Protocol VBI's - NVAO

Protocol VBI’s
Nederland
oktober 2007
Parkstraat 28 | Postbus 85498 | 2508 CD Den Haag
P.O. Box 85498 | 2508 CD The Hague | The Netherlands
T +31 (0)70 312 2300 | F +31 (0)70 312 2301
info@nvao.net | www.nvao.net

Inhoud
1 Inleiding 3
2 De lijst van VBI’s 4
2.1 De criteria voor plaatsing op de lijst 4
2.2 Ervaringen van/met VBI’s 8
2.3 Werkwijze bij plaatsing op de lijst 8
3 De beoordeling van visitatierapporten 9
3.1 Onafhankelijkheid van de panelleden en het proces
van beoordeling 10
3.2 Samenstelling panel 10
3.3 Beoordelingsprotocol 10
3.4 Referentiekader 11
4 Evaluatie van dit protocol 11
pagina 2 | NVAO | Protocol VBI’s | Nederland |

1 Inleiding
In de procedure van de accreditatie van bestaande opleidingen hebben de
Nederlandse wetgever en de Vlaamse decreetgever een belangrijke plaats
ingeruimd voor organisaties die buiten de NVAO staan: in Nederland de
Visterende en Beoordelende Instanties (VBI’s) en in Vlaanderen de evaluatieorganen.
Deze organisaties visiteren en beoordelen de opleidingen die
geaccrediteerd moeten worden. Voor de organisatie van de visitaties heeft de
Nederlandse wetgever geopteerd voor het marktmechanisme, waarbij instanties
(VBI’s) die los staan van de instellingen en hun koepelorganisaties opleidingen
beoordelen. In Vlaanderen heeft de decreetgever de beoordeling van opleidingen
die worden aangeboden door ambtshalve geregistreerde hogeronderwijsinstellingen
toevertrouwd aan de twee koepelorganisaties, VLIR en VLHORA.
Wel is daar voorzien dat een externe instantie de onafhankelijkheid van de panels
bewaakt.
De basis voor het uitvoeren van visitaties is het accreditatiekader bestaande
opleidingen hoger onderwijs van de NVAO. Onder de regie van de VBI’s en de
evaluatieorganen komen panels (visitatiecommissies) tot een oordeel over de
kwaliteit van de beoordeelde opleidingen. Dit oordeel leggen zij vast in een
visitatierapport. Om de verbeterfunctie van het kwaliteitszorgstelsel te handhaven,
moeten de panels in de gelegenheid zijn oordelen en aanbevelingen te geven over
gevisiteerde opleidingen. Uiteindelijk moet een eindoordeel worden gegeven op
grond waarvan een instelling voor een specifieke opleiding een accreditatiebesluit
kan vragen bij de NVAO. De NVAO moet op basis van het visitatierapport een
eigenstandig oordeel kunnen vellen over de vraag of een opleiding aan de criteria
voor basiskwaliteit voldoet. Vanwege de vitale functie van het visitatierapport voor
de uiteindelijke accreditatie is het van groot belang dat de VBI’s, de
evaluatieorganen en de door hen ingestelde panels aan kwaliteitsvoorwaarden
voldoen.
De Nederlandse wet 1 schrijft voor dat de NVAO jaarlijks een lijst opstelt van
organisaties die naar het oordeel van de NVAO voldoen aan criteria om visitaties
te kunnen uitvoeren. Hiermee wordt aangegeven dat deze VBI’s potentieel in staat
worden geacht om visitaties uit te voeren die resulteren in rapporten die de NVAO
in staat stelt tot een oordeel over de aanwezigheid van de basiskwaliteit te komen.
Deze lijst is dus een hulpmiddel voor de hoger onderwijsinstellingen bij de keuze
van een VBI (relevant in Nederland, omdat uit meer VBI’s kan worden gekozen).
Dit protocol beschrijft de wijze waarop de NVAO beoordeelt of een VBI op de
jaarlijkse lijst wordt gepubliceerd. Het gaat hier dus alleen om de Nederlandse
situatie. Tevens bevat het protocol de werkwijze van de beoordeling van
visitatierapporten behorend bij Nederlandse accreditatieaanvragen.
1
Art 5a.8a van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek
pagina 3 | NVAO | Protocol VBI’s | Nederland |

In de Nederlandse situatie biedt de NVAO de mogelijkheid aan instellingen om een
toets nieuwe opleiding aan te vragen, vergezeld van een rapport van een VBI.
Aan een VBI die een beoordeling uitvoert voor een toets nieuwe opleiding worden
dezelfde eisen gesteld als beschreven in dit protocol. Aanvullend hierop dient bij
een toets nieuwe opleiding de VBI het in te zetten panel voor de beoordeling
vooraf te laten accorderen door de NVAO. Zie ook de handreiking toets nieuwe
opleiding hieromtrent.
De Vlaamse werkwijze wordt niet beschreven in dit protocol. Wat Vlaanderen
betreft wordt verwezen naar onder andere het “gezaghebbend advies” dat de
NVAO heeft verleend aan het VLIR-VLHORA visitatieprotocol.
Dit protocol is in eerste versie vastgesteld op 1 juli 2003 en vervolgens jaarlijks
aangepast op basis van voortschrijdend inzicht. De huidige versie is het resultaat
van ervaringen op basis van de behandeling van enkele honderden aanvragen
voor accreditatie en toets nieuwe opleiding.
2 De lijst van VBI’s
Uitgangspunt voor het beoordelen van de kwaliteit van de VBI’s is de instellingen
een indicatie te geven over de waarschijnlijkheid dat de desbetreffende VBI een
visitatieprocedure tot een goed einde kan brengen. Uiteraard kan vooraf geen
garantie worden gegeven, maar wel kan duidelijk worden gemaakt dat de
inhoudelijke en procedurele randvoorwaarden door de desbetreffende VBI goed
kunnen worden ingevuld. Om op de lijst te komen moet een VBI immers aantonen
dat zij aan de criteria voldoet of kan voldoen.
2.1 De criteria voor plaatsing op de lijst
2.1.a Onafhankelijkheid VBI
De VBI functioneert in onafhankelijkheid van opleidingen en instellingen van hoger
onderwijs.
Toelichting: voor de NVAO geldt als één van de zwaarste procedurele criteria dat
het oordeel over de kwaliteit van de opleidingen in onafhankelijkheid tot stand
komt. De VBI moet dan ook aantonen dat de instellingen waarvan opleidingen
worden beoordeeld geen invloed hebben op de beoordelingen die door de VBI
worden uitgevoerd. Hiertoe moeten in ieder geval de statuten en de samenstelling
van bestuur en directie aan de NVAO worden overgelegd. De VBI moet aantonen
hoe is gewaarborgd dat er geen belangenverstrengeling ontstaat door advieswerkzaamheden.
De VBI zal ook inzicht moeten verschaffen in de aard van de
advieswerkzaamheden en haar klantenbestand. In elk geval moeten de adviesrelaties
met de te beoordelen opleidingen en instellingen worden vermeld en moet
duidelijk worden gemaakt wat de aard van de werkzaamheden en de periode
waarin deze hebben plaatsgevonden, is geweest.
pagina 4 | NVAO | Protocol VBI’s | Nederland |

2.1.b Samenstelling panels
Bij de samenstelling van de panels kunnen vier dimensies (aspecten) worden
onderscheiden:
i) onafhankelijkheid;
ii) deskundigheid;
iii) breedte (i.e. scope / dekking van de volledige opleiding);
iv) gezaghebbendheid.
Als bijlage is een formulier opgenomen die de VBI’s kunnen gebruiken om de
deskundigheid van het panel op een efficiënte manier aan te tonen.
Onafhankelijkheid panels
Met betrekking tot de onafhankelijkheid van de panels gelden de volgende
voorwaarden:
a) panelleden hebben geen zakelijke noch persoonlijke band (gehad) met de te
beoordelen opleiding (gedurende de afgelopen vijf jaar) en de instelling
(gedurende de afgelopen twee jaar);
b) een VBI-panel dient minstens uit vier leden te bestaan. Bovendien dient een
meerderheid van de leden van een panel geen arbeidsrelatie te hebben met
deze VBI. De rationale voor deze voorwaarde ligt in de kleine markt waarop de
VBI’s opereren. In een aantal gevallen hebben hogeronderwijsinstellingen
langlopende contracten afgesloten met VBI’s voor de beoordeling van een
aantal opleidingen. Het al dan niet kunnen beschikken over een dergelijk
contract beïnvloedt sterk de economische leefbaarheid/positie van de VBI.
Bij het beoordelen van dossiers en de analyse van de samenstelling van de
panels is het inzicht gegroeid dat een combinatie van een structurele
langlopende samenwerking tussen een instelling en een VBI, samen met
visitatiepanels die in meerderheid bestaan uit medewerkers van deze VBI de
onafhankelijkheid van het beoordelingsproces kan ondergraven;
c) medewerkers van een VBI die advieswerk of een nulmeting bij een opleiding
verrichten of de voorbije vijf jaar hebben verricht en andere in dezelfde periode
door de VBI hierbij ingeschakelde personen, kunnen geen deel uitmaken van
een panel dat voor de beoordeling van deze opleiding wordt ingesteld;
d) de VBI hanteert een model onafhankelijkheidsverklaring te ondertekenen door
panelleden en secretarissen waarin de hierboven beschreven criteria zijn
opgenomen.
Deskundigheid
Inzake de deskundigheid van de panels gelden de volgende criteria voor de
samenstelling van de panels:
a) werkvelddeskundigheid. Werkvelddeskundigheid kan worden ingebracht door
(een) vertegenwoordiger(s) van het afnemende werkveld. Bij alle hboopleidingen
dient in het panel werkvelddeskundigheid aanwezig te zijn; bij woopleidingen
voor zover dit relevant is;
b) vakdeskundigheid. Vakdeskundigheid dient te worden ingebracht door
personen die vertrouwd zijn met de meest recente (bij voorkeur internationale)
ontwikkelingen in het vakgebied en/of bijdragen aan de uitbouw ervan en die
vertrouwd zijn met het lesgeven en de beoordeling en toetsing van studenten
minstens op het niveau/ oriëntatie van de te beoordelen opleiding. Bij alle
opleidingen dient in het panel vakdeskundigheid aanwezig te zijn;
pagina 5 | NVAO | Protocol VBI’s | Nederland |

c) onderwijsdeskundigheid. Er dient in de panels onderwijsdeskundigheid
aanwezig te zijn om de in de opleiding gehanteerde onderwijsconcepten en
methodieken op een wetenschappelijk onderbouwde manier te beoordelen.
Het gaat hierbij bijvoorbeeld om afstandsonderwijs;
d) studentgebonden deskundigheid. De student die deel uitmaakt van het panel
dient een relatie te hebben met de aard van de te beoordelen opleiding en
dient qua leeftijd representatief te zijn voor studenten die de te beoordelen
opleiding volgen;
e) visitatie- of auditdeskundigheid, blijkend uit bijvoorbeeld deelname aan
trainingen en/of eerdere visitatie(s).
f) internationale deskundigheid is altijd wenselijk maar noodzakelijk voor
opleidingen die zich internationaal profileren
Breedte (dekking/scope)
Inzake de breedte van het panel gelden de volgende criteria:
a) prioritair is de aanwezigheid van vak- en/of werkvelddeskundigheid, zoals
hierboven aangegeven over de hele breedte van de opleiding;
b) wanneer sprake is brede bacheloropleidingen, interdisciplinaire opleidingen en
geclusterde opleidingen moet uit de beschrijving van de werkwijze duidelijk zijn
hoe aan de deskundigheidseisen is voldaan;
c) de capaciteit van het panel om te oordelen over het kwaliteitszorgstelsel;
d) de capaciteit van het panel om de opleiding in een internationale context te
plaatsen en te beoordelen.
Gezaghebbendheid
Voor panelleden geldt dat zij voor de functie die ze vervullen in het panel (vak-,
werkveld- en onderwijsdeskundigheid) de noodzakelijke erkenning genieten zodat
hun oordeel door de opleiding wordt aanvaard en als een meerwaarde wordt
beschouwd.
De VBI legt een lijst voor van panelleden die visitaties hebben verricht, dan wel
bereid zijn om in de toekomst visitaties te verrichten.
Het leiding geven aan, c.q. begeleiden van panels vergt speciale aandacht.
De NVAO eist van de VBI expliciete garanties over de goede voortgang van de
werkzaamheden van de panels. Die garantie kan onder meer blijken uit de kwaliteit
van de beoogde voorzitters en secretarissen van de panels.
2.1.c Kwaliteitssysteem VBI
De VBI beschikt over een systeem van interne kwaliteitszorg.
Toelichting: van een VBI die garant moet staan voor kwaliteitsoordelen, mag
worden geëist dat zij over een effectief kwaliteitssysteem beschikt. Dat wil zeggen
dat het proces van visitatie, van beoordeling en van rapportage structureel wordt
geëvalueerd en kan worden bijgesteld. De VBI moet inzicht geven in het gebruikte
kwaliteitssysteem. Onderdeel van het kwaliteitssysteem is de bewaking van de
visitatie- of auditdeskundigheid van het panel.
2.1.d Beoordelingsprotocol
De VBI beschikt over een beoordelingsprotocol, dat in ieder geval bevat:
pagina 6 | NVAO | Protocol VBI’s | Nederland |

- operationalisering criteria accreditatiekader;
- operationalisering beslisregels (inclusief beoordelingsschaal);
- werkwijze bij visitaties (waaronder de lijst van te beoordelen documenten: zelfevaluatie,
eerdere beoordelingen en andere);
- wijze waarop vergelijkingen tussen opleidingen worden gemaakt;
- wijze waarop bijzondere kwaliteitskenmerken worden getoetst;
- wijze waarop de rapportage plaatsvindt.
Toelichting: het accreditatiekader dat door de NVAO is opgesteld, is met opzet
globaal gehouden. De NVAO wil daarmee zowel ruimte geven aan het eigenmeesterschap
van de instellingen van hoger onderwijs als aan de professionaliteit
van de VBI’s. De VBI moet dus in staat zijn om het accreditatiekader te vertalen in
operationele criteria.
De VBI geeft tevens aan hoe de visitaties verlopen (tijdschema, gesprekspartners,
voorbereidingen), op welke wijze de beslisregels zullen worden toegepast en hoe
de rapportage plaatsvindt. Onderdeel van de werkwijze is de noodzaak om
separate oordelen te geven over de verschillende vormen van de opleiding (voltijd,
deeltijd, duaal of andere vormen) en over de verschillende vestigingsplaatsen.
In de accreditatiewetgeving is voorgeschreven dat in het visitatierapport
vergelijkingen met andere opleidingen (kunnen) worden gemaakt, zo mogelijk in
internationaal perspectief. Nu niet langer voorgeschreven is dat visitaties per
discipline moeten plaatsvinden, maar dat elke opleiding op het door haar gewenste
ogenblik het proces om tot accreditatie te komen, in gang kan zetten, moet de VBI
zorg dragen voor een beoordeling van een opleiding in de context van de
discipline. Worden méér opleidingen in één keer gevisiteerd dan wordt de omvang
van het probleem geringer; in alle gevallen moet echter gezorgd worden voor
adequate vergelijkingen, zoals bedoeld in de WHW, artikel 5a.8 lid 3. Dat kan door
benchmarking, door de samenstelling van het panel, of door samenwerking te
zoeken met andere VBI’s.
2.1.e Internationale accreditatieprocedures
De VBI betrekt de NVAO bij het opzetten en vormgeven van beoordelingen van
opleidingen met een internationale dimensie. Het gaat hierbij enerzijds om
beoordelingen in samenwerking met buitenlandse kwaliteitszorg- of
accreditatieorganisaties en anderzijds om beoordelingen van opleidingen
aangeboden in samenwerking met buitenlandse instellingen.
Toelichting: De internationale dimensie van accreditatie is voor de overheid, de
instellingen en de NVAO erg belangrijk. De NVAO tracht daarom onder meer om
de wederzijdse erkenning van accreditatiebesluiten internationaal tot stand te
brengen en uit te breiden. Hierbij is het belangrijk dat internationale
beoordelingsprocedures goed verlopen en volledige transparantie over de
gevolgde werkwijze noodzakelijk is. Wat betreft opleidingen aangeboden in
samenwerking met buitenlandse instellingen (gezamenlijke opleidingen, Erasmus
Mundus-opleidingen, dubbele/meervoudige diplomeringen, ...), dient dit te
gebeuren volgens de door het European Consortium for Accreditation in higher
education (ECA) goedgekeurde 'Principles for accreditation procedures regarding
joint programmes'.
pagina 7 | NVAO | Protocol VBI’s | Nederland |

De hier boven beschreven elementen vormen samen het beoordelingsprotocol.
De VBI legt dit beoordelingsprotocol voor aan de NVAO.
2.1.f Referentiekader
De VBI beschikt over een beschrijving van de wijze waarop tot een
domeinspecifiek referentiekader wordt gekomen.
Toelichting: naast de algemene kwaliteitskenmerken die onderdeel uitmaken van
het beoordelingsprotocol geldt voor elke soort opleiding dat zichtbaar moet worden
gemaakt op welke wijze de domeinspecifieke kwaliteitseisen worden gedefinieerd,
geoperationaliseerd en getoetst. De VBI moet waarborgen dat dit domeinspecifieke
referentiekader op een zorgvuldige en adequate wijze tot stand komt.
Daarbij wordt in elk geval aangesloten bij de eisen die door (buitenlandse)
vakgenoten en de beroepspraktijk aan een opleiding in het desbetreffende domein
worden gesteld. Belangrijke ankerpunten kunnen zijn: eerdere visitatie(s) en de
daarbij gebruikte referentiekaders, raamplannen (zie bijvoorbeeld geneeskunde),
beroepsprofielen, competentiecatalogi, wettelijke eisen voor beschermde beroepen
en dergelijke.
2.2 Ervaringen van/met VBI’s
De Nederlandse wetgever heeft het accreditatiestelsel ‘open’ gemaakt. De markt
voor opleidingen is open, omdat het hogeronderwijsbestel is
gedeïnstitutionaliseerd: in beginsel moet een instelling aangeven of men
accreditatie op bachelor- of masterniveau wil en of men een wo- of hbo-oriëntatie
nastreeft. De markt voor VBI’s is eveneens open: in beginsel heeft elke instelling
de keuzevrijheid om met een Nederlandse of een buitenlandse VBI in zee te gaan.
De NVAO kan hierdoor worden geconfronteerd met verschillende werkwijzen,
ervaringen en kwaliteiten. De door de NVAO op te stellen lijst is dus een
hulpmiddel voor de instellingen, maar meer ook niet.
Inmiddels is een belangrijk aantal VBI rapporten door de NVAO beoordeeld.
De ervaringen met deze VBI rapporten worden meegenomen bij plaatsing op de
lijst. Op de lijst wordt aangetekend of de plaatsing op de lijst is gebeurd op basis
van protocollen en handboeken alleen, of ook op basis van praktijkervaring en een
audit (zie paragraaf 2.3).
2.3 Werkwijze bij plaatsing op de lijst
In paragraaf 2.1 is in extenso aangegeven welke documentatie een VBI moet
voorleggen aan de NVAO om op de VBI-lijst geplaatst te kunnen worden.
De NVAO vraagt bewijsmateriaal over de onafhankelijkheid van de VBI (2.1.a), de
model-onafhankelijkheidsverklaring voor panels (2.1.b) en het inzicht in de
mogelijkheden van de VBI om de panels samen te stellen (2.1.b), het door de VBI
gebruikte kwaliteitssysteem (2.1.c), het beoordelingsprotocol (2.1.d) en de door de
VBI te gebruiken werkwijze om tot een domeinspecifiek referentiekader te komen
(2.1e).
De NVAO voert met de VBI een gesprek op basis van de voorgelegde
documentatie, waarbij - indien relevant - ook de ervaring van de NVAO met de
pagina 8 | NVAO | Protocol VBI’s | Nederland |

desbetreffende VBI aan de orde wordt gesteld. De NVAO geeft vooraf de agenda
van dit gesprek aan. In het gesprek komen in ieder geval aan de orde:
– de onafhankelijkheid waarbij ook aan de orde wordt gesteld - indien van
toepassing - de wijze waarop de VBI beoordelingsprocessen en advieswerkzaamheden
scheidt;
– de wijze waarop de VBI het beoordelingsproces vorm geeft, en met name hoe
wordt gewaarborgd dat de lat op de juiste hoogte wordt gelegd;
– het kwaliteitssysteem van de VBI, waarbij onder andere protocollen,
referentiekaders en het archiefsysteem aan de orde zijn;
– de kwaliteit van de door de VBI’s ingezette panels.
In aanvulling hierop zal de NVAO vanaf 2005, bij VBI’s waarvan inmiddels
rapporten zijn beoordeeld, ook audits uitvoeren. Door middel van deze audits
toetst de NVAO de administratieve processen van de VBI om te verifiëren of de
informatie in het informatiedossier correct is en overeenkomt met de praktijk. Het
auditteam van de NVAO bestaat uit medewerkers van de NVAO, aangevuld met
één of meerdere externe leden. Het auditbezoek duurt ongeveer een halve dag.
Tijdens dit bezoek spreekt het auditteam met één of meer secretarissen, één of
meer panelleden (niet in dienst van de VBI), de verantwoordelijke(n) voor het
kwaliteitssysteem en de directie van de VBI. Het auditteam kan
accreditatiedossiers inzien (papieren/ electronisch). De VBI moet audittrails
kunnen tonen van de accreditatiedossiers waar het auditteam om vraagt.
De eerste audits zullen plaatsvinden in het najaar van 2005. De desbetreffende
VBI’s zullen daarna opnieuw worden geaudit in 2008.
De audit resulteert in een auditrapport waarin per onderwerp van dit protocol wordt
aangegeven of de VBI voldoet. Indien de VBI niet voldoet, wordt dat met feiten
onderbouwd (compliance report). Voorafgaand aan de vaststelling van dit rapport
zal het ter correctie van feitelijke onjuistheden worden voorgelegd aan de
desbetreffende VBI.
Het bestuur van de NVAO beslist over het verzoek tot opneming op de lijst. Een
positief besluit voor plaatsing op de lijst kan plaatsvinden onder voorwaarden,
zoals monitoring van de gemaakte afspraken.
De lijst wordt jaarlijks opgesteld. De datum voor publicatie is 1 januari. De NVAO
maakt de deadline voor indienen van de aanvraag tijdig bekend, onder andere via
haar website.
3 De beoordeling van visitatierapporten
Voor de NVAO geldt uiteraard: the proof of the pudding is in the eating. Niet alleen
de plaatsing van de VBI op de lijst is belangrijk, maar vooral de wijze waarop onder
regie van een VBI de visitaties plaatsvinden. De NVAO moet op grond van de
rapportage tot een eigenstandig oordeel over al dan niet accreditatie kunnen
komen. Ook hier gaat het dus om het toetsen van inhoudelijke en procedurele
zorgvuldigheid en juistheid.
pagina 9 | NVAO | Protocol VBI’s | Nederland |

3.1 Onafhankelijkheid van de panelleden en het proces van beoordeling
Alle panelleden hebben een door NVAO goedgekeurde onafhankelijkheidsverklaring
getekend. De voorzitter van het panel heeft daarenboven verklaard dat
de visitatie en het beoordelingsproces in volstrekte onafhankelijkheid hebben
plaatsgevonden.
Toelichting: uit verklaringen van de voorzitter van het panel moet duidelijk zijn dat
het oordeel van het panel over de desbetreffende opleiding in volstrekte
onafhankelijkheid tot stand is gekomen. De visitatie en het beoordelingsproces
moeten onafhankelijk hebben plaatsgevonden, dat wil zeggen zonder beïnvloeding
van de betrokken instelling, de opleiding of andere belanghebbenden. De
ondertekende onafhankelijkheidsverklaringen van alle leden dienen in het rapport
te worden opgenomen.
3.2 Samenstelling panel
De samenstelling en de werkwijze van het panel hebben overeenkomstig de
voorschriften van de NVAO plaatsgevonden.
Toelichting: uit de in het rapport beschreven CV’s moet blijken dat de
samenstelling van het panel de garantie biedt voor de benodigde
onafhankelijkheid, gezag, deskundigheid en breedte, conform de criteria vermeld
in paragraaf 2.1b. In de CV’s moeten opleiding en werkervaring zijn opgenomen,
evenals andere kwalificaties die voor het beoordelen van de kwaliteit van het panel
relevant zijn. In het rapport moet beargumenteerd worden waarom het panel
voldoet aan de eisen van de NVAO. In de panels moet in principe een student zijn
opgenomen.
Indien bij de samenstelling van het panel niet wordt voldaan aan de eisen zoals
beschreven in paragraaf 2.1b, wordt daarvan gemotiveerd melding gemaakt en
wordt duidelijk gemaakt op welke wijze het panel de ontbrekende deskundigheid in
zijn oordeel heeft betrokken. In het rapport wordt duidelijk gemaakt op welke wijze
het adequaat functioneren van het panel is gegarandeerd.
3.3 Beoordelingsprotocol
Het panel verklaart dat de visitatie heeft plaatsgevonden op basis van en
overeenkomstig het beoordelingsprotocol.
Toelichting: uit het visitatierapport blijkt dat het panel het beoordelingsprotocol
heeft gevolgd. Eventuele afwijkingen daarvan worden in het rapport expliciet
vermeld. Uit het rapport wordt tevens duidelijk dat het panel zich over alle
operationele criteria een oordeel heeft gevormd.
Voor de NVAO is de argumentatie van het panel om tot een oordeel te komen van
vitale betekenis. Het panel geeft een deugdelijk en kenbaar onderbouwd oordeel
over de zes door de NVAO gedefinieerde onderwerpen op grond van de in het
rapport opgenomen gemotiveerde en beargumenteerde oordelen over de facetten.
Wanneer er sprake is van verschillende afstudeerrichtingen, moet dit in het rapport
worden opgenomen en waar relevant per onderwerp c.q. facet beargumenteerd.
pagina 10 | NVAO | Protocol VBI’s | Nederland |

Tenslotte geeft het panel een gemotiveerd en beargumenteerd eindoordeel over
de basiskwaliteit van de opleiding. Indien de VBI een inhoudelijke samenvatting
van ongeveer 20 regels opneemt over het eindoordeel van de opleiding zal de
NVAO dit als basis gebruiken in het te formuleren besluit.
Indien een instelling heeft gevraagd om bijzondere kwaliteitskenmerken te
beoordelen, wordt in het visitatierapport, dan wel in een addendum, melding
gemaakt van de wijze waarop het panel tot een oordeel hierover is gekomen.
Onderdeel van deze beschrijving is de wijze waarop het panel de te beoordelen
bijzondere kwaliteitskenmerken heeft geoperationaliseerd en op welke wijze deze
operationele criteria zijn getoetst. Uit het rapport blijkt tevens dat het panel de voor
het beoordelen van de bijzondere kwaliteitskenmerken benodigde expertise bezat.
In het rapport is een vergelijking gemaakt tussen de beoordeelde opleiding en
andere, vergelijkbare opleidingen. Aangegeven wordt op welke wijze deze
vergelijking tot stand is gekomen.
Overeenkomstig het voorschrift in het accreditatiekader verklaart het panel of de
de door de instelling aangeleverde informatie een voldoende basis bood voor de
visitatie en dus voldoende zelfkritisch was.
De VBI dient erop toe te zien dat het panel de beschikking krijgt over eerdere
visitatierapporten en over relevante adviezen/besluiten van de NVAO. Hiermee
wordt beoogd zicht te krijgen op de wijze waarop de opleidingen met eerdere
aanbevelingen en adviezen zijn omgegaan.
De VBI dient in het visitatierapport te vermelden volgens welke versie van haar
protocollen dit tot stand is gekomen, en op welke versie van het protocol VBI’s van
de NVAO deze protocollen gebaseerd zijn. Visitaties dienen plaats te vinden op
basis van het meest actuele protocol VBI’s.
3.4 Referentiekader
Het panel verklaart dat de visitatie heeft plaatsgevonden op basis van en overeenkomstig
het domeinspecifieke referentiekader. Toelichting: in het visitatierapport is
het domeinspecifieke referentiekader opgenomen. Tevens wordt aangegeven op
welke wijze het referentiekader tot stand is gekomen.
Uit het rapport wordt duidelijk dat het panel zich over alle (operationele) criteria van
het referentiekader een oordeel heeft gevormd. Het panel geeft gemotiveerd en
beargumenteerd aan op welke wijze de domeinspecificiteit is betrokken in de
oordelen per onderwerp en in het eindoordeel.
4 Evaluatie van dit protocol
Met behulp van dit protocol beoogt de NVAO de kwaliteit van het visitatie- en
beoordelingsproces te waarborgen en te verbeteren. Kritisch is dat dit proces in
onafhankelijkheid kan plaatsvinden. Op basis van ervaringen met het
accreditatiesysteem in de praktijk zal dit protocol worden geëvalueerd en zonodig
worden bijgesteld.
pagina 11 | NVAO | Protocol VBI’s | Nederland |

pagina 12 | NVAO | Protocol VBI’s | Nederland |