar dat gaan natuurlijk<br />
niet vanzelf! Daarom heb ik een opdracht voor jullie!<br />
Schrijf zelf, misschien wel samen met mama of papa,<br />
op het midden van een vel papier een gebeurtenis op<br />
waar jij wel eens niet-helpende gedachtes bij hebt.<br />
Gebeurtenis<br />
Gedachten<br />
Gevoel<br />
Gedrag<br />
Gevolg<br />
Vrienden kijken naar jou<br />
Ze kijken naar die stomme beugel<br />
Rot, onzeker<br />
Jezelf afsluiten, klein maken<br />
Niemand maakt contact met je<br />
Schrijf dan aan de linkerkant daaronder je niethelpende<br />
gedachte, gevoel, gedrag en het gevolg.<br />
En schrijf vervolgens aan de rechterkant op welke<br />
helpende gedachte je er voor in de plaats kan denken.<br />
En schrijf ook daaronder je gevoel, gedrag en gevolg<br />
op. Als het goed is zie je een heel groot verschil in het<br />
gevolg, bij dezelfde gebeurtenis! Op Sterkamp oefenen<br />
we heel veel met de helpende gedachte, omdat<br />
je alleen door veel te oefenen steeds meer vanzelf<br />
helpend zult gaan denken. Nu mogen jullie gaan<br />
oefenen! Schrijf ze op en ga ze meteen uitproberen<br />
op momenten dat je ze nodig hebt! En laat me vooral<br />
weten hoe het gegaan is! Heel veel succes!<br />
Liefs, Lieve<br />
Vrienden kijken naar jou<br />
Ze kijken naar mijn vrolijke lach<br />
Blij, opgetogen, zelfverzekerd<br />
Jezelf openstellen, oogcontact<br />
Anderen maken contact met je!<br />
Lieve van Geldorp is kinderpsycholoog en directeur van Stichting De Ster/Sterkamp.<br />
Stichting De Ster organiseert geweldige vakantiekampen voor verschillende leeftijdscategorieën, waar<br />
kinderen/jongeren van 8 t/m 16 jaar op een leuke manier een steuntje in de rug krijgen op het gebied van<br />
zelfvertrouwen! Zij willen bijvoorbeeld beter voor zichzelf leren opkomen en/of beter leren omgaan met<br />
vriendschappen, pesten, onzekerheid en/of angsten. Dat deze formule werkt blijkt uit de enthousiaste<br />
verhalen van ouders en kinderen en de goede onderzoeksresultaten op korte en lange termijn.<br />
Of<br />
08 • rekels 2013 rekels in de winter • 09
creatief<br />
Een andere kijk op...<br />
Tekst: Frank Meijer<br />
Sabine Plamper is cultuurpedagoge en fotografe<br />
en heeft ruim 10 jaar ervaring in het werken<br />
met jonge kinderen in ateliers. Samen met<br />
Annet Weterings schreef ze het boek ‘Begrijpen<br />
met je handen’, een mooi geïllustreerd boek, dat<br />
zo<strong>als</strong> de ondertitel doet beloven, werkelijk een<br />
andere kijk op kind en creativiteit geeft. In het<br />
boek wordt gefocused op de vraag ‘hoe wij <strong>als</strong><br />
volwassenen er voor kunnen zorgen dat kinderen<br />
uit zichzelf kunnen leren, kunnen creëren<br />
en zich geïnspireerd kunnen voelen’. Okay…<br />
denkt u misschien, maar wie in Nederland een<br />
knutseltijdschrift uit het tijdschriftenschap<br />
plukt zal volgens de makers van het boek zien<br />
‘dat zo’n blad voor 100% door volwassenen is<br />
gemaakt en bedacht, met bijbehorende sjablonen<br />
en patronen en met foto’s van volwassenen<br />
die laten zien hoe het allemaal moet!’<br />
Kernbegrip in het boek is dat we onze kids oordeelvrij<br />
moeten laten tekenen, schilderen, kleien en knutselen.<br />
Het gaat namelijk niet om het resultaat maar om het feit<br />
dat kinderen zich kunnen uiten op een creatieve manier.<br />
En juist hier gaat het mis… waarschij<strong>nl</strong>ijk ook bij u thuis.<br />
Want hoe vaak vraag je niet aan je kind <strong>als</strong> die z’n tekenspullen<br />
tevoorschijn haalt: ‘wat ga je maken?’ Of dat<br />
je complimenterend zegt: ‘Wat wordt dat mooi!’. FOUT,<br />
FOUT, FOUT!<br />
Eige<strong>nl</strong>ijk legt het boek meteen de vinger op de zere plek.<br />
Want <strong>als</strong> betrokken ouder ben je inderdaad geneigd om je<br />
op een verkeerde manier met je krassende en knoeiende<br />
peuter te bemoeien. Hoe goed bedoeld ook, veel ouders<br />
blokkeren hiermee het creatief uiten van hun kind. Dat<br />
komt volgens de makers van het boek omdat wij <strong>als</strong><br />
volwassenen, of we nu willen of niet, verwachtingen<br />
hebben van onze kinderen die iets aan het maken zijn.<br />
En natuurlijk weten we dondersgoed dat niet in ieder<br />
kind een Picasso schuilt, maar in het boek wordt gesteld:<br />
‘Kinderen zijn eerder geïnteresseerd in hoe iets werkt.<br />
Interesse in hoe iets werkt is doorslaggevend om iets<br />
te leren, pas dan zijn kinderen van binnenuit gedreven<br />
en leren ze het best. Leren is een proces, is met plezier<br />
bezig zijn, is onderzoeken en experimenteren zonder<br />
dat volwassenen en kinderen vooraf een vastgesteld<br />
eindresultaat voor ogen hebben.’ Sabine Plamper en Annet<br />
Weterings zijn zelf ervaringsdeskundige en worden<br />
in hun visie ook gesteund door deskundigen die absoluut<br />
recht van spreken hebben…<br />
Thema- en oordeelvrij werken<br />
Een autoriteit die in het boek vaak wordt aangehaald is<br />
Arno Stern. In de film ‘Alphabet’ die tijdens de IDFA in<br />
Amsterdam in première ging, wordt deze creatief-pedagoog<br />
over zijn visie geïnterviewd . Al meer dan 50 jaar<br />
heeft hij in Parijs een schildersatelier waar kinderen en<br />
volwassenen naast elkaar komen schilderen. Stern zegt:<br />
‘Kinderen dragen uit zichzelf al een rijke bron ideeën in<br />
zich. Geef ze regelmatig de rust en de ruimte om zich te<br />
ontplooien en ze komen tot eigen beelden’. Sabine vertelt:<br />
“Arno Stern heeft gedurende zijn hele leven ca. 500.000<br />
schilderijen van kinderen en volwassenen bewaard.<br />
><br />
10 • rekels 2013 rekels in de winter • 11
creatief<br />
Zijn opvatting is dat je de creativiteit van kinderen niet<br />
moet remmen door kinderen te verplichten volgens een<br />
bepaald thema te werken. Ook oordelen over elkaars<br />
werk staat Arno Stern niet toe omdat daardoor het<br />
schilderspel belemmerd wordt. Zijn werkwijze is niet<br />
vrijblijvend want hij hanteert een aantal duidelijke regels<br />
zodat iedereen in vrijheid en concentratie kan schilderen.<br />
Ik deel de opvattingen van Arno Stern. En noem het revolutie,<br />
maar ik vind dat in onze maatschappij, waar het<br />
alleen maar om presteren gaat, je moet dit, je moet dat,<br />
het creatieve proces een ondergeschoven kindje is. Dit<br />
terwijl jonge kinderen vooral in beelden denken. Tekenen<br />
is tenslotte de basis van zo’n beetje alle creatie en architectuur.<br />
Creatief bezig zijn, en dat geldt bijvoorbeeld ook<br />
voor zingen, maakt je bovendien samen krachtig. Maar<br />
weet je dat mijn zoon op school vooral liedjes leert zo<strong>als</strong><br />
‘maandag, dinsdag, woensdag ….’, kortom het zingen<br />
staat dan weer in dienst van iets moeten leren.<br />
“De val waar veel ouders in trappen is<br />
het meteen complimenteren van hun kind.”<br />
In dit geval de dagen van de week. Jammer, dat creatieve<br />
vakken alleen ingezet worden om een thema te illustreren;<br />
met starre opdrachten en niet <strong>als</strong> ontdekkingstocht.<br />
En dit tekort aan creatieve ontwikkeling merk ik bijvoorbeeld<br />
tijdens een vakantie <strong>als</strong> ik bij een kampvuur zit en<br />
merk dat bijna geen enkel kind of volwassene een liedje<br />
weet te verzinnen. Er komt dan misschien nog Berend<br />
Botje uit, maar dan denk ik ‘is dit nu echt je smaak of<br />
is dit cultureel erfgoed’.” Sabine vertelt verder en legt<br />
uit wat ze bedoelt met oordeelvrij werken. “De val waar<br />
veel ouders in trappen is het standaard complimenteren<br />
van hun kind. Maar zo’n compliment maakt het kind<br />
afhankelijk van jouw oordeel. Veel beter dan ‘mooi’ zeggen<br />
is het verwoorden van het gevoel dat je krijgt bij het<br />
zien van een tekening. Als er veel kleuren gebruikt zijn<br />
dan kun je bijvoorbeeld zeggen dat je er blij van wordt,<br />
of <strong>als</strong> het een donkere smurrie is dan kun je zeggen ‘wat<br />
interessant, ik zie allemaal structuren’.<br />
Benoem wat je ziet. Wat ik ook merk tijdens workshops,<br />
<strong>als</strong> ouders er bij zijn, is dat een kind nog geen stift in<br />
z’n hand heeft en de moeder meteen vraagt ‘wat ga<br />
je maken?’ Je moet je <strong>als</strong> anderhalf jarig kind al bijna<br />
schuldig voelen <strong>als</strong> je alleen maar lijntjes gaat trekken …<br />
Als je vraagt ‘wat ga je maken’ ga je er dus van uit dat het<br />
iets moet worden. Terwijl het niet om het resultaat gaat<br />
maar om het creatieve proces. Van de 1.000 krastekeningen<br />
zit er vanzelf een tekening tussen waarvan het kind<br />
zegt ‘kijk ik heb een koe gemaakt of een poesje’. Dit zijn<br />
bijzondere Wow-momenten, want het zijn eigen beelden<br />
van je kind, ook voor jou herkenbaar. Zoiets dwing je niet<br />
af door van te voren dit <strong>als</strong> opdracht te stellen. Jonge<br />
kinderen weten niet vooraf wat ze gaan maken. Soms<br />
ontstaat iets per toeval. ” In het boek vonden we een in<br />
dit verband relevante oneliner van de beroemde kunstenaar<br />
Paul Klee die we u niet willen onthouden. Hij stelt:<br />
‘Tekenen betekent met een lijn uit wandelen gaan’.<br />
Positief zelfbeeld en eigenwaarde<br />
De makers van dit boek propageren gelijkwaardigheid,<br />
waarbij volwassenen en kinderen elkaars persoo<strong>nl</strong>ijke<br />
grenzen in acht nemen. De Deense gezinstherapeut Jesper<br />
Juul stelt ‘dat het gelijkwaardig behandelen van een kind<br />
niet hetzelfde is <strong>als</strong> een kind over alles mee te laten beslissen<br />
en luisteren naar een kind betekent niet dat je aan<br />
het onderhandelen bent’. Sabine ;“Jesper Juul heeft een<br />
filosofie waarin hij zegt dat de eigenwaarde van een kind<br />
een voorwaarde is voor zijn of haar zelfvertrouwen. Dat<br />
klinkt <strong>als</strong> een open deur en iedere ouder zal zich vanaf de<br />
babytijd heilig voornemen zijn of haar kind alles te geven<br />
wat maar nodig is, maar de moeilijkheid is juist dat veel<br />
ouders veel meer dingen af moeten leren in plaats van<br />
denken dat het goed is voor je kind. Als voorbeeld noemt<br />
Juul de ‘nee-fase’. Je weet wel, ‘ik ben twee en ik zeg nee’.<br />
Voor het eerst in hun jonge leventje beginnen kinderen<br />
een eigen willetje te krijgen en wat opstandig te worden.<br />
In plaats van hier autoritair op te reageren en jou beslissing<br />
af te dwingen is het beter om de dialoog aan te gaan<br />
met je kind. De volwassene is namelijk verantwoordelijk<br />
voor een goede sfeer en <strong>als</strong> je duidelijk bent en goed<br />
uitlegt waarom iets moet gebeuren zal een kind 9 van de<br />
10 keer daarin meegaan. Het moet wel de ruimte krijgen<br />
om zelf de beslissing te nemen.<br />
Van klein naar groot werken en (een beetje)<br />
troep maken hoort erbij<br />
We kunnen ons voorstellen dat veel ouders beducht zijn<br />
voor troep, zeker <strong>als</strong> je koter lekker met z’n handjes in<br />
de verf loopt te roeren…Want je moet ze toch lekker vrij<br />
laten in hun creativiteit…?<br />
Sabine: “Kijk, in een speciaal schoolatelier kun je<br />
kinderen tot op zekere hoogte hun gang laten gaan. En<br />
keukens thuis zijn trouwens ook heel goed geschikt <strong>als</strong><br />
‘alternatief atelier’. Wel met de afspraak dat alleen aan<br />
tafel geschilderd wordt, dan kan je bijvoorbeeld ook het<br />
beschilderen van handen makkelijk toestaan. Kinderen<br />
blijken daar heel veel behoefde aan te hebben: Hoe voelt<br />
dat, hoe ziet het eruit, ook de vraag of het wel echt<br />
mag. Als de verf opdroogt krijg je ‘olifantenhuid’, dit is<br />
voor veel kinderen bijzonder om te ervaren. Als je ze<br />
een doekje erbij geeft dan vegen ze de verf er soms zelf<br />
weer af … om daarna weer erop te schilderen. Wat je<br />
nodig hebt om kinderen hierin de ruimte te geven is een<br />
goed schildersjasje voor je kind met lange mouwen en<br />
een natte doek bij der hand. Sowieso moet je kinderen<br />
het materiaal zo<strong>als</strong> verf of andere dingen heel gedoseerd<br />
aa<strong>nl</strong>everen. Altijd eerst tekenmateriaal dan schildersmateriaal<br />
(van droog naar nat), zodat kinderen zich<br />
kunnen verdiepen. Als je dit langzaam opbouwt zal je<br />
zien dat kinderen steeds beter zelf leren omgaan met de<br />
materialen.” In het boek wordt uitgelegd dat je met kinderen<br />
van klein naar groot moet werken; dit heeft zelfs<br />
een naam, de Crescendo-gedachte. Je begint met het kind<br />
weinig materiaal te geven. Als je namelijk kinderen al<br />
het beschikbare materiaal in één keer aanbiedt dan kunnen<br />
ze niet meer kiezen. Dit less is more principe laat<br />
volgens het boek kinderen veel langer geconcentreerd<br />
werken en geeft uiteindelijk ook veel minder troep.<br />
Sabine over troep maken: “Je ziet dat <strong>als</strong> ouders met hun<br />
kinderen op het strand zijn, ze hun kids wel helemaal<br />
vrij laten. Er kan immers geen troep gemaakt worden.<br />
En je ziet wat er dan gebeurd. Kinderen voelen zich helemaal<br />
vrij, trekken <strong>als</strong> het ware ‘sporen’ in het zand en<br />
gaan er mee om <strong>als</strong>of het klei is. Maar tegelijkertijd zijn<br />
ze ook aan het tekenen en omdat het geen troep maakt,<br />
zijn de volwassenen ook helemaal relaxed.”<br />
Materialen<br />
Even heel praktisch. Wat moet je nu in huis halen, willen<br />
we weten? In het boek hebben ze het over de kracht<br />
van de eenvoud. Wat bijna iedereen zal herkennen is de<br />
grote kartonnen doos waar je vroeger mee mocht spelen<br />
<strong>als</strong> je ouders een nieuwe wasmachine hadden gekocht.<br />
En dit is niet veranderd! Materiaal moet bij kinderen<br />
verwondering en nieuwsgierigheid oproepen. Het hoeft<br />
dus helemaal niet veel te kosten! Heb je bijvoorbeeld<br />
weleens gedacht aan rijst, pasta, couscous, linzen, deksels,<br />
doppen of kroonkurken? Volgens het boek allemaal<br />
spannend materiaal dat je de kop niet kost. Maar ook<br />
oude fietsbanden, wieltjes, knopen, boutjes, gedroogde<br />
bloemen, dennenappels zijn het bewaren waard.<br />
Zorg dan overigens wel voor een aantal weckpotten om<br />
de spullen in te bewaren. Staat nog leuk ook en er ontstaat<br />
geen chaos. Volgens Sabine is ook echte natuurklei<br />
een ‘musthave’: “Hier kan een kind echt z’n energie in<br />
stoppen. Kunnen ze voor zich op tafel gooien (dan gaat<br />
de lucht eruit, doet iedere keramist vooraf), tegenaan<br />
stompen, in knijpen, in tekenen én mee bouwen.”<br />
Naast spannend en uitdagend materiaal heb je natuurlijk<br />
ook verbindingsmateriaal nodig. Sabine: “Voor thuis,<br />
even heel praktisch, moet je er ook voor zorgen dat je<br />
kind hele eenvoudige materialen zo<strong>als</strong> plakband en touw<br />
binnen handbereik heeft. Of een nietapparaat en een<br />
schaar. Nog een gouden tip voor jonge kinderen: Samen<br />
met een (borrel)glaasje water zorgen de dikke Woody<br />
Stabilo potloden voor veel tekenplezier in flow.”.<br />
Het maatschappelijk belang van creatief<br />
ontwikkelde kinderen<br />
We vragen Sabine naar het maatschappelijk belang van<br />
creativiteit bij kinderen. In Begrijpen met je handen wordt<br />
namelijk sterk aangedrongen op meer creatieve vorming,<br />
ook binnen het basisonderwijs. Maar hoe verhoudt zich<br />
dat tot het bestaande reeds overvolle curriculum? Tenslotte<br />
moeten kinderen nu al zo veel. Creativiteit moet<br />
maatschappelijk wel heel erg belangrijk zijn...<br />
><br />
12 • rekels 2013 rekels in de winter • 13
creatief<br />
Sabine: “Sowieso mag er wel wat tegenwicht komen<br />
tegen de terreur van de citotoetsen. Hier moeten we in<br />
het onderwijs ruimte voor maken. Zelf doen is volgens de<br />
wetenschap ook essentieel voor de ontwikkeling van het<br />
brein, zegt wetnschapsjournalist Mark Mieras. Creatief<br />
bezig zijn zorgt voor sterkere verbindingen tussen de<br />
linker en rechter hersenhelft, heel belangrijk. En het<br />
gaat er niet om dat we allemaal kunstenaartjes moeten<br />
afleveren, maar creatieve mensen die flexibel zijn,<br />
nieuwsgierig oplossingsgericht, kortom de 21st century<br />
skills hebben. Daarbij is het ook zo dat <strong>als</strong> kinderen<br />
lekker bezig zijn met tekenen, kleien of schilderen, dit<br />
een uitgelezen kans is om op dat moment echt contact<br />
te maken met het kind. Ik merk het met mijn workshops.<br />
Door de intensieve aandacht die ik ze hier geef, leer ik<br />
ze heel goed kennen. Want tegenwoordig hebben mensen<br />
het zo druk dat er nog maar heel weinig aandacht is. En<br />
<strong>als</strong> je aandacht geeft krijg je echt contact terug met het<br />
kind en zie je wat hem of haar bezig houdt. Het betekent<br />
voor kinderen echt even stilstaan en tot jezelf komen.<br />
Het gaat er hierbij uiteindelijk om dat ze, uit eigen interesse,<br />
concentratievermogen opbouwen, heel belangrijk<br />
voor het latere leren lezen en rekenen.<br />
Sabine legt ook uit dat creatief gevormde mensen meer<br />
openstaan voor serendipiteit. ‘Serendiwat’ hoor ik u<br />
denken. Ook wij moesten dit opzoeken. Serendipiteit<br />
betekent dat je iets aan het zoeken bent, maar dat je<br />
door het zoeken iets anders vindt wat heel bruikbaar<br />
blijkt te zijn. Zo zijn bijvoorbeeld de Post-It notitieblokjes<br />
uitgevonden maar ook de penicilline. Officieel betekent<br />
serendipiteit ‘het vermogen van een alerte geest om uit<br />
toevalligheden conclusies te trekken’. Of anders gezegd:<br />
slimme, voorbereide mensen zijn beter in staat om<br />
daadwerkelijk ontdekkingen te doen aan de hand van<br />
het toeval. De Amerikaanse onderzoeker Julius Comroe<br />
omschreef serendipiteit beeldend <strong>als</strong> ‘het zoeken<br />
naar een speld in een hooiberg, en eruit rollen met een<br />
boerenmeid.’<br />
“Tekenen betekent met een lijn uit<br />
wandelen gaan.” (Paul Klee)<br />
Verschillen tussen jongetjes en meisjes<br />
Van Sabine willen we weten of zij in de dagelijkse praktijk<br />
van de workshops verschillen ziet tussen jongens<br />
en meisjes. Sabine: “Jongens zijn vaak meer van het<br />
onderzoeken. Met hun handen in de verf en kijken wat<br />
er gebeurd. Vaak wordt dit soort gedrag natuurlijk niet<br />
op prijs gesteld waardoor jongens veel minder plezier<br />
beleven aan het schilderen. Tegelijkertijd moet je er ook<br />
voor waken dat jongens niet te baldadig worden. Mijn<br />
regel is altijd dat ze niets kapot mogen maken en de rest<br />
van de kinderen niet tot last mogen zijn. Daarmee ben<br />
je heel duidelijk en bewaar je een goede sfeer. Maar in<br />
de praktijk laat ik kinderen ook niet meteen met verf<br />
beginnen. Ik bouw de concentratie op door te beginnen<br />
met ‘droog’ tekenen en later komt daar misschien dan<br />
nog verf bij. Ik zie ook heel duidelijk het verschil tussen<br />
kinderen die baldadig zijn en bezig zijn een troep te<br />
maken en kinderen die op enig moment heel geconcentreerd<br />
hun handen insmeren met verf en vol verbazing<br />
aan het kijken zijn.<br />
<<br />
‘Begrijpen met je handen, een andere kijk op kind en creativiteit’,<br />
van Annet Weterings en Sabine Plamper, Reed Business Education<br />
2012, ISBN 9789035235243<br />
De succesvolle training ‘Atelier in en koffer’ is door Sabine Plamper<br />
en haar collega Titia Sprey ontwikkelt. Kijk voor meer informatie op<br />
facebook.com/Atelier.in.een.koffer of speakersacademy.<strong>nl</strong><br />
Van krastekening naar beeldtaal<br />
Jonge kinderen zijn bij het tekenen en schilderen met<br />
name gefascineerd door het feit dat ze zelf sporen kunnen<br />
maken. Hierbij kan het ogenschij<strong>nl</strong>ijk smeren, vegen of<br />
krassen en het vaak snel klaar zijn, bij volwassenen soms<br />
op onbegrip stoten. Al spelend laten kinderen hun sporen<br />
achter. Als je <strong>als</strong> volwassene die sporen goed ‘leest’ dan<br />
zie je waar kinderen naar op zoek zijn, wat hen verwondert<br />
en wat hen verbaast. Iedereen zal het herkennen; leg<br />
een kilo bloem op tafel en kinderen doen er van alles mee.<br />
Ze scheppen, ze voelen, ze schuiven en er komen vanzelf<br />
verhalen naar boven over sneeuw en ijsberen.<br />
Voor de ontwikkeling van een eigen beeldtaal is het juist<br />
belangrijk om kinderen van jongs af aan zelf te laten ontdekken<br />
en te laten uitproberen: Vanuit een krabbel leert<br />
het kind in zijn eerste levensjaren uit zichzelf een aantal<br />
oervormen te ontwikkelen. Een streep, een punt en een<br />
cirkel zijn hierbij de eerste tekens die een kind ontdekt en<br />
waarmee het gaat experimenteren. Tekenen en schilderen<br />
betekent hierbij niet “iets moois of decoratiefs” moeten<br />
maken, maar zelf creëren, sporen maken, creatief denken<br />
en materiaal ervaren; zowel bewust <strong>als</strong> onbewust. Dan<br />
ontstaat iets eigens vanuit het kind zelf: een eigen beeldtaal,<br />
die - <strong>als</strong> men goed kijkt en luistert - al in de krastekening<br />
te herkennen valt en een inkijk in de belevingswereld<br />
van het kind geeft.<br />
Het is belangrijk dat een kind de kans krijgt zijn eigen<br />
sporen te maken. ‘Die streep op het papier heb ik gemaakt<br />
en door erover heen te krassen of er verf overheen te<br />
smeren kan ik het laten verdwijnen. Ik teken, dus ik besta!’<br />
De combinatie van bewust en onbewust bezig zijn met het<br />
maken van sporen zorgt voor eigen ontdekkingen, ‘wowmomenten’,<br />
waar kinderen veel van leren.<br />
Bron: Begrijpen met je handen<br />
Do’s:<br />
• Geef ze aandacht door je te richten op hun betrokkenheid<br />
• Bevestig wat ze doen (‘wat ben jij hard aan het werk’),<br />
kijk naar de techniek (‘wat kun jij goed knippen’) en focus<br />
op het materiaal (‘dat voelt zeker heel zacht’)<br />
• Blijf erbij zitten <strong>als</strong> een kind ergens moeite mee heeft<br />
(alleen je aanwezigheid is vaak al genoeg voor het kind<br />
om zich gekend en gezien te voelen)<br />
• Faciliteer je kind met spannende, uitdagende en<br />
deugdelijke materialen<br />
• Breng orde in de materialen, laat ze van klein naar groot<br />
werken en onthoud: Less is more!<br />
• Benader je kind met positieve feedback (dus zonder<br />
oordeel) en bewaak je eigen grenzen<br />
Don’ts<br />
• Vragen stellen zo<strong>als</strong> ‘wat maak je?’ of complimenteren<br />
met zeggen dat iets ‘mooi’ is<br />
• Niet luisteren naar wat je kind te vertellen heeft<br />
• Het werk van je kind vergelijken met dat van andere<br />
• Aan je kind vertellen hoe het hoort of wat de bedoeling is<br />
• Aan het werk van je kind zitten door er bijvoorbeeld in<br />
te gaan tekenen. Of, nog erger, het werk van je kind<br />
overnemen<br />
Bron: Begrijpen met je handen<br />
Win een boek! Doe mee aan onze facebook-fotowedstrijd en win<br />
het boek ‘Begrijpen met je handen’! Ga met je kind(eren) creatief aan de<br />
slag en maak <strong>als</strong> ze verdiept zijn in het tekenen, schilderen of onderzoeken<br />
foto’s van het creatieve proces. Let op: Je kind hoeft juist niet in de camera te<br />
kijken, want dan zou het creatieve proces al weer onderbroken zijn. Het hoeft<br />
trouwens helemaal geen grote ateliersessie te zijn. Juist een klein begin met<br />
wat stiften, een schaar en later misschien verf is al genoeg en leidt misschien<br />
tot bijzondere ontdekkingen. Faciliteer je kind met materiaal en gereedschap<br />
maar vul de inhoud van zijn werk niet in. Zet je beste foto op de site<br />
(www.facebook.com/Atelier.in.een.koffer) en stem mee …. Er worden drie<br />
boeken door de uitgever Reed Business Education weggegeven.<br />
14 • rekels 2013 rekels in de winter • 15
foto Bree Mercer / Getty Images<br />
column<br />
BABY OP KOMST? VERDUBBEL JE GELUK!<br />
Tafels en stoeltjes worden apart van elkaar gezet. Iedereen<br />
moet stil zijn. Het digibord staat aan. Op het bord staan de<br />
opdrachten met daarnaast een grote tikkende klok. Een klok<br />
die aangeeft hoe lang de tijd je hebt voor elke opdracht. Het is<br />
weer tijd voor de toetsen. Een vast en verplicht onderdeel van<br />
de basisschool waarin de vorderingen van de leerlingen op<br />
systematische wijze worden bekeken. Dit begint tegenwoordig<br />
al bij de allerkleinsten. Kleutertjes die aan hun tafel de woorden<br />
moeten onderstrepen die ze horen. Als ze te laag scoren<br />
krijgen ze extra lessen of nemen ze werkjes mee naar huis.<br />
Met een beetje pech zitten ze de gehele kleuterperiode in het<br />
bijlesgroepje. Maar het kan nog erger; want het kind dat zich<br />
nog niet zo goed kan concentreren onder al die druk zou zo<br />
maar eens ADHD of ADD kunnen hebben en anders misschien<br />
wel een autismespectrumstoornis. Allemaal onzin natuurlijk.<br />
“Volgens wetenschappers zegt de uitslag van<br />
een toets helemaal niets over de ontwikkeling<br />
van een kleuter. Het is een momentopname.”<br />
Juist <strong>als</strong> je zwanger bent besef je hoe belangrijk<br />
medische zorg is. Helaas is dat er niet overal.<br />
Artsen zonder Grenzen biedt hulp aan moeders<br />
en hun baby’s in oorlogs- en crisisgebieden.<br />
De verloskundigen en vroedvrouwen van Artsen zonder<br />
Grenzen geven voorlichting, voeren tests en zwangerschapscontroles<br />
uit en geven foliumzuur en vitamines<br />
mee. We helpen bij de bevalling en zorgen dat de<br />
moeder een spoedoperatie krijgt <strong>als</strong> dat nodig is.<br />
We enten de baby in tegen veel voorkomende ziekten<br />
en houden moeder en kind onder medische controle.<br />
Jij en je baby kunnen helpen.<br />
Vraag je kraamvisite om een gift voor Baby zonder<br />
Grenzen <strong>als</strong> kraamcadeau.<br />
Zo breng<br />
jij met jouw geluk<br />
óók geluk voor<br />
moeders en baby’s<br />
aan de andere kant<br />
van de wereld.<br />
Meld je aan via de bon hieronder of via de actiewebsite<br />
www.babyzondergrenzen.<strong>nl</strong>/aanmelden<br />
Om je te helpen bij je actie ontvang<br />
je informatiefoldertjes voor je kraamvisite<br />
en kun je op onze website je<br />
eigen babypagina aanmaken. Als dank<br />
ontvangt jouw baby een uniek Baby<br />
zonder Grenzen rompertje!<br />
Ja, ik doe mee aan de actie Baby zonder Grenzen.<br />
Naam:<br />
Straat:<br />
Postcode:<br />
Woonplaats:<br />
E-mailadres:<br />
Telefoonnummer:<br />
Datum waarop je bent uitgerekend:<br />
Stuur de bon in een ongefrankeerde envelop naar:<br />
Baby zonder Grenzen, Antwoordnummer 11015<br />
1000 PB Amsterdam<br />
Huisnummer:<br />
Irene Heim is sinds 2005 fulltime<br />
werkzaam <strong>als</strong> integratief kindertherapeute.<br />
Ze behandelt kinderen<br />
die om welke reden dan ook uit<br />
balans zijn. Tijdens haar werk<br />
maakt ze veel gebruik van de<br />
power-verhalen die ze schrijft.<br />
www.ireneheim.<strong>nl</strong><br />
Als therapeut zie ik ook meer nadelen dan voordelen aan<br />
het toetsen van kleuters en van basisschoolkinderen in het<br />
algemeen. Het veroorzaakt stress. Veel stress. Kinderen willen<br />
graag voldoen aan de verwachtingen die leerkrachten of ouders<br />
van hen hebben. Bovendien willen ze ook bij hun klasgenootjes<br />
niet buiten de boot vallen. Het is een ramp <strong>als</strong> je naar<br />
aa<strong>nl</strong>eiding van de toets opeens in het rode groepje geplaatst<br />
wordt, terwijl je vriendje die goed gescoord heeft in het groene<br />
groepje zit. Dus vanaf het moment dat de toetsen worden<br />
aangekondigd, beginnen de klachten al. Buikpijn, hoofdpijn,<br />
misselijkheid, slaapproblematiek en zelfs bedplassen komt<br />
voor. En <strong>als</strong> de toets begint, komen daar vaak hartkloppingen,<br />
zwetende handen, trillingen en concentratieproblemen bij.<br />
Veel kinderen zijn bang om het fout te doen of willen de toets<br />
perfect maken. Echter door de faalangst of het streven naar<br />
perfectie scoren ze vaak lager dan wat ze werkelijk kunnen.<br />
De cirkel is weer rond. In mijn praktijk help ik deze kinderen<br />
om te gaan met deze faalangst en drang naar perfectie. Maar<br />
eige<strong>nl</strong>ijk zou mijn advies zijn: stop met toetsen! Als een leerkracht<br />
goed kijkt naar de prestaties van een kind gedurende<br />
het jaar, is er echt geen toetsmoment nodig. Gun een kind<br />
om op een fijne en ontspannen manier de schoolperiode te<br />
doorlopen. Denk niet in het belang van (de commercie) van de<br />
toetsen. Vertrouw op het inzicht van de leerkracht en denk in<br />
het belang van het kind!<br />
rekels in de winter • 17
ONZE PRAKTIJK HEEFT EEN EIGEN APP!<br />
<strong>Dow<strong>nl</strong>oad</strong> GRATIS<br />
‘Mijn Verloskundige’<br />
in de Appstore of<br />
Google Playstore<br />
In onze App vind je onder andere:<br />
• Alle informatie van onze praktijk en het team<br />
• Al het laatste nieuws, geselecteerd door<br />
ver loskundigen en andere profession<strong>als</strong><br />
• Een agenda voor workshops en andere events<br />
die je verloskundige graag met je wilt delen<br />
• Van week tot week de Oei ik Groei zwangerschapskalender<br />
• Iedere week nieuwe winacties<br />
• En nog heel veel meer …<br />
Mijn Verloskundige... voor op<br />
je tablet en smartphone!<br />
www.mijn-verloskundige.<strong>nl</strong><br />
rekels in de winter • 19
ByKay Cover<br />
Een jasje voor over je draagdoek!<br />
Ideaal <strong>als</strong> je kindje al in de draagdoek<br />
ligt te slapen en je naar buiten wil. De<br />
ene kant van de ByKay cover is een<br />
darkjeans of stonewashed denim met<br />
een handig zakje. De andere kant is<br />
een jersey met keuze uit zes verschillende<br />
designs. In Classic (€ 49,95) en<br />
Winter (€ 59,95) editie. Lekker warm,<br />
handig én stylish! www.bykay.<strong>nl</strong><br />
Stoerste jongens<br />
www.milankleertjes.com is een<br />
o<strong>nl</strong>ine shop met de laatste trends en<br />
nog onbekende merken. Dit seizoen<br />
winterjassen en kleding voor de stoerste<br />
jongens. Onze merken Petrol, Salty<br />
Dog, Fred Mello, Blokes, Blue Fish. Een<br />
deel van de opbrengst gaat naar Kika<br />
en Stichting Down Syndroom.<br />
Mailen &<br />
winnen?<br />
Kijk op<br />
rekels.<strong>nl</strong>!<br />
De gaafste en stoerste rugtassen nu<br />
verkrijgbaar bij www.dinoworld.<strong>nl</strong><br />
10% korting met code: rekels<br />
Behangfiguren<br />
Met de hand gemaakt van authentiek<br />
(retro) behang. Stel je eigen unieke<br />
wandversiering samen op<br />
www.inke.<strong>nl</strong><br />
Uiltje knappen<br />
Uiltjeknappen.<strong>nl</strong> biedt originele en<br />
kwaliteitsproducten zo<strong>als</strong> unieke<br />
nachtlampjes; knuffel en lamp in één.<br />
Toverlampen, bedtextiel, slaapzakken<br />
in zelfde design voor stoere jongens<br />
en prinsesjes. Onmisbaar in de winter;<br />
bedtextiel van flanel.<br />
Opwarmbare schattige knuffels,<br />
nekwarmers en panftoffels voor een<br />
warm ontspannende avond.<br />
Hip shoppen<br />
Hippe Baby- en Kinderkleding shop<br />
je o<strong>nl</strong>ine bij Kleine Baasjes! Leuke en<br />
betaalbare merken <strong>als</strong> Dutch Heroes,<br />
Dirkje en Janey Kidswear. Nieuw in<br />
het assortiment zijn The Dutch Design<br />
Bakery, Creamie en Boabab. Ruime<br />
keuze, hip en soms net even anders.<br />
Geef ook eens een kledingparty!<br />
www.kleinebaasjes.<strong>nl</strong><br />
Girls o<strong>nl</strong>y!<br />
Ninie.<strong>nl</strong> is dé webshop met hippe,<br />
kleurrijke en eerlijk geproduceerde<br />
kleding. Naast onze eigen Ninie kledinglijn<br />
verkopen wij o.a. de merken Dutch<br />
Heroes & The Dutch Design Bakery.<br />
Met de code REKELS2014 krijg je 20%<br />
korting en gratis verzending.<br />
Elke bestelling wordt vrolijk ingepakt<br />
en je krijgt er een leuk cadeautje bij!<br />
Moeder & dochter<br />
KAYA ontwerpt sieraden voor kleine<br />
meisjes die op mama willen lijken,<br />
hoe lief is dat? Professioneel gemaakt<br />
van de mooiste zoetwaterparels,<br />
edelstenen en kristallen. Om tijdens<br />
speciale momenten (geboorte, doop,<br />
communie, bruiloft) sámen te stralen.<br />
Ontvang 15% korting met de code ‘rekels’<br />
www.kayasieraden.<strong>nl</strong><br />
Lekker:<br />
Aankleedkussen XXL<br />
Verschoon je kindje hierop totdat hij<br />
of zij zindelijk is! Normale kussens<br />
zijn zo klein, maar dit aankleedkussen<br />
is 20 cm langer (90 ipv 70 cm) en<br />
is lekker breed (50/55 cm). Gevuld<br />
met polystyreen korrels dus optimaal<br />
lig-comfort voor je kind en het nylon is<br />
gemakkelijk af te nemen. Prijs € 39.95<br />
Tip: laat de naam van je kindje<br />
borduren. www.kidzimpulz.<strong>nl</strong><br />
Pippi-carrier<br />
De eerste universele drager voor een<br />
autostoel (0-12 mnd) op een winkelwagentje.<br />
Geen gedoe meer met kinderwagens<br />
én winkelwagentjes, of een<br />
autostoeltje in het boodschappenkarretje<br />
waardoor er niets meer bij past.<br />
Met riempjes maak je de Pippi-carrier<br />
stevig vast aan de wagen en kan je<br />
veilig boodschappen doen met je baby.<br />
www.kleinedreumes.<strong>nl</strong><br />
Bakken en braden...<br />
Dat kan uw kindje straks allemaal<br />
met dit houten keukentje! Deze leuke<br />
Janod Keuken en vele vele andere<br />
houten speelgoed producten op<br />
www.houtenspeelgoedodijk.<strong>nl</strong><br />
StudioTab<br />
De StudioTab is een 8 inch Dual Core<br />
internet tablet met een Android 4.2<br />
Besturingssysteem en voorzien van<br />
een IPS-paneel met een resolutie van<br />
1024 × 768 HD Ultra. Het 8GB<br />
geheugen kan uitgebreid worden met<br />
een MicroSD-kaart tot 32 GB voor<br />
meer opslagruimte. Bestel uw Studio-<br />
Tab Tablet via www.studiotab.eu<br />
Kado met naam?<br />
Dan moet je naar Koter Kado gaan!<br />
Koter Kado is de nummer 1 in<br />
gepersonaliseerde kado’s voor koters.<br />
O.a. Mepal Lunchtrommels/schoolbekers<br />
met naam, schooltassen met<br />
naam, luizenzakken met naam,<br />
SOS polsbandjes en nog veel meer<br />
originele naamkadootjes!<br />
www.koterkado.<strong>nl</strong><br />
10% korting met code 10RK14Q1<br />
Alarmbandje<br />
Een siliconen armbandje met de naam<br />
van uw kindje en uw telefoonnummer<br />
erin gegraveerd. In verschillende<br />
kleuren en maten verkrijgbaar. Stevig<br />
materiaal, dus langdurig te gebruiken.<br />
www.mijnarmbandje.<strong>nl</strong><br />
20 • rekels 2013 rekels in de winter • 21
Mailen &<br />
winnen?<br />
Kijk op<br />
rekels.<strong>nl</strong>!<br />
Billy & Lilly: hét o<strong>nl</strong>ine baby- en<br />
kinderkleding merk. Kijk snel op<br />
www.billy-lilly.<strong>nl</strong><br />
Boekenavontuur.<strong>nl</strong><br />
Boekenavontuur is de leukste o<strong>nl</strong>ine<br />
kinderboekenwinkel voor alle kinderen<br />
tot 12 jaar. Bij ons vind je hippe<br />
pakketten vol vrolijke boeken, die zijn<br />
samengesteld op de leeftijd en het<br />
geslacht van kinderen!<br />
Speciale aanbieding<br />
Ga digitaal met een superhippe 7 inch<br />
StudioTab tablet in roze, blauw of<br />
wit plus een boekenavontuurpakket,<br />
samen voor slechts € 99! Kijk snel op<br />
www.studiotab.eu<br />
Op het web is zo veel te vinden dat je vaak door<br />
het bomen het bos niet meer ziet. O<strong>nl</strong>angs viel ons<br />
oog op de shop Kidoo.<strong>nl</strong>: wat een leuk en uitgebreid<br />
assortiment speelgoed, kinderkamerspulletjes, handige<br />
school producten, verkleedkleding en nog heel<br />
veel meer vind je hier! ‘Simply cool for kids’ lezen<br />
we op de homepage en eerlijk is eerlijk, ze hebben<br />
een hoop hele coole en leuke spullen.<br />
De drijvende kracht achter Kidoo luistert naar de<br />
naam Tingting Zhang. Dertien jaar geleden kwam ze<br />
vanuit China naar Nederland en sinds 3 jaar is ze<br />
“dag en nacht” bezig om haar o<strong>nl</strong>ine ambities waar<br />
te maken en haar hele gezin te runnen.<br />
Tingting heeft 2 kinderen; Noah van 7 jaar, en<br />
Naomi van 5 jaar oud. We reden naar Rotterdam<br />
voor een gesprek.<br />
Waarom begint iemand uit China in Nederland een webwinkel?<br />
“Ik ben altijd al zeer ambitieus geweest. Toen ik in Nederland kwam<br />
heb ik eerst voor een groothandel gewerkt. Hier heb ik veel over<br />
de hele in- en verkoop business geleerd en nadat mijn dochter was<br />
geboren heb ik besloten voor mijzelf te beginnen. Maar ja, de vraag<br />
was natuurlijk, waar begin je mee? Het gemakkelijkste voor mij<br />
was om me te richten op kinderen. Ik begon met speelgoed voor de<br />
kleintjes en naarmate mijn kinderen wat ouder werden ben ik me<br />
ook op lifestyleproducten voor kinderen gaan richten.”<br />
En het speelgoed importeer je uit China?<br />
“In directe zin niet. Hoewel ik van oorsprong Chinese ben importeer<br />
ik een merk zo<strong>als</strong> Djeco, een Frans merk. Ik zoek namelijk producten<br />
met een uniek design en kwaliteit. Djeco is een ijzersterk merk met<br />
1.500 kinderproducten. Mooi houten speelgoed, puzzels, knutselproducten<br />
en zo. Djeco richt zich ook heel erg op het spelend leren.<br />
Wij hebben 400 producten van Djeco in de winkel. Een ander merk<br />
waarmee we ons onderscheiden is Lilliputiens. Het merk komt uit<br />
Wallonië en ze hebben hele mooie designer babyproducten. Voor<br />
schoolgaande kinderen hebben we ook het merk Sigikid. Hiervan<br />
hebben we hele leuke lunchtrommeltjes, rugtassen en paraplu’s met<br />
stoere prints. In totaal heeft Kidoo 1.000 verschillende producten,<br />
allemaal van topkwaliteit en met een prachtig design!”<br />
Dan moet je waarschij<strong>nl</strong>ijk een goed gevulde knip hebben? “”Nee<br />
hoor, kijk bijvoorbeeld naar dit fruitbakje. Deze kost maar 8 euro.<br />
Oké, misschien heb je ze bij Bart Smit goedkoper, maar <strong>als</strong> je naar<br />
de kwaliteit en het design kijkt dan is het echt niet duur.”<br />
Wat motiveert je het meest om dit werk te doen?<br />
“E-commerce vind ik ongelofelijk interessant. Je kunt precies meten<br />
wat er gebeurd op je website; waar komen je klanten vandaan, wat<br />
vinden ze interessant en wat niet. En actief zijn op het web biedt<br />
ook veel kansen. Ik streef er naar om nog veel groter te worden,<br />
mijn kennis over e-commerce en retail te vergroten en <strong>als</strong> ik kijk hoe<br />
hard ik er voor heb moeten knokken om te komen waar ik nu ben,<br />
dan moet ik het wel heel erg leuk vinden. Kidoo is echt mijn kindje!”<br />
Nieuwsgierig geworden? Kijk op www.kidoo.<strong>nl</strong><br />
Kids Lifestyle<br />
Mooi houten speelgoed, stoere<br />
mode (mt 56 – mt 128), kartonnen<br />
koffertjes met naam, gekke knuffels,<br />
fijne basics en nog veel meer. Merken<br />
o.a.: Molo, Aden + Anais, Kids Case,<br />
Janod, Boon, Tumble ’n Dry, Little<br />
Label, Kidz Art, Arty Frog Paris,<br />
Happy Horse.<br />
Snelle levering & goede service.<br />
Zelf ontwerpen!<br />
Je kunt de bekende lunchboxen,<br />
drinkbekers en waterflessen van Rosti<br />
Mepal personaliseren met foto’s, tekeningen,<br />
tekst, plaatjes etc. Ook stel<br />
je zelf de kleuren van alle onderdelen<br />
samen. Bijna alles is mogelijk. Een<br />
uniek en persoo<strong>nl</strong>ijke MyMepal voor<br />
jezelf of <strong>als</strong> origineel cadeau.<br />
www.mymepal.com<br />
15 % korting met code REK-14<br />
Zoveel meer<br />
SoMuch heeft nu heel veel leuke items<br />
van o.a. Gooische Frutsels, Claesens,<br />
Petit Louie and SoMuch More...<br />
Ook voor dames o.a. Who’s that Girl en<br />
King Louie. Kom snel een kijkje nemen<br />
en shop! www.somuch.<strong>nl</strong><br />
Zwangerschapskleding<br />
en meer...Van een casual tot een feestelijke<br />
outfit, bij BellyFashion.<strong>nl</strong> vind<br />
je het allemaal! Voor de feestdagen<br />
hebben we heel veel leuke jurkjes.<br />
Alle leuke merken, zo<strong>als</strong> mama.licious,<br />
Love2wait, Queen mum en Noppies<br />
zijn in één shop verzameld. Ga naar de<br />
winkel van BellyFashion in Zoetermeer<br />
of bestel zonder bezorgkosten<br />
o<strong>nl</strong>ine op www.bellyfashion.<strong>nl</strong><br />
Voor smart Kids<br />
Kom o<strong>nl</strong>ine buurten bij een trendy<br />
mam uit Amsterdam. Amstelmam.<strong>nl</strong><br />
biedt een selectie van kwalitatief<br />
hoogwaardig en vooral educatief<br />
speelgoed uit Zweden, maar ook<br />
vrolijke gym- en schooltasjes uit<br />
Frankrijk. Voor mama zelf zijn er<br />
originele design tassen met<br />
grafische prints uit Zweden<br />
(ook gave luiertassen)en<br />
eco chique shoppers<br />
uit Australie.<br />
22 • rekels 2013 rekels in de winter • 23
Over 99 jaar ben je nog steeds welkom<br />
Bij DA vind je alles wat je nodig hebt <strong>als</strong> je baby, peuter of kleuter Maar ook <strong>als</strong> je straks uitgegroeid bent kun je bij DA terecht.<br />
bent. Een uitgebreid assortiment dat niets te wensen over laat. Of <strong>als</strong> je later zelf een trotse vader of moeder bent. Zelfs wanneer<br />
Bovendien heb je er de zekerheid van deskundige en vriendelijke je opa of oma wordt, is DA de beste drogist. De specialist waar<br />
medewerkers die altijd precies weten wat het beste voor je is. je over 99 jaar nog steeds elke dag welkom bent.<br />
Amstelmam<br />
Wie zijn toch die mensen achter<br />
al die leuke webwinkels?<br />
<strong>Rekels</strong> heeft bijna dagelijks<br />
contact met deze mensen en<br />
ons is opgevallen dat bijna alle<br />
webwinkels worden geleid door<br />
moeders met jonge kinderen.<br />
Hoe doen ze dat? Deze keer is<br />
Pien van Deurzen van<br />
Amstelmam.<strong>nl</strong> aan het woord.<br />
Amstelmam is een o<strong>nl</strong>ine boetiek die zich richt op de verkoop van originele<br />
producten uit onder andere Zweden, Denemarken, Australië en Amerika, die<br />
in Nederland beperkt verkrijgbaar zijn. Als je op zoek bent naar tassen en<br />
educatief speelgoed dan moet je zeker even een kijkje nemen in deze<br />
bijzonder leuke winkel. Pien woont, zo<strong>als</strong> de naam van haar winkel al doet<br />
vermoeden, in Amsterdam met haar man en zoontje en dochtertje. Naast de<br />
shop is ze ook nog ‘gewoon’ <strong>als</strong> radioloog werkzaam in het ziekenhuis.<br />
Wat moet een radioloog met een winkel? “Mijn werk <strong>als</strong> radioloog geeft me<br />
inhoudelijk zeer veel voldoening maar ik wil ook graag iets creatiefs doen, iets<br />
helemaal van mijzelf. Mijn dochter begint nu op school met schrijven en gek genoeg is<br />
er in Nederland vooral speelgoed uitgevoerd in hoofdletters, terwijl ze op school met<br />
kleine letters starten. Bij mijn zus in Amerika kwam ik de Magnatab kleine letters<br />
tegen. Dat moest ik voor mijn kleine meid hebben! Dit letterbord was helaas in Nederland<br />
niet te vinden. Ik heb toen contact gezocht met de Zweedse leverancier en ik heb<br />
meteen een grootverpakking besteld, daar kan ik vast meer moeders blij mee maken<br />
dacht ik. Toen dacht ik vooral nog aan vriendinnen met kids, maar terugkijkend is toen<br />
eige<strong>nl</strong>ijk de winkel echt begonnen.<br />
Valt het mee of tegen een webshop runnen? “Ik ben natuurlijk nog maar een<br />
half jaar bezig maar ik vind het eige<strong>nl</strong>ijk erg meevallen. Ik heb toen ik begon 2<br />
doelen gesteld: <strong>als</strong> eerste moet ik het altijd leuk blijven vinden en zakelijk gezien<br />
wilde ik binnen een jaar de kosten van de site terug verdienen. En dat gaat lukken!<br />
Amstelmam is verder goed te combineren met mijn werk <strong>als</strong> radioloog, overdag ben<br />
ik de dokter, ’s avonds Amstelmam, ik plof gewoon niet meer op de bank nadat de<br />
kindjes in bed liggen.<br />
Hoe zou je de formule van Amstelmam omschrijven? “Op de site staat ‘voor<br />
trendy moeders en smart kids’. Amstelmam heeft hebbedingetjes, maar het zijn<br />
allemaal wel slimme hebbedingetjes waar kinderen iets aan hebben. Het speelgoed<br />
bijvoorbeeld richt zich onder andere op kennismaking met het alfabet, leren schrijven,<br />
de fijne motoriek, de rompbalans, samen leren spelen, topografie en ruimtelijk inzicht.<br />
En dan koop je ook nog iets moois voor je zelf, zo<strong>als</strong> bijvoorbeeld een mooie luiertas.<br />
Hoewel het wel moeilijk is om echt uniek te zijn en blijven, denk ik dat ongeveer 80%<br />
van mijn producten in Nederland alleen bij Amstelmam te koop zijn.”<br />
Overdag radioloog, ’s avonds en in het weekend een webshop runnen en<br />
twee kleine kinderen. Jij moet een oppas hebben?… “Klopt, we hebben alles goed<br />
gedekt. We proberen vooral de kindjes niet de dupe te laten worden van onze drukke<br />
dagen. Mijn man is ook medisch specialist en beide doen we ook diensten. Op de<br />
tijdstippen waarop we niet zelf voor de kindjes kunnen zorgen hebben we een vaste<br />
lieve oppas die al jaren bij ons is. ’s Ochtends om 7 uur komt ze en om 7:15 gaan mijn<br />
man en ik de deur uit. Dankzij de oppas aan huis kunnen de kindjes op hun eigen tijd<br />
wakker worden en rustig ontbijten en aankleden, dat vinden we beter voor ze dan<br />
onze belachelijk vroege tijden.”<br />
Tot slot, waar haal je de energie vandaan? Blije kindjes natuurlijk. En de site<br />
zelf geeft veel positieve energie. Ik word nog steeds blij van dat vrolijke gezichtje van<br />
Amstelmam. Ik geniet ook erg van het hele traject, steeds weer iets nieuws dat ik niet<br />
verwacht had waar ik iets voor moet bedenken. Ieder nieuw ideetje wat tot uitvoering<br />
wordt gebracht voelt <strong>als</strong> een kleine overwinning. De site is dus eige<strong>nl</strong>ijk een groot<br />
kunstwerk of mijn trofee.”<br />
DA Retailgroep B.V. | Postbus 82 | 8000 AB Zwolle | www.da.<strong>nl</strong><br />
rekels in de winter • 25
leestip<br />
Op het moment dat je kind vier jaar wordt, breekt een<br />
compleet nieuwe fase aan: je kind gaat naar de basisschool.<br />
De komende acht jaar speelt de basisschool een<br />
belangrijke rol in jullie leven. Je kind stapt de wereld in<br />
en de wereld komt jullie gezin binnen. Onomkeerbaar<br />
anders dan die eerste knusse jaren, maar minstens<br />
zo leuk. Zo merkte ook Jacqueline Wouda , journaliste,<br />
vertaler, schrijfster en moeder van vier kinderen in de<br />
basisschoolleeftijd. Zij zag dat er weinig informatie<br />
te vinden is over de Basisschool en bijna iedere ouder<br />
heeft hier vragen over!<br />
Mailen &<br />
winnen?<br />
Kijk op<br />
rekels.<strong>nl</strong>!<br />
Naamlabels<br />
Om alle spullen, kleding en schoenen van<br />
je kind te voorzien van naam gebruik je de<br />
naamlabels van labelfriends. Zo raakt er<br />
nooit meer iets kwijt of verwisseld.<br />
Je ontwerpt ze zelf door kleur, plaatje en<br />
tekst te kiezen. Ideaal voor school, opvang<br />
en sportclub. www.labelfriends.<strong>nl</strong><br />
Persoo<strong>nl</strong>ijke muurstickers<br />
Is je interieur net niet helemaal af?<br />
Mis je nog iets maar weet je niet wat?<br />
Wil je iets anders dan wat standaard is?<br />
Misschien dat een muursticker dan wel<br />
een vrolijke oplossing is om net die<br />
persoo<strong>nl</strong>ijke en extra twist aan je<br />
interieur te geven.<br />
Hét Basisschoolboek<br />
Jacqueline Wouda<br />
Prijs: € 22,95<br />
ISBN: 9789021553399<br />
Als je een ouder namelijk vraagt hoe het met de kinderen<br />
op school gaat, is het antwoord vaak ‘zijn gangetje’.<br />
Maar <strong>als</strong> je even doorvraagt, blijkt dat iedereen met<br />
vragen worstelt over school. Is dit wel de juiste school<br />
voor mijn kind? Waarom moet mijn kleuter al letters<br />
leren? Waarom komt mijn kind niet mee in de klas? Doe<br />
ik <strong>als</strong> ouder genoeg op school? Alles wat op het schoolplein<br />
niet aan bod komt, wordt uitgebreid besproken<br />
in Hét Basisschoolboek een onmisbaar boek voor elke<br />
ouder met schoolgaande kinderen.<br />
In Hét Basisschoolboek wordt uitgebreid behandeld<br />
wat er allemaal aan bod komt tijdens de basisschoolperiode<br />
van jouw zoon of dochter. Het boek is verdeeld<br />
in DEEL I: groep 1 t/m 8 en DEEL II: op thema zodat je<br />
in een oogopslag de juiste informatie hebt. Bezoek de<br />
website van Jacqueline voor meer informatie:<br />
www.thuisinonderwijs.<strong>nl</strong><br />
Tandendoosje<br />
Nieuw van Lumage: Firsty Round<br />
Tandendoosje. Bewaar de losse melktandjes<br />
van uw kleine zo<strong>als</strong> ze in de<br />
mond zaten. Met ruim logboekje voor<br />
het noteren van de doorkomst- en<br />
wisseldata en ‘geen gaatjes!’. Inclusief<br />
leuk tandenfeevoorleesverhaaltje.<br />
Verkrijgbaar in vele kleuren. Origineel<br />
kraam- en verjaardagscadeau.<br />
<strong>Dow<strong>nl</strong>oad</strong> de gratis Melktandenkaart.<br />
www.lumage.nu<br />
Familieklets<br />
Familieklets! is een vrolijk spel over<br />
huisdieren, eten, ruzie, smoesjes, afspraken,<br />
schermpjes, bedtijd en ander<br />
gezinsgedoe. De uitspraken vormen<br />
een kwartet, maar voordat je de kaart<br />
krijgt moet je eerst een vraag beantwoorden<br />
of een opdracht uitvoeren.<br />
www.gezinnig.<strong>nl</strong><br />
Spullen merken?<br />
Bestel Special Edition naamstickers<br />
zodat alles goed gemerkt is en nooit<br />
meer kwijtraakt! Dit zijn hippe en<br />
tijdelijke labelcollecties naast onze<br />
reguliere naamstickers. Merk niet<br />
alleen drinkbekers en broodtrommels<br />
maar ook schoenen en kleding.<br />
Vaatwasser, magnetron, wasmachine<br />
en droger veilig.<br />
www.goedgemerkt.<strong>nl</strong><br />
Je dochter<br />
<strong>als</strong> een ster<br />
Je dochter <strong>als</strong> een<br />
ware ster kleden?<br />
Het Janey Patchwork<br />
leren rokje uit<br />
de jaren 60/70 is<br />
bekend van Kinderen<br />
voor Kinderen.<br />
U kunt<br />
het bestellen voor<br />
€ 69,95.<br />
Op de site vind u ook<br />
weer diverse leuke<br />
nieuwe shirt vanaf<br />
€ 22,50.<br />
Kijk snel op<br />
janey-kidswear.com<br />
rekels in de winter • 27
6<br />
1<br />
5<br />
ilona uylenbroek<br />
Josine van berlo<br />
Direct<br />
winnen?<br />
Scan nu de<br />
QR code!<br />
4<br />
7<br />
Mailen &<br />
winnen?<br />
Kijk op<br />
rekels.<strong>nl</strong>!<br />
10<br />
2<br />
3<br />
9<br />
8<br />
1. Dinosaurus Rugtas<br />
t.w.v. € 23,50<br />
www.dinoworld.<strong>nl</strong><br />
3. Kadobon<br />
t.w.v. € 25,- te besteden bij<br />
www.billy-lilly.<strong>nl</strong><br />
5. Aankleedkussen XXL<br />
koeieprint of kleur t.w.v. € 39,95<br />
www.kidzimpulz.<strong>nl</strong><br />
6. Shoptegoed<br />
t.w.v. € 10,- te besteden bij<br />
www.kleinebaasjes.<strong>nl</strong><br />
8. Kinderarmbandje ‘Infinity’<br />
op maat gemaakt t.w.v. € 14,95<br />
www.kayasieraden.<strong>nl</strong><br />
10. Boek: Biebie<br />
bijzonder voorleesboek t.w.v. € 12,50<br />
www.springplankboeken.<strong>nl</strong>/biebie<br />
2. Maak indruk op je kinderen<br />
Boek met humor t.w.v € 16,95<br />
www.bellyfashion.<strong>nl</strong><br />
4. ByKay Ringsling darkjeans<br />
ByKay t.w.v. € 69,95<br />
www.bykay.<strong>nl</strong><br />
7. Airborne Vip Kaarten<br />
voor 2 volwassenen en 2 kinderen<br />
www.airbornemuseum.<strong>nl</strong><br />
9. Sharkport Showdown<br />
van Hot Wheels t.w.v. € 34,99<br />
www.mattel.<strong>nl</strong><br />
28 • rekels 2013 rekels in de winter • 29
16<br />
11<br />
12<br />
Direct<br />
winnen?<br />
Scan nu de<br />
QR code!<br />
14<br />
17<br />
Mailen &<br />
winnen?<br />
Kijk op<br />
rekels.<strong>nl</strong>!<br />
20<br />
19<br />
13<br />
18<br />
15<br />
11. Verjaardagspartijtje<br />
voor maximaal 8 kinderen<br />
www.deoudebakkerij.com<br />
13. Mepal Campus Midi<br />
ontwerp zelf je broodtrommel<br />
www.mymepal.com<br />
15. Boek: Op kookavontuur<br />
met Jonnie en Thérèse Boer<br />
www.karakteruitgevers.<strong>nl</strong><br />
16. Digitale boekenbon<br />
t.w.v. € 30,- te besteden bij<br />
www.schoolboekenthuis.<strong>nl</strong><br />
18. Superhelden naamstickers<br />
special edition t.w.v. € 8,95<br />
www.goedgemerkt.<strong>nl</strong><br />
20. Nekwarmer Schaap<br />
even in de magnetron t.w.v. € 19,95<br />
www.uiltjeknappen.<strong>nl</strong><br />
12. Universele Pippi-carrier<br />
supersterk t.w.v. € 39,95<br />
www.kleinedreumes.<strong>nl</strong><br />
14. Hippe pop Francette<br />
van Les Mistinguettes t.w.v. € 29,95<br />
www.stoerkids.<strong>nl</strong><br />
17. Kadobon<br />
t.w.v. € 25,- te besteden bij<br />
www.ninie.<strong>nl</strong><br />
19. Smoby Super Store<br />
complete winkel t.w.v. € 59,95<br />
www.speelgoedodijk.<strong>nl</strong><br />
30 • rekels 2013 rekels in de winter • 31
yabba dabba doo<br />
Tekst: Renée Salome<br />
Papa leest de krant op zijn iPad, mama werkt nog<br />
even op haar laptop, Sterre kijkt naar The Voice,<br />
terwijl Job aan het chatten is op z’n smartphone.<br />
Gezellig, zaterdagavond! Herkenbaar? Veel mensen<br />
missen die aandacht voor elkaar en willen weg van<br />
het materialisme en ‘terug naar de natuur’.<br />
Maar hoe doe je dat? ><br />
32 • rekels 2013 rekels in de winter • 33
yabba dabba doo<br />
De feestdagen zijn net voorbij. Wat hebben de goedheiligman<br />
uit Spanje en zijn dikbuikige vriend uit de<br />
Noordpool meegenomen dit jaar? Nog meer barbies,<br />
raceauto’s, viltstiften en prinsessenjurkjes? Een Xbox<br />
wellicht, of een tablet? De nieuwste dvd-tjes? Wat zijn<br />
de kinderen er blij mee – dank u Sinterklaasje! – maar<br />
menig ouder krabt zichzelf even op het hoofd. Waar<br />
halen we het geld vandaan in deze crisistijd? Waar<br />
laten we alles in het reeds volgeslibte huis? En, misschien<br />
nog wel belangrijker: willen we überhaupt wel<br />
almaar doorgaan met consumeren?<br />
Want we hebben al zo veel. We hebben (vaak) veel eten,<br />
veel spullen, veel vrienden (tenminste o<strong>nl</strong>ine), veel<br />
te doen… Van alles hebben we veel, behalve tijd en<br />
aandacht. We krijgen dagelijks een enorme hoeveelheid<br />
prikkels te verstouwen. Pling, er komt een sms-je binnen<br />
terwijl je aan het koken bent. Ach, dan kan je ook<br />
nog even je Facebook checken. De krant lezen we op de<br />
wc en oma bellen we tijdens de tv-reclame. Zo, dat was<br />
efficiënt. Maar heb je echt gehoord wat oma zei? Tijd<br />
en aandacht voor elkaar zijn schaars geworden!<br />
Scharrelende kippen<br />
Een groeiende groep wil dit niet meer. Die wil terug.<br />
Naar ´iets´, naar ´vroeger´. ‘Terug naar de natuur’,<br />
wordt er dan vaak gezegd. Naar een plek waar smartphones<br />
en laptop uitstaan, waar appels geen giftig<br />
waslaagje hebben, waar gesprekken gevoerd worden<br />
met mensen die zich in dezelfde ruimte bevinden,<br />
waar dieren vrij rondrennen en de kinderen trouwens<br />
ook. Want vraag jezelf eens af: hoe gezond is het voor<br />
een opgroeiend kind om de hele dag onbeweeglijk te<br />
zitten, te gamen en zich te voeden met kunstmatige<br />
vetten en suikers?<br />
De trend in het ‘ouderwetse’, eenvoudige leven waar<br />
we nu naar streven manifesteert zich op veel terreinen.<br />
We kopen nu liever producten van goede materialen<br />
die degelijk gemaakt zijn. Troep, vinden we de<br />
plastic prullaria die vanuit het verre oosten ons land<br />
binnenstroomt.<br />
Goedkope rotzooi, die het milieu vervuilt en onze<br />
huizen bovendien. Die rotzooi gooien we liever niet<br />
meer in de schoen of onder de boom. Nee, dan liever<br />
een houten handgemaakte trein uit een ontwikkelingsland<br />
(doe je ook nog iets goeds voor een ander).<br />
En goed voedsel is allang niet meer alleen biologisch.<br />
We verlangen tegenwoordig meer van wat we in onze<br />
mond stoppen. We willen precies weten waar ons vlees<br />
is grootgebracht, opgegroeid en geslacht. En dat alles<br />
graag bij ons om de hoek, op de meest diervriendelijk<br />
denkbare wijze. Het liefst zouden we zoveel mogelijk<br />
zelf willen verbouwen. Een moestuin met sla, tomaten,<br />
appels en peren. Met <strong>als</strong> het even kan rondscharrelende<br />
kippen, die je dagelijks van verse eieren voorzien.<br />
En dat alles mag best wat (meer) kosten.<br />
Een mooi streven, maar niet altijd realistisch. Om te<br />
beginnen hebben de meeste mensen geen tijd om alles<br />
zelf te doen (daarom zijn die supermarkten nu juist zo<br />
handig). En wist je dat kippen zelf ook moeten eten,<br />
poepen en lawaai maken? ‘Terug naar de natuur’ is dus<br />
zo makkelijk nog niet.<br />
Een band met de natuur<br />
Terug naar de natuur, wat klinkt dat toch mooi. Maar<br />
wat is het eige<strong>nl</strong>ijk: natuur? Moeilijke vraag! Er zijn<br />
namelijk verschillende visies op natuur, die onder<br />
meer worden bepaald door de cultuur waaruit mensen<br />
voortkomen (‘moslims kijken anders naar de natuur<br />
dan christenen’, ‘Chinezen kijken anders naar de natuur<br />
dan Belgen’), maar in hoge mate ook door individuen<br />
(‘jij kijkt anders naar de natuur dan ik’). Heel kort door<br />
de bocht kun je misschien wel stellen dat natuur ‘niet<br />
(of nauwelijks) door de mens is gemaakt’. Maar zijn de<br />
Nederlandse bossen dan geen natuur? Al onze bossen<br />
zijn namelijk aangeplant. Noem anders de hele kosmos<br />
natuur; het hele heelal zo<strong>als</strong> wij dat kennen, met alle<br />
levende en niet-levende natuur. Bos en rif, dier en<br />
plant, steen en mineraal, lucht en water, zon en maan,<br />
regen en wind: allemaal natuur. Maar wij dan? Zijn<br />
mensen natuur? Zijn we onderdeel van de natuur? Of<br />
is de natuur er voor ons?<br />
In een aflevering van het tv-programma NTR Academie<br />
(de uitzending van 26 juli 2013 is te bekijken via Uitzending<br />
Gemist) geeft bioloog Matthijs Schouten ons<br />
een interessant college over de relatie van de mens met<br />
de natuur. Hij werkt voor Staatsbosbeheer en in die<br />
hoedanigheid richtte hij samen met boomknuffelaar<br />
Prinses Irene van Lippe-Biesterveld NatuurWijs op, een<br />
programma dat Nederlandse kinderen in contact met<br />
de natuur brengt. Hopelijk, zo stelt de Prinses in het<br />
tv-programma, worden zij geraakt door de natuur.<br />
Zullen zij zich blijvend verwonderen over de natuur.<br />
Waarom dat belangrijk is? Rond 2050 zal 70% van de<br />
wereldbevolking in steden leven, betoogt Schouten.<br />
Deze mensen hebben geen band met de natuur, dus<br />
zullen er ook geen verantwoordelijkheid voor kunnen of<br />
willen nemen. Het is dus heel belangrijk onze kinderen<br />
in aanraking met de natuur te brengen, om diezelfde<br />
natuur te behouden.<br />
Wat is er eige<strong>nl</strong>ijk zo belangrijk aan de natuur? Wat<br />
levert die ons op? Welke waarde heeft de natuur voor<br />
mensen? Dat is een makkelijke: we halen ons voedsel<br />
(nog) uit de natuur. We eten koeien, kippen, varkens en<br />
vissen. En bananen, rijst en brood. Daarvoor hebben<br />
we een geschikt klimaat nodig (natuur!). Ook halen we<br />
medicinale stoffen uit de natuur. Daarnaast houden we<br />
van de rust en ruimte die de natuur ons levert; ontspannen<br />
we graag in de natuur. We bezingen de schoonheid<br />
van de natuur en laten ons er artistiek door inspireren.<br />
De natuur, zo stelt Schouten tenslotte, heeft een belangrijke<br />
economische functie. Betekent dit alles dat de<br />
natuur er is voor de mensen? Zijn wij de eigenaar van<br />
de natuur, die we gebruiken naar eigen goeddunken?<br />
Biefstukken<br />
Schouten legt uit dat er verschillende grondhoudingen<br />
zijn in de relatie tussen mens en natuur. De mens <strong>als</strong><br />
eigenaar van de natuur is een houding die al heel lang<br />
bestaat. Hij illustreert deze houding met enkele oude<br />
citaten, waarvan ´God schiep runderen om biefstukken<br />
vers te houden voor de mens´(John Ray, 17e eeuw) wel<br />
de mooiste is!<br />
Een andere grondhouding is die waarin de mens een<br />
pachter is van de natuur. We hebben de aarde niet<br />
geërfd, maar in bruikleen van onze kinderen. Dit impliceert<br />
dat we wat bescheidener omgaan met de natuur;<br />
je scheurt toch ook geen bladzijden uit een geleend<br />
boek? Nee, je brengt het netjes terug naar de bieb (en<br />
<strong>als</strong> je te laat bent betaal je de boete).<br />
Of zijn we onderdeel van de natuur? Als voorbeeld van<br />
deze grondhouding geeft Schouten dat van de Ojibwa,<br />
een Noord-Amerikaans volk. In het wereldbeeld van<br />
de Ojibwa zijn dieren personen, geen dingen, en vallen<br />
mensen onder dezelfde classificatie.<br />
Een heel ander beeld van de natuur biedt Arcadië, vast<br />
verankerd in de westerse cultuur. Het is het beeld dat<br />
we hebben van een mooie natuur, met lieflijke beekjes<br />
en glooiende heuvels, met zoemende bijtjes (die niet<br />
steken) en rijk aan fruit (dat nooit rot wordt). Arcadië,<br />
zo<strong>als</strong> dit idyllische ‘land’ al vanaf de Oudheid wordt<br />
genoemd, lijkt vooral een droombeeld van stedelingen<br />
te zijn, die het contact met de natuur goeddeels kwijt<br />
zijn en een perfecte imitatie proberen te scheppen in<br />
(stads)parken. Het romantische beeld van de natuur<br />
werd nog versterkt toen de industrialisatie opkwam.<br />
Als tegenhanger van het idyllische plaatje heb je dan<br />
de natuur <strong>als</strong> wildernis: een ondoordringbare plek<br />
waar het bloedheet of ijskoud is, waar dieren per<br />
definitie een gevaar opleveren en waar iets eetbaars<br />
zoeken je fataal kan worden. Onaangenaam? Best<br />
wel. Maar ook avontuurlijk, en bovenal: echt.<br />
Onaangetast door de menselijke drang alles te kunnen<br />
bezitten en naar zijn hand te zetten.<br />
Van al deze visies op de natuur voelen wij Nederlanders<br />
het meest voor een combinatie van de visie dat<br />
we de natuur in bruikleen hebben en die waarin we<br />
een participerende rol hebben. Deze gecombineerde<br />
visie zullen we naar alle waarschij<strong>nl</strong>ijk ook aan onze<br />
kinderen doorgeven. Dat is mooi, want terug naar<br />
de natuur willen is één ding, terug naar de natuur<br />
moeten iets heel anders! En blijkbaar is het echt<br />
nodig om onze leefomgeving en onszelf in stand te<br />
houden… Maar hoe pakken we dit aan?<br />
Holbewoner<br />
´Ik eet alleen vlees, vis, eieren, groenten en fruit.<br />
Mijn voedsel zal zoveel mogelijk biologisch en<br />
seizoensgebonden zijn. Ik zal in de stad naar<br />
eetbare planten zoeken. Dat levert waarschij<strong>nl</strong>ijk<br />
niet genoeg voedsel op om te overleven, dus<br />
zal ik ook wat voedsel kopen. Omdat we al meer<br />
dan 500.000 jaar ons voedsel koken, zal ik niet<br />
noodzakelijkerwijs alles rauw eten. Ik zal met mijn<br />
handen eten (behalve soep).<br />
“Iets zegt ons dat de gemiddelde<br />
Nederlandse ouder er geen zin in heeft<br />
te koken op een houtvuur.”<br />
Als vrienden komen eten die het voedsel dat ik<br />
klaarmaak niet blieven, maak ik iets anders. Holbewoners<br />
willen niet dat hun vrienden honger lijden!´ Zo<br />
luiden de eerste paar regels waaraan ‘Wilma’ (‘Wilmaaaaaaa!!!’)<br />
zich gedurende haar jaar <strong>als</strong> holbewoner<br />
zal houden. Ook zal zij gedurende dit jaar zich 90%<br />
van de tijd lopend verplaatsen - op blote voeten. ><br />
34 • rekels 2013 rekels in de winter • 35
yabba dabba doo<br />
Ze zal naar bed gaan <strong>als</strong> het donker wordt en opstaan<br />
<strong>als</strong> het licht wordt, het gebruik van elektriciteit<br />
drastisch verminderen, geen moderne verzorgingsproducten<br />
gebruiken, wel douchen, maar alleen met<br />
koud water, en normale kleding dragen (na klachten<br />
over haar echte bontjes).<br />
In de loop van de tijd komen daar nog regels bij, zo<strong>als</strong><br />
het maken van een grotschildering en het doden van<br />
een dier. Tja, je bent een holbewoner of niet. Wilma<br />
heet in het echt Marianne van Dijk, is 30 jaar oud en<br />
woont in haar inmiddels <strong>als</strong> grot ingerichte appartement<br />
in Amsterdam. Op de website whataboutwilma.<br />
com houdt ze ons op de hoogte van haar leven <strong>als</strong><br />
holbewoner. Als holbewoner? Yep. Want, zo stelt ze,<br />
op deze wijze kan ze laten zien welke aspecten van<br />
het leven van 40.000 jaar geleden anno nu bruikbaar<br />
zijn. Het leven <strong>als</strong> cro-magnonmens bevalt haar<br />
meestal best. Haar grootste probleem? Ze baalt<br />
van haar lichaamsgeur, het resultaat van een leven<br />
zonder deodorant…<br />
Doorgeslagen<br />
Iets zegt ons dat de gemiddelde Nederlandse ouder<br />
er geen zin in heeft te koken op een houtvuur. Om van<br />
koude douches, het uitzuigen van beenmerg en het lopen<br />
op blote voeten maar te zwijgen. Het is natuurlijk<br />
heel lastig te bepalen wanneer er überhaupt sprake<br />
is van ‘terug naar de natuur’ gaan, en waar jij je<br />
grens legt is een persoo<strong>nl</strong>ijke keuze. Fred Flintstones<br />
Amsterdamse eega is bereid bij wijze van experiment<br />
haar leven een prehistorische invulling te geven. En<br />
tot zover lijkt ze zich aardig aan te passen. Maar hoever<br />
wil jij gaan? Kun je de moderne gezondheidszorg<br />
missen, met al zijn medicijnen en goed geoutilleerde<br />
ziekenhuizen? Ben je bereid je koelkast weg te doen?<br />
Kun je de tv, computer, telefoon en dvd-speler missen?<br />
En je centrale verwarming? Waarschij<strong>nl</strong>ijk niet.<br />
De moderne techniek die we soms zo verfoeien heeft<br />
ons heel veel goeds gebracht. Maar tegelijkertijd zijn<br />
we soms doorgeslagen in de mogelijkheden die we<br />
hebben. En dat resulteert in de hang naar eenvoud en<br />
zuiverheid die veel mensen nu hebben.<br />
De paden op, de lanen in!<br />
Gelukkig kun je je ook zonder kippen in de achtertuin<br />
en een eigen boomgaard in de natuur wentelen, en<br />
vormen het hebben van een wasmachine en 46 inch<br />
smart tv geen enkel beletsel voor een wandeling in het<br />
bos. En zijn er werkelijk talloze clubs die niets liever<br />
doen dan jou en - vooral - je kind de natuur in te lokken.<br />
Dat dat belangrijk is om de aarde van de ondergang te<br />
redden hadden we al aangestipt. Maar er zijn zoveel<br />
meer redenen om je kind regelmatig in de natuur los te<br />
laten! Wist je bijvoorbeeld dat veel kinderen niet meer<br />
kunnen vallen? Die hebben dat niet geleerd omdat ze<br />
weinig buiten komen en daarmee oefenen. Naast motorische<br />
problemen kan ook overgewicht bestreden worden<br />
door meer naar buiten te gaan. Ook is de natuur<br />
voor kinderen (en grote mensen!) een probaat middel<br />
om tot rust te komen. Even het hoofd leegmaken, of<br />
juist geconcentreerd de ‘loop’ van een rups volgen.<br />
Bovendien is het ronduit gênant <strong>als</strong> je kinderen niets<br />
weten over de natuur. ‘Melk komt uit de supermarkt’,<br />
dat werk. Maar bovenal: vrijwel alle kinderen genieten<br />
enorm van buiten zijn!<br />
En de school dan? Doen ze daar niets aan natuuronderwijs?<br />
Tuurlijk wel, maar meestal niet zo veel <strong>als</strong><br />
wenselijk is. De kinderen kijken er bijvoorbeeld naar<br />
schooltelevisie: Huisje boompje beestje (groep 3 en 4)<br />
of Nieuws uit de natuur (groep 5 en 6). Dat is mooi,<br />
maar niet hetzelfde <strong>als</strong> de natuur echt ervaren, met<br />
vieze handen, groene knieën, een allergische reactie en<br />
spinrag op je jas <strong>als</strong> gevolg. Er zit gelukkig niets anders<br />
op: de paden op, de lanen in, vooruit met flinken pas!<br />
Dat is precies de gedachte geweest van Prinses Irene<br />
en consorten. Zij willen dat kinderen de natuur leren<br />
kennen met hart, hoofd en handen, en hebben een natuurbelevingsprogramma<br />
voor de basisschool gemaakt,<br />
waarmee kinderen de natuur kunnen ervaren met hun<br />
zintuigen. Het programma bestaat uit drie dagen de<br />
natuur in gaan, de buitendagen, en voorbereidende en<br />
verwerkende lessen in de klas. De buitendagen worden<br />
geleid door een speciaal opgeleide boswachter, maar<br />
zijn primair gericht op zelfontdekkend leren.<br />
Bomen planten en jonge dieren op laten groeien kunnen<br />
de kinderen trouwens ook doen op de nieuwe<br />
app van NatuurWijs: Los in ’t bos (in de App Store en<br />
Google Play Store), voor kinderen vanaf 9 jaar.<br />
Slakkenrace<br />
Als je vindt dat er op school (veel) (te) weinig aan natuuronderwijs<br />
wordt gedaan, helemaal aan het deel dat<br />
buiten plaatsvindt, dan zul je zelf aan de bak moeten.<br />
Het makkelijkst is het natuurlijk om je kind naar buiten<br />
te schoppen en ‘veel plezier!’ te roepen. Bijkomend<br />
voordeel is dat je eindelijk eens zelf ongestoord voor de<br />
buis kunt kruipen. (Nadeel is echter dat je zelf de lol van<br />
het buitenspelen mist…)<br />
‘Zodra een kind de deur uit stapt, stapt ie in OERRR’,<br />
aldus Natuurmonumenten. ‘Er is buiten een prachtige<br />
wereld te ontdekken en er zijn talloze dingen te beleven’.<br />
Om kinderen te helpen met die ontdekkingstocht<br />
heeft Natuurmonumenten een set kaarten gemaakt,<br />
waarmee kinderen zelf de natuur kunnen ontdekken.<br />
Hierop staan onder meer opdrachten, zo<strong>als</strong> het houden<br />
van een slakkenrace en aa<strong>nl</strong>eggen van een wintervoorraad.<br />
Vier keer per jaar verschijnen er nieuwe kaarten<br />
voor kinderen van 6-12 jaar. Inmiddels is er ook een<br />
waaier verkrijgbaar voor kinderen van 0-6 jaar.<br />
De kaarten en waaier zijn gratis, ze worden je opgestuurd<br />
<strong>als</strong> je je kind(eren) aanmeldt via www.oerrr.<strong>nl</strong><br />
(ook gratis).<br />
Woon je tweehoogachter in de stad of is het park om<br />
de hoek altijd volgepoept? Of heb je gewoon zin in een<br />
straffe wandeling, waarin je nog eens een ringslang<br />
of rood-met-witte-stippen-paddenstoel tegenkomt?<br />
Dan kun je, met of zonder OERRR-kaarten en – waaier<br />
er echt opuit gaan naar strand, bos of heide. Naar een<br />
van de 355 natuurgebieden van Natuurmonumenten<br />
bijvoorbeeld. Van de Limburgse Brunssummerheide tot<br />
het Drentse Dwingelderveld, van Neeltje Jans in Zeeland<br />
tot de Ankeveense Plassen in Noord-Holland, in heel<br />
Nederland vind je de prachtigste natuur om in tot rust<br />
te komen, van te leren en van te genieten.<br />
Kabouter Snelvoet<br />
Waar zou de liefde voor de natuur van Prinses Irene<br />
toch vandaan komen? Zou het te maken kunnen hebben<br />
met haar verleden in de padvinderij? Als klein meisje<br />
luisterde ze naar de naam Kabouter Snelvoet tijdens<br />
het spoorzoeken, fikkie stoken of de omgeving met<br />
een kompas in de hand verkennen. Scouting, zo<strong>als</strong> de<br />
padvinderij alweer jaren heet, is dé plek waar je kind<br />
spelenderwijs in de natuur leert te leven.<br />
Hoe leuk het is om een eigen kampvuur te maken en<br />
hartje november in een tent te slapen bewijst de omvang<br />
van de club wel: met zo´n 38 miljoen leden is scouting de<br />
grootste jongerenorganisatie ter wereld. Je kunt je kind<br />
vanaf vijf (soms vier) jaar lid laten worden van een van<br />
de ruim 1100 scoutinggroepen in Nederland.<br />
Welke aspecten van het leven van<br />
40.000 jaar geleden zijn nu bruikbaar?<br />
Daar zal je Bever (5-7 jaar), Welp (7-11 jaar) of Scout<br />
(11-15 jaar) spelen, leren en ontdekken in de natuur. Het<br />
belangrijkste doel van scouting is zelfstandig worden,<br />
daarnaast staan zaken <strong>als</strong> samenwerking, leiding geven,<br />
elkaar helpen, respect voor elkaar hebben en op elkaar<br />
kunnen bouwen hoog in het vaandel. Nu maar hopen dat<br />
we daar ‘de aarde redden’ aan toe kunnen voegen. <<br />
De leukste holbewoners<br />
Het leven van de eerste mensen op aarde spreekt al<br />
lang tot de verbeelding. Hier de leukste tips om je kids<br />
kennis te laten maken met het holbewonerschap.<br />
1. Bekijk de animatiefilm The Croods (2013), waarin<br />
de jonge holbewoonster Eep stapelgek wordt van de<br />
extreme voorzichtigheid van haar vader. Als ze Guy<br />
ontmoet, die vuur kan maken, belandt het hele gezin<br />
Crood in een gevaarlijk avontuur. Voor alle leeftijden.<br />
2. Bekijk de oude afleveringen van de animatieserie<br />
The Flintstones uit de jaren 60.<br />
3. Ook leuk: de live action speelfilms van The Flintstones<br />
uit 1994 en 2000 (The Flinstones in Viva las Vegas).<br />
4. Wil je liever de echte prehistorie laten zien? Bezoek<br />
dan de grotten van Lascaux in de Franse Dordogne. In ‘de<br />
Sixtijnse kapel van de Paleolitische kunst’, kalkte de prehistorische<br />
mens rond 15.000 voor Christus de mooiste<br />
tekeningen op de rotswanden. De echte grotten zijn al<br />
decennia gesloten; het vele bezoek tastte de schilderingen<br />
aan. Maar niet getreurd: je bent van harte welkom in<br />
Lascaux II, een exacte replica van twee zalen van de originele<br />
grot. Met je kaartje voor de grot kun je trouwens ook<br />
Le Thot bezoeken, een prehistorisch dierenpark.<br />
De grotten van Lascaux zijn ook o<strong>nl</strong>ine te bewonderen:<br />
www.lascaux.culture.fr<br />
5. Dichter bij huis en net zo boeiend: hunebedden. De<br />
enorme keienformaties werden 5400 jaar geleden<br />
gebouwd door het Trechterbekervolk, en ze dienden <strong>als</strong><br />
(massa)graven. Het Hunebedcentrum in het Drentse Borger<br />
leert je er alles over. www.hunebedcentrum.eu<br />
36 • rekels 2013 rekels in de winter • 37
consument<br />
Speciale actie voor lezers van <strong>Rekels</strong>!<br />
Bestel Beste Koop voor je kind nú met<br />
€ 2 korting; van € 6,95 voor € 4,95.<br />
Ga naar consumentenbond.<strong>nl</strong>/rekels<br />
Misschien is het u ontgaan maar sinds kort is ons land een bijzonder nuttig magazine (en<br />
website) rijker: Beste Koop voor je kind. Onafhankelijk, zónder reclame en met tests en tips<br />
waar u echt wat aan heeft. In het huidige nummer: de beste babyvoeding in een potje, voor<br />
speelgoed blijkt u het voordeligst uit bij Blokker, tablets voor het hele gezin, wat betaalt u de<br />
oppas, een kinderwagentest en nog veel meer! Want iedereen met (klein)kinderen weet hoe<br />
groot het aanbod en de prijsverschillen tussen de verschillende merken soms kunnen zijn.<br />
Want moet je nu gaan voor zo’n goedkope tablet of spaar je nog even door voor een mini-iPad?<br />
De Consumentenbond biedt met Beste Koop voor je kind een helpende hand. En dat ze er<br />
scherp en onafhankelijk bovenop zitten bleek dit najaar, toen ze een ontmaskerend beeld<br />
schetsten van de zogenaamde kortingen van de grote speelgoedwinkels.<br />
Wat is de beste<br />
babyvoeding in een potje?<br />
In Beste Koop voor je kind lees je niet alleen welk babyvoedingpotje<br />
nu de Beste koop is, maar behalve het testen<br />
van maar liefst 19 verschillende merken, lees je ook over<br />
wanneer je met vaste voeding, zo<strong>als</strong> potjes moet beginnen.<br />
Zo leren we van Astrid Postma-Smeets, kennisexpert<br />
kindervoeding bij het Voedingscentrum, dat het voor de<br />
smaakontwikkeling goed is om vroeg met hapjes te beginnen.<br />
Meer experts blijken geraadpleegd te zijn. Dr. Kees de<br />
Graaf, hoogleraar sensoriek aan de Wageningen Universiteit,<br />
benadrukt dat het voor de smaakontwikkeling veel<br />
beter is om met groentepotjes te beginnen in plaats van<br />
fruithapjes. Iets wat vaak andersom gebeurd omdat baby’s<br />
de zoete smaak van fruit nu eenmaal snel lekker vinden.<br />
Dr. de Graaf stelt in het artikel verder dat zelf koken eige<strong>nl</strong>ijk<br />
voor de smaakontwikkeling van je kleintje de voorkeur<br />
verdient. Je kunt dan veel meer variëren terwijl de variatie<br />
in verschillende groentehapjes toch beperkt is.<br />
In het onderzoek zijn van alle 19 potjes de hoeveelheid<br />
energie (kilocalorieën), koolhydraten, vetten, eiwit en zout<br />
bepaald en beoordeeld. Daarnaast zijn de hoeveelheden<br />
vitamine C, vitamine B6 en ijzer bepaald. Ook zijn de etiketten<br />
bestudeerd en de claims op de potjes beoordeeld. En<br />
het aardige is dat je <strong>als</strong> ouder met behulp van deskundigen<br />
in een lekker leesbaar artikel wijzer wordt gemaakt in al<br />
deze factoren die uiteindelijk de kwaliteit van een potje<br />
babyvoeding bepalen…<br />
Benieuwd welk merk er <strong>als</strong> beste uit de test kwam? Lees<br />
het in Beste Koop voor je kind. Wat we je al vast kunnen<br />
geven zijn tips bij het starten met vaste voeding…<br />
Starten met vaste voeding?<br />
• Begin met zachte smaken, zo<strong>als</strong> worteltjes, bloemkool,<br />
courgette, pompoen, sperziebonen en doperwtjes<br />
• Geef niet vaker dan twee keer per week nitraatrijke<br />
groenten (vaak groene bladgroenten), zo<strong>als</strong> spinazie,<br />
andijvie, bietjes of postelein.<br />
• Begin met één soort groente of fruit.<br />
• Pureer het eten van je baby tot hij 8 maanden is.<br />
Daarna kan hij wat grotere stukjes eten en kun je<br />
groenten en fruit prakken.<br />
• Maak je geen zorgen dat je baby te weinig eet en dring<br />
geen eten op. Baby’s kunnen zelf goed aangeven<br />
hoeveel ze nodig hebben en het consultatiebureau<br />
houdt de groei in de gaten.<br />
• Geef je baby dagelijks 10 microgram (10 μg) extra<br />
vitamine D tot hij 4 jaar is, ook <strong>als</strong> je flesvoeding geeft.<br />
• Geef je kindje niet meer dan een tot twee keer per week<br />
leverworst. Er zit veel vitamine A in en te veel daarvan<br />
is schadelijk.<br />
• Voeg geen zout toe en geef liever geen smeerkaas, dat<br />
is te zout. Wees ook terughoudend met suiker en<br />
appelmoes.<br />
• Zorgen over bestrijdingsmiddelen zijn niet nodig:<br />
groente en fruit uit de winkel voldoen aan de strenge<br />
normen die voor kinderen gelden.<br />
• Ook potjesvoeding voldoet aan die eisen. Let wel op bij<br />
producten van buiten de EU, die overschrijden de norm<br />
weleens. Mijd je liever álle bestrijdingsmiddelen:<br />
gebruik dan biologische groenten en fruit.<br />
Tablets voor het hele gezin<br />
Crisis of niet, tabletcomputers gaan <strong>als</strong> warme broodjes<br />
over de toonbank. Al twee op de drie gezinnen<br />
heeft er een en <strong>als</strong> je er nog eentje moet kopen heb je<br />
een luxeprobleem. Wat een keuze! De Consumentenbond<br />
heeft 45 tablets uitgebreid getest. In Beste Koop<br />
voor je kind lees je over welke tablets goed uit de<br />
test zijn gekomen + allerlei handige tips waar je voor<br />
je gezin op kunt letten wat betreft formaat, besturingssysteem,<br />
beeldkwaliteit en geheugengrootte.<br />
Daarnaast wordt je ook wegwijs gemaakt in de wereld<br />
van de (educatieve) apps. Ook speelgoedtablets zijn<br />
tegen het licht gehouden en het artikel biedt handige<br />
tips voor bijvoorbeeld het reguleren van het surfgedrag<br />
van je kinderen en beveiligingsmogelijkheden die<br />
er zijn.<br />
Benieuwd naar de goed geteste modellen? Lees het in<br />
Beste Koop voor je kind. Wil je weten wat Beste Koop<br />
voor je kind goede en leuke apps vindt? Hieronder<br />
vind je twee lijstjes…<br />
Apps voor de iPad voor 2-jarigen<br />
(aanraders van Digidreumes.<strong>nl</strong>)<br />
• My PlayHome<br />
• Jop gaat slapen<br />
• iBaby Buttons<br />
• Trucks<br />
• Montessori Matching Board<br />
Apps voor de iPad voor 3+<br />
(goede waarderingen op ikind.<strong>nl</strong>)<br />
• (Te) Gekke dierentuin<br />
• 100 nachtjes!<br />
• Beer & Olaf<br />
• De drie biggetjes<br />
• De gelukkige olifant<br />
Meer tips? Kijk op www.consumentenbond.<strong>nl</strong>/kind<br />
38 • rekels 2013 rekels in de winter • 39
www.facebook.<strong>nl</strong>/rekels<br />
Like ons op facebook<br />
en je bent <strong>als</strong> eerste<br />
op de hoogte van<br />
nieuwe (win) acties!
INGER.voorplat.indd 1 06-06-13 12:52<br />
lezen en spelen<br />
Love you, miss you<br />
Lynn gaat naar de middelbare school, en hoopt<br />
een goede start te maken in de brugklas. Maar<br />
ze heeft zo veel allergieën dat een gewoon<br />
leven bijna niet mogelijk is. Ze moet naar<br />
Zwitserland om daar te kuren. Het is of de<br />
wereld instort. Maar <strong>als</strong> ze langzaam opknapt,<br />
blijkt het wonen in het astmacentrum ook zijn<br />
bijzondere kanten te hebben.<br />
Auteur: Corien Oranje | Uitgeverij: Jongbloed<br />
ISBN: 978 90 854 3217 3 | Prijs: € 12,50<br />
inger<br />
Petra Messelink<br />
inger Inger zit in de tweede klas en heeft o<strong>nl</strong>angs<br />
haar zusje verloren. Ze maakt een zware tijd<br />
door waarin ze moet leren omgaan met het verlies<br />
en de verstikkende zorg van haar ouders.<br />
Via internet komt ze in contact met Gwendolien,<br />
die haar helemaal lijkt te begrijpen. Maar is<br />
Gwendolien haar vertrouwen wel waard?<br />
Auteur: Petra Messelink | Uitgeverij: Jongbloed<br />
ISBN: 978 90 854 3237 1 | Prijs: € 8,95<br />
Op kookavontuur met Jonnie & Thérèse Boer<br />
Een culinair kooksprookje waarmee kinderen spelenderwijs leren koken<br />
Librije’s sterrenkok Jonnie Boer neemt de kinderen mee op een spannend<br />
culinair avontuur. Tijdens dit vrolijke verhaal leren kinderen Jonnies recepten<br />
koken, tafeldekken, eenvoudige etiquette en keukenterminologieën.<br />
Het boek bevat 12 unieke recepten van Jonnie Boer en 4 speciale drankjes<br />
van Thérèse Boer en is gelardeerd met allerlei ‘weetjes’; bijvoorbeeld:<br />
wat is ‘fruit een uitje’, en: wat is barderen, larderen of karamelliseren? Hoe<br />
vouw je een servet? En hoe dek je de tafel?<br />
Auteur: Marij M. Sloothaak | Uitgeverij: Karakter | ISBN: 978 90 452 0423 9 | Prijs: € 14,95<br />
Jop gaat eten<br />
Genomineerd voor de Media Ukkie Award 2012! Laat<br />
kinderen ervaren dat etenstijd meer omvat dan een bord<br />
spaghetti op tafel. Kinderen helpen Jop de Giraf bij boodschappen<br />
doen, koken, tafeldekken, eten en de afwas doen.<br />
De 10 opeenvolgende spelletjes vormen een educatief<br />
verhaal en leren kinderen luisteren, kleuren en tellen.<br />
€ 1,79 | iPad en iPhone, Android | Nederlands, Engels, Duits | 2-6 jr.<br />
Jop gaat slapen,<br />
Winnaar van de Media Ukkie Award 2012! Naar bed<br />
gaan is een dagelijks activiteit. Door Jop de Giraf te<br />
helpen met vaste rituelen <strong>als</strong> opruimen en tandenpoetsen<br />
leren kinderen dat slapen gaan meer omvat<br />
dan in bed gaan liggen. In 10 opeenvolgende spelletjes<br />
leren kinderen luisteren, vormen, kleuren en tellen.<br />
€ 1,79 | iPad en iPhone, Android | Nederlands, Engels, Duits | 2-6 jr.<br />
Jop’s Puzzels<br />
Puzzels met Jop de Giraf en zijn vriendjes, voor elk<br />
peuter en kleuter een plezier! Kinderen kunnen kiezen<br />
uit 24 puzzels die uit 4, 9 of 16 stukjes kunnen bestaan.<br />
Door het makkelijke navigeren kunnen kinderen<br />
vanaf 3 jaar deze App helemaal zelf spelen en wordt<br />
hun logisch denkvermogen ontwikkeld.<br />
€ 0,89 | iPad en iPhone, Android | Nederlands, Engels, Duits | 2-6 jr.<br />
Jop gaat naar school<br />
De nieuwste Jop de Giraf App laat peuters en kleuters<br />
ervaren hoe een dag op school eruit ziet! Een leuke<br />
en leerzame digitale “wendag” voor kinderen die binnenkort<br />
naar school gaan, maar voor oudere kinderen<br />
ook leuk om gewoon te spelen. In 10 opeenvolgende<br />
spelletjes wordt de schooldag doorlopen.<br />
€ 2,59 | iPad en iPhone, Android | Nederlands, Engels, Duits | 2-6 jr.<br />
ilona uylenbroek<br />
Josine van berlo<br />
Welkom bij schoolboekenthuis.<strong>nl</strong><br />
Mijn account Winkelmand (2 artikelen) Afrekenen I<strong>nl</strong>oggen<br />
Zoek een basisschoolboek ZOEK<br />
lezen taal rekenen wereld toetsen boeken groepen thema’s<br />
Biebie<br />
Ik ben Biebie.<br />
Ik ben een bibliotheekboek.<br />
Maar niet zomaar een boek!<br />
Ik kan denken, praten, kijken en voelen.<br />
Op een dag neemt Molly mij mee uit de bieb.<br />
Samen beleven we een spannend avontuur.<br />
Een bijzonder origineel voorleesboek voor<br />
kinderen tot zes jaar. Met gratis potloodjes<br />
en een kleurplaat onder de stofomslag,<br />
zodat ieder kind zijn of haar eigen ‘Biebie’<br />
kan creëren!<br />
Auteur: Ilona Uylenbroek | Ill.: Josine van Berlo<br />
Uitgeverij: Springplank | ISBN: 978 94 902 1749 5<br />
Prijs: € 12,50<br />
< ><br />
Alle basisschoolboeken per stuk leverbaar!<br />
Boekhandel overtoom - amSterdam<br />
Thuis aan<br />
de slag!<br />
Wil je samen met je kind thuis lezen of taal en rekenen oefenen?<br />
Je wilt ze extra ondersteuning geven of juist meer uitdaging?<br />
SchoolboekenThuis.<strong>nl</strong> heeft de meest actuele lesmethoden en een<br />
uitgebreid assortiment oefenmateriaal voor het basisonderwijs om<br />
(thuis) zelfstandig mee te werken. Alle methodeboeken kunnen thuis<br />
gebruikt worden om de leerstof die op school aangeboden is nog een<br />
keer te herhalen.<br />
Leesboeken (AVI-leesniveau) en informatieve kinderboeken<br />
SchoolboekenThuis.<strong>nl</strong> heeft een groot assortiment AVI-leesboekjes en<br />
informatieve kinderboeken. Er zijn boeken voor kleuters, maar ook<br />
voor kinderen in de groepen drie tot en met acht.<br />
Jop zoekt dezelfde<br />
Deze Jop de Giraf App biedt kinderen de mogelijkheid<br />
om Memory met 6, 12 of 20 kaartjes te spelen op<br />
een uitdagende educatieve manier! De mogelijkheid<br />
bestaat ook om te proberen alles in een keer goed<br />
te hebben en met elkaar te spelen wie de minste<br />
draaibeurten heeft!<br />
€ 0,89 | iPad en iPhone, Android | Nederlands, Engels, Duits | 2-6 jr.<br />
Kiddie<br />
Met deze Nederlandstalige pedagogische app, wordt de<br />
trend tot opvoeden gestimuleerd en vergemakkelijkt voor<br />
ouders en kids. Aan de hand van een o<strong>nl</strong>ine beloningssysteem,<br />
voorleesverhaaltjes en opvoedingstips, wil Kiddie<br />
kids en ouders op een vrolijke manier helpen bij het slapen,<br />
eten, zindelijksheidstraining en in de kleuterpuberteit.<br />
Gratis | iPad en iPhone | Nederlands | 2-4 jr.<br />
42 • rekels 2013 rekels in de winter • 43
interview<br />
Ivo<br />
de Wijs<br />
Tekst: Frank Meijer<br />
We spraken Ivo in zijn woonplaats Amsterdam en Ivo benadrukt<br />
dat een goed verhaal altijd twee verhaallijnen heeft. Eentje voor<br />
de kinderen en één voor de ouders. Zo bereik je dat ook de volwassenen<br />
lol beleven aan het voorlezen of aan het bezoeken van<br />
een musical. Een musical <strong>als</strong> Nijntje is ook voor de ‘grote mensen’<br />
bijzonder grappig. Ivo: “Mijn pen doet ’t bijna altijd. En humor =<br />
kortsluiting. Wat je doet is associëren en dat gaat eige<strong>nl</strong>ijk van<br />
zelf; ik begin met een appel, dan volgt Adam en Eva, ‘het oordeel<br />
van Paris’ (red: leuk om even op te zoeken wat dat ook al weer<br />
was...), adamsappel enzovoort. Ik ga ook nooit helemaal op m’n<br />
knieën voor kinderen. Als je een verhaal kunt vertellen met 1 lettergreepwoorden<br />
dan kun je ook goed voor kinderen schrijven.”<br />
In zijn woning vallen twee zaken meteen op. Heel veel boeken en<br />
een imposante verzameling katholieke heiligbeelden. Het laatste<br />
zal alles te maken hebben met zijn Rooms Katholieke opvoeding<br />
in Tilburg en de fraters die hem op de lagere school lesgaven.<br />
Ivo vertelt smakelijk over de eerste woorden die hij bij de fraters<br />
leerde. “In plaats van aap, noot, mies begonnen wij met oom, oor,<br />
rook, aar, aap.”<br />
Ivo ademt kinderboeken, kinderliedjes en vol enthousiasme<br />
laat hij een oud boek zien met liedjes uit de tijd, waarschij<strong>nl</strong>ijk<br />
zwart-wit, toen ‘geluk nog heel gewoon was’. “Wat denk je van<br />
dit liedje: ‘wat doen we met Soekarno <strong>als</strong> ie komt, we draaien ‘m<br />
door de nasi <strong>als</strong> ie komt hiep hoi’, dat kent niemand meer... Of ‘ik<br />
heb een tante uit Marokko en die komt’, ik heb zelfs begrepen<br />
dat dit onder Marokkanen een populaire zang is... ik heb een hele<br />
verzameling van dit soort oude liedjes, de tekst is eige<strong>nl</strong>ijk ‘very<br />
harmless’ van ‘ze schiet met 2 pistolen <strong>als</strong> ze komt, pief paf...’<br />
Ze rijdt op 2 kamelen <strong>als</strong> ze komt’ en dan weer het refrein met<br />
‘zing ik a ja jippie jippie jeh pief paf...’ leuk nummer. Dit zit op de<br />
breuklijn van de Nederlandse en Marokkaanse folklore.”<br />
Bijna een mense<strong>nl</strong>even na deze naoorlogse liedjes schrijft Ivo dus<br />
nog steeds voor onze kinderen. Waar begon zijn ‘kindercarrière’<br />
willen we weten. “Na mijn cabarettijd in de jaren 70 realiseerde ik<br />
mij dat ik met het schrijven voor volwassenen m’n boterham niet<br />
kon verdienen. Ik was tenslotte geen Mulisch. Vandaar dat ik het<br />
kidssegment erbij nam. Dat kwam ook omdat ik <strong>als</strong> jonge vader<br />
al prentenboekjes begon te maken voor mijn eigen kinderen. Ik<br />
heb dat boekje nog wel. Teun telt tot twaalf heet het. Daarna ging<br />
het snel en heb ik boeken gemaakt samen met illustratoren zo<strong>als</strong><br />
Alfons van Heusden, Nicolle van den Hurk en Willemien Min. Het<br />
boek ‘Dat Rijmt’, dat ik maakte met Alfons van Heusden, kreeg de<br />
Zilveren Griffel.<br />
Ik doe het sinds mijn 65ste wel wat kalmer aan maar ik heb nog<br />
altijd een stuwmeer vol met ideeën. Ik zou zo voor Jenny Arian aan<br />
de gang kunnen gaan. Of wat al heel lang op mijn verlanglijstje<br />
staat is het maken van een boek over hoedjes. Op iedere bladzijde<br />
een ander hoedje en onder het hoedje, door het hele boek heen,<br />
is er een rond gat uitgestanst.<br />
Een deel van Ivo’s productie:<br />
Zo’n 50 kinderboeken waaronder ’Knibbel knabbel Knuistje’,<br />
‘De Theaterkater’, ‘Poezie Mauw’, ‘Het Carnaval der dieren’,<br />
‘Koeie<strong>nl</strong>etters’ en ‘Rokko krokodil’. DVD’s en CD’s van o.a. de<br />
music<strong>als</strong> ‘Buurman & Buurman’ en ‘Nijntje’, maar ook van<br />
‘Samson & Gert In het theater’ en ‘Dr Dolittle’.<br />
De kinderen plakken dan hun eigen foto op de achterzijde<br />
van het boek, waardoor ze zichzelf op iedere pagina met<br />
een ander hoedje kunnen zien. Of een alfabet boekje over<br />
vervoermiddelen. Zelfs het vervoermiddel voor de letter Q<br />
heb ik al: de Quadriga.” De Quadriga is overigens niet een<br />
nieuw model elektrische auto mocht u dit denken, maar<br />
stamt uit de Romeinse tijd met 4 paarden ervoor en Ben Hur<br />
op de bok.<br />
Als je kinderboeken schrijft zo<strong>als</strong> Ivo, dan krijg je van de<br />
uitgever ook restricties wat betreft taalgebruik. Een boekje<br />
moet een bepaald AVI niveau hebben dat weer is afgestemd<br />
op de leeftijd en leesniveau van het kind. Ivo vertelt dat ie bij<br />
het schrijven van een boekje de letter J niet mocht gebruiken.<br />
“Als moeder vraagt ‘gaan we naar buiten?’, dan mag je<br />
het kind dus niet met ‘ja’ laten antwoorden. Volgens mij heb<br />
ik er toen van gemaakt ‘top mam’. Als je het hele boekenoeuvre<br />
van Ivo bekijkt (zie ook www.ivodewijs.<strong>nl</strong>) dan valt de<br />
grote verscheidenheid in boeken op. Ivo legt uit: “vaak wordt<br />
ik gevraagd ergens de teksten, rijmpjes of liedjes bij te<br />
schrijven, maar een boek <strong>als</strong> de Theaterkater bijvoorbeeld,<br />
heb ik geschreven voor de theaterwinkeltjes. Leuk om aan te<br />
bieden voor na de voorstelling.”<br />
Aan inspiratie, zo ondervinden we aan den lijve tijdens het<br />
interview, heeft Ivo geen gebrek. Maar zijn boeken getuigen<br />
ook van een hele brede kennis. “Ik weet van alles maar de<br />
helft, maar wel de helft van heel veel dingen. Het helpt je <strong>als</strong><br />
schrijver toch <strong>als</strong> je de verhalen uit de bijbel of de Griekse<br />
mythologie kent. Veel ideeën en Inspiratie heb ik trouwens<br />
ook uit mijn kinderen gehaald. De laatste zin van Nijntje is<br />
bijvoorbeeld door m’n zoon bedacht.”<br />
Heeft deze mastodont van de teksten en liedjes nog een<br />
toekomstvisie voor het Nederlandse kinderboek willen we<br />
weten. “Nee, geen idee. Nou ja, mijn kleinzoon wil altijd z’n<br />
tanden in een boek zetten, dus misschien wordt het tijd voor<br />
een eetbaar boek.” En internet, is dat dan geen bedreiging?<br />
“Misschien, maar <strong>als</strong> schrijver is het ook een zegen. Je kunt<br />
gemakkelijk aan bijna alle informatie komen.” <<br />
44 • rekels 2013 rekels in de winter • 45
apps<br />
Tekst: Esther Naalden<br />
Als je kinderen vraagt: “Wat wil je later worden?”, dan<br />
krijg je allerlei soorten beroepen te horen. Als je vraagt<br />
waarom ze dit willen worden dan blijkt vaak dat deze<br />
keuze is bepaald doordat ze recent iets hebben gezien,<br />
gehoord of meegemaakt wat hiermee in verband staat.<br />
Een van de leuke dingen die door de introductie van Apps mogelijk<br />
is geworden, is dat kinderen deze beroepen ook zelf op tablet<br />
of smartphone kunnen ontdekken, maar ook naspelen.<br />
Dit kan gaan van een levensechte spacewalk door een astronaut<br />
(meer voor oudere kinderen of zelfs volwassenen) tot aan het<br />
spelen van dierenarts voor je knuffels.<br />
Het geeft kinderen de mogelijkheid een blik achter de schermen<br />
te werpen en te zien waar volwassen zich tijdens hun werk<br />
mee bezighouden op een leuke en speelse manier. Tegelijkertijd<br />
worden fantasie en creativiteit op een interactieve manier<br />
gestimuleerd.<br />
Het doel van dit soort Apps is trouwens niet om kinderen<br />
daadwerkelijk een beroep te laten uitoefenen, maar kinderen al<br />
spelenderwijs te laten ervaren hoe bepaalde zaken in de wereld<br />
eruit zien. Door de vele digitale mogelijkheden zijn de Apps voor<br />
zowel peuters <strong>als</strong> wat oudere kinderen uitdagend, informatief en<br />
educatief en kunnen kinderen op een speelse manier steeds meer<br />
van de wereld om zich heen te weten komen.<br />
Tip: Bekijk het privacy beleid bij de beschrijving van de Apps<br />
voordat je deze dow<strong>nl</strong>oadt. Daarin zou duidelijk moeten staan<br />
of er in de App reclames aanwezig zijn en (niet-afgeschermde)<br />
links naar websites buiten de App en of er gegevens van<br />
de gebruikers worden verzameld.<br />
Blijft de grote vraag, maar waar kun je die Apps vinden?<br />
Voor Nederlandstalige Apps zijn er een aantal sites, waar<br />
je kan zoeken zo<strong>als</strong>: digidreumes.<strong>nl</strong>, ikind.<strong>nl</strong>, jufjannie.<strong>nl</strong>,<br />
mediasmarties.<strong>nl</strong> en natuurlijk op onze eigen site<br />
rekels.<strong>nl</strong>/apps. Aangezien veel van deze Apps geen taal<br />
bevatten, zijn de volgende Engelstalige sites ook bij uitstek<br />
hiervoor geschikt: smartappsforkids.com, theimum.com<br />
momswithapps.com, funeducationalapps.com en<br />
bestappsforkids.com.<br />
Hiernaast alvast een overzicht<br />
Pepi Doctor<br />
Doktertje spelen is nu nog leuker<br />
geworden! Met deze App kun je in je<br />
eentje doktertje spelen, waarbij niet<br />
alleen behandeling leuk is maar ook de<br />
beloning! Je kunt kiezen uit 3 patiëntjes<br />
met verschillende ziektes zo<strong>als</strong><br />
verkoudheid of zelfs een slechte tand.<br />
Deze behandel je daarna met je doktersinstrumenten,<br />
waarna er een beloning<br />
volgt in de vorm van een glimlach<br />
en applaus van de patiënt. Pepi Doctor<br />
is voor jonge en oudere kinderen een<br />
bron van speelplezier en is een heerlijk<br />
simpel en leuk rollen-spelletje.<br />
Duidelijk privacy beleid met geen advertenties<br />
of links naar buiten de App.<br />
Beschikbaar: iPad/iPhone en Android<br />
Dr. PetPlay<br />
Je kind <strong>als</strong> dierenarts! Deze App biedt<br />
je de mogelijkheid om dierenarts te zijn<br />
voor zijn eigen knuffels! Door een foto<br />
te maken van je knuffel start je de app.<br />
Je kunt kiezen uit allerlei handelingen<br />
zo<strong>als</strong> de röntgenfoto van je knuffel<br />
bekijken, temperatuur en hartslag<br />
controleren of ook gewoon bespreken<br />
met knuffel hoe deze zich voelt. Naast<br />
dierenarts kunnen ook andere rollen<br />
nagespeeld worden zo<strong>als</strong> dierenverzorger<br />
in een dierentuin! Wat zullen die<br />
knuffels blij zijn met al die aandacht!<br />
Duidelijk privacy beleid met geen advertenties of<br />
links naar buiten de App.<br />
Beschikbaar: iPad<br />
Toca Hair Salon Me<br />
Knip je vriendjes, papa, mama of knuffel!<br />
Laat iedereen eruit zien zo<strong>als</strong> jij<br />
denkt dat ze eruit moeten zien.<br />
Start met een foto te maken of te<br />
gebruiken van uit de foto galerij van<br />
je vrienden. Daarna kun je hun haar<br />
kleuren, knippen, scheren, föhnen en/of<br />
een permanent zetten en dit kapsel kan<br />
gecombineerd worden met allerlei accessoires,<br />
zo<strong>als</strong> snorren en hoeden. Het<br />
eindresultaat is altijd een fantastisch en<br />
prachtig kapsel voor iedereen!<br />
Duidelijk privacy beleid met geen advertenties<br />
of links naar buiten de App.<br />
Beschikbaar: iPad/iPhone<br />
Brandweermannetjes Brand! Brand! Help de brandweermannen of politiemannen<br />
met hun werk. Deze App is eige<strong>nl</strong>ijk een zoek-en-vind-boek en niet een<br />
rollenspel, maar kinderen kunnen hier zoveel plezier mee hebben! Door de mooie<br />
tekeningen en leuke avonturen word je meegezogen in dit boek en kun je de brandweer<br />
en politie helpen met alles. De App zet ook aan tot het meespelen van anderen<br />
en er zijn talrijke verborgen details te ontdekken. Brandweermannetjes is vooral<br />
voor peuters en kleuter leuk en biedt hun veel speelplezier.<br />
Het privacybeleid is uitgebreid omschreven. Beschikbaar: iPad/iPhone<br />
Dr. Panda’s Moestuin Groenten en fruit verbouwen net zo<strong>als</strong> een echte boer!<br />
Deze hele App geeft een goed beeld van alle stappen die gemaakt moeten worden<br />
om tot een mooie oogst te komen en te verkopen. Je ploegt, plant, bewatert en oogst<br />
het groente en fruit en dat alles op een superleuke en speelse manier. Door de leuke<br />
interactieve elementen worden kinderen echt uitgedaagd om te zorgen dat alles goed<br />
verloopt en wordt ook duidelijk gemaakt dat niets vanzelf groeit en bloeit!<br />
De App is geschikt voor kinderen vanaf 3 jaar.<br />
Duidelijk privacy beleid met geen advertenties of links naar buiten de App. Beschikbaar: iPad/iPhone en Android<br />
46 • rekels 2013 rekels in de winter • 47
column<br />
En opeens was ze er… de kleine Rosa. Nou ja, opeens… we<br />
wisten allemaal al een half jaar dat ze zou komen, maar voor<br />
Mare was het toch opeens. Natuurlijk had ze de buik van<br />
mama zien groeien. En dat er een baby in zat, wist ze ook. Ze<br />
had vaak genoeg gevoeld en geluisterd. “De baby komt bijna<br />
uit,” zei ze dan, met een weifelend “denk ut” er achteraan.<br />
Maar een echte baby in de wieg, dat was andere koek. Zo eentje<br />
die ze al weke<strong>nl</strong>ang overal tegenkwam in het winkelcentrum,<br />
de speeltuin en op het kinderdagverblijf. Overal waar<br />
een baby was, ging ze samen met mama even kijken. En nu<br />
lang er net zo eentje bij haar thuis in de wieg. Op het kamertje<br />
waar zijzelf altijd geslapen had.<br />
Het was wel even wennen, want de baby blééf. Ook toen al die<br />
aardige omes en tantes niet meer met cadeautjes kwamen en<br />
alles weer bijna gewoon werd. Mare was op zoek naar haar<br />
plekje in het geheel. Ze voelde zich armer en rijker tegelijk.<br />
“Kijk, oma, ik heeft een zusje,” zei ze dan trots <strong>als</strong> ik binnenkwam.<br />
Aansluitend ging haar vinger naar haar mond: “Sttt,<br />
Rosa slaapt.” Om vervolgens met veel kabaal de speelgoedkist<br />
open te gooien en mij te overstelpen met alles wat ze<br />
tegenkwam. “Kijk eens, oma… een trommel. Kijk eens… een<br />
telefoon. Oma, oma kijk eens… een boek.” Niet dat ik de kans<br />
kreeg om even te trommelen, en ik geloof ook niet dat dat de<br />
bedoeling was. Hoe meer speelgoed ik op mijn schoot kreeg,<br />
hoe groter de kans dat ik met al mijn aandacht bij haar zou<br />
blijven en de baby even zou vergeten.<br />
Inmiddels is Rosa aan haar nieuwe leventje gewend en Mare<br />
gelukkig ook. Ze hebben nu al een klik, die twee. Na de eerste<br />
onwennigheid, kwam een soort verliefdheid voor dat donzige<br />
zusje. Met <strong>als</strong> gevolg dat alles wat Mare dierbaar is, bij Rosa<br />
in de box wordt gelegd. Ruimte genoeg, zou je denken. Maar<br />
kennelijk moet alles precies op dat kleine buikje gestapeld<br />
worden. De blikken trommel, het grote en zwáre voorleesboek,<br />
en zelfs een beker limonade, gelukkig mét tuitdeksel.<br />
Rosa vindt het allemaal best. Ik denk dat haar eerste bewuste<br />
lachje voor Mare was. Oppassen zal anders worden, maar dat<br />
gaan we wel redden, opa en ik. “Ze houden ons jong,” hoor je<br />
dan altijd en dat klopt.<br />
Als ik eerlijk ben, slaan wij daarin wel eens een beetje<br />
door. Ik betrap mezelf er regelmatig op dat ik, met Mare<br />
achterop de fiets, uit volle borst liedjes zit te zingen. En<br />
hard hoor! Mijn hele jeugdrepertoire. Of we huppelen<br />
samen schaamteloos over de stoeptegels; hele einden.<br />
En opa… die vind ik bij tijd en wijle languit op de grond,<br />
met een autootje dat hij tussen de stoelpoten door naar<br />
Mare stuurt. Of ze rennen samen door de kamer met<br />
zelfgevouwen vliegtuigjes.<br />
Precair wordt het pas <strong>als</strong> we niet doorhebben dat Mare<br />
ondertussen al weer met wat anders bezig is en wij<br />
onverminderd enthousiast blijven ronddartelen.<br />
Er komt een moment, of eige<strong>nl</strong>ijk is dat er af en toe al,<br />
dat de rollen een beetje omgedraaid raken. Oma (58<br />
jaar) zit op de schommel en Mare (bijna 3) duwt. “Goed<br />
vasthouden, hoor,” zegt ze ook nog. “Joepie, oma…<br />
joepie, hè?” Alsof ze blij is voor mij!<br />
Ik blijf me verbazen, en ik geloof het ook bijna niet; hoe<br />
kan een peuter die nog 3 moet worden zo empatisch en<br />
zorgzaam zijn? Maar het is echt zo. Even later, thuis,<br />
tegen opa die op een krukje staat om een schilderijtje op<br />
te hangen: “Opa, zichtig hoor, anders val je.”<br />
Opa laat grinnikend de lijst even zakken, verbaasd en<br />
ontroerd tegelijk. “Kijk je uit, opa?” zegt ze <strong>als</strong> opa verder<br />
gaat. Om vervolgens af te sluiten met “Lukt het?”<br />
Joke Kranenbarg heeft vier kinderboeken geschreven<br />
en is sinds korte tijd oma. Omdat oma zijn nou eenmaal<br />
heel anders is dan moeder zijn, beschrijft ze in deze<br />
column haar belevenissen met kleindochter Mare.<br />
rekels in de winter • 51
adhd<br />
Gezonde bestrijding van ADHD-plaag<br />
Tekst: Weija Steffens<br />
Bij steeds meer, veelal drukke, kinderen<br />
wordt tegenwoordig de diagnose ADHD<br />
gesteld. Met bijbehorende explosief<br />
medicijngebruik tot gevolg. Psycholoog<br />
en onderzoeker Laura Batstra en orthopedagoge<br />
en kinder- en jeugdtherapeut<br />
Sasja Lemmen strijden voor een gezonde<br />
aanpak van de ADHD-epidemie die door<br />
Nederland raast.<br />
Vlak voor zijn dood deed Leon Eisenberg, psychiater<br />
en ontdekker van ADHD, de onthutsende uitspraak dat<br />
ADHD een fictieve ziekte is en bedacht ter bevordering<br />
van de verkoop van medicijnen. ADHD is meer dan ooit in<br />
opspraak. Want <strong>als</strong> ADHD geen ziekte is, hoe kan het dan<br />
dat in Nederland in korte tijd een verdriedubbeling van<br />
het aantal ADHD-diagnoses plaatsvond en het medicijngebruik<br />
onder kinderen explosief is gestegen? Voor orthopedagoge<br />
en kinder- en jeugdtherapeut Sasja Lemmen,<br />
verbonden aan het Instituut voor Kennis en Vaardigheden<br />
(IKEV), is het antwoord duidelijk: commercie. Immers, de<br />
farmaceutische industrie verdient veel geld aan de voorgeschreven<br />
medicijnen. Dat neemt niet weg dat Lemmen<br />
ervan overtuigd is dat kinderen wel degelijk last kunnen<br />
hebben van gedragsproblemen.<br />
Het is alleen de vraag of die problemen bestempeld<br />
moeten worden met de diagnose ADHD. Volgens Lemmen<br />
zijn symptomen van ADHD terug te leiden tot een vroeg<br />
ontwikkeld en verwaarloosd post traumatisch stress<br />
syndroom. Anders gezegd ADHD-gerelateerde kenmerken<br />
ontstaan vaak al in de baarmoeder. “Uit wetenschappelijk<br />
onderzoek blijkt dat het hele proces van conceptie,<br />
doorgroeien naar embryo, foetus en baby tot de bevalling<br />
van invloed is op de vorming van jou <strong>als</strong> mens”, aldus<br />
Lemmen.<br />
Overlevingsstrategie<br />
Zij noemt dit overlevingservaringen. Zo kunnen toxische<br />
stoffen en stresshormonen die de zwangere vrouw<br />
aanmaakt tijdens de zwangerschap terechtkomen bij het<br />
ongeboren kind. Denk aan stress en angst, maar ook de<br />
bekende dingen <strong>als</strong> roken, drinken en medicatie. Ook de<br />
bevalling is een pittige ervaring voor een kind. Sowieso de<br />
overgangsfase van baarmoeder naar het op de wereld komen,<br />
maar zeker <strong>als</strong> bijvoorbeeld de navelstreng om het<br />
nekje zit, het kind vastzit in het geboortekanaal, gehaald<br />
wordt met een vacuümpomp of door een spoedkeizersnede.<br />
Of <strong>als</strong> de baby te vroeg geboren wordt. Lemmen<br />
licht toe: “Een kind knokt op dat moment voor zijn leven<br />
en maakt daarbij heel veel stresshormonen aan. Die<br />
overlevingservaring zorgt – onbewust – voor een inprent.<br />
Oftewel het kind gaat vechten, vluchten of verstarren.<br />
Telkens <strong>als</strong> hij in zijn verdere leven in een spannende<br />
situatie terechtkomt, dan weet hij ik overleef het <strong>als</strong> ik<br />
verstar, vecht of vlucht. Dit gebeurt onbewust en kan zich<br />
heel verschillend uiten. Een kind kan zich terugtrekken<br />
in zijn eigen wereld of juist heel druk en wild gaan doen.”<br />
Daarnaast speelt de hechting tussen moeder en kind een<br />
invloedrijke rol, meent Lemmen. “Een vroeggeboren baby<br />
die in de couveuse belandt kan zich lastiger hechten aan<br />
zijn moeder dan een baby’tje dat dag en nacht bij zijn<br />
moeder kan zijn. ><br />
rekels in de winter • 53
adhd<br />
Ook deze hechtingsproblematiek kan leiden tot gedragsproblemen<br />
op latere leeftijd. Het is daarom belangrijk dat het basisvertrouwen<br />
in het kind wordt hersteld en opgewaardeerd.”<br />
Overigens benadrukt zij dat niet ieder kind dat met een<br />
traumatische bevalling op de wereld is gekomen gedragsproblemen<br />
hoeft te ontwikkelen. “Soms weten ouders niet wat<br />
er met hun kind aan de hand is, maar voelen ze intuïtief aan<br />
dat iets niet klopt. Ga op dat gevoel af. Zo snel mogelijk na de<br />
geboorte kun je dat basisvertrouwen weer opvullen, bijvoorbeeld<br />
door je kindje vaak bij je te nemen, zijn gevoelens te<br />
erkennen en te communiceren met je baby. Gebeurt dit niet<br />
of te weinig, dan is de kans op gedragsproblemen groter.”<br />
“Bij de CREF-Methode wordt de oorzaak bij de<br />
kern aangepakt en opgelost zonder medicijnen.”<br />
Andere kijk op gedragsstoornissen<br />
Het maakt Lemmen niet zo veel uit of de term ADHD wel<br />
of niet wordt gebruikt. Zij vindt het vooral belangrijk dat<br />
er anders naar gedragsproblemen wordt gekeken.<br />
“De grote vraag is altijd of het gedrag belemmerend<br />
is voor het kind. Als een kind bijvoorbeeld heel heftig<br />
reageert op een veranderende situatie dan belemmert dat<br />
zijn ontwikkeling en kan het lastig zijn om mee te draaien<br />
in de maatschappij. Overigens vindt meestal het kind zijn<br />
gedrag niet hinderlijk, maar zijn omgeving wel. In een<br />
volle klas is een druk kind al snel lastig voor de leerkracht.<br />
Vaak kaart die het gedrag aan bij de ouders.<br />
Vaak met een ADHD-diagnose en medicijngebruik tot gevolg.<br />
Voor een leerkracht is een rustig kind nu eenmaal prettiger<br />
dan een meer aanwezig kind.” Een zorgwekkende situatie,<br />
vindt Lemmen. Ook omdat de diagnose vaak wordt gesteld<br />
naar aa<strong>nl</strong>eiding van vrage<strong>nl</strong>ijsten die zowel leerkracht <strong>als</strong><br />
ouders invullen. “Soms komen de antwoorden niet geheel met<br />
elkaar overeen. Aan de ene kant kun je zeggen de leerkracht is<br />
professioneel, die signaleert het drukke gedrag en de ouders<br />
willen er niet aan. Maar het kan ook zijn dat het kind thuis<br />
kan zijn wie het is, zich veilig voelt en niet tegen belemmeringen<br />
oploopt en op school constant wordt getriggerd. Ik zou<br />
dan eerder ouder-leerkrachtbegeleiding inzetten dan het kind<br />
een pilletje laten slikken.” Want medicijngebruik is volgens<br />
haar absoluut niet nodig bij het bestrijden van gedragsproblemen.<br />
“Je kunt de verschijnselen onderdrukken met Ritalin,<br />
maar dat helpt het kind niet. Als een kind stopt met medicatie<br />
komen de gedragsproblemen gewoon weer terug.<br />
Daarbij komt dat ouders zich vaak schuldig voelen<br />
dat hun kind op jonge leeftijd zware medicijnen, die<br />
vergeleken worden met harddrugs, moet slikken. Ze<br />
kennen echter geen alternatief.” Die uitwijkmogelijkheid<br />
heeft Lemmen samen met collega-therapeut<br />
Baukje van Leeuwen ontwikkelt: de CREF-Methode<br />
(zie kader, red.). Hierbij wordt de oorzaak van het<br />
afwijkende gedrag bij de kern aangepakt en opgelost<br />
zonder medicijnen. “Bij deze methode gaan we dieper<br />
in op de sociaal-emotionele ontwikkeling van een kind,<br />
waarbij de ontbrekende levensbehoefte(n), zo<strong>als</strong> veiligheid,<br />
waardering en emotionele verbinding, tijdens de<br />
behandeling worden opgevuld. De behandeling bestaat<br />
uit diverse interventies, waaronder traumaverwerking<br />
en het werken met paarden. Hierdoor wordt de werking<br />
van het brein en het voelen van emoties gestimuleerd.<br />
Door deze breinregulatie worden ADHD-uitingen voor<br />
het verdere leven opgelost.”<br />
Rekbare definitie<br />
Psycholoog, docent en onderzoeker Laura Batstra,<br />
verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen, is ook<br />
van mening dat ADHD bestaat, maar zij benadrukt dat<br />
het in de basis een definitie is, bedoeld voor hulpverleners<br />
en wetenschappers om makkelijker over kinderen<br />
met problematisch, hyperactief en ongecontroleerd<br />
gedrag te kunnen communiceren. Oftewel ADHD is<br />
geen ziekte, je wordt er niet mee geboren en ‘het’ zit<br />
ook niet in een kind. “Het probleem is dat de ADHDdefinitie<br />
heel rekbaar is, je kunt hem zo streng of<br />
breed toepassen <strong>als</strong> je wilt”, stelt Batstra. “Zo staat in<br />
vrijwel alle gedragscriteria het woordje ‘vaak’. Een kind<br />
staat vaak op in de klas, friemelt vaak met zijn vingers,<br />
maakt vaak fouten. Maar hoe vaak is vaak? Dat is heel<br />
subjectief. Ook staat erin dat een kind belemmerd<br />
moet worden in zijn sociale en schoolse functioneren<br />
door die hyperactiviteit en concentratieproblemen.<br />
Maar wanneer spreek je van een belemmering? Dat<br />
is ook heel subjectief.” Batstra vindt het spijtig dat die<br />
definitie de laatste jaren een eigen leven is gaan leiden,<br />
bekend is geworden onder het algemene publiek en dat<br />
de criteria steeds ruimer worden gedefinieerd en toegepast.<br />
“Met <strong>als</strong> gevolg dat ouders en leerkrachten bij<br />
kinderen ‘gedragingen’ denken te herkennen van ADHD<br />
en hierdoor kinderen met afwijkend gedrag al snel een<br />
ADHD-stempel krijgen.”<br />
Kijken! Wil je meer weten over de<br />
CREF-Methode bekijk dan het filmpje<br />
op de website van <strong>Rekels</strong>.<strong>nl</strong> of kijk op<br />
www.ikev.<strong>nl</strong> voor meer informatie.<br />
Lezen!<br />
In het boek ‘Hoe voorkom je ADHD? Door de<br />
diagnose niet te stellen’ belicht Laura Batstra<br />
de valkuilen van de ADHD-diagnostiek. Zij<br />
bepleit hierin een kindvriendelijkere behandeling<br />
van drukke en dromerige kinderen<br />
waardoor overdiagnose wordt voorkomen<br />
zonder onderbehandeling te riskeren.<br />
Wijlen hoogleraar Sta<strong>nl</strong>ey I. Greenspan is<br />
ervan overtuigd dat ADHD een verzameling<br />
van symptomen is die voortkomen uit sensorische,<br />
motorische en zelfregulatieproblemen.<br />
In zijn boek ‘ADHD onder controle’ leer<br />
je je kind onder meer reacties op prikkels<br />
te reguleren, handelingen en gedachten te<br />
plannen en structureren en zelfvertrouwen<br />
op te bouwen.<br />
Voor meer informatie: www.nieuwezijds.<strong>nl</strong><br />
onder psychische stoornissen: gedrags- en<br />
leerstoornissen.<br />
Goede hulpverlening zonder label<br />
Helaas kunnen kinderen zonder officieel vastgestelde<br />
diagnose vaak geen goede gerichte hulpverlening krijgen<br />
die vergoed wordt door de zorgverzekeraar. Batstra pleit<br />
er dan ook voor om goede hulpverlening <strong>als</strong> gedragstherapie<br />
of ouderbegeleiding ook mogelijk te maken zonder<br />
diagnose. Zo’n label an sich zegt namelijk niet zo veel,<br />
vindt zij. “Je weet misschien dat een kind zich druk en<br />
wild gedraagt, maar je hebt geen idee waarom een kind<br />
zich zo gedraagt en wat er in zijn omgeving gedaan kan<br />
worden om de problemen die er zijn aan te pakken. Soms<br />
valt er veel winst te behalen met het verbeteren van de<br />
slaaptijd van het kind of het creëren van een rustige en<br />
duidelijke leefomgeving. Of blijkt dat een kind op school<br />
over- of ondervraagd wordt. Voor hulp en ondersteuning<br />
aan ouders en leerkrachten is geen diagnose nodig. Pas<br />
<strong>als</strong> dit onvoldoende werkt en specialistische zorg en<br />
wellicht medicatie nodig is, dan kan het zinvol zijn een<br />
diagnose te stellen.” Batstra benadrukt dat ouders zelf<br />
het beste kunnen inschatten wat hun kind nodig heeft,<br />
mits ze de juiste informatie krijgen. “Als ouders voortdurend<br />
horen dat ADHD een hersendefect is dat valt te<br />
corrigeren met medicatie, dan kan ik me voorstellen dat<br />
ze daarin meegaan. Je wilt het beste voor je kind. Het is<br />
dan ook belangrijk dat ouders zich goed laten informeren<br />
door deskundigen die niet betaald worden door de<br />
farmaceutische industrie.”<br />
Maatschappelijk probleem<br />
Volgens Batstra moet het probleem van de overdiagnosticering<br />
van ADHD veel breder worden getrokken. Zij vindt het een<br />
maatschappelijk vraagstuk. “Ik was vroeger ook een druk kind.<br />
Mijn juf liet me het plein vegen zodat ik mijn energie kwijt<br />
kon. Dat kan nu niet meer. Leerkrachten moeten hun handelen<br />
voortdurend verantwoorden en dat is dodelijk voor hun creativiteit.<br />
Scholen worden afgerekend op de prestaties van hun<br />
leerlingen, dus een onrustig kind dat zich slecht kan concentreren<br />
is al gauw een probleem. Ouders worden regelmatig door<br />
school onder druk gezet om hun kind te laten onderzoeken<br />
op ADHD. Vaak krijgt het na de diagnose medicijnen voorgeschreven.<br />
Dat geeft in ieder geval rust in de klas.” Een zeer<br />
gevaarlijke ontwikkeling, vindt Batstra. “Ten eerste weten we<br />
helemaal nog niet welke gevolgen het medicijngebruik heeft<br />
op de ontwikkeling van kinderen, maar zo’n stempel komt ook<br />
het zelfvertrouwen en -beeld van een kind niet ten goede.”<br />
Opvoedingsvaardigheden<br />
Samen met de Amerikaanse psychiater Allen Frances ontwikkelde<br />
Batstra het ‘stepped diagnosis’ model. Uitgangspunt is<br />
om eerst een aantal stappen te nemen vóór je een kindgebonden<br />
diagnose <strong>als</strong> ADHD stelt. “Bij bijvoorbeeld een ouderbegeleidingsprogramma<br />
kun je ouders hulp bieden bij het opvoeden<br />
van drukke kinderen door vaardigheden aan te reiken. Zeg<br />
bijvoorbeeld niet alleen welk gedrag niet mag, maar vooral welk<br />
gedrag je wel wilt zien. Ook kan het helpen om nieuwe of spannende<br />
situaties met kinderen voor te bespreken. Bijvoorbeeld<br />
een verjaardag. Omschrijf wie er komen, wat de volgorde van<br />
gebeurtenissen is en welk gedrag je graag van je kind wilt zien.<br />
Zo zijn er genoeg tips en opvoedingsvaardigheden om de opvoeding<br />
van een pittig en temperamentvol kind te kunnen sturen,<br />
patronen te doorbreken en de eigen draagkracht te versterken.”<br />
“Zo<strong>als</strong> Pink Floyd zingt ‘Leave them kids alone’.”<br />
In de toekomst hoopt Batstra vooral dat er meer gesleuteld gaat<br />
worden aan de maatschappij en minder aan kinderen. “Kinderen<br />
moeten zoveel mogelijk kunnen zijn wie ze zijn. Ook al zijn ze<br />
druk, dwars of dromerig. Zo<strong>als</strong> Pink Floyd zingt ‘Leave them<br />
kids alone’. Val kinderen zo min mogelijk lastig met hulpverlening,<br />
diagnoses en therapieën. Stel de diagnose ADHD niet te<br />
snel, want de term ADHD wordt nu zo breed toegepast dat ze<br />
haar geloofwaardigheid verliest. En dat doet juist de kinderen<br />
met ernstige problemen – voor wie de diagnose bedoeld is –<br />
tekort.” <<br />
54 • rekels 2013 rekels in de winter herfst • 59 55
how its column made<br />
Herinneringen...<br />
Ik ben een romanticus, denk ik...<br />
Ik maak verhaaltjes...<br />
Mijn eerste echte zoen, mijn eerste examendag en mijn eerste blowtje waar ik<br />
blauw van aa<strong>nl</strong>iep...<br />
In mijn hoofd zijn het herinneringen met een kop en een staart.<br />
Maar of het werkelijk zo gegaan is, dat weet ik vaak niet eens meer. “The truth<br />
should never get in the way of a good story” is mijn gouden regel. Euh, niet in<br />
relationele zin overigens!<br />
Vier je verjaardagsfeestje<br />
in het<br />
Zaantheater<br />
Interesse?<br />
Interesse in een feestje of meer informatie?<br />
Neem dan contact op met Heleen van H<strong>als</strong>ema,<br />
educatie Zaantheater via 075 - 655 53 25 of<br />
hvanh<strong>als</strong>ema@zaantheater.<strong>nl</strong>.<br />
Jubileumactie<br />
* Incl. voorstelling in de kleine zaal,<br />
taart of pannenkoeken en cadeautjes!<br />
Nu<br />
voor slechts<br />
¤ 15,-<br />
per kind! *<br />
FOTO: NICK VAN ORMONDT<br />
Bastiaan Ragas (1971) is getrouwd en<br />
heeft vier kinderen. Hij is zanger, acteur<br />
en theaterproducent. Bastiaan is op dit<br />
moment druk bezig om zijn eigen voorstelling<br />
‘Maar je krijgt er wel heel veel voor<br />
terug’ te schrijven. Het is gebaseerd op<br />
zijn eigen bestseller. Het is een herkenbare<br />
cabaret- theatervoorstelling met veel<br />
humor en muziek. Nu overal in Nederland<br />
te zien in de theaters.<br />
Maar het is eige<strong>nl</strong>ijk nog steeds zo dat ik vaak het verhaaltje mooier, leuker of<br />
interessanter vind dan de werkelijkheid. Als klein kind verzon ik al van alles: klassenfeestjes,<br />
mijn eigen tuintje en een boomhut met brievenbus en wc. Dat laatste<br />
was overigens niet zo’n goed idee. De penetrante lucht van een hele week kleine<br />
boodschapjes doen in een emmer hoog in een boomhut in de Meidoorn achter in<br />
de tuin, die vergeet je niet snel. Er kwam geen Ipad, televisie of leermethode aan<br />
te pas. Het belang van hygiéne werd mij toen héél wel duidelijk. Mijn ouders lieten<br />
mijn broertjes en mij liefdevol aanrommelen. De kaders, grenzen en afspraken waren<br />
heel duidelijk. Maar daarbinnen mocht je van alles proberen. Niet dat we daar<br />
niet buiten gingen, juist wel gelukkig.<br />
Ik kwam uit een keurig gezin, maar heb <strong>als</strong> kind,genoeg ‘buiten’ de lijntjes gekleurd.<br />
Ik hoop dat ik me dat ook goed blijf herinneren <strong>als</strong> al mijn kinderen in de pubertijd<br />
komen. Want sinds we zelf kinderen hebben denk ik ook steeds vaker terug aan<br />
mijn eigen jeugd. Hoe was dat eige<strong>nl</strong>ijk? Wat vond ik fijn, interessant en wat heeft<br />
mij het meest gevormd?<br />
De meeste uren, weken en maanden ben ik vergeten. Jaren zijn voorbij gegaan waar<br />
ik niets meer vanaf weet. De specifieke gesprekken, ruzies en kadootjes... ik heb<br />
ze in mijn hoofd op één grote berg gelegd en daar de speciale of memorabele momenten<br />
uitgefilterd. Zouden onze kinderen dat later ook doen? En wat gaan ze dan<br />
onthouden? De vakanties in Giethoorn, de schommel in de tuin of een gesprekje met<br />
hun broertje of zusjes? Toen ik een jaar of zes was, ging ik samen met mijn moeder<br />
op bezoek bij een buurvrouw. Ze had een babytje gekregen. Nu was ik de jongste<br />
thuis en was een baby voor mij net zoiets <strong>als</strong> een chimpansee in Artis. In de jaren<br />
‘70 wijk, lag het grote wonder, een woonblokje verder, daar in het doorzon hoekhuis<br />
op de eerste verdieping. Ik weet nog hoe we voor de deur stonden te wachten.<br />
Ik voelde aan mijn moeder dat we op een soort beleefdheidsbezoekje gingen. Een<br />
beetje onwennig ofzo. ‘Ah Hanneke, wat leuk dat je er bent. Hey Basje, jij ook mee?’.<br />
We liepen de steile trap op. Daar in bed lag een voor mij onbekende vrouw verstopt<br />
in de witte lakens. De gordijnen werden een beetje opengeschoven. Ik ging op de<br />
grote stoel in de hoek van de kamer zitten, mijn benen bungelden. “Wil jij de baby<br />
op schoot Basje?” Jaoh, dat wilde ik wel. Met dat kleine baby’tje op schoot in die<br />
wildvreemde kamer op een doordeweekse dag in een nieuwbouwwijk in Lisse.<br />
Mijn eerste herinnering.<br />
Bastiaan Ragas<br />
bas@thefamegame.<strong>nl</strong><br />
twitter @bastiaanragas<br />
Zaantheater - Nicolaasstraat 3, 1506 BB Zaandam<br />
www.zaantheater.<strong>nl</strong><br />
rekels in de winter • 57
alto<br />
Opkomst (en ondergang)<br />
van het vernieuwend<br />
onderwijs<br />
Gaat je kind naar de openbare school om de hoek?<br />
Of de Montessorischool even verderop? So last<br />
century! Tegenwoordig kijken ouders verder dan<br />
hun neus lang is en kiezen ze misschien wel voor<br />
een school waar hun kind zijn eigen leerstof<br />
bepaalt of waar de iPad centraal staat.<br />
Nog steeds niet tevreden? Dan richt je gewoon zelf<br />
een school op! Of kies je voor thuisonderwijs…<br />
Tekst: Renée Salome<br />
Nederland heeft een heel bijzonder scholensysteem,<br />
wist je dat? In artikel 14 van onze Grondwet staat<br />
allereerst dat ‘eenieder’ recht heeft op onderwijs<br />
(lid 1). Dat is eerlijk gezegd niet heel opmerkelijk;<br />
recht op onderwijs staat in heel veel landen wel<br />
opgenomen in de grondwet. Het is namelijk een van<br />
de universele rechten van de mens. (Toch gaan volgens<br />
UNICEF wereldwijd 93 miljoen kinderen niet<br />
naar school. De Pakistaanse Malala Yousafzai heeft<br />
nog een hoop werk te verzetten…). Dat recht is een<br />
plicht (dat staat in de Leerplichtwet, waarover later<br />
meer) en dat het verplichte onderwijs kosteloos is<br />
(we vergeten hier even dat we belasting betalen)<br />
staat dan in lid 2. Eerst iets verplichten en dan laten<br />
dokken is ook zo wat natuurlijk. Maar dan komt lid<br />
3: ‘de vrijheid om met inachtneming van de democratische<br />
beginselen instellingen voor onderwijs<br />
op te richten en het recht van ouders om zich voor<br />
hun kinderen te verzekeren van het onderwijs en de<br />
opvoeding die overeenstemmen met hun godsdienstige,<br />
hun levensbeschouwelijke en hun opvoedkundige<br />
overtuiging, worden geëerbiedigd volgens de<br />
nationale wetten die de uitoefening ervan beheersen.’<br />
Anders gezegd: iedereen mag ervoor kiezen<br />
zijn kinderen naar een school te sturen – of er een<br />
op te richten – die past binnen zijn geloof, andere<br />
levensinstelling of pedagogische voorkeur. Dus<br />
leef je volgens islamitische tradities? Dan mag je je<br />
kind naar een islamitische school sturen. Voor veel<br />
geloven vind je wel een school in Nederland; ook<br />
protestantse, joodse, gereformeerde en hindoeïstische<br />
kinderen kunnen daarover meepraten.<br />
Daarnaast zijn er veel scholen die een specifieke onderwijskundige<br />
basis hebben. Die de pedagogische<br />
visie van een Maria Montessori, Helen Parkhurst<br />
of Peter Petersen centraal hebben staan. Deze ‘vernieuwende’<br />
onderwijsvormen zijn inmiddels al best<br />
oud; de eerste Nederlandse Montessorischool was<br />
al in 1916 een feit, de eerste Daltonschool in 1928<br />
en de eerste Jenaplanschool in 1955.<br />
En dan heb je nog de Vrijescholen, waarvan de<br />
eerste in Nederland in 1923 startte. Vrijscholen zijn<br />
gestoeld op de leer van antroposoof Rudolf Steiner.<br />
Ben je ongelovig en gespeend van enige visie of levensinstelling,<br />
of wil je je kind gewoon op de school om de hoek hebben?<br />
Er zijn ook talloze openbare scholen; scholen waar ieder kind<br />
welkom is en die niet gegrond zijn in een levensbeschouwelijke<br />
of specifieke pedagogische visie. Voor elk wat wils dus. Toch?<br />
Overvolle klassen en ander leed<br />
Nou, niet dus. Dat kun je tenminste afleiden uit de gestage<br />
stroom vernieuwende scholen die maar blijven komen. Zo werd<br />
in 2002 Iederwijs opgericht, waar kinderen ‘natuurlijk leren’;<br />
wanneer ze willen, met wie ze willen en waar ze willen. In<br />
2007 startte de Leonardoschool, een school voor hoogbegaafde<br />
kinderen. En de opkomst van de Steve Jobsscholen dit jaar is<br />
je vast niet ontgaan; scholen waarin de iPad een belangrijke rol<br />
speelt. In het afgelopen jaar is hier veel om te doen geweest in<br />
de media.<br />
Wat maakt dat ouders het bekende aanbod aan scholen, dat<br />
al best uitgebreid is, links laten liggen en liever kiezen voor<br />
een andere vorm van onderwijs? Dat heeft alles te maken met<br />
de onvrede over de bestaande leersystemen en/of de inhoud<br />
van het lesprogramma. Bijvoorbeeld omdat ouders zien dat<br />
hun kind ongelukkig is op zijn of haar huidige school, dat het<br />
leerklimaat niet prettig of niet optimaal is voor hun kind, of dat<br />
het niet aansluit bij hun levensbeschouwing.<br />
Er valt natuurlijk ook heel wat af te dingen op het reguliere<br />
basisonderwijs. Het kleuteronderwijs bijvoorbeeld is veel<br />
mensen – ouders en leerkrachten – een doorn in het oog. Vieren<br />
vijfjarige kinderen moeten van hogerhand enorm veel tijd en<br />
aandacht besteden aan traditionele leervakken <strong>als</strong> rekenen en<br />
schrijven. Niet alleen hebben ze hierdoor veel te weinig tijd om<br />
lekker te spelen – dé manier waarop kleuters leren - volgens<br />
veel kleuterjuffen zijn veel kleuters nog helemaal niet toe aan<br />
het leren van letters en sommen maken.<br />
Het huidige kleuteronderwijs past dus niet bij de ontwikkelingsfase<br />
van kleuters, zeggen ze, en dat kan desastreuze<br />
gevolgen hebben <strong>als</strong> faalangst en stress. ><br />
58 • rekels 2013 rekels in de winter • 59
alto<br />
Steve JobsSchool<br />
Visie? ‘De Steve JobsSchool wil met een nadruk<br />
op de ontwikkeling van de individuele<br />
talenten van elke leerling, kinderen in staat<br />
stellen goed te functioneren in de wereld<br />
van morgen en zet daarvoor de (digitale)<br />
mogelijkheden van vandaag ten volle in.’<br />
Pardon? Op de Steve JobsScholen, gestoeld<br />
op het manifest O4NT (Onderwijs voor een<br />
Nieuwe Tijd), krijgen leerlingen onderwijs<br />
waarin de iPad centraal staat.<br />
Voor wie? De Steve Jobsen van de toekomst<br />
Waar? Op dit moment zijn er zeven scholen<br />
in Nederland die het O4NT-concept<br />
toepassen, in Almere, Amsterdam, Emmen,<br />
Heenvliet, Breda en Sneek<br />
Meer info? o4nt.<strong>nl</strong><br />
Natuurlijk leren<br />
Visie? ‘Natuurlijk leren is leren vanuit de<br />
behoefte tot zelfontplooiing (intrinsieke motivatie).<br />
Natuurlijk leren zorgt ervoor dat ieder<br />
mens (kind) de leerweg vindt die het meest<br />
natuurlijk aansluit bij zijn/haar mogelijkheden<br />
en talenten. Intrinsieke motivatie is daarbij een<br />
voorwaarde. Daarnaast zorgt een krachtige<br />
leeromgeving voor optimale mogelijkheden tot<br />
zelfontplooiing.’ Natuurlijk leren komt, net <strong>als</strong><br />
Iederwijs, voort uit de Amerikaanse Sudbury<br />
Valley School.<br />
Pardon? Kinderen leren wanneer ze willen, met<br />
wie ze willen en waar ze willen.<br />
Voor wie? Kinderen die erg ongemotiveerd zijn.<br />
Waar? In heel Nederland vind je scholen die natuurlijk<br />
leren, democratisch leren of Sudbury<br />
voor (of achter) hun naam hebben staan.<br />
Onder meer in Renkum, Limmen, Scheveningen,<br />
Amsterdam, Beverwijk en Amersfoort.<br />
Meer info? www.natuurlijkleren.net<br />
Een ander voortdurend kritiekpunt: de overvolle klassen. Mede door de<br />
bezuinigingen <strong>als</strong> gevolg van de crisis worden klassen steeds groter, soms<br />
zitten er wel dertig leerlingen of meer in één klas. Onderzoek naar het<br />
effect van het aantal leerlingen in een klas wijst uit dat kinderen hun hele<br />
schoolloopbaan baat hebben bij kleinere klassen. Leerkrachten hebben dan<br />
immers meer individuele aandacht voor elk kind.<br />
Andere veelgehoorde punten van kritiek zijn (de manier van) het toetsen<br />
van de leerlingen, het gebrek aan aandacht voor hun creativiteit, de natuur<br />
en/of cultuur en de inflexibele openingstijden van de school.<br />
21st century skills<br />
Zo bezien is het helemaal niet gek om op zoek te gaan naar alternatieven.<br />
Zo<strong>als</strong> ‘natuurlijk leren’. Natuurlijk leren is een leertheorie, waarbij voorop<br />
staat dat kinderen (en volwassenen) leren ‘vanuit de behoefte tot zelfontplooiing’.<br />
Oftewel: we willen maar wat graag leren. Deze ‘intrinsieke<br />
motivatie’ om te leren zetten kinderen in op school, wanneer zij althans<br />
de kans krijgen zelf hun leerstof en leertempo te kunnen bepalen. Een<br />
kind dat computers, de natuur of pottenbakken leuk vindt en er talent voor<br />
heeft zal zichzelf, met hulp uiteraard van de leerkrachten, er alles over<br />
kunnen leren. De leeromgeving moet de kinderen dus uitdagen te leren, de<br />
docenten faciliteren de kinderen daarbij. Niks klassikaal onderwijs, niks de<br />
nadruk op academische vakken en niks de hele dag binnenzitten! Gewoon<br />
leren wat je wil, wanneer je het wil en hoe je het wil. Het gaat er op een<br />
school voor natuurlijk leren dus heel anders aan toe dan op het reguliere<br />
onderwijs. Voorstanders zijn laaiend enthousiast en zeggen dat de kinderen<br />
zielsgelukkig zijn op een school voor natuurlijk onderwijs en dat ze<br />
alles leren wat ze nodig hebben. Tegenstanders menen juist dat de scholen<br />
die volgens dit systeem werken geen adequate voorbereiding geven op<br />
onze veeleisende maatschappij.<br />
“Alle kinderen hebben een iPad waarmee<br />
ze altijd toegang hebben tot hun school.”<br />
Ben je het daarmee eens? Misschien past de gloednieuwe Steve Jobs-<br />
School wel bij jou. Die richt zich bij uitstek op de toekomst: ‘het onderwijs<br />
is gericht op het verwerven van de vaardigheden van de 21e eeuw (21st<br />
century skills) zo<strong>als</strong> creativiteit, innovatief en kritisch denken, problemen<br />
oplossen, communicatie, samenwerking, aanpassingsvermogen, leiderschap,<br />
productiviteit en sociale en motorische vaardigheden,’ zo staat in<br />
het schoolmodel. Is dat nieuw en anders? Niet echt. Wél nieuw en anders is<br />
wat volgt: ‘Leerlingen zullen daarbij gebruik maken van de meest recente<br />
hard- en software.’ De school, in de volksmond de iPad-school genoemd,<br />
heeft ‘naast een fysieke ook een virtuele component’: de school is altijd en<br />
overal bereikbaar. Alle kinderen – ook de allerkleinsten - hebben een iPad<br />
waarmee ze altijd toegang hebben tot hun school. Leren is dus niet meer<br />
alleen gebonden aan het fysieke schoolgebouw. Dat trouwens langer open<br />
is dan die van reguliere scholen, namelijk van 7.30 tot 18.30 uur.<br />
Natuurlijk mag ook de Steve JobsSchool op ferme tegenstand rekenen.<br />
Hadden we nou juist niet ergens gehoord dat het niet goed is voor kinderen<br />
om oeverloos met die iPad bezig te zijn?<br />
Struikelblokken<br />
Alle enthousiasme ten spijt lukt het de nieuwe scholen vaak nauwelijks<br />
het hoofd boven water te houden. Hoe dat komt? Het grootste struikelblok<br />
voor veel van de nieuwe scholen is een gebrek aan geld. Zolang de<br />
scholen geen of weinig overheidssubsidie krijgen, moeten de kosten voor<br />
deze onderwijsvormen worden opgehoest door de ouders (en wanneer ze<br />
wel geld krijgen gaat dat vaak ten koste van de vernieuwende opzet…).<br />
Het gaat dan al snel over honderden, zo niet duizenden euro’s. De nieuwe<br />
schoolconcepten zijn sowieso al duur. Reken maar uit: een schoolgebouw<br />
dat dagelijks langer open is (en ook nog eens in de reguliere schoolvakanties),<br />
aangepaste lesmaterialen (inclusief iPads), docenten die alles over<br />
alles moeten weten, docenten die coach moeten zijn, talloze atelierruimtes,<br />
eindeloze excursies... Een ander struikelblok is de arbeidsintensiviteit<br />
van het vernieuwende onderwijs. Aan de kant van de school, maar zeker<br />
ook aan de kant van de ouders. Vooral bij de Steve JobsScholen, waar de<br />
ouderbetrokkenheid schriftelijk wordt vastgelegd. De Iederwijsscholen,<br />
tien jaar geleden nog zo veelbelovend, zijn uiteindelijk ten onder gegaan<br />
aan het gebrek aan geld en de enorme arbeidsintensieve operatie die het<br />
vernieuwende onderwijs in al haar verschijningen uiteindelijk is.<br />
Thuisonderwijs<br />
Heb je geen ton over? Of überhaupt geen fiducie in welke school dan ook?<br />
Vooraf, omdat je meent dat jouw levensinstelling of geloofsovertuiging bij<br />
geen enkele school (in de buurt) terug te vinden is, of achteraf, omdat je<br />
kind doodongelukkig was op alle scholen waar hij of zij ooit stond ingeschreven?<br />
Dan is thuisonderwijs misschien de oplossing. Hoewel, er zitten<br />
nogal wat haken en ogen aan… Een Nederlands kind heeft niet alleen<br />
recht op onderwijs, nee, het is een plicht. Onze kinderen moeten volgens<br />
de Leerplichtwet vanaf hun 5e tot het einde van het schooljaar waarin ze<br />
16 jaar worden naar school. De regels zijn streng, en de wet wordt streng<br />
gehandhaafd. Kind niet naar school? Hoge boete! Behalve… <strong>als</strong> je kind vrijgesteld<br />
is. En die vrijstelling wordt alleen afgegeven <strong>als</strong> je kind lichamelijk<br />
of fysiek niet tot schoolgaan in staat is, omdat je een trekkend bestaan<br />
leidt of omdat er geen passend onderwijs in een redelijke straal van je<br />
woning wordt aangeboden.<br />
Maar stel dat het je lukt die vrijstelling te krijgen (enkele honderden<br />
kinderen in Nederland staan om uitee<strong>nl</strong>opende redenen niet op een school<br />
ingeschreven) en je kind blijft thuis. Wat dan? Wat ben je van plan je kind<br />
te leren, en hoeveel tijd stoppen jullie daarin? Welke leermiddelen wil je<br />
gebruiken, welke excursies doen? Haken en ogen…<br />
De Nederlandse overheid is niet erg gelukkig met het groeiende aantal<br />
aanvragen om kinderen vrijstelling van school te geven, want die gaat er<br />
prat op dat schoolgaan goed is voor kinderen. Bovendien is thuisonderwijs<br />
nogal lastig te controleren. Daarom zijn de autoriteiten van plan de bepaling<br />
in de wet te schrappen die het mogelijk maakt je kinderen thuis te<br />
onderwijzen.<br />
Tot het zover is kun je je eigen kroost thuis (en in de tuin, Frankrijk en de<br />
supermarkt) onderwijzen in alles dat jij belangrijk vindt. Het kost enorm<br />
veel tijd (vergeet je baan) en meestal ook best wat geld (leerboeken en<br />
excursies worden niet meer gesubsidieerd!), maar overvolle klassen en<br />
inflexibele openingstijden zijn definitief van de baan... <<br />
Leonardoschool<br />
Visie? ‘Het onderwijs in Nederland is niet<br />
ingesteld op hoogbegaafde kinderen. Zij<br />
ontwikkelen daardoor niet hun volledig<br />
potentieel. Sterker nog, vaak raken deze<br />
kinderen gefrustreerd door het gebrek<br />
aan (h)erkenning en lopen ze vast in het<br />
reguliere schoolsysteem. Het Leonardo<br />
Onderwijs wil dat elk hoogbegaafd kind sociale<br />
en cognitieve competenties ontwikkelt<br />
op eigen niveau en in eigen tempo.’<br />
Pardon? Veel hoogbegaafde kinderen<br />
stranden in het reguliere basisonderwijs.<br />
Ze raken er gefrustreerd en vertonen vaak<br />
gedragsproblemen. Op een Leonardoschool<br />
kunnen deze kinderen tot bloei komen.<br />
Voor wie? Hoogbegaafde kinderen<br />
Waar? Op dit moment zijn er 32 scholen die<br />
Leonardo-onderwijs bieden (naast hun reguliere<br />
schoolaanbod), door heel Nederland.<br />
Meer info? leonardo-onderwijs.<strong>nl</strong><br />
60 • rekels 2013 rekels in de winter • 61
Luxe campingvakanties<br />
voor het hele gezin<br />
Geniet van een ontspannen vakantie op de beste campings<br />
in bijvoorbeeld Frankrijk, Spanje of Italië. Bij Canvas Holidays<br />
staat uw luxe stacaravan, bungalowtent of chalet compleet<br />
ingericht voor u klaar.<br />
U kunt zelf uw aankomstdag kiezen en vakantieduur bepalen,<br />
ook in het hoogseizoen. Verzeker u van de camping van uw<br />
keuze en boek nu uw vakantie met vroegboekvoordeel.<br />
everyday’s an adventure<br />
Kijk voor alle campings, de aanbiedingen en de voorwaarden op www.canvasholidays.<strong>nl</strong> of bel 0900-8824 (€ 0,20 p. min.)
uitjes<br />
3 e PLAATS IN DE REKELS VERKIEZING<br />
LEUKSTE FAMILIEMUSEUM VAN NEDERLAND<br />
WINNAAR IN DE REKELS VERKIEZING<br />
LEUKSTE FAMILIEMUSEUM VAN NEDERLAND<br />
Kinderpartijtje in het lekkerste museum<br />
Wat is er leuker dan op je verjaardag met je vriendjes en vriendinnetjes<br />
lekker bezig te zijn? Dat doe je natuurlijk in dit Lekkerste<br />
museum van Nederland! En alles wat je maakt mag je natuurlijk<br />
opeten… Voor kinderen vanaf 6 jaar heeft het museum een<br />
verjaardagsarrangement samengesteld. Je wordt rondgeleid door<br />
het museum, mag bij de bakker kijken en mag daarbij ook je handen<br />
uit de mouwen steken! Je mag zelf een koekje bakken en versieren<br />
met glazuur en snoepjes. Daarna mag je ook nog met marsepein<br />
boetseren. www.deoudebakkerij.com<br />
Feestelijke familietentoonstelling<br />
Het Bijbels Museum presenteert de nieuwe familietentoonstelling<br />
‘Feest! In de stad’. Kinderen gaan hierin<br />
samen met hun (groot)ouders op ontdekking om te<br />
achterhalen wat de betekenis is van de christelijke feestdagen<br />
die we in Nederland vieren. Want waarom zijn we<br />
eige<strong>nl</strong>ijk vrij met Kerst, Pasen en Pinksteren?<br />
En welke feestdagen worden er nog meer gevierd?<br />
Het Bijbels Museum is een ontmoetingsplaats van<br />
bijbel, kunst en cultuur in een monument vol geschiedenis.<br />
Archeologische vondsten, voorwerpen uit het oude<br />
Egypte, historische modellen van de tempel van Salomo<br />
en Herodes, religieuze voorwerpen uit de joodse en<br />
christelijke traditie en zelfs geuren laten de bezoeker<br />
van het Bijbels Museum kennis maken met verhalen uit<br />
de bijbel. www.bijbelsmuseum.<strong>nl</strong><br />
Tom & Katja in het Airborne Museum<br />
Wij zijn Tom & Katja en we onderzoeken de Tweede<br />
Wereldoorlog bij het Airborne Museum vlakbij Arnhem.<br />
Kom jij ons helpen?<br />
De Tom & Katja route is speciaal voor de hele familie<br />
waarbij samenwerking tussen alle leden heel belangrijk<br />
is. Eerst doe je de test en dan weet je of je een ‘Tom’<br />
of een ‘Katja’ bent. Zo worden de teams gevormd.<br />
Dan nemen wij je mee op tijdreis door het museum.<br />
Je kijkt en luistert naar de verhalen van ooggetuigen<br />
en er is een interactieve game! Maar vergeet vooral<br />
de Airborne Experience niet te bezoeken!<br />
www.airbornemuseum.<strong>nl</strong><br />
JHM Kindermuseum<br />
Kom je een keer op bezoek bij de familie Hollander? Zij wonen in<br />
het JHM Kindermuseum. In alle kamers van hun huis maak je kennis<br />
met de joodse traditie: in de slaapkamer kun je wegdromen op een<br />
groot bed, in de muziekkamer mag je op allerlei<br />
instrumenten spelen die bij de joodse feestdagen horen en in de<br />
keuken bak je je eigen joodse broodje, de challe. Deze winter zijn er<br />
leuke evenementen, omdat er een tentoonstelling te zien is over de<br />
componist Schönberg en de kunstenaar Kandinsky. Ook leuk voor je<br />
ouders! www.jhmkindermuseum.<strong>nl</strong><br />
Ensor en de grote maskerade<br />
Bezoek de tentoonstelling in CODA Museum<br />
en maak een spannende reis!<br />
Ensor is een groot kunstenaar. Hij gaat op<br />
avontuur en reist over land en zee. Zijn reis<br />
wordt een wervelende tocht. Hij ontmoet de<br />
raarste wezens: musicerende zeedieren,<br />
dansende insecten, fabeldieren en gemaskerde<br />
figuren. Waar hij ook kijkt, overal vindt hij<br />
inspiratie voor zijn schilderijen.<br />
De grote maskerade is een fantastische reis<br />
door de beeldenwereld van James Ensors.<br />
CODA Museum in Apeldoorn neemt kinderen<br />
mee door deze wondere wereld. Marije Tolman,<br />
winnaar van van de Gouden Penseel in 2010,<br />
maakte de prachtige tekeningen.<br />
14.01 t/m 31.08.2014 www.coda-apeldoorn.<strong>nl</strong><br />
Applaus voor jezelf!<br />
Muziekvoorstellingen voor kinderen van 4 tot 12 jaar<br />
In Het Concertgebouw zijn allemaal leuke, grappige en<br />
spannende kinderconcerten waarbij je niet stil hoeft te<br />
blijven zitten maar mee mag klappen, bewegen en zingen!<br />
Neem gerust je vader of moeder, opa of oma mee!<br />
15 en 16 feb. KleuterSinfonietta Wie zet ’s nachts de<br />
sterren aan? (4 en 5 jaar)<br />
1 en 2 maart De muziekfabriek Calefax rietkwintet (6+)<br />
8 en 9 maart Zing met ons mee Meezingconcert voor de<br />
hele familie. Met Céline Purcell (4 +)<br />
www.concertgebouw.<strong>nl</strong>/kinderconcerten<br />
64 • rekels 2013 rekels in de winter • 65
Leven van het land<br />
Dat chocolademelk niet<br />
van bruine koeien komt,<br />
weet je vast. Maar hoe<br />
komt een kuiken uit zijn<br />
ei? Bij FarmCamps leer<br />
je spelenderwijs over de<br />
boerderij.<br />
Hooi, Hooi!<br />
Logeren bij de boer!<br />
En we gaan nog niet naar huis!<br />
Altijd al tractor willen rijden? Of wil<br />
je spelen in de Hooi Hooi-schuur.<br />
Bij FarmCamps is altijd iets te beleven.<br />
Vanaf het kraaien van de haan<br />
tot de kippen op stok gaan.<br />
Kind & Balans<br />
Een multi<br />
op maat!<br />
KIND & BALANS is een multi voor kinderen van 2 tot 12 jaar.<br />
De kauwtabletjes zijn rijk aan vitamines, bevatten daarnaast<br />
mineralen en hebben een prettige fruitsmaak. Ze zijn op<br />
smaak gebracht met natuurlijke aardbei en vanille en stevia<br />
extract, die goed zijn afgestemd op kinderen.<br />
Vitamine B2, B3, B5, B6, B12, C, Foliumzuur en IJzer:<br />
■ Helpen vermoeidheid te verminderen<br />
Vitamine B5:<br />
■ Helpt bij geestelijke druk en inspanning<br />
Calcium en Vitamine D3:<br />
■ Voor een normale groei en ontwikkeling<br />
van het beendergestel<br />
■ Voor de instandhouding van normale tanden<br />
Met<br />
ADV BLOEM<br />
Stevia<br />
extract<br />
Nieuw<br />
100 kauwtabletten<br />
12 95<br />
Kijk voor meer informatie op: www.kindenbalans.<strong>nl</strong><br />
Een voedingssupplement is geen vervanging van een gevarieerde voeding en een gezonde levensstijl.<br />
FarmCamps safaritent<br />
De FarmCamps safaritent is stoer en<br />
compleet ingericht voor het echte<br />
glamping gevoel. Aan alles is gedacht;<br />
van lekkere bedden, toilet, keuken, tot<br />
een goed gevulde speelkist aan toe!<br />
Voor een normale groei en<br />
ontwikkeling van uw kind *<br />
Een Nederlandse<br />
melkkoe drinkt wel 100<br />
tot soms 150 liter water<br />
per dag!<br />
OPVOLGMELK<br />
Voor baby’s van 6 tot 12 maanden<br />
MelkMeisje ®<br />
GROEIMELK<br />
Voor peuters van 12 tot 36 maanden<br />
Bevat natuurlijke<br />
wateroplosbare vezels<br />
Speciaal voor <strong>Rekels</strong> lezers!<br />
Boek voor 1 april 2014 en ontvang E 30,- korting op je FarmCamps boerderijvakantie.<br />
Ga naar farmcamps.<strong>nl</strong>/actiecode en gebruik de actiecode: <strong>Rekels</strong>.<br />
Kijk snel op<br />
farmcamps.<strong>nl</strong>/actiecode<br />
Netto inhoud:<br />
800 gram ℮<br />
10 95<br />
nu<br />
Geen kunstmatige zoetstoffen<br />
of suikers toegevoegd<br />
Kwaliteit en smaak garantie<br />
* = Alfa-linoleenzuur en Linolzuur. Deze gunstige effecten<br />
worden verkregen bij een dagelijkse inname van 1% van de<br />
totale energie voor linolzuur en 0,2% van de totale energie<br />
voor alfa-linoleenzuur.<br />
Netto inhoud:<br />
800 gram ℮<br />
10 95<br />
nu
Vroegboekkorting!<br />
Luxe stacaravans en<br />
bungalowtenten<br />
op de beste campings<br />
www.canvasholidays.<strong>nl</strong><br />
13-00916 CVS advertentie <strong>Rekels</strong> banner.indd 1 26-11-13 14:48
Change language