Het Groene Hart nr.2 - Postactieven Belastingdienst Noord-Holland

nummer 2 | juli 2012
Douane
Belastingdienst
Het Groene Hart
Colofon Print 1
Het Groene Hart
Kwartaal uitgave voor post-actieven van
Douane Kwartaaluitgave Nederland voor post-actieven van Douane Nederland
Inhoud
• Op zoek naar de Douane Ambassadeur van het Jaar
• Op zoek naar de Douane Ambassadeur van het Jaar
Belasting & Douane Museum weer open voor publiek
• Samenwerking op de snelweg: Integrale Transport Controles
• desTIJDS: de achtervolging van de Lammie, de Twee van Breda,
‘Professor is de l..’
Breda, ‘Professor is de l..’
• en heel veel meer…
• Belasting & Douane Museum weer open voor publiek
• Samenwerking op de snelweg: Integrale Transport Controles
• desTIJDS: de achtervolging van de Lammie, de Twee van
• en heel veel meer…

Editie 1 | mei - juni 2012
VOORWOORD
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 2
Het Licht Groene op groen Hart
Natuurlijk zitten wij als redactie niet stil om het u, onze lezers, steeds meer naar de zin te maken. De afgelopen maanden
hebben wij hard gewerkt aan een nieuwe vormgeving voor Het Groene Hart, de gratis digitale uitgave voor gepensioneerde
douaniers. Ons magazine oogt nu niet alleen aantrekkelijker, het navigeert bovendien een stuk makkelijker. Wij hopen dat de
restyling u bevalt.
In dit tweede nummer passeren opnieuw interessante vondsten en vangsten de revue – van partijen soft- en harddrugs tot
speelgoedwapens tot namaak-Oranje-shirts. Daarnaast treft u een reportage aan over samenwerking met de politie langs de
Nederlandse snelwegen en een achtergrondartikel over het onlangs heropende, geheel gerenoveerde Belasting & Douane
Museum. Natuurlijk kunt u uw geheugen weer opfrissen met historische verhalen over de wilde achtervolging van de hasjkotter
Lammie, de vrijlating van de Twee van Breda en een uiterst curieuze zaak rond kostbare, oeroude
vruchtbaarheidssymbolen.
Daarnaast presenteren wij u de nieuwe rubriek De Ambassadeur. Wij zijn op zoek gegaan naar collega’s die onze organisatie
op voorbeeldige wijze vertegenwoordigen buiten de ‘groene muren’. De directies van de regiokantoren en het Landelijk
kantoor hebben elk 1 kandidaat voorgedragen, en uit de 10 genomineerden wordt in januari 2013 de Douane Ambassadeur
van het Jaar verkozen. Het Groene Hart heeft ze stuk voor stuk geïnterviewd, en dat heeft prachtige inkijkjes in het moderne
douanevak opgeleverd. De eerste 4 vindt u verderop, de overige volgen later dit jaar.
Wij wensen u veel plezier met deze editie. Heeft u vragen of suggesties, schroom dan niet en mail ons: douane.communicatie@belastingdienst.nl.
Kent u post-actieve oud-collega’s die ook Het Groene Hart willen ontvangen? Zij kunnen een gratis
abonnement aanvragen via hetzelfde mailadres, onder vermelding van hun naam en email-adres.
Namens de redactie,
Harald Meijer
hoofdredacteur

Editie 1 | mei - juni 2012
Kleine 300
kilo coke
onderschept
Maandag 2 april
Collega’s hebben afgelopen week 2 grote
drugsvangsten gedaan. In totaal gaat het om
285 kilo cocaïne. In beide gevallen zaten de
verdovende middelen verborgen in tassen op
de bodem van een container.
Op donderdag 28 maart werd in Rotterdam 175
kilo cocaïne aangetroffen in sporttassen die
achter de deuren van een container waren
geplaatst. De speurhond van de Douane sloeg
aan, toen hij in de buurt van de container
kwam. De container kwam uit Chili; de lading
bestond uit zakken gevuld met een delfstof.
Een dag later troffen douanemedewerkers in
een container in Vlissingen 110 kilo cocaïne aan.
Deze container kwam uit Ecuador en was
gevuld met bananen.
Beide partijen verdovende middelen zijn
inmiddels vernietigd.
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 3
Het Groene Het Licht Groene op Hart groen Hart • nieuws
Drugssmokkel
via
gitaarkoffer
Maandag 2 april
Het Schipholteam, een samenwerkingsverband
van Douane en Koninklijke Marechaussee, doet
onderzoek naar de smokkel van ongeveer 7 kilo
cocaïne die verstopt zat in een gitaarkoffer.
De Marechaussee controleerde een 54-jarige Tsjech
die net was aangekomen met een vlucht uit de
Dominicaanse Republiek. Er was twijfel over het
reisdoel van de man en het vermoeden rees dat hij
drugs smokkelde. Hierop werd het Schipholteam
ingeschakeld.
Intussen troffen douanecollega’s tijdens een vrachtcontrole
van het toestel waarmee de Oost-
Europeaan was aangekomen, een gitaarkoffer met
pakketten vermoedelijke coke aan. De koffer bleek
van de Tsjech te zijn. Het Schipholteam hield de man
vervolgens aan op verdenking van drugssmokkel en
de verdachte zit vast voor verder onderzoek.
De onderschepte partij heeft een geschatte straatwaarde
van € 225.000.
Nieuwe impuls
reizigers-campagne
dinsdag 10 april
Met de inzet van vernieuwde billboards, banners en advertenties wordt
reizigers de komende vakantieperiode gewezen op de regels over wat ze wel
en niet mogen meenemen. Deze zomer zet de Douane ook sociale media in.
De informatie is beschikbaar gedurende diverse fasen van de reis. Voor de
oriëntatiefase staan vernieuwde banners op websites zoals ‘Zoover’. In reisbladen
staan advertenties en op de luchthavens treffen de passagiers films en
posters aan. Behalve op Schiphol, is dit jaar de campagne ook beschikbaar op
de luchthavens Eindhoven, Rotterdam en Groningen (Eelde).
Voor reizigers die deze informatie altijd bij zich willen hebben, is de geactualiseerde
OK-app voor op de mobiele telefoon beschikbaar. Daarnaast start de
Douane in de zomerperiode met een proef om reizigers te informeren via
sociale media (twitter, facebook en foursquare).
Het zwaartepunt van de acties valt rond de vakantieperiodes in mei, juli,
augustus, oktober en december. De campagne bouwt voort op de reizigerscampagne
‘Is dit OK? Ja of Nee?‘ Die maakt luchtreizigers meer bewust van de
regels over wat ze wel en niet mogen meenemen. Daarbij is specifiek aandacht
voor namaakgoederen, nepwapens en de € 430-regel. Reizigers mogen
spullen tot een waarde van € 430 belastingvrij invoeren.

Editie 1 | mei - juni 2012
Onderzoek naar rol Douane
bij merkbescherming
maandag 16 april
Academica Laura Horenberg studeerde onlangs af op een onderzoek naar de bescherming van het
merkenrecht en de rol die de Douane daarin speelt. Zij bood haar eindscriptie aan aan Antonio
Vicedomini en Willy Bleiij, dossierhouders VGEM bij het Landelijk kantoor Douane.
Horenberg volgde de opleiding Management, Economics and Law aan de Universiteit Twente. Met
toestemming van toenmalig directeur Vaktechniek en Internationaal Aly van Berckel deed zij onderzoek
binnen de Douane, met name bij Fysiek Toezicht. Haar research resulteerde in de scriptie Overheid en
merkenrecht - Theorie en praktijk: twee werelden? Daarin richt zij zich op 2 aspecten: de rol van het
Openbaar Ministerie in de bescherming van het merkenrecht en de rol van de Douane als ‘poortwachter’
bij goederen die de Europese Unie binnenkomen.
Ten aanzien van de rol van het OM is Horenberg kritisch. Uit door haar verzamelde gegevens blijkt dat
naar verhouding veel zaken worden afgedaan met een schikking. In welke vorm dit gebeurt (met een
geldboete, het afstand doen van goederen, een werkstraf of een combinatie hiervan), is niet bekend;
daarvoor was de informatie te versnipperd. Dit maakt het lastig een conclusie te trekken over het effect
en de doelmatigheid van sancties.
Bij de Douane keek Horenberg vooral naar het fysieke toezicht op goederen die de grens passeren. Ruim
150 collega’s werkten mee aan een digitale enquête. Daaruit bleek dat douanemedewerkers in het
algemeen tevreden zijn over de door de Douane aangeboden cursussen op het gebied van Intellectueel
Eigendomsrecht en de samenwerking met de vraagbaken IER. Medewerkers Fysiek Toezicht geven aan
zonder problemen bij deze vraagbaken aan te kunnen kloppen en dit ook daadwerkelijk al bij de geringste
mate van twijfel doen. Uit het onderzoek komt verder naar voren dat zij, ondanks de hoge werkdruk,
meestal voldoende tijd hebben om een goede en waar nodig grondige controle uit te voeren. Ook bij
andersoortige controleopdrachten zijn zij alert zijn op mogelijke inbreuken op het merkenrecht.
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 4
Het Groene Het Licht Groene op Hart groen Hart • nieuws
Samenwerking met
Chinese douane verlengd
maandag 16 april
Zondag 15 april tekenden algemeen directeur Douane Willy Rovers en de Chinese
douanetopman Wang Songhe in Shanghai een nieuwe samenwerkingsovereenkomst
– voor de jaren 2013-2017. In de havenstad aan de Grote Oceaan begon
aansluitend een masterclass voor Nederlandse en Chinese douanemanagers.
De beide zusterorganisaties onderhouden al sinds 1991 nauwe banden. Vorig jaar werd
met allerlei festiviteiten in met name Rotterdam officieel stilgestaan bij 20 jaar samenwerking.
Onderdeel van het programma was toen een masterclass over douanefaciliteiten
voor het bedrijfsleven. De Chinese delegatie kondigde bij die gelegenheid aan
spoedig een vervolg te geven aan deze bijeenkomst. Die 2e masterclass begon vanochtend,
en vanzelfsprekend levert ook Douane Nederland hieraan een inhoudelijke
bijdrage. Zo zal directeur Vaktechniek & Internationaal Eric Maas een presentatie geven
over het Middellange Termijnplan Douane en het concept ‘Toezicht doen we samen’.
Willy Rovers onderstreepte in zijn toespraak tot zijn Chinese gastheer nog maar eens de
noodzaak van internationale samenwerking. “De wereldwijde goederenstromen
groeien, terwijl onze financiële middelen slinken. Om tot veilige logistieke ketens te
komen volstaat een traditionele aanpak niet langer. Een masterclass als deze biedt ons
de kans te discussiëren over hoe we met de gezamenlijke uitdagingen kunnen omgaan.
We kunnen standpunten, best practices en innovatieve oplossingen uitwisselen.”
In de nabije toekomst zal binnen de Nederlands-Chinese samenwerking – die zich tot
nog toe toespitste op het toezicht op goederenvervoer over zee – meer aandacht
komen voor toezicht op logistieke stromen door de lucht. In oktober dit jaar organiseren
de Chinezen een seminar over douanetoezicht op luchthavens.

Editie 1 | mei - juni 2012
Douanelab
scoort goed bij
oefening
dinsdag 17 april
Het Douanelaboratorium deed op 12 april mee aan de
jaarlijkse onaangekondigde oefening van het netwerk van
Nederlandse overheidslaboratoria. Van alle deelnemende
onderzoeksinstanties leverde het douanelab het snelste
resultaat.
Het netwerk van Nederlandse overheidslaboratoria heeft
onder de vlag van het RIVM tot taak bij chemische calamiteiten
te zorgen voor een snelle identificatie van vrijgekomen
verdachte materialen. Dit om effectieve maatregelen te
kunnen nemen ter bescherming van de samenleving en
eventuele slachtoffers de juiste medische behandeling te
kunnen geven.
Deze keer draaide het bij de oefening om een monster van
met bestrijdingsmiddelen verontreinigd drinkwater. Met
grote spoed moest worden vastgesteld om welke schadelijke
stof(fen) het ging, en om welke hoeveelheden. Het Douanelab
wist de aard van de verontreiniging (het insecticide azinphosmethyl,
met een gehalte van 2 mg per liter) al na ruim 2 uur te
analyseren. Daarmee was het de eerste deelnemende partij
die de uitslag aan de oefenleiding kon melden.
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 5
Het Groene Het Licht Groene op Hart groen Hart • nieuws
Collega’s
onderscheppen
60 kilo marihuana
Donderdag 19 april
Bij een Zuid-Hollandse transportonderneming troffen
FT-medewerkers van Douane Roosendaal op 17 april 60
kilo marihuana aan. Een werknemer van het bedrijf had
de Douane gevraagd een kijkje te komen nemen naar een
verdachte zending.
Na opening van de betreffende dozen werd de partij softdrugs
gevonden, verpakt in plastic zakken. De goederen,
aangegeven als ‘LED-displays voor solarium’, waren
bestemd voor een fitnessbedrijf in Londen.
Er is proces-verbaal van de bevinding opgemaakt en de
goederen zijn in beslag genomen. Ze worden vernietigd
onder toezicht van de hoofdofficier van justitie. FIOD en
politie stellen geen nader onderzoek in.
Douanita
verhuist naar
Praagse zoo
dinsdag 24 april
Begin mei verhuist Douanita van Blijdorp naar een dierentuin
in de Tsjechische hoofdstad. De Rotterdamse
diergaarde organiseert deze week een heuse afscheidsreceptie
voor de vrouwtjesolifant, die ook een bijzonder
plekje inneemt binnen de geschiedenis van Douane
Nederland.
Douanecollega’s troffen de grijze dikhuid bijna 25 jaar
geleden aan op een Oost-Duits vrachtschip in de
Rotterdamse haven. Het baby-olifantje was dusdanig
verwaarloosd, dat het niet kon doorreizen naar zijn eigenlijke
bestemming: een Tsjechische dierentuin. Het werd
overgebracht naar Blijdorp, waar het de naam Douanita
kreeg. Het dier zou uitgroeien tot een belangrijke schakel
binnen de olifantenpopulatie en het leven schenken aan 2
nakomelingen: dochters Trong Nhi en Tonya.
Nu, bijna een kwart eeuw later, vertrekt Douanita dus
alsnog naar Tsjechië. De reden hiervan is dat ze zich de
laatste jaren te dominant gedraagt en regelmatig ruzie
zoekt met andere vrouwtjesolifanten binnen de kudde.

Editie 1 | mei - juni 2012
Speelgoedwapens
onderschept
dinsdag 24 april
Vrijdag 20 april vond een controlekoppel van
Douane Amsterdam op een haventerrein een
partij op echt gelijkende speelgoedwapens. De
verboden waren zijn in beslag genomen.
De 2 FT-medewerkers signaleerden op een terminal
een persoon die dozen aan het overladen was in
een container. Zij besloten op eigen initiatief de
kartonnages te controleren. Hierin werden geen
bijzonderheden aangetroffen. Bij nadere inspectie
van de container werden echter 872 stuks op echt
gelijkende speelgoedwapens aangetroffen.
De Douane heeft proces-verbaal van de bevinding
opgemaakt. De goederen zijn overgedragen aan
het Haventeam van politie Amsterdam.
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 6
Het Groene Het Licht Groene op Hart groen Hart • nieuws
Samen strijden tegen accijnsfraude met bier
Donderdag 26 april
Woensdag 25 april tekenden de Douane en de Nederlandse bierbrouwersbranche een intentieverklaring.
Doel is door nauwe samenwerking accijnsfraude met bier terug te dringen. Deze week
start de Douane met de grote landelijke actie Oranjebier, waarbij de herkomst van op en rond
Koninginnedag geconsumeerd gerstenat wordt gecontroleerd.
Met het merendeel van de brouwerijen zijn al afspraken gemaakt in
het kader van Horizontaal Toezicht. In de intentieverklaring spreken
deze bedrijven en de Douane uit wat ze verder nog van elkaar
mogen verwachten op het gebied van informatie-uitwisseling, om
er voor te zorgen dat iedereen zich aan de regels houdt. Bij de
beoogde intensieve samenwerking snijdt het mes aan 2 kanten: de
Douane ziet de fiscale opbrengst stijgen en het brouwersgilde heeft
minder last van concurrentievervalsing. Uit signalen van de branche
blijkt dat er sprake is van een zekere daling van afname van bier
door de horeca in bepaalde gebieden in Nederland, terwijl de
levering naar de grensstreek vanuit ons omringende landen toeneemt.
Kennelijk kopen Nederlandse horecaondernemingen bier in
het buitenland, waarbij geen accijns wordt betaald in Nederland.
Oranjebier-actie
In de dagen voorafgaand aan Koninginnedag loopt de landelijke
toezichtactie Oranjebier. Op deze nationale feestdag wordt meer
bier geconsumeerd dan op normale dagen en is het fiscale risico
door aankopen in het buitenland zonder afdracht van accijns dus
groter. De Douane zet 125 medewerkers in om het commercieel
vervoer van bier en de herkomst van het bij horecaondernemers
aanwezige bier te controleren. Doel is om vast te stellen of het
aangetroffen bier in de Nederlandse accijnsheffing is betrokken.
Bij eventuele vermoedens van ontduiking van accijns worden
vervolgcontroles ingesteld, die zich richten op de administratie van
de betrokken ondernemers. Omdat daarnaast sprake kan zijn van
ontduiking van omzetbelasting (BTW) en inkomstenbelasting
(zwarte omzet) en van zwarte lonen, kunnen bij die nadere controles
ook de betreffende belastingdienstkantoren worden ingeschakeld.
Goedkoop inkopen
Voor horeca-ondernemers is het lucratief om bier in het buitenland
aan te schaffen. Dat kan 2 redenen hebben. Als het bier
betreft van een Nederlandse brouwerij, dan is het verschil alleen
de accijns. In bijvoorbeeld Duitsland bedraagt de accijns per fust
van 50 liter € 4,72, terwijl dit in Nederland € 16,32 is. In België
bedraagt de accijns op een fust bier € 10,26. Het verschil in accijns
maakt aankopen in het buitenland lucratief.
Daarnaast wordt er bier aangeboden van onbekende brouwerijen
of eigen merken van buitenlandse groothandelaren. Dit bier is
vaak nog goedkoper dan het bier van Nederlandse brouwerijen
dat in het buitenland wordt aangekocht.
Bij aankopen van accijnsgoederen, waaronder bier, in het buitenland
moet in ons land de Nederlandse accijns worden betaald.
Daarbij is het echter wel mogelijk de buitenlandse accijns terug te
vragen in het buitenland.

Editie 1 | mei - juni 2012
Cocaïnevangst
in Vlissingen
dinsdag 15 mei
Douanemedewerkers troffen begin deze maand op een
schip in de Vlissingse Bijleveldhaven een partij van bijna
33 kilo cocaïne aan. De harddrugs zouden een straatwaarde
vertegenwoordigen van minstens € 1,7 miljoen.
De collega’s vonden de verdovende middelen tijdens een
controle op het schip. De blokken cocaïne zaten in het ruim
onder de vloer in verpakt in 4 vesten. SoZ (Samenwerkingsovereenkomst
Zeeland) - een multidisciplinair samenwerkingsverband
van Douane, FIOD, Koninklijke Marechaussee,
OM, Korps Landelijke Politiediensten (KLPD) en politie -
onderzoekt de zaak.
Een week eerder werd in dezelfde haven ook al een partij
cocaïne aan boord van een schip gevonden. Het ging toen
om 45 kilo. Deze vondst werd gedaan nadat een bemanningslid
een ongeluk had gekregen. Ook bij deze zaak werd
het SoZ ingezet.
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 7
Het Groene Het Licht Groene op Hart groen Hart • nieuws
Douane ontvangt
Bewijs van Goede
Dienst
donderdag 24 mei
Vandaag krijgt algemeen directeur Douane Willy Rovers
uit handen van VNO-NCW-voorzitter Bernhard Wientjes
een Bewijs van Goede Dienst (BvGD). Het certificaat is een
erkenning voor het streven van de organisatie naar goede
dienstverlening en zo min mogelijk administratieve
lastendruk voor het bedrijfsleven.
Het keurmerk werd in 2007 door onder meer het Ministerie
van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I),
VNO-NCW en Sira Consulting ontwikkeld en is bedoeld om
de dienstverlening van de overheid aan het bedrijfsleven
een impuls te geven. Samen met het bedrijfsleven zijn de
normen voor de Douane bepaald. Een jury bestaande uit
ondernemers die met de Douane zaken doen, heeft beoordeeld
of de dienst ervoor in aanmerking komt.
Aanvankelijk stond de uitreiking voor begin dit jaar gepland.
Na de nodige toetsingen en het realiseren van een verbeterplan
is het vandaag dan zover. De uitreiking vindt plaats in
Den Haag, in het bijzijn van onder anderen de secretarisgeneraal
van het Ministerie van Financiën, Richard van Zwol.
Havenbedrijf bij
Ladingregie
Zeehavens
dinsdag 29 mei
Afgelopen vrijdag trad het Havenbedrijf Rotterdam toe tot
het programma Ladingregie Zeehavens, waarbinnen
Douane Nederland als regisseur optreedt.
Rijkshavenmeester René de Vries en directeur Douane
Rotterdam Haven Jos Reekers ondertekenden hiertoe een
convenant in een container op het DCL-complex op de
Maasvlakte.
Binnen het programma Ladingregie Zeehavens coördineert de
Douane de controles van het goederenverkeer die diverse
inspectiediensten moeten uitvoeren. Op die manier wordt
bevorderd dat containers in een zo kort mogelijke tijd alle
controles ondergaan. De toetreding van het Havenbedrijf
Rotterdam is een logische stap. Het bedrijf was al langer als
toehoorder vertegenwoordigd bij het overleg van het
Regenboogteam, het operationele deel van het programma
Ladingregie Zeehavens.
Het Havenbedrijf Rotterdam kent een commerciële en een
publieke taak, waaronder bijvoorbeeld het bevorderen van de
veiligheid van de haven. Die publieke taak wordt met het con-
venant versterkt, doordat de informatie-uitwisseling tussen de
verschillende deelnemende inspectiediensten wordt bevorderd.

Editie 1 | mei - juni 2012
Namaak-Oranjeshirts
aangetroffen
Donderdag 31 mei
Een controlekoppel van Douane Nijmegen stuitte zaterdag 26 mei op een grote partij merkvervalste
kleding, schoenen en horloges in de laadruimte van een truck uit Polen. De vangst bestond
onder meer uit nagemaakte shirts van het Nederlands Elftal.
De 2 collega’s waren bezig met ambulante accijnscontroles, toen op een parkeerplaats langs de A1 ter
hoogte van Deventer hun aandacht werd getrokken door de vrachtwagen. De deuren van het voertuig
stonden open en een aantal mannen was in de weer met dozen. De douanemedewerkers constateerden
dat er - naast andere artikelen - kleding in zat, waaronder shirts van het Nederlands Elftal.
Hierdoor rees het sterke vermoeden dat het hier namaakgoederen betrof. De vrachtpapieren werden
opgevraagd, en de gegevens werden nagetrokken bij het DIC. Daarbij kwam aan het licht dat het
afleveradres een veehouderij was. Bovendien bleken van de oorspronkelijke 292 dozen er nog 120
aanwezig te zijn; de rest moest onderweg zijn uitgeleverd.
Na overleg werd besloten de vrachtwagen over te brengen naar de controleloods in De Lutte, waar
de vraagbaak IER werd geraadpleegd. Deze kwam tot de conclusie dat het inderdaad om merkvervalsing
ging. In totaal werden, behalve 6.100 namaak-Oranje-shirts, tienduizenden nepartikelen
aangetroffen, voorzien van de logo’s van bekende merken als Gucci, Dolce & Gabbana, G-Star,
Lacoste en Nike.
De zaak is voor verder onderzoek overgedragen aan de FIOD. De opsporingsdienst heeft de zending
is in beslag genomen.
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 8
Het Groene Het Licht Groene op Hart groen Hart • nieuws
KinderBeestFeest Artis
groot succes
maandag 4 juni
Afgelopen vrijdag was in Amsterdam het KinderBeestFeest - voorheen
‘Dreamnight in Artis’ geheten. Zo’n 1.500 gasten, voornamelijk ernstig zieke
kinderen, werden in de hoofdstedelijke dierentuin in de watten gelegd. Onder
anderen door 34 vrijwilligers van de Douane.
Met het jaarlijkse evenement bezorgen allerlei hulpdiensten chronische en terminale
patiëntjes een onvergetelijk dagje uit, als afleiding van de dagelijkse beproevingen.
Veel deelnemertjes verblijven langdurig in het ziekenhuis en ondergaan zware
medische behandelingen.
Politie, Koninklijke Marechausse, ambulancediensten en de brandweer zijn steevast
van de partij, en ook de Douane levert traditioneel een bijdrage. Deze keer was de
groengeüniformeerde dienst present met een scanmobiel en een stand van het
Douane Laboratorium, waar kinderen onder begeleiding van medewerkers proefjes
konden doen. Het combo van de Douane Harmonie zorgde met nummers uit
Junglebook voor passende muzikale omlijsting.

Editie 1 | mei - juni 2012
HET IS GROEN EN…
in evenwicht
“Het klinkt misschien zweverig, maar als ik met tai chi bezig
ben, sta ik in verbinding met hemel en aarde. Beneden ben
ik geaard – sta ik stevig met m’n voeten op de grond –,
boven maak ik vloeiende bewegingen met m’n armen in de
lucht. Op die manier word ik één met mijn omgeving, zeker
als ik in de vrije natuur ben. ’s Weekends ga ik met de hond
wandelen en zoek ik altijd even een rustig plekje in een
weiland of in het park. Dan voel ik de zon op m’n gezicht en
hoor ik de vogels fluiten. Op zulke momenten ben ik helemaal
gefocust op het hier en nu en op mezelf. Geen andere
gedachten – helemaal weg uit de alledaagse maalstroom.”
“Een jaar of 8 geleden maakte ik kennis met tai chi. Ik volgde
een cursus creatief denken bij het Future Center in Breda, en
Douane
Belastingdienst
Elke maandagmorgen beleeft een clubje collega’s in de kantine van het Landelijk kantoor een uitgebalanceerd begin
van de werkweek: een uurtje tai chi onder begeleiding van Johan Schurink (53). De teamleider AB annex TOR-bestuurder
viel ooit als een blok voor de bekoringen van deze even serene als sierlijke vorm van zelfverdediging.
Colofon Print 9
Het Groene Het Licht Groene Hart op groen • Hart rubrieken
een van de trainers bleek een fanatiek beoefenaar van deze
oude krijgskunst. Hij liet ons wat oefeningen doen, en ik
voelde meteen in m’n lijf: dit is het voor mij. Vanaf mijn 18de
had ik vele jaren aan allerlei Oosterse vechtsporten gedaan:
eerst karate en taekwondo, later judo en jiujitsu – in die
laatste 2 had ik de bruine band bereikt. Wat me in tai chi
direct aansprak, was de combinatie van het harde en het
zachte. Aan de ene kant voel je de kracht van je aangespannen
spieren, aan de andere kant sta je open voor de hele
wereld. Bij andere martial arts is voor dat softe geen ruimte;
dan krijg je een knal voor je kanis.”
“Tai chi zag het licht in de Middeleeuwen, op het Chinese
platteland. Daar moest de boerenbevolking zich met sim-
pele middelen – meestal de blote hand – weren tegen
rondtrekkende roofridders. Afgelegen gemeenschappen
ontwikkelden hun eigen, geheime trucs, en zo ontstonden
verschillende varianten. Je hebt bijvoorbeeld de krachtige en
hoekige wu-stijl, maar mijn voorkeur gaat uit naar de jangstijl
– die is ronder, gracieuzer. Overigens kun je vandaag de
dag niet meer van een echte vechtsport spreken; je kunt er
bijvoorbeeld geen graad in halen. Wel zijn er wedstrijden
– kata’s –, maar daarbij gaat het niet om een directe confrontatie
tussen 2 tegenstanders maar om wie de bewegingen
het beste beheerst en het sierlijkst uitvoert. Tai chi laat
zich nog het beste omschrijven als een actieve vorm van
meditatie. Het is energiek en verstild tegelijk, rustgevend én
voedend.”
“Bij andere martial arts is voor dat softe geen
ruimte; dan krijg je een knal voor je kanis”
“Voor mij is tai chi een ideale vrijetijdsbesteding. Je kunt het
alleen doen, maar evengoed in een groep - door de herhaling
van bewegingen kom je samen in een kadans, een flow,
terecht. Heerlijk! Verder heb je er heel weinig voor nodig:
ruim zittende kleding en een paar vierkante meter volstaan.
Bovenal is tai chi goed voor geest en gewrichten; het houdt
je spirit en spieren soepel. Je kunt de sport dan ook tot op
zeer hoge leeftijd beoefenen en er steeds beter in worden.
Mijn leraar in mijn woonplaats Vlaardingen is 70 en krijgt
nog wekelijks les van een oude Chinese meester van in de
90. Hij komt elke keer enthousiast en met nieuwe oefeningen
terug.”
Harald Meijer

Editie 1 | mei - juni 2012
HET IS GROEN EN…
globetrotter
Weinig collega’s zullen zoveel continenten hebben doorkruist
als Richard van Hensbergen (53, Douane Schiphol
Passagiers). Deze vakantieganger pur sang is dan ook
bevangen door een heilig vuur: hij wil in z’n leven alle
wereldwonderen met eigen ogen hebben aanschouwd.
“Mijn lijstje met reisbestemmingen raakt maar niet
uitgeput.”
“Waar mijn reislust vandaan komt? Ik denk dat ik die van
mijn vader heb – hij was ook altijd en route, al bleef ’ie
binnen Europa. Daar komt bij dat ik in mijn jonge jaren in
Amsterdam een paar Amerikanen leerde kennen, met wie ik
lange tijd heb gecorrespondeerd. Hun verhalen maakten me
steeds nieuwsgieriger naar de States – in mijn verbeelding
werd het land mooier en mooier. Later ben ik vaak in de
Verenigde Staten geweest. En niet alleen daar; inmiddels
heb ik in heel wat uithoeken van de wereld rondgetoerd.”
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 10
Het Groene Het Licht Groene Hart op groen • Hart rubrieken
“Mijn allereerste verre trip was naar de Bahama’s, zo’n
30 jaar geleden. Toen heeft het reisvirus me gegrepen.
Sindsdien trek ik er elk jaar minstens 1 keer op uit. Mijn
jongste vakantie was eind 2011 – naar Nieuw-Zeeland, qua
natuurschoon bijna niet te overtreffen. Ik heb me er dik 3
“Ik móét een keer naar Rio, al was het maar
om over het strand van Copacabana te lopen”
weken vergaapt aan de schitterendste landschappen; je kunt
er foto’s blíjven schieten! Deze nazomer vlieg ik als alles
meezit naar Buenos Aires, een stad die me al jaren fascineert
– alleen de naam al: prachtig! Van Argentinië wil ik door naar
Brazilië om de Iguazu-watervallen te zien, en de Pantanal:
het grootste moerasgebied op aarde. En ja, dan bezoek ik
ook maar meteen Rio de Janeiro – in die metropool moet ik
een keer geweest zijn, al was het maar om over het strand
van Copacabana te lopen.”

Editie 1 | mei - juni 2012
“Alle reizen die ik heb gemaakt, krijgen van mij een vette
voldoende. Een uitschieter was mijn eerste safari, naar de
Masai Mara in Kenia. Wildlife kijken op de savanne is fantastisch.
In Artis zitten de dieren achter tralies, maar daar is het
omgekeerd: jij zit in een kooi op wielen. Vanuit de Landrover
heb ik de Big Five van heel dichtbij gezien: luipaard, leeuw,
neushoorn, olifant en buffel. Maar indrukwekkender nog
waren de honderdduizenden wildebeasts - de jaarlijkse trek
van de gnoes naar de grazige vlakten was in volle gang. Ik
zou best weer eens zo’n game drive willen meemaken.
Misschien is de Serengeti een optie – in Tanzania ben ik nog
niet geweest…
Natuurlijk zaten er wel mindere vakanties tussen. In India
had ik last van een lichte cultuurshock, door de schrijnende
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 11
Het Groene Het Licht Groene Hart op groen • Hart rubrieken
armoe en alle gebedel. En ik werd er behoorlijk ziek. Maar
toen ik eenmaal voor de Taj Mahal stond, was ik alle ellende
zo weer vergeten.”
“Telkens duikt er een nieuwe
droombestemming op”
“Als het op vakanties aankomt, ben ik een echte veelvraat.
Telkens duikt er wel een nieuwe droombestemming op.
Toch zit er een rode draad in al dat gereis: ik wil alle wereldwonderen
hebben gezien. Er circuleert een lijst van bijzondere
bouwwerken die daartoe worden gerekend. Van de 8
heb ik er nu 5 afgevinkt: de Taj Mahal dus, de Chinese Muur,
het Colosseum, de pyramide van Cheops en de Machu
Picchu. Voor dit jaar staat het Christusbeeld in Rio op het
programma, en dan hoef ik er nog maar 2: de rotswoningen
van Petra in Jordanië en Chichen Itzá, een oude Maya-stad
in Mexico. Dat gaat me hoogstwaarschijnlijk wel lukken.
Als ik de collectie compleet heb, val ik echt niet in een zwart
gat. Er valt nog zoveel te genieten op cultureel gebied. Het
mooiste wat ik ooit gezien heb - door mensenhanden
gemaakt -, mag niet eens een wereldwonder heten: het
enorme terracotta-leger van de eerste keizer van China.”
“Ik grap wel eens dat ik een baan in de
reiswereld heb”
“Wanneer ik bedenk wat ik allemaal van de wereld heb
gezien, voel ik me bevoorrecht. Reizen is een dure hobby,
maar behalve geld moet je er ook tijd voor hebben. En vrije
uren heb ik bij de Douane in overvloed. Als ik wil, kan ik er
elk jaar een week of 12 tussenuit.
Maar ook om andere redenen zit ik gebeiteld bij de dienst.
Ik grap wel eens dat ik een baan in de reiswereld heb.
Als medewerker van Schiphol Pax heb ik immers dagelijks
met passagiers te maken. Dat geeft me de kans om eens een
babbeltje te maken met mensen die net van ver komen.
Zo krijg ik informatie uit de eerste hand: daar zit een leuk
restaurantje, daar een goed hotel, daar kun je het beste een
taxi pakken. Zulke tips haal ik echt niet uit een boek.
Nee, als vakantiefanaat kan ik me geen betere werkgever
wensen.”
Harald Meijer

Editie 1 | mei - juni 2012
HET IS GROEN EN…
Oranje-gek
Al een kwart eeuw schreeuwt collega Frank van Bokhoven
(53) langs de lijn de longen uit z’n lijf bij kwalificatiewedstrijden
en op eindtoernooien van het Nederlands Elftal.
Ook in Charkov zijn de Bossche BOA en zijn vaste club
voetbalvrienden er weer bij om de mannen van Van
Marwijk aan te moedigen. “Oranje is niet topfavoriet,
maar zeker titelkandidaat.”
“Mijn mooiste Oranje-moment, live? EK 1988,
Volksparkstadion Hamburg: de 2-1 in de halve finale tegen
aartsrivaal Duitsland. Wat een thriller, die wedstrijd.
Ondanks een overduidelijk veldoverwicht kwam Nederland
achter door een makkelijk gegeven strafschop, 10 minuten
in de 2e helft. Je voelde een siddering door het Hollandse
kamp gaan: het zal toch niet wéér… Onwillekeurig dacht
iedereen terug aan de verloren finale van ’74 – die traumatische
match stond ook op mijn netvlies geëtst. Maar toen,
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 12
Het Groene Het Licht Groene Hart op groen • Hart rubrieken
een kwartier voor tijd, kregen wij een penalty - Ronald
Koeman schoot ’m erin. Na de gelijkmaker rekenden we op
een verlenging, maar daar was opeens die weergaloze pass
door het midden van Wouters. Ik stond achter het Duitse
doel en zag de bal recht op me afkomen. Van Basten liep
weg uit de dekking, gleed naar de bal en tikte ’m met de
punt van z’n teen diagonaal langs de keeper, onhoudbaar in
de verre hoek. Wat een ontlading; het stadion ontplofte –
nou ja, voor de helft dan. Even later de apotheose bij het
eindsignaal: eindelijk sportieve wraak op de Duitsers! Ik
stond naast een paar neutrale supporters – Denen – die ik
schreeuwend om de schouders viel. Die mensen keken hun
ogen uit; ze hadden geen idee wat deze overwinning voor
ons betekende.”
“Elke interland is weer een feest. We gaan altijd met een
mannetje of 8, 9 – bijna allemaal jongens die ik nog ken uit
de tijd dat ik hoofdklasse jeugd speelde in Den Bosch.

Editie 1 | mei - juni 2012
De sfeer is ongekend: de spanning van het spelletje, het
gemopper op de tribune, de voetbalhumor…
Van de uitwedstrijden maken we een complete minivakantie:
voor de heen- en terugreis trekken we 2 dagen uit, 1 dag
staat helemaal in het teken van de pot en 1 dag doen we iets
cultureels. Want al zijn we Bourgondiërs, en gaan we elke
avond lekker tafelen en stevig innemen, we willen ook wel
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 13
Het Groene Het Licht Groene Hart op groen • Hart rubrieken
iets zien. In de loop der jaren heb ik dan ook heel wat musea
en kathedralen van binnen bekeken. Ditmaal is onze toeristische
trip misschien een tikje macaber: we gaan naar
Tsjernobyl. Ik ben benieuwd wat ons in die spookstad te
wachten staat. Het schijnt dat je er nog steeds alleen met
een geigerteller naar binnen mag…
Een dure hobby is het niet echt, Oranje volgen. We vliegen
nu bijvoorbeeld voor € 130 van Düsseldorf naar Kiev, huren
daar voor ’n paar tientjes de man 2 auto’s, slapen 7 nachten
in hotels voor in totaal € 130 en zijn zo’n € 100 kwijt aan
kaartjes voor de wedstrijden tegen Duitsland en Portugal.
Dan hebben we alleen nog niet gegeten en gedronken, maar
het verteer kost in Oekraïne geen drol.”
“Om ver te komen moet je ook gewoon
mazzel hebben”
“Een totootje doen? Nou vooruit: Nederland-Denemarken:
1-0. Nederland-Duitsland: 1-1. Nederland-Portugal: 1-0. De
Duitsers hebben wat meer scorend vermogen dan wij, schat
ik zo, die worden poulewinnaar op doelsaldo. Nederland
wordt 2e in de groep. En dan moeten we maar zien hoe ver
we het schoppen. Ik ken het speelschema niet zo goed en
weet niet op wie we in de volgende ronden kunnen stuiten.
Sommige landen kun je maar beter niet te vroeg tegenkomen.
Spanje en Duitsland zijn torenhoog favoriet, en ook
Italië en Frankrijk dicht ik kansen toe. Maar Oranje is als
outsider toch ook titelkandidaat. Zeker wanneer mannen als
Robben en Van Persie hun vorm vasthouden en de achterhoede,
onze zwakste schakel, een beetje overeind blijft…
Afijn, we zullen wel zien. Om een eind te komen bij zo’n
groot toernooi, moet je ook gewoon mazzel hebben. Op het
WK in Zuid-Afrika was Oranje op beslissende momenten
vaak fortuinlijk – neem die gekantelde partij tegen Brazilië.
Laten we hopen dat we deze keer het geluk weer aan onze
zijde hebben.”
Harald Meijer

DESTIJDS
Editie 1 | mei - juni 2012
De achtervolging
van de Lammie
Het was een gezamenlijke handhavingsactie avant
la lettre: de spectaculaire klopjacht in 1974 van
politie, Marine, FIOD en Douane op de viskotter
Lammie, volgestouwd met Libanese hasj.
Pensionado Jan Krauth (77), als douanerechercheur
zijdelings betrokken bij dit kat-en-muis-spel langs
de Noordzeekust, haalt herinneringen op.
Midden jaren ’70 maakte Nederland kennis met een nieuw
crimineel fenomeen: grootschalige drugssmokkel over
water. De georganiseerde misdaad begon met het inzetten
van vissersboten om grote partijen verdovende middelen uit
het Middellandse Zeegebied naar ons land te verschepen. Zo
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 14
Het Groene Het Licht Groene Hart op groen • Hart rubrieken
ook de bekende Amsterdamse onderwereldfiguur Frits van
de Wereld (beter bekend als de ‘koning van de Wallen’) en
zijn entourage. Hij financierde in 1974 een tocht van de
Helderse kotter Lammie naar Beiroet, waar enkele duizenden
kilo’s hasjiesj aan boord werden geladen. Wat de hoofd-
stedelijke penoze niet wist, was dat politie en justitie dankzij
tips uit ‘het milieu’ al lang lucht hadden van het illegale
transport. Met Marine, FIOD en Douane werd een operatie
opgezet om de Lammie en zijn bemanning bij terugkeer in
de vaderlandse territoriale wateren in de val te lokken…

Editie 1 | mei - juni 2012
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 15
Het Groene Het Licht Groene Hart op groen • Hart rubrieken
“Met collega Arie Huisman, ook van de sectie Douane
Recherche, ben ik verschillende keren bij de FIOD in Haarlem
geweest, waar de hele zaak werd voorbereid”, vertelt Jan
Krauth, in de jaren ’60, ’70 en ’80 schipper op de douanevaartuigen
Recherche I, II en III. “Wij waren namens de
Douane toegevoegd als decodeurs. Gedurende de hele actie
zouden de betrokken diensten over de mobilofoon middels
codes de namen en coördinaten van de varende objecten
communiceren, en dan was het natuurlijk handig als er
mensen waren die deze boodschappen snel konden ontcijferen.
Dat ik voor die taak werd uitgekozen, had vooral te
maken met mijn voorliefde voor alles wat met radio’s en
zenden te maken had. Zo maakten we in vroeger tijden aan
boord gebruik van portofoons die ik zelf in elkaar had
geknutseld…
Ik werd in Den Helder op de Zeemeeuw geplaatst, maar
helaas kreeg ik daar weinig actie te zien. Nadat het smokkelschip
voor de kust van Callantsoog een groot deel van
zijn lading had gelost en met onbekende bestemming was
doorgevaren, waren het de Zeearend en het marinefregat
de Wolf die de achtervolging inzetten. Toen duidelijk werd
dat er voor mij verder niet veel te doen zou zijn, ben ik aan
wal gegaan, naar het huis van mijn ouders. Daar had ik op
zolder nog een oude communicatieontvanger staan,
waarmee ik alle frequenties heb afgezocht en de ontwikkelingen
op zee op de voet kon volgen. Ondertussen liet
ik een taperecorder meelopen en kon ik veel van het
radioverkeer op band vastleggen.
Het was een spannend hoorspel. De opvarenden van de
Lammie waren duidelijk niet van zins zich zomaar over
te geven. Uiteindelijk is het schip op de Waddenzee omsingeld
en door de Wolf beschoten, eerst met traangasgranaten
en later zelfs met scherp. Pas toen kwamen de zeelieden
van boord. Maar niet voordat ze zelf de boot tot zinken
hadden gebracht…
Hoe het verder ging…
Alle bij dit verijdelde drugstransport betrokkenen personen
werden ingerekend – van de opvarenden van de Lammie
tot het brein achter de operatie, Frits van de Wereld. Zij
kregen celstraffen van 12 tot 21 maanden. De aan land
gebrachte contrabande werd tot de laatste kilo in beslag
genomen en vernietigd. Enige tijd na het mislukte transport
werd de grossier in gestolen diamanten David Vaz Dias op
straat doodgeschoten, als vermeende informant van de
politie. Het was de allereerste liquidatie in de Amsterdamse
onderwereld.
En de Lammie? Nadat het schip was geborgen, zouden
criminelen het nog enkele malen inzetten voor de smokkel
van verdovende middelen. Tegenwoordig ligt de kotter,
omgebouwd tot luxe ‘jacht’ en onder z’n nieuwe naam
Lisa, in de Rotterdamse Veerhaven. De boot wordt
gebruikt voor pleziertochtjes naar Dordrecht.
De geluidsopnamen die Jan Krauth maakte van het
radioverkeer tussen de betrokken handhavingsdiensten
zijn te beluisteren op Louis’ Douane Site op internet.
Na de berging van de Lammie deed ik in Den Helder mee
aan de doorzoeking. Alle drugs waren toen al weg; het
meeste zal wel overboord gegooid zijn. Het verhaal ging dat
er een kneedbom aan boord moest zijn, maar die hebben
we nooit gevonden. Het enige wat we zagen was modder
– heel veel modder.”
Harald Meijer

DESTIJDS
Editie 1 | mei - juni 2012
De Twee van
Breda
Wat er precies aan de hand was, die vrijdagmiddag
begin 1989, wilde zijn baas niet vertellen. Maar
douanemedewerker Pieter Veenje moest met spoed
in vol ornaat aantreden om met een dienstauto zijn
chef op te halen. Aangekomen op de plaats van
bestemming, grenskantoor de Wezelsche Barrière,
was hij persoonlijk getuige van het slotstuk in een
politek en maatschappelijk beladen discussie: de
vrijlating van de laatste Duitse oorlogsmisdadigers
in Nederlandse hechtenis.
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 16
Het Groene Het Licht Groene Hart op groen • Hart rubrieken
Na de Tweede Wereldoorlog werden in ons land 186 Duitsers
als oorlogsmisdadiger berecht. Het overgrote deel hen van
kwam in de Bredase Koepelgevangenis terecht. De laatst
overgeblevenen - Willy Lages, Joseph ‘Joep’ Kotälla,
Ferdinand aus der Fünten en Franz Fischer - ontleenden hun
bijnaam aan de plaats waar ze vastzaten. Deze Vier van Breda,
symbolen van Nazi-Duitsland in Nederland, kregen in eerste
instantie de doodstraf. Dit werd later omgezet in levenslang.
Konden nazimisdaden
ooit worden vergeven?
Lages kreeg in 1966 strafonderbreking, omdat Nederlandse
artsen dachten dat hij terminaal ziek was. Achteraf bleek dit
niet zo te zijn, en Lages leefde na een darmoperatie nog
bijna 5 jaar in vrijheid. Dit tot grote ontzetting van de vele
Nederlanders die nog worstelden met hun oorlogstrauma.
In 1972 leidde het plan van toenmalig minister van justitie
Van Agt om de laatste 3 vrij te laten - mede op grond van
een advies van de Hoge Raad – tot sterk en emotioneel
verzet vanuit de samenleving, met name van verenigingen
van oorlogsslachtoffers. Uiteindelijk werd het gratieverzoek
na een heftig kamerdebat afgewezen.
7 jaar later overleed Kotälla in de gevangenis. Daarna bleef
het enige tijd stil. Eind jaren ‘80 laaide de discussie echter
weer op. Moest een democratische rechtstaat mensen zo
lang gevangen houden? Konden nazimisdaden ooit worden
vergeven? 19 prominente Nederlanders, onder wie oudverzetsman
Hans Teengs Gerritsen en andere voormalige
tegenstanders van vrijlating, ondertekenden een brief
waarmee zij instemden met het voorstel van minister
Korthals Altes van justitie om het tweetal in vrijheid te
stellen. Hoewel er opnieuw veel protesten waren, stemde de
Tweede Kamer uiteindelijk met het voorstel in. Op 27 januari
1989 kwamen Aus der Fünten en Fischer alsnog vrij, na 44
jaar gevangenschap. Beiden overleden in datzelfde jaar.
Geheimzinnige rit
Douanemedewerker Pieter Veenje, nu E-functionaris vergunningenafgifte
CDW in Roermond, was destijds live
getuige van de vrijlating van de bejaarde oorlogsmisdadigers.
“Het was op een vrijdagmiddag, dat weet ik nog goed.
Op de Centrale douanepost in Venlo was het vrij rustig, tot
er een telefoontje kwam van mijn baas Van der Pol, Hoofd
Inspectie Invoerrechten en Accijnzen. Of een van de collega’s
zich zo snel mogelijk gereed wilde maken voor een autoritje.
Misschien is de medewerkers in een van de kantoren iets
overkomen, dacht ik. Als plaatsvervangend dienstgeleider
was ik op dat moment de hoogste in rang, en vond dat ik die
opdracht op mij moest nemen.
Ik moest zo spoedig mogelijk met een dienstauto - in vol
ornaat, dus met pet, mobilofoon en pistool -Van der Pol
ophalen. Het was allemaal erg geheimzinnig. Wat we gingen

Editie 1 | mei - juni 2012
doen? ‘Hoor je later wel’, zei hij. ‘Rijd maar naar de Venlo
Autoweg.’ Ik geloof dat ik onderweg nog wel 3 of 4 keer heb
gevraagd wat er aan de hand was, maar Van der Pol wilde er
niks over loslaten.”
“Onze bestemming bleek het grenskantoor Wezelsche
Barrière te zijn. Er was een transport onder begeleiding van
de politie onderweg, dat zonder oponthoud de grens diende
te passeren. Daarom moesten we alle verkeer laten doorrijden;
men wilde voorkomen dat het transport kwam stil te
staan. ‘Ook alle vrachtwagens?’, vroeg ik nog. ‘Die komen
later in de problemen, als ze niet alle benodigde documenten
kunnen overleggen.’ ‘Niks mee te maken’, was het
antwoord, ‘gewoon doorwuiven’.
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 17
Het Groene Het Licht Groene Hart op groen • Hart rubrieken
Aan de Duitse kant zag ik diverse wagens van de pers staan,
sommige met een satelliet op het dak.
In Nederland werd er in die dagen op gezinspeeld dat de
Twee van Breda binnenkort de grens over zouden worden
gezet. Maar op dat moment wisten wij niet precies wat er
aan de hand was. Van der Pol was intussen naar binnen
gegaan om te kunnen bellen – mobiele telefoons had je
toen nog niet.”
“Wij stonden daar voor het raam te kijken – bijna al het
douanepersoneel was naar binnen gedirigeerd – en daar
kwamen ze hoor, een blauwe Mercedes van de politie,
gevolgd door wat op een ME-busje leek. Meteen zag je de
nodige beroering bij de perswagens aan de andere kant van
de grens. Het busje reed door, het niemandsland tussen de
twee staten in. Aangekomen bij het Duitse grenskantoor,
gingen de deuren open. Het tweetal werd de auto uitgeduwd
en hup, zo richting de Duitse grens. Dat ging er weinig
zachtzinnig aan toe. Eenmaal aan de overkant werden ze in
een ambulance getrokken.”
“Het waren 2 oude mannetjes, die nauwelijks
het ene been voor het andere kregen”
“Na afloop heeft Van der Pol een en ander toegelicht. Die
geheimzinnigheid werd betracht omdat er aanwijzigingen
waren dat het voormalig verzet de uitzetting wilde voorkomen.
Omdat ook onze eigen pers er lucht van had gekregen
dat het die dag zou gebeuren, was gekozen voor een zo
onopvallend mogelijke route. De auto’s moesten immers zo
min mogelijk oponthoud ondervinden. Van Venlo autoweg
kon je een afslag nemen die naar het veel kleinere grenskantoor
Wezelsche Barrière leidde.
Later hoorde ik dat bij verschillende andere grensovergangen
auto’s van radio en televisie hadden gestaan. De keuze
voor die route heeft dus goed uitgepakt: ik heb bij ons in
Venlo geen Nederlandse demonstranten of pers gezien.”
“Of ik zelf moeite had met de vrijlating? Nee. Het waren wel
oorlogsmisdadigers, maar ook 2 oude mannetjes die nauwelijk
het ene been voor het andere kregen. Zo politiek
bewust was ik in die tijd trouwens niet. Maar de oorlog was
in 1989 meer dan 40 jaar geleden. Op zeker moment is het
goed om het verleden te laten rusten en vooruit te kijken.”
Paul van Vliet

DESTIJDS
Editie 1 | mei - juni 2012
‘Professor
is de l..’
In de herfst van 1999 haalde de Douane de voorpagina’s
van bijna alle landelijke dagbladen. De aanleiding
was opmerkelijk: op Schiphol werd beslag
gelegd op enkele oeroude stenen fallussen in de
bagage van een Chinese hoogleraar. VGEMvraagbaak
cultuurgoederen Dick Mol kan zich het
curieuze geval herinneren als de dag van gisteren.
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 18
Het Groene Het Licht Groene Hart op groen • Hart rubrieken
December vorig jaar ging aan de Rotterdamse Reeweg een
ongewoon object door de scanstraat van de Douane: een
vroeg-Middeleeuws bronzen beeld van een hindoe-god uit
de collectie van het Rijksmuseum. Van deze zogenoemde
‘dansende Shiva Nataraja’ – zo’n 800 jaar geleden gemaakt
aan de westkust van India – werd vermoed dat het massief
gegoten was, maar de wetenschappelijke staf van het ‘Rijks’
had zo z’n twijfels. Om het raadsel te ontrafelen had het
Amsterdamse instituut een sterke radiografische bron
nodig. Met de eigen apparatuur kwam men niet door het
bijna manshoge metalen opperwezen heen, vandaar dat een
beroep werd gedaan op de Douane. In de vaderlandse pers
werd het resultaat van het onderzoek – het religieuze
artefact bleek inderdaad massief, waarmee de waarde
ervan aanzienlijk steeg – breed uitgemeten. Zo plaatste
de Volkskrant het scanbeeld van de vierarmige godheid in
de laadbak van een vrachtwagen pontificaal op pagina 1,
over meerdere kolommen.
Voor de broodnodige wetenschappelijke
omlijsting werd een Chinese hoogleraar
ingevlogen
Een aardige voetnoot bij deze successtory, was dat de
directeur van het Rijksmuseum – Wim Pijbes – in het recente
verleden een mindere ervaring met de groengeüniformeerde
dienst had opgedaan. Ook toen was er antieke kunst in
het spel. Ruim een decennium eerder zwaaide Pijbes de
scepter over de Kunsthal in Rotterdam, waar hij spraakmakende
exposities inrichtte. Zo organiseerde hij in 1999 de
tentoonstelling Erotische kunst uit China, die hoofdzakelijk
draaide om de vermaarde verzameling sexueel getinte
antieke Aziatische schilderijen en sculpturen van de
Hollandse collectionneur Ferdi Bertholet. Voor de broodnodige
wetenschappelijke omlijsting had Pijbes onder anderen
Liu Dalin ingevlogen, hoogleraar te Shanghai en voorzitter
van de Aziatische federatie voor seksuologie. Deze knappe
kop kreeg bij aankomst op Schiphol de schrik van zijn leven,
toen de Douane hem staande hield…
Sex-attributen
“Op een late zondagmiddag arriveerden op de luchthaven 3
Chinese reizigers”, memoreert Dick Mol. “Ze verklaarden dat
ze niets hadden aan te geven tegenover een collega van me.
Deze besloot echter de bagage van de heren te visiteren.
Daarbij doken de 4 fallussen op. In gebrekkig Engels legden
de passagiers uit dat deze bestemd waren voor een exhibitie
in Rotterdam over sex-attributen door de eeuwen heen, of
zoiets. Ze zouden daarna aan een verzamelaar worden
geschonken en in Nederland blijven.

Editie 1 | mei - juni 2012
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 19
Het Groene Het Licht Groene Hart op groen • Hart rubrieken
De dienstdoende douanier keek nogal op van het hele
verhaal. Omdat het geen exemplaren van pvc betrof, met
allerlei fraaie details, maar ruwe stenen objecten - op het
oog erg oud - kwam hij op het idee om maar eens de VGEMvraagbaak
cultuurgoederen te raadplegen. Misschien dat die
iets zinnigs over de waarde kon zeggen, en of er belasting bij
invoer verschuldigd was. Zo kwam ik in beeld.”
“Toen ik in de aankomsthal kwam en de goederen bekeek,
zag ik meteen dat ze een behoorlijke leeftijd hadden. De
reiziger beaamde dat: de vruchtbaarheidssymbolen zouden
stammen uit het neolithicum, de nieuwe steentijd. En niet
alleen waren ze prehistorisch, ze waren bovendien zeer
kostbaar. De precieze waarde staat me niet meer bij, maar
het ging om minstens enkele duizenden guldens.
“De vruchtbaarheidssymbolen
waren niet alleen prehistorisch,
maar ook erg kostbaar”
Over antiquiteiten moest destijds 6% aan invoerrechten
worden betaald, dus dat was een behoorlijk bedrag. Maar
zoals de meeste Chinezen in die jaren, hadden ook deze
passagiers geen rooie cent op zak. Ergo: ze konden niet aan
hun verplichtingen voldoen. Ik heb mijn collega toen geadviseerd
om de objecten in bewaring te nemen. Aldus
geschiedde. De reizigers vervolgden hun weg, en kwamen
klaarblijkelijk al snel bij de Kunsthal aan. Daar was men
bepaald not amused over de hele gang van zaken. Ik werd
meteen gebeld door een functionaris van het museum, die
me in contact bracht met de verzamelaar voor wie de voorwerpen
uiteindelijk bestemd waren (de eerder genoemde Ferdi
Bertholet, red.). Deze kwam nog dezelfde avond naar Schiphol
en betaalde zonder morren de verschuldigde belasting en de
boete ter voorkoming van strafvervolging.”
“Het leek of daarmee de kous af was, maar ik had het mis.
Bij de Kunsthal, waar ze natuurlijk ook niet op hun achterhoofd
gevallen waren, meende men dit akkefietje publicitair
te kunnen uitmelken. Nog dezelfde avond wees een collega
me op een item op NOS Teletekst: we waren in het nieuws.
De Douane kreeg de zwarte piet toegespeeld: o, wat waren
we kleinzielig! Hoe durfden we een gerenommeerde geleerde
te schofferen voor een paar rottige centen? De tamtam
deed z’n werk. De volgende morgen kopte De Telegraaf in
chocoladeletters: ‘Professor de l..’ En al snel volgden andere
kranten, van Algemeen Dagblad tot NRC. Ach, ik kon er eigenlijk
wel om lachen. Het was fantastische gratis reclame voor
het museum, die ongetwijfeld voor extra bezoekers zal
hebben gezorgd.”
Harald Meijer
“Het was fantastische gratis reclame
voor de Kunsthal”

Editie 1 | mei - juni 2012
DE AMBASSADEUR
Klaas Leenman
Het Groene Hart presenteert dit jaar ware ambassadeurs
van Douane Nederland: collega’s die onze organisatie op
voorbeeldige wijze vertegenwoordigen buiten de ‘groene
muren’. Zoals Klaas Leenman (Douane Groningen),
accountmanager van team POSS (Precursoren,
Oorsprong, Strategische goederen en Sanctiewetgeving).
Douane
Belastingdienst
De Ambassadeur
“Wij zijn allen ambassadeurs van Douane Nederland”, liet algemeen directeur Douane Willy Rovers afgelopen maanden meermaals
optekenen bij officiële gelegenheden. En gelijk heeft hij. Of we ons er nu van bewust zijn of niet, voor velen – collega’s van ‘blauw’ of
‘rood’, medewerkers van andere handhavingorganisaties, reizigers op luchthavens, ondernemers die met onze controles te maken
krijgen – zijn wij stuk voor stuk een uithangbord van de groengeüniformeerde dienst.
Willy’s woorden inspireerden ons om op zoek te gaan naar de Douane Ambassadeur van het Jaar: de douaneman of -vrouw die kan
worden gezien als het ultieme visitekaartje van onze organisatie, en daarmee als lichtend voorbeeld voor ons allemaal. We vroegen
de MT’s van de 9 regio’s en het Landelijk kantoor om elk 1 collega voor te dragen voor deze prestigieuze titel, die eenmalig wordt
vergeven. In januari 2013 wordt uit deze 10 kandidaten de Douane Ambassadeur van het Jaar verkozen.
Colofon Print 20
Het Groene Het Licht Groene Hart op groen • Hart rubrieken
“Vanaf het moment dat ik te maken kreeg met strategische
goederen en sanctiewetgeving, ben ik erdoor gegrepen. Dit
is zo’n razend interessant vakgebied; alles zit erin. Om te
beginnen lever je een bijdrage aan een veiliger en rechtvaardiger
wereld, hoe bescheiden die ook mag zijn. Je bent
immers een radertje in het nationale wapenexportcontrolebeleid,
bedoeld om mensenrechtenschendingen en de
verspreiding van massavernietigingswapens te voorkomen.
Daarbij ben je heel technisch inhoudelijk bezig, heb je met
allerlei beleidsbepalende departementen te maken, onderhoud
je veel buitenlandse contacten en ligt de materie

Editie 1 | mei - juni 2012
steevast politiek gevoelig. En je werkt altijd in de actualiteit:
denk maar aan de maatregelen die nu gelden ten aanzien
van regimes als die van Syrië en Iran.”
“In 1991 ben ik in dit vak begonnen, als rechercheur bij de
Economische Controledienst. Die was toen onderdeel van
Economische Zaken en ging later samen met de FIOD. In
2007 verschoven deze specifieke taken binnen de
Belastingdienst van de opsporingsdienst naar de Douane.
Daar is dit thema helemaal op z’n plaats; in mijn beginjaren
bij de ECD zeiden we altijd al dat de groene dienst onze ogen
en oren aan de grens vormde. Niet voor niets zijn strategische
goederen en sanctiemaatregelen ook in veel andere
landen onderdeel van de douane.
De weg die de Douane de laatste tijd bewandelt – richting
dienstverlening en samenwerking met het bedrijfsleven –
sluit helemaal aan bij mijn visie en zeker ook bij die van mijn
team. In onze ogen kun je de compliance van ondernemers
vergroten door hen bewust op te zoeken en te informeren
over de geldende wet- en regelgeving. Daarom ook heb ik
vorig jaar meegewerkt aan 2 seminars over strategische
goederen en sancties, georganiseerd door de FENEX. Daar
kwamen in totaal zo’n 250 logistieke dienstverleners op af.”
“We komen in Nederland trouwens maar weinig grove
overtredingen tegen. Als we een bedrijf op de vingers moeten
tikken, heeft dat veelal te maken met pure onwetendheid:
het had gewoon geen idee dat voor een bepaalde
levering een vergunning nodig was. Daarom handelen we
dit soort gevallen vaak in alle redelijkheid af, zeker wanneer
een partij voor het eerst de fout is ingegaan. We kiezen dan
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 21
Het Groene Het Licht Groene Hart op groen • Hart rubrieken
meestal niet meteen voor strafrechtelijke vervolging, maar
wijzen zo’n ondernemer op de proliferatierisico’s en zijn
verantwoordelijkheden daarin en geven hem in elk geval
een waarschuwing. Die aanpak is mij op het lijf geschreven;
ik heb nu eenmaal een dienstverlenende instelling. Het is
geen toeval dat ik al jaren als accountmanager actief ben.”
“In deze discipline moet je wel voortdurend lijntjes uitzetten,
samenwerken, gegevens uitwisselen – simpelweg
omdat de stof zo ingewikkeld is. Onder de verzamelnaam
strategische goederen vallen bijvoorbeeld ook goederen
met zowel een militaire als een civiele toepassing. De lijst
van deze zogenoemde dual use goederen is een boekwerk
op zich, waar je niet 1, 2, 3 wijs uit wordt. Zo staan er een
paar aluminiumvarianten op, enkele van vele honderden
soorten. Maar die herken je niet met het blote oog; daarvoor
moet je technische specificaties bekijken, monsters nemen
en testen doen. En of zo’n goed vergunningplichtig is, hangt
soms ook weer af van het land van bestemming. Al met al
leveren risicosignalen ons doorgaans heel wat gepuzzel op;
dan is het handig als je nationaal en internationaal de juiste
informatiebronnen weet aan te boren.
Het lastigste van dit werkterrein, is dat je je eigenlijk geen
missers kunt permitteren: wanneer je een verdachte zending
mist, is dat onherroepelijk. Bij fiscale delicten – geknoei met
accijns of met tariefsindeling – vorderen we dat geld als
Douane wel na. Maar bij strategische goederen ligt het
anders. Als een of andere pomp eenmaal op een nucleair
complex in Iran staat, krijg je hem echt niet meer terug.”
Harald Meijer
Anderen over Klaas Leenman
Han Haasbeek, teamleider POSS: “Klaas is een gepassioneerde
collega, trots op zijn werk en met hart
voor de zaak. Door zijn samenwerkingsgerichtheid
heeft hij nauwe banden opgebouwd met iedereen
die ertoe doet in het veld van exportcontrole,
non-proliferatie en sancties. Van die wereldwijde
contacten wordt dankbaar gebruik gemaakt door
ons eigen team en andere douaneonderdelen,
bijvoorbeeld om bij stopzettingen of verdachte
zendingen snel en efficiënt te kunnen optreden.
Maar ook anderen – van ambtenaren van
Buitenlandse Zaken tot douanecollega’s van over de
grens – doen regelmatig een beroep op Klaas en zijn
netwerk. Iedereen kan altijd bij hem aankloppen; hij
verzaakt nooit.
Klaas is bovendien een graag gezien spreker op
congressen, die altijd weer met een leerzame,
doortimmerde presentatie voor de dag komt. Ook in
zijn rol als voorzitter van diverse internationale
expertgroepen heeft Klaas zich onderscheiden.
Vanuit diverse landen ontvingen we complimenten
over het hoge niveau van de bijeenkomsten onder
zijn leiding. Alleen al het feit dat hij voor voorzitterschappen
wordt gevraagd, zegt volgens mij voldoende.
Als je het hebt over strategische goederen
en sanctiewetgeving, is Klaas het gezicht van
Douane Nederland.”

Editie 1 | mei - juni 2012
DE AMBASSADEUR
Edwin Jansen
Het Groene Hart presenteert dit jaar ware ambassadeurs
van Douane Nederland: collega’s die onze organisatie op
voorbeeldige wijze vertegenwoordigen buiten de ‘groene
muren’. Zoals Edwin Jansen (Douane Schiphol Pax), coördinator
Informatie & Analyse bij het Passengers
Operations Center.
“Al mijn 13 dienstjaren bij de Douane heb ik doorgebracht
op de nationale luchthaven. Dat lijkt wellicht saai, maar
verveeld heb ik me nooit. Zo’n vliegveld is een ongelooflijk
dynamische omgeving. Alles gaat snel, alles moet ook snel
– je hebt nu eenmaal met reizigersstromen te maken, en dan
is haast geboden.
Er worden hier voortdurend nieuwe dingen bedacht en in
praktijk gebracht. Een van die innovaties is de profiling van
passagiers, een onderwerp waar ik me sterk voor maak. Het
draait daarbij om het verzamelen van zo groot mogelijke
hoeveel n reizigersinformatie en het daarop loslaten van
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 22
Het Groene Het Licht Groene Hart op groen • Hart rubrieken
bepaalde risicoprofielen. De computer zoekt in al die data
naar matches, en dat geeft een bepaalde uitworp. Aan
de hand daarvan kun je heel gericht mensen aan boord
selecteren voor een bagagecheck, lang voordat een toestel
is geland.
Criteria die hierbij meewegen, zijn bijvoorbeeld: waar komt
de passagier vandaan, welke reisbeweging maakt hij,
hoeveel koffers heeft hij bij zich, hoe lang is hij weggeweest,
en staat die periode in verhouding tot de reisduur?
Door aanhoudingen te analyseren kun je je profielen steeds
verder aanscherpen.”
“Voor passenger profiling zijn we helemaal aangewezen op de
medewerking van luchtvaartmaatschappijen en reisorganisaties
– zonder hun boekingsgegevens zijn we nergens. Ik
probeer de banden met zulke bedrijven – KLM, Martinair, Air
France, Lufthansa, noem maar op – dan ook stevig aan te
halen. Daarbij moet je heel omzichtig te werk gaan. Ze zitten
in eerste instantie helemaal niet op ons te wachten, want
– zo is de gedachte – als de overheid iets wil, gaat het tijd en
geld kosten. Aanvankelijk stuit ik dan ook vaak op gespeelde
hoffelijkheid; men houdt beleefd de boot af, bijvoorbeeld
door steeds met de privacy van klanten te schermen.

Editie 1 | mei - juni 2012
Ik moet stevig lobbyen en goodwill kweken: voortdurend
vriendelijk blijven en ze er van overtuigen dat het toch echt
in ieders belang is, als we de handen ineen slaan.
Het doorslaggevende argument is telkens efficiencywinst.
Als we op een moderne manier te werk kunnen gaan, vist de
Douane de paar passagiers die voor een grondige controle
in aanmerking komen er zo tussenuit; de rest van de reizigers
wordt versneld afgehandeld. De belasting aan de gate
neemt daardoor zienderogen af – zeker bij grote vluchten –,
en dat klinkt die maatschappijen als muziek in de oren.
Bedenk dat een vliegtuig pas kan worden schoongemaakt
en weer klaargemaakt voor boarding, wanneer iedereen
eruit is. En elke minuut telt, want tijd is geld. Als een onderneming
dat voordeel ziet, is ze zo overstag. Mijn ambitie is
om zoveel mogelijk spelers in de sector mee te krijgen. De
automatisering werkt; schaalvergroting is nu het streven.”
“Met onze procesmatige risicogerichte aanpak lopen we
voorop als Douane Nederland en boeken we relatief goede
resultaten. Wij willen echt objectief werken, door profielen
met vaste criteria over alle vluchten heen te leggen. Dat is
misschien niet eenvoudig, maar op die manier wordt wel
iedereen getoetst. Veel buitenlandse douanediensten
baseren zich puur en alleen op passagierslijsten: ze bekijken
de namen en achtergronden van reizigers en pikken er
personen uit die bekend zijn bij de autoriteiten, bijvoorbeeld
omdat ze een strafblad hebben. Op zich prima, maar dan
focus je dus continu op dezelfde groep usual suspects.
We doen nu zo’n beetje 4 keer zoveel vangsten als voorheen,
toen we nog op de ouderwetse wijze werkten. In de
tijd van de groene en de rode baan haalden we op finger-
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 23
Het Groene Het Licht Groene Hart op groen • Hart rubrieken
spitzengevoel passagiers uit de stroom en hadden we geen
idee wat we potentieel lieten lopen. Tegenwoordig hebben
we juist enorm veel in kaart, wat het werk vergemakkelijkt
maar tegelijkertijd bemoeilijkt. Als we een profiling-tool laten
draaien en er rollen 10.000 hits uit, dan weten we dat we
onmogelijk alles kunnen controleren. Een breder spectrum
dwingt je om betere keuzes te maken.”
“Internationaal is er veel interesse voor de werkwijze van
Douane Nederland. Regelmatig ben ik in het buitenland om
collega’s van zusterorganisaties te vertellen over onze
opvatting van passenger profiling. Zo hield ik vorig jaar op een
seminar in Lissabon nog een presentatie voor een mannetje
of 40, uit 6 verschillende lidstaten. Het is een klein wereldje
– binnen de hele EU houden hooguit 100 douanemensen
zich met dit werk bezig.
Het blijkt geen overbodige luxe om ons idee van risicogericht
aansturen over de grens goed uit te dragen. Het is wel
eens voorgekomen dat we douaniers op een Zuid-Europese
luchthaven vroegen om een doorgereisde passagier te
controleren op basis van onze gegevens. Die werd dan bij
aankomst at gunpoint uit het vliegtuig gehaald, als een zware
crimineel. Dan moet je toch even uitleggen dat dat niet de
bedoeling is.”
Harald Meijer
Anderen over Edwin Jansen
Bert Wiersema, regiodirecteur Douane Schiphol Passagiers:
“Edwin verdient alle lof voor zijn aanhoudende
bereidheid om intern en extern voorlichting te
geven over het werk van het Passengers Operations
Center – in het bijzonder over het proces profiling.
Hij heeft een groot relevant netwerk opgebouwd –
zowel binnen de douanewereld als daarbuiten – en
onderhoudt dit actief. Dankzij zijn vele contacten
vindt er uitwisseling van hoogwaardige informatie
plaats en kunnen de douanediensten op Schiphol en
andere luchthavens binnen de EU zo nu en dan een
fiscaal of VGEM-succes vieren. Verder heeft Edwin er
aan bijgedragen dat veel luchtvaartmaatschappijen
zich hebben aangesloten op Sabre, een systeem dat
via een directe link matches zoekt binnen de passagiersgegevens
van deze bedrijven op basis van
profielen. Edwin is in houding en gedrag een
voorbeeld voor zijn collega’s binnen het POC.”

Editie 1 | mei - juni 2012
DE AMBASSADEUR
Michel Heeselaars
Het Groene Hart presenteert dit jaar ware ambassadeurs
van Douane Nederland: collega’s die onze organisatie op
voorbeeldige wijze vertegenwoordigen buiten de ‘groene
muren’. Zoals Michel Heeselaars (Douane Rotterdam
Rijnmond), ook bekend als ‘Mister Cameratoezicht’.
“Kijk eens goed – hier op de monitor, tussen de poten van
die kraan: daar loopt een figuur met een capuchon op, met
een rugzak en een metalen koffer. Zie je ’m? Nu gaat ’ie aan
boord van die boot. Heb je een momentje? Even mijn collega’s
in het veld inseinen, hoor…
Zo, daar ben ik weer. Ja, zo’n type is toch wel verdacht,
natuurlijk: wat heeft een wildvreemde te zoeken op de
kade? Dus volgen we zo iemand. Je moet dit soort situaties
een beetje kunnen inschatten: deugt het, of deugt het niet?
Daar heb ik in de loop der tijden een fijne neus voor ontwikkeld.
Ik heb hier in Rotterdam 8 jaar in een unit bijzondere
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 24
Het Groene Het Licht Groene Hart op groen • Hart rubrieken
bijstand van het HARC-team gezeten, een samenwerkingsverband
van Zeehavenpolitie, FIOD en Douane. Je bent er
hoofdzakelijk bezig met waarnemen; we volgden containers
met drugs door heel Nederland. Vanwege mijn ruime ervaring
in de surveillance en mijn kennis van het havengebied
ben ik gevraagd om het cameratoezicht te helpen
opbouwen.”
“In september 2008 zijn we dit project gestart. We vroegen
ons af of we met camerabeelden van bedrijven schepen in
de gaten konden houden op de risico’s accijnsgoederen en
verdovende middelen. Ik ben bij diverse partijen over de
vloer geweest om de mogelijkheden te bespreken. Met een
paar ondernemingen hebben we eerst een proef gedraaid;
’s avonds en in het weekend keken we op kantoor of bij de
portier de beelden uit. We begonnen bij EJT – European
Juice Terminal –, waar sinaasappelconcentraat uit Brazilië
wordt gelost. En ook Uniport deed mee; daar komen dagelijks
massa’s reefers uit de hele wereld binnen. Op die pier zijn
veel aansluitingen voor koelcontainers, vandaar.
Diepgevroren producten als fruit en vlees vormen door hun
herkomst risicovolle goederen voor de Douane. Daar komt

Editie 1 | mei - juni 2012
bij dat dit type container uitermate geschikt is voor het
verstoppen van verdovende middelen. Bij de deuren is altijd
wel ruimte voor een paar tassen, omdat de koude lucht
moet circuleren – net als in een ijskast. En bij de koeling van
de motor zitten 2 luiken, die je er simpel kunt uit schroeven.
Daarachter kun je met gemak 20 kilo cocaïne kwijt…
Dat is ook de reden waarom logistieke spelers graag met
ons willen samenwerken. Die rip off-toestanden zijn slecht
voor hun reputatie. Smokkelaars worden steeds brutaler:
op klaarlichte dag sluipen ze het terrein op om hun spullen
uit een container te trekken. Dat wil je natuurlijk niet, als
bedrijf.”
“Toen de Meldkamer hier op het CCC was ingericht, kregen
we rechtstreeks aansluiting op de systemen van bedrijven.
De beelden komen binnen via internet, met een paar seconden
vertraging, en zijn te zien op een muur met monitors.
Maar al snel werd duidelijk dat het constant turen naar die
schermen niet combineert met het hectische meldkamerwerk.
Daarom hebben we in een aparte ruimte deze opstelling
opgebouwd, waar overdag en in de avonduren 1 collega
zich helemaal kan concentreren op het cameratoezicht. Er
hangen 6 flatscreens aan de wand, waarop je heel eenvoudig
kunt switchen van het ene bedrijfsterrein naar het
andere - of naar de haven van Vlissingen, waar ook een
camera hangt. ’s Nachts nemen de collega’s van de
Meldkamer het over, als het daar wat rustiger is.
Het mooie van dit hulpmiddel, is dat ik in m’n eentje 9 kades
tegelijk in het oog kan houden. Deze bedrijven zitten bovendien
zo geconcentreerd, dat we genoeg hebben aan 1 of
hooguit 2 dienstwagens ter plekke. Voorheen – toen we nog
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 25
Het Groene Het Licht Groene Hart op groen • Hart rubrieken
bij de boot stonden te posten – hadden we minstens 3
auto’s met elk een controlekoppel nodig. En hier op m’n
eigen stekkie kan ik tenminste zonder probleem koffie halen
of naar de wc.”
“Natuurlijk vormt deze werkwijze een hele vooruitgang.
Maar goedbeschouwd lopen we wel een beetje achter de
feiten aan, als we slechts de schepen in de smiezen houden.
Want als je het hebt over drugsrisico’s, is de plek waar
geloste containers worden gestapeld pas echt interessant.
Daarom praten we nu met ondernemingen of we ook
beelden van de stack kunnen krijgen. Zij hebben daar toch
camera’s hangen - om problemen te signaleren als de
productie stagneert. Waarom zouden wij dan niet met ze
meekijken, door onze douanebril? Als we dat voor elkaar
krijgen, plukken we werkelijk de vruchten van deze vorm van
toezicht.”
Harald Meijer
Anderen over Michel Heeselaars
Johan Schipper, teamleider CCC-COP Rotterdam: “Michel houdt
zich al 3,5 jaar intensief bezig met het opzetten van verschillende
varianten van cameratoezicht. Hij is in allerlei projecten
de stuwende kracht. Zo speelde hij een prominente rol
bij de installatie van de zogenoemde Solid State Camera op
de Maasvlakte, een apparaat gekoppeld aan een geavanceerd
radar- en lasersysteem. Deze opstelling kwam tot
stand in nauwe samenwerking met de Gemeentelijke
Havendienst Rotterdam en de Zeehavenpolitie. Michel
heeft hiervoor een specialistische opleiding gevolgd bij de
Koninklijke Marine en maakt deel uit van een select gezelschap
dat met deze camera kan en mag omgaan. Hij is dan
ook nogal eens te vinden op het bureau van de
Zeehavenpolitie, om van daaruit de camera te bedienen en
beelden te analyseren.
Daarnaast leverde Michel een belangrijke bijdrage aan de
totstandkoming van het Landelijk Douane Cameratoezicht,
zoals dat nu functioneert binnen het CCC Maritiem. Hij was
nauw betrokken bij de technische inrichting van de observatieruimte
en de opzet van de opleiding. Dankzij zijn ruime
praktijkervaring in het fysieke toezicht kan hij de wensen
van controlemedewerkers op straat uitstekend vertalen
naar de collega’s die op kantoor zijn belast met het bekijken
van de binnenkomende beelden. Daardoor kan vanuit het
CCC de juiste ondersteuning worden geboden, bijvoorbeeld
als het gaat om het waken over de veiligheid.
Michel trekt op dit moment met diverse interne en externe
partijen op om het cameratoezicht nog verder te ontwikkelen.
Mede dankzij zijn inspanningen is dit fenomeen nu al
niet meer weg te denken uit ons Toezicht Buitengrens.”

Editie 1 | mei - juni 2012
DE AMBASSADEUR
Chris van Oostrum
Het Groene Hart presenteert dit jaar ware ambassadeurs
van Douane Nederland: collega’s die onze organisatie op
voorbeeldige wijze vertegenwoordigen buiten de ‘groene
muren’. Zoals Chris van Oostrum, teamleider VGEM bij
Douane Rotterdam Haven.
“Een jaar of 7 geleden maakte ik min of meer gedwongen de
overstap van Fysiek Toezicht naar VGEM. Mijn aanvankelijke
tegenzin verdween als sneeuw voor de zon. Ik heb hier de
tijd van m’n leven! Dit werkterrein kent zoveel facetten, en
ze zijn allemaal even spannend. Neem het douanetoezicht
op afvalstromen. Mensen denken al gauw dat dit uitgesproken
saai is, maar niets is minder waar! Je praat over uitgaande
goederenbewegingen, en dan luistert alles erg nauw. Als
je besluit om tijdens de belading van een schip even 80 of
100 containers tegen te houden voor een controle, kan dat
enorme logistieke en financiële consequenties hebben.”
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 26
Het Groene Het Licht Groene Hart op groen • Hart rubrieken
“De eerste 2 jaar ben ik bewust een beetje op de achtergrond
gebleven, en heb ik als een spons elke druppel informatie
geabsorbeerd. Deze wereld was immers nieuw voor
me. Daarbij bleek VGEM nog een betrekkelijk onontgonnen
terrein; er lag van alles voor het oprapen. Toen ik eenmaal
de nodige kennis en ervaring had vergaard, heb ik me
gestort op het opbouwen van relaties met convenantpartners.
Dat netwerken werd al snel mijn ding. Met veel partijen
hebben we destijds in de Rotterdamse haven een
zogenoemde huisarts/specialist-verhouding ontwikkeld.
Daarbinnen zochten we de grenzen van de papieren afspra-
ken nadrukkelijk op: in hoeverre kunnen wij als Douane
daadwerkelijk zelfstandig opereren? Allemaal vanuit de idee
dat het nogal zinloos is om met 2 of 3 handhavingsorganisaties
bij een container te gaan staan, als wij het ook alleen
afkunnen. Die visie sloot later naadloos aan bij de uitgangspunten
van de Transitie – de verschuiving van het werk van
het binnenland naar de buitengrens – en bij de terugtrekkende
beweging die veel toezichthouders maakten vanwege
bezuinigingen en inkrimping. Wat wij deden, kun je
beschouwen als een voorbode van bijvoorbeeld het huidige
programma Ladingregie Zeehavens.”

Editie 1 | mei - juni 2012
“Natuurlijk heb je op het operationele vlak evengoed met
het bedrijfsleven te maken. Ondernemers zien lang niet
allemaal de zegeningen van het one-stop-shop-principe dat
ons voor ogen staat. Voor hun is elke interventie van de
Douane er één te veel, en een reden tot klagen. Ten dele
hebben ze gelijk. Wij kunnen wel zo’n concept bedenken,
maar om er in de volle breedte invulling aan te geven, blijft
lastig. Als je bijvoorbeeld kijkt naar de summiere aangifte, is
het erg lastig om gericht te selecteren en in bepaalde branches
niet een verstorende factor te zijn.
Ik praat veel met bedrijven. Dan vertel ik ze dat de Douane
zich inspant om z’n klanten te kennen en in kaart te brengen.
Maar ik onderstreep ook, dat het de eigen verantwoordelijkheid
van die klant is om op een positieve manier in
beeld te komen. Wij willen bepaald gewenst gedrag zien, en
het is aan de ondernemer om dat te vertonen. Bijvoorbeeld
door zelf risico’s in zijn bedrijfsprocessen te minimaliseren.
Dan speelt er nog iets: wij kunnen met AEO, HT en HTD wel
voor een bepaalde koers kiezen, maar onze collega-handhavers
moeten die ook erkennen. Als zo’n inspectiedienst een
container van een door ons gecertificeerde onderneming wil
controleren, kunnen er bij het bedrijfsleven verkeerde
verwachtingen ontstaan. Gelukkig wordt de regierol van de
Douane in het goederentoezicht tegenwoordig in brede
kring onderschreven. Maar dat heeft heel wat tijd en gemasseer
gekost. In dat proces was ik een van de radertjes, of
beter gezegd: de smeerolie.”
“Samenwerking is uiteraard geen doel op zich – het moet
wel iets opleveren. De afgelopen jaren hebben wij en onze
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 27
Het Groene Het Licht Groene Hart op groen • Hart rubrieken
partners goede resultaten geboekt. Bijvoorbeeld in het
toezicht op verboden houtsoorten. Rotterdam is ’s werelds
grootste doorvoerhaven van hout, dan kun je op je klompen
aanvoelen dat er ook dubieuze partijen worden verladen.
Toch konden de toenmalige AID (later opgegaan in de NVWA,
red.) en wij lange tijd geen enkele aansprekende houtzaak
voor de rechter brengen. Samen hebben we allerlei acties op
touw gezet, maar hoe we ook ons best deden, we vonden
niets. Op zulke momenten wordt mijn speurzin aangewakkerd:
dit is een blinde vlek, we kijken met de verkeerde ogen.
Toen hebben we onze beste mensen om de tafel verzameld:
CITES-specialisten, computerdeskundigen en medewerkers
die profielen kunnen maken. Het was meteen bingo: binnen
een paar dagen selecteerden we een eerste container vol
beschermd tropisch hardhout.
Weer later raakte ook de politie in allerlei zaken betrokken.
Al snel bleek: wij zijn goed in controleren, zij zijn goed in
rechercheren. Zo kwam de politie door met ons samen te
werken een hele keten van malafide houthandel op het
spoor, met vertakkingen tot in Suriname, waar officials
tegen betaling van smeergeld vervalste uitvoercertificaten
leverden. Dankzij goed speurwerk kon uiteindelijk vrijwel
het hele netwerk worden opgerold. Zo’n geval toont aan dat
diensten als politie en Douane – met elk hun eigen expertise
en bevoegdheden – elkaar uitstekend kunnen aanvullen.”
Harald Meijer
Anderen over Chris van Oostrum
Jos Reekers, directeur Douane Rotterdam Haven: “In de loop der
jaren heeft Chris het imago van Douane Nederland glans
gegeven, in binnen- en buitenland. Zijn charmante persoonlijkheid,
kennis van zaken, drive voor samenwerking en
handhaving, neus voor kansen en talenkennis maken hem
voor velen een ideale counterpart.
In het kader van een twinning project met Shanghai heeft
Chris zich ingespannen om tot praktische resultaten te
komen in de bestrijding van namaakgoederen. Hij is
hiervoor door zowel de Europese Commissie als zijn
Chinese gesprekspartners expliciet geprezen.
Verder heeft Chris aangetoond dat de Douane van toegevoegde
waarde is voor onze handhavingspartners, zoals op
het gebied van opsporing van milieufraude. Zo heeft hij
met collega-douanediensten in omliggende landen afspraken
voorbereid over een betere handhaving van de EVOAregelgeving
in zeehavens. Dankzij zijn uitgebreide internationale
netwerk weet hij belangrijke informatie boven water
te krijgen, zodat wordt voorkomen dat bijvoorbeeld
containers met zeer gevaarlijke namaakpesticiden door de
mazen van het net glippen en in de Rotterdamse haven
aankomen.
Maar Chris heeft ook oog voor de belangen van het bonafide
bedrijfsleven. Zo is hij samen met de voormalige
VROM-inspectie in dialoog gegaan met het bedrijfsleven
over de problematiek van transhipment afvalzendingen die
de Rotterdamse haven meden. Hij heeft een bijdrage
geleverd aan een level playing field binnen Europa en een
vermindering van de toezichtslasten voor ondernemers.”

Editie 1 | mei - juni 2012
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 28
Het Groene Het Licht Hart Groene op • achtergronden
groen Hart
Samenwerking op
de snelweg:
Integrale Transport
Controles
‘Toezicht doen we samen’ is een slogan die sinds kort
opgeld doet binnen de Douane. Daarmee wordt het
belang onderstreept van krachtenbundeling – intern,
maar zeker ook over de ‘groene schuttingen’ heen. Het
Groene Hart komt dit jaar met een serie artikelen over
samenwerking met andere handhavingsdiensten. In deze
2e aflevering: Integrale Transport Controles op het asfalt.
De regiopolitie, het KLPD, de VROM-Inspectie, de
Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit en provincies:
allemaal partners waarmee de Douane samenwerkt tijdens
zogenoemde Integrale Transport Controles (ITC). Hierbij
worden vrachtauto’s op een aantal gebieden tegelijk nagekeken.
Dergelijke controles worden jaarlijks zo’n 600 keer op
de Nederlandse (snel)wegen uitgevoerd.
De ITC’s bestaan nu zo’n 5 jaar en zijn een succes. Waarom?
“Het grote voordeel van een ITC is het principe van onestop-shopping”,
begint Fred Pons, teamleider van het
Customs Control Center (CCC) in Rotterdam. “Daarvóór kon
het gebeuren dat een vrachtauto op plek A werd gecontro-
leerd door de politie, op plek B 10 kilometer verderop door
de Douane en op plek C door een inspectiedienst. Daar zit
een chauffeur natuurlijk niet op te wachten. Hij krijgt nu alle
controles op 1 plek, daarna is ’ie klaar.”
De CCC’s in Rotterdam en Schiphol sturen de ITC-activiteiten
van de Douane landelijk aan. Fred zit samen met collega Ben
Grundmann in de Taskforce ITC, waarin alle controlerende
diensten samenwerken. Ben stuurt vanuit het CCC Schiphol
ook de ITC-acties aan.
Accijns
De Douane richt zich bij de ITC’s vooral op accijnsgoederen.
“De ITC’s maken voor ons deel uit van de binnenlandse
accijnscontroles”, vertelt Fred. “We geven als Douane ook
aan bij welke acties we wel en niet betrokken willen zijn. Het
ligt voor de hand dat onze voorkeur uitgaat naar acties bij
doorgaande wegen in de grensgebieden. Ik schat dat we van
alle acties er zo’n 90 keer bij zijn.”
“Wij hebben scanners in huis waarmee we in de
lading kunnen kijken. Dat kan ook voor andere
diensten interessant zijn”
Behalve het principe van one-stop-shopping bieden integrale
controles nog meer winst. Waar veel diensten samenwerken,
kun je gebruik maken van elkaars kwaliteiten. Dat
begon bij de ITC-controles aanvankelijk met het delen van
de apparatuur van de Douane. Fred: “Wij hebben scanners
in huis waarmee we in de lading kunnen kijken. Dat kan ook
voor andere diensten interessant zijn. Als we in een vrachtauto
bijvoorbeeld de contouren van vaten aantreffen die
gevaarlijke stoffen kunnen bevatten en de wagen draagt

Editie 1 | mei - juni 2012
geen gevarenbord, dan is dat een signaal om eens nader te
controleren.”
Een ander voorbeeld: “Onlangs kregen we via de
Marechaussee signalen dat er Griekse koelwagens werden
ingezet om mensen te smokkelen. Logisch natuurlijk dat de
politie dan bij ITC-acties extra let op dat soort voertuigen.
De scanners van de Douane doen dan goede diensten in de
opsporing.”
Informatie delen
Maar de samenwerking stopt niet bij het delen van apparatuur.
Nog interessanter kan het zijn om alle informatie uit te
wisselen die bij de verschillende diensten bekend is. Daarom
gaan voorafgaand aan een actie zoveel mogelijk gegevens
‘over tafel’. Dat kan zijn tijdens de briefing, die vaak op het
politiebureau of ter plekke is. Maar het kan ook al eerder, via
het zogeheten ‘virtuele kantoor’. Fred: “Een beveiligde
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 29
Het Groene Het Licht Hart Groene op • achtergronden
groen Hart
website waar alle data over de ITC-acties zijn te vinden. Zo
staan alle acties met plaats, tijd en deelnemers vermeld,
maar er is ook plek voor aanvullende informatie om de actie
tot een succes te maken.”
Sinds dit jaar dragen ook de douaneregio’s hun steentje bij
aan het verzamelen van informatie voor ITC-acties. “Daar zit
enorm veel specifieke kennis”, aldus Fred. “De regio’s
kunnen bij een grensovergang vaak precies aangeven:
dat is de beste plek om te gaan staan, en daar moeten we
op letten. Vandaar dat we dit jaar met de regio’s overleg
hebben gevoerd om al die kennis mee te nemen.”
Wat voor gegevens deelt de Douane dan zoal met de anderen?
“We beschikken over een bestand van klanten van wie
we weten of vermoeden dat ze de accijnswetgeving overtreden
”, legt Fred uit. “Omdat de politie gebruik maakt van
ANPR-apparatuur, kunnen we de kentekens van die klanten
ingeven. Zodra zo’n klant voorbijkomt, herkennen we het
kenteken en kunnen we hem eruit pikken voor een nadere
controle.”
Ook bijvoorbeeld de politie deelt informatie in het virtuele
kantoor. “Vanuit haar internationale contacten beschikt de
politie over gegevens van bijvoorbeeld Oost-Europese
chauffeurs die het niet zo nauw nemen met verkeersveiligheidsregels”,
weet Fred. “Daar worden ook selecties van
nummerborden op gemaakt.”
Volgorde
Hoe moeten we ons een ITC-actie in de praktijk voorstellen?
Fred: “Bij een actie die we onlangs hielden, was de volgorde
als volgt: een vrachtauto die is geselecteerd, wordt door
motoragenten vanaf de snelweg begeleid naar de inspectieplek.
Hij gaat allereerst door de nucleaire detectiepoortjes
van de Douane. Dat zorgt voor veiligheid van alle medewerkers.
Daarna gaat ’ie door de Mobix – de mobiele containerscan,
eveneens van de Douane – om inzicht te krijgen in
de lading. Vervolgens verhuist de auto naar de weegapparatuur
van de politie. Daar kijkt men of de opgegeven lading
overeenkomt met het gewicht van de wagen. Dan rijdt de
vrachtauto een stukje verder naar het inspectievak. Daar
komen alle relevante inspecties langs om de papieren op te
vragen en – als dat nodig is – de lading te controleren.
Medewerkers van alle betrokken diensten lopen dan kris
kras door elkaar. Het is een heel dynamisch gebeuren,
waarbij mensen uit dezelfde regio elkaar vaak kennen. Alles
bij elkaar is een chauffeur aan zo’n controle 20 tot 30 minuten
kwijt. Maar dan heeft ’ie dus ook alle mogelijke checks
gehad.”
Toekomst
In de toekomst zou Fred graag zien dat de controles nog
gerichter en thematischer konden plaatsvinden. “Alles draait
om de beschikbare informatie. Zo hebben we bij de Douane
indicaties dat er in Europa vrachtwagens rondrijden die
voornamelijk goederen vervoeren waarover geen accijns is
betaald. Maar hoe vinden we die wagens? Wat zijn de
opschriften op deze auto’s, welke kleur hebben ze, uit welke
landen komen ze? Dat soort informatie moeten we zien te
achterhalen en documenteren om nog gerichter te kunnen
controleren.”
Henk Jonkers

Editie 1 | mei - juni 2012
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 30
Het Groene Het Licht Hart Groene op • achtergronden
groen Hart
Gerenoveerd
B & D Museum stelt
belastingbetaler
centraal
Een plak hasj van de beruchte smokkelboot Lammie, een
DouaneDoe-Ruimte voor de kids en een werkend (!)
bolletjesslikkerstoilet: als vanouds is ‘groen’ goed vertegenwoordigd
in het Belasting & Douane Museum. Het
dubbele herenhuis aan de Rotterdamse Parklaan heropent
op 7 juni na een 2 jaar durende renovatie op feestelijke
wijze zijn deuren voor het publiek - dat in de nieuwe
opzet zelf een prominente rol speelt. Want de focus is
verschoven van belastingheffer naar belastingbetaler.
Gezeten aan de grote vergadertafel in de voormalige bibliotheek
– nu een moderne overleg- annex receptieruimte –
vertelt directeur Frans Fox wat er zoal komt kijken bij een
dergelijke grootscheepse verbouwing. “Bij de vorige renovatie,
begin jaren ‘90, werd asbest aangetroffen dat – naar nu
bleek – nooit geheel was verwijderd. Gelukkig zat het er wel
veilig. Verder liep de levering van onderdelen voor het
nieuwe dak vertraging op. Maar voor écht grote verrassingen
zijn we niet komen te staan. Mede omdat we bij de
vorige renovatie 20 jaar geleden – verzorgd door hetzelfde
architectenbureau trouwens – het gebouw helemaal in kaart
is gebracht. Toch hebben we ook nu weer uitgebreid onderzoek
gedaan, en onder meer de fundering gecontroleerd.
Bouwkundig bleek het pand helemaal in orde, op enkele
rotte kozijnen na.”
De renovatie was vooral nodig om het museum aan de eisen
van deze tijd aan te passen, aldus Frans. “Met name de
energievoorziening was aan vernieuwing toe. Voorheen
werkten we met één projector, enkele schermen en een
handjevol pc’s. Nu staan hier talloze flatscreens, computers
en beamers. Er moesten dus – simpel gezegd – flink wat
groepen bij.”
De grootste klus betrof echter het dak. Er kwam een compleet
nieuwe constructie, grote luchtinlaten en ventilatoren. Overal
is nu dubbel glas, en de collectie wordt beschermd door een
moderne klimaatinstallatie en brandmeldsysteem. Frans:
“Alles is mooi weg- en afgewerkt. We zijn echt een hightech
museum geworden. Vergelijkbaar met het Rijksmuseum, durf
ik te stellen, maar dan op kleinere schaal.”
Toverplafond
Waar sommige vertrekken bijna letterlijk waren dichtgetimmerd
– ook ter bescherming tegen uv-straling – zijn de zalen
in de nieuwe opzet veel opener, en is de collectie anders
opgesteld en uitgelicht. Frans: “Het zou me niet verbazen,
als bezoekers die hier vóór de verbouwing al eens waren
nieuwe dingen ontdekken.” Daarnaast is de soms onduidelijke
routing aangepakt. Leidend principe daarbij is de
verschoven focus van belastingheffer naar belastingbetaler.
“We willen bezoekers op een eenvoudiger en begrijpelijker
manier over ons belastingstelsel informeren, zonder de
complexiteit daarvan geweld aan te doen. Een voorbeeld
daarvan is de ruimte Het Hart. Daarin kunnen bezoekers de

Editie 1 | mei - juni 2012
economie beïnvloeden door met bedragen te schuiven –
meer geld naar Onderwijs ten koste van Defensie, om maar
iets te noemen - en zo zien welke gevolgen dat heeft voor
de schatkist.”
In de zaal met het Toverplafond ervaart de bezoeker naar
welke ‘goede doelen’ ons belastinggeld gaat, zoals zorg, de
politie, onderwijs. “Die worden caleidoscopisch geprojecteerd,”
zegt het intussen aangeschoven Hoofd Presentatie
Wim van Es. “Liggend op loungebanken, met je oren tussen
twee luidsprekers, kijk je daar naar het plafond. Na enkele
minuten duikt je eigen gezicht in het geheel op: om te
illustreren dat jij als burger ook bijdraagt aan de samenleving.
Zo slaan we een brug tussen de bezoeker en het belastinggeld
dat hij afdraagt.”
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 31
Het Groene Het Licht Hart Groene op • achtergronden
groen Hart
Smokkeldeuren
Hoog tijd voor een rondleiding. “We hebben onze aandacht
zo gelijk mogelijk verdeeld over blauw en groen,” vervolgt
Frans, als we weer naar beneden lopen. “Al is de Douane
voor veel mensen spannender. Op smokkelaars jagen
spreekt nu eenmaal meer tot de verbeelding dan papierwerk
afhandelen achter een bureau.”
De smokkelfiets is in het vernieuwde museum gehandhaafd,
met zijn dikke spatborden en verhoogde zadel, dat je aan
het zicht kon onttrekken met een grote, lange jas. Niet
nieuw, maar wel voor het eerst tentoongesteld is een stapel
deuren - die bij nadere beschouwing geen stapel is. Dit
massieve pakket heeft een van binnen uitgespaarde ruimte
voor het vervoeren van contrabande. Ook een plak hasj die
herinnert aan de ondergang van de Lammie behoort tot de
collectie. De bemanningsleden van deze beruchte viskotter
brachten hem na een omsingeling door marineschepen zelf
tot zinken, in de hoop daarmee het bewijs te vernietigen.
Dat laatste mislukte. De hasjboot lag in ondiep water en kon
relatief eenvoudig worden opgetakeld.
Wim noemt graag ook nog even de maquette van de
Dodendraad, de grensversperring tussen Nederland en
België in de Eerste Wereldoorlog, waarop hoogspanningsstroom
stond. “Een stelsel van wachtposten, hekken en
stroominstallaties, dat onze voormalige decorbouwer H.J.
von Wintersdorff op een zeer instructieve wijze heeft verbeeld.”
De draconische Duitse maatregel wist smokkelaars
overigens niet te ontmoedigen. Maar in de grensstreken
waren niet alle bewoners bekend met het fenomeen elektriciteit,
en zich daardoor niet bewust van het levensgevaar.
Onder de dodelijke slachtoffers waren Belgen, Nederlanders,
Duitsers en een Rus.
Lange neus
Waar de collectie vroeger chronologisch was geordend, is zij
nu thematisch van opzet. Zo laat een reeks vitrines zien wat
er gebeurt als we geen belasting betalen. Vroeger waren
lijfstraffen of brandmerking ons deel, tegenwoordig houdt
de dienst het gelukkig bij een boete. De keuze voor die
andere aanpak had soms ingrijpende gevolgen, aldus Wim.
“We hebben liefst 400 nieuwe tekstbordjes moeten laten
maken. En soms moesten we met pijn in het hart afscheid
nemen van objecten die weliswaar waardevol zijn, maar
minder goed in de nieuwe opzet passen. Zoals het
19e-eeuwse schilderij waarop de smokkel van lompen en
vodden is verbeeld. In ons land waren die belast om de
papierindustrie te beschermen. Het is misschien niet het
fraaiste stuk in de collectie, maar wel heel illustratief. Je ziet
aangehouden smokkelaars aan de ene kant van de grens, en

Editie 1 | mei - juni 2012
smokkelaars aan de andere, veilige kant die een lange neus
maken naar de douaniers.”
Hoewel het aantal voor expositie beschikbare vierkante
meters is toegenomen, blijft het dus woekeren met de
ruimte. Toch staat het museum altijd open voor nieuwe
aanwinsten. Als de komende tijd verschillende kantoren
dichtgaan, komen er misschien nog meer interessante
objecten boven water. “Maar de opbrengst daarvan zal niet
te vergelijken zijn met die van een eerdere grote reorganisatie,”
stelt Wim. “Vroeger had elke stad zijn eigen ontvang-
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 32
Het Groene Het Licht Hart Groene op • achtergronden
groen Hart
kantoor. In de jaren ’90 zijn die bijna allemaal gesloten –
in totaal zo’n 100. Dat was voor ons een gouden tijd, waarin
heel veel los kwam. En toen de binnengrenzen wegvielen en
de grenskantoren dicht gingen, kregen we de rijkswapenborden
met tientallen tegelijk binnen. Zo zie je dat de
praktijk van alledag grote gevolgen kan hebben voor onze
verzameling.”
Voetballers en hun fiscale verplichtingen
In de nieuwe opzet is de populaire Smokkelaarstrip
eveneens gesneuveld. Daar staat de komst van een
DouaneDoe-Ruimte voor jeugdige bezoekers tegenover. In
de 3 ‘werelden’ land, water en lucht leren kinderen wat
grenzen betekenen. Ze kunnen varen in een scheepssimulator,
mogen zelf reiskoffers scannen, en knutselen met
douanehond Doerak. De 3e verdieping, waar het depot was
gehuisvest, heeft een wisselexpositieruimte en een educatielokaal,
dat plaats biedt aan groepen van onder meer de
basisschool en het voortgezet onderwijs.
Nieuw is ook het actualiteitenkabinet. “Mocht de BTW
worden verhoogd, bijvoorbeeld, dan kunnen we daar direct
op inspelen via een minitentoonstelling,” aldus een enthousiaste
Frans. “En tijdens het EK informeren we bezoekers
over de belastingperikelen van voetballers en hun clubs.” Op
de zolder toont hij ons nog even de ‘troon’, een slikkerstoilet
zoals je dat op luchthaven Schiphol aantreft, waarop vermoedelijke
bolletjesslikkers mogen plaatsnemen. Saillant
detail: het museumobject is aangesloten op het riool en dus
als gewone wc te gebruiken.
Met zijn moderne inrichting en opgefriste collectie is het
Belasting & Douane Museum nu weer helemaal bij de tijd.
En daar mag wat tegenover staan. “Anders dan voorheen
heffen we toegangsprijzen,” zegt Frans. “Volwassenen
betalen € 5,50. Voor kinderen tot 12 jaar is het gratis, van je
13e tot je 18e betaal je € 3,50. Of dat potentiële bezoekers
afschrikt? Dat denk ik eerlijk gezegd niet. Misschien zal een
enkeling zich door het entreegeld laten weerhouden. Maar
ik denk dat er meer mensen zijn die denken: gratis – dat zal
wel niks wezen. Voor museumkaarthouders blijven we
bovendien vrij toegankelijk. Én voor alle belastingdienstmedewerkers
natuurlijk.”
Paul van Vliet

Colofon
Editie 1 | mei - juni 2012
Het Groene Hart is een gratis digitale kwartaaluitgave voor gepensioneerde medewerkers van Douane
Nederland. Het bevat nieuwsberichten, achtergrondverhalen en rubrieken die eerder verschenen in het
gelijknamige bedrijfs-/personeelsmagazine op het intranet van Douane Nederland. Het Groene Hart wordt
gemaakt door team Communicatie van Douane Landelijk kantoor.
1e jaargang, nummer 2
Uitgever
Willy Rovers (algemeen directeur Douane Nederland)
Hoofdredacteur
Harald Meijer
ha.meijer@belastingdienst.nl
Redactie
Henk Lamers (ham.lamers@belastingdienst.nl)
Medewerkers
Henk Jonkers, Paul van Vliet
Abonnementen
Post-actieve medewerkers van Douane Nederland kunnen een gratis abonnement op Het Groene Hart aanvragen
door een mail te sturen naar douane.communicatie@belastingdienst.nl (onder vermelding van naam en
email-adres).
Niets van deze uitgave mag worden openbaar gemaakt of verveelvoudigd zonder voorafgaande schriftelijke
toestemming van de hoofdredacteur.
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 33
Het Licht Groene op groen Hart