Bascole-in-de-gemeente-gebeurt-het-2014

IN DE GEMEENTE GEBEURT HET!
De zoekgeraakte vrijheidsgraden van gemeenten
Aan tientallen gemeentebestuurders legden wij de vraag voor hoe hun gemeente
omgaat met de decentralisatie van taken van de rijksoverheid en de provincies naar
gemeenten. Hun antwoorden en de wijze waarop ze tot die antwoorden komen,
geven een beeld van de onderwerpen en problemen waarvoor gemeentebesturen nu
menen te staan. We sommen de meest voorkomende en wellicht belangrijkste op, met
de kanttekening dat sommige punten voor G4- en G32-gemeenten in mindere mate
gelden:
9
1 Decentralisaties worden benaderd vanuit financieel perspectief. Besparingen worden
door de rijksoverheid vrijwel steeds als doel geformuleerd, niet als uitkomst
van een hogere kwaliteit van handelen door een effectievere gemeente. Men ziet
decentralisatie en samenwerking met andere gemeenten als mogelijkheid om
besparingen te realiseren en de gemeentelijke begroting rond te krijgen. Binnen gemeenten
ervaart men bovendien iets als ‘goed lopend’ als het binnen budget blijft.
Men vergelijkt onderling via benchmarks, waaruit best practices worden afgeleid.
Dat kan voor verschillende activiteiten prima zijn, maar niet voor specifieke individuele
dienstverlening, waarbij de persoon in diens context een hoofdrol speelt.
Bij de huidige financiële aansturing van decentralisatie van taken naar gemeenten
raken laatstgenoemde – gegeven de dominantie van geld als sturingsmiddel – zó
geconcentreerd op financieringsconstructies van het rijk, dat ze hun vrijheidsgraden
om te besturen geleidelijk uit het oog verliezen en daarmee hun vermogen naar bevind
van zaken te handelen. Dat juist decentralisatie met sprongsgewijze vergroting
van kwaliteit en effectiviteit gepaard dient te gaan, tot een veel gunstiger financiële
huishouding moet kunnen leiden, er de reden voor is, lijkt men zich binnen
gemeenten weinig bewust.
2 Men verwacht dat steeds duidelijker wordt dat de bezuinigingen die de rijksoverheid
met decentralisatie verbonden heeft tot kwaliteitsverlies leidt. Men denkt dat
binnenkort schrijnende gevallen op tv verschijnen, omdat die zich heel goed lenen
voor emotie-tv. Burgemeesters ervaren dat het college zich zal moeten gaan verantwoorden
voor de gevolgen van dit beleid tegenover journalisten, waarbij ze het
gevoel hebben gevallen te moeten verdedigen waar ze zelf niet oorzaak van zijn,
dat ze de kastanjes voor rijk en provincie uit het vuur moeten halen.
Bascole