kerncentrales en zure regen - Laka.org

WOENSDRECHT
EMMELOORD 22-9
TRITIUM
AUSTRALISCH URANIUM
KERNCENTRALES « ZURE REGEN
STRATEGIE VAN HET PLATFORM
MANIFESTATIE MIDDELBURG 20-10
,(-
... -

M_
• REDACTIONEELe
"'!in 1ster W1nsemfL,s van ruimtel1jke orde krijgt de hoofdprijs
in de wedstrijd voor sluwe-donder-van-het-jaar.
Wat stelt-ie namelijk voor Bouw de nieuwe ·atoomcentrales
naast de al bestaande. Bij Borssele en Dodewaard
nog eentje van 1000 megawatt erbij: Psvchologischsluw
omdat de mens er:! in die omgeving toch al gewend zijn aart
de hoge kankersterfte. Ook sluw omdat de mensen in Borssele
en Dodewaard de atoomenergie als voldoogen feit
hebben aanvaard. terwijl zeker bij Dodewaard grote de ...
monstrat1es niet gemakkeHjk georganiseerd kunnen worden.
Ik denk dat dit het grote strij.dpunt tussen de ministers
zou kunnen zijn. Aardenne wil 4 kerncent"'ales op allerlei
plaatsen fn Nederland om op autDritaire wijze de
macht van net volk te breken, terwijl Winsemius slechts
2 kerncentrales wil zonder al te veel verzet ter plaatse.
Plannen van boeren tegen het atoombesluit van het kabinet
als dat gevallen is; het storten van groenten op het
binnenhof, In ieder geval staat op 26 oktober de uitbreiding
van atoomcentrales op de agenda van de ministerraad
en ook nog op 2 november, waarna op 6 november het
aan-den-vo1 ke-wordt-bekendgemaakt. Tegen de nieuwe opstart
van Kalkar kunnen voorgedrukte bezwaarschriften
opgevraagd worden bij de stichting Kalkarproces via
het Lek 020-221366, dit moet wel voor 22 oktober~
Burgerlijke ongehoorzaamheid speelt rechts in de kaart
volgens Den Uil van de PVDA. Een goede reden om niet
met de lsoctalisten' in zee te gaan die de eigen afkomst
verloochenen. Allerlei sociale rechten zijn toch
door stakingen e.d. afgedwongen of niet soms Als het
een beetje slim wordt gespeeld (slim zijn is niet vies)
kan een hele hoop narigheid mbt kerngaoJeld worden tegengehouden.
Samenwerkfng in allerlei soorten akties is
daarom van. groot belang. Dat zag je wel bij het tegenhouden.van
de storting. van radioaktief afval in zee:
20we 1 bezettingen als blokkades , gekombineerd met
'hardere akties' zoals de fik in vrachtwagens die de
boel vervoerden hebben ervoor gezorgd dat we nu met de
troep op het land zitten opgescheept. maar zichtbaar.
Als het in zee wordt gestort zit het even later in de
mosselen op je bord. In het vorige redaktioneel schreef
ik over het symposium over transport van radioak-tieve
stoffen via de zee. Na het kongres zegt meneer K.E. Duursma
dat de resultaten verassend zijn: plutonium in de
Zeeuwse mosselen uit Windscale en La Hague. H.i.i begrijpt
n~~t goe~"hoe dat kan, en dat voor een wetenschapper.
H1J begrlJpt ook niet waarom er even veel plutonium in
de mo~se1en van Zeeland als die van Delfzijl zit.
Het resultaat van het symposium was voorspeld; er wordt
gegoocheld met millirems, terwijl de stoffel'! in het
lichaam zelf op de cellen straling in de orde van rads
uitoefenen, De konklusie was: lIMet de kennis die stra-
1ingsdeskundigen nu hebbefl, kunnen modellen
worden opgeste1·d, was de overtuiging op het s)4TIposium
in Renesse. DAARMEE IS TE VOORSPELLEN OP VIS EN MOSSE­
LEN UIT BESMET WATER. NA EEN RAMP EETBAAR BLIJFT:
Dit, terwijl man ar volgens Duursma niets van begrijpt~
Volledig succes akties in Fulda-dal (BRD)
Van 15 tot 30 september j .1. waren door de NATO oefenigen
geplent in het Fulda-dal. Echter de autoriteiten
hebben ae oefeningen l'uitgesteld u • De Britten zijn op
1 oktober al teruggekeerd naar" homeland. dus van
uitstel zal wel afstel gekomen zijn.
De reden zal wel niet door de miJitllire autoriteiten
worden toegegeven; het Essaal aanwezig zijn van
tegenstanders van de militaire oefEmingen. Op burgers
schieten, dat kan je niet tlakên als militair••••
De paginanummering in AFVAL 22 was niet goed. dit kwam
omdat 4 pagina's nog niet af waren ivm verwiHelingen
rond het UF6. Deze staan nu in AFVAL 23.
We gaan overdroten verder met net produceren van AFVAL
terwijl we hard een tweede IBH-bolletje~ typemachine
nodig hebben. Wie weet een tweedenands IBM te koop voor
niet al te vee.1 geld. liefst met een korrelctietoets. zodat
Arianne. Fred, Rijkert, Nicky. Hans, Pim. Chiel door
kunnen gaan met AFVAL produceren. Ook nog: Aart voor fotos_.
Voor abonnementen: Bert
Hans
Redaktie:
Financiën:
Boekhandels:
Fred
Arianne
Chiel
Pim
020-162828
020-922653
020-622932 postbus 1053
020-847024 Amsterdam
~~,::,':.~~~1
gevolgen voor het IJsse1rneeN"ater na een ramp met een
kerncentrale in Urk:. Urk is ook nog @en mog@lijke ves-"
tigingsplaats voor een nieuwe kerncentrale. Oe onderzoeksopdracht
ging uit van het RIZA (Rijks Instituut Zuivering
Afvalwater) naar aanleiding van de derde en.ergienota en
werd uitgevoerd door het waterloopkundig laboratorium'.
De Vereniging tot behoud van het IJsselmeer (VBIJ) heeft
de wetenschapswinkel te Amsterdam gevraagd or ze het uit'"
eindelijke rapport willen doorrekenen. Dit is door een aantal
studenten gedaan. Het RIZA rapport berekent de .periode
welke het duurt voordat het IJsselmeerwater weer als
drinkwater geschikt is (volgens bepaalde nonnen). na een
kalamiteit met een 1000 MWe kerncentrale gevestigd in URIC
De rjtdioaktieve stoffen zouden eerst via de atmosfeer in
de lengte richting van het Ijsselmeer verspreid worden en
vervolgens zou een bepaald gedeelte neerslaan in het IJsselmeer.
Er is hierbij uitgegaan van een windsnelheid
van 5 m/sec bij OlO tot ZZO wliJndrichting, dus precies over
het IJsselmeer vanuit Urk. Vervolgens zal als gevolg van
natuurlijk verval en uitspoeling met schoon water de concentratie
van de radiolliktieve stoffen weer afnemen. De tijd
waarin het water voor menselijke consumptie werd berekend
op 1 tot 12 jaar. De door de werkgr.oep gefonnuleerde kritiek
op het rapport komt op het volgende neer:
In zulke rapporten wordt meestal uitgegaan van de "worst
case". Ook in dit geval stelt men dat amen hier vanuit gaat.
Er wordt echter alléén geken naar de tijd dat drinkwater
voorzientngen geen water uit het IJsselmeer mogen halen
en dat het IJsselmeer ongeschikt is voor, rekreatie, dit
is dan bepalend, terwijl naar andere schade in de biD ­
sfeer niet gekeken wordt.
Op de berekeningen zal ik hier niet al te diep ingaan,
men heeft gekeken naar drie radioaktieve isotopen die
vrij kunnen komen. Bij l!~n ervan (Strontium-gO. Sr.90)
gaat men el"van uit dat het vast gaat zitten aan bodemdeeltjes
(sediment) en daarna weer heel langzaam oplost. Bij
de berekening hieraan is men uitgegaan van een paar heel
gevaarlijke aannames en bij narekening hiervan door ons
waarbij we bijvoorbeeld ook de konsentratie van het isotoop
in het water een rol lieten spelen en niét alleen
de hoeveelheid stof in het sediment. bleek de norm voor
het drinkwater niet 12 jaar maar tot ruim 31 jaar overschreden
te worden. In het rekermodel werd verder ui gegaan
van een windsnelheid van_5 misec., een lagere windsnelhetd
zal ook een veel tragere verwijdering '\8.n Sr90
i~;n g:~~~g~a~~b~~~i s~~~~~m~ :~~~ ~~gc~~ s:~~ b:~P~~..a1-
bio1091sche processen een rol zouden spelen wordt buiten
beschouwing gelaten; b.v. de opname door algen en het
feit dat het IJsselmeer wordt gebruikt voor doorspoeling
van de IJsselmeerpo1ders.en de andere polders in
de Noordelijke helft van Nederland.
Het rapport werkt met een grove simplifikatie van de te
20
KRUI T MOLIINLAAN 80
verwachten processen maar komttoctl"llet zeer stellige
konklusies, die dan ook nog helder en geruststellend
worden gepresen teerd en weinig rekening houden met de wer':'
kel ijke situatie. Daarbij zijn ze in tegenspraak met de
komplexiteit en ,qrootte van de konsekwenties van een
ramp met een kerncentrale. Blijkbaar ziet Rijk.swaters-taat
het ook niet neer zo zit\ten, zoals blijk.t, uit de Groene
Amsterdammer van 26/9-'84 Hieldn staat dat ook zij geen
kerncentrales aan het IJsselmeer willen hebben. een
standpunt met name ingenomen vanwege de drinkwatervoorziening.
Pau1 van Off@lt
~roel1@v@en 310 Amsterdam tel.992949
HONGERSTAKEN TEGEN
KERNCENTRALE's
In de periode van 15 t/m 21 september is er door een aantal
mensen een vastenaktie gehouden voor, het Catshuis in
Den Haag. De aktie was gericht tegen ·de pro~kemenergielobby
die veel invloed heeft bij het kabinet en het"parlement.
Hoewel de aktie was aangek,ondi.gd in een brief aan
alle kamerleden en leden van de regering, en noewe1 de
vasters Dok op prinsjesdag bij het Catshuis stonden, was
er toch weinig belangstelling vanuit de pers en Haagse
kringen. Het aantal vasters bestond uH een 'vastel kern
vlln 6~ maar dagelijks vastten + 10 mensen voor 1 a. 2 dagen
mee. Het oorspronkelijke idee voor de aktie was afkomstig
van Frits ter Kuile ( totaalweigeraar die vastzit in
Haarlem, zie zijn brief in Afval 22)
Een paar vragen aan 3 vast(st}ers:
waarom hebben juJ,lie gevast
Vasten is een heel oud middel OOI tot bekel"ing te komen, zowel
voor jezelf als voor anderen. Je kunt door vasten laten
zien dat het je ernst is.
- heb je het idee dat het gelukt is
Ja.. op prinsjesdag was er een borrel op het Catshuis. Dat
was natuurlijk een prachtige tegenstelling, dat wij daar
zttten te vasten terwi"j1 zij zich daar aan ik weet niet
wat te goed doen. En ze kw'amen allemaal langs in hun:idure
auto met chauffeur. en we konden ze al onze borden laten
z1'en met: "wat gebeurt er met de Brede Maatschappelijke
Dfskussie over kernenergie"1'1 en: "het vol k wordt bedonderd"
en met wat we dan wel in plaats van kernenergie wilden.
We hebben heel veel pamfletjes uitgedeeld en daar
konden ze niet omheen, want overal stond wel ieDlánd van
onze groep.
Misschien werkt het op hun geweten. We hebDen geen macht
mallir wel kracht, en die kracht zal uiteindelijk overwinnen.
Het gaat om veel Bleer dan kernenergie. Het gaat om het hele
mall;tschappijbee1d dat je wilt. of je door w:J.1t gaan met
op deze weg van een energievers11 ndende maatschappij.
waarin mensen ,veel te veel konSUJIQren. En het gaat ten
koste van de mensen in de derde wereld.
- gaan ju1lt-e door met deze manier van aktievoeren
Ja, het is een voortzetting van lvasten voor net ')léven' en
vastenwaken voor huizen van politici tijdens de kernwapen
debatten. We gaan zeker door.
Een uitgebrei'd verslag van de vastenaktie is te verkrijgen
door i5.- te storten op giro 5629985 tnv Vastenaktie kernenergie
te Hoogerheide ovv verslag vastenweek.
TOEGANG 1 1.50
K[NOEREN GRATIS
,ZE.INSI
MANIFaTa".
,..
OKTOBER 2-6uur
MIDDELBURG
Voor inlichtingen: TEl.: 011oo-28259
GROEPEN: SOLIDARITEITSKOOR GOES
ANDERE INFORMATIEBRONNEN
OVEa MILIEU, TECHNIEK EN SAMENLEVINGI
VAN DE EERSTE TOT DE vq.FDJl: WE-RELO
SPREKERS: dhr. K. ZIJLSTRA PVOA KAMERLID
DR. B. ROEGHOLT INTERNIST
VROUWENVREOESKABARET MIDDELBURG
POPGROEP 'u lT NOOD'
EindredWttÎc Tjtbbt::: van Tijen
Redaktie tn samenstelling: Bert Baanden, Antonia Ikmhllrd,
Reinaldo Penner
EkoJogiaclle UitgeverijtrOOL Amsterdam 1984­
+56 pagina'., ge.11Iustreerd.j19,75
•
DHR. A. V.D. BIGGELAAR FNV
PLAATS: RIJKSPEDAGDGISCHE AKAÓEMIE
•
300 groepen en organiwiell uit binnen- en buitenland. met een beschrijving
van ontstaan, samenwerki:npverbanden, hlstdlingen.
werkterrein en l,lÎtgavcn van boeken en tijdscllriflen tut lilnUl C'n
tentoonsteJlin~n en hu~ bibfuothcek en dowmenwie faciliteiten.
200 adrc:ssengi

~no-ACTIEF AFVAL IN BEWE~
111 PLATFORM EN 11IIIIIIII..
..STRATEGIE 2 lIIIIIIIIIl
Recentelijk zijn er twee rapporten over radio-actief afval
verschenen.Hiervan is het meest in de publiciteit gekomen
een nota van het VROM (Ministerie waar Winsemius de
baas over is).De nota (getiteld "radio-actief afval")
verscheen april 1984 en i 5 kort gel eden in een Ze Kamerconnissie
behandeld. Deze nota stelt een "nieuwe interimopslag"
voor na 1989 tot pakweg een 30 tot 100 jaar later.Die
k.amercanmissie vond het wel (tn meerderheId) een
goed pl.n en hebben ze Geertsema weer uit de motteballen
opgevist om voor 1986 de een of andere gemeente blij te
maken met een nieuwe interim-opslag.
Het andere rapport is van de c0I1II1issie Opberging op Land
(OPLA) wat verscheen in juni dit ja.r.In dit rapport
worden voorste11en gedaan voor 11 een progranma van onderzoek"
naar het opbergen van KSA (KernSplijtingsAfvall in
zoutkoepels of ze1fs klei of metamorf gesteente.Eigenlijk
is dit laatste rapport het meest belangwekkende
(het is danook een aantal centimetrs dikker) .en dus beginnen
we daarmee.
ZOUTKOEPELBORINGEN ZIJN IN AANTOCHT
En zoals het zo vaak met onderzoeken gaat: wat je erin
stopt bepaalt wat eruit komt.Zo ook de aannamels ~ie
deze connissie OPLA hanteert; "De tot nu toe verrlchte
"algemene en specifieke veiligl1eidsstudies m.b.t. opberging
in zout en in ~lei rechtvaardigen de conclush.'!
dat "in beide gesteenten in beginsel veilige opbe~1ng
mogel ijk is.Oe resultaten van de Nederlandse studles
en onderzoeken m.b.t. opber~ing in zout wekken de verwachting
dat vei 1ige opberglng ook in Nederl ands zout
mogelijk zal zijn.Gezien de conclusies uit Belgische
veiligheidsstudies voor berging in de Boomse kleiformatie.
die tot onder Nederland doorloopt, is te verwachten
dat deze conclusies tot onder Nederland kunnen worden
doorgetrokken". (de laatste helft van de zin is wat
raar gefonnu1eerd- maar het staat er toch echt zo).
Ook een zeer ruim optimisme wordt aan de dag gelegd
over de verdere technische prob1emen: "Gelet op de 'Wereldwijd
opgedane. ook voor opbergIlijnbouw relevante
ervaringen met mijnbouw in zout worden t.a.v. de mijnbouwkundige
uitvoerbaarheid van opberging in zout
geen onoverkomenl ijke problemen verwacht .Oe mijnbouwkundige
vormgeving van opberging in klei moet nog nader
worden ui1;gewerkt.Belgisch bntwikkelingswerk is
hierop gericnt."
Er~ veel beletsels in het tot nu gepl eegde onderzoek
die problemen zouden kunnen oproepen bij het veilig-
"opbergen"
zijn er eigenlijk niet.
Zo bestaan er geeR toestingscriteria voor de radioactieve
stralingsbelasting voor de direct OfiWonenenden
bij een opslagplaats. OlA verwacht dat deze
snel ontwikkeld zullen worden.Daarnaast gaat ze er..
vanuit dat de huidige verwerking van KSA in glas
(borosilicaat-gl.s) in de toekomst zal veranderen,
en last-but-not-le.st konstateerd ze dat je nou eenmaal
geen ex:pirementen kan houden met KSA-opslag
om de doodeenvoudige reden dat dat te lang duurt.
De komende. opslag is dus eigenlijk het experiment.
Daar waar wel verhoogde nonnen bestaan zoals- in het
ICK-r.pport van 1979 w.arin met name werd ••ngedrongen
op het stellen van veiligheidseisen aan
elk afzonderlijk onderdeel van de opberging, wordt
dat silllPelweg opzij geschoven door te stellen dat
er geen plaats is yoor forna1i sme en dat bet erom
gaat 081 het "toble opbergconcept te optimal iseren R ..
Oftewel .ls het ergens fout g••t dan zal het wel
worden tegengehouden ergens .nders in het systeem•.
Heel belangrijk is ook dat ze konstateren dat .1' Je
het KSA e.....al hebt opgeborgen dat· het niet ....r
kan worden opgehaald.Het grote probleem d.arbij is
dat .ls je .en i nQanQ ooenhoudt dit ook betekend
dat het de eerst in aanmerkjnllJ komende "lekweg·
v.n radio-actieve stoffen vormt.opmerkelijk,voorai
omdat er een bijzonder groot ••ntal boringen
op het prog........ st••n : allemaal potentieele
l'ekwegen 7)Een andere reden zou zijn dat
het benodigde waarschuwingssysteem dat moet ga.n
rinkelen als er iets fout is het niet zo l.ng zou
kunnen uithouden als nodig is wanneer het KSA nog
zeer radioactief is.(misschien eventjes vervangen}
Maar de schitterendste is wel het volgende:
"Mocht i_rs in de toekomst het technisch kunnen
van de bevolking sterk verminderen, dan is het
niet ondenkbaar dat leden van die dan levende bevolking
juist tengevolge van de gemakkelijke terugwinbaarheid
ongewild in contact komen met het
afval It.
En dan presteren ze het nog na deze prachtige beredeneringen
om te zeggen dat het niet echt kunnen
contoleren van het KSA .ls er twijfels zijn dus in
overeenstenning is met de nota over radioactief
afval van het VROM.Dlar staat n.l. dat het beleid
kan worden samengevat als:·isoleren,beheersen en
controleren"•
-opslagpla.tsen-
Al s mgelijke plekken ziet de OPLA-eonmissie de
zoutlagen zna1s die onder Groningen en Orente lopen,
maar ook die welke onder de Noordzee liggen.
Nog steeds wordt ·er onderzoek gedaan naar de zoutlagen
in de Noordzee.Waar het de kleilagen a.ngaat
is dit vooral te vinden in de" R800mse Klei" die
1igt bij Mol In Belgi!! en doorloopt in Brabant.
oe derde mogel ijkheid betreft "metamorf gesteente"
hiervoor moeten we opnieuw 'in Brabant zijn.Het on­

-iiii.
~
OPEN BRIEF 2 oktober 184
Aanklacht tegen de scanda1i~e gang van zaken
tijdens de ontruiming, maandag 1 oktober bij
het bunker- VAK aan de Koo1weg.
Tijdens deze ontruiming was er sprake van
pure mishandeling dit terwi.i1 wij geen aktief
verzet boden. Bijvoorbeeld werd een kampbewoner
op een dusdanige manier weggesleept
dat hij 1n ernstige ademnood kwam.
. De overigen weraar
deze leugen nodig heeft om de ontruiming te
rechtvaardigen en op deze mnier ons pr"(Ibeert
te kr1minal1seY'en. OOk zouden wH
In de week van 8 tot 12 oktober was ik in
het Bos-Vak 2bis. Door de we1nige mensen
wordt ontzettend hard gewerkt om alleen maar
te overleven. Door het modderige pad naar het
kamp kost het met behulp van de bakfiets
heel veel moeite 011 b.v. water te halen IJij
de dichtsbijzijnde boer. Ik zelf heb het ook
eemaal gedaan, en pas na een half uur sleuren
over een afstand van een paar honderd
llleter lIOdc:Ierpad lukte het OOI de watervoorraad
b1j het VAK te deponeren. Er moet ook
dagelijks hout g....ald worden uit een aangren­
.zend bos en met de regenbuien van de laatste
tijd is droog hout Zeldzaam. Voor koffie en
koten IlO8t daarom veel JTtOe1te edaan worden
om het vuur onder het I fornuis aan te krijgen;
eerst net hele kleine houtjes en dan
al1engd dikkere stukken (nat) hout. Als het
vuur aan is ben je dan zo weer een half uur
of drie kwartier verder. Het grote vuur in
de zitku11 doorloopt de zelfde procedure
voor het aan is. Alle dagelijkse dingen die
in onze 'geciviliseerde' maatschappij weinig
tijd kosten. zijn in de VAKKEN. de dagvulling
geworden.De hele dag regen is nog best uit
te houden in een regenpak-met voldoende truien
eronder. Soms merk je het niet eens dat
het regent OlIdat er zoveel gedaan moet worden.
Een probleem is echter wel dat er door
het tekort aan mensen geen tijd voor akties
is. Plannen zijn er wel: er wordt in het
Bos-Vak voortaan elke maand bij yolle liaan
een feest gegeven liet het orkest van de
eeuwi gdurende Bijstand. Het eerste feest
zal plaatsvinden op 8 november. Aan het
feest gaat Hn houvestdag vooraf om het VAK
voor de volgende maand te voorzien van vol·
doende hout. Het houtvesten gaat het hele
weekend na het volle maanfeest door.
Tijdens l1ijn verblijf in het Bos"'vak werd
op een regenachtige woensdagochtend een in·
val gedaan i n het kamp en moes t de overkap'"
ping over de zitkuil het ontgelden: kClllpleet
met plastic en bOOlDSUlllen yerMen het zaakje
in een politiebus. Verder werd er nog een
willekeurig op de grond liggend stuk plastic
meegenomen. Iedereen waS natuurlijk vreselijk
kwaad en werd weer stevig op de gestresst
kijkende politieagenten gescholden. Tijdens
het ...gru~noverkapjournalisten
willen verzoeken gedurende de
hele tijd aanwezig te zijn en niet blindelings
de beweringen van de politie te geloven.
oe hel. ontruiming zien we als een belacheliJke
prestige kwestie. Het ging in totaal
Ol! 3 kubieke meter door. ons uitgegraven zand.
We vragen de 91ll11tnteraad deze idiote gang
van zaken bij het college van B en Waan
de orde te stellen.
bewoner/sters van het
vredesattiekamp rond
de bunker
Het vredesaktiekamp in Woensdrecht is weer diverse
malen ,ontruimd geworden door de barbaren
van de rechtsorde die de onze niet is. Vol
goede moed wordt na elke aanval de zaak weer
enigzins op orde gebracht. Duidelijk is dat
men bij de gemeente Woensdrecht en in Den
Haag (Korthals Altes, een minister van justitie,
is nog op beide vredeskallpen op bezoek
geweest••• hij durfde de polttiebus niet
uit om naar zijn zeggen lIniet te provoceren"')
met het blijven IJan de bewoners in de respektievelijke
magen zit. De ontruiming van
het oorspronkelijke vredesakt1ekallp kostte
65000 gulden. welk bedrag de gelleente Woensdrecht
van de staat terug wil hebben. Dit
maakt duidelijk wie uiteindelijk het bevel
tot de grootse ME operatie heeft gegeven: de
ministers Rietkerk en Korthals. Dat het kamp
blijft en dat er zelfs twee kampen zijn 1s
natuurlijk een misrekening van jewelste voor
die ministers. Bovendien krijgen ze waar~
schijnlijk ook nog een proces aan hun broek
door Niek van Essen in verband liet de infiltratie
van de BVD door ene John Wood die in
een voorlopig getuigenverhoor onder ede dingen
heeft verteld waar Pen. de advok.aat van
Niek, geno@9 gegevens mee heeft verkregen om
de staat aan te klagen. Het verloop van dit
proces kOll1t in Afval 24, zeker is in ieder
geval dat de BVD John Wood echt in d1enst
had en goed betaalde om mensen over te halen
bommen te maken.
Het blijft vooralsnog een mysterie hoe deze
John Wood zo gemakkelijk aan de Mi rage-granaten
kon kOllen en wat de rol van de Belglsche
en Nederlandse douane was die de opdracht
kreeg om John met zijn granaten door te laten.
De politie in Woensdrecht doet blijkbaar
niets anders meer dan patrouilleren bij de
twee vredeskampen en ontruimen. Er is dan ook
een aanvraag ingediend bij Korthals om 15 man
meer rijkspolitie I die zich uitsluitend zullen
bezighouden met de VAKKEN.
ping werd de schoorsteen van het fornuis ka~
potgetrokken. . .
Ik zal je niet lIeer vervelen liet de dagel1Jkse
beslOlllAeringen in het VAK-gebeuren. want
die moet je aan de lijfe ondervinden. Het is
een verantwoordelijkheid van de vredesDeweging
dat men de mensen bij de VAKKEN niet
laat stikken. Mient Jan heeft voor 500 000
demonstranten gezegd: 11 als die kruisraketten
geplaatst gaan worden, dan eIIigreren we toch
met z'n allen naar Woensdrecht-. Niet dat we
ons iets· van Mient Jan aan moeten trekleen l
maar het was toch wel een goed plan: waarOll
zijn er dan zo weinig mensen die daar op het
Malie veld stonden te juichen naar Woensdrecht
geemigreerd Dit is de leern van de mislul

Als wij het Australiese urànium niet mijnen, niet exporteren,
dan kamen ze het· halen • • • •
~~'Z'~
"""Y "I'S~ •
THIJS EN TINEKE MUURLINK RICHTTEN ENKELE JAREN GELEDEN DE AUSTRALIESE AFDELING OP
VAN W.I.S.E. (WORLD INFORMATION SERVICE ON ENERGY. POSTBOX 87. GLEN APLIN (;14)81, AUSTR.l
IN SEPTEMBER WAREN ZE IN KOLDING. DENEMARKEN OP DE INTERNATIONALE VERGADERING OVER
KERNENERGIE. AFVAL HAO DAAR EEN GESPREK MET ZE, VOORAL OVER URANIUMWINNING, OE PO­
LITIEK VAN AUSTRAUE, DE POSITIE VAN DE ABORIGINALS, DE GEVAREN VAN URANIUMWINNING EN
OVER DE OPSLAG VAN RADIOAKTIEF AFVAL. EEN INTERVIEW DAT MISSCHIEN MEER VRAGEN OP­
ROEPT DAN HET BEANTWOORDT. MAAR DAT WELLICHT DAAROM DES TE BELANGRIJKER IS.
E, wa'ldt l14li«6 de tWf.

halen. Wij zitten ongeveer in dezelfde potitie
allJ de Arabiese landen met hun oliea Als de
Arabieren hun olie niet afstaan, komen ze het
ook wel halen.
Verder is het grote argument van mr. Hawke t
WRar heel 'Veel mensen intrappen, dat, als wij
het AUltra!iese uranium niet mijnen, dan komt
het' uranium uit andere landen. Dan komt het
van onontwikkelde landen, Waar de kontrole
niet zo streng is als binnen Austr81U~. Doordat
wij het uranium nu gaan iJlporteren kunnen wij
harder meepraten over de kontrole binnen de
nukleatre industrie. Er zal nasr Auatralii geluisterd
worden, en, dat Is het argument dat gebruikt
wordt, wij maken feitelijk een veiliger wereld
door urenium te mijnen. En heel 'Veel mensen
denken dat dit argument waar is. Anderen, en
miuchien wel de meerderheid, zien het els een
cyniese grap. Want niemand gelooft in een stukje
papier, ook niet in AUl!ltrali8.
Wat je nu zegt, was laatst. op de nationale tele'Visle
te zien. namelijk hoe de loop van uranIum liep,
van AustraUë n8ar Duitsland via Amerika (Een
programma van de A.a.c., .!. juli 1994, Handle
with caret r. ). Hoe het eerst naar Canada ging,
hoe het opgewerkt wordt. de hele loop. En het
werd duldelljk gemaakt. dat de urBnium totaal
bulten kontrole vlei, ondanks het officiAle toezicht
van de I.A.E.A. (International Atomie Energy
Agency. in Wenen). Het was een uitstekend programma
en het heeft veel invloed gehad, niet
bepaald in het voordeel van mr. Hawke. Maar
het gaat dus uiteindelljk om de doller. Men schermt
dan met die kontrolemastregelen, mBar ik geloof
dat zelfs de meeat .lmpeJe Australilr daar niet
in gelooft. Het draait éUaBn om de dollar.
" .... v W4kIWIS """ hWl 1.t4lld(J«llt. H•• "
dat t. v."'I4 t
Er waren altijd vakbonden die een pro.....ranil.l'n
stsndpoot hadden. Op dit ogenbiik zijn er veI'8chii·
lende vakbonden, die met mijnen te maken hebben,
die \r66r uranium zijn.. Maar er ziJn ook vakbonden,
die met uranium te maken hebben, die feller
worden tegen uranium. Oet zijn de spoorwegbonden,
de bonden van elektriciëns. Elke mijn heeft elektri·
clteit nodiga En het is wel eens 'Voorgekomen,
dat Mary Kathleen gettopt werd doordat de
elektriciëns staakten. De mensen die sociale
gevoelens hebben, ook onder de vakbonden, die
echt gevoel hebben voor hun leden, die weten
dat hu1 werkers geVBBl' oplopen voor hun gezDoo.
held, en dle zeggen het ook. Daar wordt niet.
altijd naaf geluisterd, maar het wordt wel gezegd..
,tiM' dat .. .. t~.pICl42 met _ je .. hf.t
b.gin .... J
1..,1 1 -.1
I ../ I //
\__/ \_..... /
-_...... _'_1lIII"
i::::': l --
rrii_d rMUaetl__,..""t
i:=:t---
Na een z.k.re tijd
v.r.nd.rt dit neutràn in ..n proton, ....rblj
ook een elektron uit d. kern wordt wegg.sch.ten
(bêtastr.lIng). H.t nieuw ge.omle .l....nt i.
heliwn-3, met twee protonen en êên neutron in de
kern. Dit veranderen van het ene element in het
and.r. noemt men radioa~tief verv.l.(figuur 2)
~ ~ .
Het .o':;;n v.n tr1t1um'i.·\ót onV•...;:;'d.1ijk.
g.volg v.n het in g.bruik hebb.n v.n k.rnr••Ktor.n.
In een kernreaktor is een kontinu neutronenbomba-rdement
aan dp. gang. OOOrdat neutronen geen
elektrische lading hebb.n (neutraal zijn) kunnen
ze gemakkelijk in "de kern van een atoom binnen
drfngen. En aang.zlen de splijtstofk.rn ••n ••n
reaktor _tal geheel omgeven fs met water (2
atcmen waterstof en 1 atoom zuurstof ,er watermolekule),
is het geen wonder dat neutronen in
w.terstof.tomen ge.ang.n worden. Om a11.rl.i
redenen moet van tijd tot tijd het reaktorwater
g.de.lt.lIjk v.rverst worden. De ndloaktlev.
deeltjes kurmen grotendeels uit het ververste
water gefilterd worden,tr1tium echter nieta
. Chemisch gezien Is tritlUll gelijk aan gewon.
waterstof. Er Is dan ook geen betaalbare 1lI09.lIjkheid
om tritiulI uit h.t reaktorafvalwat.r t.
h.l.n. Dus w.rdt h.t g.loosd fn h.t oppervlaktewat.r.
Een ander d..l g••t 9Os,o,,"ig of in w.te....
d.mp d. schoorste.n ui t.
WAT IS HET GEVAAR VAN TRITIUM.
Hiervoor hebb.n we al gezien d.t trltlUII chemisch
g.zien zfch h.tz.lfde gedra.gt als gewon. waterstof.
Ons lichaam bestaat voor 70 %uit watert
wat opg.slag.n is in lichaamsc.ll.n. In I.d.r.
cel zitten .rf.lljkheidsmolekul.n.dl. Ieder ....r
opgebouWd zijn uit miljarden atomen. Een groot
d..l de.rv.n .Ijn ...terstof.t....n. Door h.t
chemisch gelijk zijn. kunn.n .r dus ook tritiumatanen
tussen zitten. Door het verval van tritium
naar helhn-3 kunnen erfelijkheidsmolekulen
ernstig beschadigd of verbroken worden. In gewone
lichaamscellen kan dit het begin van kanker zijn,
terwijl in Yoortplantingseellen ernstige gevolgen
voor het nageslacht kunnen optreden. Ook de
bij h.t v.rv.l van tritiulI .rijkomende (zwa~ke)
biltastroling k.n dergelijk. b.sch.digingen ve....
oorz.k.n. De h••r Nig.l Hare, een Eng.ls. OIld.r-
•oek.r di. zich in N.derl.nd met tritiumond.rzoek
bezig houdt, v.rtelt In het Belgisch. blad 'HullICl"
het volgende : !lEen Amerikaans onderzoek op muizen
toont aan dn er tot in de tiende generatie
.rfelljk. afWijkingen optreden door triti....
Testen op ratten leren dat de geslachtscellen
word.n aanget.st en In J.pan Is vijf j.ar g.l.d.n
ontdekt dat zelfs bij minieme dosissen chromosonale
afwijkingen voorkomen." Einde cita.t.
Voor klnd.ren zi.t het .r o.k nl.t vrolijk uit,
doordat ze een enorme celgroei hebben. De in die
cellen gebond.n waterstofsam.nst.lling zal gelijk
zijn aan de waterstofs811enste11 'ing van het drinkwater
en het voedsel uit hun groeiperiode.
De hoe...lh.ld tritiUll In het milieu neemt .lle.n
maar tOl. En aangezien niet alleen de mens t maar
alles wat leeft, op deze mnier bedreigd wordt,
moet j••r nl.t gek van opkijk.n .ls er ook .oor
mens en dier gevaarlijke bakterHin en virussen
ontstaan.
HOE LANG BLIJFT TRITIUM GEVAARLIJK EN HOEVEEL
MAG ER GELoosb WORDEN.
0lIl uit te drukken hoe l.ng ••n stof r.diOaktlef
blijft, gebruUt llen de tenn halveringstijd.
Hiermee bedoelt men d. tijd die nodig is om .an
een rad10aktieve stof de helft van de atomen te
laten vervallen tot een andere stof. Voor tritium
is dat 12,35 ja.r. Ou. van !en grall tritilllll Is
na 12 t 35 jaar nog een halve gram over. de andere
helft is dan in helium-3 v.r.nd.rd. om d. r.dioaktivlt.lt
van ..n stof uit te drukk.n g.bruikt
"men de eenheid curie. (êên curie is die hoeveel ...
heid van een radioaktieve stof.. waarin 37 miljard
atomen per seconde vervallen tot een andere stof.)
Volg.ns .en tab.l .p p.g. 279 van h.t boe~ "Toekomstige
energ;esituatie in Nederland ll
lUitgave
••n de v.reniging .an di rekteuren ••n ••ktriciteitsbeclrlj••n
in N.derland, samengesteld door
Arnhems. fnstellingen .n .l.ktriciteitsbedrijven),
loost d. k.rncentr.l. in 80rss.le (470 1IIIe) 500
curie tritium per jaar in het koelwater en 50
curie per jaar in de lIJcht. Een grote k.erncentra1e
van 1000 MWe ZOU aan trit1wn 1000 curie in het
ko.lwater .n 100 curi. In de luoht 10zen.De••
cijf.rs lfjk.n mij ve.l t. optimistisch. De l

HEBBEN WE STRAKS NOG IEL DRINKWATER
oe belangrijkste bevoorrading v.n drinkwater
in Zuid-Nederland en de Randst.d komt uit de Maas.
Dok een·groot gedeelte van Belgi. is afhankelijk
van de Maas als drinkwaterleverancier. oe Maas
is een regenrivier, met een gOllicldelde stroomsnelheid
van 2003'" Isec. Dit komt per jaar neer
op 6.3 miljard 11 • Maar juist omdat het een regenrivier
is. zal fn droge winters en zomers de doorstroming
minima.1 zijn. En a.n die rivier drelgr
het grootste ke....park van Europa geplaatst te
worden. oe situatie is nu dat er een k'heine reaktor
van 226 MWe (5. zo groot als Dodewaard)
in het Franse Chooz staat. Da.r vlakbij staan 2
reaktoren in het Belgische Tihange. v.n ieder
ongeveer B70 1IIe. Dan is er nog een kleine proefreaktor
in Jul1ch. aan de Roer. ATle 4 lozen ze
op de Maas. Hoe kritiek de chemische. thel'llische
.n nukleaire vervuiling nu al is. kwam op ....mdag
16 april 1984 tot uiting in het volgende bericht
op teletekst van de BRT:
"Nederland dreigt de baggerwerken op de Schelde
st11 te leggen. als ons land de afspraken over
1!l1lOCI
oir S , I , , • • Ia l1 III
~1o.~1I_4llII~.
'0 '0
o
/~
L.
K.G. Paulus.
....
~1'4.
/
/
. ---------7
/ .
/
/ •
/ ,
V1 ,
o
000
on
',GELIJKE ONGEHOORZAAMHEID~~:~'nacht van 4 op 5 oktober is in Dubbeldam
o
CONFERENTIE OVER BUR Een berichtje van Onkruit en Haal het leger
O ;
ingebroken in een MIBO IIagazijn (MIBO is
Het gaat er nu toch naar lIitlien dat deze conferen...
Materiaal voorziening in Buitengewone
O tie zal doorgaan.oe eers~ keer dat dit voorstel werd Qnstandigheden). Eerder gebeurde dit al in
O. gedaan was in het LONK-overleg(Land.Overleg Non-Koope- tlnnen en N....nsdorp (2x). Tiel en Hoogwoud.
ratiel.Oit overleg, zie overigens AFVN.. no 19 ,omvat- Bij deze eerdere inbraken Is voor enkele
te radikale delen van de verdesbeweging die trachtte
honderden duizenden guldens aan medies nade
vredesbewegingen op een wat meer radikalere 1ijn te teriaal buitgemaakt. Er wordt voortdurend
·0
00·
·0'
krijgen dan die door het KKN werd gevoerd.Trouwens zo beweerd dat MIBO's vooral bedoeld zijn voor
ontzettend radikaal waren die akt1es niet: Betaal-nfet vredesrampen.. Een aktie tegen MIBOls is een
mee betekende het ;nholJden van een deel van je belasting aktie tegen oorlogsyoorberéfdfng. Het hoofd
~~ .werk-niet-_ betekende een besmet verklaring van der MIBO's op het ministerie van WVC zegt
de (bouw-)bedrfjven die zouden meewerken aan Woensdrecht onOIWonden: ti de taak van onze afdelin9 iS
'0
.,0
'0 .0,
.0'
o,O~
o
het debiet en de kw.liUU van het M......ter niet 000
naleeft. Het uitbaggeren van de Schelde is van
vit..1 belang voor de Antwerpse haven. oen Haag
....gt een Maas-debiet v.n minstens 50 kubieke 0
...ter per seconde .an de Nederlandse grens. Hier-" 0
voor Is de bouw nodig ..n een stuwd... 1n het
Maasbekken. Fr.nkrijk heeft ons land beloofd ·0
....tregelen te nemen als het debiet van de Ha.s 3
~~tt~~ kerncentrale in thooz onder de 22 m Isec.
Je zou toch mogen veronderstellen dat er niet
meer gedacht kan worden aan uitbreiding van het
aantal raaktoren. Vergeet het ....r. Tihange 3
is in aanbouw en bij Chooz "orden 4 reaktoren
van ieder tussen de 1300 en 1600 lIIe gebouwd.
Als tussen het jaar 1990 en 2000 .lle acht die
centrales 4000 curie per j.ar aan trltillR lozen, 0
dan heb je 6,5 milj.rd kubieke meter water nodig . ti
om OP die 5 nanocurie per liter te komen. Bij de' '
huidige doorstroming kIlO je dan .1 0.2 lIilj.rd o
kubieke meter tekort: En dan heb je het nog niét '0
eens over de g I 10 eurie sterk radloaktieve
o
o '
'0'
o
stoffen die per centr.le in de Maas geloosd
worden. En ook niet over chemische en thermische
vervuiling door die zelfde centr.les. En niet
over calamiteiten en het .isselende Maas-debiet.
Goed. de Ma.s is dan afgeschreven als drinkwater- ..
rivier.Maar dan hebben we het IJsel_r toch nog 700
Mis:! De no-nonsense reger1ngsfrikties en hun
kabinet willen vier supercentrales van ieder . ·0
ongevaer 1000 HWe aan datzelfde IJselmeer pla.tsen. '. O·
Het IJsel...... is een plas w.ter zonder een grote ' 0
doorstroming. "aarin dus een sterke opeenhoping Ó
van tritium zal plaatsvinden. D.g IJselmeer. 0
Dan g.an we ....r zeewater ontzilten (met behulp 0
van kernenergie). Maar tussen de j.ren 1990 en 0
2000 ziet het er voor de Noordzee ook niet al te
best uit. Daar lozen dan B centrales vi. de Maas
op, 6 centrales vi. de Schelde. 4 centrales via
het IJselmeer en .Ile Zwitserse en Duitse centr.­
les vi. de Rijn. Elbe en Wezer. In die tijd zal
ook de te heropenen opwerkingsf.briek Eurochemie
(belgi.) tienduizenden curies tritiUII per jaar
op de Noordzee lozen. Dok oen gedeelte van het
geloosde tritium van de opwerkingsf.brleken te
Windse.le (Sell.field) en La Hague zal in de
Noordzee terecht k_n. .
Als hulPillddel in de strijd tegen de zure regen ·.0 .
wordt nu kernenergie a.ngedragen. Maar wie heeft ,. 0
er ... radioaktleve regen gevraagd 7 Toekomstige
toename v.n kanker. geboorteafWijkingen of onbe- '0'
tenele ziekten zullen nooit .....ijs....r aan triti,.,.l·
toegeschreven kunnen worden. TritiulI laat ~een ' Ó
sporen na. het blijft de grote onbekende l.l ~ 0
.. 0
0.'
. 0
'0
00 0 000
00 0.0 '00
Voor verdere informatie over tritium:
T;UTlU:, I~J DE &1·)SFEE.:z, een literatuurstudie
:)r. G. van

MANIFESTATIE EMMELOORD 22-9
Hel "lewe gezicht van de AKS
Na de versukkel1ng van de AKS ( ln de pers al
uitgebreid aan de orde gekOllen) , werd liet wel
weer eens U-jd voor een wedergeboorte (OOk 011­
dat ons ekonOlllles nrltentje in Den Haag er
vier nieuwe kerncentrales bij w11 bOl*en).
De bevall1ng zou plaatsvinden in E_100rd, al·
waar de NOP boeren en liet Landelijk PlatfOnll
tegen Kemenergfe een grootse lllanlfestatte hadden
opgezet (begroot op f 48.000).
Op de plaats van best8rlllf"9 aangekomen werden
wij door maar liefst 5 jongetjes/lMnnetjes, IlIet
rode lIrft:1andjes lJII, naar onze pluts verwezen.
Hier tel fk nog nfet eens de politie bij, Een·
malll op de ~nbaan aangekOllll!n. die een beetje
I)odewur(ls 1Il1ndel!d (hetgeen weer wat goecl1laakte)
kreeg lIIen een volledig overzicht van het terrein.
Het brede skale van aanwezige milieugroepen
deed lIij een beetje aan het No Nukes
festival denken (hopelijk dft keer geen pornobaas
orgllnhator dfe de opbrengst achterover
drukt). De DI1lanfsatle hd gegokt op flin1maal
zo'n 10.000 bezoekers en gehoopt op \leel meer.
Over de gehele dag zullen er niet neer dan
3000 mensen zijn gekmen.
Dit heeft ffllllncieel nogal wat prob18lllen g~even
en het zfjn geen geruchten dat er een g;1t vlln
f 15.000 h. Daaran verbaasde het mfj nogal 0lII
het podll1ll bevoHt te zien door professfonele
bands zoals Harry Huskee en Johny OelllOnte en
de huplah's, ....rbiJ de lutsten het ook nog
presteerden om tijdens hlill optreden nog even
• te roepen. dit ~w1j toch ook ttl'llen Ul"rlW.pens
wa~', want liet is toch In.1II1 Hn pot net.
Alweer hllII de overMnkOlllSt .t No Huk" naar
voren. U: vrelg ,.ij I' of het P1lt'o", door
IIfddel ....n jarretelgordels (hup1l1l) etc. Mn
br&der r'bl1ek wil bere1ken. Van nieuwe ·strabgfeen
en 0' plannen heb ik niets IIIMJ1:t,
wel een IIfddagj. uft VOOl" de AICB lIl!t een hapje,
Mn dnnkje, .en 1lUZ1ekJe en dan nog 11111euvrfendelfjk
bezig zijn ook.