Studiegids 2002-2003 voor studenten oude stijl - Nestor

FACULTEIT DER RECHTSGELEERDHEID
RIJKSUNIVERSITEIT
GRONINGEN
STUDIEGIDS
RECHTEN
2002-2003
De informatie die is opgenomen in de Studiegids 2002-2003 is UITSLUI-
TEND bestemd voor studenten die in het studiejaar 2001-2002 of eerder
met de studie Rechten zijn begonnen!
Per 1 SEPTEMBER 2002 zullen ALLE studieprogramma’s wijzigen door
de invoering van de Bachelor - Master structuur. De meest actuele
informatie over de consequenties van de Bachelor-Master structuur is
te vinden op de facultaire website. Raadpleeg deze informatie regelmatig.
Samenstelling en eindredactie:
Dienst Onderwijs en Studiebegeleiding

ALGEMEEN
ONDERWIJSINFORMATIE
PROPEDEUSE
DOCTORAAL
TENTAMENS
REGELINGEN
VAKKENAANBOD
VAKGROEPEN, REGISTERS

Deze studiegids bestaat uit twee delen:
Deel I: Opleidingsdeel Studentenstatuut - hoofdstuk 1 t/m 16
Veel van de inhoud van de hoofdstukken 1 t/m 15 is gebaseerd
op het Onderwijs- en Examenreglement en het Examenreglement,
die zijn opgenomen in hoofdstuk 16.
Deel II: Instellingsdeel Studentenstatuut - hoofdstuk 17

INHOUDSOPGAVE
Deel 1 Opleidingsdeel studentenstatuut
1 ALGEMENE INFORMATIE 1
1.0 Inleiding 1
1.1 Jaarlijkse inschrijving aan de Universiteit 1
1.1.1 Centrale Studentenadministratie 2
1.1.2 Adreswijzigingen 2
1.2 Algemene informatie voor studenten 2
2 FACULTAIRE INFORMATIE 3
2.1 Wegwijs in de faculteit 3
2.1.1 Groningen 3
2.1.2 Leeuwarden 3
2.2 Enkele belangrijke adressen en telefoonnummers 3
2.3 Dienst Onderwijs en Studiebegeleiding (tel. 363 5727
3
Turftorenstraat 19-21)
2.3.1 Infobalie (http://www.rechten.rug.nl/onderwijs/info.asp) 3
2.3.2 Studieadviseurs 4
2.3.3 Administratie tentamens en examens 4
2.3.4 Roosters en inschrijving colleges 5
2.3.5 Voorlichtingspakket 5
2.4 Zalenreserveringen 5
2.5 Faculteitsbureau (tel. 363 5700) en Bureau Internationalisering
5
2.6 Klapperwinkel (tel. 363 5915 Harmoniecomplex) 5
2.7 Mededelingen, Universiteitskrant en Internet 6
2.8 Spreekuren docenten 7
2.9 Spreekuren docenten 7
2.10 Bibliotheek Juridische Faculteit 7
2.11 Computerfaciliteiten voor studenten 8
2.12 Commissies 9
2.13 Studentenverenigingen van de opleidingen en
10
hoofdrichtingen
2.14 Progressief Rechten en TBR 11
2.15 Juridische Faculteitsvereniging 11
2.16 Faculteitsblad 11
2.17 Studie-omstandigheden en Milieu; de Arbo-werkgroep 11
3 ONDERWIJSINFORMATIE 13
3.1 Algemeen 13
3.2 Opbouw van het onderwijs 13
3.2.1 Trimestersysteem 13
3.2.1.1 Indeling studiejaar 2002-2003 14
3.2.2 Cursusduur voltijd/deeltijd 15
3.2.3 Avond- en zaterdagonderwijs 15
3.2.4 Onderwijsvormen 16
3.2.5 Inschrijving voor het onderwijs 16
3.2.5.1 Collegeroosters 16
3.2.5.2 Inschrijving algemeen 17
3.2.5.3 Inschrijving voor de werkgroepen 17
3.2.5.4 Aanmelding praktische vakken 17
3.2.5.5 Inschrijving studentenrechtbank 2003-2004 18
3.2.6 Studiebelasting 18
V

STUDIEGIDS 2002-2003
3.2.7 Regelingen en reglementen 19
3.2.8 Vrijstellingen 19
3.2.8.1 Procedure 19
3.2.8.2 Voorwaarden 20
3.2.9 Aanschaf wetboeken 20
3.2.10 Abonnement Ars Aequi 20
3.2.11 Overzicht studiekosten 2002-2003 20
3.2.12 Rechtsbescherming 21
3.3 Contractonderwijs aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid 21
3.3.1 Postacademisch Onderwijs (PAO) 21
3.3.2 Open Colleges 21
3.3.3 Master of Laws (LL.M.) 21
3.3.4 Hoger Onderwijs Voor Ouderen (HOVO) 22
4 PROPEDEUSE 23
4.0 Toepasselijkheid van dit hoofdstuk 23
4.1 Functie van de propedeuse 23
4.2 Het dringend studieadvies 23
4.3 Cursussen voor propedeusestudenten 24
4.4 De START-groepen 24
4.5 Onderwijs- en examenregeling propedeuse 24
4.5.1 Onderdelen en studielast 24
4.5.2 Tentamenregeling 25
4.5.2.1 De propedeutische practica 25
4.5.2.2 Vorm van de tentamens 25
4.5.2.3 Lichamelijk en zintuiglijk gehandicapte studenten 26
4.5.2.4 Tijdvakken en frequentie tentamens 26
4.5.2.5 Tentamentijdstippen 26
4.5.2.6 Afwijkende tentamenregeling 26
4.5.2.7 Geldigheidsduur propedeutische tentamens 27
4.5.3 Beoordeling propedeutisch examen 27
4.6 Afleggen doctoraaltentamens tijdens propedeutische fase 27
4.7 Overgangsregeling propedeuse 30
4.7.1 Overgangsregeling ten gevolge van de invoering van de Propedeuse
30
99
4.7.2 Overgangsregelingen 1993-1994 t/m 1996-1997 30
5 DOCTORAAL ALGEMEEN 31
5.1 De opleidingen 31
5.1.1 Doel van de opleidingen 31
5.1.2 Structuur van de opleidingen 31
5.1.3 Voorlichting opleidingen 32
5.2 Verplicht deel versus keuzedeel 32
5.3 Onderdelen en studielast 32
5.3.1 Soorten vakken 32
5.3.1.1 Verplichte vakken en overige vakken (keuzevakken) 33
5.3.1.2 Juridische vakken en niet-juridische vakken 33
5.3.1.3 Keuzevakken versus gebonden (optioneel verplichte) keuzevakken
33
5.3.1.4 Vakken buiten de faculteit 33
5.3.1.5 Categorieën vakken differentiatieperiode Nederlands Recht 33
5.3.1.6 Onderwijstableau 34
5.3.2 Recht in de praktijk 34
5.3.3 Scriptie 34
VI

INHOUDSOPGAVE
5.4 Goedkeuring overige vakken (keuzevakken) 35
5.5 Tentamenregeling 36
5.5.1 Practica 36
5.5.2 Vorm van de tentamens 36
5.5.3 Tijdvakken en frequentie tentamens 36
5.5.4 Tentamentijdstippen 37
5.5.4.1 Afwijkende tentamenregeling 37
5.5.4.2 Lichamelijk en zintuiglijk gehandicapte studenten 38
5.5.5 Geldigheidsduur doctoraaltentamens 38
5.5.6 Vrijstellingen doctoraaltentamens 38
5.6 Studeren in het Buitenland 38
5.7 Afstuderen in meer dan één opleiding 41
5.8 Doctoraalexamen 42
5.8.1 Getuigschrift en cijferlijst 42
5.8.1.1 Cum Laude 42
5.8.1.2 Datum van afstuderen 42
5.8.2 Aanvraag doctoraalbul 42
5.8.3 Doctoraalbul 43
5.8.4 Teruggave collegegeld 43
5.8.5 Tentamens na behalen van doctoraalexamen 43
5.9 Onderwijsbevoegdheid 43
5.9.1 Recht 43
5.9.2 Eerstegraadsbevoegdheid Algemene Economie of Maatschappijleer
44
6 STUDIERICHTING NEDERLANDS RECHT 45
6.1 Algemeen 45
6.2 Onderwijs- en Examenregeling Basisdoctoraal 45
6.2.1 Onderdelen en studielast 45
6.2.2 Onderwijsprogramma basisdoctoraal 46
6.2.3 Het practicum Studentenrechtbank 46
6.2.4 Overgangsregelingen Basisdoctoraal Nederlands Recht 46
6.3 Onderwijs- en examenregeling differentiatieperiode 47
6.3.1 Verplichte onderdelen en studielast op hoofdlijnen 47
6.3.2 Onderwijstableau Nederlands Recht 48
6.3.2.1 Overzicht van de vakken 48
6.3.2.2 Noten bij het tableau 52
6.3.2.3 Soorten vakken en tentamenkansen 53
6.3.3 Nadere hoofdrichtingseisen 54
6.3.3.1 Eisen hoofdrichting Bedrijfsrecht 54
6.3.3.2 Eisen hoofdrichting Privaatrecht 54
6.3.3.3 Eisen hoofdrichting Staats- en Bestuursrecht 54
6.3.3.4 Eisen hoofdrichting Rechtstheorie 55
6.3.3.5 Eisen hoofdrichting Strafrecht 55
6.3.3.6 Eisen afstuderen zonder hoofdrichting 55
6.3.3.7 Schriftelijke opgave hoofdrichting 55
6.3.4 Overige vakken 56
6.3.4.1 Juridische keuzevakken 56
6.3.4.4 Niet-juridische keuzevakken 56
6.3.4.3 Vrijstellingen in verband met de niet-juridische keuzeruimte 57
6.3.5 Practica 57
6.3.5.1 Onderdelen “Recht in de praktijk” die kunnen worden aangemerkt
57
als praktisch vak
6.3.5.2 Enkele beperkende voorwaarden 58
6.3.5.3 Recht in de praktijk - Rechtshulpactiviteiten 58
VII

STUDIEGIDS 2002-2003
6.3.6 Kleine scriptie 59
6.3.7 Grote scriptie 59
6.3.8 Eisen onderwijs- en tentamendeelname 60
6.3.9 Tentamenregeling 60
6.3.10 Aanvragen doctoraalexamen Nederlands Recht 60
6.3.11 Afstuderen in twee hoofdrichtingen 60
6.3.12 Bijzondere keuzepakketten (afstudeertrajecten) 61
6.3.12.1 Afstudeertraject advocatuur (binnen de hoofdrichting Privaatrecht)
61
6.3.12.2 Afstudeertraject internationaal publiekrecht 62
6.3.12.3 Afstudeertraject milieubeleid 63
6.4 Overgangsregeling 63
6.5 Opleiding Nederlands Recht - Programma Recht & ICT 64
6.5.1 Algemeen 64
6.5.2 Onderwijs- en Examenregeling 65
6.5.2.1 Onderdelen en studielast 65
6.5.2.2 Practica 65
6.5.2.3 Stage en Scriptie 66
6.5.2.4 Eisen onderwijs- en tentamendeelname 66
6.5.2.5 Tentamenregeling 66
6.5.3 Onderwijsprogramma Nederlands Recht & ICT 66
7 OPLEIDING NOTARIEEL RECHT 69
7.1 Algemeen 69
7.2 Onderwijs- en examenregeling 69
7.2.1 Onderdelen en studielast 69
7.2.2 Overige vakken/stage 70
7.2.2.1 Stage 70
7.2.3 Practica 70
7.2.4 Scriptie 70
7.2.5 Eisen onderwijs- en tentamendeelname 71
7.2.6 Tentamenregeling 71
7.2.7 Onderwijsprogramma opleiding Notarieel Recht 72
7.3 Overgangsregeling 72
8 OPLEIDING FISCAAL RECHT 75
8.1 Algemeen 75
8.2 Onderwijs- en examenregeling 75
8.2.1 Onderdelen en studielast 75
8.2.2 Overige vakken 76
8.2.3 Practica en scriptie 76
8.2.4 Eisen onderwijs- en tentamendeelname 76
8.2.5 Tentamenregeling 77
8.2.6 Onderwijsprogramma opleiding Fiscaal recht 77
8.3 Overgangsregeling 77
9 OPLEIDING JURIDISCHE BESTUURSWETENSCHAPPEN 79
9.1 Algemeen 79
9.1.1 Toelichting op de onderdelen en uitgangspunten 79
9.2 Onderwijs- en Examenregeling 81
9.2.1 Onderdelen en studielast 81
9.2.2 Overige vakken (keuzevakken) 81
VIII

INHOUDSOPGAVE
9.2.2.1 Goedkeuringsvereisten overige vakken (inclusief stage en
82
afstudeeropdracht)
9.2.3 Practica 82
9.2.4 Eisen onderwijs- en tentamendeelname 82
9.2.5 Tentamenregeling 83
9.2.6 Onderwijsprogramma opleiding Juridische
83
Bestuurswetenschappen
9.3 Overgangsregelingen 84
9.3.1 Veranderingen 1999-2000 en 2000-2001 84
9.3.2 1993-1997 84
9.4 Bibliotheek, tijdschriften en beroepsverenigingen 84
10 OPLEIDING INTERNATIONAAL EN EUROPEES RECHT 85
10.1 Algemeen 85
10.2 Onderwijs- en examenregeling 85
10.2.1 Onderdelen en studielast 85
10.2.2 Overige vakken 86
10.2.3 Practica 88
10.2.4 Eisen onderwijs- en tentamendeelname 88
10.2.5 Tentamenregeling 88
10.2.6 Stage en scriptie 88
10.2.7 Onderwijsprogramma Internationaal en Europees Recht 89
10.3 Overgangsregelingen 90
10.3.1 Veranderingen 1999-2000 en 2000-2001 90
10.3.2 Veranderingen 1993-1997 90
10.4 Adressen niet-facultaire contactdocenten/studieadviseurs 90
10a OPLEIDING HANSE LAW SCHOOL 91
10a.1 Algemeen 91
10a.2 Onderwijs- en examenregeling 91
10a.2.1 Onderdelen en studielast 91
10a.2.2 HLS-vakken en overige HLS-onderdelen 92
10a.2.3 Practica 92
10a.2.4 Eisen onderwijs- en tentamendeelname 92
10a.2.5 Tentamenregeling 93
10a.2.6 Onderwijsprogramma Hanse Law School 93
10a.2.7 Nadere gegevens opleiding algemeen 93
11 BIJZONDERE PROGRAMMA’S 95
11.1 Inleiding 95
11.2 Vrij Doctoraalprogramma 95
11.2.1 Vrij Doctoraal algemene richtlijnen 95
11.2.2 Vrij doctoraal Recht en Bedrijfswetenschappen 96
11.2.2.1 Verplichte en keuze-onderdelen 97
11.2.3 Recht en Journalistiek 98
11.3 Bijzondere vrijstellingsregelingen 98
11.3.1 Verkort programma voor afgestudeerden van de HEAO-
99
MER/HBO-SJD (2,5 jaar)
11.3.2 Tweejarig verkort programma JBW voor afgestudeerden HBO 101
Bestuurskunde
11.3.3 Tweejarig verkort adviesprogramma voor afgestudeerden van
de Federatie Belasting Academie en/of HEAO Belastingrecht
en voor degenen die over het diploma Controleur van Belastingen
beschikken
101
IX

STUDIEGIDS 2002-2003
X
11.3.4 Informatie, aanmelding en introductie 102
12 TENTAMENS EN REGELINGEN 103
12.1 Algemeen 103
12.2 Inschrijving schriftelijke tentamens 104
12.2.1 Hoe en wanneer inschrijven 104
12.2.2 Te late inschrijving 105
12.3 Bekendmaking plaats en tijdstip schriftelijke tentamens 107
12.4 Aanmelding mondelinge tentamens 107
12.5 De gang van zaken tijdens de tentamens 107
12.6 De tentamenstof, vragen en opgaven 109
12.7 Het op verzoek van de student niet honoreren van een tentamen
110
12.8 Fraude 110
12.8.1 Gebruik wetboeken bij tentamens 110
12.9 Bekendmaking tentamenuitslag 110
12.9.1 Schriftelijke tentamens 110
12.9.2 Mondelinge tentamens 111
12.9.3 Tentamens die op andere wijze worden afgelegd 111
12.10 De nabespreking van een tentamen 111
12.11 Herhalen van tentamens 113
12.11.1 Tentamens die met een voldoende zijn afgelegd 113
12.11.2 Tentamens die met een onvoldoende zijn afgelegd 113
12.12 Richtlijnen afwijkende tentamenregeling schriftelijke tentamens
113
12.12.1 Algemeen 113
12.12.2 Propedeuse- en doctoraalstudenten 114
12.12.2.1 Langdurige ziekte of persoonlijke omstandigheden 114
12.12.2.2 Plotselinge ziekte of persoonlijke omstandigheden 115
12.12.3 Doctoraalstudenten 115
12.12.3.1 Avondstudenten 115
12.12.3.2 Laatste tentamen van de doctoraalstudie 115
12.13 Tentamenrooster 116
12.13.1 De tentamendata 2002-2003 116
12.13.2 Tentamenoverzicht speciale Engelstalige vakken 119
12.13.3 Wijziging van tentamendata 120
12.13.4 Samenvallen van tentamens 120
13 REGELINGEN 121
13.1 Algemeen 121
13.2 Stagereglement 121
13.2.1 Inleiding 121
13.2.2 Inhoud van het facultaire stagereglement 122
13.2.2.1 Toepassingsbereik (artikel 1) 122
13.2.2.2 Stage-coördinatoren (artikel 2) 122
13.2.2.3 Doel en eisen (artikel 3) 123
13.2.2.4 Tijdsduur (artikel 4) 124
13.2.2.5 Stageplaats (artikel 5) 125
13.2.2.6 Begeleiding (artikel 6) 125
13.2.2.7 Goedkeuring (artikel 7) 125
13.2.2.8 Stageverslag (artikel 8) 125
13.2.2.9 Verdere informatie 126
13.3 Facultaire vergoedingsregelingen 126
13.3.1 Vergoedingsregeling stagekosten 126

INHOUDSOPGAVE
13.3.2 Vergoedingsregeling voor studie in het buitenland 127
13.4 Scriptieregeling en scriptiecoördinatoren 129
13.4.1 Scriptie-coördinatoren 129
13.4.2 Artikel 1: toepassingsbereik 129
13.4.3 Artikel 2: doel 130
13.4.4 Artikel 3: studielast 130
13.4.5 Artikel 4: goedkeuring onderwerp 130
13.4.6 Artikel 5: begeleiding 130
13.4.7 Artikel 6: omvang 131
13.4.8 Artikel 7: beoordeling 131
13.4.9 Artikel 8: informele bezwarenprocedure 131
13.5 Beroep 132
13.5.1 Procedure bij het College van Beroep 132
14 VAKOMSCHRIJVINGEN 135
14.1 Verklaring afkortingen 135
14.2 Voorvereisten 135
14.3 Vakomschrijvingen 135
14.4 Recht in de Praktijk 374
15 VAKGROEPEN 377
15.1 Telefoonnummers vakgroepen 377
15.2 Lijst van docenten 377
15.3 Studenten als lid van de vakgroepen 381
16 ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING / EXAMENREGLE-
MENT
383
Deel II: Instellingsdeel studentenstatuut
17 STUDENTENSTATUUT 2002-2003 - INSTELLINGSDEEL
(vereenvoudigde versie)
407
ALGEMEEN REGISTER 415
VAKKENREGISTER 423
XI

1 ALGEMENE INFORMATIE
1.0 Inleiding
Met ingang van 1 augustus 1993 is de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk
onderzoek (WHW) in werking getreden. Deze wet heeft betrekking op universiteiten,
hogescholen, Open Universiteit en de academische ziekenhuizen.
Tot de taak van universiteiten behoren het verzorgen van wetenschappelijk onderwijs en het
verrichten van wetenschappelijk onderzoek. De universiteiten bestaan uit een aantal
faculteiten. Binnen elke faculteit wordt wetenschappelijk onderwijs gegeven en wetenschappelijk
onderzoek verricht in een bepaalde tak van wetenschap of in enige nauw met
elkaar verwante takken van wetenschap. In de Faculteit der Rechtsgeleerdheid staat het recht
centraal.
De faculteitsgemeenschap binnen de Faculteit der Rechtsgeleerdheid wordt gevormd door:
- het wetenschappelijk personeel dat bij de faculteit werkzaam is;
- het ondersteunend en beheerspersoneel dat bij de faculteit werkzaam is;
- de studenten die voor een tot de faculteit behorende opleiding zijn ingeschreven.
De inwerkingtreding van de Wet Modernisering Universitaire Bestuursorganisatie (MUB), in
maart 1997, bracht een ingrijpende wijziging in de WHW tot stand. Met ingang van het
Academisch jaar 1997-1998 kregen de invoering van de MUB en de daarbij door de RUG
gemaakte keuzes hun beslag. De universiteit bestaat bestuurlijk gezien uit twee lagen: op
centraal niveau het College van Bestuur en op facultair niveau de faculteitsbesturen. Een
belangrijke wijziging ten opzichte van het verleden betreft de integratie van bestuur en beheer
op facultair niveau bij het faculteitsbestuur. Het oude medebestuur door faculteitsraden is
gewijzigd in medezeggenschap van raden, terwijl de universiteit een grotere vrijheid krijgt bij
de inrichting van onderwijs en onderzoek.
De medezeggenschap op facultair niveau wordt uitgeoefend door de faculteitsraad, waarin
zowel personeel als studenten zijn vertegenwoordigd.
Naast deze beide bestuursorganen kent de faculteit vakgroepen, werkverbanden van mensen
die binnen de faculteit werkzaam zijn op hetzelfde vakgebied. Deze vakgroepen hebben een
vakgroepsbestuur. Binnen de faculteit onderscheiden we de volgende vakgroepen en secties:
- Vakgroep Algemene Rechtswetenschap en Rechtsgeschiedenis
- Vakgroep Bedrijfsrecht en Europees Recht
- Vakgroep Belastingrecht, Economie en Openbare Financiën
- Vakgroep Bestuursrecht en Bestuurskunde
- Vakgroep Privaatrecht en Notarieel Recht
- Vakgroep Rechtstheorie (Rechtsfilosofie, Rechtssociologie, Politieke Wetenschappen en
Rechtsinformatica)
- Vakgroep Staatsrecht en Internationaal Recht
- Vakgroep Strafrecht en Criminologie
Behalve vakgroepen kent de faculteit ook diensten en bureaus, zoals bijvoorbeeld het
administratief centrum, de personele administratie, de reprodienst, de kantinedienst en de
dienst onderwijs en studiebegeleiding, waar de studieadviseurs en de tentamenadministratie
deel van uitmaken. Nadere informatie hierover vindt u in hoofdstuk 2.
1.1 Jaarlijkse inschrijving aan de Universiteit
Alle studenten die zich voor een studie hebben aangemeld of al bij de Rijksuniversiteit
Groningen staan ingeschreven ontvangen jaarlijks van de Centrale Studentenadministratie
(CSA) inschrijvings-/herinschrijvingsformulieren en de brochure Wegwijzer inschrijving. In
1

STUDIEGIDS 2002-2003
deze brochure is alle informatie opgenomen met betrekking tot de inschrijvingsprocedure:
- het tijdstip van inschrijving;
- de inschrijvingsvormen (student/extraneus etc.);
- de inschrijving tijdens een lopend studiejaar;
- de betaling van het collegegeld/examengeld;
Als je je voor het studiejaar 2002-2003 per 1 september wilt laten inschrijven, staat de
inschrijving open van 1 juni tot uiterlijk 1 september. De inschrijving is pas een feit wanneer:
- de volledig ingevulde inschrijvingsformulieren tijdig doch uiterlijk voor 1 september door de
CSA ontvangen zijn;
- het college- en/of examengeld voor 1 september door de CSA ontvangen is.
Voor een snellere verwerking en op tijd in het bezit komen van de studentenkaart is het
raadzaam de formulieren en betaling uiterlijk 12 augustus 2002 in te leveren. Deze kaart heb
je o.a. nodig voor het aanmelden voor tentamens en werkgroepen.
1.1.1 Centrale Studentenadministratie
De Centrale Studentenadministratie is gevestigd in het Academiegebouw (gebouw 12 - kamer
131), Broerstraat 5, 9712 CP Groningen (tel. 050-363 5274). Postadres: Postbus 72, 9700 AB
Groningen.
Dit bureau regelt behalve de inschrijving aan de universiteit, o.a. de aanvragen voor het
colloquium doctum, vertalingen propedeuse-/doctoraalbullen. Tevens regelt de CSA de
uitschrijving en restitutie collegegeld op grond van:
- afstuderen
- ziekte, bijzondere familieomstandigheden of zwangerschap
- het eerste jaar van inschrijving voor de propedeutische fase
- onderwijskundige overmacht, bijvoorbeeld wachttijden
Zie brochures in de foldermolen bij de CSA.
Openingstijden: 15 juli t/m 27 september: ma t/m vr 12.00-16.30 uur
30 september t/m 11 juli: ma t/m vr 10.00-16.00 uur.
Telefonisch is de CSA de hele dag bereikbaar.
1.1.2 Adreswijzigingen
Voor een goed functionerende studentenadministratie is het noodzakelijk wijzigingen van adres
(zowel post- als 2e adres) of verandering van opleiding, zo spoedig mogelijk aan de CSA door
te geven. Vermelding van een juist adres met postcode is noodzakelijk in verband met de
toezending van o.a. de studentenkaart. Via de CSA krijgt de faculteit adreswijzigingen door.
Adreswijzigingen kun je ook doorgeven via ProgRESS.WWW.
1.2 Algemene informatie voor studenten
Informatie over onderwerpen die studenten in het algemeen kunnen aangaan en niet specifiek
betrekking hebben op de rechtenstudie, zoals studiefinanciering, etc, is verkrijgbaar bij het
Studentenadviesbureau Groningen (STAG).
Studenten met een lichamelijke functiebeperking, langdurige psychische klachten of dyslexie
wordt geadviseerd contact op te nemen met de studieadviseur om te bespreken waar zij bij het
volgen van het onderwijs en/of het maken van tentamens tegen aan lopen, en wat mogelijke
oplossingen zouden kunnen zijn. Bij vertraging, financiële kwesties of andere specialistische
zaken die u niet bij je opleiding kunt regelen, neemt u contact op met de studentendecanen
van het STAG. Zie ook paragraaf 4.5.2.3 Studiegids.
Adres: Uurwerkersgang 10, 9712 EJ Groningen, tel. 050-363 8004.
2

2 FACULTAIRE INFORMATIE
2.1 Wegwijs in de faculteit
2.1.1 Groningen
De Faculteit der Rechtsgeleerdheid is in Groningen in verschillende gebouwen ondergebracht.
Vestigingsplaatsen zijn:
- Turftorenstraat 19-21 Hoofdingang: Uurwerkersgang
- Harmoniecomplex Oude Kijk in ’t Jatstraat 26
- Panden Oude Kijk in ’t Jatstraat 5 t/m 9
- Oude Boteringestraat 18, 3e etage
Onder en naast het Harmoniecomplex zijn fietsenstallingen gesitueerd, die men kan bereiken
via de Uurwerkersgang, een zijstraatje van de Oude Kijk in ’t Jatstraat, langs het voorgebouw
Harmonie. Men is verplicht van deze stallingen gebruik te maken als men op de fiets naar
de faculteit komt.
2.1.2 Leeuwarden
Sinds 1984 kun je het eerste jaar van de studie Rechten in Leeuwarden volgen. Het
programma is hetzelfde als dat in Groningen, de tentamens zijn gelijk en worden op hetzelfde
tijdstip afgenomen. Het onderwijs kenmerkt zich door kleinschaligheid.
Het adres van de propedeusevestiging in Leeuwarden is: Fonteinland 9, 8913 CZ
Leeuwarden. Dhr H.J.F. Groenewold is studiecoördinator van de Vestiging Friesland (tel. 058-
2961446). Zijn e-mailadres is: h.j.f.groenewold@rechten.rug.nl
2.2 Enkele belangrijke adressen en telefoonnummers
Het centrale postadres van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid luidt:
Oude Kijk in ’t Jatstraat 26, 9712 EK Groningen (Postbus 716, 9700 AS Groningen)
In de gebouwen Turftorenstraat 19/21 is ondergebracht:
Dienst Onderwijs en Studiebegeleiding (Infobalie) 050 - 363 5727
In het Harmoniecomplex in de Oude Kijk in ’t Jatstraat 26 zijn ondergebracht:
Faculteitsbureau 050 - 363 5700
Administratief Centrum 050 - 363 5753
Klapperwinkel 050 - 363 5915
Bibliotheek Juridische Faculteit 050 - 363 5663
Portiersdienst 050 - 363 5901
Zalenreservering Rechten/Letteren 050 - 363 5781
2.3 Dienst Onderwijs en Studiebegeleiding
(tel. 363 5727, Turftorenstraat 19-21)
2.3.1 Infobalie (http://www.rechten.rug.nl/onderwijs/info.asp.)
Voor allerlei vragen van studenten met betrekking tot de studie is de Infobalie de aangewezen
instantie. Daarbij valt bijvoorbeeld te denken aan vragen over vrijstellingen, studieregelingen,
de studiegids, roosters, inschrijving voor werkgroepen, afstuderen, practica en tentamens,
3

STUDIEGIDS 2002-2003
keuzevakken, etc.
Bij de Infobalie kan een student NIET terecht met vragen over:
- de inschrijving bij de universiteit, studiefinanciering, collegegeld,
inschrijvingsduur (zie 1.1.1);
- tentamentijdstippen (zie 12.3) en uitslagen van tentamens (zie 12.9).
Infobalie
Plaats: Inschrijfkamer in de Turftorenstraat 21
Telefoon: 050 - 363 5727
Openingstijden: maandag t/m vrijdag 10.00-16.00 uur
Met name in drukke periodes is de Infobalie telefonisch soms lastig bereikbaar. Over het
algemeen zijn de maandagochtend en de vrijdagmiddag het minst druk. Verder is er de
mogelijkheid om uw vraag aan de Infobalie te mailen.
Het e-mailadres is: Infobalie@rechten.rug.nl.
De homepage van de faculteit heeft het volgende adres: http://www.rechten.rug.nl. Via dit
adres kunt u vervolgens doorklikken naar: ‘onderwijs’ en vervolgens naar ‘informatiebalie’. Hier
vindt u onder meer actuele informatie.
2.3.2 Studieadviseurs
Wanneer een student een gesprek wil over het individuele studieverloop, dan kan zij/hij terecht
bij een van de studieadviseurs van de faculteit. De studieadviseurs geven advies over de
inrichting van de studie, de samenstelling van vakkenpakketten, en bijvoorbeeld over de vraag
wat een student moet doen in geval van ziekte. Voorts kunnen zij behulpzaam zijn bij
problemen rond de aanpak van de studie.
Inloopspreekuren, avondspreekuur en individuele afspraken
De studieadviseur heeft een of twee keer per week een inloopspreekuur. De tijdstippen hiervan
hangen bij de Infobalie. Voor deeltijdstudenten is er elke week een avondspreekuur. Afspraken
hiervoor kunnen gemaakt worden via de Infobalie. Een individuele afspraak met een
studieadviseur kan worden gemaakt via de Infobalie.
Telefonisch spreekuur
Iedere werkdag van 13.00 tot 13.30 uur is er een telefonisch spreekuur door een van de
studieadviseurs, op telefoonnummer: 050-363 5727.
Ook de studieadviseur is via e-mail bereikbaar. Een korte vraag kan op die wijze gesteld
worden. De e-mailadressen zijn:
mw mr N.G. Breeuwsma n.g.breeuwsma@rechten.rug.nl
mw mr M. van Gemeren m.van.gemeren@rechten.rug.nl
mw drs I.D. Sennema i.d.sennema@rechten.rug.nl (alleen propedeuse)
mw mr J. van der Veen j.van.der.veen@rechten.rug.nl
2.3.3 Administratie tentamens en examens
De tentamen- en examenadministratie houdt zich bezig met:
- het bijhouden en de verwerking van alle studieresultaten van de rechtenstudenten (elke
student ontvangt tweemaal per jaar, in mei en september/oktober, een overzicht van de
behaalde studieresultaten);
- de organisatie van de tentameninschrijving (in de tentamenperiode wordt gebruik gemaakt
van een speciaal antwoordapparaat (tel: 050-363 8020) met informatie over plaats en
aanvangsuur van de schriftelijke tentamens - zie 12.3);
4

2 FACULTAIRE INFORMATIE
- de organisatie van de buluitreikingen en het maken van getuigschriften (een
bulaanvraagformulier en een toelichting op de aanvraagprocedure zijn verkrijgbaar bij de
Infobalie).
Met vragen over deze onderwerpen kunt u terecht bij de Infobalie.
2.3.4 Roosters en inschrijving colleges
Binnen de Dienst Onderwijs en Studiebegeleiding houdt de afdeling onderwijscoördinatie zich
bezig met het maken van college- en tentamenroosters, en de organisatie van de inschrijving
voor de werkgroepen en de praktische vakken. Informatie over deze aangelegenheden wordt
verstrekt via de Infobalie. (zie ook 3.2.5)
2.3.5 Voorlichtingspakket
Voor studenten die op een middelbare school voorlichting geven over de rechtenstudie is een
voorlichtingspakket verkrijgbaar bij de Infobalie. Dit pakket bevat belangrijke informatie, enkele
tips, een voorlichtingsverhaal en brochures. De student-voorlichters dienen na afloop van de
voorlichting een korte vragenlijst in te vullen.
2.4 Zalenreserveringen
Incidentele reserveringen
Zalen voor incidentele activiteiten zoals vergaderingen, nabesprekingen van tentamens,
bijeenkomsten etc. kan men aanvragen en reserveren bij het centrale zalenbeheer, dat is
ondergebracht bij het Bureau Studentzaken van de Letterenfaculteit (kamer H.15.203 in het
Harmoniecomplex). Aanvragen kunnen uitsluitend worden ingediend per e-mail
(zalenbeheer@let.rug.nl)
Reserveringen in verband met colleges en collegewijzigingen
De reservering van zalen voor colleges en collegewijzigingen van Rechten geschiedt door de
afdeling Onderwijscoördinatie en vindt plaats op kamer 88 in het gebouw aan de
Turftorenstraat (tel. 050-3637510). Aanvragen kunnen worden ingediend via e-mail:
(k.van.der.meer@rechten.rug.nl of h.e.everts@rechten.rug.nl)
2.5 Faculteitsbureau (tel. 050-363 5700) en Bureau Internationalisering
Het faculteitsbureau is de centrale administratieve dienst van de faculteit. Het draagt zorg voor
de ambtelijke en administratieve ondersteuning van het faculteitsbestuur, de faculteitsraad en
het algemene facultaire beheer.
Bij het faculteitsbureau is het bureau internationalisering ondergebracht. Hier kunnen
(doctoraal)studenten terecht die belangstelling hebben voor een studieperiode in het buitenland
(tel. 3635756, a.e.van.dort@rechten.rug.nl). Zie verder 5.6.
2.6 Klapperwinkel (tel. 050-363 5915 Harmoniecomplex)
Voor veel vakken zijn klappers (readers) nodig. Deze dienen door middel van een
bestelsysteem ruim voor aanvang van het nieuwe trimester besteld te worden. Tijdig bestellen
en afhalen (in speciale weken) van de klappers betekent minder wachten en een korting van
5% op de aanschafprijs. Bestellen van klappers gaat via ProgRESSWWW:
http://progresswww.nl/rug Op deze site vindt u 6 weken voor aanvang van het trimester de lijst
5

STUDIEGIDS 2002-2003
met de te bestellen klappers. Afhalen van de klappers is gepland twee weken voordat de
colleges aanvangen. Indien u niet (tijdig) bestelt, moet u nabestellen; u heeft de klappers dan
pas als het college reeds begonnen is (levertijd 6 werkdagen), u loopt de korting mis en u
ontmoet (meestal) lange wachtrijen.
De openingstijden van de klapperwinkel zijn: ma. - vr. 10.00 - 12.30 en 13.00 - 16.00. Twee
weken voor aanvang van elk trimester is de klapperwinkel geopend van 10.00 - 17.00. Betalen
kan met pin, chipper/chipknip en met contanten.
Nieuwe eerstejaars studenten kunnen voor het 1e trimester nog niet bestellen; de benodigde
klappers liggen een week voor aanvang van de colleges klaar.
Nadere informatie over de bestelprocedure, de besteltermijnen en de afhaalprocedure wordt
steeds bekend gemaakt in de UK.
Avond- en deeltijdstudenten kunnen op dezelfde wijze als de dagstudent gebruik maken van
de dienstverlening van de klapperwinkel. Het bestellen kan ook via ProgRESSWWW (zie
boven). De afhaalmogelijkheden zijn versoepeld: afhalen kan met korting in de avonduren
(eerste collegeweek) en klappers kunnen eventueel thuisgestuurd worden of bij de portiers
worden afgehaald. In dat laatste geval moet er vooraf betaald worden bij de klapperwinkel.
Kleurenkopieën en -prints kunnen worden gemaakt met speciale XAFAX kaartjes (L 5). Deze
zijn te koop in de klapperwinkel of bij de portiersdienst. Een kleurenkopie kost L 0,77. De
kleurenkopieermachine en -printer is te vinden nabij de klapperwinkel.
Reprofabricage
De reprofabricage maakt in opdracht van de interne dienst de klappers in grote oplagen.
Kleinere opdrachten of bijvoorbeeld sheets kunnen ook door hen gedaan worden. U kunt
daarvoor contact opnemen met de reprofabricage, gelegen naast de klapperwinkel in het
Harmoniecomplex.
2.7 Mededelingen, Universiteitskrant en internet
Facultaire mededelingen voor studenten worden op verschillende manieren gepubliceerd. Het
belangrijkste medium vormt de Universiteitskrant, waarin alle berichten worden geplaatst die
studenten geacht worden te lezen. Daarnaast worden sommige mededelingen opgehangen
op publicatieborden en de infomonitoren. Tot slot kan worden gewezen op de publicatie via
Internet. Via de digitale infobalie (http://www.rechten.rug.nl/onderwijs) worden in toenemende
mate berichten onder de aandacht van studenten gebracht. Daar alleen de Universiteitskrant
fungeert als formeel mededelingenkanaal, kunnen aan de berichten op internet, of het
ontbreken ervan, (nog) geen rechten worden ontleend.
Universiteitskrant
Wekelijks wordt de Universiteitskrant in alle onderwijsgebouwen van de Universiteit op grote
schaal verspreid. Alle belangrijke facultaire mededelingen (zoals literatuurwijzigingen, de data
van de inschrijving voor werkgroepen, praktische vakken en tentamens, etc.) worden via de rubriek
"Mededelingen" onder uw aandacht gebracht. Studenten worden geacht deze
mededelingen te lezen. Ze worden gezien als aanvulling op de studiegids. De
Universiteitskrant is wekelijks verkrijgbaar in de centrale hal van het Harmoniecomplex, waar
ook de Mededelingenrubriek apart wordt opgehangen in een vitrine. De UK-mededelingen zijn
bovendien te raadplegen via Internet/RUGcis. Studenten die de UK wekelijks thuisgestuurd
willen krijgen kunnen zich abonneren voor L13,50 per jaar (zie UK).
Mededelingen die worden opgehangen op publicatieborden
In de gangen van de Turftorenstraat worden op verschillende plaatsen mededelingen
opgehangen die voor studenten van belang zijn met het oog op de studie:
- Collegeroosters en roosterwijzigingen worden opgehangen in de vitrine en op het prikbord
naast kamer T88.
6

2 FACULTAIRE INFORMATIE
- Mededelingen en overzichten m.b.t. de plaats en aanvang schriftelijke tentamens worden
opgehangen op het publicatiebord om de hoek naast kamer 88 (pand Turftorenstraat 21).
2.8 Inschrijfkamer
In de Inschrijfkamer (Turftorenstraat 21) kan men zich inschrijven voor:
- schriftelijke tentamens;
- deelname aan praktische vakken;
- studentenrechtbank;
- werkgroepen.
Met vragen over de inschrijving kan men terecht bij de Infobalie, die zich ook in de
Inschrijfkamer bevindt.
2.9 Spreekuren docenten
Bij de vakgroepssecretaresses (zie 15.1 voor een lijst van secretariaten met telefoonnummers)
kan men informatie krijgen over de spreekuren van de docenten.
2.10 Bibliotheek Juridische Faculteit
Algemene informatie
De Bibliotheek van de Juridische Faculteit van de Rijksuniversiteit Groningen maakt deel uit
van het universitaire bibliotheeknetwerk in Groningen.
De bibliotheek biedt de gebruikers:
- een gedegen en actuele collectie publicaties, die gericht is op ondersteuning van
het onderzoek en onderwijs binnen de faculteit
- toegang tot de geautomatiseerde catalogi van de RuG (OPC) en het landelijk Open
Bibliotheek Netwerk
- faciliteiten voor het zoeken van literatuur, wetgeving en jurisprudentie op onderwerp
- faciliteiten voor de raadpleging van elektronische bestanden
- documentlevering uit andere bibliotheken in Nederland
- een diversiteit aan studieplaatsen
- een instructiezaal met 24 pc’s die worden ingezet om de gebruikers vaardigheden
bij te brengen in het zoeken naar juridisch materiaal en het gebruik van de digitale
collectie
- een draadloos netwerk met 16 notebooks die de gebruikers bij de balie kunnen
lenen
- studiekabinetten die gereserveerd kunnen worden voor het groepsgewijs maken
van opdrachten
Adres:
Bibliotheek Juridische Faculteit
Bezoekadres: Oude Kijk in 't Jatstraat 26 (Harmoniecomplex)
Postadres: Postbus 716 - 9700 AS Groningen
Telefoon: 050 - 363 5663
Telefax 050 - 363 5656
Openingstijden:
- maandag t/m donderdag 09.00 - 21.30 uur
- vrijdag 09.00 - 17.00 uur
- zaterdag 10.00 - 16.00 uur
7

STUDIEGIDS 2002-2003
Tijdens academische vakanties is de bibliotheek op maandag t/m vrijdag geopend van 09.00
tot 17.00 uur en op zaterdagen gesloten
De collectie van de bibliotheek
De collectie bestaat uit ongeveer 65.000 banden en ruim 1779 abonnementen op tijdschriften,
losbladige uitgaven en vervolgwerken.
Informatie
Bij de uitleenbalie kunt u terecht met uw vragen; telefonische inlichtingen worden verstrekt op
nummer 050-3635663.
Informatie over de bibliotheek is ook te vinden op de homepage van de bibliotheek:
http://www.rechten.rug.nl/biblio/
Uitleenfaciliteiten:
Uitleentermijn, verlengen, reserveren, boetes.
Een groot deel van de collectie wordt uitgeleend. De uitleentermijn is vier weken.
Wanneer een boek niet door iemand anders is gereserveerd, kan de uitleentermijn verlengd
worden. Dit kan op de volgende manieren:
- via de Catalogus van de RuG (OPC)
- telefonisch: tel. 050-3635663
- bij de balie met uw lenerspas
Indien een boek is uitgeleend, kan het via de Catalogus van de RuG (OPC) gereserveerd
worden. Men krijgt bericht als het gevraagde gereed ligt.
Het niet tijdig terug brengen van geleende boeken kan leiden tot uitsluiting van verdere leen!
Bij het 1e, 2e en 3e rappel krijgt men een boete van resp. L 0,50, L 1,- en L 2,-.
Let op! Gereserveerde boeken worden versneld gerappelleerd na het verstrijken van de
uitleentermijn.
Universiteitsbibliotheek
Adres: Broerplein 4
Telefoon: 050-3635020
Homepage: www.ub.rug.nl
Uitleenbureau (tel. 050-3635015)
Openingstijden:
maandag t/m vrijdag 08.30-17.30; donderdag
tot 21.30
zaterdag: 10.00-12.30
zondag: gesloten
Leenaanvragen ingediend tot een half uur voor sluitingstijd van het uitleenbureau worden
doorgaans dezelfde dag nog behandeld.
Zaal Rechten en Economie (3e verdieping; tel. 050-3635068)
Openingstijden: maandag t/m donderdag 08.30-22.00
vrijdag: 08.30-17.30
zaterdag en zondag 10.00-17.00
De openingstijden zoals vermeld bij de Zaal Rechten en Economie gelden ook voor de andere
studiezalen en de Elektronische Bibliotheek.
Zie voor meer informatie (zoals wijzigingen van de openingstijden) de homepage van de UB.
2.11 Computerfaciliteiten voor studenten
PC-zalen
De rechtenfaculteit beschikt over een aantal PC-zalen voor studenten. In de volgende zalen
8

2 FACULTAIRE INFORMATIE
kunt u terecht:
Harmoniegebouw 12.119 (16 PC’s) op de eerste verdieping,
Harmoniegebouw, 12.207a (29 PC’s) op de tweede verdieping,
Turftorenstraat T02 (30 PC’s), begane grond,
Bibliotheek-instructiezaal 14.042 (24 PC’s), begane grond, toegang via de bibliotheek.
Tenslotte kunnen aan de balie in de bibliotheek kostenloos laptops met draadloos netwerk
geleend worden. Zie http://www.rechten.rug.nl/biblio/notebooks.htm voor meer informatie over
het lenen van laptops in de bibliotheek.
Printfaciliteiten
Printfaciliteiten vindt u in:
Harmoniegebouw, in de centrale hal op de eerste verdieping
Bibliotheek, in de kopieerruimte
Turftorenstraat, in PC-zaal T02 op de begane grond.
Het betalen van prints kan alleen met magneetkaartjes die bij de portiersbalie van het Harmoniegebouw
verkrijgbaar zijn.
Het gebruik van de computerfaciliteiten
De PC-zalen zijn in eerste instantie bedoeld voor werkcolleges, practica en instructies. De
roosters met daarop de tijden dat de zalen NIET beschikbaar zijn voor individueel gebruik vindt
u op de prikborden bij de ingang van iedere zaal. Buiten de tijden die op de roosters
aangegeven zijn, mogen rechtenstudenten de PC's gebruiken voor individuele
werkzaamheden, zoals e-mailen, tekstverwerking, tentameninschrijving en internetten.
De PC-zalen zijn dagelijks geopend van 9.00 tot 21.45 uur tenzij anders is aangegeven (zie
de roosters op de deur of informeer bij de helpdesk).
De gemeenschappelijke helpdesk (rechten en letteren)
De helpdesk voor computergebruikers in het Harmoniecomplex vindt u in kamer 12.101. Hier
kunt u storingen in de apparatuur aanmelden, vragen stellen over foutmeldingen, een nieuw
passwoord vragen, of advies over het gebruik van de faciliteiten krijgen aan het loket speciaal
voor studenten. Deze dienst is dagelijks beschikbaar van 9.00 tot 22.00 uur (op vrijdag tot 17.00
uur).
PC-accounts voor studenten
Eerstejaars studenten krijgen hun PC account (gebruikersnaam en password) verstrekt via de
correspondentie van de facultaire Dienst Onderwijs en Studiebegeleiding, vóór aanvang van
de studie. Op de computeraccounts kan echter pas ingelogd worden vanaf het begin van het
eerste trimester. Er wordt een (tweede) account verstrekt voor centrale IT-diensten zoals Nestor,
ProgressWWW, en de centrale mailbox.
Als nieuwe gebruiker krijgt u alle nodige instructies voor het omgaan met de PC's etc. tijdens
het propedeusevak Juridische Vaardigheden A (Informatietechnologie voor Juristen).
Voor niet-eerstejaars studenten geldt dat tijdig inschrijven problemen bij de continuering van de
accounts kan voorkomen. Zorg dus tijdig voor aanmelding bij de CSA!
Thuiscomputers mail en internet
Voor studenten met een internet aansluiting thuis is het mogelijk is het mogelijk om thuis e-mail
te lezen op te vragen. Inlichtingen over inbelvoorzieningen thuis op http://www.rug.nl/email.htm
Beheer
De PC-zalen worden beheerd door de afdeling ITS (Informatietechnologie en Systeembeheer)
van de Rechtenfaculteit.
2.12 Commissies
Binnen de faculteit functioneren diverse commissies. Enkele voor de studie relevante commis-
9

STUDIEGIDS 2002-2003
sies zijn:
Examencommissie
De Examencommissie is belast met de organisatie en coördinatie van de tentamens en examens
van de opleidingen.
Ambtelijk secretaris: mw mr N.G. Breeuwsma 363 5727
Vaste Commissie Onderwijs
Ambtelijk secretaris: H.J.F. Groenewold 363 6971
Commissie Wetenschapsbeoefening
Ambtelijk secretaris: mw N. Botterweg-Jansen 363 6145
Introductiecommissie
Contactpersoon: mw mr M. van Gemeren 363 5727
Opleidingscommissies
De opleidingen Nederlands recht, Notarieel, Fiscaal, JBW en Internationaal en Europees recht
kennen alle een opleidingscommissie. Voor de propedeuse is een aparte coördinatiecommissie
ingesteld (Vaste Commissie voor de propedeuse).
Deze commissies brengen - desgevraagd of spontaan - advies uit aan de faculteitsraad, het
faculteitsbestuur en aan de vakgroeps- en werkgroepsbesturen over de desbetreffende
opleiding. Zij doen dat ten behoeve van de faculteitsraad.
In feite betekent dit dat de commissies jaarlijks vóór de vaststelling van het tableau voor het
volgende cursusjaar over het betreffende onderwijsprogramma een advies uitbrengen. Verder
staat het de commissies vrij ook adviezen te geven over andere zaken die de opleiding
betreffen.
De helft van de leden van een opleidingscommissie wordt voorgedragen door de vakgroepen
van de betreffende opleiding. De studenten van de besturen van de studentenverenigingen die
hierna (2.13 en 2.14) worden onderscheiden dragen de studenten voor die zitting nemen in de
opleidingscommissies. Het bestuur benoemt vervolgens de commissieleden.
Studenten die de opleidingscommissies willen benaderen in verband met vragen of
opmerkingen over het onderwerp van hun opleiding kunnen dat doen via de Infobalie of
rechtstreeks via de secretaris van de commissies. (Naam en adres zijn bij de Infobalie bekend.)
2.13 Studentenverenigingen van de opleidingen en hoofdrichtingen
naam vereniging richting contactpersoon + telefoon
Diephuis Privaatrecht Hanneke Tiems 529 1387
Frederik v.d. Marck Publiekrecht Wiert Schaap 0621650014
Simon van der Aa Strafrecht Gijs van der Kroef
SGOR
Soc-Economisch Boris Harmsen 0611372028
(Studentengenootschap voor
onderneming en recht)
G.F.E. (Groninger Fiscale Fiscaal Recht
Eenheid)
JBSV Dorknoper JBW Harm-Jan de Hoo 0628244788
VINTRES Intern. Recht Pascal Huizinga 0628678891
Vevonos Notarieel Recht Johanna Schermer 313 5196
REBES
Recht & Bedrijfsk.
E.L.S.A. (European Law Student's Association) Leander van Delden 0622223739
10

2 FACULTAIRE INFORMATIE
2.14 Progressief Rechten en TBR
Binnen de faculteit opereren twee politieke verenigingen: Progressief Rechten en Ten Behoeve
van Rechtenstudenten (TBR). Vertegenwoordigers van deze verenigingen hebben zitting in de
Faculteitsraad, het Faculteitsbestuur en allerlei facultaire commissies.
Progressief Rechten contactpersoon: Gijs van der Kroef 0613705440
T.B.R. contactpersoon: Vincent Leeuw 0628270210
2.15 Juridische Faculteitsvereniging
De Juridische Faculteitsvereniging was in haar jaar van oprichting, in 1908, een kleine
vereniging, maar met haar 2000 leden behoort de JFV nu tot de grootste faculteitsverenigingen
in Nederland.
De JFV kent een breed scala aan activiteiten die worden georganiseerd voor en door
rechtenstudenten van alle studierichtingen binnen de faculteit.
Jaarlijks organiseert de JFV onder andere een Bedrijven- en Instellingendag, een congres,
diverse fora over de meest uiteenlopende juridische onderwerpen, excursies, en de Case-Days.
Op het gebied van internationalisering houdt de JFV zich bezig met de opvang van buitenlandse
studenten en organiseert zij een Internationaal Studieproject. Elk jaar wordt gedurende een
week een juridisch onderwerp in het buitenland belicht. Ter plaatse worden verschillende
advocatenkantoren bezocht.
Het juridisch magazine In Casu verschijnt vier maal per jaar en bevat naast actuele artikelen ook
een aantal terugkerende items, zoals de kantoor- en bedrijfsspecials en columns. Ook brengt
zij jaarlijks een almanak uit.
Voor de eerstejaarsstudenten is een commissie binnen de JFV actief die specifiek voor deze
groep studenten activiteiten organiseert. Aan het begin van het collegejaar organiseert de JFV
samen met de faculteit en de politieke verenigingen binnen de rechtenfaculteit een
introductiekamp voor de eerstejaarsstudenten. Om deze studenten voor te bereiden op de
verschillende studierichtingen, worden er Kijkdagen georganiseerd bij advocaten- en
notariskantoren en bedrijven in de stad Groningen. Ook is er een officiële feestelijke
buluitreiking voor studenten die hun propedeuse in een jaar hebben behaald.
Met betrekking tot de studie zelf bieden wij verschillende produkten aan. Zo verkopen wij per
trimester boeken en uittreksels.
Ondanks de drukte die het organiseren van deze activiteiten met zich meebrengt, weet de JFV
nog altijd ruimte vrij te maken voor gezelligheid. Dit komt niet alleen tot uiting bij het jaarlijks gala
dat we in samenwerking met de bedrijfskundige en economische faculteit organiseren, maar
ook bij de maandelijkse borrels!
Bel, schrijf, fax of mail ons als je vragen hebt!
Contactpersoon: Thomas Conyn (050-3635783)
Juridische Faculteitsvereniging Groningen
Oude Kijk in ‘t Jatstraat 26 Bezoekadres: Turftorenstraat 17
9712 EK Groningen
tel. 050-3635783 fax 050-3636947
e-mail: JFV@jfvgroningen.nl
Internet: www.jfvgroningen.nl
2.16 Faculteitsblad
De Stichting Terecht Gesteld geeft het faculteitsblad "Terecht Gesteld" uit. Het verschijnt 5 maal
per jaar.
Correspondentieadres:
Oude Kijk in ‘t Jatstraat 26. 0712 EK Groningen (onder
vermelding van: Faculteitsblad Terechtgesteld
11

STUDIEGIDS 2002-2003
2.17 Studieomstandigheden en Milieu; de Arbo-werkgroep
Studeren is gewoonweg werken, en soms keihard.
Zoals de faculteit verantwoordelijk is voor de arbeidsomstandigheden (veiligheid, gezondheid,
welzijn en milieu) voor haar medewerkers, zo is ze ook verantwoordelijk voor optimale studieomstandigheden
voor de studenten. Dat wil zeggen, zorgen voor brandveilige situaties en
goede nooduitgangen en voldoende medewerkers met een EHBO-diploma. Het betekent ook
zorgen voor goed meubilair waar je geen rugpijn aan overhoudt, voorlichting over RSI, goede
verlichting en een optimale temperatuur in de gebouwen. Op het gebied van welzijn attenderen
we de student erop dat het gebruik van GSM ongewenst is en dat collegezalen alleen goed
gebruikt kunnen worden als iedereen zijn eigen rommel opruimt.
De faculteit moet (en wil) bovendien ook milieuvriendelijk werken. Zo worden maatregelen
genomen om het energieverbruik terug te dringen en wordt het afval zoveel mogelijk
gescheiden ingezameld (oud-papierbakken en milieuboxen voor bijvoorbeeld viltstiften,
fijnschrijvers, correctievloeistof, batterijen en lijm).
Van studenten wordt verwacht dat ze hieraan meewerken. Bij het verlaten van een collegezaal
mag je bijvoorbeeld best zelf de lampen uitdoen en het is een goede gewoonte om je fiets te
parkeren in de fietsenstalling (ook in verband met de bereikbaarheid voor hulpdiensten).
Er zit een student-vertegenwoordiger in de Arbowerkgroep, maar je kunt ook zelf suggesties
doen en verzoeken op het gebeid van studieomstandigheden en milieu indienen. Je kunt je
richten tot een docent, studieadviseur of tot de Arbo- en Milieucoördinator/Hoofd Interne Dienst
van Letteren en Rechten, R.J. van den Bos, Harmoniecomplex, k. 005, tel. 050-3635905, (email:
r.j.van.den.bos@rechten.rug.nl) Hij kan je ook doorverwijzen naar de zittende studentadviseur
van de Arbo-werkgroep.
Beeldschermwerk en RSI
Studenten brengen veel tijd door achter de computer en lopen daardoor risico RSI te krijgen.
RSI (Repetitive Strain Injury) is een verzamelnaam voor allerlei klachten aan nek, schouders,
armen, polsen en handen. Stijfheid, pijn en tintelingen zijn de eerste symptomen van RSI. De
klachten kunnen chronisch worden en zelfs leiden tot arbeidsongeschiktheid en ernstige
beperkingen in het dagelijks leven.
Voorkomen van RSI
Er bestaat geen standaardoplossing om RSI te voorkomen. Ontspanning van de spieren en
stimulering van de bloeddoorstroming zijn essentieel. Meer aanknopingspunten ter voorkoming
van RSI biedt de 5W-aanpak:
Werkdruk: maak reële planningen en voorkom piekdrukte. Zoek zo nodig hulp bij de studieadviseur,
studentendecaan of studentenpsycholoog of volg een cursus ‘Effectief Studeren’ bij Studie Ondersteuning
(tel. 3635548)
Werkorganisatie:varieer je werkzaamheden. Gebruik vaker de functietoetsen in plaats van de muis.
Werktijden: werk niet langer dan 5 tot 6 uur per dag achter het beeldscherm en neem regelmatig een
pauze. Gebruik zo nodig pauzesoftware.
Werkplek: zet het beeldscherm recht voor je neer met de bovenkant van het scherm op ooghoogte.
Vermijd hinderlijke reflecties. Gebruik zonodig grote lettertypen. Gebruik een stoel die de rug voldoende
steun geeft. Let ook thuis op een goede werkplek. Werk niet langer dan twee uur per dag met een laptop
en gebruik zo mogelijk een los toetsenbord en een losse muis.
Werkhouding: Stel de armleuningen zo in dat de bovenarmen ontspannen op de leuningen hangen en een
rechte hoek vormen met de onderarmen. Ook bovenbenen en onderbenen moeten een rechte hoek
vormen. Doe tijdens het werken met de computer regelmatig oefeningen.
Tot slot
Neem beginnende klachten serieus. Ga zonodig naar je huisarts of een (sport)fysiotherapeut.
Meer informatie over RSI is te verkrijgen op www.rsi.pagina.nl of bij de Arbo- en
Milieucoordinator van de faculteit. Ook is er een brochure met tips te verkrijgen bij de Helpdesk.
12

3 ONDERWIJSINFORMATIE
3.1 Algemeen
Opleidingen
In de Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek (WHW) is bepaald dat het
onderwijs door de universiteit wordt aangeboden in de vorm van opleidingen. Een opleiding
is een samenhangend geheel van onderwijseenheden, in deze gids als vakken aangeduid,
gericht op de verwezenlijking van welomschreven doelstellingen op het gebied van kennis,
inzicht en vaardigheden, waarover degene die de opleiding voltooit, dient te beschikken. Een
opleiding wordt afgesloten met een examen.
Elke opleiding bestaat uit twee delen:
a. een propedeutische fase
b. een doctoraalfase
Examens
De propedeutische fase wordt afgesloten met een propedeutisch examen, de doctoraalfase
met een doctoraalexamen. Na goedkeuring van de examencommissie kan de doctoraalfase
van een opleiding in bepaalde gevallen worden afgesloten met een zogenaamd "vrij
doctoraalexamen". Meer informatie over het vrij doctoraalexamen is opgenomen in hoofdstuk
11. De inhoud van het propedeutische examen en de verschillende doctoraalexamens wordt
besproken in de hoofdstukken 4 t/m 10.
Propedeuse
De propedeuse is voor elke opleiding gelijk. De studielast bedraagt 42 studiepunten (1
studiepunt komt overeen met 40 studieuren). De studieonderdelen (vakken) van de
propedeuse dienen zo te zijn ingericht dat er sprake is van het verkrijgen van inzicht in de
inhoud van de opleiding met de mogelijkheid van verwijzing en selectie aan het einde van die
fase.
Doctoraal
Wanneer de propedeuse is afgerond komt men terecht in de doctoraalfase. Deze fase is
zodanig ingericht dat de studieonderdelen (vakken), 3 jaar in beslag nemen (126
studiepunten). Belangrijk element in de opleidingen is dat men zelf enige invloed heeft op de
samenstelling van de studieonderdelen (vakken).
Contractonderwijs
Naast volledige onderwijsprogramma’s in de vorm van opleidingen, organiseert de faculteit
tevens losse cursussen voor belangstellenden die zich niet voor een hele opleiding willen
inschrijven. Meer informatie hierover is opgenomen in 3.3.
3.2 Opbouw van het onderwijs
3.2.1 Trimestersysteem
De Faculteit der Rechtsgeleerdheid te Groningen kent een trimestersysteem. Het studiejaar
is opgebouwd uit drie onderwijsperioden van respectievelijk dertien, veertien en veertien
weken. Een collegeperiode beslaat negen weken, een tentamenperiode beslaat vijf weken. De
tentamenperiode van het eerste trimester loopt door tot en met de eerste collegeweek van het
tweede trimester.
13

STUDIEGIDS 2002-2003
3.2.1.1 Indeling studiejaar 2002-2003
INDELING 1E TRIMESTER 2002-2003
week mnd ma di wo do vr
aug 26 27 28 29 30 wg-inschrijving 1e trim
Collegeperiode wk 1 sep 2 3 4 5 6
wk 2 sep 9 10 11 12 13
wk 3 sep 16 17 18 19 20
wk 4 sep 23 24 25 26 27
wk 5 sep/okt 30 1 2 3 4 inschrijving TT
wk 6 okt 7 8 9 10 11 inschrijving TT
wk 7 okt 14 15 16 17 18 inschrijving TT
wk 8 okt 21 22 23 24 25 inschrijving TT
wk 9 okt/nov 28 29 30 31 1 inschrijving WG 2E TRIM
Tentamenperiode wk 10 nov 4 5 6 7 8 inschrijving WG 2E TRIM
wk 11 nov 11 12 13 14 15
wk 12 nov 18 19 20 21 22
hertentamens wk 13 nov 25 26 27 28 29
INDELING 2E TRIMESTER 2002-2003
week mnd ma di wo do vr
Collegeperiode wk 1 dec 2 3 4 5 6
wk 2 dec 9 10 11 12 13
wk 3 dec 16 17 18 19 20
kerstvakantie dec 23 24 25 26 27 onderwijsvrij
kerstvakantie dec/jan 30 31 1 2 3 onderwijsvrij
wk 4 jan 6 7 8 9 10
wk 5 jan 13 14 15 16 17 inschrijving TT
wk 6 jan 20 21 22 23 24 inschrijving TT
wk 7 jan 27 28 29 30 31 inschrijving TT
wk 8 feb 3 4 5 6 7 inschrijving TT
wk 9 feb 10 11 12 13 14 inschrijving WG 3E TRIM
Tentamenperiode wk 10 feb 17 18 19 20 21 inschrijving WG 3E TRIM
wk 11 feb 24 25 26 27 28
wk 12 mrt 3 4 5 6 7
wk 13 mrt 10 11 12 13 14
hertentamens wk 14 mrt 17 18 19 20 21
14

3 ONDERWIJSINFORMATIE
INDELING 3E TRIMESTER 2002-2003
week mnd ma di wo do vr
Collegeperiode wk 1 mrt 24 25 26 27 28
Goede Vr + Pasen 1 wk 2 mrt/apr 31 1 2 3 4
wk 3 apr 7 8 9 10 11
wk 4 apr 14 15 16 17 18
wk 5 apr 21 22 23 24 25 inschrijving TT
MEIVAKANTIE 2 apr/mei 28 29 30 1 2 onderwijsvrij v.a. 30 apr TT
Hemelvaart+vrij 1 wk 6 mei 5 6 7 8 9 onderwijsvrij t/m 6 mei TT
wk 7 mei 12 13 14 15 16 inschrijving: TT
Pinkstermaandag 1 wk 8 mei 19 20 21 22 23 inschrijving: TT
wk 9 mei 26 27 28 29 30
wk 10 jun 2 3 4 5 6
Tentamenperiode
wk 11 jun 9 10 11 12 13
wk 12 jun 16 17 18 19 20
wk 13 jun 23 24 25 26 27
wk 14 jun/jul 30 1 2 3 4
Zomervakantie ma 7 juli t/m vr 8 augustus 2003
Herkansingen 3 ma 11 augustus t/m vr 22 augustus 2003
(inschrijving: ma 7 juli t/m vr 1 augustus 2003)
1
2
3
De inhaalcolleges voor deze vrije dagen worden op het rooster van het derde trimester vermeld.
Meivakantie loopt van wo 30 april t/m di 6 mei 2003
3e kans Propedeuse en 2e kans hoofdvakken 3e trimester
Toelichting inschrijvingsperioden:
TT = tentamens
NB: de data van de inschrijving voor de Praktische vakken 1e semester 2003-2004 en de
Studentenrechtbank 2003-2004 worden in de loop van het studiejaar 2002-2003 bekend gemaakt.
3.2.2 Cursusduur voltijd/deeltijd
De cursusduur van alle voltijdse opleidingen bedraagt vier jaar, te weten één jaar voor de
propedeuse en drie jaar voor het doctoraal. De cursusduur van de deeltijdopleidingen bedraagt
ca. zeven jaar voor een student met een volledige werkkring, te weten twee jaar voor de
propedeuse en vijf jaar voor het doctoraal. Studenten met een deeltijdbaan kunnen indien
gewenst sneller studeren. Behalve de opleiding Internationaal en Europees Recht kunnen alle
opleidingen zowel in voltijd als in deeltijd worden gevolgd. De twee duale opleidingen van de
faculteit kennen een voltijdse cursusduur van 4 jaar en zeven maanden.
3.2.3 Avond- en zaterdagonderwijs
Alle opleidingen die de faculteit kent, worden aangeboden in de vorm van dagonderwijs.
Avondonderwijs wordt verzorgd voor de propedeutische fase, het basisdoctoraal van de
opleiding Nederlands recht, en de hoofdvakken van de hoofdrichting Privaatrecht (een van de
differentiatiemogelijkheden binnen de opleiding Nederlands recht). Dit type onderwijs wordt
voor een deel verzorgd in de vorm van video-colleges en het wordt gegeven op maandag t/m
donderdag tussen 18.00 en 22.00 uur. Daarnaast worden video’s van sommige veel gevolgde
15

STUDIEGIDS 2002-2003
vakken herhaald op zaterdag tussen 10.00-16.00 uur.
Bij de Infobalie is voor deeltijd-avondstudenten de volgende informatie verkrijgbaar:
- Een speciale brochure over de opzet van de deeltijdopleidingen en het avondonderwijs;
- Een Info-bulletin waarin allerlei praktische informatie voor avondstudenten op een rij wordt
gezet (zoals de inschrijvingsprocedure voor onderwijs/tentamens, speciale reprovoorzieningen,
meldpunt klachten video-onderwijs, toezending tentamenuitslag,
nabespreking tentamens, etc.).
3.2.4 Onderwijsvormen
Het onderwijs wordt gegeven in de vorm van hoorcolleges (HC), werkcolleges, werkgroepen
(WG), practica/projectgroepen (Proj) en computer ondersteund onderwijs (COO).
Hoorcolleges zijn bijeenkomsten waarin de docent het woord voert en de studenten
voornamelijk de rol van toehoorder vervullen. Afhankelijk van de aard van het vak, de aanleg
van de docent en de fase van de studie kunnen als kenmerken van een hoorcollege worden
aangegeven:
- het aangeven van de grote lijnen;
- inzicht geven in het systeem van het vak;
- behandeling van de knelpunten;
- aandacht voor actuele problemen op het vakgebied;
- het leggen van relaties tussen de theorie en maatschappij;
- het geven van inzicht in methode van probleemoplossing.
Werkgroepen/werkcolleges dienen ter ondersteuning van hoorcolleges. In een werkgroep
stellen de studenten zich actief op. Deze actieve opstelling kan bestaan uit het thuis uitwerken
van opgaven die op de werkgroepbijeenkomsten worden behandeld. Werkgroepen dienen ook
om de student vaardigheden bij te brengen. Het aantal studenten in een werkgroep bedraagt
doorgaans 25.
Practica/Projectgroepen kennen een praktijkgerichte, onderzoeksmatige opzet. Studenten
houden zich bezig met een bepaald onderzoek en voeren opdrachten uit, of houden referaten.
De docenten beperken zich tot een sturende, ondersteunende rol.
Computer ondersteund onderwijs
Bij een aantal vakken wordt gebruik gemaakt van een vorm van computerondersteund
onderwijs (COO). Dat betekent dat er naast de andere werkvormen oefenvragen worden
aangeboden via de computer waarbij studenten aan de hand van hun score een indicatie
kunnen krijgen van de mate waarin ze de stof beheersen. Het kan zowel gaan om stof die
tijdens de colleges behandeld is als om aanvullende stof.
Elektronische leeromgeving Nestor
Sinds 1 september 2001 kunnen docenten bij hun onderwijs gebruik maken van de
elektronische leeromgeving. Welke vakken het betreft zal via de UK en de facultaire website
bekendgemaakt worden. Om toegang te krijgen tot de informatie in de elektronische
leeromgeving moeten studenten zich voor de betreffende vakken aanmelden via Progress
WWW. Voor meer informatie en een demonstratie van de inschrijfperiode zie:
http://www.rechten.rug.nl/onderwijs/nestor.asp
3.2.5 Inschrijving voor het onderwijs
3.2.5.1 Collegeroosters
Vóór de aanvang van iedere collegeperiode wordt via een UK-bericht bekend gemaakt
16

3 ONDERWIJSINFORMATIE
wanneer de collegeroosters verkrijgbaar zijn. De roosters worden uitgegeven in de vorm van
een boekje. Per vak staat vermeld op welke dag, op welk uur en in welke zaal de colleges
zullen plaatsvinden. De roosterboekjes zijn verkrijgbaar in het gebouw aan de Turftorenstraat
(plaats: naast kamer T88). Een exemplaar van het rooster hangt gedurende het hele trimester
in de glazen vitrine naast kamer T88.
Roosterwijzigingen worden direct na vaststelling op internet gepubliceerd
(www.rechten.rug.nl/onderwijs/collegerooster). Daarnaast worden de wijzigingen bekend
gemaakt via het publicatiebord naast kamer T88 en zo mogelijk via de mededelingenrubriek
in de Universiteitskrant.
3.2.5.2 Inschrijving algemeen
De inschrijving voor de diverse onderwijsactiviteiten is als volgt georganiseerd:
geen inschrijving
inschrijving per trimester
inschrijving éénmaal per
jaar
voor de hoorcolleges hoeven studenten zich niet in te schrijven;
voor de werkgroepen en praktische vakken schrijven
studenten zich in per trimester (voor practica zie hierna 3.2.5.4).
Aanmelding voor vakken in de elektronische leeromgeving:
aanmelding staat het gehele trimester open.
slechts éénmaal per jaar kunnen studenten zich inschrijven voor de
Studentenrechtbank (zie hierna 3.2.5.5).
3.2.5.3 Inschrijving voor de werkgroepen
Zuivere eerstejaars
De zuivere eerstejaarsdagwerkgroepen houden het hele studiejaar voor alle
propedeusevakken dezelfde samenstelling (informatie over inschrijving in het 1e trimester is
opgenomen in het Introductiepakket dat elke student krijgt toegezonden).
Ouderejaarsstudenten en recidivisten eerste jaar
Indien voor een vak meer dan één werkgroep op het rooster staat dient men zich voor één van
de werkgroepen in te tekenen. Anders dan in het eerste studiejaar wordt ingeschreven per vak.
Dit geldt ook voor studenten die nog niet voor alle onderdelen van het eerste studiejaar zijn
geslaagd. Deze studenten kunnen zich inschrijven in de zgn. recidivisten werkgroepen eerste
studiejaar. De inschrijving is geautomatiseerd en kan geschieden met behulp van speciale
computers die in de inschrijfperioden (zie hierna) staan opengesteld in de inschrijfkamer van
de juridische faculteit (Turftorenstraat 21). Inschrijving is ook mogelijk met elke computer die
toegang heeft tot internet (adres http://cowog.ppsw.rug.nl/progresswww). Nadere instructies
met betrekking tot de werkgroepinschrijving worden vermeld in het roosterboekje dat elk
trimester wordt uitgegeven voordat de inschrijving begint. Tevens liggen er tijdens de
inschrijfperiode informatiestencils bij de inschrijfcomputers in de Inschrijfkamer.
Data inschrijving werkgroepen 2002-2003
Zie ook indeling studiejaar 2002-2003, 3.2.1.1
Trimester 1: ma 26.08.02 t/m do 29.08.02
Trimester 2: ma 28.10.02 t/m vr 8.11.02
Trimester 3: ma 10.02.03 t/m vr 21.02.03
3.2.5.4 Aanmelding praktische vakken
Studenten kunnen in de volgende perioden aanmelden voor de praktische vakken, via
Progress.www:
17

STUDIEGIDS 2002-2003
- praktische vakken 1e trimester 2002-2003 27 mei t/m 7 juni 2002
- praktische vakken 2e trimester 2002-2003 28 oktober t/m 8 november 2002
- praktische vakken 3e trimester 2002-2003 10 februari t/m 21 februari 2003
- praktische vakken 1e semester 2003-2004 Wordt nader bekendgemaakt
De inschrijving betreft uitsluitend de praktische vakken die voorkomen op het tableau
Nederlands Recht, waaronder ook de vakken Wetgeving en Materieel Bestuursrecht (twee
optioneel verplichte vakken uit het JBW-programma). Voor de laatstgenoemde vakken dienen
ook de JBW-studenten gebruik te maken van de aanmeldingsprocedure voor praktische
vakken. Inschrijving voor de specifieke practica van de kleine opleidingen zoals Werk-en
Refereercollege, Practicum IPR, Practicum Erfrecht etc. verloopt via de reguliere
werkgroepinschrijving (zie 3.2.5.3).
Maximale capaciteit praktische vakken beperkt - wie het eerst komt wie het eerst maalt
De totale capaciteit van alle praktische vakken is ruim voldoende om alle studenten die een
praktisch vak willen volgen te plaatsen. De capaciteit van de afzonderlijke praktische vakken
is echter beperkt tot 16 studenten per vak. Dit betekent dus dat niet alle studenten per definitie
geplaatst kunnen worden bij het vak van eerste voorkeur. Als regel geldt dat studenten die zich
het eerst aanmelden het eerst worden geplaatst. Zodra een vak vol is kunnen studenten zich
of aanmelden voor de wachtlijst van het betreffende vak of intekenen voor een ander vak waar
nog wel ruimte is. Mensen die zich intekenen op de wachtlijst worden eveneens op volgorde
van aanmelding geplaatst zodra er plaatsen vrijkomen.
Nogmaals, studenten dienen er dus rekening mee te houden dat de kans bestaat dat men niet
wordt geplaatst bij het praktische vak van eerste voorkeur. Dit kan ertoe leiden dat men een
praktisch vak in een ander trimester moet volgen dan men in eerste instantie had gepland.
Voor overleg en advies met betrekking tot een goede studieplanning kan men desgewenst
contact opnemen met de studieadviseurs.
Studenten worden met nadruk geattendeerd op de mogelijkheid om in plaats van een
praktisch vak een stage te volgen of een kleine scriptie te schrijven in één van de
gekozen hoofdrichtingen. Deze stage of kleine scriptie kan als praktisch vak worden
aangemerkt (zie 6.3.5.1).
3.2.5.5 Inschrijving Studentenrechtbank 2003-2004
De inschrijving voor de studentenrechtbank vindt doorgaans plaats in de eerste twee weken
van juni. In verband met de invoering van het semestersysteem in 2003-2004 worden de
exacte data en inschrijvingscriteria in de loop van het studiejaar 2002-2003 nog bekend
gemaakt.
3.2.6 Studiebelasting
Bij de verschillende studieprogramma’s die in de volgende hoofdstukken worden beschreven
zijn achter de vaknamen studiepunten vermeld.
Deze in studiepunten uitgedrukte waarde is gerelateerd aan de totale, met de voorbereiding
van het vak gemoeide, tijd. De student die slaagt voor het tentamen in een door hem
bestudeerd vak, behaalt het aan dat vak toegekende aantal studiepunten. De aan ieder vak
toegekende studiepunten kunnen slechts éénmaal worden behaald.
De faculteit gaat ervan uit dat een voltijd student jaarlijks ca. 42 punten aan de studie of
daarmee verband houdende activiteiten zal dienen te besteden.
Toelichting
Eén studiepunt komt overeen met 40 studieuren. De studiebelasting van ca. 42 punten per jaar
18

3 ONDERWIJSINFORMATIE
(1680 studieuren) is inclusief de met de studie verband houdende activiteiten zoals het
afleggen van tentamens en het opzoeken van materiaal in bibliotheken.
De faculteit gaat er vanuit dat in 1 uur 6 bladzijden literatuur van gemiddelde
moeilijkheidsgraad, of 4 bladzijden uit de Nederlandse Jurisprudentie kunnen worden
bestudeerd. Het volgen van 1 uur college, inclusief voorbereiding en/of uitwerking vergt 1½
studie-uur. Uitgaande van een totale jaarlijkse studiebelasting als hierboven vermeld, zal de
student gemiddeld 14 studiepunten per trimester kunnen behalen. De ervaring heeft geleerd
dat men in het begin van de studie vaak teveel hooi op zijn/haar vork neemt. Afgeraden wordt
een planning te maken van meer dan 14 studiepunten per trimester.
Tabel als richtlijn voor het berekenen van de studiebelasting (6 blz. per uur)
studiepunten 5 4 3 2 1
(studieuren) 200 160 120 80 40
uren college pag.lit. pag.lit. pag.lit. pag.lit. pag.lit.
0 1200 960 720 480 240
1 1116 876 636 396 156
2 1038 798 558 318 78
3 960 720 480 240
4 876 636 396 156
Met nadruk zij erop gewezen dat het hier om richtlijnen m.b.t. de berekening van de zwaarte
van de bij ieder vak behorende colleges en opgegeven literatuur gaat; primair is de vraag
hoeveel tijd een normale student aan de bestudering van het vak zal moeten besteden. Indien
blijkt dat de richtlijn duidelijk wordt overschreden dan kan de student dit ter kennis te brengen
van de betreffende opleidingscommissie.
3.2.7 Regelingen en reglementen
Binnen de faculteit zijn de bevoegdheden en verantwoordelijkheden inzake het onderwijs en
de examens verdeeld over Faculteitsraad en Examencommissie conform de WHW. De
Faculteitsraad legt regels inzake de uitwendige vormgeving van de examens vast in de
Onderwijs- en Examenregeling. In deze regeling worden bijvoorbeeld per opleiding de
verplichte onderdelen genoemd en is de zgn. deblokkaderegeling opgenomen. De
Examencommissie legt regels inzake de examens vast in het zogenaamde Examenreglement.
Hierin zijn allerlei voorschriften te vinden voor de gang van zaken tijdens tentamens/examens
en de beoordeling en vaststelling van de uitslag. Beide regelingen kunnen worden beschouwd
als een complement van elkaar.
De beschrijving van de opleidingen in de volgende hoofdstukken vindt haar grondslag in de
Onderwijs- en Examenregeling (OER) en het Examenreglement. De integrale tekst van beide
regelingen is opgenomen in hoofdstuk 16. Een aantal praktische bepalingen uit de regelingen
met betrekking tot de tentamens worden apart besproken in hoofdstuk 12. Bovendien zal in dit
hoofdstuk worden ingegaan op de richtlijnen die de Examencommissie hanteert voor
verzoeken om een afwijkende tentamenregeling.
Daarnaast zijn enkele bijzondere onderwerpen nog apart geregeld. Voor scripties en stages
bestaat een apart scriptiereglement en een aparte stageregeling. Voor de facultaire
vergoeding van studie- of stagekosten kent de faculteit een speciale vergoedingsregeling
(vergoedingsregeling voor studie of stage in het buitenland). Deze regelingen zijn
opgenomen in hoofdstuk 13.
3.2.8 Vrijstellingen
3.2.8.1 Procedure
Het aanvragen van een vrijstelling voor een practicum, een tentamen of examen geschiedt bij
19

STUDIEGIDS 2002-2003
de Examencommissie ter attentie van de studieadviseur. Aanvragen kunnen worden ingediend
door middel van een speciaal daartoe bestemd formulier, dat verkrijgbaar is bij de Infobalie. De
Examencommissie beslist binnen één maand na ontvangst van het verzoek.
Men wordt gevraagd een aantal gegevens te verstrekken omtrent diploma, tentamen/examen
of werkervaring, op grond waarvan men een vrijstelling aanvraagt. Tevens dient men een
aantal bewijsstukken over te leggen, zoals een (gewaarmerkte kopie van) tentamenbriefje,
cijferlijst of diploma, een literatuurlijst of een vakbeschrijving.
3.2.8.2 Voorwaarden
Voor propedeuse- en doctoraaltentamens kan de Examencommissie vrijstelling verlenen indien
de student een tentamen heeft behaald van een qua inhoud en studielast overeenkomstig vak:
a dat deel uitmaakt van een reeds behaald doctoraalexamen van een andere opleiding gevolgd aan
deze faculteit
b van een andere universitaire opleiding in Nederland of daarbuiten, dan wel
c van een vergelijkbare Hogere Beroepsopleiding in Nederland,
Vrijstelling voor het propedeutisch examen kan worden verleend op basis van een andere
juridische universitaire opleiding.
3.2.9 Aanschaf wetboeken
Het wordt aan de studenten zelf overgelaten welke wetteneditie (Kluwer of Vermande) wordt
aangeschaft. Van de studenten wordt geëist dat zij aan het begin van ieder studiejaar over
bijgewerkte wetteksten beschikken. Tijdens een studiejaar optredende wetswijzigingen die tot
de tentamenstof worden gerekend, worden door de faculteit aan de studenten ter beschikking
gesteld.
3.2.10 Abonnement Ars Aequi
Aanbevolen wordt zich te abonneren op het juridisch maandblad Ars Aequi. Dit tijdschrift richt
zich op de student-lezer en geeft een zo volledig mogelijk en makkelijk leesbaar overzicht van
de ontwikkelingen op het gebied van jurisprudentie, wetgeving en literatuur.
Ars Aequi is een aanvulling en verdieping op de in de colleges besproken stof.
Voor een abonnement (L 21,75 per jaar) kan men contact opnemen met de administratie: tel.
024 - 322 4441
3.2.11 Overzicht studiekosten 2002- 2003
Iedere faculteit is gehouden de studiekosten voor studenten binnen de perken te houden. Het
College van Bestuur van de RUG stelt daartoe jaarlijks plafondbedragen vast. Deze bedragen
worden afgeleid van het budget dat studenten in de studiefinanciering krijgen voor
studiekosten. De precieze regeling wordt jaarlijks in de brochure "Prijsbeleid studiekosten"
gepubliceerd. Deze brochure wordt gemaakt door de Dienst Studentenzaken van de RUG en
is doorgaans vanaf september verkrijgbaar bij de Infobalie en bij het STAG.
Voor studenten gelden de onderstaande plafondbedragen.
Propedeuse:
Doctoraal:
L 563,-
L 1689,- (3x het normbedrag)
Soms is het onvermijdelijk dat de kosten hoger zijn dan het plafondbedrag. In dat geval kan
een student een beroep doen op de regeling Prijsbeleid Studiekosten. Een student die een
20

3 ONDERWIJSINFORMATIE
beroep wil doen op de regeling moet kunnen aantonen dat hij/zij werkelijk alle voorgeschreven
studiematerialen heeft aangeschaft, alle bonnen moeten overgelegd kunnen worden. Voor het
doctoraal geldt bovendien dat eerst na afloop van het totaal aantal doctoraaljaren beoordeeld
wordt of het plafondbedrag is overschreden. In principe kan bij overschrijding de helft van het
bedrag van overschrijding voor rekening van de faculteit komen.
Overigens wordt erop gewezen dat alle studiematerialen, dus ook klappers, in de Juridische
Bibliotheek te raadplegen zijn.
3.2.12 Rechtsbescherming
College van Beroep voor de Examens
Bij het universitaire College van Beroep voor de Examens van de RUG kan men in beroep
gaan tegen een besluit van een Examencommissie of examinator van de faculteit, wanneer
men het - om gegronde redenen - oneens is met de beslissing. Een dergelijk besluit kan
bijvoorbeeld betrekking hebben op een tentamen- of examenuitslag, op de behandeling tijdens
een tentamen etc. De beroepsprocedure wordt op hoofdpunten besproken in hoofdstuk 13.
3.3 Contractonderwijs aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid
De Faculteit kent verschillende onderwijsvormen die op basis van een "contract" (d.w.z. zonder
te zijn ingeschreven als student of auditor) kunnen worden gevolgd. Het gaat om de volgende
onderwijsvormen:
3.3.1 Postacademisch Onderwijs (PAO)
Postacademisch Onderwijs is bestemd voor degenen die reeds aan een juridische faculteit zijn
afgestudeerd. Het stelt juridische beroepsbeoefenaren in staat zich na- en bij te scholen door
het aanbieden van actualiteitencursussen, cursussen nieuwe wetgeving, capita selecta, etc.
Enkele voorbeelden van cursussen voor afgestudeerde juristen zijn ‘Internet voor juristen’,
‘Ondernemingsrecht voor het midden- en kleinbedrijf’ en een opleiding tot
curator/bewindvoerder (verplicht voor benoeming als zodanig bij de rechtbanken van Assen,
Groningen en Leeuwarden). Verder zijn er cursussen voor niet-juristen en juridische
kantoorcursussen op maat. Het postacademisch onderwijs is erkend in het kader van de
permanente opleiding advocatuur (Nederlandse Orde van Advocaten), notariaat (Koninklijke
Notariële Beroepsorganisatie) en door de Nederlandse Federatie van Belastingadviseurs.
3.3.2 Open colleges
Het programma Open Colleges biedt de mogelijkheid op contractbasis colleges te volgen die
de faculteit verzorgt voor reguliere studenten. In totaal biedt de faculteit ongeveer 190 vakken
aan in vijf studierichtingen: Nederlands Recht, Notarieel Recht, Fiscaal-Juridisch, Juridisch-
Bestuurswetenschappelijk en Internationaal Recht. Maximaal 5 vakken kunnen met een toets
worden afgesloten, maar alleen door diegenen die bevoegd zijn hieraan deel te nemen.
3.3.3 Master of Laws (LL.M.)
De faculteit biedt drie Engelstalige, full-time Master programma’s aan voor afgestudeerden in
het recht (LL.B. of vergelijkbaar) die hun kennis op het betreffende terrein willen verbreden en
verdiepen. Het gaat om de volgende programma's:
* Master of Laws in International Law & the Law of International Organisations
* Master of Laws in International Economic & Business Law
21

STUDIEGIDS 2002-2003
* Master of Laws in European Law
Elk programma omvat acht vakken (deels verplicht, deels optioneel) en het schrijven van een
scriptie van ongeveer 20.000 woorden.
Nadere informatie over het facultaire contractonderwijs is te verkrijgen bij Juridisch
Contractonderwijs, telefoon 050-363 5748, fax 050-363 7408, postadres: Postbus 716, 9700
AS Groningen.
3.3.4 Hoger Onderwijs Voor Ouderen (HOVO)
De Seniorenacademie organiseert speciale cursussen voor personen van 50 jaar en ouder aan
de RUG. Ook de Faculteit der Rechtsgeleerdheid participeert in dit cursusaanbod. Meer
informatie is verkrijgbaar bij mw drs G.H. Weertman (directeur).
Bezoekadres: Oude Boteringestraat 34
9712 GK Groningen
Postadres: Postbus 72
9700 AB Groningen
e-mail: www.hovo@let.rug.nl
tel. 050-3636597/050-3637388
22

4 PROPEDEUSE
4.0 Toepasselijkheid van dit hoofdstuk
De informatie in dit hoofdstuk is uitsluitend van toepassing voor:
a. studenten die in studiejaar 2001-2002 of eerder met de rechtenstudie zijn begonnen, en
b. studenten die nog eerder met de rechtenstudie zijn begonnen en voor 1 september 2002 reeds een
of meer onderdelen van de propedeuse hebben behaald.
4.1 Functie van de propedeuse
De functie van de propedeuse is tweeledig. In de eerste plaats heeft de propedeuse een
oriënterende functie. De propedeuse geeft een beeld van de rechtenstudie en van de
mogelijkheden die de studie biedt. Daarnaast heeft de propedeuse een selecterende functie.
Van de studenten die uiteindelijk de propedeuse met succes weten af te ronden, mag worden
verwacht dat zij voldoende niveau hebben om de studie in de daarvoor beschikbare tijd met
succes af te ronden. Met het oog op deze beide functies heeft de propedeuse een sterk
representatief karakter. Dat betekent dat de meeste studie- en hoofdrichtingen door middel van
een vak vertegenwoordigd zijn in het programma van het eerste jaar.
4.2 Het dringend studieadvies
Na de propedeuse moeten alle studenten in staat zijn om te bepalen of de rechtenstudie
inderdaad geschikt is. Met het oog op het huidige stelsel van studiefinanciering wordt het
steeds belangrijker dat studenten deze keuze bewust en tijdig maken. De faculteit acht het van
groot belang om de studenten tijdens de studie zo veel mogelijk met raad en daad terzijde
staan. Ook bij het maken van de niet onbelangrijke keuze met betrekking tot de voortgang van
de studie na de propedeuse biedt de faculteit graag een helpende hand. Daarbij speelt het
'dringend studieadvies', dat alle voltijds propedeusestudenten aan het einde van het eerste jaar
ontvangen, een belangrijke rol.
Maatgevend bij het uitbrengen van het studieadvies is de combinatie van de hoeveelheid
behaalde studiepunten en de behaalde vakken. Studenten ontvangen een positief advies
indien tenminste de helft (21) van het totale aantal studiepunten van de propedeuse is behaald
en bovendien tenminste drie van de volgende vijf vakken met een voldoende zijn afgerond:
- Algemene Rechtswetenschap
- Staatsrecht I (IA of IB)
- Strafrecht I
- Privaatrecht I
- Bestuursrecht A
Wie niet aan de genoemde normen voldoet, ontvangt een negatief advies.
Het dringend studieadvies wordt uitgebracht aan het einde van de tentamenronde van het 3e
trimester. Dat betekent dat het advies door goede studieresultaten in de tentamenronde van
augustus eventueel van tafel kan verdwijnen. In dergelijke gevallen gaat het om een
voorwaardelijk advies.
Overigens moet worden opgemerkt dat het studieadvies niet meer is dan een voorzichtig
oordeel van de faculteit over de studieresultaten van het voorbije jaar. Belangrijk daarbij is de
verwachting die de faculteit heeft over de mogelijkheden tot afronding van de studie. Er bestaat
dus voor studenten geen verplichting om het advies ook daadwerkelijk op te volgen.
De faculteit probeert gedurende het studiejaar zo goed mogelijk een beeld te krijgen van
eventuele persoonlijke omstandigheden die ten grondslag liggen aan achterblijvende
resultaten. Uiteraard blijft het uitbrengen van een studieadvies achterwege als bij de faculteit
bekend is dat deze omstandigheden zich voordoen of hebben voorgedaan.
23

STUDIEGIDS 2002-2003
De faculteit gaat niet zonder meer over tot de afgifte van het advies. Ook gedurende het
studiejaar is sprake van facultaire aandacht voor de studievoortgang. Zo ontvangen alle
studenten die na het 1e trimester of na het 2e trimester onvoldoende studiepunten hebben
behaald, en/of bepaalde vakken niet met een voldoende hebben afgerond, een uitnodiging
voor een studievoortgangsgesprek. In deze gesprekken, die worden gevoerd door
medewerkers van de Dienst Onderwijs en Studiebegeleiding (DOS), wordt een poging gedaan
om de oorzaken van de opgelopen studievertraging te achterhalen. In deze gesprekken wordt
ook nagegaan welke mogelijkheden de faculteit biedt om de studieresultaten in positieve zin
bij te stellen.
4.3 Cursussen voor propedeusestudenten
De Dienst Onderwijs en Studiebegeleiding organiseert elk jaar verschillende cursussen die
speciaal bedoeld zijn voor alle propedeusestudenten die in het 1e of 2e trimester
geconfronteerd werden met tegenvallende studieresultaten. Deelname aan deze cursussen
kost L11,- per cursus en is uiteraard vrijwillig.
Na het 1e en na het 2e trimester wordt een cursus studievaardigheden aangeboden; deze
bestaat o.a. uit planning, tekst bestuderen, wetboeksystematiek en casus oplossen.
Opgave voor de cursussen is mogelijk tijdens de in paragraaf 4.2. genoemde gesprekken of
via de Infobalie.
4.4 De START-groepen
De faculteit vindt het belangrijk dat nieuwe studenten snel wegwijs raken in de studie en zich
goed thuis voelen aan de faculteit. Om die reden organiseert de faculteit al sinds jaar en dag
zogenaamde START-groepen voor de propedeusestudenten. Alle eerstejaarsstudenten
worden niet alleen ingedeeld in een werkgroep, maar ook in een START-groep. Elke werkgroep
wordt daarvoor in tweeën gedeeld.
De START-groepen staan onder leiding van ouderejaarsstudenten en komen gedurende het
1e trimester een aantal malen bijeen. De eerste bijeenkomst vindt plaats in de 1e collegeweek
en staat in het teken van een rondleiding en kennismaking met de universiteit.
De overige bijeenkomsten hebben zowel tot doel om door oefening van opdrachten en vragen
in informele sfeer de problemen van verschillende vakken te bespreken, als in groepsverband
de verschillende vragen en problemen die het studeren oproept te bespreken. De indeling van
de START-groepen en de naam van de begeleider worden tegelijk met de werkgroepindeling
bekend gemaakt.
4.5 Onderwijs- en examenregeling propedeuse
De beschrijving in dit hoofdstuk van het onderwijsprogramma en de examenregeling vindt haar
grondslag in de Onderwijs- en examenregeling (OER) en het Examenreglement. De complete
tekst van beide regelingen is opgenomen in hoofdstuk 16.
4.5.1 Onderdelen en studielast
De propedeuse omvat de volgende vakken met de daarbij vermelde studielast:
1. Algemene Rechtswetenschap (5 stp)
2. Bestuursrecht A (4 stp)
3. Elementair Belastingrecht (3 stp)
4. Elementair Internationaal Publiekrecht (3 stp)
5. Juridische Vaardigheden A (Rechtsvinding + ITJ) (2 stp)
6. Juridische Vaardigheden B (2 stp)
7. Juridische Vaardigheden C (2 stp)
8. Privaatrecht I (5 stp)
9. Rechtsgeschiedenis I (4 stp)
24

10. Staatsrecht IA (3 stp)
11. Staatsrecht IB (4 stp)
12. Strafrecht I (5 stp)
4 PROPEDEUSE
De totale studielast bedraagt 42 studiepunten en is als volgt geprogrammeerd over één
studiejaar.
VAKKEN
UREN TENT PNT
HC/WG
PROPEDEUSE - STUDIEJAAR 1
trim 1 Algemene Rechtswetenschap
Rechtsgeschiedenis I
2
2
2
2
x
x
5
4
Juridische Vaardigh. A (Rechtsvinding + ITJ) * * - 2
Staatsrecht IA
2 2 x 3
Totaal 3 14
trim 2 Strafrecht I
Staatsrecht IB
Juridische Vaardigheden B
Elementair Internationaal Publiekrecht
2
2
-
2
3
2
2
-
x
x
-
x
5
4
2
3
Totaal 3 14
trim 3
* Zie vakomschrijving hfd 14
Privaatrecht I
Bestuursrecht A
Elementair Belastingrecht
Juridische Vaardigheden C
Totaal 3 14
3
2
2
*
2
2
-
*
x
x
x
-
5
4
3
2
4.5.2 Tentamenregeling
4.5.2.1 De propedeutische practica
De practica Juridische Vaardigheden A, B en C bestaan uit een aantal onderdelen.
Juridische Vaardigheden A gaat o.m. in op wetboeksystematiek, arresten lezen, het
communiceren met behulp van de computer (o.a. in de facultaire electronische leer- en
onderwijsomgeving) en het vergaren van digitale juridische informatie. Juridische Vaardigheden
B bestaat met name uit een oefenrechtbank. Voor Juridische Vaardigheden C dient een
schriftelijk werkstuk gemaakt te worden.
Alle onderdelen kennen een studielast van 2 studiepunten, voor het behalen daarvan geldt
onder meer een aanwezigheidsverplichting en het met voldoende resultaat afleggen van alle
verplichte onderdelen. Het onderdeel ‘rechtsvinding’ van Juridische Vaardigheden A zal worden
afgesloten met een toets. Het onderdeel Informatietechnologie voor Juristen (ITJ) wordt tijdens
het practicum getoetst door middel van een aantal opdrachten. Indien vanwege bijzondere
omstandigheden de practica Juridische Vaardigheden A (deel Rechtsvinding), B en C niet met
voldoende resultaat zijn afgelegd is toestemming vereist voor het eventueel afleggen van een
extra toets na afloop van het 3e trimester. Men wende zich hiervoor tijdig tot de sectie
Algemene Rechtswetenschap.
4.5.2.2 Vorm van de tentamens
De tentamens van de vakken van de propedeuse worden schriftelijk afgenomen.
In buitengewone gevallen van dwingende aard kan de examencommissie toestemming
verlenen tentamens af te leggen in een andere dan de reguliere vorm.
25

STUDIEGIDS 2002-2003
4.5.2.3 Lichamelijk en zintuiglijk gehandicapte studenten
Aan lichamelijk of zintuiglijk gehandicapte studenten wordt de gelegenheid geboden de
tentamens op een zoveel mogelijk aan hun individuele handicap aangepaste wijze af te leggen.
De examencommissie wint zo nodig deskundig advies in alvorens te beslissen (zie ook
hoofdstuk 12).
4.5.2.4 Tijdvakken en frequentie tentamens
In de vakken van het propedeutisch examen kan tenminste tweemaal per jaar tentamen
worden afgelegd. De beide tentamens - aangeduid als eerste en tweede tentamenkans -
worden afgenomen in de tentamenperiode van het trimester waarin het onderwijs in dat vak
wordt verzorgd. Aan propedeusestudenten wordt in het eerste jaar van inschrijving als
rechtenstudent in drie vakken een derde tentamenkans geboden in de tentamenperiode van
de maand augustus. Overige propedeusestudenten kunnen onder zeer bijzondere
omstandigheden aan de examencommissie verzoeken om ook deel te mogen nemen aan een
of meer propedeusetentamens in augustus. Voor de procedure zie 12.12.1.
4.5.2.5 Tentamentijdstippen
De tijden waarop de tentamens plaatsvinden zijn weergegeven in het tentamenoverzicht
(hoofdstuk 12). Buiten deze tijden wordt geen gelegenheid meer geboden tot het afleggen van
tentamens. Benut een student één van deze mogelijkheden niet, of kan hij/zij één van deze
mogelijkheden niet benutten, dan heeft hij/zij geen recht op een nieuwe tentamenmogelijkheid
in hetzelfde studiejaar. In dit systeem van vastgestelde tentamendata wordt de student sterk
afgeraden één of meer tentamens uit te stellen tot de herhalingsmogelijkheid.
4.5.2.6 Afwijkende tentamenregeling
De examencommissie kan in buitengewone gevallen van dwingende aard toestemming
verlenen om tentamens op andere dan de reguliere tijdstippen af te leggen.
Een verzoek om een afwijkende tentamenregeling moet in alle gevallen worden ingediend bij
de studieadviseurs via de Infobalie.
a. Ziekte en andere persoonlijke omstandigheden
In hoofdstuk 12 zijn de richtlijnen opgenomen die de examencommissie in geval van ziekte en
andere persoonlijke omstandigheden hanteert. In deze richtlijnen zijn ook procedurevoorschriften
opgenomen die een student in acht moet nemen om in aanmerking te komen voor
een afwijkende studieregeling.
b. Bestuurlijke werkzaamheden
De examencommissie kan een student die in verband met bestuurlijke werkzaamheden niet
met succes kan deelnemen aan een tentamen, toestemming verlenen dat tentamen te
herkansen op een tijdstip vast te stellen in overleg met de betrokken docent.
Deze extra tentamenkans kan worden geboden voor maximaal één vak per trimester en voor
ten hoogste drie vakken jaarlijks. In 12.12.2 onder III staat vermeld welke studenten voor deze
regeling in aanmerking komen.
26

4 PROPEDEUSE
4.5.2.7 Geldigheidsduur propedeutische tentamens
De met goed gevolg afgelegde tentamens behorende tot het propedeutisch examen blijven
onbeperkt geldig.
4.5.3 Beoordeling propedeutisch examen
Nadat alle onderdelen van het examen zijn afgelegd, wordt de uitslag vastgesteld door de
examencommissie. Het propedeutisch examen is behaald indien de student alle onderdelen
genoemd in 4.5.1 met voldoende resultaat heeft afgelegd. Een tentamen is met een voldoende
resultaat afgelegd indien het cijfer 6 of hoger is verkregen. Indien de beoordeling van een
tentamen niet in een cijfer wordt uitgedrukt (Juridische Vaardigheden) kan de examinator
kiezen uit de beoordeling ‘onvoldoende’ of ‘voldaan aan de eisen’.
4.6 Afleggen doctoraaltentamens tijdens de propedeutische fase
Een student kan een doctoraalexamen of een onderdeel daarvan uitsluitend afleggen nadat
hij het propedeutisch examen met goed gevolg heeft afgelegd dan wel vrijstelling van het
afleggen daarvan heeft verkregen.
Voor hen is de zgn. deblokkaderegeling vastgesteld die er als volgt uitziet.
a de toestemming wordt per trimester verleend;
b studenten mogen zich per trimester inschrijven voor maximaal 15 studiepunten aan
tentamens (propedeusevakken en doctoraalvakken samen);
c de toelating is beperkt tot alle tweedejaars doctoraalvakken en een aantal derdejaars
doctoraalvakken;
d1 studenten die 21 studiepunten of meer hebben behaald
Voor studenten die 21 studiepunten of meer hebben behaald in hun eerste
propedeusejaar gelden geen vereiste vakken (peildatum voor het vaststellen van het
behaalde aantal studiepunten: 1 september 2002; punten behaald in de loop van het
studiejaar 2002-2003 tellen niet mee);
d2 studenten die minder dan 21 studiepunten hebben behaald
Voor studenten die minder dan 21 studiepunten hebben behaald in hun eerste
propedeusejaar gelden voor deelname aan bepaalde doctoraaltentamens wel
voorvereiste vakken (peildatum voor het vaststellen van het behaalde aantal
studiepunten: 1 september 2002; punten behaald in de loop van het studiejaar 2002-
2003 tellen niet mee).
NB: per doctoraalvak is vastgesteld of er bepaalde voorvakken moeten zijn behaald
om deel te mogen nemen aan het tentamen (NB: dit zijn niet dezelfde eisen als
vermeld bij de afzonderlijke vakomschrijvingen).
Alle doctoraalvakken (+ de vereiste voorvakken) die in aanmerking komen om vervroegd te
mogen worden afgelegd staan vermeld op een speciaal formulier (verkrijgbaar bij de Infobalie).
Uitsluitend via dit formulier of via het internet formulier op de homepage van DOS kan
men de examencommissie toestemming verzoeken om de doctoraaltentamens af te
mogen leggen. Doctoraaltentamens die worden afgelegd zonder toestemming van de
examencommissie zijn ONGELDIG!
Een verzoek tot toelating dient men schriftelijk via de Infobalie bij de studieadviseurs in te
dienen:
- voor het eerste trimester: vóór vrijdag 6 september 2002
- voor het tweede trimester: vóór vrijdag 6 december 2002
- voor het derde trimester: vóór vrijdag 28 maart 2003
De student ontvangt uiterlijk binnen drie weken schriftelijk bericht.
27

STUDIEGIDS 2002-2003
Uitdrukkelijk wordt geadviseerd om pas toestemming voor eventuele derdejaars
doctoraalvakken aan te vragen wanneer de propedeusevakken tezamen met de mogelijk af
te leggen tweedejaars doctoraalvakken nog ruimte laten voor een extra vak, gelet op de 15-
punten eis.
Op de volgende bladzijden worden alle doctoraalvakken die kunnen worden afgelegd met de
vereiste voorvakken schematisch weergegeven. Indien een vak in de betreffende opleiding kan
worden afgelegd is dit aangegeven met een ‘x’. Zo niet, dan is dit aangegeven met een ‘-’.
28

4 PROPEDEUSE
VAKKEN EERSTE TRIMESTER
Studiejaar 2 NR NOT FIS JBW INT ICT
vak
vereist voorvak
Privaatrecht II
Belastingrecht I
Inl. Bestuurskunde
Gesch. Int. Betrekkingen I
Bestuursrecht B
Strafrecht II
Bedrijfseconomie
Personen/Familierecht (not)
Europees Recht I
Recht en ICT I
Privaatrecht I
geen
geen
geen
geen
Strafrecht I
geen
Privaatrecht I
El.Int.Publiekrecht
geen
Studiejaar 3 NR NOT FIS JBW INT ICT
vak
vereist voorvak
Bestuurlijke Organisatie
Privaatrecht IV
Staatsrecht II
Belastingrecht I
Europees Recht I
Intern. Law I (Volkenrecht I)
geen
Privaatrecht I
Staatsrecht IA of IB
geen
El.Int.Publiekrecht
El.Int.Publiekrecht
VAKKEN TWEEDE TRIMESTER
Studiejaar 2 NR NOT FIS JBW INT ICT
vak
vereist voorvak
Boekhouden
Beleidswetenschap
Gesch. Int. Betrekkingen II
Bestuursrecht C
Meth. Soc. Wetensch I
Rechtsgeschiedenis II
Inl. Rechtsfilosofie
Inl. Rechtssociologie
Inleiding Sociaal Recht
Relatievermogensrecht
Formeel Belastingrecht
Successierecht (fisc.)
War & Peace I of II
Inleiding Rechtsinformatica
Recht en ICT
geen
geen
geen
Bestuursr. A of B
geen
geen
geen
geen
geen
Privaatrecht I
geen
geen
geen
geen
geen
Studiejaar 3 NR NOT FIS JBW INT
vak
vereist voorvak
Handelsrecht
Inl. Rechtsfilosofie
Inl. Rechtssociologie
Politicologie I
geen
geen
geen
Staatsrecht IA of IB
x
-
-
-
x
x
-
-
-
-
-
x
x
-
x
-
-
-
-
x
-
x
x
x
x
-
-
-
-
-
-
x
-
-
-
x
-
-
-
-
-
x
x
-
-
-
x
-
x
-
-
-
-
-
-
-
x
x
x
-
x
-
-
-
-
-
x
-
-
-
x
x
-
-
-
-
x
-
-
-
-
x
-
-
-
-
x
-
-
-
-
-
x
x
-
-
x
x
-
-
-
x
-
-
-
x
-
x
-
x
-
-
-
-
-
x
-
x
-
x
-
-
x
-
x
x
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
x
x
x
x
-
-
x
x
-
-
-
x
-
-
x
x
-
-
x
-
-
x
-
-
-
-
-
-
-
-
-
x
-
-
x
-
-
-
x
-
-
-
x
x
-
-
-
x
-
x
x
-
x
-
-
-
-
x
-
-
-
-
-
-
-
-
-
x
x
x
-
-
-
29

STUDIEGIDS 2002-2003
VAKKEN DERDE TRIMESTER
Studiejaar 2 NR NOT FIS JBW INT ICT
vak
vereist voorvak
Burg.Procesrecht I
Strafrecht III
Waardering
Omzet- en Overdrachtsbel.
Methoden Soc.Wet. II
Privaatrecht III
Rechtseconomie
Notariele Bedrijfseconomie
Notaris/Registratiewet
Organisatietheorie
Substantive EC Law
Inl. Int. Ec. Betrekkingen
Informaticarecht I
Privaatrecht I
Strafrecht I
Bedrijfseconomie of
Boekhouden
geen
Methoden Soc. Wet I
Privaatrecht I
geen
Bedrijfseconomie
geen
geen
Europees Recht I
geen
geen
x
x
-
-
-
x
x
-
-
-
-
-
-
x
-
-
-
-
x
-
x
x
-
-
-
-
-
-
x
x
-
x
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
x
x
x
-
-
x
-
-
-
-
-
-
-
-
x
x
-
-
-
x
x
-
x
x
-
-
-
x
-
-
-
-
-
-
x
Nota Bene
1 Studenten die willen afwijken van de regeling dienen contact op te nemen met de
studieadviseur. Van vereiste voorvakken wordt geen ontheffing verleend.
2 De examencommissie houdt bij de beoordeling of iemand voor de propedeuse is
geslaagd op geen enkele wijze rekening met eventueel behaalde
doctoraaltentamens. DAT WIL ZEGGEN DAT DE PROPEDEUSEVAKKEN
ABSOLUTE PRIORITEIT DIENEN TE KRIJGEN!!
4.7 Overgangsregeling propedeuse
4.7.1 Overgangsregeling ten gevolge van de invoering van de Propedeuse 99
Met ingang van 1 september 2001 gelden de eisen van de propedeuse 1999-2000 voor ieder
die het propedeutisch examen nog niet heeft afgerond. Het vak Elementair Belastingrecht
maakt vanaf die datum onderdeel uit van iedere propedeuse. Voor de vroegere
overgangsregeling zie de studiegids 1999-2000 (4.7.1)
4.7.2 Overgangsregelingen 1993-1994 t/m 1996-1997
Alle overgangsregelingen die het gevolg zijn van veranderingen die in de periode 1-9-1993 t/m
31-8-97 zijn doorgevoerd zijn opgenomen in de speciale brochure "Overgangsregelingen
1993-1994 t/m 1996-1997". Deze brochure is uitgegeven tezamen met de studiegids 1996-
1997 en eventueel nog verkrijgbaar bij de Infobalie.
30

5 DOCTORAAL ALGEMEEN
5.1 De opleidingen
De faculteit verzorgt de volgende opleidingen
a de opleiding Nederlands recht;
b de opleiding notarieel recht;
c de opleiding fiscaal recht;
d de opleiding juridische bestuurswetenschappen;
e de opleiding internationaal en Europees recht;
f de opleiding Nederlands recht, programma Recht & ICT
g de opleiding Nederlands recht, hoofdrichting Staats-en Bestuursrecht, duale variant 1
h de juridische bestuurswetenschappelijke opleiding, duale variant 1
i de Hanse Law School
5.1.1 Doel van de opleidingen
Doel van de opleidingen is het vormen van juristen die in staat zijn op wetenschappelijke en maatschappelijk
verantwoorde wijze aan de beoefening van enige juridische praktijk deel te nemen. Voor de student
houdt dat in:
a. het verwerven van kennis, inzicht en mondelinge en schriftelijke vaardigheden op het gebied van
het geldend recht en zijn ontwikkeling door wetgeving, jurisprudentie en andere vormen van
rechtsvinding en rechtsvorming;
b. het verwerven van kennis, inzicht en mondelinge en schriftelijke vaardigheden op het gebied van
het recht en de veronderstellingen van het recht;
c. het verwerven van kennis, inzicht en mondelinge en schriftelijke vaardigheden op het gebied van
het denken over recht als deel van de maatschappelijke werkelijkheid;
d. het ontwikkelen van het vermogen het eigen handelen in enige rechtspraktijk te plaatsen tegen de
achtergrond van de voornoemde kennissoorten
5.1.2 Structuur van de opleidingen
De structuur van de opleidingen ziet er schematisch als volgt uit:
Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Jaar 4
1
Doctoraal Nederlands Recht 2) , met de hoofdrichtingen:
1. Bedrijfsrecht
2. Privaatrecht
3. Staats-en Bestuursrecht
BASIS-DOCTORAAL 2) 4. Rechtstheorie
5. Strafrecht
Doctoraal Nederlands Recht, programma Recht & ICT
2 PROPEDEUSE 2 Doctoraal Notarieel Recht 2)
3 Doctoraal Fiscaal Recht 2
4 Doctoraal Juridische Bestuurswetenschappen 2)
5 Doctoraal Internationaal en Europees Recht 2)
6 Hanse Law School
1
Zie voor deze duale opleidingen de speciale voorlichtingsbrochure ’Duale opleidingen’ welke verkrijgbaar is bij
de Infobalie.
2
Binnen elke opleiding kan een vrij doctoraalexamen worden afgelegd. De onderdelen van dit examen kunnen
individueel worden samengesteld, en behoeven de goedkeuring van de examencommissie. De
examencommissie bepaalt tevens tot welke opleiding het vrij doctoraalexamen behoort. Voorbeelden van een
dergelijk programma zijn de programma’s Recht en Bedrijfswetenschappen en Recht en Journalistiek (zie voor
verdere informatie hoofdstuk 11).
31

STUDIEGIDS 2002-2003
Toelichting
- Alle opleidingen hebben de propedeuse gemeenschappelijk.
- De opleiding Nederlands Recht (ad 1) is opgebouwd uit een verplicht gedeelte (basisdoctoraal)
en een keuzedeel (differentiatieperiode). Dit keuzedeel dient te worden
ingevuld via een keuze voor één van de vijf hoofdrichtingen. Een algemeen vormend vak
is in het studiejaar 2002-2003 niet verplicht.
- De Hanse Law School gaat in september 2002 van start. Deze meertalige opleiding biedt
een rechtsvergelijkende bestudering van drie rechtsstelsels: Nederlands recht, Duits
recht en de common law. Doel is deze rechtsstelsels integraal en in samenhang met het
Europese gemeenschapsrecht te bezien.
Studenten die in september 2001 hun rechtenstudie zijn begonnen en in september
2002 de propedeuse hebben afgerond, kunnen instromen in het tweede studiejaar. Zie
hoofdstuk 10A.
5.1.3 Voorlichting opleidingen
Om na de propedeuse een verantwoorde keuze te kunnen maken uit de verschillende
opleidingen organiseert de faculteit in de loop van het eerste studiejaar voorlichtingsbijeenkomsten.
Op deze bijeenkomsten wordt een uiteenzetting gegeven over de betreffende
opleiding en kunnen vragen worden gesteld. Na de voorlichtingsbijeenkomsten wordt men
verzocht zijn/haar keuze te bepalen door middel van een toegezonden formulier.
5.2 Verplicht deel versus keuzedeel
De omvang van de verplichte vakken en de keuzeruimte wordt in de hoofdstukken 6 t/m 10 per
opleiding beschreven. Van de 126 studiepunten bedraagt de vrije keuzeruimte in beginsel: 1
a 60 studiepunten binnen de opleiding Nederlands Recht (de differentiatiefase wordt beschouwd als
vrije keuzeruimte);
b 5 studiepunten binnen de Notariële opleiding;
c 13 studiepunten binnen de Fiscaal-juridische opleiding;
d 14 studiepunten binnen de Juridisch Bestuurswetenschappelijke opleiding;
e 14 studiepunten binnen de opleiding Internationaal en Europees Recht
5.3 Onderdelen en studielast
5.3.1 Soorten vakken
De studieprogramma’s van alle opleidingen zijn voor het grootste gedeelte samengesteld uit
vakken (scriptie en stage etc. daargelaten). In hoofdstuk 14 zijn de vakomschrijvingen van alle
vakken (inclusief de propedeusevakken) alfabetisch gerangschikt. Hierin vindt men per vak
informatie over de:
a de inhoud/doelstelling;
b de verplichte of aanbevolen literatuur;
c het trimester waarin het vak wordt aangeboden;
d de docent(en)+vakgroep door wie het vak wordt verzorgd;
e de studielast;
1
Als gevolg van veranderingen die in de afgelopen jaren zijn aangebracht in het verplichte deel van de kleine
opleidingen en in het basisdoctoraalprogramma Nederlands Recht en de omvang van verplichte vakken van de
differentiatiefase Nederlands Recht kan de keuzeruimte per student variëren (zie per opleiding de
overgangsregeling). Het totaal aantal studiepunten (propedeuse+doctoraalfase) bedraagt voor iedere opleiding
altijd minimaal 168.
32

5 DOCTORAAL ALGEMEEN
f
g
h
i
de werk- en tentamenvorm;
de tentamendata;
eventuele vereiste of geadviseerde voorkennis;
het soort vak.
5.3.1.1 Verplichte vakken en overige vakken (keuzevakken)
Bij de beschrijving van de opleidingen worden de doctoraalvakken veelal gerubriceerd in
categorieën. De belangrijkste algemene onderscheiding is die in verplichte vakken en overige
vakken (keuzevakken). Deze indeling doelt op de verhouding tussen het verplichte deel van
de onderwijsprogramma's en het keuzedeel (zie 5.2).
5.3.1.2 Juridische vakken en niet-juridische vakken
Een volgende onderverdeling betreft de indeling in zogenaamde juridische en niet-juridische
vakken. De verplichte vakken en de keuzevakken waaruit de opleidingen zijn samengesteld
kunnen zowel juridisch zijn als niet-juridisch. Het onderscheid is alleen van belang indien dit
bij de opleiding wordt vermeld.
5.3.1.3 Keuzevakken versus gebonden (optioneel verplichte) keuzevakken
Bij bepaalde opleidingen worden eisen gesteld aan de invulling van (een deel van) de
keuzeruimte door de keuze te beperken tot een aantal met name genoemde vakken. In dat
geval wordt er gesproken van gebonden of optionele keuzevakken. Dit is bijvoorbeeld het geval
in de opleiding Internationaal en Europees Recht en de Juridische Bestuurswetenschappelijke
opleiding. Ook in de differentiatieperiode Nederlands Recht komt men dit onderscheid een
aantal malen tegen.
5.3.1.4 Vakken buiten de faculteit
Ook vakken die aan andere faculteiten of universiteiten in binnen- en buitenland worden
gedoceerd kunnen deel uitmaken van het studieprogramma van bepaalde opleidingen.
Deze vakken behoeven vooraf goedkeuring van de examencommissie (zie hierna 5.4) Een
algemeen vormend vak kan als niet-juridisch keuzevak of niet-juridisch relativerend vak in het
programma worden opgenomen.
Vakkenlijst juridische zusterfaculteiten
Een uitgebreide vakkenlijst van alle juridische zusterfaculteiten is verkrijgbaar bij de Infobalie.
Vakinformatie cursussen Interfacultaire Vakgroep Energie en Milieukunde (IVEM)
Een speciale brochure met informatie over allerlei (niet-juridische !) milieukundige en
milieugerelateerde cursussen is verkrijgbaar bij de IVEM. Deze cursussen worden
gecoördineerd door de Interfacultaire Vakgroep Energie en Milieukunde, waarin ook de
Faculteit der Rechtsgeleerdheid participeert. Zie voor informatie http://www.fwn.rug/ivem
(courses in Dutch).
5.3.1.5 Categorieën vakken differentiatieperiode Nederlands Recht
In hoofdstuk 6 (Nederlands Recht) komen nog nadere onderscheidingen van vakken aan de
orde, die van belang zijn bij de samenstelling van de verschillende hoofdrichtingen.
Voor een goed begrip van alle onderscheidingen wordt deze rubricering hieronder reeds
vermeld:
33

STUDIEGIDS 2002-2003
1. Hoofdvakken, de kernvakken in één van de hoofdrichtingen;
2. Praktische vakken, juridische vakken, die door hun onderwijsvorm de studenten in staat stellen
tot het op gecontroleerde wijze oefenen van vaardigheden die van belang zijn voor het uitvoeren
van eigensoortige juridische taken;
3. Relativerende vakken, nader te onderscheiden in:
* Juridische relativerende vakken: vakken die rechtshistorisch of rechtsvergelijkend van aard zijn,
dan wel een ander rechtsstelsel tot onderwerp hebben of (onderdelen van) het recht bezien
vanuit meta-juridisch perspectief;
* Niet-juridische relativerende vakken: vakken die binnen de faculteit worden gedoceerd en niet
juridisch van aard zijn en algemeen vormende vakken verzorgd door andere RUG-faculteiten.
4. Juridische bijvakken;
Met het oog op de situering van de tentamenkansen (zie tentamenregeling 5.5.3) dienen ook
studenten van alle overige opleidingen rekening te houden met deze indeling.
5.3.1.6 Onderwijstableau
Een centraal vakkenoverzicht (het zgn. onderwijstableau Nederlands Recht) op basis van
de voorgaande indeling (5.3.1.5) is opgenomen in hoofdstuk 6. Hierin zijn alle vakken
opgenomen die niet specifiek gebonden zijn aan de vier kleinere opleidingen. Voor de
laatstgenoemde vakken raadplege men de onderwijsprogramma’s van de verschillende
richtingen. Het overzicht bevat per vak een aanduiding van de studielast, en het trimester
waarin het vak wordt gegeven. Voor de overige informatie (docenten, de eisen die worden
gesteld aan de voorkennis, onderwijs- en tentamenvorm etc.) kan men de vakomschrijving
raadplegen.
5.3.2 Recht in de praktijk
Binnen de verschillende opleidingen/studieprogramma’s bestaat de mogelijkheid om tijdens de
studie te ervaren hoe het recht of de rechtswetenschap in de praktijk werkt. Uiteenlopende
activiteiten kunnen voor honorering met studiepunten in aanmerking komen indien aan de voor
de activiteit vereiste verplichtingen is voldaan. In hoofdstuk 14 vindt men na de
vakomschrijvingen onder het kopje “Recht in de Praktijk” de volledige opsomming van alle
activiteiten die voor honorering in aanmerking kunnen komen, zoals:
1. stages
2. rechtshulpactiviteiten
3. pleitwedstrijden
4. internationale stages
5. diverse andere activiteiten
In de onderwijs-en examenregeling van de afzonderlijke opleidingen is aangegeven of één
van de hierboven genoemde activiteiten kan worden opgevoerd als stage, praktisch vak,
juridisch bijvak of overig vak binnen de reguliere doctoraalomvang van 126 studiepunten van
de betreffende studieprogramma’s, en op welke wijze. Zo geldt voor de opleiding Nederlands
recht bijvoorbeeld een maximum aan het te behalen studiepunten voor dit type activiteiten (zie
6.3.5.2).
De eisen waaraan stages en daaraan verwante activiteiten moeten voldoen zijn opgenomen
in afzonderlijke regelingen (zie 13.2.2.1 voor stages Nederlands Recht, Internationaal Recht
en Notarieel Recht, en 9.2.2.1 voor stages binnen de Juridisch Bestuurswetenschappelijke
Opleiding).
5.3.3 Scriptie
In alle opleidingen vormt een scriptie een verplicht onderdeel van het programma. De omvang
van de scriptie is geregeld in de Onderwijs- en Examenregeling (zie de betreffende opleiding),
34

5 DOCTORAAL ALGEMEEN
en bedraagt:
- 9 studiepunten voor de opleidingen Nederlands Recht, Fiscaal Recht en Internationaal
en Europees Recht;
- 5 studiepunten voor de opleiding Notarieel Recht;
- 14 studiepunten voor de opleiding Juridische Bestuurswetenschappen.
Voor de opleidingen Nederlands Recht, Notarieel Recht, Fiscaal Recht en Internationaal en
Europees Recht bestaat een scriptieregeling, met onder meer richtlijnen voor het schrijven van
een scriptie. De regeling is opgenomen in hoofdstuk 13, en tevens in de Handleiding voor
juridische scripties, welke tegen betaling verkrijgbaar is bij de Repro.
De opleiding Juridische Bestuurswetenschappen kent een eigen scriptieregeling waarin eisen
met betrekking tot de inhoud staan vermeld (zie hoofdstuk 9). Deze regeling is verkrijgbaar bij
het secretariaat van de vakgroep Bestuursrecht/-kunde
Driemaal per jaar verzorgt de faculteit in de tweede collegeweek van elk trimester een
scriptiecollege voor studenten die gaan starten met het schrijven van een scriptie. Dit college
wordt dringend geadviseerd aan studenten van de opleidingen Nederlands Recht, Notarieel
Recht, Fiscaal Recht en Internationaal en Europees Recht.
Het onderwerp van de scriptie dient aan te sluiten bij de opleiding waarvoor men staat
ingeschreven. Het onderwerp van de scriptie geschreven binnen de opleiding Nederlands
Recht hoeft niet aan te sluiten bij de gekozen hoofdrichting. Overige bijzonderheden worden
zo nodig voor elke opleiding afzonderlijk toegelicht (zie hoofdstukken 6-11).
De opleiding Nederlands Recht kent nog de mogelijkheid om een kleine scriptie te schrijven
(zie hoofdstuk 6).
5.4 Goedkeuring overige vakken (keuzevakken)
De overige vakken en/of keuzevakken (hetzij binnen de faculteit, hetzij buiten de faculteit aan
een universiteit of hogeschool geëxamineerd) behoeven vooraf de goedkeuring van de
examencommissie. Voor de opleiding Nederlands Recht gaat het daarbij om het hele
programma van de differentiatieperiode, voor de overige opleidingen betreft het slechts de
zogenaamde overige vakken.
Als hoofdregel geldt dat een student goedkeuring dient aan te vragen voordat men met de
overige vakken begint. Formulieren zijn verkrijgbaar bij de Infobalie.
De examencommissie bepaalt het aantal toe te rekenen studiepunten. Dergelijke beslissingen
worden voorbereid door de studieadviseurs. In individuele gevallen behoudt de
examencommissie zich het recht voor om af te wijken van bijvoorbeeld de in de
vakomschrijving toegekende studielast
Als voorwaarde voor goedkeuring van vakken die buiten de faculteit aan een universiteit of
hogeschool worden geëxamineerd geldt globaal dat:
1. het vak (de vakken) een niveau heeft (hebben) vergelijkbaar met het niveau van de
doctoraalvakken van de eigen faculteit. Op basis hiervan zijn goedgekeurd de keus van
speciaal voor gaststudenten georganiseerde vakken, doctoraalvakken of propaedeutische
examens in andere faculteiten.
2. het vak (de vakken) voldoende samenhang vertonen met de gekozen
opleiding/hoofdrichting. Deze samenhang wordt in het algemeen marginaal aan het
gekozen vakkenpakket getoetst.
3. Voor een moderne vreemde taal gelden speciale eisen (zie 6.3.4.3).
35

STUDIEGIDS 2002-2003
De vakken die men in het buitenland wil gaan volgen, dienen vóór vertrek als zodanig door de
examencommissie te worden erkend (zie hierna 5.6).
Voor de studenten Nederlands Recht geldt de regel dat men twee maanden voor het
afstuderen het programma van de differentiatieperiode Recht ter finale goedkeuring dient voor
te leggen aan de examencommissie (formulieren zijn verkrijgbaar bij de Infobalie).
Deze regel geldt gelet op het voorgaande uitsluitend indien het programma wordt
samengesteld uit vakken die de faculteit zelf verzorgt. Zodra men onderdelen kiest die
elders worden verzorgd (binnen-of buitenland), dient men voordat men met deze onderdelen
begint een compleet differentiatieprogramma ter goedkeuring aan de examencommissie voor
te leggen.
Men dient in alle gevallen waarin goedkeuring voor een onderdeel elders wordt verzocht, het
verzoek uitgebreid te documenteren.
5.5 Tentamenregeling
5.5.1 Practica
De eisen van de verplichte practica zijn per opleiding apart in de Onderwijs- en Examenregeling
vastgelegd (zie hoofdstukken die volgen).
5.5.2 Vorm van de tentamens
De tentamens van de vakken van de basisfase van het doctoraal worden schriftelijk afgenomen.
Ten aanzien van de tentamens van de vakken van de differentiatiefase van het doctoraal
wordt in de vakomschrijvingen aangegeven of het betreffende vak schriftelijk, mondeling of op
een andere wijze kan worden afgelegd. De examencommissie kan in buitengewone gevallen
van dwingende aard (o.a. in geval van een lichamelijke of zintuiglijke handicap) toestemming
verlenen tentamens af te leggen in een andere dan de reguliere vorm.
De beoordeling van scripties en van de deelname aan onderzoeksprojecten, stages, practica
en andere praktische oefeningen vindt plaats door de examinator of de examinatoren op door
hen te bepalen wijze.
5.5.3 Tijdvakken en frequentie tentamens
In de vakken van het doctoraal examen kan tenminste tweemaal per jaar tentamen worden
afgelegd. De beide tentamens van een vak - aangeduid als eerste en tweede kanstentamen -
worden afgenomen in de tentamenperiode van het trimester waarin het onderwijs in dat vak
wordt verzorgd.
In afwijking van het voorgaande wordt het tweede kanstentamen van de volgende vakken
afgenomen in de tentamenperiode van het trimester volgend op het trimester waarin het
onderwijs in dat vak wordt verzorgd dan wel in de tentamenperiode van de maand augustus:
36

5 DOCTORAAL ALGEMEEN
Arb.ovk. recht
Bedrijfseconomie (*)
Belastingrecht II (*)
Bijzondere Delicten
Burg. Procesrecht II
Collectief Arbeidsrecht
CS Sta&Bestuursrecht
Econ.en Fiscaal Strafrecht
Economisch Recht
Europees Recht I (b-d)
Grondrechten
Intellectuele Eigendom
Internationaal Strafrecht
Int. Privaatrecht (*)
Int. Privaatrecht (notariëlen)
Kartelrecht
Milieurecht
Ondernemingsrecht I
Overheid en Privaatrecht
Penitentiair Recht
Personen&Fam.recht
Personen&Fam. (notariëlen)
Personenvennootschappen
Recht Lagere Overheid I
Ruimtelijk Bestuursrecht
Sociaal Zekerheidsrecht
Sta&Bes in comm perspect
Strpr. Dwangmiddelen
Strpr. Rechtsmiddelen
Strafrecht IV
Verbintenissenrecht cs (*)
Verkeersstrafrecht
Verzekeringsrecht
Vreemdelingenrecht
Zakenrecht cs en Vert. (*)
Met uitzondering van het basis-doctoraalvak Europees Recht I, en de Notariële vakken IPR
voor notariëlen en Personen- en Familierecht voor notariëlen, behoren al deze vakken tot de
categorie hoofdvakken Nederlands Recht. Voor deze categorie vakken geldt standaard het
tentamenregime waarbij de tweede kans in het volgende trimester wordt afgenomen (zie ook
6.3.2.3). De enige uitzondering op deze regel vormt het hoofdvak Internationaal Publiekrecht.
Beide tentamenkansen van dit vak worden gelijktijdig afgenomen met de tentamens van het
vak International Law I. Sinds 2000-2001 worden de beide tentamenkansen van dit vak
afgenomen na afloop van het 1e trimester. Overigens maken de vakken gemarkeerd met (*)
tevens verplicht deel uit van de onderwijsprogramma's van een of meer overige opleidingen.
Bij de praktische vakken staat de zelfwerkzaamheid van studenten voorop. De docent kan
beslissen of een tentamen wel of niet vereist is. In de meeste gevallen is dit in de
vakomschrijving aangegeven (hoofdstuk 14).
5.5.4 Tentamentijdstippen
De tijden waarop de tentamens plaatsvinden zijn weergegeven in het overzicht van de
tentamendata in hoofdstuk 12. Buiten deze tijden wordt geen gelegenheid meer geboden tot
het afleggen van tentamens. Benut een student één van deze mogelijkheden niet, of kan hij/zij
één van deze mogelijkheden niet benutten heeft hij/zij geen recht op een nieuwe
tentamenmogelijkheid in hetzelfde studiejaar. In dit systeem van vastgestelde tentamendata
wordt de student sterk afgeraden één of meer tentamens uit te stellen tot de herhalingsmogelijkheid.
5.5.4.1 Afwijkende tentamenregeling
De examencommissie kan in buitengewone gevallen van dwingende aard toestemming
verlenen om tentamens op andere dan de reguliere tijdstippen af te leggen.
Een verzoek om een afwijkende tentamenregeling moet in alle gevallen worden ingediend bij
de studieadviseurs via de Infobalie.
a. Ziekte en andere persoonlijke omstandigheden
In hoofdstuk 12 zijn de richtlijnen opgenomen die de examencommissie in geval van ziekte en
andere persoonlijke omstandigheden hanteert. In deze richtlijnen zijn ook procedurevoorschriften
opgenomen die een student in acht moet nemen om in aanmerking te komen voor
een afwijkende studieregeling.
b. Bestuurlijke werkzaamheden
De examencommissie kan een student die in verband met bestuurlijke werkzaamheden niet
met succes kan deelnemen aan een tentamen, toestemming verlenen dat tentamen te
herkansen op een tijdstip vast te stellen in overleg met de betrokken docent.
Deze extra tentamenkans kan worden geboden voor maximaal één vak per trimester en voor
37

STUDIEGIDS 2002-2003
ten hoogste drie vakken jaarlijks. In 12.12.2 onder III staat vermeld welke studenten voor deze
regeling in aanmerking komen en aan welke eisen men moet voldoen.
5.5.4.2 Lichamelijk en zintuiglijk gehandicapte studenten
Aan lichamelijk of zintuiglijk gehandicapte studenten wordt de gelegenheid geboden de tentamens
op een zoveel mogelijk aan hun individuele handicap aangepaste wijze af te leggen. De
examencommissie wint zo nodig deskundig advies in alvorens te beslissen. Zie ook 1.2.
5.5.5 Geldigheidsduur doctoraaltentamens
De geldigheidsduur van behaalde doctoraalvakken is onbeperkt met uitzondering van
onderstaande vakken, die 8 jaar geldig zijn:
Privaatrecht II, III en IV
Burgerlijk Procesrecht I
Handelsrecht
Strafrecht II en III
Staatsrecht II
Bestuursrecht B en C
Belastingrecht I en II
Omzet- en Overdrachtsbelasting
Successiewet (notarieel)
Successierecht (fiscaal-juridisch)
Winst
Formeel Belastingrecht
Inkomstenbelasting I en II
Vennootschapsbelasting
Internationaal Belastingrecht
In bijzondere gevallen kan de examencommissie de geldigheidsduur van de met goed gevolg
afgelegde tentamens voor een door haar vast te stellen termijn verlengen. De geldigheidsduur
van de tentamens is onbeperkt zodra het doctoraalexamen met goed gevolg is afgelegd.
5.5.6 Vrijstellingen doctoraaltentamens
De Examencommissie kan op verzoek van de student vrijstelling verlenen van een
doctoraaltentamen indien de student een tentamen heeft behaald van een qua inhoud en
studielast overeenkomstig vak:
a. dat deel uitmaakt van een reeds behaald doctoraalexamen van een andere opleiding
gevolgd aan deze faculteit.
b van een andere universitaire opleiding in Nederland of daarbuiten, dan wel
c. van een voltooide Hogere Beroepsopleiding in Nederland,
De procedure die een student in dat geval moet volgen is beschreven in 3.2.8.
Een informatiestencil over het vrijstellingenbeleid van de examencommissie bij het afleggen
van een doctoraalexamen na een reeds behaald doctoraalexamen aan de faculteit (sub a) is
verkrijgbaar bij de Infobalie.
5.6 Studeren in het Buitenland
De afgelopen paar jaar hebben vele tientallen studenten van de Faculteit één of twee
semesters in het buitenland gestudeerd of daar een stage gelopen. Steeds kwamen zij met
enthousiaste verhalen terug.
Studeren in het buitenland is om verschillende redenen een waardevolle ervaring. De
beheersing van de taal van het land waar je studeert gaat met sprongen vooruit. Je maakt
kennis met de cultuur van een ander land, met een andere manier van leven. Je verdiept je in
38

5 DOCTORAAL ALGEMEEN
een ander rechtsstelsel, een andere rechtscultuur en andere rechtstaal. Deze confrontatie met
het andere is een verrijking op zichzelf en schept tevens het inzicht in (de relatieve waarde van)
de eigen samenleving en het eigen rechtsstelsel. Studeren in het buitenland biedt verder de
gelegenheid om al tijdens de studie internationale contacten te leggen, waarvan je later
voordeel kunt hebben. Bijzonder waardevol is ook de ervaring dat je je in een (soms geheel)
andere cultuur en omgeving leert redden. Tenslotte is een dergelijke buitenland-ervaring een
belangrijk voordeel op de arbeidsmarkt.
Studeren in het buitenland is, vergeleken met een aantal jaren geleden, relatief gemakkelijk
te organiseren, omdat de Faculteit met veel buitenlandse zusterfaculteiten samenwerkingsafspraken
heeft gemaakt over studentenuitwisseling. Een studieperiode in het buitenland is ook
eenvoudiger dan vroeger in te passen in de studie, zonder veel verlies van studietijd. Tenslotte
krijgt de student in veel gevallen een beurs die (een deel van) de extra kosten dekt.
Waarheen
Om de uitwisseling van studenten te vergemakkelijken heeft de Faculteit de afgelopen paar
jaar met verschillende buitenlandse zusterfaculteiten samenwerkingsafspraken gemaakt, deels
bilateraal, deels in het kader van een interuniversitair netwerk.
Via die samenwerkingsprogramma’s beschikt de Faculteit over een breed scala van
uitwisselingsmogelijkheden. Op dit moment is uitwisseling mogelijk met een of meer juridische
faculteiten in:
- elk van de lidstaten van de Europese Gemeenschap;
- IJsland, Noorwegen en Zwitserland;
- enkele Oost-Europese landen;
- de Verenigde Staten en Canada.
- Australië
- Nieuw-Zeeland
Een student die in het kader van een van deze samenwerkingsprogramma's wordt uitgezonden
geniet daarbij in het algemeen de volgende voordelen:
- vrijstelling van inschrijf- en collegegelden bij de buitenlandse universiteit;
- hulp bij het vinden van huisvesting;
- erkenning van de behaalde studiepunten;
- een tegemoetkoming in de reis- en verblijfkosten.
Wie
Wie in aanmerking wil komen voor uitzending naar het buitenland moet inschreven staan als
student rechten aan de Rijksuniversiteit Groningen en zich in de tweede helft van de
doctoraalfase bevinden (minimaal 50 studiepunten na de propedeuse rechtsgeleerdheid).
Erkenning van vakken
Om zoveel mogelijk te voorkomen dat een studieperiode in het buitenland tot verlies van
studietijd leidt, volgt de faculteit een soepel beleid ten aanzien van de erkenning van in het
buitenland behaalde studieresultaten. Deze tellen ook mee voor de punten die een student
moet behalen in verband met de tempobeurs/prestatiebeurs.
De volgende studieactiviteiten komen in aanmerking voor erkenning, dat wil zeggen kunnen
in het buitenland gevolgd worden en zijn bij voldoende resultaat vrijstellend:
- de keuzevakken;
- het verplichte relativerende vak;
- enkele verplichte basisdoctoraal- of hoofdvakken op het terrein van het Europese recht, het
internationale recht en de metajuridica, te weten:
- Europees Recht I, Europees Recht II en Materieel Europees Recht;
- International Law I and II;
- Internationaal Privaatrecht;
- Rechtsgeschiedenis II;
- Rechtseconomie;
39

STUDIEGIDS 2002-2003
- Rechtsfilosofie/Rechtssociologie;
- hoofdvakken Rechtsfilosofie/Rechtssociologie;
- verplichte vakken Internationale Betrekkingen uit de opleiding Internationaal en Europees Recht.
- het verplichte praktisch vak, voorzover is voldaan aan de vereisten die daaraan binnen de faculteit
worden gesteld, te weten: de zelfwerkzaamheid van de student dient centraal te staan, hetgeen tot
uitdrukking moet komen in een referaat en/of een paper.
- de scriptie en een kleine scriptie;
- een stage;
Voor de hierboven genoemde vakken geldt geen generale vrijstelling. Per verzoek wordt door
de verantwoordelijke Groningse docent beoordeeld of en in welke mate het in het buitenland
te volgen (vergelijkbare) vak vrijstellend is voor het Groningse vak. Deze beoordeling geschiedt
vóór het vertrek naar de buitenlandse universiteit.
Studenten die aan de buitenlandse universiteit een taal als vak willen volgen, dienen zich te
realiseren dat de examencommissie niet geneigd is in het buitenland gevolgd taalonderwijs als
doctoraal keuzevak goed te keuren (hiervoor zullen in Groningen dus geen studiepunten
worden toegekend).
De feitelijke erkenning van een in het buitenland te volgen vak geschiedt door de
Examencommissie en dient de student aan te vragen vóór vertrek naar het buitenland. Het
aanvraagformulier daarvoor wordt de student, na plaatsing, toegezonden.
Voor informatie studeren in het buitenland kunnen studenten terecht bij het Bureau
Internationalisering (Harmoniegebouw, 3e verdieping, kamer 14/309).
Voor vragen omtrent de inpassing van de aan de buitenlandse universiteit te volgen vakken
in het eigen studieprogramma kunnen studenten contact opnemen met de Dienst Onderwijs
en Studiebegeleiding.
Consecutive Degree programma: Maîtrise in het Franse recht
Met ingang van september 2000 kunnen Groningse rechtenstudenten na hun doctoraalexamen
in een jaar de Franse maîtrise en droit behalen. De Groningse juridische faculteit heeft daartoe
een overeenkomst gesloten met de Franse universiteit van Caen (Normandië). De student dient
daarvoor een tweejarig programma te volgen in Caen. Het eerste jaar kan geheel of
gedeeltelijk worden gevolgd als Erasmusstudent, met alle voordelen daarvan - zoals vrijstelling
van collegegeld, en een Erasmusbeurs - het tweede jaar ná het behalen van het
doctoraalexamen in Groningen. De Franse maîtrise en droit is vergelijkbaar met de
Nederlandse titel van meester in de rechten. De Groningse student die via dit verkorte
programma de maîtrise behaalt, heeft in Frankrijk dezelfde rechten en mogelijkheden als de
Franse student die deze titel heeft verworven op basis van het reguliere programma in Caen.
Studenten die belangstelling hebben voor deze mogelijkheid om te worden opgeleid in twee
rechtsstelsels, met civiel effect in beide stelsels, dienen contact op te nemen met de heer
C.H.M. Bartelds, Faculteitsbureau Rechten, Harmoniegebouw kamer 11/304, tel. 050-3635729.
Financiële ondersteuning
Via de samenwerkingsprogramma’s waaraan de Faculteit deelneemt, wordt jaarlijks bij onder
meer het SOCRATES-Bureau subsidie aangevraagd voor studentenbeurzen. Over de subsidieaanvragen
voor 2002/2003 wordt naar verwachting in mei 2002 beslist. Voor een studie of
stage in landen buiten de EG en de EVA kan een student in aanmerking komen voor een beurs
vanuit het Marco Polo Fonds van de RuG, een fonds bestaande uit facultaire en universitaire
middelen.
Zo’n beurs biedt een tegemoetkoming (geen volledige dekking) in de reis- en verblijfkosten die
zijn verbonden aan de studie in het buitenland. De hoogte van zo’n beurs wordt jaarlijks
vastgesteld. Het beursbedrag is verder afhankelijk van het land van studie.
Naast deze beurs behoudt de student zijn studiefinanciering; bovendien kan de student voor
de volledige maanden die in het buitenland worden doorgebracht het bedrag van de OVjaarkaart
terugvragen (formulieren hiervoor zijn verkrijgbaar bij de Informatie Beheer Groep en
40

5 DOCTORAAL ALGEMEEN
het Studentenadviesbureau Groningen).
Het aanvragen van een beurs dient te geschieden via een aanmeldingsformulier (verkrijgbaar
bij Faculteitsbureau Rechten). Het beleid van de Faculteit is erop gericht om de voor
internationalisering beschikbare middelen (SOCRATES-beurzen, Marco Polo Fonds, Fonds
Internationalisering e.d.) zo rechtvaardig mogelijk over de in aanmerking komende studenten
te verdelen. Om die reden kunnen studenten in het algemeen slechts één keer tijdens hun
studie in aanmerking komen voor een vergoeding van een studie- of stageperiode in het
buitenland.
De uitbetaling van de beurs geschiedt in twee termijnen. Vóór vertrek naar het buitenland
ontvangt de student een voorschot, het resterende beursbedrag wordt uitgekeerd na inlevering
van een verslag van de buitenlandse studieperiode (een verslagformulier wordt vóór vertrek
aan de student verstrekt).
Voorbereiding
Wie een periode in het buitenland wil studeren moet tijdig in zijn studie inplannen in welke
periode hij dat wil doen. Voorts is een goede taalvoorbereiding van groot belang om de
buitenlandse studie tot een succes te maken. De meeste universiteiten (met uitzondering van
de Engelstalige) verzorgen voor de buitenlandse studenten enigerlei vorm van taalonderwijs.
Dit onderwijs is echter onvoldoende in het geval men de taal niet, of op beginnersniveau,
beheerst. In die gevallen is taalvoorbereiding vóór vertrek noodzakelijk. Het is raadzaam
hiermee een jaar van te voren te beginnen. De RUG biedt taalcursussen op allerlei niveaus aan
in alle EG-talen. Inlichtingen hierover zijn verkrijgbaar bij het Talencentrum, eerste verdieping
Harmoniegebouw; kamer 129, bouwdeel 15.
Daarnaast bestaat de mogelijkheid van zelfstudie in het Talenpracticum, Harmoniegebouw,
aanmelding via de bibliotheek Letteren.
Aanmelding
Wie voor uitzending in aanmerking wil komen kan zich aanmelden via een aanmeldingsformulier,
verkrijgbaar bij het Faculteitsbureau Rechten. De aanmelding voor 2003-2004
sluit op 1 maart 2003; voor de aanmelding voor een studie in de VS of Canada geldt 1 februari
2003 als sluitingsdatum. Binnen twee maanden na de sluitingsdatum krijgt u bericht aan welke
universiteit u kunt studeren en of u een additionele beurs ontvangt.
Studenten die zich nog voor het academisch jaar 2002-2003 willen aanmelden, dienen zo
spoedig mogelijk contact op te nemen met mw. A.E. van Dort.
Informatie
Een brochure met meer informatie (waarin o.a. de internetadressen van alle
uitwisselingspartners) en een aanmeldingsformulier zijn verkrijgbaar bij mw A.E. van Dort,
Bureau Internationalisering, Harmoniegebouw kamer 309, tel. 050-363 5756.
Daar liggen tevens ter inzage de verslagen van studenten die in voorgaande jaren via het
facultaire uitwisselingsprogramma aan een buitenlandse universiteit hebben gestudeerd. Voor
vragen en advies kunt u terectijdens het inloopspreekuur van maandag t/m donderdag van
14.00-15.00 uur. Tevens bestaat de mogelijkheid tot het maken van een afspraak, of het
stellen van vragen via e-mail: io@rechten.rug.nl
5.7 Afstuderen in meer dan één opleiding
Het is mogelijk om af te studeren in meer dan één opleiding. Informatie hierover is opgenomen
in een apart stencil "Vrijstelling voor tentamens van een doctoraalexamen, af te leggen na een
reeds behaald doctoraalexamen" dat verkrijgbaar is bij de Infobalie (zie ook 3.2.8 en 5.5.6)
41

STUDIEGIDS 2002-2003
5.8 Doctoraalexamen
Een doctoraalexamen is behaald indien de student de vereiste onderdelen van het
desbetreffende doctoraalexamen met voldoende resultaat heeft afgelegd. De
examencommissie stelt de uitslag van het examen vast, zodra de student voldoende bewijzen
overlegt van de door hem behaalde tentamens en practica.
5.8.1 Getuigschrift en cijferlijst
Ten bewijze dat het examen met goed gevolg is afgelegd, wordt door de examencommissie
een getuigschrift (bul) uitgereikt, ondertekend door twee leden. Op de achterkant van de bul
of op een bij de bul behorende bijlage worden de onderdelen vermeld die behoren tot het
examen. Extra onderdelen die de student heeft afgelegd worden eveneens vermeld, indien
deze onderdelen vóór afstuderen met goed gevolg zijn afgelegd.
5.8.1.1 Cum Laude
Het judicium cum laude (met lof) kan op de bul worden vermeld indien een student tijdens het
afleggen van het doctoraalexamen blijk heeft gegeven van uitzonderlijke bekwaamheid.
Een behaald doctoraalexamen dient in dat geval te voldoen aan de volgende voorwaarden:
- het gemiddelde van de cijferlijst bedraagt een 8 of meer;
- het gemiddelde van de cijferlijst bedraagt 7,75 of meer, doch minder dan een 8, en er is een
niet in cijfers verwerkte bijzondere prestatie aanwezig die het toekennen van dit judicium
rechtvaardigt;
In afwijking van het voorgaande geldt voor het doctoraalexamen van de Juridisch
Bestuurswetenschappelijke opleiding dat uitzonderlijke bekwaamheid aanwezig is wanneer
gemiddeld voor alle onderdelen het cijfer 8 of hoger is behaald en tevens voor de
afstudeeropdracht afzonderlijk het cijfer 8 of hoger is toegekend.
5.8.1.2 Datum van afstuderen
De datum van afstuderen (de officiële datum van het doctoraalexamen) wordt bepaald door
de maand waarin het laatste onderdeel van het doctoraalexamen is behaald. De datum waarop
de buluitreiking plaatsvindt heeft op de datum van afstuderen geen invloed.
5.8.2 Aanvraag doctoraalbul
De procedure voor het aanvragen van het afsluitende getuigschrift is als volgt.
1. Uiterlijk 2 maanden voor het afstuderen wordt het keuzevakkenpakket voorgelegd aan de
Examencommissie (formulier verkrijgbaar bij de Infobalie).
2. Op het moment dat nog 1 onderdeel moet worden behaald (doch uiterlijk 1 juli, indien u voor 1
september 2003 wilt afstuderen) vraagt u via www.rechten.rug.nl of bij de Infobalie een
afstudeerpakket aan.
3. Uiterlijk binnen 3 weken na het behaald hebben van het laatste onderdeel levert u dit pakket ingevuld
weer in bij de Infobalie, u kunt aangeven of u een afstudeerverklaring wilt ontvangen.
Een uitgebreide toelichting op het verloop van de aanvraagprocedure is beschreven in een
folder die u bij de Infobalie kunt verkrijgen. Leest u vooral ook de brochure van de Centrale
Studenten Administratie over het afstuderen waarin o.m. de restitutieregeling collegegeld staat
beschreven.
42

5 DOCTORAAL ALGEMEEN
5.8.3 Doctoraalbul
Studenten die de bul in ontvangst willen nemen hetzij via een officiële buluitreiking, hetzij via
persoonlijk afhalen, dienen er rekening mee te houden dat er ca. anderhalve maand verstrijkt
tussen de datum van de bulaanvraag en het maken van de bul. Deze periode kan aanzienlijk
langer duren voor studenten die de studie afronden in de maanden mei t/m oktober.
Tot het afleggen van de examens wordt tenminste driemaal per jaar de gelegenheid geboden
De hieronder genoemde data voor de buluitreikingen in 2002-2003 zijn onder voorbehoud;
ook is nog niet bekend voor welke richtingen de buluitreikingen op de genoemde data zullen
zijn.
13-09-2002 22-11-2002 31-01-2003 25-04-2003
04-10-2002 06-12-2002 21-02-2003 16-05-2003
11-10-2002 22-12-2002 14-03-2003 06-06-2003
25-10-2002 10-01-2003 04-04-2003 27-06-2003
08-11-2002
Nadere informatie wordt, zodra deze bekend is, gepubliceerd op internet :
http://www.rechten.rug.nl/onderwijs/info.asp
5.8.4 Teruggave collegegeld
In bepaalde gevallen heeft men na afstuderen recht op teruggave van een deel van het
collegegeld. Informatie is verkrijgbaar bij de Centrale Studenten Administratie van de RUG of
het Studentenadviesbureau Groningen (STAG) van de RUG.
5.8.5 Tentamens na behalen van doctoraalexamen
Het is mogelijk om na een doctoraalexamen nog tentamens af te leggen. Dit kan als
(deeltijd)student of als contracttoehoorder. Hierover kan men contact opnemen met de
studieadviseur.
5.9 Onderwijsbevoegdheid
De afgestudeerde jurist kan op eerstegraads niveau lesgeven in het vak Recht van het
VWO/HBO, en onder bepaalde voorwaarden met een aanvullende opleiding in de VWO/HBO
vakken Algemene Economie en Maatschappijleer.
5.9.1 Recht
Aan doctoraalgetuigschriften, behaald in de faculteit der rechtsgeleerdheid was van oudsher
een onderwijsbevoegdheid (1 e graads) verbonden zonder dat daarvoor een lerarenopleiding
gevolgd hoefde te worden. Vanaf 1 september 1986 mag van deze onderwijsbevoegdheid
echter geen aantekening meer gemaakt worden op het doctoraal getuigschrift, omdat een
dergelijke aantekening slechts gemaakt wordt op de getuigschriften van hen die met goed
gevolg een lerarenopleiding van de tweede fase gevolgd hebben. Een onderwijsbevoegdheid
is echter aan het getuigschrift verbonden gebleven: in de Aanvulling op de Regeling Bewijzen
van Bekwaamheid OWVO d.d. 20 augustus 1986, (kenmerk CO-1404) is onder 1.34 bepaald
dat voor zover aan doctoraal getuigschriften oude stijl (getuigschriften op basis van
programma's van voor 1982) een onderwijsbevoegdheid verbonden was zonder dat daar een
lerarenopleiding voor gevolgd hoefde te worden, die bevoegdheid ook verbonden is aan
doctoraalgetuigschriften nieuwe stijl (getuigschrift op basis van programma's zoals die vanaf
43

STUDIEGIDS 2002-2003
september ’82 gelden).
5.9.2 Eerstegraadsbevoegdheid Algemene Economie of Maatschappijleer
Voor informatie over de universitaire lerarenopleiding waarmee rechtenstudenten onder
bepaalde voorwaarden bijvoorbeeld de lerarenopleiding algemene economie of
maatschappijleer kunnen volgen wordt verwezen naar de algemene informatiebrochure van
de RUG, verkrijgbaar bij het Universitair Centrum voor de Lerarenopleiding, Oude
Boteringestraat 48/50, 9712 GL Groningen, tel. 050-3636750, E-mail: secretariaat@uclo.rug.nl.
Informatie is ook te vinden op de speciale website van de Uclo: http://www.uclo.rug.nl
44

6 OPLEIDING NEDERLANDS RECHT
6.1 Algemeen
Nederlands Recht is de meest gekozen opleiding. Ca. 70% van degenen die de propedeuse
halen stromen door naar deze opleiding die de titel meester in de rechten (mr) oplevert. Een
doctoraalexamen in deze opleiding is noodzakelijk voor benoembaarheid bij de advocatuur,
de rechterlijke macht en het Openbaar Ministerie.
Binnen de studie Nederlands Recht wordt men opgeleid om in tenminste vijf hoofdgebieden
van het recht zelfstandig als jurist maatschappelijk verantwoord bezig te kunnen zijn. Deze
hoofdgebieden zijn:
- Bedrijfsrecht
- Privaatrecht
- Staats-en bestuursrecht (vóór 1-9-2000 Publiekrecht 1 )
- Rechtstheorie
- Strafrecht
Wie deze opleiding volgt, wordt in feite een allround jurist. De doctoraalfase bestaat uit een
verplicht gedeelte van 1,5 jaar (het basis-doctoraal) en een keuzedeel van 1,5 jaar
(differentiatieperiode) waarin de student zich in één van de bovengenoemde gebieden kan
specialiseren. In de differentiatieperiode kan een vakkenpakket worden samengesteld waarbij
een keuze kan worden gemaakt uit een keur van vakken en onderwerpen.
Een bijzonder programma binnen de opleiding Nederlands Recht vormt het nieuwe programma
op het gebied van Recht & ICT dat in studiejaar 2001-2002 van start is gegaan. Dit programma
wijkt af van de standaardopzet van de opleiding Nederlands Recht zoals die in de paragrafen
6.2 t/m 6.4 wordt besproken. Een aparte beschrijving van dit nieuwe programma is daarom
opgenomen aan het einde van hoofdstuk 6 in paragraaf 6.5.
6.2 Onderwijs- en Examenregeling Basisdoctoraal
De eerste 1,5 jaar van de opleiding Nederlands Recht wordt het basis-doctoraal genoemd. Het
vormt een volledig verplicht programma.
6.2.1 Onderdelen en studielast 2
Het basis-doctoraal omvat de vakken genoemd op de volgende pagina, met de daarbij
vermelde studielast:
1
De hoofdrichting Publiekrecht (Staats-en bestuursrecht) kent een duale variant. Meer informatie hierover is te
vinden in de voorlichtingsbrochure Duale opleidingen, die verkrijgbaar is bij de Infobalie.
2
In 6.2.1 betreft het de (omvang van de) verplichte onderdelen van het Basisdoctoraalprogramma ingevoerd in
2000-2001. Dit programma geldt voor studenten die de propedeuse ‘99 (inclusief Elementair Belastingrecht)
hebben behaald. Voor studenten die de propedeuse 94-98 (o.a. exclusief Elementair Belastingrecht) hebben
behaald gelden de eisen van het basisdoctoraalprogramma ingevoerd in 1995-1996 en gefaseerd herzien in
1999-2000 en 2000-2001. Voor de overgangsregelingen raadplege men 6.2.4. Zie in het bijzonder:
* de invoering van de Studentenrechtbank (1997-1998)
* de afschaffing van het vak Rechtsfilosofie/sociologie (1999-2000) en de invoering van de verplichte keuze
tussen de vakken Inleiding Rechtsfilosofie en Inleiding Rechtssociologie (1999-2000);
* de verandering van de omvang m.i.v. 2000-2001 van de vakken genoemd in 6.2.4.
45

STUDIEGIDS 2002-2003
Bestuursrecht B en C 7 stp Inleiding Rechtsfilosofie óf ....
Burgerlijk Procesrecht I 4 stp Inleiding Rechtssociologie óf
Europees Recht I/European Law I 5 stp Inleiding Rechtsinformatica 1+2 4 stp
Handelsrecht 6 stp Rechtsgeschiedenis II 4 stp
Inleiding Sociaal Recht 3 stp Staatsrecht II 5 stp
Privaatrecht II, III en IV 11 stp Strafrecht II en III 9 stp
Rechtseconomie 4 stp Studentenrechtbank 4 stp
6.2.2 Onderwijsprogramma basisdoctoraal
TWEEDE STUDIEJAAR
trimester 4 (13 pnt) trimester 5 (14 pnt) trimester 6 (15 pnt)
Bestuursrecht B 4 Bestuursrecht C 3 Privaatrecht III 3
Privaatrecht II 4 Inl. Sociaal Recht 3 Burgerlijk Procesrecht I 4
Strafrecht II 5 Inl. Rechtsfilosofie of.. Rechtseconomie 4
Inl. Rechtssociologie of Strafrecht III 4
Inl. Rechtsinformatica 4
1 + 2
Rechtsgeschiedenis II 4
DERDE STUDIEJAAR
trimester 7 (14 pnt) trimester 8 (14 pnt) trimester 9
Privaatrecht IV 4 Handelsrecht 6 Hoofdvakken diff. periode NR
Staatsrecht II 5 Studentenrechtbank 3 4
Europees Recht I 5 Hoofdvak/keuzevak 4
6.2.3 Het practicum Studentenrechtbank
De studentenrechtbank is een practicum met een aantal verplichte bijeenkomsten en met een
studielast van 4 studiepunten. Studenten voeren een proces over een hen opgedragen casus
met als doelstelling (a) verbetering van de academische schrijf-en spreekvaardigheden, (b)
verdieping van de vaardigheden in de sfeer van het verzamelen, ordenen en interpreteren van
wetenschappelijk materiaal (bronnen, literatuur, jurisprudentie), (c) het aanleren van de
vaardigheden in het zelfstandig oplossen van juridische geschillen en (d) bijdragen aan de
vorming van een academische denkwijze en redeneertrant in het rechtsvindingsproces. De
verplichte onderdelen moeten met voldoende resultaat worden afgelegd. Het vak kent geen
vervangend tentamen.
6.2.4 Overgangsregelingen Basisdoctoraal Nederlands Recht
Voor studenten die de propedeuse 94-98 hebben behaald (o.a. zonder Elementair Belastingrecht), geldt
de volgende overgangsregeling:
1 Bij de keuze voor de hoofdrichting Rechtstheorie in de differentiatiefase Nederlands Recht, wordt sterk
geadviseerd om zowel Inl. Rechtsfilosofie als Inl. Rechtssociologie af te leggen. Het niet-verplichte onderdeel
van het basis-doctoraal kan in dat geval worden opgevoerd als relativerend juridisch vak binnen de
hoofdrichting Rechtstheorie.
2 Het nieuwe onderdeel Inleiding Rechtsinformatica (verplicht binnen de opleiding Recht & ICT - zie par. 6.5) -
kan vanaf studiejaar 2002-2003 ook gekozen worden als basis-doctoraalvak als derde keuzealternatief.
3
Het accent van de Studentenrechtbankprocedure ligt in het 8e trimester, de aanloop vindt reeds plaats in het
7e trimester.
46

6 OPLEIDING NEDERLANDS RECHT
Elementair Belastingrecht verplicht basisdoctoraalvak
In aanvulling op de verplichte onderdelen genoemd in paragraaf 6.2.1 behoort ook Elementair
Belastingrecht (3 stp - trim 3) tot de verplichte onderdelen van het basisdoctoraal.
Vakken die m.i.v. 2000-2001 van omvang zijn veranderd
Per 1-9-2000 zijn de volgende vakken van omvang veranderd:
Bestuursrecht B van 3 naar 4stp Rechtseconomie van 5 naar 4 stp
Bestuursrecht C van 4 naar 3 stp Rechtsgeschiedenis II van 5 naar 4 stp
Privaatrecht II van 3 naar 4 stp Studentenrechtbank van 3 naar 4 stp
1999-2000 afschaffing van het basisdoctoraalvak Rechtsfilosofie/sociologie
Met ingang van het studiejaar 1999-2000 wordt het basisdoctoraalvak Rechtsfilosofie/-sociologie (2e
trimester, 5 stp) niet meer gegeven. Studenten die dit vak op 31 augustus 1999 nog niet hebben behaald
dienen in plaats daarvan een keuze te maken uit de vakken Inleiding Rechtsfilosofie (2e trim, 4 stp) en
Inleiding Rechtssociologie (2e trim, 4 stp).
1997-1998 invoering Studentenrechtbank
De Studentenrechtbank is per 1 september 1997 als verplicht onderdeel aan het basisdoctoraalprogramma
toegevoegd voor alle studenten Nederlands recht die vanaf 1995-1996 met de
rechtenstudie zijn begonnen. Studenten die eerder zijn begonnen hoeven dit onderdeel niet af te leggen.
Studielast basisdoctoraal varieert - compensatie differentiatiefase
Ten aanzien van alle onderdelen geldt de studielast die het vak heeft op het moment waarop het is
behaald. Hierdoor kunnen verschillen ontstaan in de zwaarte van het basisdoctoraal. Deze verschillen
kunnen in de differentiatiefase worden gecompenseerd. Het uitgangspunt bij de vaststelling van de
omvang van de differentiatiefase en de keuzevakruimte is dat het totale programma
(propedeuse+doctoraal) in alle gevallen minimaal 168 studiepunten moet bedragen.
1993-1994 t/m 1996-1997 veranderingen in het basisdoctoraalprogramma
Alle overgangsregelingen die het gevolg zijn van veranderingen die in de periode 1-9-1993 t/m 31-8-1997
zijn doorgevoerd zijn opgenomen in de speciale brochure "Overgangsregelingen 1993-1994 t/m 1996-
1997". Deze brochure is uitgegeven tezamen met de studiegids 1996-1997 en eventueel nog verkrijgbaar
bij de Infobalie.
6.3 Onderwijs- en examenregeling differentiatieperiode
In de differentiatiefase worden de volgende hoofdrichtingen onderscheiden:
a. Bedrijfsrecht
b. Privaatrecht
c. Staats-en bestuursrecht
d. Rechtstheorie
e. Strafrecht
Onder goedkeuring van de examencommissie kan men ook zonder hoofdrichting afstuderen.
6.3.1 Verplichte onderdelen en studielast op hoofdlijnen 1
1
In deze en volgende paragrafen wordt steeds uitgegaan van de exameneisen van de differentiatiefase
Nederlands Recht die gelden voor studenten die de propedeuse ‘99 hebben behaald.
Voor studenten die de propedeuse 94-98 hebben behaald en moeten voldoen aan de eisen van het
basisidoctoraal zoals geformuleerd in 6.2.4 (overgangsregeling), geldt complementair een overgangsregeling
ten aanzien van de omvang van de differentiatiefase. Deze omvang kan variëren al naar gelang een student
bijvoorbeeld:
- wel/niet verplicht is het basisdoctoraalvak de Studentenrechtbank af te leggen (zie overgangsregeling §6.2.4);
- het m.i.v.1999-2000 afgeschafte basisdoctoraalvak Rechtsfilosofie/sociologie reeds heeft behaald (idem);
Om de verschillen ten gevolge van wijzigingen in diff.vakken en overgangsregelingen te compenseren, geldt als
stelregel dat het totale studieprogramma (prop+doctoraal) in alle gevallen min.168 stp. moet bedragen.
47

STUDIEGIDS 2002-2003
Iedere hoofdrichting 1+2 omvat in beginsel 60 studiepunten 1 , verdeeld over:
- verplichte hoofdvakken met een totale omvang van minimaal 26 studiepunten (zie voor de specifieke
eisen per hoofdrichting 6.3.2.1. overzicht hoofdvakken);
- één verplicht praktisch vak van minimaal 5 studiepunten;
- één verplicht relativerend vak van minimaal 3 studiepunten (hoofdrichting Rechtstheorie
uitgezonderd);
- een verplichte scriptie met een omvang van 9 studiepunten;
- overige vakken, waarvan maximaal 10 punten niet-juridisch kunnen zijn. Het puntenaantal is zodanig
dat het totale studieprogramma (propedeuse+doctoraal) minimaal 168 studiepunten bedraagt 1 .
Het programma zonder hoofdrichting omvat in ieder geval de volgende onderdelen:
- verplichte hoofdvakken met een omvang van totaal minimaal 26 studiepunten, te kiezen uit alle
hoofdvakken van de hiervoor genoemde hoofdrichtingen;
- één verplicht praktisch vak van minimaal 5 studiepunten, te kiezen uit alle praktische vakken van de
hiervoor genoemde hoofdrichtingen;
- één verplicht relativerend vak van minimaal 3 studiepunten;
- een verplichte scriptie met een omvang van 9 studiepunten;
- overige vakken, waarvan maximaal 10 punten niet-juridisch kunnen zijn. Het puntenaantal is zodanig
dat het totale studieprogramma (propedeuse+doctoraal) minimaal 168 studiepunten bedraagt 1 .
Zowel de hoofdvakken als de praktische vakken zijn gerelateerd aan de hoofdrichtingen.
6.3.2 Onderwijstableau Nederlands Recht
Alle hoofdvakken, praktische vakken, relativerende vakken en juridische bijvakken die jaarlijks
binnen de faculteit worden verzorgd zijn opgenomen in het onderwijstableau Nederlands Recht
(zie volgende pagina’s). De hoofdvakken en praktische vakken zijn hierin gerubriceerd per
hoofdrichting. Voor alle vakken wordt vermeld in welk(e) trimester(s) de vakken worden
gedoceerd en welke studielast aan de vakken is toegekend. De algemene kenmerken van de
hoofdvakken, praktische vakken, relativerende vakken en juridische bijvakken worden in
6.3.2.3 nog eens samengevat (zie ook 5.3.1.5). De nadere eisen waaraan een student moet
voldoen om het predikaat hoofdrichting te verwerven worden vervolgens in 6.3.3 behandeld.
Vanaf het basis-doctoraal dient een student aan de hand van de eisen omschreven in 6.3.3
het programma individueel samen te stellen, afhankelijk van de eigen situatie.
Men wordt geadviseerd ongeveer 14 studiepunten per trimester te plannen. Al naar gelang het
tempo van de studie kan dan een programma worden vastgesteld.
6.3.2.1 Overzicht van de vakken (zie volgende pagina’s)
1
De hoofdrichting Publiekrecht is m.i.v. 2000-2001 ingrijpend herzien:
- Staatsrecht III en Bestuursrecht CS zijn m.i.v. 2000-2001 vervallen;
- Openbaar Bestuur behaald na 31-8-2000 kan niet meer worden opgevoerd als hoofdvak, wel als rel.jur.vak;
- Mat. Eur. Recht (Subst EC Law) behaald na 31-8-2001 kan evenmin als hoofdvak worden opgevoerd;
- het hoofdvak International Law I is vervangen door Internationaal Publiekrecht;
Voor verdere details van de overgangsregeling zie Internet (http://www.rechten.rug.nl/dos/info.htm).
2
In verband met de invoering van het bijzondere Nederlands Recht programma Recht & ICT (zie 6.5) geldt voor
de hoofdrichting Rechtstheorie dat het voormalige hoofdvak Rechtinformatica I m.i.v. 2001- 2002 is
geschrapt, Studenten die RechtsInformatica I voor 31-8-01 hebben behaald, kunnen dit vak nog opvoeren als
hoofdvak binnen de hoofdrichting Rechtstheorie (voor meer informatie kan men contact opnemen met de
examencommissie).
48

6 OPLEIDING NEDERLANDS RECHT
Hoofdvakken
trimester 1 stp trimester 2 stp trimester 3 stp
Hoofdvakken Bedrijfsrecht
eisen: minimaal 6 vakken
de verplichte vakken Economisch Recht en Ondernemingsrecht I (v)
minimaal 1 vak naar keuze uit elke afzonderlijke categorie a,b,c en d
Intellectuele Eigendom (b) 4 Kartelrecht (a) 5 Economisch Recht (v) 4
Verzekeringsrecht (b) 4 Pers.vennootschappen 3 (a) 5 Ondernemingsrecht I (v) 5
Belastingrecht II (c) 5
Bedrijfseconomie (c) 4 Collectief Arbeidsrecht 3 (d) 5
Arbeidsovk recht 3 (d) 5 Sociale Zekerheidsrecht (d) 5
Hoofdvakken Privaatrecht
eisen: (alle vakken verplicht)
Internationaal Privaatrecht 5 Zakenrecht CS en Vertegenw 4 Burg Procesrecht II 5
Personen-en Familierecht 4 Ondernemingsrecht 5
Verbintenissenrecht CS 4
Hoofdvakken Staats-en Bestuursrecht (voorheen Publiekrecht) (zie overg. regeling 6.3.1 noot 2)
eisen: minimaal 6 vakken
6 vakken te kiezen uit de hierna genoemde vakken, waarvan max. 1 vak uit categorie (a) =
Bestuursrecht Bijzonder Deel
CS Staats& Bestuursrecht 3 5 Grondrechten 4 Recht Lagere Overheid I 4
Internationaal Publiekrecht 3 5 Overheid en Privaatrecht 4 Staats-en Bestuursrecht in 4
communautair perspectief 3
Milieurecht (a) 5 Vreemdelingenrecht (a) 4 Ruimtelijk Bestuursrecht (a) 5
Sociale Zekerheidsrecht (a) 5
Hoofdvakken Rechtstheorie (zie ook 6.3.1. noot 3)
(geadviseerde voorvakken: Inl. Rechtsfilosofie èn Inl. Rechtssociologie (zie 6.2.1 noot 3)
eisen: het verplichte vak Inleiding Rechtstheorie (v)
5 vakken te kiezen uit de hierna genoemde vakken, waarvan max.1 uit categorie (a) =
vakken Rechtsgeschiedenis
Rechtssociologie I 3 5 Politicologie I 3 Inleiding Rechtstheorie (v) 4
Sociology of Law II Oud Vaderlands Priv.recht a) 4 Rechtsfilosofie I 3 5
(Anthropology of Law) 5 Gesch.vd Rechtswetenschap Rechtsfilosofie II 3 5
(a) 4
Rechtsvinding Privaatrecht 4
Oud Vaderlands Recht (a) 4 Oud Fries Recht (a) 4
Hoofdvakken Strafrecht
eisen: inimaal 6 vakken te kiezen uit de hierna genoemde vakken, waarvan max.1 uit categorie
(a)
Strafprocesrecht Internationaal Strafrecht 4 Penitentiair Recht 5
Rechtsmiddelen 5 Strafprocesrecht Strafrecht IV 4
Rechtsmiddelen (video) 5 Strafprocesrecht 5
Strafprocesrecht
Dwangmiddelen (video)
Ec&Fisc Strafrecht (a) 4 Dwangmiddelen 5 Bijzondere Delicten (a) 4
Verkeersstrafrecht (a) 4
1,2,3 en 4 zie noten 6.3.2.2
49

STUDIEGIDS 2002-2003
Praktische vakken *
trimester 1 stp trimester 2 stp trimester 3 stp
Hoofdrichting Bedrijfsrecht
Pr Alg Asp Gelijke Beh CS 3 5 Pr Aanspr.verzekering 5 Pr Auteursrecht 5
Pr Concernrecht 5 Pr Europees Venn recht 3 5
Pr Faillissementsrecht 5 Pr International Law III 3 5 Pr Industriele Eigendom 3 5
Pr Rechtspersonen 5 Pr Ondernemingsrecht 5 Pr Privaatrecht III 5
Pr Rechtstheorie 5/8 Pr Rechtstheorie 5/8 Pr Rechtstheorie 5/8
Hoofdrichting Privaatrecht
Pr Alg Asp Gelijke Beh CS 3 5 Pr Aanspr.verzekering 5 Pr Auteursrecht 5
Pr Concernrecht 5 Pr Burg Procesrecht 5 Pr Europees Venn recht 3 5
Pr Faillissementsrecht 5 Pr Ondernemingsrecht 5 Pr Industriele Eigendom 3 5
Pr Privaatrecht I 5 Pr Privaatrecht II 5 Pr Privaatrecht III 5
Pr Rechtstheorie 5/8 Pr Rechtstheorie 5/8 Pr Rechtstheorie 5/8
Pr Rechtspersonen 5
Hoofdrichting Staats-en Bestuursrecht (voorheen Publiekrecht) (zie overgangsregeling 6.3.1 nt 2)
Pr Alg Asp Gelijke Beh CS 3 5 Pr Bestuursprocesrecht 3 5 Pr American Government 5
Pr Rechtstheorie 5/8 Pr Eur Const and Const Law 5 Pr Staats/Best Rechtsvorming 5
Pr International Law III 5 Pr Rechtstheorie 5/8
Pr Materieel Bestuursrecht 5 Pr Wetgeving 5
Pr Rechtstheorie 5/8
Hoofdrichting Rechtstheorie
Pr Rechtstheorie 5/8 Pr Rechtstheorie 5/8 Pr Rechtstheorie 5/8
Hoofdrichting Strafrecht
Pr Str Actualiteiten 5 Pr Str Jurisprudentie 5 Pr Strafprocesrecht 5
Pr Rechtstheorie 5/8 Pr Rechtstheorie 5/8 Pr Rechtstheorie 5/8
C
1,2,3
Aanmeldingsdata voor de praktische vakken van het studiejaar 2003-2004 worden tijdig in de loop van het
studiejaar 2002-2003 bekend gemaakt via internet.
Zie noten 6.3.2.2
50

6 OPLEIDING NEDERLANDS RECHT
Relativerende Juridische vakken (REL-J)
trimester 1 trimester 2 trimester 3
Anglo-Amerikaans Recht 5 Byzantijns Recht CS 4 Alg Asp Gelijke Behandeling 2 4
Criminologie I 3 5 Criminologie II 3 5 Alg Staatsleer/Const.theorie 3 4
Oud Vaderlands Privaatrecht 4 Economics of Regulation 3 5 Corporate Governance 5
Parlementaire Geschiedenis 5 (=Economie vd Regelgeving) 4 Criminologie III 3 5
Penologie 4 Europees Privaatrecht 3 4 Criminaliteit & Veiligh.beleid 5
Rechtsvinding Privaatrecht 4 Gesch.vd.Rechtswetenschap 4 Duits Recht/rechtstaal 4
Romeins Privaatrecht 5 Inl. Byzantijns Recht 5 Inleiding Rechtstheorie 4
Rechtssociologie I 3 5 Inl in de Rechtsvergelijking 4 Droit Francais et langage jur 3 4
(= Sociology of Law I) Inl in de Rechtsvergelijking 4 Rechtsfilosofie I 3 5
Sociology of Law II 3 5 Oud Canoniek Recht 4 (= Philosophy of Law I)
(=Rechtssociologie II) Oud Fries Recht 4 Rechtsfilosofie II 3 5
Zeven zuilen van het
ongeschreven recht
4 Oud Vaderlands Privaatrecht 4 (= Philosophy of Law II)
Rechtsverg. Strafprocesrecht 4
Romeins Privaatrecht 5
Str. theorie en geschiedenis 4
Relativerende Niet-Juridisch vakken (REL-NJ)
trimester 1 trimester 2 trimester 3
Bestuurlijke Organisatie 5 Beleidswetenschap 5 Meth. Soc.Wet. Ond. II 5
Griekse Paleografie 4 Besluitvormingsprocessen 3 4 Organisatietheorie 4
Inleiding Bestuurskunde 5 (Decisionmaking Politics) Politicologie II 5
Inl. Psychiatrie voor juristen 4 Criminalistiek 2 4 Psychiatrie en recht 3 54
Milieu-economie 4 Meth. Soc. Wet. Onderz. I 3 Sociology of Int.Relations I 4
Openbare Financiën 3 Str. Gespreksvoering 4
Politicologie I 4 Notariële Bedrijfseconomie 3 4
Recht & ICT II 5 Waardering 3 6
Transformation & Integration 3
in Europe 3
War and Peace I 4
(Wet. v. Oorlog& Vrede I)
War and Peace II 4
(Wet. v. Oorlog&Vrede II)
WO I & aanzien 20e eeuw 4
Juridische bijvakken
trimester 1 trimester 2 trimester 3
Belastingrecht I 5 Agrarisch Recht 4 Ambtenarenrecht 4
Gemeentefinanciën 5 4 Beroepsziekten&Letselschade 3 4 Bouwrecht 4 5
Erfrecht 4 Europees Recht II 4 Computercriminaliteit 4
European Labour Law 3 4 Europees recht practicum 5 Echtscheidingsrecht 4
International Law IV 4 Eur Soc Zekerheidsrecht 5 5 Effectenrecht 5
Jeugdrecht 4 Faillissementsrecht (bijvak) 4 Elektronisch Bewijs & Bewaar 4
Materieel Europees recht 4 Handhaving Bestuursrecht 5 Energierecht 4
Ondernemingsrecht II 4 Huurrecht 4 European Envir. Law (bijvak) 4
Politiek Staatsrecht 3 5 Informaticarecht II 4 Gezondheidsrecht 4
Recht Lagere Overh II 3 5 Informatie-en Mediarecht 3 4 Handelskoop,
4
e-commerce &vervoer 3
Recht en ICT I 2 Inl. Rechtsinformatica 4 ICT, Grondrechten & Overheid 4
Inl. Milieurecht (bijvak) 5 Informaticarecht I 4
Onderwijsrecht 5 5 Iint. Burg. Procesrecht 4
Overheidsaansprakelijkheid 4 International Law II 5
Rechtsvinding (ICT) 4 Int. Law V (Humanitarian 4
Law)
Relatievermogensrecht 3 5 Internet en Belastingrecht 3
Mensenrechten I 3 5
Refugee & Asylum Law 4
Special Topics in Eur.
Community Law
5
Recht in de Praktijk 6 Recht in de Praktijk 6 Recht in de Praktijk 6
2,3,4 en 5
zie noten 6.3.2.2
51

STUDIEGIDS 2002-2003
6.3.2.2 Noten bij het tableau
1 Verplichte en geadviseerde voorvakken
Niet alle vakken kunnen zonder voorkennis worden gevolgd. Wanneer er speciale voorkennis
wordt verondersteld of verplicht gesteld, dan wordt dit in de vakomschrijving van een vak
uitdrukkelijk aangegeven (zie hoofdstuk 14: vakomschrijvingen).
Een verplicht voorvak dient met goed gevolg te zijn afgelegd voordat tentamen mag worden
afgelegd in het vak waarbij het vak als verplichte voorvak in de vakomschrijving wordt vermeld.
Tentamens die in strijd met het voorgaande worden afgelegd, zijn ongeldig.
Wordt in de vakomschrijving een geadviseerd voorvak vermeld, dan wordt men geadviseerd
dit vak eerst af te leggen alvorens deel te nemen aan het vak waarop de vakomschrijving
betrekking heeft.
2 Excursies
Voor deze vakken is een excursie als een verplicht onderdeel in het programma opgenomen.
3 Oude en nieuwe vakken
Studenten die zijn geslaagd voor:
Bestuursrecht c.s.
Bestuursrecht IV
Contractuele Vennootschappen
Criminologie
Droit Constitutionnel Français
Forensische Psychiatrie
Gedecentraliseerd Bestuur
Grondrechten I
Huwelijksgoederenrecht
Informaticarecht
Inleiding Criminologie
International Environmental Law (pract.)
International Labour Law
Introduction to French Law
International Law I
Jeugdcriminologie
Mediarecht
Milieuaansprakelijkheid
Toegepaste Bedrijfseconomie
Rechtsvergelijking Privaatrecht
Philosophy of Law I
Privaatrechtelijke Milieuaansprakelijkheid
Philosophy of Law II
Rechtsfilosofie I/Algemene Staatsleer
Sociology of Law I
Practicum Administratief Procesrecht
Practicum Bestuursrecht
Practicum Intellectuele Eigendom
Practicum Politiek Staatsrecht
Practicum Volkenrecht
Practicum Vrouw Recht en Arbeid
Projectgroep Effectenhandel
Practicum Lagere Overheid II
Rechtsinformatica I
Schadeverg. bij Rechtm. Overheidsdaad
Sociology of International Relations II
Staatsrecht III
Vervoerrecht en handelskoop
Strafrecht in Bijzondere wetten
Waardering en Jaarverslaganalyse
kunnen geen tentamen doen in:
c.s. Staats-en bestuursrecht
Bestuursrecht capita selecta
Personenvennootschappen
Inleiding Criminologie
Droit Francais et langage juridique
Psychiatrie en Recht
Openbaar Bestuur
Mensenrechten I
Relatievermogensrecht
Informaticarecht I
Criminologie I
International Law III, practicum
European Labour Law
Droit Francais et langage juridique
Internationaal Publiekrecht (hoofdvak)
Criminologie II
Informatie- en mediarecht
Privaatrechtelijke Milieuaansprakelijkheid en
Beroepsziekten en Letselschade
Notariële Bedrijfseconomie
Europees Privaatrecht
Rechtsfilosofie I
Beroepsziekten en Letselschade
Rechtsfilosofie II
Rechtsfilosofie I
Rechtssociologie I
Practicum Bestuursprocesrecht
Practicum Administratief Procesrecht
Practicum Industriële Eigendom
Politiek Staatsrecht
Int. Milieurecht/ International Environmental Law
Practicum Alg. aspecten van gelijke behandeling cs
Practicum Europees Vennootschapsrecht
Recht Lagere Overheid II
Inleiding Rechtsinformatica
Overheidsaansprakelijkheid
Transformation&integration 2001-2002 en later
c.s. Staats- en Bestuursrecht
Handelskoop, e-commerce en Vervoer
Economisch en Fiscaal Strafrecht
Waardering
52

6 OPLEIDING NEDERLANDS RECHT
4 Ruimtelijk Bestuursrecht / Bouwrecht
Het is mogelijk het vak Bouwrecht te combineren met het vak Ruimtelijk Bestuursrecht in die
zin dat na het vak Ruimtelijk Bestuursrecht alleen het privaatrechtelijk deel van het vak
Bouwrecht wordt afgelegd (2 pnt) (zie vakomschrijving van de beide vakken).
5 Deze vakken worden slechts eenmaal per twee jaar gegeven
6 Recht in de Praktijk-onderdelen die kunnen worden aangemerkt als juridisch bijvak
(zie 6.3.4.1)
6.3.2.3 Soorten vakken en tentamenkansen
In hoofstuk 5 werd al aangegeven welke vakken binnen de Differentiatieperiode Nederlands
Recht worden onderscheiden. De kenmerken van de verschillende categorieën vakken worden
hieronder nog eens kort samengevat.
a. Hoofdvakken, gerubriceerd per hoofdrichting vormen de kernvakken in die
hoofdrichting.
De hoofdvakken worden elk jaar tenminste in één trimester gedoceerd; er zijn twee
tentamenkansen per jaar. De eerste kans volgt op de collegeperiode en de herkansing na
afloop van het volgende trimester (de enige uitzondering op deze regel vormt het vak
Internationaal Publiekrecht). Indien een hoofdvak in enig jaar wordt verplaatst naar het
volgende trimester dan wordt na afloop van de collegeperiode van het eerdere trimester wel
een tentamenkans voor dat vak gegeven.
b. Praktische vakken, gerubriceerd per hoofdrichting, zijn juridische vakken, die door hun
onderwijsvorm de studenten in staat stellen tot het op gecontroleerde wijze oefenen van
vaardigheden die van belang zijn voor het uitvoeren van eigensoortige juridische taken;
De praktische vakken worden elk jaar tenminste in één trimester gedoceerd. Bij het practicum
staat de zelfwerkzaamheid van de student voorop, de informatieoverdracht door de docent is
van secundair belang. Aan het praktisch vak kunnen geen algemeen te formuleren minimum
eisen worden gesteld; de docent is ervoor verantwoordelijk dat iedere student metterdaad de
te verwerven studiepunten ook feitelijk verdient. De student dient alle practicumbijeenkomsten
te volgen met dien verstande dat onder opgaaf van geldige redenen incidentele afwezigheid
(1 keer) wordt toegestaan. Een docent kan beslissen of een tentamen wel of niet vereist is. In
de meeste gevallen is dit bij de omschrijving van de vakken aangegeven.
c. Relativerende vakken, te onderscheiden in:
c1 Juridische relativerende vakken: vakken die rechtshistorisch of rechtsvergelijkend
van aard zijn, dan wel een ander rechtsstelsel tot onderwerp hebben of (onderdelen
van) het recht bezien vanuit meta-juridisch perspectief;
c2 Niet-juridische relativerende vakken: vakken die binnen de faculteit worden
gedoceerd en niet juridisch van aard zijn of een algemeen vormend vak aangeboden
door een RUG-faculteit.
d. Juridische bijvakken
De juridische bijvakken (behoudens Europees Sociale Zekerheidsrecht,
Gemeentefinanciën, en Onderwijsrecht ) worden elk jaar tenminste in één trimester
gedoceerd;
53

STUDIEGIDS 2002-2003
6.3.3 Nadere hoofdrichtingseisen
Om het predikaat hoofdrichting te verwerven dient het samen te stellen vakkenpakket van de
differentiatiefase van ca. 60 studiepunten 1 (= 4 trimesters) te voldoen aan een aantal nader
uitgewerkte eisen. Deze eisen worden beschreven in de volgende paragrafen.
Een student kan aan de hand van deze eisen het programma individueel samen stellen
afhankelijk van de eigen situatie.
Men wordt geadviseerd ongeveer 14 studiepunten per trimester te plannen. Al naar gelang het
tempo van de studie kan dan een programma worden vastgesteld.
6.3.3.1 Eisen hoofdrichting Bedrijfsrecht
Eisen Bedrijfsrecht
a. hoofdvakken bedrijfsrecht minimaal 6 vakken, samengesteld uit:
a1 de verplichte vakken Economisch Recht en Ondernemingsrecht I, en
a2 uit elke hoofdvakcategorie a,b,c,en d van de hoofdrichting Bedrijfsrecht minimaal
één vak naar keuze (zie Hoofdvakken tableau Nederlands Recht 6.3.2.1).
b. één praktisch vak bedrijfsrecht minimaal 5 studiepunten;
c. één relativerend vak minimaal 3 studiepunten;
d. scriptie 9 studiepunten;
e. enkele vakken /onderdelen naar keuze die het programma aanvullen tot 168
punten 1 .
6.3.3.2 Eisen hoofdrichting Privaatrecht
Eisen Privaatrecht (voor de eisen van het afstudeertraject advocatuur zie 6.3.12.1)
a. alle hoofdvakken privaatrecht 6 vakken
b. één praktisch vak privaatrecht minimaal 5 studiepunten;
c. één relativerend vak minimaal 3 studiepunten;
d. scriptie 9 studiepunten;
e. enkele vakken/onderdelen naar keuze die het programma aanvullen tot 168 punten 2 .
6.3.3.3 Eisen hoofdrichting Staats-en Bestuursrecht 3 + 4
Eisen Staats-en Bestuursrecht (voor de eisen van het afstudeertraject internationaal
publiekrecht zie 6.3.12.2).
a. 6 hoofdvakken staats-en bestuursrecht,
minimaal 6 vakken;
waarvan max. 1 vak uit de categorie (a): Bijz. Deel
b. één praktisch vak staats-en bestuursrecht minimaal 5 studiepunten;
c. één relativerend vak minimaal 3 studiepunten;
d. scriptie 9 studiepunten;
e. enkele vakken/onderdelen naar keuze die het programma aanvullen tot 168 punten 1 .
1
Zie noot 1 in 6.3.1.
2
Zie noot 1 in 6.3.1.
3
Zie voor de eisen van de Duale variant Staats- en Bestuursrecht de voorlichtingsbrochure Duale opleidingen.
4
Zie voor de overgangsregeling hoofdrichting Publiekrecht noot 2 in 6.3.1 .
54

6 OPLEIDING NEDERLANDS RECHT
6.3.3.4 Eisen hoofdrichting Rechtstheorie 1
Eisen Rechtstheorie
a. 6 van de 11 hoofdvakken rechtstheorie minimaal 6 vakken;
waarvan verplicht het vak Inleiding Rechtstheorie, en waarvan maximaal één vak uit de categorie
vakken Rechtsgeschiedenis (a)
b. één praktisch vak rechtstheorie minimaal 5 studiepunten;
c. scriptie 9 studiepunten;
d. enkele vakken/onderdelen naar keuze die het programma aanvullen tot 168 studiepunten 2
6.3.3.5 Eisen hoofdrichting Strafrecht
Eisen Strafrecht
a. hoofdvakken strafrecht minimaal 6 vakken;
waarvan verplicht de vakken: 1) Internationaal Strafrecht, 2) Penitentiair recht,
3) Strafprocesrecht dwangmiddelen, 4) Strafprocesrecht rechtsmiddelen en
5) Strafrecht IV, en één vak te kiezen uit de vakken genoemd in categorie (a)
b. één praktisch vak strafrecht minimaal 5 studiepunten;
c. één relativerend vak minimaal 3 studiepunten;
d. scriptie 9 studiepunten;
e. enkele vakken/onderdelen naar keuze die het programma aanvullen tot 168 studiepunten 2 .
6.3.3.6 Eisen afstuderen zonder hoofdrichting
a. hoofdvakken (alle hoofdrichtingen) minimaal 6 vakken;
b. één praktisch vak (idem) minimaal 5 studiepunten;
c. één relativerend vak minimaal 3 studiepunten;
d. scriptie 9 studiepunten;
e. enkele vakken/onderdelen naar keuze die het programma aanvullen tot 168 studiepunten 2 .
n.b. Zie voor de eisen van het afstudeertraject Milieubeleid 6.3.12.3
6.3.3.7 Schriftelijke opgave hoofdrichting
Iedere student is verplicht zijn/haar gekozen hoofdrichting schriftelijk mee te delen aan de
Dienst Onderwijs en Studiebegeleiding van de faculteit, ook indien men ervoor kiest om een
programma zonder hoofdrichting samen te stellen. In de loop van het derde studiejaar zal u
hiertoe een formulier worden toegezonden. Om de keuze te vergemakkelijken zullen in de
winter voorlichtingsbijeenkomsten worden verzorgd.
Studenten die een programma zonder hoofdrichting kiezen dienen een volledig programma op
te geven. Formulieren zijn verkrijgbaar bij de Infobalie. De examencommissie, bijgestaan door
de studieadviseur, zal daarna de betrokken student eventueel kunnen oproepen om het
gekozen studieprogramma met hem te bespreken.
Voldoet de student niet aan de hier gestelde eis dat hij het door hem gekozen programma aan
de examencommissie voorlegt, dan heeft de studieadviseur de mogelijkheid, na overleg met
voormelde commissie, de studiepunten verworven met vakken welke niet in het gekozen
1
Zie ook noot 3 in 6.3.1 (het voormalige hoofdvak Rechtsinformatica I wordt m.i.v. 2001-2002 niet meer gegeven.
2
Zie noot 1 6.3.1.
55

STUDIEGIDS 2002-2003
programma passen, niet te laten meetellen voor de 60 studiepunten van de differentiatiefase
en de betrokken student te verplichten een keuze te maken uit alsnog te bestuderen vakken,
die wel in het studieprogramma passen.
Toelichting
Het uitgangspunt van keuzevrijheid impliceert dat het mogelijk moet zijn een programma samen
te stellen zonder tevoren een hoofdrichting te kiezen. In dit geval is het moeilijk waarborgen
te scheppen voor een evenwichtige opbouw van het gekozen individuele programma.
Programma’s zonder hoofdrichting behoeven derhalve van te voren goedkeuring van de
examencommissie.
6.3.4 Overige vakken
Als keuzevakken kunnen in aanmerking komen alle op het tableau voorkomende vakken,
bijvoorbeeld een hoofdvak van een andere hoofdrichting, praktische vakken, (juridische èn nietjuridische)
relativerende vakken, en juridische bijvakken.
6.3.4.1 Juridische keuzevakken
Behalve vakken die als juridisch bijvak door de faculteit worden aangeboden, worden ook
sommige “Recht in de praktijk-onderdelen” aangemerkt als juridisch keuzevak. Het betreft die
onderdelen die niet tevens kunnen worden aangemerkt als praktisch vak (zie 6.3.5.1 en
hoofdstuk 14 onder Recht in de praktijk).
6.3.4.2 Niet-juridische keuzevakken
Maximale omvang
Het is mogelijk niet-juridische vakken op te nemen in het programma van de differentiatieperiode.
Dit kunnen zijn de niet-juridische relativerende vakken die binnen de faculteit worden
aangeboden, maar ook niet-juridische vakken (bijvoorbeeld Algemeen vormende vakken) die
aan andere faculteiten kunnen worden gevolgd. Als hoofdregel geldt dat deze vakken tot
een maximum van 10 punten worden gehonoreerd.
Niet-juridische (relativerende) vakken binnen de faculteit
a. Op het onderwijstableau Nederlands Recht zijn vakken aangemerkt als niet-juridische
relativerende vakken binnen de faculteit. De student kan zonder toestemming van de
examencommissie studiepunten binnen deze vakken behalen (één relativerend vak
(juridisch of niet-juridisch) is binnen elke hoofdrichting zelfs verplicht).
b. Vakken die niet voorkomen op het tableau Nederlands Recht, maar wel behoren tot een
van de andere opleidingen binnen de faculteit, kunnen met goedkeuring van de
examencommissie deel uitmaken van het studieprogramma. Deze vakken worden
aangemerkt als niet-juridische vakken binnen de faculteit. Als voorwaarde voor
goedkeuring geldt o.a. dat er geen overlap bestaat met andere vakken die deel
uitmaken van het vakkenpakket dat wordt samengesteld voor de differentiatiefase. De
examencommissie beoordeelt of een vak in een individueel pakket kan worden
opgevoerd en behoudt zich het recht voor om aan een vak minder studiepunten toe te
kennen indien dit vak overlap vertoont met een ander vak van de opleiding.
56

6 OPLEIDING NEDERLANDS RECHT
Vakken van buiten de faculteit
Ook vakken die aan andere faculteiten of universiteiten in binnen- en buitenland worden
gedoceerd kunnen deel uitmaken van het studieprogramma. De student die zo’n vak kiest
behoeft vooraf goedkeuring van de faculteit (de examencommissie).
Deze commissie stelt de te behalen studiepunten van het gekozen (of de gekozen vakken)
vast. Deze beslissingen worden voorbereid door de studieadviseurs.
Als voorwaarde voor goedkeuring geldt dat het vak (de vakken) een niveau heeft (hebben)
vergelijkbaar met het niveau van de doctoraalvakken van onze faculteit. Op basis hiervan zijn
goedgekeurd de keus van speciaal voor "gaststudenten" georganiseerde vakken, doctorale
vakken of volledige propedeutische examens van andere faculteiten.
Bovendien moet(en) het vak (de vakken) samenhang vertonen met de juridische studie. Deze
samenhang wordt in het algemeen marginaal aan het gekozen vakkenpakket getoetst. Alleen
wanneer vrijwel iedere samenhang ontbreekt wordt goedkeuring geweigerd.
Algemeen vormende vakken RUG
De algemeen vormende vakken van de RUG kunnen door de Examencommissie worden
aangemerkt als relativerend niet juridisch vak of als niet-juridisch keuzevak.
Studie in het buitenland
Voor het globale beleid van de examencommissie met betrekking tot de honorering van studie
in het buitenland zie 5.6.
6.3.4.3 Vrijstellingen i.v.m. de niet-juridische keuzeruimte
Vrijstelling in verband met een reeds behaald diploma of reeds behaalde niet-juridische
vakken is onder bepaalde voorwaarden mogelijk (zie ook 3.2.8):
- Een moderne taal (Engels, Frans, Duits, Spaans etc.) dient, om voor de 10 puntenhonorering
in aanmerking te komen, de onderdelen grammatica, schrijfvaardigheid en
spreekvaardigheid te bevatten in een programma verspreid over zes trimesters (is twee
jaren).
- Aan een voltooid HBO-diploma kunnen 10 punten toegekend worden.
6.3.5 Practica
De volgende genoemde doctoraalonderdelen, omvatten een practicum in de hierna
aangegeven vorm en van de hierna vermelde omvang:
a. Praktisch vak, een practicum dat bestaat uit verplichte werkcolleges, gedurende 9 weken.
De zelfwerkzaamheid van de student staat centraal, meestal tot uitdrukking komend in een
referaat en/of paper.
b. Vakken van het onderwijstableau waarbij dit uitdrukkelijk in de vakomschrijving is
aangegeven.
Met betrekking tot de practica kan het met voldoende resultaat deelnemen aan het
desbetreffende practicum gelden als het behalen van het tentamen.
6.3.5.1 Onderdelen “Recht in de praktijk” die kunnen worden aangemerkt als praktisch vak
57

STUDIEGIDS 2002-2003
De student kan het verplichte praktisch vak van de differentiatiefase vervangen door één
van de volgende onderdelen “Recht in de praktijk” (limitatieve opsomming):
a. een externe stage, aansluitend bij de hoofdrichting (5 stp);
b. een interne onderwijsstage, aansluitend bij de hoofdrichting (5 stp);
c. een interne onderzoeksstage, aansluitend bij de hoofdrichting (5 stp);
d. activiteiten verricht bij, en aansluitend bij de hoofdrichting:
- de Rechtswinkel Groningen (6 stp)
- het Juridisch spreekuur Oranjewijk (6stp)
- de Kinderrechtswinkel (6 stp)
- het Kamerbewonersadviesbureau (6 stp)
- het BPO-project Strafrecht/Politie Friesland (5 stp)
e. een kleine scriptie, aansluitend bij de hoofdrichting (5 stp)
f. een redacteurschap van Ars Aequi (5 stp)
De overige onderdelen die worden beschreven in hoofdstuk 14 onder de omschrijving Recht
in de praktijk kunnen worden aangemerkt als juridisch keuzevak (zie ook 6.3.4.1).
6.3.5.2 Enkele beperkende voorwaarden
Aansluiting bij de hoofdrichting
Indien een van de onderdelen a,b,c,d of e als enig praktisch vak wordt opgevoerd, dient het
onderwerp van het verslag (externe en interne stages) of het onderwerp van de kleine scriptie
aan te sluiten bij de gekozen hoofdrichting.
Maximum te honoreren studiepunten
Het maximum aantal studiepunten dat men in totaal kan verkrijgen voor de werkzaamheden
genoemd in 6.3.5.1 en overige Recht in de praktijk-onderdelen (zie hfd 14) is gesteld op 11.
Niet hetzelfde onderwerp
Uitdrukkelijk zij hierbij vermeld dat een kleine scriptie en een stage nooit over hetzelfde
onderwerp mogen gaan. Dit geldt ook voor twee stages of twee kleine scripties.
6.3.5.3 Recht in de praktijk - Rechtshulpactiviteiten
Studenten kunnen 6 studiepunten verwerven als praktisch vak, indien zij 14 maanden zijn
verbonden aan de Rechtswinkel Groningen, het Juridisch Spreekuur Oranjewijk/Hoogkerk, de
Kinderrechtswinkel Groningen of het Kamerbewonersadviesbureau. Studenten kunnen 5
studiepunten verwerven als praktisch vak, indien zij gedurende 6 maanden een aanstelling van
8 uur per week hebben gehad bij de Politie Friesland in het kader van het BPO-project
Strafrecht
Friesland. De toekenning van het aantal studiepunten geschiedt na goedkeuring van een
(stage)verslag over de werkzaamheden door de stagecoördinator van de hoofdrichting die
men volgt. De eisen voor de inhoud van het stageverslag, en de procedurele eisen worden
vermeld in de algemene stageregeling (zie hoofdstuk 13).
Facultaire contactpersonen van de instellingen zijn:
Rechtswinkel Groningen
Inlichtingen vakgroep Privaatrecht en notarieel Recht telefoon: 050-3635767
Juridisch Spreekuur Oranjewijk/Hoogkerk
Prof. mr F.M. Noordam (vakgroep Bestuursrecht en Bestuurskunde) telefoon: 050-3635765
Kinderrechtswinkel
Mr J. Stoker (vakgroep Privaatrecht en Notarieel Recht telefoon: 050-3635785
Kamerbewonersadviesbureau
Mr F.T. Oldenhuis (vakgroep Privaatrecht en Notarieel Recht) telefoon: 050 3635472
58

6 OPLEIDING NEDERLANDS RECHT
BPO-project Strafrecht/Politie Friesland (onder voorbehoud)
Secretariaat Strafrecht telefoon: 050 3635630
6.3.6 Kleine scriptie
De kleine scriptie kan gezien worden als een "praktijkonderzoek in de bibliotheek" en derhalve
als praktisch vak gelden. Na goedkeuring van de kleine scriptie door een docent van de
faculteit met examenbevoegdheid zal deze worden gehonoreerd met 5 studiepunten. Voor de
kleine scriptie geldt dat vooraf contact dient te worden opgenomen met deze docent.
Uitdrukkelijk zij vermeld dat het onderwerp van de scriptie, indien deze als enig praktisch vak
in het programma is opgenomen, dient aan te sluiten bij de gekozen hoofdrichting.
Recht in de Praktijk - Pleitwedstrijden - honorering als kleine scriptie
De Examencommissie heeft erin toegestemd dat deelname aan een nationale of internationale
pleitwedstrijd van 5 studiepunten (zie overzicht Recht in de Praktijk - hoofdstuk 14), kan worden
gehonoreerd als een kleine scriptie onder de voorwaarde dat een docent de beoordeling voor
zijn/haar rekening wil nemen en borg wil staan voor de kwaliteit. Dit betekent tevens dat een
dergelijke activiteit kan worden aangemerkt als een praktisch vak onder de gebruikelijke in de
studiegids vermelde voorwaarden. Overigens kunnen studenten binnen de 126
postpropedeutische studiepunten maximaal 11 punten besteden aan studieactiviteiten als
stages, kleine scripties, rechtswinkelactiviteiten etc (zie 6.3.5.2).
6.3.7 Grote scriptie
Waardering
Het schrijven van een grote scriptie is verplicht. Met een scriptie, goedgekeurd door de docent
onder wiens auspiciën de scriptie is geschreven, worden 9 studiepunten verworven. Voor de
hoofdrichting Rechtheorie is dat maximaal 14 studiepunten.
Onderwerp
Het is niet strikt noodzakelijk dat de grote scriptie wordt geschreven binnen de gekozen
hoofdrichting. Een artikel in Ars Aequi of een ander wetenschappelijk tijdschrift kan als een
grote scriptie worden gehonoreerd, mits hierover tevoren overleg is gepleegd met die docent
die anders als scriptiebegeleider zou zijn opgetreden.
Richtlijnen voor het schrijven van een scriptie
Richtlijnen voor het schrijven van een scriptie zijn opgenomen in de scriptieregeling, welke is
opgenomen in 13.4. Tevens wordt geattendeerd op de handleiding voor het schrijven van een
scriptie, verkrijgbaar bij de Infobalie.
Scriptiecollege
Driemaal per jaar verzorgt de faculteit een scriptiecollege voor studenten die gaan starten met
het schrijven van een scriptie. Het volgen van diit college wordt dringend geadviseerd.
Duur en planning werkzaamheden
Voor het schrijven van een scriptie (9 pnt) zijn ± 9 weken vereist.
Als men in deze 9 weken nog moet beginnen met het bepalen van het onderwerp en met het
opzoeken van literatuur etc. zal deze termijn vaak niet voldoende blijken.
Het is dan ook aan te raden zich uiterlijk aan het begin van het laatste jaar van de differentiatieperiode
reeds te bezinnen over het onderwerp en na een gesprek met de betrokken docent
zich vast te oriënteren op het gekozen terrein. Uit ervaring is gebleken dat men, wanneer men
in het laatste stadium van de studie nog aan de scriptie moet beginnen, in verband met
sollicitaties e.d. in ernstige tijdnood kan raken.
59

STUDIEGIDS 2002-2003
Met nadruk zij hier vermeld, dat niet eerder aan een scriptie kan worden begonnen
dan nadat:
a. via het vakgroepssecretariaat contact is opgenomen met de scriptiecoördinator, en
b. deze of een andere docent het onderwerp van de scriptie heeft goedgekeurd.
Beoordeling
Na inlevering zal de docent veelal 4 weken nodig hebben voor de beoordeling. Met nadruk zij
vermeld dat de maanden juli en augustus als vakantiemaanden worden aangemerkt.
Met name studenten die staan ingeschreven als extraneus dienen goed nota te nemen van
deze termijnen, aangezien zij geen recht hebben op scriptiebegeleiding.
Termijnen bij afstuderen voor 1 september
Indien men voor 1 september van een studiejaar wil afstuderen dient men in het algemeen vóór
1 maart contact op te nemen met de scriptiecoördinator (bij Rechtstheorie vóór 1 januari). (zie
ook 13.4.1)
6.3.8 Eisen onderwijs- en tentamendeelname
Niet alle vakken kunnen zonder voorkennis worden gevolgd. Wanneer er speciale voorkennis
wordt verondersteld of verplicht gesteld, dan wordt dit in de vakomschrijving van een vak
uitdrukkelijk aangegeven (zie hoofdstuk 14).
Een verplicht voorvak (een zgn. onderbouwend vak) dient met goed gevolg te zijn afgelegd
voordat tentamen mag worden afgelegd in het vak waarbij het verplichte voorvak in de
vakomschrijving wordt vermeld (het zgn. voortbouwende vak).
Tentamens in strijd met het voorgaande afgelegd, zijn ongeldig.
Men wordt dringend aangeraden om een geadviseerd voorvak eerst af te leggen alvorens
deel te nemen aan vak waarbij een dergelijk voorvak in de vakomschrijving wordt vermeld.
6.3.9 Tentamenregeling
In hoofdstuk 5 (Doctoraal Algemeen) vindt men informatie over de volgende onderwerpen die
samenhangen met de tentamens: tijdvakken en frequentie tentamens / tentamentijdstippen /
afwijkende tentamenregeling / geldigheidsduur tentamens / etc.
6.3.10 Aanvragen doctoraalexamen Nederlands Recht
Nadat men aan studiestof overeenkomend met minimaal 168 studiepunten aan
studieverplichtingen heeft voldaan kan men verzoeken de hoedanigheid van meester in de
rechten te verkrijgen; men is daartoe echter niet verplicht. Men kan ook op een later tijdstip met
een hoger aantal studiepunten het doctoraalexamen aanvragen. Alle vakken - ook de extra
afgelegde - kunnen worden vermeld op de bij de bul gevoegde lijst (zie 5.8).
6.3.11 Afstuderen in twee hoofdrichtingen
Een student die in twee hoofdrichtingen wil afstuderen behoeft maar één grote scriptie te
schrijven en één relativerend vak te doen. Wel dient deze student, naast de verplichte
hoofdvakken van de tweede richting, een extra praktisch vak te doen uit de tweede richting.
60

6 OPLEIDING NEDERLANDS RECHT
Het is studenten toegestaan om als keuzevakken de hoofdvakken van een andere
hoofdrichting te kiezen.
6.3.12 Bijzondere keuzepakketten (afstudeertrajecten)
Bij de invulling van de keuzeruimte kan een student er ook voor kiezen om een duidelijk accent
aan te brengen, via de keuze van een zogenaamd "afstudeertraject". Een afstudeertraject
bestaat uit een samenhangend overzichtelijk adviespakket van keuzevakken, waarmee een
student zich desgewenst kan profileren op de arbeidsmarkt.
De faculteitsraad heeft de volgende afstudeertrajecten vastgesteld:
a advocatuur (binnen de hoofdrichting Privaatrecht);
b internationaal publiekrecht (binnen de hoofdrichting Staats-en Bestuursrecht);
c milieubeleid (voldoet aan de eisen van afstuderen zonder hoofdrichting);
De eisen waaraan de onderwijsprogramma’s moeten voldoen om in aanmerking te komen voor
de vermelding van het afstudeertraject op de cijferlijst worden hierna besproken in 6.3.12.1 t/m
6.3.12.3.
6.3.12.1 Afstudeertraject advocatuur (binnen de hoofdrichting Privaatrecht)
Voor de studenten die een werkkring in de advocatuur ambiëren is een speciaal
afstudeertraject vastgesteld met verschillende varianten. De eisen van dit afstudeertraject
advocatuur luiden:
Verplichtingen 1e trimester 2e trimester 3e trimester
a
b
Verplicht: alle hoofdvakken van de hoofdrichting Privaatrecht
3 vakken naar keuze, afhankelijk van de gekozen variant, te kiezen uit 1 de varianten:
Advocatuur
Civiel
Advocatuur
Strafrecht
Advocatuur
Administratief
Recht
Advocatuur
Bedrijfsleven
Advocatuur
Internationaal
Arbeidsovk.recht
Belastingrecht I
Rechtsmiddelen 1
Econ&Fisc Strafrecht
Milieurecht
cs Sta&Bes recht 3
Ondernemingsrecht II
Belastingrecht II
Intellect Eigendom
Anglo-Amerik. recht
Materieel Eur. recht
Huurrecht
Faillissementsrecht
Relatieverm.recht 2
Dwangmiddelen 1
Rechtsmiddelen 1
Int.Strafrecht
Overh.aanspr.heid Pr.
Bes.procesrecht
Faillissementsrecht
Pers.vennootschapp
Kartelrecht
Europees recht II
Kartelrecht
Echtscheidingsrecht
Int.Burg.Procesrecht
Coll. Arbeidsrecht
Soc. Zekerheidsrecht
Strafrecht IV
Penitentiair recht
Verkeersstrafrecht
Dwangmiddelen 1
Pr.Strafprocesrecht
Ambtenarenrecht
Economisch recht
Ruimt. Bestuursrecht
Economisch Recht
Not. Bedrijfseconomie 4
Handelsk,e-comm&verv
Int. Burg. Procesrecht
Int. Burg. Procesrecht
c. Overige eisen: Scriptie (9), praktisch vak Privaatrecht (5) en een relativerend vak (min.3)
1
Binnen de variant Advocatuur Strafrecht zijn de vakken Dwangmiddelen en Rechtsmiddelen verplicht.
2
Of het vak Huwelijksvermogensrecht behaald voor 1-9-2000.
3
Of het vak Bestuursrecht cs behaald voor 1-9-2000.
4
Of het vak Toegepaste Bedrijfseconomie behaald voor 1-9-2000.
61

STUDIEGIDS 2002-2003
Uitdrukkelijk moet worden vermeld dat dit adviesprogramma NIET verplicht is. Ieder die
in het bezit is van een getuigschrift Nederlands Recht kan worden toegelaten tot de
advocatuur
6.3.12.2 Afstudeertraject internationaal publiekrecht
Ambieert men een betrekking bij een internationale organisatie, dan is het in ieder geval
aan te bevelen het afstudeertraject Internationaal Publiekrecht te volgen. De eisen van dit
afstudeertraject luiden als volgt:
Verplichtingen: 1e trimester 2e trimester 3e trimester
a
.
Verplichte vakken: CS Sta&Bes 1
Int Publiekrecht 2
Mat Eur (of Subst
EC Law trim 3) 3
Europees recht II
Kartelrecht
Int. Law II (Volk.recht II)
Subst EC Law (of Mat Eur
recht trim 1) 4
Sta&Bes in comm. persp 5
b
.
1 van de volgende
vakken:
War and Peace I
(W.Oorlog&Vrede I)
Inl.Int.Ec. Betrekkingen
Soc. Int. Rel. 1
c
.
Overige eisen:
-1 praktisch vak
-1 relativerend vak
- scriptie
Staats en Bestuursrecht (5 stp)
minimaal 3 stp
(9 stp) op het gebied van het Europees Recht/Volkenrecht of op het
terrein van Sociology of International Relations.
1
Of Staatsrecht III behaald voor 1-9-2000.
2
Of International Law I behaald voor 1-9-2000.
3
Blijft als verplicht vak gehandhaafd, ondanks de afschaffing van de hoofdvak-status voor de hoofdrichting
Staats-en Bestuursrecht.
4
Blijft als verplicht vak gehandhaafd, ondanks de afschaffing van de hoofdvak-status voor de hoofdrichting
Staats-en Bestuursrecht.
5
Nieuw hoofdvak.
62

6 OPLEIDING NEDERLANDS RECHT
6.3.12.3 Afstudeertraject milieubeleid
Heeft men bijzondere belangstelling voor het milieurecht in combinatie met milieubeleid, dan
kan men het afstudeertraject milieubeleid volgen. Dit programma is samengesteld in
samenwerking met de interfacultaire Vakgroep Energie en Milieukunde (IVEM), en voldoet aan
de eisen genoemd in 6.3.3.6 (afstuderen zonder hoofdrichting). Het programma ziet er als volgt
uit:
Verplichtingen 1e trimester 2e trimester 3e trimester
a. Verplichte
hoofdvakken
Milieurecht Zakenrecht cs Ondernemingsrecht I
Verbintenissen cs
Ruimt. Bestuursrecht
b. Praktisch vak Pract.Int.Env.law
c. Relativerend vak Milieueconomie
d. Overige vakken
(juridisch)
e. Overige vakken
(niet-juridisch)
Econ&Fiscaal Strafr.
Milieukunde (7 + 2 pnt) 1
Beroepsziekt&
Letselschade
Eur. Environm.Law
f. Scriptie (9 pnt) een juridisch onderwerp op het gebied van het Milieurecht
6.4 Overgangsregeling
Omvang differentiatiefase algemeen
Voor studenten die de propedeuse 94-98 hebben behaald en moeten voldoen aan de eisen
van het basisidoctoraal zoals geformuleerd in 6.2.4 (overgangsregeling), geldt complementair
een overgangsregeling ten aanzien van de omvang van de differentiatiefase. Deze omvang
kan variëren al naar gelang een student bijvoorbeeld:
- wel/niet verplicht is het basisdoctoraalvak Studentenrechtbank af te leggen (zie overgangsregeling
6.2.4);
- het m.i.v.1999-2000 afgeschafte basisdoctoraalvak Rechtsfilosofie/sociologie reeds heeft behaald
(idem);
Om de verschillen ten gevolge van wijzigingen in differentiatievakken en overgangsregelingen
te compenseren, geldt als stelregel dat het totale studieprogramma (propedeuse + doctoraal)
in alle gevallen min.168 stp. moet bedragen.
Ingrijpende herziening hoofdrichting Publiekrecht (2000-2001)
De hoofdrichting Publiekrecht is m.i.v. 2000-2001 ingrijpend herzien, en wordt in het vervolg
aangeduid als hoofdrichting Staats-en Bestuursrecht:
- de vakken Staatsrecht III en Bestuursrecht CS zijn m.i.v. 2000-2001 vervallen;
- Openbaar Bestuur behaald na 31-8-2000 kan niet meer worden opgevoerd als hoofdvak, wel als
rel.jur.vak;
- Mat. Eur. Recht (Subst EC Law) behaald na 31-8-2001 kan evenmin als hoofdvak worden opgevoerd;
- het hoofdvak International Law I is vervangen door Internationaal Publiekrecht;
1
Vakinformatie van de cursussen Milieukunde 2002-2003, verzorgd door de Interfacultaire Vakgroep Energie en
Milieukunde (IVEM) is te vinden op: http://www.fwn.rug/ivem (courses in Dutch). Voorbeelden van cursussen die in het
verleden zijn verzorgd zijn:
- Natuurwetenschappenvoor niet-natuurwetenschappers (2 punten);
- Inleiding Energie en Milieukunde (7 punten);
- Energie en Milieukunde II (7 punten);
- Natuurlijke Hulpbronnen, economie en milieu ( 4 punten);
- Industriele Innovatie en Milieu (4 punten, evt. 2 punten).
63

STUDIEGIDS 2002-2003
Voor verdere details van de overgangsregeling zie Internet
(http://www.rechten.rug.nl/dos/info.htm).
Herzieningen 1993-1994 t/m 1997-1998
Alle overgangsregelingen die het gevolg zijn van veranderingen die in de periode 1-9-1993
t/m 31-8-97 zijn doorgevoerd zijn opgenomen in de speciale brochure
“Overgangsregelingen 1993-1994 t/m 1996-1997". Deze brochure is uitgegeven tezamen
met de studiegids 1996-1997 en eventueel nog verkrijgbaar bij de Infobalie.
6.5 Opleiding Nederlands Recht - Programma Recht & ICT
6.5.1 Algemeen
In studiejaar 2001/2002 is het nieuwe onderwijsprogramma Recht & Informatie- en
Communicatietechnologie van start gegaan.
Recht & ICT is opgezet als een bijzonder programma binnen de opleiding Nederlands
Recht. Het programma biedt studenten de mogelijkheid om zich direct na de propedeuse te
specialiseren in de twee hoofdgebieden op het terrein van Recht & ICT, het
Informaticarecht dan wel in de Rechtsinformatica.
De doctoraalfase bestaat uit een verplicht deel van 5 trimesters en aansluitend per
hoofdgebied een afzonderlijk deel van 4 trimesters.
Schematisch kan de doctoraalfase als volgt worden weergegeven:
jaar 2 jaar 3 jaar 4
Gemeenschappelijke verplichte vakken
Specialisatie Informaticarecht
Recht & ICT
Specialisatie Rechtsinformatica
Met dit nieuwe studieprogramma voorziet de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de RUG
in de groeiende behoefte aan juristen met kennis van informatie- en
communicatietechnologie, zowel van de juridische aspecten van ICT als van het
ontwikkelen van juridische ICT toepassingen voor de rechtspraktijk. Afgestudeerde
studenten ontvangen de titel 'meester in de rechten' (mr) en kunnen toegelaten worden tot
de (beroepsopleiding van) traditionele juridische beroepen zoals de advocatuur, de
rechterlijke macht en het Openbaar Ministerie.
Informaticarecht
Het beroepsperspectief van diegenen die zich specialiseren in het Informaticarecht is vergelijkbaar
met dat van de klassieke Nederlands Recht opleiding. De verwachte werkkring zal voornamelijk de
advocatuur, overheid en het bedrijfsleven zijn. Automatiseringscontracten, computercriminaliteit,
privaat- en handelsrechtelijke aspecten van electronic commerce en internet zijn inhoudelijk
belangrijke werkgebieden. Naast gedegen juridische kennis heeft de afgestudeerde voldoende inzicht
in de technische aspecten van ICT.
Rechtsinformatica
Rechtsinformatica is een specialisatie waarin studenten worden opgeleid als deskundige op het
gebied van informatie- en communicatietechnologie voor de rechtspraktijk. De verwachte werkkring
zal voornamelijk het bedrijfsleven en de overheid zijn, waar men als specialist op het gebied van de
rechtsinformatica werkzaam zal zijn. Beslissingsondersteunende systemen, juridische informatie- en
communicatiesystemen, en automatiseringsmanagement zijn inhoudelijk belangrijke werkgebieden.
Naast een behoorlijk juridisch inzicht heeft men voornamelijk verstand van informatie- en
communicatietechnologie en automatiseringsprojecten.
64

6 OPLEIDING NEDERLANDS RECHT
6.5.2 Onderwijs- en examenregeling
Zie volgende pagina.
6.5.2.1 Onderdelen en studielast 1
Het doctoraalexamen van het programma Recht & ICT binnen de opleiding Nederlands
Recht omvat de volgende vakken, met de daarbij behorende studielast:
VERPLICHTE ONDERDELEN INFORMATICARECHT EN RECHTSINFORMATICA
Bestuursrecht B en C 7 stp Inleiding Rechtinformatica 2 4 stp
Burgerlijk Procesrecht I 4 stp Privaatrecht II, III en IV 11 stp
Europees Recht I/European Law I 5 stp Recht & ICT I en II 7 stp
Handelsrecht 6 stp Staatsrecht II 5 stp
Informaticarecht I en II 2 8 stp Strafrecht II en III 9 stp
VERPLICHTE ONDERDELEN
INFORMATICARECHT
VERPLICHTE ONDERDELEN
RECHTSINFORMATICA
Electronisch Bewijs en Bewaar 4 stp Bestuurlijke Informatiekunde 3 3 stp
Computercriminaliteit 4 stp Computercriminaliteit 4 stp
ICT en Bedrijfsrecht 3 4 stp Cognitieve Ergonomie 3 stp
ICT, grondrecht en overheid 4 stp Databases 3 3 stp
ICT contracten 3 5 stp ICT contracten 3 5 stp
Informatie- en mediarecht 4 stp Inl. Kennistechnologie 3 3 stp
Intellectuele Eigendom 4 stp Inleiding in de logica 3 4 stp
Internationaal Privaatrecht 5 stp Inleiding Programmeren 3 stp
Internet en Belastingrecht 3 stp Rechtsinformatica 5 stp
Multidisciplinair onderwijs 3 5 stp Multidisciplinair onderwijs 3 5 stp
Studentenrechtbank 3 4 stp Rechtsvinding 4 stp
Telematica 3
4 stp
Stage (extern) 5 stp Stage (extern) 5 stp
Scriptie 9 stp Scriptie 9 stp
6.5.2.2 Practica
De volgende genoemde doctoraalonderdelen, omvatten een practicum in de hierna
aangegeven vorm en van de hierna vermelde omvang:
a. Studentenrechtbank
De globale inhoud en eisen met betrekking tot het practicum de studentenrechtbank worden
beschreven in paragraaf 6.2.3
b. Vakken van het onderwijstableau waarbij dit uitdrukkelijk in de vakomschrijving is aangegeven.
Met betrekking tot de practica kan het met voldoende resultaat deelnemen aan het
desbetreffende practicum gelden als het behalen van het tentamen.
1 In § 6.5.2.1 betreft het de omvang van de verplichte onderdelen van het Doctoraal Nederlands Recht,
onderwijsprogramma Recht & ICT, ingevoerd in 2001-2002. Dit programma geldt voor studenten die de
propedeuse ‘99 (inclusief Elementair Belastingrecht) hebben behaald.
2
Inleiding Rechtsinformatica kan vanaf studiejaar 2002-2003 ook gekozen worden door studenten Nederlands
Recht in het reguliere Basis-doctoraalprogramma Nederlands recht in plaats van Inleiding Rechtsfilosofie of
Inleiding Rechtssociologie.
3 Deze onderdelen worden pas ingevoerd in het studiejaar 2003-2004. De namen en studielast van deze onderdelen
kunnen nog wijzigingen ondergaan.
65

STUDIEGIDS 2002-2003
6.5.2.3 Stage en Scriptie
Stage
Voor het volgen van een stage geldt een speciale stageregeling waarin eisen zijn
geformuleerd ten aanzien van de te verrichten activiteiten, het stageverslag, en de
goedkeuringsprocedure op grond waarvan de studiepunten worden toegekend. Dit
Stagereglement is opgenomen in hoofdstuk 13. Stagecoördinator voor het programma
Recht & ICT is mr J. J. Dijkstra.
Scriptie
Het schrijven van een scriptie (9 studiepunten) is verplicht. De scriptie dient aan te sluiten
bij het gekozen hoofdgebied. In 5.3.3 en 6.3.7 is algemene informatie opgenomen over de
eisen waaraan de scriptie moet voldoen. Een scriptiecollege is verplicht (zie ook 6.3.7).
Nadere richtlijnen voor het schrijven van een scriptie zijn te vinden in de scriptieregeling
welke is opgenomen in hoofdstuk 13. Goedkeuring van het scriptieonderwerp door de
scriptiecoördinator mr C.J.N. de Vey Mestdagh is vereist.
6.5.2.4 Eisen onderwijs- en tentamendeelname
Met betrekking tot de ingangseisen voor onderwijs- en tentamendeelname kan worden
verwezen naar de algemene regeling voor de opleiding Nederlands Recht, zie 6.3.8.
6.5.2.5 Tentamenregeling
In hoofdstuk 5 (Doctoraal Algemeen) vindt men informatie over de volgende onderwerpen
die samenhangen met de tentamens: tijdvakken en frequentie tentamens / tentamentijdstippen
/ afwijkende tentamenregeling / geldigheidsduur tentamens / etc.
6.5.3 Onderwijsprogramma Nederlands Recht & ICT
De totale studielast van de doctoraalfase bedraagt 126 studiepunten en is als volgt in drie
studiejaren geprogrammeerd
Gemeenschappelijk deel : trimester 4 t/m 8
TWEEDE STUDIEJAAR
trimester 4 (15 pnt) trimester 5 (12 pnt) trimester 6 (15 pnt)
Bestuursrecht B 4 Bestuursrecht C 3 Privaatrecht III 3
Privaatrecht II 4 Inl. Rechtsinformatica 4 Burgerlijk Procesrecht I 4
Strafrecht II 5 Recht & ICT II 5 Informaticarecht I 4
Recht & ICT I 2 Strafrecht III 4
DERDE STUDIEJAAR
trimester 7 (14 pnt) trimester 8 (14 pnt) trimester 9
Privaatrecht IV 4 Handelsrecht 6 Informaticarecht of
Staatsrecht II 5 Informaticarecht II 4 Rechtsinformatica
Europees Recht I 5 Zie hierna de afzonderlijke invulling
66

6 OPLEIDING NEDERLANDS RECHT
Specialisatie Informaticarecht trimester 8 t/m 12
DERDE STUDIEJAAR (m.i.v. studiejaar 2002-2003)
trimester 7 (15 pnt) trimester 8 trimester 9 (15 pnt)
Computercriminaliteit 4
Zie trimester 4 t/m 8 Recht & ICT
Electr Bewijs&Bewaar 4
ICT, grondrechten&Overheid 4
Informatie-en Mediarecht 4 Internet&Belastingrecht 3
VIERDE STUDIEJAAR (m.i.v. studiejaar 2003-2004)
trimester 10 (14 pnt) trimester 11 (13 pnt) trimester 12 (14 pnt)
ICT contracten 1 5 ICT en Bedrijfsrecht 1 4 Externe stage 5
Intellectuele Eig dom 4 Studentenrechtbank 4 Scriptie 9
Int Privaatrecht 5 Multidisciplinair
onderwijs 1 5
Toelichting
Aspecten van het informaticarecht zijn terug te vinden in alle kerngebieden van het recht.
Om die redenen komen in het afstudeerprogramma Informaticarecht al deze kerngeieden
aan bod:
- Privaatrechtelijke aspecten van ICT, zoals electronische overeenkomsten,
automatiseringscontracten, procesrechtelijke aspecten en het internationaalrechtelijke karakter
van het informaticarecht;
- Bedrijfsrechtelijke aspecten van ICT, zoals de auteursrechtelijke bescherming en andere vormen
van intellectuele eigendomsbescherming die op software en informatiedragers van toepassing
kunnen zijn, de virtuele onderneming en telewerken;
- Bestuursrechtelijke en staatsrechtelijke aspecten, zoals media-en telecommunicatierecht,
privacyrecht, vrijheid van meningsuiting en openbaarmakings-en informatieverplichtingen van de
overheid;
- Strafrechtelijke aspecten van ICT, zoals computercriminaliteit en opsporingsbevoegdheden op het
internet;
- Fiscaalrechtelijke aspecten van (grensoverschrijdende) internetdiensten, zoals BTW heffing op
digitale transacties.
Het praktische gedeelte van de studie, als voorbereiding op de latere werkkring, wordt
gevormd door de studentrechtbank, een korte stage en het multidisciplinaire onderwijs. In
de laatsgenoemde cursus leert de student om als informaticajurist samen te werken in een
team van bijvoorbeeld informatici en technische bedrijfskundigen.
1 Deze onderdelen worden pas ingevoerd in het studiejaar 2003-2004. De namen en studielast van deze onderdelen
kunnen nog wijzigingen ondergaan. Meer informatie over het onderwijsprogramma kunt u krijgen bij de sectie
Rechtsinformatica (mr J.J. Dijkstra telefoon 050-3637749) - zie ook website rint.rechten.rug.nl
67

STUDIEGIDS 2002-2003
Specialisatie Rechtsinformatica trimester 8 t/m 12
DERDE STUDIEJAAR (m.i.v. studiejaar 2002-2003)
trimester 7 (15 pnt) trimester 8 trimester 9 (15 pnt)
Computercriminaliteit 4
Zie trimester 4 t/m 8 Recht & ICT
Rechtsinformatica 5
Inleiding Programmeren 1 3
Rechtsvinding 4 Cognitieve Ergonomie 1 3
VIERDE STUDIEJAAR (m.i.v. studiejaar 2003-2004)
trimester 10 (12 pnt) trimester 11 (15 pnt) trimester 12 (14 pnt)
ICT contracten 2 5 Telematica 2 4 Externe stage 5
Inleiding in de logica 2 4 Databases 2 3 Scriptie 9
Best.Informatiekunde
2
3 Inl. Kennistechnologie 2 3
Multidisciplinair
onderwijs 1 5
Toelichting
Na een opleiding tot all round jurist leren studenten binnen de specialisatie
Rechtsinformatica hoe informatie- en communicatietechnologie kan worden ingezet in de
rechtspraktijk. Uitgangspunt hierbij is dat deze specialisten in de eerste plaats juristen zijn,
zodat ze vanuit juridisch perspectief kunnen meebepalen welke vormen van automatisering
in een concreet geval kunnen bijdragen tot een verbetering van de uitvoering van juridische
taken.
Aandacht wordt besteed aan programmeren, mens-computer-interactie, systemen voor
juridische beslissingsondersteuning, automatiseringsmanagement, logica, telematica,
databaseontwerp, en kennissystemen. Ook worden een aantal belangrijke
informaticarechtvakken gevolgd waar een rechtsinformaticus inzicht in moet hebben. het
betreft in het bijzonder de juridische eisen die aan internetverkeer en beveiliging gesteld
worden.
In het multidisciplinaire onderwijs leert de student als juridisch automatiseringsdeskundige
te functioneren in een team van automatiseringsdeskundigen uit andere disciplines zoals
informatica en kunstmatige intelligentie. De stage is tevens bedoeld als praktische oefening
met juridische automatisering die eventueel gecombineerd kan worden met de scriptie.
1
De onderdelen worden verzorgd door de faculteiten PPSW resp. WSN.. Deelnemers aan het vak dienen in de
inschrijfperiode van het derde trimester contact op te nemen met mr J.J. Dijkstra
2
Deze onderdelen worden pas ingevoerd in het studiejaar 2003-2004. De namen en studielast van deze onderdelen
kunnen nog wijzigingen ondergaan. Meer informatie over het onderwijsprogramma kunt u krijgen bij de sectie
Rechtsinformatica (mr J.J. Dijkstra telefoon 050-3637749) - zie ook website rint.rechten.rug.nl
68

7 OPLEIDING NOTARIEEL RECHT
7.1 Algemeen
De toekomstmogelijkheden van diegenen die met goed gevolg hun doctoraalexamen in de
opleiding Notarieel Recht van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid hebben afgelegd, zijn
onder te verdelen in 2 hoofdgroepen:
a. De loopbaan, waartoe dit examen kwalificeert en welke logisch uit de studie voortvloeit, namelijk het notariaat.
Met het behalen van de bul verkrijgt men de titel meester in de rechten (mr.). Wie daadwerkelijk in de notariële
praktijk gaat werken wordt "kandidaat-notaris", wat hem benoembaar maakt tot notaris. Een voorwaarde om
van kandidaat-notaris, notaris te worden is o.a. een stageperiode van zes jaar op een Nederlands
notariskantoor en het verplicht volgen van de Beroepsopleiding Notariaat.
b. Een aantal betrekkingen die kennis vereisen van die gedeelten van het recht, waarop speciaal bij de notariële
studie nader wordt ingegaan, zoals het familievermogensrecht, het registergoederenrecht en het
ondernemingsrecht, alsmede het belastingrecht, in het bijzonder waar dit laatste samenhangt met
privaatrechtelijke rechtshandelingen. Zo bijvoorbeeld in het bedrijfsleven, meer speciaal in het onroerend goed,
het verzekerings-, het bank- en het hypotheek-bankbedrijf, maar ook in andere typisch juridische beroepen
zoals advocatuur en rechterlijke macht.
Afgestudeerden in de opleiding Notarieel Recht die tentamens Strafrecht II en Strafrecht III
(basisdoctoraal) en het tentamen Bestuursrecht C aanvullend hebben afgelegd zijn tevens bevoegd
verklaard aan de voorzitter van de rechtbank schriftelijke inschrijving als advocaat te verzoeken. Voorts
wordt aanbevolen het vak Bestuursrecht B.
7.2 Onderwijs- en examenregeling
7.2.1 Onderdelen en studielast 1
Het doctoraalexamen van de notariële opleiding omvat de volgende vakken, met de daarbij vermelde studielast:
Agrarisch Recht 4 stp Notariele Capita Selecta 3 stp
Bedrijfseconomie&Not bedrijfseconomie 8 stp Practicum Internationaal Privaatrecht 3 stp
Belastingrecht I en II 10 stp Personen en Familierecht (notarielen) 3 stp
Burgerlijk Procesrecht I 4 stp Publiekrecht Onroerend goed 1 4 stp
Erfrecht & Erfrecht Capita Selecta 8 stp Rechtsgeschiedenis II 4 stp
Fiscale aspecten registergoederen 3 stp Relatievermogensrecht 5 stp
Handelsrecht 6 stp Registergoederenrecht 6 stp
Inkomstenbelasting II 5 stp Rechtspersonen,Personenvennootschappen, 5 stp
& Kapitaalsbelasting
Inleiding Rechtsfilosofie of.... Scriptie 5 stp 1
Inleiding Rechtssociologie 4 stp Successiewet voor Notariëlen 5 stp
Internationaal Privaatrecht (notarielen) 4 stp Verbintenissenrecht c.s. 4 stp 1
Notaris en registratiewet 3 stp Zakenrecht CS & Vertegenwoordiging 4 stp
Overige vakken aanvullen tot 168 stp 5
1
In 7.2.1 betreft het de (omvang van de) verplichte onderdelen van het Doctoraal Notarieel Recht ingevoerd in
2000-2001. Dit programma geldt voor studenten die de propedeuse ‘99 (inclusief Elementair Belastingrecht)
hebben behaald. Voor studenten die de propedeuse 94-98 (o.a. exclusief Elementair Belastingrecht) hebben
behaald gelden de eisen van het programma ingevoerd in 1995-1996 en gefaseerd herzien in 1999-2000 en
2000-2001. Voor de overgangsregelingen raadplege men 7.3. Zie in het bijzonder:
- de afschaffing van het vak Rechtsfilosofie/sociologie (1999-2000);
- de afschaffing van het vak Rechtsvragen en Akten / invoering verplichte scriptie (1999-2000);
- de afschaffing van Benoemde Contracten, Bestuursrecht C, Huwelijksgoederenrecht, IPR CS, Onroerend
Goed I, Onroerend Goed II, Toegepaste Bedrijfseconomie, Vennootschapsrecht en Kapitaalsbelasting (2000-
2001);
- de verandering van de omvang van het vak Verbintenissenrecht (1997-1998) en de vakken IPR en Personen
-en Familierecht (beide voor notarielen), Privaatrecht II, Rechtsgeschiedenis II en de scriptie (2000-2001).
- de afschaffing van Bouwrecht (2002-2003)
69

STUDIEGIDS 2002-2003
7.2.2 Overige vakken/stage
De overige vakken (hetzij binnen de faculteit, hetzij buiten de faculteit aan een universiteit of
hogeschool geëxamineerd) behoeven vooraf de goedkeuring van de examencommissie. De
examencommissie bepaalt het aantal toe te rekenen studiepunten. In individuele gevallen
behoudt de examencommissie zich het recht voor om af te wijken van bijvoorbeeld de in de
vakomschrijving toegekende studielast (zie ook procedure 5.4). Dit geldt ook voor
keuzevakken binnen de faculteit die elkaar overlappen. Zo krijgt een notariële student voor
het vak Ondernemingsrecht I (hoofdvak Nederlands Recht) niet 5 studiepunten maar 3
studiepunten vanwege overlap met verplichte onderdelen binnen de notariele opleiding.
Studenten wordt aanbevolen om zo mogelijk een stage te lopen (zie hierna in 7.2.2.1) De
stage wordt gehonoreerd volgens de facultaire stagerichtlijnen met 5 studiepunten. Dit
betekent dat een student die een stage opvoert als overig vak, in dat geval afstudeert met
minimaal 169 studiepunten. Een algemeen vormend vak verzorgd door de RUG kan als
overig, niet-juridisch, vak in het programma worden opgenomen.
7.2.2.1 Stage
Voor het volgen van een stage geldt een speciale stageregeling waarin eisen zijn geformuleerd
ten aanzien van de te verrichten activiteiten, het stageverslag, en de goedkeuringsprocedure
op grond waarvan de studiepunten worden toegekend. Dit Stagereglement is opgenomen in
hoofdstuk 13. Een specifieke notariële stage moet zijn doorgebracht in notariële kring.
7.2.3 Practica
De volgende vakken van het doctoraalexamen omvatten een practicum in de daarbij gegeven
vorm en van de daarbij vermelde omvang:
a. Practicum Erfrecht capita selecta, een practicum in de vorm van verplichte werkcolleges
gedurende 9 weken. De zelfwerkzaamheid van de student staat voorop, tot uitdrukking
komend in werkstukken.
b. Practicum Internationaal Privaatrecht, een practicum in de vorm van verplichte
werkcolleges gedurende 9 weken. De zelfwerkzaamheid van de student staat voorop tot
uitdrukking komend in werkstukken.
c. Notariële Capita Selecta een practicum in de vorm van verplichte werkcolleges
gedurende 9 weken. De zelfwerkzaamheid van de student staat voorop, tot uitdrukking
komend in werkstukken.
Met betrekking tot de onder a, b en c genoemde vakken geldt het met voldoende resultaat
deelnemen als het behalen van het tentamen.
7.2.4 Scriptie
Algemeen
Het schrijven van een scriptie (5 studiepunten) is verplicht. In 5.3.3 is algemene informatie
opgenomen over de eisen waaraan de scriptie moet voldoen. Nadere richtlijnen voor het
schrijven van een scriptie zijn te vinden in de scriptieregeling welke is opgenomen in 13.
De scriptie dient een notarieel-rechtelijk onderwerp te hebben. Goedkeuring van het
scriptieonderwerp door de scriptiecoördinator notarieel recht is vereist.
70

7 OPLEIDING NOTARIEEL RECHT
Scriptiecollege
Driemaal per jaar verzorgt de faculteit in de tweede collegeweek van elk trimester een
scriptiecollege voor studenten die gaan starten met het schrijven van een scriptie. Dit college
wordt dringend geadviseerd.
Duur en planning werkzaamheden
Voor het schrijven van een scriptie zijn minimaal zes weken vereist. Als men bij aanvang
daarvan nog moet beginnen met het bepalen van een onderwerp en met het opzoeken van
literatuur e.d. zal deze termijn vaak niet voldoende blijken.
Het is dan ook aan te raden zich uiterlijk aan het begin van het laatste studiejaar te bezinnen
op een onderwerp en zich na een gesprek met de scriptiecoördinator vast te oriënteren op het
gekozen terrein. Uit ervaring is gebleken dat men, wanneer men in het laatste stadium van de
studie nog aan de scriptie moet beginnen, in verband met sollicitaties e.d. in ernstige tijdnood
kan raken.
Indien men vóór 1 september van een studiejaar wil afstuderen, dient men vóór 1 januari
contact op te nemen met de scriptiecoördinator.
Met nadruk zij hier vermeld, dat niet eerder aan een scriptie kan worden begonnen dan
nadat:
a. contact is opgenomen met de scriptiecoördinator, en
b. deze of een andere docent het onderwerp van de scriptie heeft goedgekeurd.
Beoordeling
De frequentie van de begeleiding wordt in overleg met de scriptiebegeleider vastgesteld.
Studenten die als extraneus staan ingeschreven, hebben geen recht op scriptiebegeleiding;
zij dienen er rekening mee te houden dat de betreffende docent na inlevering van het werk vier
weken mag uittrekken voor de (eind)beoordeling.
Nadrukkelijk wordt erop gewezen dat de maanden juli en augustus als vakantiemaanden
worden aangemerkt.
7.2.5 Eisen onderwijs- en tentamendeelname
Alvorens aan het tentamen Erfrecht capita selecta te kunnen deelnemen dient men geslaagd
te zijn voor het vak Erfrecht.
Om aan het practicum Notariële Capita Selecta te kunnen deelnemen dient men op 1 februari
2003 126 studiepunten aan vakken van de notariële opleiding te hebben behaald.
Activiteiten, hieronder begrepen deelname aan colleges en tentamens, verricht in strijd met het
voorgaande, worden geacht niet te hebben plaatsgevonden.
Voor de overige vakken (zie onderwijstableau Nederlands Recht) gelden de eisen die worden
vermeld bij de vakomschrijvingen (hoofdstuk 14)
7.2.6 Tentamenregeling
In hoofdstuk 5 (Doctoraal Algemeen) vindt men informatie over de volgende onderwerpen die
samenhangen met de tentamens: tijdvakken en frequentie tentamens / tentamentijdstippen /
afwijkende tentamenregeling / geldigheidsduur tentamens / etc.
71

STUDIEGIDS 2002-2003
7.2.7 Onderwijsprogramma opleiding Notarieel Recht
De totale studielast van de doctoraalfase bedraagt 126 studiepunten en is als volgt in drie
studiejaren geprogrammeerd.
TWEEDE STUDIEJAAR
trimester 4 (16 pnt) trimester 5 (13 pnt) trimester 6 (14 pnt)
Bedrijfseconomie 4 Inl.Rechtsfilosofie of Burgerlijk Procesrecht I 4
Belastingrecht I 5 Inl. Rechtssociologie 4 Not. Bedrijfseconomie 4
Personen&Fam (not) 3 Rechtsgeschiedenis II 4 Notaris& Registratiewet 3
Privaatrecht II 4 Relatievermogensrecht 5 Privaatrecht III 3
DERDE STUDIEJAAR
trimester 7 (13 pnt) trimester 8 (14 pnt) trimester 9 (14 pnt)
Belastingrecht II 5 Handelsrecht 6 Inkomstenbelasting II 5
Privaatrecht IV 4 Zakenrecht CS en Vert. 4 Successiewet (notarieel) 5
Erfrecht 4 Erfrecht CS 4 Verbintenissenrecht CS 4
VIERDE STUDIEJAAR
trimester 10 (14 pnt) trimester 11 (14 pnt) trimester 12 (12 pnt)
IPR voor notarielen 4 Agrarisch Recht 4 Publiekrecht Onr. goed * 3
Keuzevak/Stage 5 Rechtspers/persv/kap bel 5 Notariele CS 3
Registergoederenrecht 6 Scriptie 5 Fisc asp registergoederen 3
Practicum IPR 3
* Met ingang van studiejaar 2002-2003 is het vak Bouwrecht (5 pnt) vervangen door het vak Publiekrecht Onroerend
Goed (4 pnt). Het vak Bouwrecht behaald na 31-8-2002 kan niet als verplicht notarieel vak worden opgevoerd.
7.3 Overgangsregeling
2002-2003
Met ingang van studiejaar 2002-2003 is het vak Bouwrecht (5 pnt) vervangen door het vak
Publiekrecht Onroerend Goed (4 pnt). Het vak Bouwrecht behaald na 31-8-2002 kan niet als
verplicht notarieel vak worden opgevoerd.
2000-2001
Voor studenten die de propedeuse 94-98 (o.a. exclusief Elementair Belastingrecht) hebben
behaald gelden de eisen van het programma ingevoerd in 1995-1996 dat daarna in de jaren
1999-2000 en 2000-2001 gefaseerd is herzien (zie studiegids 1999-2000)
Met ingang van 2000-2001 zijn de volgende vakken van omvang veranderd (zie voor
overgangsregeling internet: http://www.rechten.rug.nl) :
IPR (notariëlen) gaat van 5 naar 4 stp (was voorheen IPR)
Pers/Fam(notariëlen) gaat van 4 naar 3 stp (was voorheen Personen- en Familierecht)
Privaatrecht II
gaat van 3 naar 4 stp
Rechtsgeschiedenis II gaat van 5 naar 4 stp
Met ingang van 2000-2001 zijn de volgende vakken/verplichtingen geschrapt en vervangen
door nieuwe vakken (zie voor overgangsregeling internet:
http://www.rechten.rug.nl/dos/info.htm):
72

7 OPLEIDING NOTARIEEL RECHT
Benoemde Contracten
Bestuursrecht C
Huwelijksgoederenrecht
IPR Capita Selecta
Onroerend Goed&Overdr.bel. I en II
Toegepaste Bedrijfseconomie
Vennootschapsrecht&Kapitaalsbelasting
Vrijstellingsregeling / overgangsregeling / adviesprogramma’s
- De hiervoor genoemde veranderingen kunnen in het oude programma worden opgevangen
via een vrijstellingsregeling en een overgangsregeling die op internet is gepubliceerd.
- Om verschillen ten gevolge van wijzigingen in (de omvang van) de verplichte onderdelen en
evt. overgangsregelingen te compenseren, geldt als stelregel dat het totale studieprogramma
(propedeuse + doctoraal) in alle gevallen minimaal 168 studiepunten moet bedragen. Dit
vormt het uitgangspunt bij de vaststelling van de omvang van de keuzeruimte.
1999-2000 afschaffing van het vak Rechtsfilosofie/sociologie
Met ingang van het studiejaar 1999-2000 wordt het vak Rechtsfilosofie/-sociologie (2e trimester,
5 stp) niet meer gegeven. Studenten die dit vak op 31 augustus 1999 nog niet hebben behaald
dienen in plaats daarvan een keuze te maken uit de vakken Inleiding Rechtsfilosofie (2e trim,
4 stp) en Inleiding Rechtssociologie (2e trim, 4 stp).
1999-2000 invoering verplichte scriptie / afschaffing van het vak Rechtsvragen en Akten
Met ingang van het studiejaar 1999-2000 is het vak Rechtsvragen en Akten vervangen door een
scriptie oude stijl van 6 studiepunten. Het vak Rechtsvragen en Akten wordt niet meer
aangeboden. Studenten die reeds zijn geslaagd voor dit vak zijn vrijgesteld van de verplichting
tot het schrijven van een scriptie.
1993-1994 t/m 1996-1997 veranderingen in het notariële programma
Alle overgangsregelingen die het gevolg zijn van veranderingen die in de periode 1-9-1993 t/m
31-8-1997 zijn doorgevoerd zijn opgenomen in de speciale brochure "Overgangsregelingen
1993-1994 t/m 1996-1997". Deze brochure is uitgegeven tezamen met de studiegids 1996-1997
en eventueel nog verkrijgbaar bij de Infobalie.
73

STUDIEGIDS 2002-2003
74

8 OPLEIDING FISCAAL RECHT
8.1 Algemeen
De fiscaal-juridische opleiding leidt studenten op voor al die functies waarin het belastingrecht
een grote rol speelt. De opleiding is zeker niet bedoeld als een loutere beroepsopleiding voor
bijvoorbeeld functies binnen de Rijksbelastingdienst, de belastingadviespraktijk, dan wel de
fiscale afdelingen van ondernemingen. Met het belastingrecht als centraal thema is het doel
van de opleiding juristen te vormen die een brede juridische/financieel/economische bagage
in huis hebben. Met deze bagage blijken afgestudeerden ook buiten de drie genoemde
werkterreinen uitstekend te kunnen functioneren in bijvoorbeeld het bank- en
verzekeringswezen, op beleidsafdelingen van andere departementen dan Financiën, bij andere
overheidslichamen en in werkgevers- en werknemersorganisaties. Daarnaast blijken grote
ondernemingen belangstelling te hebben voor fiscalisten voor de meer algemene functies in
hun bedrijven.
Afgestudeerden in de fiscaal-juridische opleiding die tentamens Strafrecht II/Strafrecht III,
Bestuursrecht C en Burgerlijk Procesrecht I aanvullend hebben afgelegd zijn tevens bevoegd
verklaard aan de voorzitter van de rechtbank schriftelijke inschrijving als advocaat te
verzoeken. (Bestuursrecht B wordt extra aanbevolen.)
Tenslotte biedt de ontwikkeling in de sfeer van de gezondheidszorg en wellicht ook in andere
sectoren van maatschappelijke zorg kansen aan fiscaal-juristen vanwege hun juridische en
financieel-economische kennis in het management van grote organisaties en instellingen een
plaats te vinden.
8.2 Onderwijs- en examenregeling
8.2.1 Onderdelen en studielast 1
Het doctoraalexamen van de fiscaal-juridische opleiding omvat de volgende vakken met de daarbij
vermelde studielast:
Bedrijfseconomie 4 stp Rechtspersonen, personenvennootschappen,
Belastingrecht I 5 stp & kapitaalsbelasting 5 stp
Boekhouden 5 stp Vennootschapsbelasting 7 stp
Fisc.Compt.Verantwoordingen 5 stp Waardering 6 stp
Formeel Belastingrecht 6 stp Werk- en Refereercollege 7 stp
Handelsrecht 6 stp Winst 6 stp
Inkomstenbelasting I en II 9 stp Zakenrecht &Vertegenwoordiging 4 stp
Internationaal Belastingrecht 5 stp Scriptie- fiscaal-juridisch onderwerp 9 stp 2
Omzet- en Overdrachtsbelasting 5 stp
Openbare Financiën 4 stp Overige vakken aanvullen tot 168 stp 3
Privaatrecht II, III en IV 11 stp (= circa 13 studiepunten)
1 In 8.2.1 betreft het de (omvang van de) verplichte onderdelen van het Doctoraal Fiscaal ingevoerd in 2000-
2001. Dit programma geldt voor studenten die de propedeuse ‘99 (inclusief Elementair Belastingrecht) hebben
behaald. Voor studenten die de propedeuse 94-98 (o.a. exclusief Elementair Belastingrecht) hebben behaald
gelden de eisen van het programma ingevoerd in 1995-1996 en gefaseerd herzien in 1999-2000 en 2000-2001.
Voor de overgangsregelingen raadplege men 8.3. Zie in het bijzonder:
- Vennootschapsrecht en Kapitaalsbelasting (4 stp) dat met ingang van 2000-2001 is vervangen door het
vak Personenvennootschappen, Vennootschapsrecht en Kapitaalsbelasting (5 stp) ;
- de verandering van de omvang van het vak Privaatrecht II (2000-2001).
2 Scriptiecollege dringend aangeraden, zie 8.2.3.
3 M.i.v. 1997-1998 kunnen studenten fiscaal recht deelnemen aan een fiscaal keuzevak (practicum): "Fiscale
Studentenrechtbank" (voor inhoud en voorwaarden zie vakomschrijving).
75

STUDIEGIDS 2002-2003
8.2.2 Overige vakken
De overige vakken (hetzij binnen de faculteit, hetzij buiten de faculteit aan een universiteit of
hogeschool geëxamineerd) behoeven vooraf de goedkeuring van de examencommissie. De
examencommissie bepaalt het aantal toe te rekenen studiepunten. In individuele gevallen
behoudt de examencommissie zich het recht voor om af te wijken van bijvoorbeeld de in de
vakomschrijving toegekende studielast (zie ook procedure 5.4). Dit geldt ook voor keuzevakken
binnen de faculteit die elkaar overlappen. Zo krijgt een student fiscaal recht bijvoorbeeld voor
het vak Ondernemingsrecht I (hoofdvak Nederlands Recht) niet 5 studiepunten maar 3
studiepunten vanwege overlap met verplichte onderdelen binnen de opleiding fiscaal recht.
8.2.3 Practica en scriptie
Practicum
Het doctoraalvak Werk- en Refereercollege omvat een practicum in de vorm van verplichte
werkcolleges gedurende 9 weken. De zelfwerkzaamheid van studenten staat voorop, tot
uitdrukking komend in het maken werkstukken en opgaven en deelname aan een computerpracticum.
Scriptie
In 5.3.4 is algemene informatie opgenomen over de eisen waaraan de scriptie moet voldoen
(zie ook hoofdstuk 13). Voor nadere bijzonderheden die van belang zijn in verband met de
planning en duur van de werkzaamheden kan worden verwezen naar 6.3.7. Hetgeen hier wordt
gesteld voor de scriptie binnen de opleiding Nederlands Recht is van overeenkomstige
toepassing op de scriptie van de opleiding fiscaal recht. De faculteit verzorgt drie maal per jaar
een scriptiecollege. Dit college is dringend aanbevolen voor alle studenten.
8.2.4 Eisen onderwijs- en tentamendeelname
Het tentamen Waardering mag pas worden afgelegd nadat de student is geslaagd of
vrijgesteld voor het tentamen Bedrijfseconomie of Boekhouden.
De werkcolleges Fiscaal-comptabele verantwoordingen mogen pas worden gevolgd nadat
de student is geslaagd of vrijgesteld voor het tentamen Boekhouden.
Het tentamen Fiscaal-comptabele verantwoordingen mag pas worden afgelegd na
deelname aan de bij dit vak behorende werkcolleges.
Het tentamen Winst mag pas worden afgelegd nadat de student is geslaagd of vrijgesteld voor
het tentamen Boekhouden.
De tentamens Inkomstenbelasting I en II mogen pas worden afgelegd nadat de student is
geslaagd of vrijgesteld voor het tentamen Belastingrecht I.
Het tentamen Vennootschapsbelasting mag pas worden afgelegd nadat de student is
geslaagd of vrijgesteld voor de tentamens Boekhouden en Belastingrecht I.
De colleges Werk- en Refereercollege mogen pas worden gevolgd nadat de student is
geslaagd of vrijgesteld voor het tentamen Belastingrecht I.
Het tentamen Werk- en Refereercollege mag pas worden afgelegd na deelname aan de bij
dit vak behorende werkcolleges en het bij dit vak behorende computerpracticum.
Activiteiten hieronder begrepen deelname aan colleges en tentamens, verricht in strijd met het
voorgaande, worden geacht niet te hebben plaatsgevonden.
Voor de overige vakken (waaronder het fiscaal-juridische keuzevak Fiscale
Studentenrechtbank of vakken van het onderwijstableau Nederlands Recht) gelden de eisen
die worden vermeld bij de vakomschrijvingen (hoofdstuk 14).
76

8 OPLEIDING FISCAAL RECHT
8.2.5 Tentamenregeling
In hoofdstuk 5 (Doctoraal Algemeen) vindt men informatie over de volgende onderwerpen die
samenhangen met de tentamens: tijdvakken en frequentie tentamens / tentamentijdstippen /
afwijkende tentamenregeling / geldigheidsduur tentamens / beoordeling examen.
8.2.6 Onderwijsprogramma opleiding Fiscaal Recht
De totale studielast van de doctoraalfase bedraagt 126 studiepunten en is als volgt in drie
studiejaren geprogrammeerd.
TWEEDE STUDIEJAAR
trimester 4 (13 pnt) trimester 5 (15 pnt) trimester 6 (14 pnt)
Belastingrecht I 5 Boekhouden 5 Privaatrecht III 3
Bedrijfseconomie 4 Formeel Belastingrecht 6 Omzet-& Overdr. bel. 5
Privaatrecht II 4 Successierecht (fiscaal) 4 Waardering 6
DERDE STUDIEJAAR
trimester 7 (15 pnt) trimester 8 (14 pnt) trimester 9 (14 pnt)
Privaatrecht IV 4 Handelsrecht 6 Inkomstenbelasting II 5
Winst 6 Inkomstenbelasting I 4 Keuzevak 4
Keuzevak 1 5 Zakenrecht C.S. & Vert. 4 Fisc.Compt.Verantw. 5
VIERDE STUDIEJAAR
trimester 10 (14 pnt) trimester 11(14 pnt) trimester 12(13pnt)
Werk& Refereercollege 7 Int. Belastingrecht 5 Scriptie 9
Vennootschapsbelasting 7 Openbare Financiën 4 Keuzevak 4
Rechtsp, Pers. venn. en 5
Kapitaalsbelasting
8.3 Overgangsregeling
2000-2001
Voor studenten die de propedeuse 94-98 (o.a. exclusief Elementair Belastingrecht) hebben
behaald gelden de eisen van het programma ingevoerd in 1995-1996 dat daarna in de jaren
1999-2000 en 2000-2001 gefaseerd is herzien (zie studiegids 1999-2000).
Met ingang van 2000-2001
- verandert Privaatrecht II van omvang. Het vak gaat van 3 naar 4 stp;
- wordt het vak Vennootschapsrecht&Kapitaalsbelasting (4 stp) geschrapt en vervangen door het
5-puntsvak Rechtspersonen, Personenvennootschappen en Kapitaalsbelasting.
Om verschillen ten gevolge van wijzigingen in (de omvang van) de verplichte onderdelen en
evt. overgangsregelingen te compenseren, geldt als stelregel dat het totale studieprogramma
(propedeuse + doctoraal) in alle gevallen minimaal 168 studiepunten moet bedragen. Dit vormt
het uitgangspunt bij de vaststelling van de omvang van de keuzeruimte.
1993-1994 t/m 1996-1997 veranderingen in het programma fiscaal recht
Alle overgangsregelingen die het gevolg zijn van veranderingen die in de periode 1-9-93 t/m
31-8-97 zijn doorgevoerd, zijn opgenomen in de speciale brochure "Overgangsregelingen
1993-1994 t/m 1996-1997". Deze brochure is uitgegeven tezamen met de studiegids 1996-
1997 en eventueel nog verkrijgbaar bij de Infobalie.
1
Sterk aanbevolen: Europees Recht I
77

STUDIEGIDS 2002-2003
78

9 OPLEIDING JURIDISCHE BESTUURSWETENSCHAPPEN
9.1 Algemeen
Algemene aard en doelstelling
Deze opleiding heeft als centraal aandachtsveld de organisatie en het functioneren van het
Nederlandse openbaar bestuur in wisselwerking met de samenleving. De overheid en haar
maatschappelijke omgeving worden in de drie-jarige doctoraalfase bestudeerd vanuit twee
invalshoeken: een rechtswetenschappelijke en een sociaal-wetenschappelijke. De opleiding
is toegesneden op adviserende en leidinggevende functies in en rond het openbaar bestuur.
De opleiding biedt een goede voorbereiding op de landelijke tweede fase opleiding tot
bestuurskundig of beleidswetenschappelijk onderzoeker.
De opleiding biedt de aankomend bestuurskundige mogelijkheden voor de ontwikkeling van
praktische vaardigheden. De bijdrage van de bestuurskundige aan het functioneren van het
openbaar bestuur krijgt voor een belangrijk deel gestalte in het geven van adviezen en het
helder presenteren van argumenten voor en tegen bepaalde oplossingen van problemen. In
afzonderlijke onderdelen van het curriculum wordt derhalve expliciet aandacht besteed aan:
communicatieve vaardigheden in woord en geschrift; het interpreteren en analyseren van
mondelinge en schriftelijke informatie; grondige kennis van formele instituties, procedures en
administratieve gewoonten; en aspecten van beheer en management.
Er is ook een bijzonder programma voor afgestudeerden aan een HBO (heao-bestuurskunde).
Zie hiervoor hoofdstuk 11 van de studiegids.
De opleiding kent een duale variant. Zie hiervoor de speciale brochure Duale opleidingen die
bij de Infobalie verkrijgbaar is en op www.rechten.rug.nl
9.1.1 Toelichting op de onderdelen en uitgangspunten
Binnen een juridische faculteit ligt het voor de hand om bij de bestudering van de overheid te
beginnen met de formele structuur, procedures en normstellingen zoals deze zijn neergelegd
in het staats- en bestuursrecht. Het optreden van de overheid is in belangrijke mate gebaseerd
op en gebonden aan het recht. Door middel van wetgeving en beleidsvorming brengt de
overheid ook zelf veranderingen aan in het geldend recht. De verhoudingen tussen burgers en
overheden en tussen overheden onderling zijn te beschouwen als rechtsbetrekkingen.
De rechtswetenschappelijke basisvakken van de opleiding zijn: staatsrecht en bestuursrecht.
Beide vakken geven een beeld van de formele structuur en de voorgeschreven
procedures die aan het optreden van de overheid ten grondslag (behoren te) liggen. In beide
vakken - maar ook in het vak rechtsfilosofie - wordt ingegaan op normen waaraan het
functioneren van het bestuur kan worden getoetst, zoals de algemene beginselen van
behoorlijk bestuur, vereisten van de democratische rechtsstaat en grondrechten zoals
opgenomen in internationale verdragen.
Het tweede uitgangspunt van de opleiding is dat een goed begrip van de overheid tevens een
sociaal-wetenschappelijke invalshoek vereist. Het feitelijk optreden van de overheid vormt
immers de uitkomst van een vaak veelomvattend proces van collectieve besluitvorming. Het
recht speelt daarin een rol. Maar het recht is slechts één aspect. Deze besluitvorming heeft
veelal een grillig verloop en de gevolgen ervan zijn vaak moeilijk te voorzien. Vele actoren en
factoren oefenen invloed uit op deze beleidsprocessen. Toch zijn er vaak op wat algemener
niveau opvallende regelmatigheden, die zich lenen voor wetenschappelijk onderzoek en
theorievorming. In de opleiding zijn derhalve vier sociaal-wetenschappelijke basisvakken
opgenomen, die zich nadrukkelijk bezighouden met aspecten van collectieve besluitvorming:
politicologie, openbare financiën, organisatietheorie en rechtssociologie. De politicologie
houdt zich onder meer bezig met maatschappelijke conflicten en consensusvorming over de
79

STUDIEGIDS 2002-2003
inhoud van het overheidsbeleid: wie krijgt wat, hoe en waarom In het vak Openbare
Financiën wordt ingegaan op de voorbereiding, vaststelling, uitvoering en verantwoording van
de begroting: hoe worden de lasten en lusten verdeeld Organisatietheorie richt zich onder
andere op processen van taakverdeling, specialisatie en coördinatie binnen formele
organisaties: welke gevolgen hebben specialisatie en bundeling van inspanning voor de
uitwisseling van informatie, de besluitvorming en de motivatie om bij te dragen aan de
doeleinden van de organisatie De rechtssociologie bestudeert onder meer de
maatschappelijke effectiviteit van het recht: welke maatschappelijke opvattingen en
mechanismen ondersteunen of belemmeren de naleving en het gebruik van door de overheid
gestelde normen en aanspraken Vertrekkend vanuit verschillende invalshoeken verschaffen
deze vier basis-vakken de aankomend bestuurskundige begrippen en theorieën waarmee het
feitelijk functioneren van de overheid en de daaruit voortvloeiende maatschappelijke effecten
kunnen worden beschreven en geanalyseerd. Tot de sociaal-wetenschappelijke invalshoek
kunnen ook gerekend worden de vakken Methoden Sociale Wetenschappen I en II, die een
inleiding bieden in de methoden en technieken van sociaal wetenschappelijk onderzoek.
Het derde uitgangspunt is dat deze waaier van vier sociaal-wetenschappelijke en twee
rechtswetenschappelijke benaderingen van één en hetzelfde object - het openbaar bestuur -
vraagt om een praktisch gerichte integratie. Deze integratie wordt nagestreefd door middel van
de vier bestuurskundige kernvakken, de stage en de afstudeeropdracht.
De bestuurskundige kernvakken
De Inleiding Bestuurskunde biedt een brede inleiding tot de kernthema's van de bestuurskunde.
Het gaat daarbij vooral om een integratie van de politicologische en sociologische
benadering van de overheid. Centrale begrippen zijn: samenwerking en organisatie, macht en
conflict, democratie en politiek, en recht en beleid. Beleidswetenschap is een
gespecialiseerde inleiding in een beperkt maar centraal deel van de bestuurskunde: de
beleidsvoering. De beleidswetenschap (beleidsanalyse) heeft een duidelijke verwantschap met
de vakken economie en methoden van sociaal-wetenschappelijk onderzoek.
Het vak leent zich voor het oefenen van beleidsanalytische vaardigheden (zoals: doelbomen,
beleidsontwikkeling, kosten-baten analyse, beleidsevaluatie en analyseren van beleidstheorieën).
Het kent naast hoorcolleges ook werkgroepen. In het vak Bestuurlijke Organisatie
worden de volgende onderwerpen behandeld: intergouvernementele betrekkingen, politiekambtelijke
verhoudingen en implementatie-onderzoek. Het gaat hier om een voortbouwend
vak, dat de nodige kennis veronderstelt van organisatie-sociologische, beleidswetenschappelijke
en politicologische begrippen en theorieën, die in dit vak verder geïntegreerd worden
behandeld. Het vak bestuurlijke organisatie probeert ook tot een integratie te komen met
onderdelen uit de vakken Bestuursrecht A, B en C. Het Leeronderzoek Bestuurskunde bouwt
voort op eerdere vakken - met name op methoden van sociaal-wetenschappelijk onderzoek,
de bestuursrechtelijke basisvakken en de drie reeds besproken bestuurskundige kernvakken.
Het vak is gericht op diverse leerdoelen. Het gaat om een eerste kennismaking met de praktijk
van het openbaar bestuur door middel van interviews en documentenstudie. Het is een
oefening in het zelfstandig hanteren van bestuurskundige begrippen en sociaalwetenschappelijke
methoden. En het is een oefening in het opzetten en schrijven van een
rapport.
80

9.2 Onderwijs- en Examenregeling
9.2.1 Onderdelen en studielast 1
9 OPLEIDING JURIDISCHE BESTUURSWETENSCHAPPEN
Het doctoraalexamen van de juridische bestuurswetenschappelijke opleiding omvat de
volgende vakken met de daarbij vermelde studielast:
Afstudeeropdracht (14 stp) Openbare Financiën I (4 stp)
Beleidswetenschap (5 stp) Organisatietheorie (4 stp)
Bestuurlijke Organisatie (5 stp) Politicologie I (3 stp)
Bestuursrecht B en C (7 stp) Privaatrecht II en III (7 stp)
Europees Recht I/European Law (5 stp) Rechtseconomie (4 stp)
Inleiding Bestuurskunde (5 stp) Politicologie II of Rechtsfilosofie II (5 stp)
Inleiding Rechtsfilosofie (4 stp) Staatsrecht II (5 stp
Inleiding Rechtssociologie (4 stp) Stage (11 stp)
Leeronderzoek A en B (7 stp) Overige vakken aanvullen tot (168 stp)
Mat.Bestuursrecht of Wetgeving (5 stp) (ca.15 -17 studiepunten)
Methoden Soc. Wetenschap I & II (7 stp)
9.2.2 Overige vakken (keuzevakken)
De keuze van de overige vakken behoeft goedkeuring van de Examencommissie. In geval een
vak is gekozen dat buiten de faculteit aan een universiteit of hogeschool wordt geëxamineerd,
bepaalt de Examencommissie het aantal daaraan toe te rekenen studiepunten. In individuele
gevallen behoudt de examencommissie zich het recht voor om af te wijken van bijvoorbeeld
de in de vakomschrijving toegekende studielast (zie ook procedure 5.4). Een algemeen
vormend vak kan als niet-juridisch vak in het programma worden opgenomen.
Van de overblijvende keuzeruimte dient een evenredig deel gevuld te worden met juridische
en niet-juridische vakken.
Toelichting
De omvang van de keuzeruimte is variabel, omdat de omvang van sommige verplichte
onderdelen kan verschillen. De totale omvang van de keuzeruimte dient zodanig te zijn, dat het
totale studieprogramma (inclusief propedeuse) op minimaal 168 studiepunten uitkomt.
Van de overblijvende keuzeruimte van ca. 16 studiepunten dient een evenredig deel gevuld
te worden met juridische en niet-juridische vakken.
Als handreiking bij het samenstellen van een inhoudelijk samenhangend pakket keuzevakken
is een keuzevakkenlijst ontwikkeld met differentiaties gericht op vier beleidsterreinen, namelijk:
- ruimtelijke ordening
- milieu
- sociaal beleid
1 In 9.2.1 betreft het de (omvang van de) verplichte onderdelen van het Doctoraal Juridische
Bestuurswetenschappen ingevoerd in 2000-2001. Dit programma geldt voor studenten die de propedeuse ‘99
(inclusief Elementair Belastingrecht) hebben behaald. Voor studenten die de propedeuse 94-98 (o.a. exclusief
Elementair Belastingrecht) hebben behaald gelden de eisen van het programma ingevoerd in 1995-1996 en
gefaseerd herzien in 1999-2000 en 2000-2001. Voor de overgangsregelingen raadplege men 9.3. Zie in het
bijzonder:
- de verandering van de omvang m.i.v. 2000-2001 van de vakken Bestuursrecht B en C, MSW II, Privaatrecht
II, Politicologie II, en Rechtseconomie;
- de afschaffing van het vak Rechtsfilosofie/sociologie en invoering van de verplichte vakken Inleiding
Rechtsfilosofie en Inleiding Rechtssociologie (1999-2000);
- de invoering van de keuzemogelijkheid Rechtsfilosofie II/Politicologie II (1999-2000).
81

STUDIEGIDS 2002-2003
- binnenlands bestuur.
Deze lijst is verkrijgbaar bij het het vakgroepssecretariaat van de vakgroep Bestuursrecht/Bestuurskunde.
9.2.2.1 Goedkeuringsvereisten overige vakken (inclusief stage en afstudeeropdracht)
Voor de keuzevakken, maar ook voor de stage en de afstudeeropdracht (zie 9.2.3) geldt het
vereiste van goedkeuring vooraf door de examencommissie voor de opleiding juridische
bestuurswetenschappen. Met het oog daarop zijn aanwijzingen uitgewerkt in een brochure,
getiteld "Regelingen Juridische Bestuurswetenschappelijke Opleiding", die daarnaast verdere
inhoudelijke en praktische informatie bevat. Deze brochure is verkrijgbaar bij de
vakgroepssecretaresse van de vakgroep Bestuursrecht en Bestuurskunde.
Goedkeuringsvereisten van vakken buiten de faculteit
Keuzevakken dienen te voldoen aan de normen betreffende studiebelasting zoals die in het
studieprogramma staan vermeld. Voor wat betreft keuzevakken van buiten de juridische
faculteit van de RUG dient dit te worden aangetoond, ook als het desbetreffende vak in de
differentiatieregeling is opgenomen (er kunnen wijzigingen optreden). Met het oog op goedkeuring
dient U nadere gegevens te verschaffen (zie verder "Regelingen JBW").
Goedkeuring Wetgeving of Materieel Bestuursrecht niet nodig
De keuze uit de vakken Wetgeving en Materieel Bestuursrecht behoeft geen goedkeuring. Wel
dient men zich voor deze vakken aan te melden volgens de inschrijfprocedure die geldt voor
de praktische vakken Nederlands Recht (voor de beschrijving zie 3.2.5).
9.2.3 Practica
De volgende doctoraalonderdelen omvatten een practicum in de hierna aangegeven vorm en
van de hierna vermelde omvang:
a. Wetgeving/Materieel Bestuursrecht: werkcollege gedurende 9 weken, waarbij regelmatig werkstukken
moeten worden ingeleverd.
b. Leeronderzoek A en B: 2 uur projectgroep met verplichte aanwezigheid gedurende 9 weken, waarbij
een reeks van opeenvolgende werkstukken ingeleverd moet worden.
c. Stage van 2 maanden.
d. Afstudeeropdracht: een practicum bestaande uit een onderzoeksopdracht en een scriptie.
Met betrekking tot de onderdelen a, b en d, kan het met voldoende resultaat deelnemen aan
de vakken gelden als het behalen van het tentamen.
Toelichting stage en afstudeeropdracht
Het algemene doel van de stage (11 pnt) is de student kennis te laten maken met een
bestuurlijke praktijksituatie, en met werkzaamheden die aansluiten bij de gevolgde opleiding.
De opdracht van de afstudeeropdracht (14 pnt) - waarmee de studie wordt afgerond - is
bedoeld als een oefening in het toepassen van de tijdens de studie verworven kennis en
vaardigheden bij de behandeling van een bestuurskundige probleemstelling.
9.2.4 Eisen onderwijs- en tentamendeelname
Om deel te kunnen nemen aan het Leeronderzoek A en B dient de student geslaagd te zijn
voor de vakken Methoden Sociale Wetenschap I en Inleiding Bestuurskunde.
De student mag pas beginnen met de stage en de afstudeeropdracht, indien de
examencommissie op een daartoe strekkend verzoek van de student toestemming heeft
82

9 OPLEIDING JURIDISCHE BESTUURSWETENSCHAPPEN
verleend. De examencommissie beoordeelt of het in het verzoek vervatte voorstel een
adequate studieprestatie in het vooruitzicht stelt, en voorts of is voldaan aan de hierna te
noemen voorwaarden (De examencommissie wijst een begeleider aan. De examencommissie
doet schriftelijk mededeling van haar besluit).
De stage kan niet eerder worden gelopen dan nadat is voldaan aan de volgende voorwaarden:
- de verplichte tentamens in het bestuursrecht en de bestuurskunde zijn met goed gevolg
afgelegd;
- de voor de periode na de stage resterende tentamenlast omvat niet meer dan 14
studiepunten.
De afstudeeropdracht kan niet eerder worden uitgevoerd dan nadat de stage met goed
gevolg is voltooid. Driemaal per jaar verzorgt de faculteit een scriptiecollege. Het volgen van
dit college wordt dringend aanbevolen.
Activiteiten, die de student in strijd met het voorgaande verricht, worden geacht niet te hebben
plaatsgevonden.
Voor de overige verplichte vakken (zie onderwijstableau Nederlands Recht) gelden de eisen
die worden vermeld bij de vakomschrijvingen (hoofdstuk 14).
9.2.5 Tentamenregeling
In hoofdstuk 5 (Doctoraal Algemeen) vindt men informatie over de volgende onderwerpen die
samenhangen met de tentamens:
Tijdvakken en frequentie tentamens / tentamentijdstippen / afwijkende tentamenregeling /
geldigheidsduur tentamens / beoordeling doctoraalexamen.
9.2.6 Onderwijsprogramma Opleiding Juridische Bestuurswetenschappen
De totale studielast van de doctoraalfase bedraagt 126 studiepunten en is als volgt in drie
studiejaren geprogrammeerd.
TWEEDE STUDIEJAAR
trimester 4 (13 pnt) trimester 5 (15 pnt) trimester 6 (15 pnt)
Inleiding Bestuurskunde 5 Bestuursrecht C 3 Organisatietheorie 4
Bestuursrecht B 4 Beleidswetenschap 5 MSW II 4
Privaatrecht II 4 MSW I 3 Privaatrecht III 3
Inl. Rechtsfilosofie 4 Rechtseconomie 4
DERDE STUDIEJAAR
trimester 7 (15 pnt) trimester 8 (14 pnt) trimester 9 (14 pnt)
Bestuurlijke Organisatie 5 Inl. Rechtssociologie 4 Leeronderzoek B 4
Europees Recht I 5 Leeronderzoek A 3 Wetgeving of keuzevak 5
Staatsrecht II 5 Openbare Financiën 4 Rechtsfilosofie II of
Politicologie I 3 Politicologie II 5
VIERDE STUDIEJAAR
trimester 10 (14 pnt) trimester 11 (12 pnt) trimester 12 (14 pnt)
Stage 11 Mat.Bestuursrecht of 5 Afstudeeropdracht 14
een keuzevak
Keuzevak 3 Keuzevakken 7
83

STUDIEGIDS 2002-2003
9.3 Overgangsregelingen
9.3.1 Veranderingen 1999-2000 en 2000-2001
Voor studenten die de propedeuse 94-98 (o.a. exclusief Elementair Belastingrecht) hebben
behaald gelden de eisen van het programma ingevoerd in 1995-1996 en gefaseerd herzien in
1999-2000 en 2000-2001.
1999-2000
In 1999-2000 zijn de volgende veranderingen ingevoerd:
- de afschaffing van het vak Rechtsfilosofie/sociologie en invoering van de verplichte vakken
Inleiding Rechtsfilosofie en Inleiding Rechtssociologie (1999-2000);
- de invoering van de keuzemogelijkheid Rechtsfilosofie II / Politicologie II (1999-2000).
Voor de overgangsregeling kan worden verwezen naar 9.3.2 studiegids 1999-2000.
2000-2001
Met ingang van 2000-2001 veranderen de volgende vakken van omvang:
Bestuursrecht B gaat van 3 naar 4 stp Politicologie II gaat van 3 naar 5 stp
Privaatrecht II gaat van 3 naar 4 stp MSW II gaat van 5 naar 4 stp
Bestuursrecht C gaat van 4 naar 3 stp Rechtseconomie gaat van 5 naar 4 stp
Om verschillen ten gevolge van wijzigingen in (de omvang van) de verplichte onderdelen en
evt. overgangsregelingen te compenseren, geldt als stelregel dat het totale studieprogramma
(propedeuse + doctoraal) in alle gevallen minimaal 168 studiepunten moet bedragen. Dit vormt
het uitgangspunt bij de vaststelling van de omvang van de keuzeruimte.
9.3.2 1993-1997
Alle overgangsregelingen die het gevolg zijn van veranderingen die in de periode 1-9-93 t/m
31-8-97 zijn doorgevoerd, zijn opgenomen in de speciale brochure Övergangsregelingen 1993-
1994 t/m 1996/1997". Deze brochure is uitgegeven tezamen met de studiegids 1996-1997 en
eventueel nog verkrijgbaar bij de Infobalie.
9.4 Bibliotheek, tijdschriften en beroepsverenigingen
De bibliotheek van het Juridisch Instituut heeft een aantal bestuurswetenschappelijke boeken
en tijdschriften in haar collectie. Buiten het instituut moeten met name de UB en de bibliotheek
van het Sociologisch Instituut (Grote Kruisstraat) worden genoemd.
Studenten wordt aangeraden regelmatig met name een aantal vaktijdschriften in te zien,
zoals: Beleid en Maatschappij, Beleidswetenschap, Bestuurswetenschappen, Openbaar
Bestuur, Facta, Public Administration Review, Die Verwaltung, Acta Politica, Openbare
Uitgaven. Daarnaast kan worden genoemd: Binnenlands Bestuur en de Nederlandse
Gemeente (wekelijks), en Bestuur (maandelijks).
Het verdient aanbeveling, student-lid te worden van tenminste één beroepsvereniging. Het
meest voor de hand ligt de Vereniging voor Bestuurskunde (Secretariaat: mw. J.A.M. van
Rooyen, SISWO, Plantage Muidergracht 4, 1018 TV Amsterdam). De kosten bedragen 26,-
Leden ontvangen gratis het tijdschrift Bestuurskunde (8x) en jaarlijks een congresbundel. Zij
kunnen voorts tegen gereduceerd tarief deelnemen aan halfjaarlijkse studiedagen en de
jaarlijkse tweedaagse conferentie.
84

10 OPLEIDING INTERNATIONAAL EN EUROPEES RECHT
10.1 Algemeen
De opleiding Internationaal en Europees Recht is bedoeld voor studenten die niet werkzaam
willen zijn in de advocatuur of bij de rechterlijke macht, maar een werkkring zoeken met een
internationale inhoud. Dit kan een functie zijn bij een internationale organisatie of een
internationaal bedrijf, het kan ook een internationaal georiënteerde werkkring binnen Nederland
zijn.
Het juridische deel van het programma omvat ten minste alle hoofdvakken van het
Nederlandse Recht, en voorts Europees Recht en Internationaal Recht. Het niet-juridische deel
omvat internationale betrekkingen, waaronder mede begrepen oorlog en vrede, internationale
besluitvorming en Europese integratie, internationale economische betrekkingen en Engels of
Frans.
De student kan een stage in het studieprogramma opnemen en er is een keuze uit een variëteit
aan keuzevakken.
De opleiding combineert het zgn. publiekrecht en het privaatrecht, omdat de publieke en de
private sector in de praktijk veel raakvlakken hebben, met name in Europees kader. Bovendien
vergroot deze opzet de mogelijkheden voor een beroepskeuze.
De opleiding is opgezet tezamen met de opleiding Internationale Organisaties aan de Faculteit
Letteren, maar zij biedt voor het merendeel juridische vakken en geeft recht op de titel meester
in de rechten.
Studenten die voor deze opleiding kiezen moeten duidelijk gemotiveerd zijn. Er is een
toenemende behoefte aan academici met internationale deskundigheid, maar aan kandidaten
voor internationale functies worden in het algemeen duidelijke eisen gesteld wat betreft
studieresultaten en persoonlijke capaciteiten.
10.2 Onderwijs- en examenregeling
10.2.1 Onderdelen en studielast 1
Het doctoraalexamen van de opleiding Internationaal en Europees Recht omvat de volgende
onderdelen met de daarbij vermelde studielast:
1 In 10.2.1 betreft het de (omvang van de) verplichte onderdelen van het Doctoraal Internationaal en Europees
Recht ingevoerd in 2000-2001. Dit programma geldt voor studenten die de propedeuse ‘99 (inclusief Elementair
Belastingrecht) hebben behaald. Voor studenten die de propedeuse 94-98 (o.a. exclusief Elementair Belastingrecht)
hebben behaald gelden de eisen van het programma ingevoerd in 1995-1996 en herzien in 2000-2001. Voor de
overgangsregelingen raadplege men 10.3 Zie in het bijzonder de verandering van de omvang m.i.v. 2000-2001
van de vakken Bestuursrecht B, Colloquium, Privaatrecht II, Rechtseconomie en de scriptie.
85

STUDIEGIDS 2002-2003
Besluitvormingsprocessen in de EU 4 stp Transf. and Integration in Europe 1
Bestuursrecht B 4 stp Staatsrecht II 5 stp
Colloquium 3 stp Substantive EC Law 4 stp
Europees recht I en II 9 stp Taal (Engels of Frans1 2 12 stp
Handelsrecht 6 stp International Law I en II 10 stp
Inleiding Geschiedenis I en II 2 8 stp (= Volkenrecht I en II) 10 stp
Internat. Economische Betrekkingen 3 10 stp War & Peace I of II 4 stp
Internationaal Privaatrecht 5 stp (= Wet. Oorlog & Vrede I of II)
Privaatrecht II, III en IV 11 stp Optioneel verplicht vak 4 5 stp
Rechtseconomie 4 stp (zie OER, art. 13 lid 1 en 2)
Scriptie 9 stp 5 Overige vakken aanvullen tot
Sociology of Int. Relations of 4 stp 168 stp (ca. 9 stp)
10.2.2 Overige vakken 6
De overige vakken (hetzij binnen de faculteit, hetzij buiten de faculteit aan een universiteit of
hogeschool geëxamineerd) behoeven vooraf de goedkeuring van de examencommissie. De
examencommissie bepaalt het aantal toe te rekenen studiepunten. Deze vakken dienen
internationaal georiënteerd te zijn. Een algemeen vormend vak kan als niet-juridisch vak in
het programma worden opgenomen. In individuele gevallen behoudt de examencommissie
zich het recht voor om af te wijken van bijvoorbeeld de in de vakomschrijving toegekende
studielast (zie ook procedure 5.4). Dit geldt ook voor keuzevakken binnen de faculteit die
elkaar overlappen.
ADVIESPAKKETTEN INTERNATIONAAL EN EUROPEES RECHT
Met ingang van het studiejaar 2000-2001 kunnen studenten voor de invulling van hun
keuzevakkenpakket gebruik maken van onderstaande adviespakketten. De pakketten zijn niet
verplicht en het staat dus iedere student vrij een andere invulling te geven aan het
keuzevakkenpakket. Studenten kunnen door het volgen van een adviespakket een zeker
accent aanbrengen binnen hun opleiding.
De pakketten voldoen aan de eisen die door de Examencommissie worden gesteld aan de
keuzevakken Internationaal en Europees Recht:
1 Studenten die het vak SIB II reeds hebben behaald kunnen niet deelnemen aan het vak Transformation and
Integration in Europe.
2 Deze vakken worden verzorgd door de Faculteit der Letteren (voor alle vakinformatie zie Brochure Ïnformatie
niet-rechtenvakken Internationaal Recht”, verkrijgbaar bij de Infobalie aan het begin van het studiejaar).
3 Deze vakken worden verzorgd door de Faculteit der Economische Wetenschappen (voor alle vakinformatie
zie brochure genoemd in noot 2).
4
Hiervoor kan een keuze worden gemaakt uit de volgende vakken: Ondernemingsrecht I, Kartelrecht, Belastingrecht I,
Special Topics in Euripean Law, European Environmental Law, grondrechten, Refugee and Asylum Law, Intellectuele
Eigendom, Anglo-Amerikaans Recht.
4 Scriptiecollege dringend aanbevolen, zie 10.2.6.
5 In 10.2.1 betreft het de (omvang van de) verplichte onderdelen van het Doctoraal Internationaal en Europees
Recht ingevoerd in 2000-2001. Dit programma geldt voor studenten die de propedeuse ‘99 (inclusief Elementair
Belastingrecht) hebben behaald. Voor studenten die de propedeuse 94-98 (o.a. exclusief Elementair
Belastingrecht) hebben behaald gelden de eisen van het programma ingevoerd in 1995-1996 en herzien in
2000-2001. Voor de overgangsregelingen raadplege men 10.3 Zie in het bijzonder de verandering van de
omvang m.i.v. 2000-2001 van de vakken Bestuursrecht B, Colloquium, Privaatrecht II, Rechtseconomie, en de
scriptie.
86

- twee van de drie vakken moeten juridisch zijn;
- alle keuzevakken moeten internationaal georiënteerd zijn.
10 OPLEIDING INTERNATIONAAL EN EUROPEES RECHT
Ook de adviespakketten moeten zoals te doen gebruikelijk voor goedkeuring worden
voorgelegd aan de Examencommissie.
Er zijn drie adviespakketten samengesteld: Europees Recht, Internationaal Recht en
Bedrijfsrecht.
De adviespakketten zien er als volgt uit:
1. Specialisatietraject Europees Recht
Special Topics in Eur. Comm. Law
Europees Privaatrecht
European Labour Law
Practicum Europees Vennootschapsrecht
European Environmental Law
Practicum European Constitutions and
Constitutional Law
Anglo-Amerikaans Recht
Inleiding in de Rechtsvergelijking
Economics of Regulation
Rechtsvergelijking Strafprocesrecht
Duits recht/Duitse rechtstaal
Introduction to French Law
Internationaal Burgerlijk Procesrecht
Europees Sociaal Zekerheidsrecht
Kleine scriptie Europees recht
Stage Europees recht
Staats- en Bestuursrecht in communautair
perspectief
Kartelrecht
Vreemdelingenrecht
Inleiding Rechtstheorie
Grondrechten
Refugee and Asylum Law
Een algemeen vormend vak
2. Internationaal Recht
Grondrechten
Kartelrecht
Internationaal Strafrecht
International Environmental Law
Practicum American Government
Anglo-Amerikaans Recht
Economics of Regulation
Inleiding in de Rechtsvergelijking
Rechtsvergelijking Strafprocesrecht
Duits Recht/Duitse Rechtstaal
Introduction to French Law
Mensenrechten
Internationaal Burgerlijk Procesrecht
Vervoersrecht en Handelskoop
Luchtrecht
Zeerecht
Kleine scriptie Internationaal Recht
Stage Internationaal Recht
Internationaal Belastingrecht
Bestuursrecht C.S.
Vreemdelingenrecht
Inleiding Rechtstheorie (Int. variant)
Refugee and Asylum Law
De eerste wereldoorlog en het aanzien van de
twintigste eeuw
Een algemeen vormend vak
3. Bedrijfsrecht
Kartelrecht
Intellectuele eigendom
Ondernemingsrecht I
Practicum Europees Vennootschapsrecht
European Environmental Law
Internationaal Burgerlijk Procesrecht
Anglo-Amerikaans Recht
Economics of Regulation
Inleiding in de Rechtsvergelijking
Duits Recht/Duitse Rechtstaal
Introduction to French Law
Intenationaal Belastingrecht
Vervoersrecht en Handelskoop
Luchtrecht
Zeerecht
European Labour Law
Europees Socialezekerheidsrecht
Kleine scriptie Internationaal Bedrijfsrecht
Stage Internationaal Bedrijfsrecht
Een algemeen vormend vak
Met nadruk wordt er op gewezen dat basisdoctoraalvakken niet als keuzevak gekozen kunnen
worden!
NB Een adviespakket levert geen aantekening of iets dergelijks op bul/cijferlijst op!
87

STUDIEGIDS 2002-2003
10.2.3 Practica
De volgende vakken van het doctoraalexamen omvatten een practicum in de hierna
aangegeven vorm en van de hierna vermelde omvang:
a. Taal, een practicum in de vorm van verplichte werkcolleges gedurende 11 weken, waarbij actieve
deelname noodzakelijk is. Regelmatig moeten opdrachten ingeleverd worden. Het practicum wordt
afgesloten met een schriftelijk tentamen.
b. Inleiding Geschiedenis I en II: practica in de vorm van verplichte colleges gedurende 11 weken.
De student dient een aantal excerpten in te leveren. De vakken worden afgesloten met een
tentamen.
c. Werkcollege Internationaal Economische Betrekkingen: een practicum in de vorm van verplichte
werkcolleges gedurende 11 weken. De student dient een werkstuk in te leveren. Het vak wordt
afgesloten met een schriftelijk tentamen.
d. Besluitvormingsprocessen in de Europese Unie: een practicum in de vorm van verplichte colleges
gedurende 9 weken waarbij actieve deelname van de student wordt verlangd. Het vak wordt
afgesloten met een schriftelijk tentamen.
e. Colloquium: een practicum in de vorm van een verplichte bijeenkomst van één uur per student,
waarbij een zelfgeschreven werkstuk met stellingen tegenover collegastudenten moet worden
verdedigd.
10.2.4 Eisen onderwijs- en tentamendeelname
Aan de werkgroep Internationale Economische Betrekkingen kan pas worden
deelgenomen als men geslaagd is voor de Inleiding Internationale Economische Betrekkingen.
Aan de tentamens Europees Recht II en Materieel Europees Recht kan pas worden
deelgenomen als men geslaagd is voor het tentamen Europees Recht I (European Law) .
Activiteiten, hieronder begrepen deelname aan colleges en tentamens, verricht in strijd met het
voorgaande, worden geacht niet te hebben plaatsgevonden.
Voor de overige vakken (zie onderwijstableau Nederlands recht) gelden de eisen die worden
vermeld bij de vakomschrijvingen (hoofdstuk 14).
Brochure "Informatie over niet-rechtenvakken Internationaal Recht"
Aan het begin van het studiejaar is bij de Infobalie een aparte brochure verkrijgbaar met:
- Alle vakomschrijvingen van de Internationaal Recht-vakken die worden verzorgd door de Faculteit
der Letteren en de Faculteit der Economische Wetenschappen;
- Informatie over vereiste voorvakken voor de bovengenoemde vakken;
- Informatie over allerlei praktische zaken die bij deze faculteiten anders zijn geregeld, zoals:
* trimesterindeling;
* tentameninschrijving;
* inschrijving voor colleges etc.
10.2.5 Tentamenregeling
In hoofdstuk 5 (Doctoraal Algemeen) vindt men informatie over de volgende onderwerpen die
samenhangen met de tentamens: tijdvakken en frequentie tentamens / tentamentijdstippen / afwijkende
tentamenregeling / geldigheidsduur tentamens / beoordeling examen.
Onderdelen Economische- en Letterenfaculteit
Informatie bij: Economie - Drs. A.R. Gigengack, tel. 363 3633
(Secr. Bureau Onderwijs en Examens, tel. 363 3730)
Letteren - Secretariaat, tel. 363 7254
10.2.6 Stage en scriptie
Stage
De stage wordt gelopen bij een bedrijf, instelling of organisatie in binnen- of buitenland.
Het is zaak tijdig aan de voorbereiding van de stage te beginnen. Immers, naast het zoeken
van een stageplaats, moet tijdig contact met de stagegever worden opgenomen, teneinde het
stageproject te definiëren, faciliteiten in logistieke zin te regelen, eventuele formulieren op tijd
in
88

10 OPLEIDING INTERNATIONAAL EN EUROPEES RECHT
te dienen en, waar nodig, een mogelijk financiële ondersteuning met behulp van de Faculteit
zeker te stellen. Onderschat deze organisatorische voorbereidingen en de tijd daarmee
gemoeid niet. Indien studenten willen beginnen met de voorbereidingen van de stage dienen
zij contact op te nemen met de stagecoördinator van Internationaal en Europees Recht. Men
dient er rekening mee te houden dat het aantal beschikbare stageplaatsen beperkt is. Veelal
zal de student aangewezen zijn op het zelf vinden van een stageplaats, waarbij de
stagecoördinator van Internationaal en Europees Recht eventueel behulpzaam kan zijn. Heeft
men een mogelijke stageplaats gevonden, dan dient men voor goedkeuring contact op te
nemen met de stagecoördinator. Voor de stage Internationaal recht worden 5 of 10
studiepunten toegekend.
Voor de procedure rond het stageverslag en de honerering van de stage zij verwezen naar
hoofdstuk 13 (Stagecoördinator Internationaal en Europees Recht: Dr. Th.J.G. van den
Hoogen, Vakgroep Rechtstheorie).
Studenten die ook een periode in het buitenland willen studeren, dienen er rekening mee te houden, dat
men slechts éénmaal in aanmerking komt voor een vergoeding op grond van de regeling vergoeding
studiekosten voor studie of stage (zie hoofdstuk 13)
Scriptie
In 5.3.4 is algemene informatie opgenomen over de eisen waaraan de scriptie moet voldoen (zie ook
hoofdstuk 13). Voor nadere bijzonderheden die van belang zijn in verband met de planning en duur van
de werkzaamheden kan worden verwezen naar 6.3.7. Hetgeen hier wordt gesteld voor de scriptie binnen
de opleiding Nederlands Recht is van overeenkomstige toepassing op de scriptie van de opleidiing
Internationaal en Europees Recht. De faculteit verzorgt drie maal per jaar een scriptiecollege. Dit college
wordt dringend aanbevolen voor alle studenten.
De scriptie dient geschreven te worden op het gebied van Volkenrecht, Europees Recht, Sociologie der
Internationale Betrekkingen of (Internationale) Politicologie. Nota bene: Studenten die eveneens in een
andere opleiding (bv. Nederlands Recht) willen afstuderen, dienen ook voor die richting een scriptie te
schrijven.
10.2.7 Onderwijsprogramma Internationaal en Europees Recht
De totale studielast van de doctoraalfase bedraagt 126 studiepunten en is als volgt in drie studiejaren
geprogrammeerd.
TWEEDE STUDIEJAAR
trimester 4 (13 pnt) trimester 5 (14 pnt) trimester 6 (14 pnt)
Europees Recht I 5 Colloquium 3 Privaatrecht III 3
Privaatrecht II 4 Inleiding Geschiedenis II 4 Rechtseconomie 4
Inleiding Geschiedenis I 4 Taal 3 Taal 3
War and Peace I of II 1 4 Subst EC Law 4
DERDE STUDIEJAAR
trimester 7 (16 pnt) trimester 8 (13 pnt) trimester 9 (14 pnt)
Bestuursrecht B 4 Handelsrecht 6 Int.Law II (Volk.recht II) 5
Privaatrecht IV 4 Taal 3 Inl.Int.Econ.Betrekkingen 4
Taal 3 Besluitvormingsprocessen Opt.verpl.vak/keuzevak 5
Int.Law I (Volkenrecht I) 5 in de EU 4
VIERDE STUDIEJAAR
trimester 10 (14 pnt) trimester 11 (14 pnt) trimester 12 (14 pnt)
Int. Privaatrecht 5 Europees Recht II 4 Scriptie 9
Soc.of Int.Relations I 4 WG Int. Ec. Betrekkingen 6 Opt. verpl. vak/keuzevak 5
of Transf. and Integr.
Staatsrecht II 5 Opt. verp. vak/keuzevak 4
1. Er dient een keuze gemaakt te worden tussen de vakken War and Peace I en War and Peace II
(Wetenschap van oorlog en vrede I en II).
89

STUDIEGIDS 2002-2003
10.3 Overgangsregelingen
10.3.1 Veranderingen 1999-2000 en 2000-2001
Voor studenten die de propedeuse 94-98 (o.a. exclusief Elementair Belastingrecht) hebben behaald
gelden de eisen van het programma ingevoerd in 1995-1996 en herzien in 2000-2001 (zie studiegids
1999-2000).
De volgende vakken zijn met ingang van 2000-2001 van omvang veranderd:
Bestuursrecht B gaat van 3 naar 4 stp Colloquium gaat van 2 naar 3 stp
Rechtseconomie gaat van 5 naar 4 stp Privaatrecht II gaat van 3 naar 4 stp
Scriptie
gaat van 8 naar 9 stp
Om verschillen ten gevolge van wijzigingen in (de omvang van) de verplichte onderdelen en evt.
overgangsregelingen te compenseren, geldt als stelregel dat het totale studieprogramma (propedeuse
+ doctoraal) in alle gevallen minimaal 168 studiepunten moet bedragen. Dit vormt het uitgangspunt bij
de vaststelling van de omvang van de keuzeruimte.
Om te illustreren hoe de veranderingen in het oude programma kunnen worden opgevangen zijn een
aantal adviesprogramma’s voor studenten die in studiejaar 2000-2001 instromen in het 3e of 4e
studiejaar van de opleiding. Deze programma’s kunnen worden geraadpleegd via Internet.
10.3.2 Veranderingen 1993-1997
Alle overgangsregelingen die het gevolg zijn van veranderingen die in de periode 1-9-93 t/m 31-8-97 zijn
doorgevoerd zijn opgenomen in de speciale brochure “Overgangsregelingen 1993-1994 t/m 1996-1997".
Deze brochure is uitgegeven tezamen met de studiegids 1996-1997 en eventueel nog verkrijgbaar bij
de Infobalie.
10.4 Adressen niet-facultaire contactdocenten/studieadviseurs
Faculteit der Economische Wetenschappen
Secretariaat: Bureau Onderwijs en Examens 3633730
drs A.R.M. Gigengack (Sectie International Economics and Business) 3633633
Faculteit der Letteren
Secretariaat Internationale Organisaties (Harmonie, bouwdeel 13, k. 511) 3637254
mw drs E.M. Feringa 3637285
(afspraken via het secretariaat)
Engels (Talencentrum):
drs W.C.J. Tommassen (Harmonie Kamer 15.146): 3637467
secretariaat 3635802
Frans (Talencentrum)
mw drs A.M. Roué 3635889
90

10a
OPLEIDING HANSE LAW SCHOOL
10a.1 Algemeen
Aard en doelstelling
In de loop van de jaren is binnen de Europese Unie de situatie ontstaan dat de nationale
grenzen minder zijn gaan tellen en dat op allerlei gebied contacten over de grenzen heen
tussen verschillende landen tot de dagelijkse praktijk zijn gaan behoren. Hierbij zijn de
juridische aspecten van toenemend belang. Er is een groeiende behoefte aan juristen die zich
op dit internationale terrein thuis voelen. De opleiding Hanse Law School is erop gericht om
aan deze behoefte tegemoet te komen.
De Hanse Law School is een gezamenlijke en volledige opleiding van de universiteiten van
Groningen en van Bremen/Oldenburg. De opleiding omvat een systematische behandeling van
het Nederlandse en het Duitse recht en onderdelen van de common law (het
Engels/Amerikaanse rechtssysteem). Kenmerkend voor de opleiding is de methode die bij de
bestudering van de rechtsstelsels wordt gehanteerd. In de zogenaamde Hanse Law School
methode is er behalve voor overeenkomsten en verschillen in het positieve recht ruime
aandacht voor het zoeken naar achterliggende (gemeenschappelijke) rechtsbeginselen van
de verschillende rechtstelsels. De drie stelsels worden m.a.w. niet uitsluitend per rechtsstelsel
met elkaar vergeleken, zoals binnen veel andere internationaal juridisch georiënteerde
opleidingen het geval is, maar geïntegreerd en in samenhang met het Europese
gemeenschapsrecht.
De opleiding wordt zowel in Groningen als in Bremen/Oldenburg tegelijkertijd aangeboden. Het
onderwijs wordt aanvankelijk in het Nederlands, maar in de latere jaren van de studie in het
Duits en/of Engels gegeven. In vergelijking met de studie Nederlands Recht stelt de HLSopleiding
wat zwaardere eisen. Van meet af aan worden er duidelijke eisen gesteld aan het
tempo van studeren en ook wordt een duidelijk beroep gedaan op het abstractievermogen.
Beroepsperspectief
Afgestudeerden hebben toegang tot functies in de advocatuur en de rechterlijke macht in
Nederland. Op grond van Europese regelgeving is het daarnaast ook mogelijk om onder
bepaalde voorwaarden in Duitsland als advocaat te gaan werken. Behalve toegang tot deze
klassieke juridische beroepen biedt de opleiding ook een uitstekende voorbereiding op functies
in het (internationale) bedrijfsleven, de gemeentelijke, provinciale en centrale overheid, nonprofit
organisaties en internationale organisaties.
10a.2 Onderwijs- en examenregeling
10a.2.1 Onderdelen en studielast 1
1 In 10a.2.1 betreft het de (omvang van de) verplichte onderdelen van het Doctoraal Hanse Law School ingevoerd
in studiejaar 2002-2003.
91

STUDIEGIDS 2002-2003
Het doctoraalexamen van de opleiding Hanse Law School omvat de volgende onderdelen met
de daarbij vermelde studielast:
Bestuursrecht B 4 stp Rechtsgeschiedenis II 4 stp
Bestuursrecht C (HLS) 3 stp Staatsrecht II (HLS) 1 5 stp
Burgerlijk Procesrecht I 4 stp Strafrecht II 5 stp
Europees recht I / European Law I 5 stp Strafrecht III (HLS) 4 stp
Handelsrecht 6 stp Studentenrechtbank (HLS) 1 4 stp
Inl. Geschiedenis Duitse Politiek en Cultuur 1 3 stp Substantive European Community 4 stp
Law
Inleiding Rechtsfilosofie of Inleiding
4 stp Taal (Duits) 4 stp
Rechtssociologie
Inleiding Sociaal Recht 3 stp Overige HLS - onderdelen: 50 stp
Legal English 1 3 stp - (optionele) HLS keuzevakken;
Privaatrecht II (HLS) 4 stp - (evt) stage;
Privaatrecht III 3 stp - scriptie.
Privaatrecht IV (HLS) 1
4 stp
10a.2.2
HLS-vakken en overige HLS-onderdelen
HLS-vakken
De inhoud van de HLS vakken zoals Bestuursrecht C (HLS), Privaatrecht II (HLS) etc. is vergelijkbaar
met die van de overeenkomstige vakken Nederlands Recht. Het grote verschil is dat in de HLS vakken
het Duitse recht in dezelfde omvang als het Nederlandse recht aan de orde komt. De verschillen die om
dogmatische redenen of door culturele verschillen tussen beide rechtsgebieden bestaan krijgen daarbij
duidelijke aandacht.
Optionele HLS onderdelen
In het derde/vierde jaar (2003-2005) kunnen vakken gekozen worden uit een vakkenaanbod van
Groningen en van Bremen/Oldenburg die passen bij een specialisatie in het Privaatrecht/Handelsrecht
of Staats/Bestuursrecht. De scriptie kan ook naar keuze aan een van de drie faculteiten geschreven
worden.
De onderdelen (hetzij binnen de faculteit, hetzij buiten de faculteit aan een universiteit of hogeschool
geëxamineerd) behoeven vooraf de goedkeuring van de examencommissie. De examencommissie
bepaalt het aantal toe te rekenen studiepunten.
10a.2.3
Practica
De volgende vakken van het doctoraalexamen omvatten een practicum in de hierna aangegeven vorm
en van de hierna vermelde omvang:
a. De studentenrechtbank, een practicum dat zich richt op (a) verbetering van de academische schrijfen
spreekvaardigheden, (b) verdieping van de vaardigheden in de sfeer van het verzamelen,
ordenen en interpreteren van wetenschappelijk materiaal (bronnen, literatuur, jurisprudentie), (c)
het aanleren van vaardigheden inzake het zelfstandig oplossen van juridische geschillen en (d) de
vorming van een academische denkwijze en redeneertrant in het rechtsvindingsproces. Studenten
dienen op de voorgeschreven wijze schriftelijk en mondeling een proces te voeren over een aan
hen opgedragen casus. Bij het oefenen van de diverse vaardigheden is aanwezigheid verplicht. Het
vak kent geen vervangend tentamen.
b. Taal, een practicum in de vorm van verplichte werkcolleges gedurende 9 weken,(3 trimesters)
waarbij actieve deelname noodzakelijk is. Regelmatig moeten opdrachten ingeleverd worden. Het
practicum wordt afgesloten met een schriftelijk tentamen.
10a.2.4
Eisen onderwijs- en tentamendeelname
Aan het tentamen Substantive EC Law kan pas worden deelgenomen als men geslaagd is voor het
tentamen Europees Recht I (European Law) .
1
Deze onderdelen worden pas ingevoerd in de studiejaren 2003-2004 en 2004-2005. De namen en studielast van
deze onderdelen kunnen nog wijzigingen ondergaan.
92

10a OPLEIDING HANSE LAW SCHOOL
Activiteiten, hieronder begrepen deelname aan colleges en tentamens, verricht in strijd met het
voorgaande, worden geacht niet te hebben plaatsgevonden.
Voor de overige vakken (zie onderwijstableau Nederlands recht) gelden de eisen die worden vermeld
bij de vakomschrijvingen (hoofdstuk 14).
10a.2.5
Tentamenregeling
In hoofdstuk 5 (Doctoraal Algemeen) vindt men informatie over de volgende onderwerpen die
samenhangen met de tentamens: tijdvakken en frequentie tentamens / tentamentijdstippen / afwijkende
tentamenregeling / geldigheidsduur tentamens / beoordeling examen.
10a.2.6
Onderwijsprogramma Hanse Law School
De totale studielast van de doctoraalfase bedraagt 126 studiepunten en is als volgt in drie studiejaren
geprogrammeerd.
TWEEDE STUDIEJAAR (2002-2003)
trimester 4 (14 pnt) trimester 5 (15 pnt) trimester 6 (13 pnt)
Bestuursrecht B 4 Bestuursrecht C (HLS) 3 Privaatrecht III 3
Privaatrecht II (HLS) 4 Inl. Rechtsfilosofie of Inl. 4 Burgerlijk Procesrecht 4
Rechtssociologie
Strafrecht II 5 Inleiding Sociaal Recht 3 Strafrecht III(HLS) 4
Taal (Duits) 1 Taal (Duits) 1 Taal (Duits) 2
Rechtsgeschiedenis II 4
DERDE STUDIEJAAR en VIERDE STUDIEJAAR (2003-2005) - (84 pnt)
(programmering in semesters is in voorbereiding)
Europees Recht I / European Law I 5
Handelsrecht 6
Inl. Geschiedenis Duitse Politiek en Cultuur 1 3
Legal English 1 3
Privaatrecht IV (HLS) 1 4
Staatsrecht II (HLS) 1 5
Studentenrechtbank (HLS) 1 4
Substantive EC Law 4
Overige HLS - (optionele) keuzevakken / (evt. stage) / scriptie 1 50
10a.2.7
Nadere gegevens opleiding algemeen
De opleiding van de Hanse Law School wordt verzorgd door de docenten van de verschillende
vakgroepen binnen de deelnemende faculteiten. De organisatie en ontwikkeling van het curriculum is
ondergebracht bij de Hanse Law School.
Secretariaat: mw.drs I. Van der Woude telefoon: 050-3635685.
(informatie: e-mail: hls@rechten.rug.nl, / internet: http://hls.rechten.rug.nl )
Informatie over het studieprogramma, onderwijsregelingen, colleges en tentamens is verkrijgbaar bij de
Dienst Onderwijs en Studiebegeleiding. Infobalie telefoon: 050-3635727.
(informatie: e-mail: infobalie@rechten.rug.nl / internet: http://www.rechten.rug.nl/onderwijs)
1
Deze onderdelen worden pas ingevoerd in de studiejaren 2003-2004 en 2004-2005. De namen en studielast van
deze onderdelen kunnen nog wijzigingen ondergaan.
93

STUDIEGIDS 2002-2003
94

11 BIJZONDERE PROGRAMMA’S
11.1 Inleiding
Naast de vaste onderwijsprogramma’s van de opleidingen die zijn besproken in hoofdstuk 6
t/m 10, kent de faculteit nog een aantal afwijkende studieprogramma’s.
Eén ervan kwam reeds aan de orde in hoofdstuk 5, n.l. het zgn. "vrij doctoraalexamen", dat
in principe binnen elke opleiding kan worden afgelegd (zie hierna 11.2).
Een laatste categorie bijzondere programma's vormen de verkorte vrijstellingsprogramma’s
voor HBO-afgestudeerden die een opleiding hebben afgerond die nauwe verwantschap
vertoont met de juridische opleiding. Deze programma's zullen worden toegelicht in 11.3.
11.2 Vrij Doctoraalprogramma
Op grond van artikel 7.3 lid 4 van de WHW bestaat de mogelijkheid om een individueel "vrij"
onderwijsprogramma samen te stellen. De term 'vrij' geeft aan dat het examen een inhoud kan
hebben die afwijkt van de andere juridische opleidingen. Een dergelijk individueel programma
dient doorgesproken te worden met de studie-adviseur en goedgekeurd te worden door de
examencommissie. De examencommissie beslist vervolgens tevens tot welke opleiding het
betreffende vrij doctoraalprogramma behoort. Een vrij doctoraalexamen geeft geen toegang
tot de rechterlijke macht en het Openbaar Ministerie.
Een voorbeeld van een studieprogramma in de zin van art 7.3 lid 4 van de WHW vormt het
standaardprogramma Recht en Bedrijfswetenschappen, een vrij doctoraalprogramma binnen
de opleiding Nederlands Recht. Dit programma is speciaal ontwikkeld voor studenten die zich
direct na de propedeuse willen specialiseren in de bedrijfsrechtelijke vakken (zie hierna 11.2.2).
Een tweede voorbeeld van een manier waarop een vrij doctoraalprogramma kan worden
ingevuld, vormt de combinatie Recht en Journalistiek. Globale informatie over een dergelijk
programma wordt besproken in 11.2.3.
11.2.1 Vrij Doctoraal algemene richtlijnen
De examencommissie hanteert al jaren de volgende algemene richtlijnen voor de goedkeuring
van vrij doctoraalprogramma's:
1. Het vrij doctoraalprogramma dient minimaal drie volle studiejaren te omvatten met een
omvang van 126 studiepunten;
2. Het programma dient een samenhangend geheel te vormen;
3. Tenminste de helft van het aantal studiepunten (63 pnt) dient te worden besteed aan
juridische vakken;
4. Het programma mag niet binnen één van de bestaande opleidingen gerealiseerd kunnen
worden. Het dient minimaal 45 studiepunten af te wijken van één van de bestaande
opleidingen.
95

STUDIEGIDS 2002-2003
Voor een vrij doctoraalprogramma na een reeds behaald doctoraalexamen in één van de
opleidingen Nederlands Recht, Internationaal en Europees Recht, Notarieel Recht, Fiscaal
Recht of Juridische Bestuurswetenschappen, gelden de volgende eisen:
5. Het vrij doctoraalprogramma dient minimaal 63 studiepunten te omvatten;
De student kan voor maximaal 63 studiepunten vrijstelling krijgen voor de vakken behaald
in een eerder doctoraalexamen;
6. Binnen de 63 studiepunten dient een scriptie (9 pnt) te worden geschreven. Van de
verplichting tot het schrijven van een scriptie wordt geen vrijstelling verleend;
7. Het programma dient een samenhangend geheel te vormen;
8. Tenminste de helft van het aantal studiepunten (32 pnt) dient te worden gekozen uit de
juridische vakken van de faculteit;
9. Het programma mag niet binnen één van de bestaande opleidingen gerealiseerd kunnen
worden. Het dient minimaal circa 45 studiepunten af te wijken van één van de bestaande
opleidingen.
11.2.2 Vrij doctoraal Recht en Bedrijfswetenschappen
Wanneer een student behalve in juridische vakken eveneens geïnteresseerd is in
bedrijfskundige vakken, is het programma Recht en Bedrijfswetenschappen een goede
keuzemogelijkheid. Dit programma bestaat uit een juridisch gedeelte (voornamelijk onderdelen
uit het basisdoctoraal Nederlands Recht en de hoofdrichting Bedrijfsrecht) en een
bedrijfswetenschappelijk gedeelte (dit bevat verplichte onderdelen uit de eerste twee jaar van
de Bedrijfskunde studie). De keuzeruimte bij Bedrijfswetenschappen biedt mogelijkheden om
een eigen specialisatie te kiezen. Mede door deze specialisatie krijgt men een zekere "feeling"
met het bedrijfsleven. Het volgen van dit programma betekent wel dat er een groot beroep
wordt gedaan op eigen initiatief, omdat men minimaal met twee faculteiten te maken heeft en
ten gevolge daarvan niet op elkaar afgestemde roosters en examenregelingen tegenkomt.
Zowel in profit als (semi)overheidsorganisaties heeft men veelvuldig te maken met juridische
aangelegenheden. Daarbij valt o.a. te denken aan vraagstukken betreffende de inkoop en
verkoop, het produkt, het toeleveren en uitbesteden, het personeel en het veranderen resp.
ontwerpen van (nieuwe) organisaties. Om de wisselwerking tussen het recht en deze
probleemvelden goed te kunnen inschatten, is het van belang dat juristen, die zich actief willen
bemoeien met het interne en externe functioneren van organisaties, basiskennis verwerven
over de niet-juridische aspecten. De opleiding Recht en Bedrijfswetenschappen heeft op dat
terrein veel te bieden en kan de jurist tot een uitstekende gesprekspartner van de andere
disciplines in de organisatie maken.
Duidelijk moet zijn dat de in Recht en Bedrijfswetenschappen afgestudeerde wellicht meer dan
de "normale" jurist aangesproken zal worden op managementvaardigheden. Een ondernemende
instelling, uitstekend kunnen samenwerken, een "stevige" persoonlijkheid en ontluikende
leidinggevende capaciteiten zullen voor veel organisaties belangrijke selectie-eisen zijn. Met
een keus voor deze richting maakt men naar organisaties klaarblijkelijk ook een bepaalde
persoonlijke instelling resp. kwaliteiten kenbaar.
De arbeidsmarkt
Uit recente cijfers blijkt dat van de "gewone" juristen 30 à 40 procent in de eerste baan niet in
een specifiek juridische functie terecht komt, na 5 jaar bevindt minder dan de helft van de
juristen zich in een functie die rechtstreeks verband houdt met hun afstudeerrichting, 57
procent komt terecht in de zakelijke dienstverlening, 15 procent komt bij banken/verzekeringen.
Het is duidelijk dat een Recht en Bedrijfswetenschappen student goed zou kunnen
functioneren in de zakelijke en financiële sector. Zowel juridische als niet-juridische functies in
het bedrijfsleven kunnen door hem worden vervuld. Het is juist de brede academische vorming
die gewaardeerd wordt op de arbeidsmarkt.
96

11 BIJZONDERE PROGRAMMA’S
Verschillen tussen het Vrij doctoraal Recht en Bedrijfswetenschappen en Nederlands
Recht
Er is een aantal verschillen tussen Recht en Bedrijfswetenschappen en de hoofdrichting
Bedrijfsrecht binnen de opleiding Nederlands Recht:
* Als afgestudeerde heeft men geen toegang tot de advocatuur en de rechterlijke macht.
Hiervoor moeten nog enkele vakken aanvullend worden afgelegd.
* Een student kiest na de propedeuse direct voor een specifieke richting met een accent op
de bedrijfsjuridische/bedrijfskundige kant. Recht en Bedrijfswetenschappen is dus geen
richting die men moet gaan volgen als men nog niet helemaal zeker weet welke kant men
op wil.
* Het volgen van een programma bij meerdere faculteiten vergt meer studiemanagement.
Studenten krijgen soms te maken met overlappende college-uren en mogelijk
samenvallende tentamendata.
11.2.2.1 Verplichte en keuze-onderdelen
De keuze voor het programma Recht en Bedrijfswetenschappen houdt in, dat de student(e) zelf
per trimester zijn/haar programma dient samen te stellen. Een adviesprogramma voor 2e jaars
studenten is verkrijgbaar bij de Infobalie.
Het totale programma bedraagt 126 studiepunten en is als volgt opgebouwd:
Verplichte juridische vakken (75 studiepunten)
trim pnt trim pnt
Inleiding Sociaal Recht 2 3 Handelsrecht 2 6
Bestuursrecht B 1 4 Intellectuele Eigendom 1 1 4
Privaatrecht II 1 4 Ondernemingsrecht I 3 5
Privaatrecht III 3 3 Personenvennootschappen 2 2 5
Privaatrecht IV 1 4 Arbeidsovereenkomstenrecht 3 1 5
Burgerlijk Procesrecht I 3 4 Praktisch vak 4 1/3 5
Economisch recht 3 4 Stage * 5
Europees recht I 1 5 Scriptie * 9
1
Of Verzekeringsrecht.
2
Of Kartelrecht.
3
Of Collectief Arbeidsrecht of Sociaal Zekerheidsrecht
4
Practicum Faillissementsrecht (trim. 1), Concernrecht (trim. 1) of Europees Vennootschapsrecht (trim. 3)
97

STUDIEGIDS 2002-2003
Verplichte niet-juridische vakken (totaal 35/36 studiepunten)
Faculteit Bedrijfskunde
Faculteit Rechten
Organisatiekunde 4 stp Bedrijfseconomie 4 stp
Personeelsmanagement 6 stp Boekhouden 5 stp
Marketing 3/4 stp Waardering 1 6 stp
Omgevingsanalyse 3 stp Rechtseconomie 4 stp
1
Boekhouden of bedrijfseconomie is een verplicht voorvak.
Vrije keuzeruimte (minimaal 15/17 studiepunten)
Dit pakket dient door de student zelf te worden samengesteld. De onderdelen uit de vrije
keuzeruimte mogen pas worden afgelegd nadat het pakket door de examencommissie is goedgekeurd.
Formulieren hiervoor zijn verkrijgbaar bij de Infobalie. Het totale onderwijsprogramma
(propedeuse+doctoraal) moet altijd minimaal 168 stp zijn.
11.2.3 Recht en Journalistiek
In samenwerking met de afdeling Journalistiek van de Faculteit der Letteren heeft de faculteit
de randvoorwaarden vastgesteld waaraan een drie-jarig vrij doctoraalprogramma moet voldoen
om op te leiden voor de Journalistiek. Voorbeelden van de wijze waarop een dergelijk
programma kan worden ingevuld zijn verkrijgbaar bij de Infobalie. Globaal dient het te zijn
opgebouwd uit twee componenten:
a. een juridische component, bestaande uit juridische vakken die relevant zijn voor de
journalistiek (met een duidelijk accent op het gebied van het strafrecht en intellectuele
eigendom/auteursrecht of meer op publiekrechtelijke vakken)
b. een component journalistiek, bestaande uit vaardigheidsvakken, actualiteitencolleges.
Aangezien een programma Recht/Journalistiek specifieke eisen stelt aan de student met
betrekking tot motivatie, schrijfvaardigheid en attitude, en er slechts een beperkt aantal
plaatsen voor rechtenstudenten worden opengesteld, dienen studenten deel te nemen aan een
toets die voorafgaat aan de toelating tot het programma. Deze toets kan worden afgelegd in
april van het propedeutisch jaar. Voor nadere informatie hierover neme men contact op met
de studieadviseur voor Journalistiek mw drs S. Buurke (tel. 3635992).
11.3 Bijzondere vrijstellingsregelingen
Om doorstroming van studenten uit het HBO naar de Universiteit mogelijk te maken bestonden
er tot 1 augustus 1993 zogenaamde doorstroomprogramma’s voor afgestudeerden aan HBOopleidingen.
Met de invoering van de Wet Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek
(WHW) per 1 augustus 1993 zijn deze speciale doorstroomprogramma’s verdwenen. In plaats
daarvan kan een faculteit verkorte (bijzondere) studieprogramma’s aanbieden aan
afgestudeerde HBO-ers.
De juridische faculteit biedt drie van dergelijke bijzondere studieprogramma’s aan :
a
b
c
een 2,5-jarig programma voor afgestudeerden van HEAO-MER- en HBO-SJD-opleidingen.
een 2-jarig programma voor afgestudeerden van de Federatie Belasting Academie en/of HEAO-
Belastingrecht.
een 2-jarig programma voor afgestudeerden van de HEAO-Bestuurskunde.
Inlichtingen over deze programma’s zijn te krijgen bij de Infobalie.
In de volgende paragrafen worden de studieprogramma’s uitgewerkt die gelden voor studenten
98

die in 2001-2002 met een verkort programma zijn begonnen.
11 BIJZONDERE PROGRAMMA’S
11.3.1 Verkort programma voor afgestudeerden van de HEAO-MER 1 / HBO-SJD (2,5 jaar)
Dit programma vormt in feite een verkorte opleiding Nederlands Recht, gebaseerd op
vrijstellingen die verleend zijn door de Examencommissie. Afgestudeerden behalen de titel
meester in het Nederlands Recht. Hierdoor staan de advocatuur en de rechterlijke macht open
voor afgestudeerden en ontstaan ook voor de overige beroepen dezelfde mogelijkheden als
voor afgestudeerden van het volledige programma. Alle vakken worden gevolgd samen met
de ’reguliere’ studenten. Voor sommige vakken zal het noodzakelijk zijn om colleges in de
avonduren te volgen, omdat de colleges voor de vakken, die afkomstig zijn uit verschillende
studiejaren, samenvallen. In principe is het mogelijk om het programma in deeltijd te volgen
en de studieduur in overleg met de studieadviseur te plannen.
Een gedetailleerde omschrijving van de differentiatierichtingen, de vakken, de te bestuderen
literatuur en de tentamendata kunt u vinden in andere hoofdstukken in deze studiegids.
Het programma bestaat uit vakken uit de propedeuse, basisdoctoraal Nederlands Recht en de
differentiatiefase Bedrijfsrecht of de differentiatiefase Privaatrecht. De studie wordt afgesloten
met een scriptie. De student die een andere hoofdrichting wil kiezen komt in een uitgebreider
programma terecht van circa 3 studiejaren.
Het totale aantal studiepunten van de studie Rechten bedraagt 168. HEAO-mer en HBO-sjd
studenten kunnen voor de vakken in de propedeuse 22 studiepunten aan vrijstellingen krijgen
en nog eens 30 studiepunten op grond van het diploma in de doctoraalfase. Na aftrek van
deze vrijstellingen resteert een totaal aantal van 116 studiepunten.
De indeling van het programma Bedrijfsrecht 1 (zie voor toelichtende noten hieronder/
volgende pagina)
EERSTE STUDIEJAAR 2002 - 2003
trimester 1 (15 stp) trimester 2 (16 stp) trimester 3 (13 stp)
Privaatrecht II 4 Staatsrecht IB 4 Privaatrecht III 3
Rechtsgeschiedenis I 4 Strafrecht I 5 Burgerlijk Procesrecht I 4
Bestuursrecht B 4 Rechtsgeschiedenis II 4 Economisch Recht 4
Staatsrecht IA 3 El. Int. Publiekrecht 3 Jur. Vaardigheden C 2
TWEEDE STUDIEJAAR 2002- 2003
trimester 1 (15 stp) trimester 2 (14 stp) trimester 3 (14 stp)
Belastingrecht II 5 Inleiding Rechtsfilosofie of. 4 Collectief Arbeidsrecht 5 2
Inleiding Rechtssociologie
Privaatrecht IV 4 Handelsrecht 6 Ondernemingsrecht I 5
Strafrecht II 5 Studentenrechtbank 3 4 Strafrecht III 4
Studentenrechtbank (1)
(o)
DERDE STUDIEJAAR 2002-2003
trimester 1 (14 pnt)
trimester 2 (17 pnt)
Staatsrecht II 5 Kartelrecht of 5
Europees Recht I 5 Pers. vennootschappen
Verzekeringsrecht of 4 Scriptie 9
Intellect. Eigendom Bestuursrecht C 3
99

STUDIEGIDS 2002-2003
1.Studenten die eerder met een verkort programma zijn begonnen dienen het programma aan te houden
dat in het jaar waarin men is begonnen stond opgenomen in de studiegids van dat studiejaar. Bij
problemen die het gevolg zijn van wijzigingen die na het jaar van aanvang in sommige vakken zijn
aangebracht (omvang- en/of trimesterwijzigingen) kan men het beste contact opnemen met een van de
studie-adviseurs.
2. In plaats van Collectief Arbeidsrecht kan men ook kiezen voor het vak Arbeidsovereenkomstenrecht.
Dit vak wordt echter alleen in het 1e trimester aangeboden.
3. Voor de Studentenrechtbank geldt vanaf studiejaar 2000-2001 een studielast van 4 punten. Het accent
van de Studentenrechtbankprocedure ligt in het 8e trimester, de aanloop vindt reeds plaats in het 7e
trimester.
De indeling van het programma Privaatrecht 1 (zie voor toelichtende noten hieronder)
EERSTE STUDIEJAAR 2002-2003
trimester 1 (15 pnt) trimester 2 (16 pnt) trimester 3 (16 pnt)
Privaatrecht II 4 Staatsrecht IB 4 Privaatrecht III 3
Rechtsgeschiedenis I 4 Strafrecht I 5 Burgerlijk Procesrecht I 4
Bestuursrecht B 4 Rechtsgeschiedenis II 4 Jur. Vaardigheden C 2
Staatsrecht IA 3 Elem. Intern. Publiekrecht 3 Elem. Bel. recht 3 2
Verbintenissenr. CS 4
TWEEDE STUDIEJAAR 2002-2003
trimester 1 (15 pnt) trimester 2 (16 pnt) trimester 3 (14 pnt)
Staatsrecht II 5 Inl. Rechtsfilosofie of ... 4 Burgerlijk Procesrecht II 5
Privaatrecht IV 4 Inleiding Rechtsociologie Ondernemingsr. I 5
Strafrecht II 5 Handelsrecht 6 Strafrecht III 4
Studentenrechtbank (1) Studentenrechtbank 4 3
Inleiding Sociaal Recht 3
DERDE STUDIEJAAR 2002-2003
trimester 1 (14 pnt)
trimester 2 (16 pnt)
Int. Privaatrecht 5 Zakenrecht & Vert. 4
Europees Recht I 5 Scriptie 9
Personen&Familierech
t
4 Bestuursrecht C 3
1. Studenten die eerder met een verkort programma zijn begonnen dienen het programma aan te houden
dat in het jaar waarin men is begonnen stond opgenomen in de studiegids van dat studiejaar. Bij
problemen die het gevolg zijn van wijzigingen die na het jaar van aanvang in sommige vakken zijn
aangebracht (omvang- en/of trimesterwijzigingen) kan men het beste contact opnemen met een van de
studie-adviseurs.
2. In plaats van Elementair Belastingrecht kan het vak Belastingrecht II (1e trim., 5 pnt) worden afgelegd.
3. Voor de Studentenrechtbank geldt vanaf studiejaar 2000-2001 een studielast van 4 punten. Het accent
van de Studentenrechtbankprocedure ligt in het 8e trimester, de aanloop vindt reeds plaats in het 7e
trimester.
4. In plaats van Inleiding Sociaal recht kan het vak Arbeidsovereenkomstenrecht of Collectief
Arbeidsrecht worden afgelegd.
100

11 BIJZONDERE PROGRAMMA’S
11.3.2 Tweejarig verkort programma JBW voor afgestudeerden HBO Bestuurskunde 1
(zie voor toelichtende noten hieronder)
EERSTE STUDIEJAAR (2002-2003)
trimester 1 (17 pnt) trimester 2 (11 pnt) trimester 3 (17 pnt)
Rechtsgeschiedenis I 4 Strafrecht I 5 Privaatrecht I 5
Bestuurlijke Organisatie 5 Elem. Internat.
3 Elem. belastingrecht 3
Publiekrecht
Staatsrecht II 5 Leeronderzoek A 3 Politicologie II 5
Politicologie I 3 Leeronderzoek B 4
TWEEDE STUDIEJAAR (2002-2003)
trimester 1 (13 pnt) trimester 2 (16 pnt) trimester 3 (14 pnt)
Privaatrecht II 4 Bestuursrecht C 3 Afstudeeropdracht 14
Europees Recht I 5 Inleiding Rechtsfilosofie 4
Bestuursrecht B 4 Inleiding Rechtssociologie 4
Beleidswetenschap 5 2
1. Studenten die eerder met een verkort programma zijn begonnen dienen het programma aan te houden
dat in het jaar waarin men is begonnen stond opgenomen in de studiegids van dat studiejaar. Bij
problemen die het gevolg zijn van wijzigingen die na het jaar van aanvang in sommige vakken zijn
aangebracht (omvang- en/of trimesterwijzigingen) kan men het beste contact opnemen met een van de
studie-adviseurs.
2. Studenten die zijn afgestudeerd aan de Thorbecke Academie dienen in plaats van Beleidswetenschap
een ander sociaal-wetenschappelijk vak te kiezen in overleg met de studie-adviseur of de studiecoördinator.
N.B. Deze studenten moeten aan het eind van het eerste studiejaar een voorstel voor de
afstudeeropdracht inleveren en bespreken.
11.3.3 Tweejarig verkort adviesprogramma voor afgestudeerden van de Federatie
Belasting Academie en/of HEAO Belastingrecht 1 en voor degenen die over het diploma
Controleur van Belastingen beschikken
EERSTE STUDIEJAAR (2002-2003)
trimester 1 (17 pnt) trimester 2 (17 pnt) trimester 3 (19 pnt)
Rechtsgeschiedenis I 4 Staatsrecht IB 4 Bestuursrecht A 4
Privaatrecht II 4 Strafrecht I 5 Privaatrecht III 3
Staatsrecht IA 3 Elem. Int. Publiekrecht 3 Juridische Vaardigh C 2
Winst 6 Inkomstenbelasting I 1 Inkomstenbelasting II 5
Successierecht 4 Omzet/Overdrachtsbel. 5
TWEEDE STUDIEJAAR (2002-2003)
trimester 4 (18 pnt) trimester 5 (17 pnt) trimester 6 (18 pnt)
Privaatrecht IV 4 Formeel Belastingrecht 6 Verbintenissenrecht 4
Vennootschapsbelasting 7 Handelsrecht 6 Ondernemingsrecht I 5
Werk- en Refereercollege 7 Internat. Belastingrecht 5 Scriptie 9
1. Studenten die eerder met een verkort programma zijn begonnen dienen het programma aan te houden
dat in het jaar waarin men is begonnen stond opgenomen in de studiegids van dat studiejaar. Bij
problemen die het gevolg zijn van wijzigingen die na het jaar van aanvang in sommige vakken zijn
aangebracht (omvang- en/of trimesterwijzigingen) kan men het beste contact opnemen met een van de
studie-adviseurs.
101

STUDIEGIDS 2002-2003
Nota Bene
Voor de inhoud van de vakken zie hoofdstuk 14. Voor de tentamendata zie hoofdstuk 12.
11.3.4 Informatie, aanmelding en introductie
Van alle programma’s is nadere informatie opgenomen in speciale brochures, die verkrijgbaar
zijn bij de Infobalie van de Dienst Onderwijs en Studiebegeleiding, bezoekadres:
Turftorenstraat 21, Groningen, postadres: Postbus 716, 9700 AS Groningen, telefoon: 050 -
3635727.
Informatie over studiefinanciering, etc.:
Studentenadviesbureau Groningen (STAG),
Uurwerkersgang 10, Groningen
Telefoon: 050 - 3638004/3634664
Aanmelding
Aanmelding dient plaats te vinden bij de IBG, tel. 050-599 7755 of de Centrale
Studentenadministratie (CSA), tel. 050-3635274. Daarnaast tevens via een verzoek vergezeld
van een gewaarmerkte cijferlijsten/vrijstellingen bij de Dienst Onderwijs en Studiebegeleiding
ter attentie van de studieadviseurs (Postbus 716, 9700 AS Groningen). De bijzondere programma’s
staan alleen open voor degenen die op uiterlijk 1 september beschikken over het
HBO-diploma. Een gewaarmerkt afschrift van het HBO-diploma en cijferlijst dienen uiterlijk 1
september in het bezit van de studie-advies afdeling te zijn.
Introductie
Voor degenen die in september met één van de bijzondere studieprogramma's willen beginnen,
zal er in augustus een introductiebijeenkomst worden gehouden. Zie verder de brochures over
de bijzondere studieprogramma's.
102

‘
12 TENTAMENS EN REGELINGEN
12.1 Algemeen
In de vorige hoofstukken is steeds aangegeven hoe de tentamenregeling luidt voor de
afzonderlijke opleidingen en voor de propedeuse. Een korte samenvatting volgt hieronder:
Schriftelijk / mondeling
Vrijwel alle vakken worden afgesloten met een tentamen. De meeste vakken worden schriftelijk
getentamineerd, de overige mondeling. Bij de omschrijving van de vakken in hoofdstuk 14 staat
vermeld of voor een vak een schriftelijk of een mondeling tentamen als afsluiting geldt. De
tentamenregeling op dit punt is voor de propedeuse opgenomen in 4.5.2 en voor het doctoraal
in 5.5.2.
Indien de keuze voor een schriftelijk dan wel mondeling tentamen in de vakomschrijving in de
studiegids afhankelijk is gesteld van het aantal deelnemers besluit de examinator uiterlijk in de
3e collegeweek van het betreffende trimester of het tentamen schriftelijk of mondeling wordt
getentamineerd.
Tentamenkansen
In de vakken van het propedeutisch en doctoraalexamen kan tenminste tweemaal per jaar
tentamen worden afgelegd. Aan propedeusestudenten wordt in het eerste jaar van inschrijving
als rechtenstudent in drie vakken een derde tentamenkans geboden in de tentamenperiode
van de maand augustus.
Tijdvak waarin de tentamens worden afgenomen
De beide tentamens van een vak - aangeduid als eerste en tweede tentamenkans - worden
afgenomen in de tentamenperiode van het trimester waarin het onderwijs van het vak wordt
verzorgd. Voor de tentamens genoemd in 5.5.3 (zie ook hierna in 12.2) geldt een afwijkende
regeling: de eerste kans wordt afgenomen direct na afloop van de collegeperiode van het
trimester waarin het vak is gegeven, de herkansing vindt plaats in de tentamenperiode van het
daarop volgende trimester dan wel in de tentamenperiode van de maand augustus.
Tijdstippen
Een overzicht van alle schriftelijke tentamendata in studiejaar 2002-2003 is opgenomen aan
het eind van dit hoofdstuk (12.13).
Uitzonderingen op de voorgaande hoofdregels toegestaan door de Examencommissie
Bijzondere aandacht verdienen de richtlijnen die examencommissie hanteert bij de beoordeling
van verzoeken om een afwijkende tentamenregeling. Daarbij valt te denken aan verzoeken om
tentamens te mogen afleggen op een ander tijdstip dan door de faculteit is vastgesteld, of om
een schriftelijk tentamen mondeling te mogen afleggen. Deze richtlijnen zijn opgenomen in
paragraaf 12.12.
In de volgende paragrafen worden eerst diverse onderwerpen behandeld die van grote
praktische betekenis zijn in verband met de tentamens; zowel vooraf, tijdens als na afloop van
het tentamen. Het gaat om de volgende onderwerpen:
Vooraf
* de verplichte inschrijfprocedure voor schriftelijke tentamens (12.2);
* bekendmaking plaats en aanvangstijden van de schriftelijke tentamens (12.3);
* de aanmelding voor mondelinge tentamens (12.4);
103

STUDIEGIDS 2002-2003
Tijdens
* de gang van zaken tijdens de tentamens (12.5);
* de bronnen waaraan de tentamenstof kan worden ontleend (12.6);
* het op verzoek van de student niet honoreren van een tentamen (12.7);
* fraude en het gebruik van wetboeken tijdens de tentamens (12.8);
Na afloop
* bekendmaking van de uitslag van de tentamens (12.9);
* de gang van zaken rond de nabespreking van een tentamen (12.10);
* het herhalen van tentamens die met een voldoende of onvoldoende resultaat zijn afgelegd (12.11).
12.2 Inschrijving schriftelijke tentamens
Om deel te kunnen nemen aan een schriftelijk tentamen is iedere student verplicht zich in te
schrijven. Deze inschrijving is gebonden aan regels, die betrekking hebben op het hoe en
wanneer (in welke periode, per computer of automatisch inschrijving). Welke regels van
toepassing zijn hangt af van het type vak en/of tentamen waarvoor men wil inschrijven. Om een
en ander te verduidelijken worden de regels hierna toegelicht en in een schema nader
uitgewerkt.
12.2.1 Hoe en wanneer inschrijven
Hoofdregel: elk trimester week 5,6,7,8 per computer
Voor de meeste tentamens dienen studenten zich via de computer in te schrijven in de
collegeweken 5,6,7 en 8 van elk trimester. Op deze hoofdregel bestaan 3 uitzonderingen, te
weten:
a. tentamens waarvoor men automatisch wordt ingeschreven;
Het betreft de 2e kanstentamens van vakken waarvoor men in dezelfde tentamenperiode
al een 1e kans heeft afgelegd, en waarvoor men is gezakt.
b. tentamens waarvoor men zich weliswaar via de computer dient in te schrijven, maar
waarvoor een andere termijn van toepassing is, n.l. tot uiterlijk 3 werkdagen na de
tentamendatum van de 1e kans
Het betreft de 2e kanstentamens van vakken waarvoor men in dezelfde tentamenperiode
een 1e kans had kunnen afleggen, maar niet heeft afgelegd (bijvoorbeeld omdat men zich
in het geheel niet heeft ingeschreven, of wel heeft ingeschreven maar niet heeft
deelgenomen).
c. augustustentamens
Voor alle tentamens die in augustus worden afgenomen kan men zich via de computer
inschrijven in de periode 7 juli t/m 1 augustus 2003.
Een schematisch overzicht van de termijnen van inschrijving is opgenomen op pag. 102.
Inschrijving via de computer
De inschrijving via de computer kan met behulp van de speciale computers die in de hiervoor
genoemde perioden staan opgesteld in de inschrijfkamer van de juridische faculteit
(Turftorenstraat 21). Inschrijving is ook mogelijk met elke computer die toegang heeft tot
internet: Ga naar het adres http://cowog.ppsw.rug.nl/progresswww/. U komt dan in ’Progress
WWW’. Hier dient u zich te identificeren met uw studentnummer en een wachtwoord. In
ditzelfde scherm wordt ook uitgelegd hoe u aan het wachtwoord kunt komen. Nadat u bent
ingelogd, kunt u via de knop ’intekenen’ naar de inschrijfmodule van ’Progress WWW’
navigeren. Verder is bij de infobalie een informatiestencil verkrijgbaar. De inschrijving in de
104

12 TENTAMENS EN REGELINGEN
inschrijfkamer is mogelijk dagelijks van 9.00-16.00 uur.
12.2.2 Te late inschrijving
Indien een student(e) wil deelnemen aan een schriftelijk tentamen maar niet in staat is geweest
zich binnen de voorgeschreven termijn in te schrijven, dan wel niet in staat is geweest de
inschrijving binnen de voorgeschreven termijn te bevestigen, dan dient hij/zij zich uiterlijk tot
één dag voor het tentamen bij de Info-balie te melden. Indien er nog plaats is in de
tentamenzaal kan de student(e) tegen betaling van een administratieve onkostenvergoeding
(L 11,=) worden ingeschreven voor het tentamen.
105

STUDIEGIDS 2002-2003
Hoe en wanneer inschrijven schematisch weergegeven
1e kans
tentamen
inschrijving in week
5,6,7 8
via computer
vak met 2 schriftelijke
tentamenkansen in 1
tentamenperiode
2e kans
tentamen
1e kans
deelgenomen en
gezakt
1e kans
deelgenomen,
docent heeft op
verzoek NIET
NAKIJKEN op het
tentamen gezet
men wordt
automatisch
ingeschreven
type
vak
1e kans NIET
ingeschreven
1e kans wel
ingeschreven, NIET
deelgenomen
men kan zich t/m
uiterlijk 3 werkdagen
na de tentamen
datum van de 1e kans
inschrijven
via de computer
vak met 1 schriftelijke
tentamenkans in 1
tentamenperiode
tentamens in het
1e,2e, en 3e
trimester
inschrijving in week
5,6,7,8 via de
computer
tentamens in
augustus 1
inschrijven in de
periode 7 juli t/m 1
aug. 2003, via de
computer
Arb.ovk. recht
Bedrijfseconomie
Belastingrecht II
Bijzondere Delicten
Burg. Procesrecht II
Coll. Arbeidsrecht
CS Staats-en Bes.recht
Economisch Recht
Econ&Fisc. Strafrecht
Europees Recht I
Grondrechten
Intellect. Eigendom
Int Strafrecht
Int Priv recht
Int Priv recht (not)
Kartelrecht
Milieurecht
Ondernemingsrecht I
Overheid&Priv recht
Penitentiair Recht
Pers&Fam recht
Pers&Fam recht (not)
Personenvennootsch
Re. Lag. Overheid I
Ruimt. Best.recht
Soc.zekerh.recht
Sta&Bes in comm persp
Strpr Dwangmiddelen
Strpr Rechtsmiddelen
Strafrecht IV
Verbintenissenrecht
Verkeersstrafrecht
Verzekeringsrecht
Vreemdelingenrecht
Zakenrecht cs& Vert.
1
Ook de inschrijving voor de propedeusetentamens in augustus vindt plaats in de periode van 7 juli t/m 1 aug
2003. Deze tentamens staan alleen open voor propedeusestudenten in hun eerste jaar van inschrijving voor
maximaal drie propedeusevakken (zie 4.3.2.4)
106

12 TENTAMENS EN REGELINGEN
12.3 Bekendmaking plaats en tijdstip schriftelijke tentamens
In collegeweek 9 wordt op het publicatiebord bij de ingang van de inschrijfkamer (naast kamer
T 88) een lijst opgehangen met de plaats en aanvangstijden van schriftelijke tentamens voor
de 1e kans. Voor de 2e kans van schriftelijke tentamens wordt deze lijst bijgewerkt, zodra de
uitslag van een 1e kans is gepubliceerd door de tentamen- en examenadministratie. De lijst is
ook te raadplegen op Internet, de digitale Info-balie:
(http://www.rechten.rug.nl/onderwijs/info.asp). Telefonische informatie over plaats en
aanvangsuur van een schriftelijk tentamen kan drie dagen voor de tentamendatum worden
verkregen via een antwoordapparaat dat bereikbaar is onder nummer 050-363 8020. Men
wordt dringend verzocht dit antwoordapparaat te gebruiken en de Infobalie niet te benaderen
met vragen over tentamentijdstippen.
12.4 Aanmelding mondelinge tentamens
Als een student een mondeling tentamen wenst af te leggen, dient hij een afspraak te maken
met de examinator. Indien een student wegens ziekte of andere dringende omstandigheden
niet kan deelnemen aan een tentamen, dient hij daarvan onverwijld mededeling te doen aan
de examinator. Het voorgaande geldt ook voor schriftelijke tentamens die op grond van een
beschikking van de examencommissie mondeling mogen worden afgelegd. De betrokken
student dient bij het maken van de afspraak een schriftelijke kennisgeving van de beschikking
van de examencommissie te overleggen. In de praktijk is dit een brief van de studieadviseur.
Mondelinge tentamens dienen in beginsel te worden afgelegd in de perioden waarin ook de
schriftelijke tentamens worden afgelegd. Bij overeenstemming tussen examinator en student
kan het afleggen van het mondeling tentamen ook buiten deze perioden geschieden met dien
verstande, dat hierdoor per trimester het aantal kansen dat men voor dat tentamen heeft, niet
wordt vergroot.
12.5 De gang van zaken tijdens de tentamens
De examinator zorgt ervoor dat ten behoeve van de schriftelijke examinering surveillanten
worden aangewezen, die erop toezien dat het tentamen goed verloopt.
De student is verplicht zich op verzoek van of vanwege de examencommissie te legitimeren
met het bewijs van inschrijving en zijn collegekaart.
Aanwijzingen van de examencommissie c.q. examinator of surveillant die voor de aanvang van
het examen of examenonderdeel zijn gepubliceerd, alsmede aanwijzingen die tijdens het
tentamen en onmiddellijk na afloop daarvan gegeven worden, dienen door de student te
worden opgevolgd.
Een surveillant is bevoegd om namens de examinator onmiddellijk voorafgaand aan of
gedurende een tentamen of examen:
- de inschrijvingsbescheiden van studenten te controleren;
- voor het tentamen of examen benodigde bescheiden van de studenten te onderzoeken;
- andere meegebrachte bezittingen of eigendommen van de student te onderzoeken bij een
ernstig vermoeden van fraude en tevens met het oog op het aantonen van fraude.
Een surveillant is bovendien bevoegd om namens de examinator een student deelname of
verdere deelname aan het tentamen of examen te ontzeggen indien deze:
- zonder geldige reden na aanvang van het tentamen verschijnt;
- niet over geldige inschrijvingsbescheiden beschikt;
- frauduleuze handelingen pleegt;
- het ordelijk verloop van het tentamen of examen verstoort.
107

STUDIEGIDS 2002-2003
In een dergelijk geval worden de tentamenformulieren door de surveillant ingenomen en
wordt het tentamen als niet afgelegd beschouwd.
Het is de student niet toegestaan om een half uur na aanvang van het tentamen nog met het
tentamen te beginnen. De student die met een tentamen is begonnen mag pas minimaal een
half uur na aanvang de zaal verlaten.
Bij een schriftelijk tentamen moet de tijdsduur van het tentamen schriftelijk worden
aangegeven. De examinator heeft het recht om de aangegeven tijdsduur te verlengen.
Studenten die eerder weggaan, kunnen geen rechten ontlenen aan het feit dat na hun
weggaan tot verlenging wordt besloten.
De surveillant is bevoegd om namens de examinator regels te stellen met betrekking tot het
meenemen van tentamenopgaven gedurende het tentamen. Deze regels worden op het
tentamenformulier bekendgemaakt of gedurende het tentamen medegedeeld.
Een student die niet voldoet aan de regels genoemd in deze paragraaf, kan door de
examinator worden uitgesloten van het tentamen. Tegen een beslissing van de surveillant
staat beroep open bij de Examencommissie.
Op verzoek van de examencommissie is besloten om de interne handleiding voor
surveillanten ook in de studiegids te publiceren:
HANDLEIDING VOOR SURVEILLANTEN
- Ieder vak valt onder de verantwoordelijkheid van één of meer examinatoren.
- De examinator is belast met de leiding van de surveillance en draagt de eindverantwoordelijkheid
voor de gang van zaken tijdens het tentamen.
- Bij verhindering van de examinator wordt een vervanger aangewezen. Deze vervanger heeft bij
voorkeur examenbevoegdheid en dient in ieder geval voldoende deskundig te zijn en voldoende
te zijn voorbereid om inhoudelijke vragen van studenten op adequate wijze te kunnen
beantwoorden. (art. 11,1 Examenregl).
- In geval van meerdere examinatoren wordt één coördinerend examinator aangewezen
- Vanaf plm. 50 tot 100 studenten is een tweede surveillant aanwezig. Voor iedere extra 100
studenten is een extra surveillant aanwezig. (art. 11,1 Ex. Regl.)
- Bij meer dan 50 studenten treffen de surveillanten elkaar ongeveer een half uur van tevoren voor
het ronddelen van formulieren en het maken van werkafspraken.
- In geval van één surveillant dient deze een mobiele telefoon bij zich te hebben. Bij calamiteiten
moet hij/zij contact op kunnen nemen met de portiersdienst. Indien tentamens op meerdere
locaties worden afgenomen, is het van belang dat de surveillanten onderling contact kunnen
opnemen.
- De surveillant controleert de presentielijst en de collegekaarten: klopt de foto en corresponderen
naam en studentnummer met elkaar. Indien de student niet over geldige inschrijvingsbescheiden
beschikt, kan hem/haar de deelname of verdere deelname aan het tentamen worden ontzegd. Het
verdient echter de voorkeur de student voorwaardelijk te laten deelnemen aan het tentamen en
hierbij af te spreken dat, indien de student binnen 24 uur op de eerstvolgende werkdag deze
bescheiden alsnog overlegt bij de vakgroep waarbij de (coördinerend-) examinator of surveillant
werkzaam is, het tentamen alsnog als geldig afgelegd wordt beschouwd (art. 11,2 Ex. Regl). De
surveillant maakt van deze afspraak een aantekening.
- De surveillant draagt zorg voor een ordentelijk verloop van het tentamen. Indien de surveillant
constateert dat een student zich schuldig maakt aan verstoring, wordt deze student eerst
gewaarschuwd. Bij volharding van de verstoring zal de student verdere deelname aan het
tentamen worden ontzegd.
- Bij een eventuele verstoring van buitenaf (bij voorbeeld bij geluidsoverlast) neemt de surveillant
hiertegen adequate maatregelen.
- Toiletbezoek wordt het eerste en het laatste halfuur van het tentamen in principe niet toegestaan.
- De surveillant loopt nu en dan rond en begeeft zich ook achter in de zaal. Hij/zij controleert weten
jurisprudentiebundels voor zover deze mogen worden meegenomen.
108

12 TENTAMENS EN REGELINGEN
- De student dient communicatiemiddelen als mobiele telefoons, buzzers e.d. uitgeschakeld en niet
voorhanden te hebben. De surveillant is bevoegd tot inbeslagname van deze apparaten. De
examencommissie neemt geen enkele verantwoordelijkheid voor de inbeslaggenomen apparaten.
(art. 11,4 c Ex. Regl.).
- Bij een vermoeden van fraude tijdens de tentamens wordt dit vermoeden ter kennis van de
betreffende student gebracht. De student wordt vervolgens, onder verwijzing naar zijn zwijgrecht,
in de gelegenheid gesteld zijn zienswijze te geven. De surveillant mag met het oog op aantonen
van fraude, buiten de wet- en jurisprudentiebundels ook andere meegebrachte bezittingen of
eigendommen van de student onderzoeken. Indien er naar aanleiding van dit onderzoek bewijzen
van fraude worden gevonden, worden de betreffende zaken in beslag genomen. (11,4 c Ex. Regl.)
- Indien de surveillant fraude heeft geconstateerd, kan het tentamenformulier worden ingenomen en
het tentamen als niet afgelegd worden beschouwd. De surveillant maakt vervolgens een
schriftelijk verbaal van de feiten en omstandigheden op. Vermoedens of constateringen van
fraude tijdens of in verband met het tentamen worden met spoed ter kennis gebracht van de
Examencommissie, via de afdeling DOS, onder overlegging van het verbaal en de eventueel in
beslag genomen zaken. (art. 11,6 Ex. Regl.)
- De surveillant neemt de tentamens in ontvangst en maakt daarvan een aantekening op de
presentielijst.
12.6 De tentamenstof, vragen en opgaven
De tentamenstof omvat het op de colleges behandelde alsmede de schriftelijke bronnen
voorzover deze op de volgende wijze bekend zijn gemaakt en beschikbaar zijn.
Bekendmaking schriftelijke bronnen
De schriftelijke bronnen worden voor de aanvang van het trimester dat voorafgaat aan het
desbetreffende tentamen in de studiegids of de Universiteitskrant bekend gemaakt. Indien
bijzondere omstandigheden nopen tot bekendmaking op een later tijdstip dan in de vorige zin
bedoeld, geschiedt bekendmaking in de Universiteitskrant zo spoedig mogelijk na de aanvang
van het trimester, doch niet later dan 2 weken nadien.
Beschikbaarheid schriftelijke bronnen
De geschreven bronnen waaraan de examenstof wordt ontleend dienen beschikbaar te zijn
bij de aanvang van het trimester dat vooraf gaat aan het desbetreffende tentamen. Indien
bijzondere omstandigheden een beschikbaarheid op het in vorige zin bedoelde tijdstip
verhinderen, mogen de bronnen na de aanvang van het trimester beschikbaar komen, doch
niet later dan 2 weken nadien.
Mogelijke afwijkingen
In afwijking van het voorgaande kan gedurende het trimester:
a. aanvullende schriftelijke tentamenstof worden verstrekt welke in omvang niet meer dan
een tiende deel van de maximaal toelaatbare hoeveelheid tentamenstof bevat.
b. de betreffende tentamenstof in individueel onderling overleg tussen de examinator en de
student wordt vastgesteld.
De vragen en opgaven
De vragen en opgaven van het tentamen gaan het op college behandelde en de met
inachtneming van deze regeling bekend gemaakte en ter beschikking gekomen bronnen niet
te buiten. In geval van niet nakoming van de voorschriften mogen de desbetreffende vragen
en opgaven niet in de beoordeling worden betrokken.
Indien de examencommissie daartoe bijzondere redenen aanwezig acht, kan zij besluiten tot
afwijking van het voorgaande, en passende maatregelen nemen met inachtneming van de
gerechtvaardigde belangen van studenten.
Het tentamen representeert de onderwijsdoelen naar inhoud en vorm.
109

STUDIEGIDS 2002-2003
De vragen en opgaven van een tentamen zijn duidelijk, en bevatten voldoende aanwijzingen
voor de vereiste detaillering van de antwoorden. Meerstellingvragen in multiple-choicevorm
zijn niet toegestaan.
12.7 Het op verzoek van de student niet honoreren van een tentamen
De Examencommissie heeft besloten dat studenten tijdens of direct na afloop van het
tentamen aan de docent of surveillant kunnen verzoeken om het tentamen als niet afgelegd
te beschouwen. In dit geval zal het tentamenwerk door de docent niet worden nagekeken en
zal geen cijfer worden toegekend. Wel dient uiteraard het schriftelijk tentamenwerk bij de
docent te worden ingeleverd. Voor de volgende kans van dat tentamen hoeft de student zich
niet opnieuw in te schrijven; (zie procedure onder 12.2.).
12.8 Fraude
Onder fraude wordt verstaan het handelen of nalaten van een student dat erop is gericht
het vormen van een juist oordeel omtrent zijn kennis, inzicht en vaardigheden geheel of
gedeeltelijk onmogelijk te maken. Ingeval van fraude tijdens het afleggen van een tentamen
kan degene die belast is met het afnemen van het tentamen de student uitsluiten van verdere
deelname aan het tentamen. De examinator draagt zorg dat een verslag van de
geconstateerde of vermoede fraude wordt toegezonden aan de examencommissie, onder
toezending van een afschrift aan de student. De student kan bij de examencommissie
bezwaar maken tegen de uitsluiting.
In geval van fraude tijdens of in verband met een examen of een tentamen, kan de
examencommissie de student uitsluiten van verdere deelname aan het desbetreffende
examen of van een of meer onderdelen daarvan voor een termijn van ten hoogste een jaar
nadat de fraude is geconstateerd. Door de examencommissie wordt geen vrijstelling
verleend voor onderdelen die elders met goed gevolg zijn afgelegd in een periode waarin
voor betrokkene aan de eigen faculteit een uitsluiting wegens fraude van kracht was.
De examencommissie beslist niet dan nadat zij de student en de examinator heeft gehoord,
althans daartoe in de gelegenheid heeft gesteld.
12.8.1 Gebruik wetboeken bij tentamens
Om fraude tegen te kunnen gaan heeft de examencommissie in overleg met de vakgroepen
beslist dat, in de wetboeken, die worden gebruikt tijdens een tentamen, niet mag worden
bijgeschreven, geen woorden, geen getallen, pijlen en geen artikelnummers. Kleuren en
onderstrepen is wel toegestaan.
Het niet bijschrijven betekent ook dat de zgn. "kopjes" van Vermande niet mogen worden
overgenomen in de Kluwer en dat de "verwijzingen" in de Kluwer niet mogen worden
bijgeschreven in Vermande. Tentamens waarbij fiscale wetteksten worden gebruikt vallen
veelal niet onder deze regeling.
12.9 Bekendmaking tentamenuitslag
12.9.1 Schriftelijke tentamens
Bekendmaking schriftelijke tentamens
De tentamen- en examenadministratie van de Faculteit draagt zorg voor de bekendmaking
110

12 TENTAMENS EN REGELINGEN
van de uitslagen van schriftelijke tentamens op het publikatiebord.
Bekendmaking van de uitslag door de tentamen- en examenadministratie geschiedt:
1. bij de hoofdvakken in de differentiatieperiode Nederlands Recht niet later dan drie
weken na de tentamendatum;
2. bij de overige vakken vanaf de vierde werkdag tot uiterlijk op de negende werkdag na
de tentamendatum, met uitzondering van:
3. de eerste kans tentamens van de vakken in het eerste trimester, waarbij bekendmaking
geschiedt vanaf de vierde werkdag tot uiterlijk op de zesde werkdag na de tentamendatum.
Het Faculteitsbestuur kan incidenteel ten aanzien van eerste kans-tentamens van de vakken
in het eerste trimester een nakijktermijn van maximaal acht werkdagen toekennen aan
vakgroepen die aannemelijk maken dat correctie binnen de termijn van vijf werkdagen
redelijkerwijze niet gevergd kan worden.
Publicatiebord
Uitslagen van schriftelijke tentamens worden door de Dienst Onderwijs en Studiebegeleiding
gepubliceerd op de mededelingenborden in de gang naar de reprodienst in het
Harmoniecomplex. Studieresultaten zijn bovendien via Progress-student op het internet te
raadplegen(adres: http://cowog.ppsw.rug.nl/progresswww/).
12.9.2 Mondelinge tentamens
In afwijking van het voorgaande in 12.9.1 stelt de examinator terstond na het afnemen van een
mondeling tentamen de uitslag vast en reikt de student een desbetreffende schriftelijke verklaring
uit.
12.9.3 Tentamens die op andere wijze worden afgelegd
Ten aanzien van een op andere wijze dan mondeling of schriftelijk af te leggen tentamen
bepaalt de examencommissie tevoren op welke wijze en binnen welke termijn de student een
schriftelijke verklaring omtrent de uitslag zal ontvangen.
Op de schriftelijke verklaring omtrent de uitslag van een tentamen wordt de student gewezen
op het inzagerecht, alsmede op de beroepsmogelijkheid bij het college van beroep voor de
examens.
12.10 De nabespreking van een tentamen
Ter beschikking stellen tentamenopgave
Indien een tentamen schriftelijk is afgenomen, dient de tentamenopgave na afloop van het
tentamen aan de student ter beschikking te worden gesteld, uiterlijk op het tijdstip van de
algemene nabespreking of het tijdstip waarop het tentamen ter inzage wordt gegeven dan wel
wordt uitgereikt (zie hierna).
Mee te nemen informatie na afloop van het trimester
Elk tentamenformulier wordt op zodanige wijze voorzien van informatie omtrent tijdstip, plaats
en wijze van inzien, (eventueel) afhalen en bespreken van het gemaakte tentamen, dat de
student deze informatie na afloop van het tentamen kan meenemen. Tevens wordt op (de
bijlage bij) het tentamenformulier vermeld dat tegen beschikkingen van examinatoren binnen
4 weken beroep open staat bij het college van beroep voor de examens ex art. 7.60 WHW.
111

STUDIEGIDS 2002-2003
Vaststellen tijdstip nabespreking / tentamen ter inzage
De betrokken docent stelt tijdstip en plaats vast waarop hetzij
a. het gemaakte tentamen aan de deelnemers ter inzage wordt gegeven en een algemene
bespreking van het tentamen plaatsvindt, hetzij
b. het gemaakte tentamen met standaard-antwoorden aan de deelnemers ter inzage wordt
gegeven dan wel wordt uitgereikt.
Bij multiple choice-tentamens of daarmee gelijk te stellen tentamens of tentamenonderdelen
kan de docent ervan afzien het gemaakte tentamen aan de deelnemers ter hand te stellen.
Het in de aanhef bedoelde tijdstip valt 1) niet later dan één week na de bekendmaking van de
tentamenuitslag en 2) zo mogelijk niet later dan vier werkdagen voor het herhalingstentamen.
In afwijking van het onder I gestelde kan dit tijdstip voor tentamen van het derde trimester
vallen in de periode rond de aanvang van het aansluitende eerste trimester.
Controle bij uitreiking tentamenwerk
Op het tijdstip van de nabespreking of het tijdstip waarop het tentamen ter inzage wordt
gegeven, worden de tentamens door leden van de verantwoordelijke vakgroep aan de
deelnemers uitgereikt, op zodanige wijze, dat in ieder geval controle plaatsvindt op naam,
collegekaartnummer of inschrijfnummer bij het inzien of meenemen.
Mogelijkheid en tijdstip individuele bespreking
De betrokken docent biedt de mogelijkheid voor individuele bespreking van het gemaakte
tentamen, hetzij aansluitend op de nabespreking, hetzij op een dag erna.
Vindt individuele bespreking niet aansluitend plaats, maar op een later tijdstip, dan mag de
docent het gemaakte tentamenwerk van de studenten die aan een individuele bespreking
wensen deel te nemen innemen tot dit latere tijdstip.
Wanneer een student het tentamenwerk wenst mee te nemen en hiervoor het cijfer 5 is
behaald, betreft dit een kopie van het origineel.
Mogelijkheid om individuele bespreking te weigeren
Aan een individuele student kan bespreking worden geweigerd indien hij zonder bericht van
verhindering dat op redelijke gronden berust, niet op tijdstip van de algemene nabespreking
of het tijdstip waarop het tentamen ter inzage wordt gegeven, op de aldaar bedoelde plaats
aanwezig is geweest.
Doel nabespreking
Bespreking moet gericht zijn op het duidelijk maken van onjuistheden of gebreken in een door
de student gegeven antwoord.
Aantekeningen
Het is de student toegestaan tijdens de bespreking aantekeningen te maken voorzover dit niet
gebeurt op het gemaakte tentamen.
Afhalen gecorrigeerd tentamenwerk dat mag worden meegenomen
Voorzover gecorrigeerd tentamenwerk door de deelnemers mag worden meegenomen, dient
de docent na afloop van de nabespreking/uitreiking nog eenmaal de gelegenheid te bieden om
gemaakt tentamenwerk af te halen. Er bestaat dan geen recht meer op een nabespreking. Ook
dan worden de tentamens door leden van de verantwoordelijke vakgroep aan de deelnemers
uitgereikt, op zodanige wijze dat in ieder geval controle plaatsvindt op naam,
collegekaartnummer of inschrijfnummer bij het meenemen.
Afhalen tentamen door een ander dan de deelnemer/legitimatie
Een deelnemer aan een tentamen heeft de mogelijkheid om het door hem gemaakte tentamen
op het tijdstip van de nabespreking of uitreiking af te laten halen door een ander. Die ander
dient dan te beschikken over het inschrijfnummer en een legitimatiebewijs van de deelnemer.
112

12 TENTAMENS EN REGELINGEN
12.11 Herhalen van tentamens
12.11.1 Tentamens die met een voldoende zijn afgelegd
De Examencommissie biedt de gelegenheid een tentamen te herhalen, dat met voldoende
resultaat is afgelegd. Deze regeling geldt voor maximaal 2 tentamens per studiejaar. De
student die van deze regeling gebruik wil maken, zal zijn besluit daartoe binnen drie dagen
nadat de uitslag van het desbetreffende tentamen bekend is gemaakt, schriftelijk kenbaar
moeten maken aan de tentamen- en examenadministratie. Het cijfer wordt in dat geval uit de
administratie verwijderd. Dit betekent dat de student later niet op zijn besluit kan terugkomen;
het door hem reeds afgelegde tentamen wordt als niet afgelegd beschouwd.
De herhaling van het tentamen kan alleen plaatsvinden in de eerstvolgende tentamenperiode.
Via een persoonlijk verzoek gericht aan de tentamen- en examenadministratie wordt men
alsnog ingeschreven voor de eerstvolgende herhaling. De uitslag van het in herhaling
afgelegde tentamen wordt in de administratie opgenomen.
12.11.2 Tentamens die met een onvoldoende zijn afgelegd
De student die is gezakt voor een tentamen kan steeds opnieuw aan het tentamen meedoen,
totdat hij voor het tentamen is geslaagd. De met goed gevolg afgelegde tentamens (cijfer 6 of
hoger) zijn onbeperkt geldig, behalve voor die vakken waarvoor een beperkte geldigheidsduur
is vastgesteld. Uitsluitend voor een aantal doctoraalvakken geldt een beperkte geldigheidsduur
van 8 jaar (zie 5.5.5).
Toelichting
Gekozen is voor de term "meedoen" en niet voor "herhalen" omdat de te doceren stof voor
menig vak zich met de ontwikkelingen in dat vak wijzigt. De tentamens zullen die wijzigingen
weerspiegelen. De student, die voor het vak dat hij wil doen, niet is geslaagd, kan een
onbeperkt aantal malen meedoen aan de tentamens in dat vak. Maar dat behoeft niet in te
houden dat het tentamen steeds zal gaan over de stof die hij in een eerder trimester heeft
bestudeerd. Het is zinvol en vereist dat de student, die een tentamen doet, van de meest
recente ontwikkeling in dat vak, voorzover die in colleges, werkgroepen en opgegeven
literatuur is behandeld, heeft kennis genomen.
12.12 Richtlijnen afwijkende tentamenregeling schriftelijke tentamens
12.12.1 Algemeen
De examencommissie hanteert t.a.v. afwijkende tentamenregelingen de volgende richtlijnen:
In beginsel dienen alle tentamens te worden afgelegd op de wijze, in de volgorde en op de
tijdstippen, zoals in de studieregeling vermeld. Uitzonderingen hierop kunnen slechts door de
examencommissie (en dus niet door de betrokken examinator) worden toegestaan.
Tentamens, afgelegd niet overeenkomstig deze tentamenregeling (resp. anders dan door de
examencommissie is bepaald) zijn ongeldig.
De toestemming tot het afleggen van tentamens op andere dan de aangegeven tijdstippen
wordt schriftelijk gegeven namens de examencommissie door de studieadviseur. De studenten
dienen deze schriftelijke bevestiging aan de examinator te tonen.
Afwijking met betrekking tot de opzet van de studie (spreiding, versnelling, wijziging in de
volgorde van af te leggen tentamens) kan alleen worden toegestaan, wanneer deze van te
voren wordt aangevraagd. De examencommissie kent in principe alleen een afwijkende regeling
toe indien een naar het oordeel van de examencommissie onaanvaardbare vertraging
113

STUDIEGIDS 2002-2003
van de studie 1 dreigt.
12.12.2 Propedeuse- en doctoraalstudenten
Met betrekking tot afwijkende tentamenregelingen worden door de examencommissie de
volgende groepen onderscheiden:
I
Gehandicapte studenten
Deze studenten kunnen indien noodzakelijk via aangepaste regelingen tentamens afleggen.
II Ziekte/Persoonlijke omstandigheden
Bij het verlenen van een afwijkende tentamenregeling denkt de examencommissie aan de
volgende gevallen:
a. Studenten, die wegens langdurige ziekte, of persoonlijk omstandigheden van langere
duur verhinderd zijn tentamen af te leggen.
b. Studenten, die een bepaald tentamen plotseling door ziekte of bijzondere
omstandigheden 2x hebben gemist.
III Bestuurlijke werkzaamheden
De examencommissie kan aan een student die in verband met bestuurlijke werkzaamheden
niet met succes kan deelnemen aan een tentamen, toestemming verlenen om een tentamen
af te leggen op een tijdstip vast te stellen in overleg met de betrokken docent. Studentbestuurders
die voor deze regeling in aanmerking komen zijn:
* de leden van het faculteitsbestuur;
* de leden van de faculteitsraad;
* de rechtenstudenten die lid zijn van de universiteitsraad;
* de leden van de Vaste Commissie voor het Onderwijs;
* de leden van het JFV-bestuur (maximaal: 6 personen).
Daarnaast kunnen ter beoordeling van de examencommissie studentleden van ad hoc
commissies en bestuursleden van facultaire studentenverenigingen, indien de bijdrage daaraan
een vergelijkbare inspanning vergt als de bovengenoemde bestuursfuncties, voor de regeling
in aanmerking komen.
De extra tentamenkans kan worden geboden voor maximaal één vak per trimester en voor ten
hoogste drie vakken per jaar.
Een verzoek om voor deze afwijkende tentamenregeling in aanmerking te komen moet
voorafgaand aan het trimester waarin studievertraging dreigt worden ingediend via de Infobalie
bij de studieadviseur.
12.12.2.1 Langdurige ziekte of persoonlijke omstandigheden (ad a)
Studenten, die langdurig ziek zijn, of door persoonlijke omstandigheden langdurig niet kunnen
studeren, dienen zo spoedig mogelijk, maar in ieder geval voor de aanvang van de
tentamenperiode contact op te nemen met de studieadviseur. In overleg zal dan bepaald
kunnen worden, of een afwijkende tentamenregeling nodig is, en hoe die eruit ziet.
Met nadruk wordt erop gewezen, dat studenten niet achteraf een beroep op deze mogelijkheid
kunnen doen.
1
Voor vragen over eventuele financiële consequenties van langdurige studievertraging kunnen studenten terecht
bij het STAG (voor adres en telefoon zie 1.2).
114

12 TENTAMENS EN REGELINGEN
12.12.2.2 Plotselinge ziekte of persoonlijke omstandigheden (ad b)
Aan studenten, die aan een bepaalde tentamenkans plotseling door ziekte, of bijzondere
persoonlijke omstandigheden niet kunnen deelnemen wordt geen afwijkende tentamenregeling
verleend. Wel kan een afwijkende tentamenregeling worden verleend, indien men onverhoopt
nog een keer ziek mocht worden.
De volgende procedure moet worden gevolgd:
1 is de student bij de eerste kans ziek voor een tentamen, dan dient hij/zij dit uiterlijk op de dag van het
tentamen telefonisch te melden bij de Infobalie (tel. 050-363 5727).
2 is men voor de tweede keer ziek voor een tentamen van hetzelfde vak, dan moet dit opnieuw worden
gemeld uiterlijk op de dag van het tentamen (tel. 050-363 5727).
Daarna dient schriftelijk aan de studieadviseurs een verzoek tot een afwijkende tentamenregeling
worden gericht. In die brief dient het adres en het telefoonnummer van de behandelend
arts te worden vermeld, alsmede een gerichte machtiging aan die arts om informatie te
verstrekken.
De student wordt er met nadruk op gewezen, dat geen aanspraak op een afwijkende
tentamenregeling kan worden gemaakt, indien men zich niet op de voorgeschreven wijze
heeft afgemeld.
12.12.3 Doctoraalstudenten
12.12.3.1 Avondstudenten
In bepaalde omstandigheden worden aan avondstudenten (met volledige werkkring) afwijkende
tentamenregelingen verleend. Dit indien voor hem verplichte schriftelijke tentamens binnen
zeer kort tijdsbestek vallen en er na vroegtijdig overleg met de studie-adviseur aan het begin
van het studiejaar geen mogelijkheid blijkt voor een meer gespreide planning.
12.12.3.2 Laatste tentamen van de doctoraalstudie
De examencommissie kan indien een naar haar oordeel onaanvaardbare vertraging van de
studie dreigt, van de tentamenregeling van de doctoraalfase afwijken. Daarvoor gelden de
volgende uitgangspunten:
a. De examencommissie kan op verzoek van de student toestemming geven voor het afleggen van
een extra tentamen in één vak indien:
a.1 verzoeker nog in één vak tentamen moet afleggen en
a.2 verzoeker in het betreffende vak tenminste éénmaal schriftelijk tentamen heeft afgelegd, waarbij
uit het resultaat of anderszins van een behoorlijke voorbereiding is gebleken en
a.3 verzoeker uiterlijk twee maanden vóór de eerstvolgende reguliere mogelijkheid om tentamen af
te leggen in het betreffende vak, voldaan heeft aan de vereisten voor het één na laatste
onderdeel van de doctoraalstudie (d.w.z. een voldoende heeft behaald voor het één na laatste vak
dan wel goedkeuring voor de doctoraalscriptie) en
a.4 verzoeker vóór het onder a.3 genoemde tijdstip een verzoek tot het afleggen van een extra
tentamen in het betreffende vak heeft ingediend bij de examencommissie.
b. Alleen in uitzonderlijke gevallen geeft de examencommissie toestemming voor twee vakken.
Het betreft gevallen waarbij een langdurige studievertraging dreigt.
Gedacht wordt aan studenten die voor twee vakken een onvoldoende hebben behaald, terwijl
de eerstvolgende reguliere tentamens pas na twee of drie trimesters worden afgenomen.
115

STUDIEGIDS 2002-2003
12.13 TENTAMENROOSTER
12.13.1 De tentamendata 2002-2003 1
Alfabetische vakkenoverzicht
VAK 1E KANS 2E KANS
Agrarisch Recht 4 mrt 2003 20 mrt 2003
Algemene Rechtswetenschap 18 nov 2002 28 nov 2002 18 aug 2003 1
Algemene Staatsleer/Constitutionele
10 jun 2003 26 jun 2003
theorie
Ambtenarenrecht 5 jun 2003 23 jun 2003
Anglo-Amerikaans recht 8 nov 2002 25 nov 2002
Arbeidsovereenkomstenrecht 6 nov 2002 14 mrt 2003
Bedrijfseconomie 14 nov 2002 12 mrt 2003
Belastingrecht I 11 nov 2002 27 nov 2002
Belastingrecht II 18 nov 2002 26 feb 2003
Beleidswetenschap 19 feb 2003 10 mrt 2003
Beroepsziekten en Letselschade 26 feb 2003 14 mrt 2003
Besluitvormingsprocessen in de EU 25 feb 2003 20 mrt 2003
Bestuurlijke Organisatie 13 nov 2002 28 nov 2002
Bestuurskunde 18 jun 2003 2 jul 2003 20 aug 2003 1
Bestuursrecht A 5 jun 2003 25 jun 2003 14 aug 2003 1
Bestuursrecht A (HLS) 5 jun 2003 25 jun 2003 14 aug 2003 1
Bestuursrecht B 11 nov 2002 27 nov 2002
Bestuursrecht C 5 mrt 2003 21 mrt 2003
Bestuursrecht C (HLS) 5 mrt 2003 21 mrt 2003
Bijzondere Delicten 11 jun 2003 19 aug 2003
Boekhouden 5 mrt 2003 21 mrt 2003
Bouwrecht 13 jun 2003 1 jul 2003
Burgerlijk Procesrecht I 17 jun 2003 4 jul 2003
Burgerlijk Procesrecht II 25 jun 2003 20 aug 2003
Collectief Arbeidsrecht 24 jun 2003 20 aug 2003
Comparative Criminal Law 11 nov 2002 26 nov 2002
Computercriminaliteit 5 jun 2003 24 jun 2003
Criminologie I 14 nov 2002 29 nov 2002
CS Staats- en Bestuursrecht
(hoofdvak) 15 nov 2002 11 mrt 2003
De eerste W-O en het aanzien van de tentamendata en tentamen(inschrijf)regeling worden nog nader
twintigste eeuw
bekend gemaakt via UK en internet voor 1-9-02
Droit Français et langage juridique 3 jun 2003 30 jun 2003
Echtscheidingsrecht 18 jun 2003 4 jul 2003
Economics of regulation (indien
20 feb 2003 13 mrt 2003
schriftelijk)
Economisch en Fiscaal Strafrecht
11 nov 2002 14 mrt 2003
(indien schriftelijk)
Economisch Recht 18 jun 2003 19 aug 2003
Elektronisch Bewijs en Bewaar 18 jun 2003 3 jul 2003
Elem. Belastingrecht 16 jun 2003 3 jul 2003 20 aug 2003 1
Elementair Internationaal Publiekrecht 26 feb 2003 17 mrt 2003 15 aug 2003 1
Elementair Recht & ICT 18 jun 2003 2 jul 2003 20 aug 2003 1
Elem. Integratieve Rechtsvergelijking 18 jun 2003 2 jul 2003 20 aug 2003 1
Energierecht 17 jun 2003 4 jul 2003
Erfrecht 8 nov 2002 22 nov 2002
1
Aan propedeusestudenten wordt uitsluitend in het eerste jaar van inschrijving als rechtenstudent in
drie vakken van de propedeuse een derde tentamenkans geboden in augustus.
116

12 TENTAMENS EN REGELINGEN
European Environmental Law 10 jun 2003 25 jun 2003
European Labour Law 12 nov 2002 27 nov 2002
European Law I 20 nov 2002 2 dec 2002
Europees Recht I 20 nov 2002 3 mrt 2003
Europees Recht II 27 feb 2003 21 mrt 2003
Faillissementsrecht (indien schriftelijk) 21 feb 2003 18 mrt 2003
Fiscaal Comptabele Verantw. 12 jun 2003 30 jun 2003
Fiscale Aspecten van
5 jun 2003 25 jun 2003
Registergoederen
Formeel Belastingrecht 25 feb 2003 18 mrt 2003
Geschiedenis van de
rechtswetenschap (indien schriftelijk) 7 mrt 2003 19 mrt 2003
Gezondheidsrecht 10 jun 2003 26 jun 2003
Grondrechten 5 mrt 2003 30 jun 2003
Handelsrecht 20 feb 2003 13 mrt 2003
Handhaving Bestuursrecht (indien
schriftelijk) 26 feb 2003 14 mrt 2003
Huurrecht 20 feb 2003 10 mrt 2003
ICT, Grondrechten & Overheid 10 jun 2003 27 jun 2003
Informaticarecht I 6 jun 2003 26 jun 2003
Informaticarecht II 25 feb 2003 18 mrt 2003
Informatie- en Mediarecht (indien
schriftelijk) 7 mrt 2003 20 mrt 2003
Inkomstenbelasting I 27 feb 2003 19 mrt 2003
Inkomstenbelasting II 6 jun 2003 24 jun 2003
Inleiding Bestuurskunde 15 nov 2002 29 nov 2002
Inleiding Psychiatrie voor juristen 6 nov 2002 25 nov 2002
Inleiding Recht voor niet-juristen 28 okt 2002 17 feb 2003 2 jun 2003
Inleiding Recht voor I.O. 28 okt 2002 17 feb 2003 2 jun 2003
Inleiding Rechtsfilosofie 27 feb 2003 19 mrt 2003
Inleiding Rechtsinformatica 28 feb 2003 19 mrt 2003
Inleiding Rechtssociologie 28 feb 2003 18 mrt 2003
Inleiding Sociaal Recht 19 feb 2003 10 mrt 2003
Intellectuele Eigendom 21 nov 2002 28 feb 2003
Internationaal Belastingrecht 28 feb 2003 17 mrt 2003
Internationaal Burgerlijk Procesrecht 11 jun 2003 30 jun 2003
Internationaal Milieurecht (jb) 7 mrt 2003 21 mrt 2003
Internationaal Privaatrecht 12 nov 2002 17 mrt 2003
Internationaal Privaatrecht (notariëlen) 12 nov 2002 17 mrt 2003
Internationaal Publiekrecht (hoofdvak) 7 nov 2002 22 nov 2002
Internationaal Strafrecht 25 feb 2003 3 jul 2003
International Law I 7 nov 2002 22 nov 2002
International Law II 11 jun 2003 1 jul 2003
International Law IV 14 nov 2002 29 nov 2002
International Law V 6 jun 2003 27 jun 2003
Internet en Belastingrecht 12 jun 2003 30 jun 2003
Jeugdrecht 7 nov 2002 26 nov 2002
Juridische Vaardigheden A -
rechtsvinding 5 nov 2002 3 jun 2003
Juridische Vaardigheden B 3 jun 2003
Juridische Vaardigheden C 3 jun 2003
Kartelrecht 4 mrt 2003 2 jul 2003
Materieel Europees Recht 11 nov 2002 29 nov 2002
Mensenrechten 12 jun 2003 1 jul 2003
Meth. Soc. Wetensch. Onderzoek I 24 feb 2003 14 mrt 2003
Meth. Soc. Wetensch. Onderzoek II 17 jun 2003 3 jul 2003
Milieurecht 25 nov 2002 18 mrt 2003
Notariële Bedrijfseconomie 10 jun 2003 26 jun 2003
Notaris en Registratiewet 12 jun 2003 2 jul 2003
117

STUDIEGIDS 2002-2003
Omzet en Overdrachtsbelasting 17 jun 2003 2 jul 2003
Ondernemingsrecht I 6 jun 2003 18 aug 2003
Ondernemingsrecht II 8 nov 2002 26 nov 2002
Onderwijsrecht 28 feb 2003 17 mrt 2003
Openbaar Financiën 6 mrt 2003 20 mrt 2003
Organisatietheorie 12 jun 2003 1 jul 2003
Overheid en Privaatrecht 24 feb 2003 3 jul 2003
Overheidsaansprakelijkheid 21 feb 2003 13 mrt 2003
Parlementaire Geschiedenis 14 nov 2002 28 nov 2002
Penitentiair Recht 5 jun 2003 18 aug 2003
Penologie 12 nov 2002 27 nov 2002
Personen- en Familierecht 19 nov 2002 21 feb 2003
Personen- en Familierecht voor
19 nov 2002 21 feb 2003
notariëlen
Personenvennootschappen 6 mrt 2003 12 jun 2003
Politicologie I 21 feb 2003 12 mrt 2003
Privaatrecht I 11 jun 2003 30 jun 2003 11 aug 2003 1
Privaatrecht II 6 nov 2002 25 nov 2002
Privaatrecht II (HLS) 6 nov 2002 25 nov 2002
Privaatrecht III 4 jun 2003 23 jun 2003
Privaatrecht IV 13 nov 2002 28 nov 2002
Psychiatrie en Recht 6 jun 2003 23 jun 2003
Publiekrecht Onroerend Goed 13 jun 2003 30 jun 2003
Recht & ICT I 8 nov 2002 22 nov 2002
Recht & ICT II 20 feb 2003 11 mrt 2003
Recht Lagere Overheid I 19 jun 2003 18 aug 2003
Recht Lagere Overheid II 6 nov 2002 26 nov 2002
Recht voor niet-juristen (AVV) 17 feb 2003 2 jun 2003
Rechtseconomie 10 jun 2003 27 jun 2003
Rechtsfilosofie II 6 jun 2003 24 jun 2003
Rechtsgeschiedenis I 7 nov 2002 22 nov 2002 13 aug 2003 1
Rechtsgeschiedenis II 24 feb 2003 14 mrt 2003
Rechtsinformatica 16 jun 2003 3 jul 2003
Rechtspersonen,
24 feb 2003 11 mrt 2003
personenvennootschappen en
kapitaalsbelasting
Rechtsvergelijkend Straf(proces)recht 21 feb 2003 11 mrt 2003
Rechtsvinding 7 mrt 2003 20 mrt 2003
Rechtsvinding Privaatrecht (indien
11 nov 2002 27 nov 2002
schriftelijk)
Refugee and Asylum Law 18 jun 2003 4 jul 2003
Registergoederenrecht 7 nov 2002 26 nov 2002
Relatievermogensrecht 19 feb 2003 10 mrt 2003
Romeins Privaatrecht (indien
6 nov 2002 21 nov 2002
schriftelijk)
Ruimtelijk Bestuursrecht 5 jun 2003 19 aug 2003
Socialezekerheidsrecht 26 jun 2003 21 aug 2003
Sociology of International Relations I
(indien schriftelijk) 17 jun 2003 4 jul 2003
Staatsrecht IA 12 nov 2002 26 nov 2002 15 aug 2003 1
Staatsrecht IB 3 mrt 2003 20 mrt 2003 19 aug 2003 1
Staatsrecht II 8 nov 2002 26 nov 2002
Staats- en Bestuursrecht in
11 jun 2003 20 aug 2003
communautair perspectief
Strafprocesrecht Dwangmiddelen 6 mrt 2003 30 jun 2003
Strafprocesrecht Rechtsmiddelen 21 nov 2002 20 mrt 2003
Strafrecht I 21 feb 2003 11 mrt 2003 12 aug 2003 1
1
Aan propedeusestudenten wordt uitsluitend in het eerste jaar van inschrijving als rechtenstudent in
drie vakken van de propedeuse een derde tentamenkans geboden in augustus.
118

12 TENTAMENS EN REGELINGEN
Strafrecht II 15 nov 2002 29 nov 2002
Strafrecht III 13 jun 2003 1 jul 2003
Strafrecht III (HLS) 13 jun 2003 1 jul 2003
Strafrecht IV (algemene leerstukken) 18 jun 2003 20 aug 2003
Substantive EC Law 13 jun 2003 2 jul 2003
Successierecht( voor fiscalisten) 19 feb 2003 14 mrt 2003
Successiewet (voor notariëlen) 11 jun 2003 1 jul 2003
Transformation and Integration tentamendata en tentamen(inschrijf)regeling worden nog nader
bekend gemaakt via UK en internet voor 1-9-02
Vennootschapsbelasting 14 nov 2002 27 nov 2002
Verbintenissenrecht C.S. 16 jun 2003 19 aug 2003
Verkeersstrafrecht 24 jun 2003 21 aug 2003
Verzekeringsrecht 11 nov 2002 19 mrt 2003
Vreemdelingenrecht 19 feb 2003 16 jun 2003
Waardering 10 jun 2003 26 jun 2003
War and peace I 24 feb 2003 14 mrt 2003
Werk en Refereercollege 7 nov 2002 25 nov 2002
Winst 8 nov 2002 26 nov 2002
Zakenrecht CS en Vertegenwoordiging 7 mrt 2003 20 jun 2003
12.13.2 Tentamenoverzicht speciale Engelstalige vakken
De volgende vakken worden aangeboden in het kader van het engelstalige
onderwijsaanbod voor buitenlandse studenten en llm-studenten, en zijn uitsluitend voor
deze groepen studenten toegankelijk.
Vaknaam vakcode trim exam 1e kans 2e kans
Byzantine Law RGI039 2 oral
C.S Dutch Public Law RGC001 2+3 paper
Comparative Criminal Law RGR171 1 written 11-11-02 26-11-02
Comparative Private Law (onder voorbehoud!!) RGC015 1 oral or written 11-11-02 29-11-02
Competition Law
RGC008 2 written 19-2-03 12-3-03
(International and Comparative Competition Law)
CS International Law I
(geen onderwijs individueel in te vullen )
RGI150 1+2+3 see course
description
Dutch law in a comparative perspective RGD055 1 written 5-11-02 28-11-02
European Company Law
RGE177 1 written 8-11-02 25-11-02
(Comparative and European Company Law)
European Law II RGE123 2 written/paper 27-2-03 21-3-03
European Private Law RGE116 2 oral or written 5-3-03 20-3-03
European Tax Law RGI121 3 oral or written 19-6-03 4-7-03
Human Rights RGH035 2 written 3-3-03 18-3-03
International and Comparative
RGI160 3 oral
Corporate Governance
International Commercial Dispute Settlement Law RGI163 2 oral or written 28-2-03 19-3-03
International Contracts Law RGI165 1 oral or written 6-11-02 21-11-02
International Corporate Insolvency Law RGI167 2 oral or written 4-3-03 21-3-03
International Economic Relations RGI170 3 oral or written 12-6-03 27-6-03
International Investment Law RGI175 2 written 26-2-03 17-3-03
International Labour Law RGI180 1 oral or written 12-11-02 28-11-02
International Law Seminar Programme RGI155 1+2 paper
International Tax Law RGI123 1 oral or written 13-11-02 26-11-02
119

STUDIEGIDS 2002-2003
Legal Theory directed reading&writing RGL015 1+2+3 paper
Legal Theory: Decisionmaking in the
RGL015 2 written/paper 25-2-03 20-3-03
European Union
Legal Theory: Phil. of Law II (The science of law) RGL015 3 written/paper 6-6-03 24-6-03
Private International Trade Law RGP360 3 oral or written 16-6-03 2-7-03
Public International Trade Law RGP365 1 written 13-11-02 27-11-02
Roman Private Law RGR199 1 oral or written 6-11-02 21-11-02
The legal heritage of Europe RGW009 2 oral or written 7-3-03 19-3-03
12.13.3 Wijziging van tentamendata
De faculteit streeft ernaar, alle tentamens op de aangegeven data af te nemen. De praktijk
heeft echter uitgewezen dat door opeenhoping van tentamens, niet alleen aan onze
faculteit maar tevens aan andere faculteiten en andere opleidingsinstituten, soms grote
problemen kunnen ontstaan bij de beschikbaarstelling van acceptabele zaalruimte. Daarom
moet de faculteit zich voorbehouden, alle tentamens eventueel op een andere dag te
stellen.
De studenten dienen er daarom rekening mee te houden dat zij de gehele
tentamenperiode beschikbaar moeten zijn. Zodra mogelijk wordt de definitieve lijst met
tentamendata, aanvangsuren en gereserveerde zaalruimte gepubliceerd op het
tentamenbord bij de ingang van de inschrijfkamer.
12.13.4 Samenvallen van tentamens
Bij planning van de tentamens kan een student er niet altijd vanuit gaan dat tentamens die
op eenzelfde dag vallen, op verschillende dagdelen worden getentamineerd. Gezien het
grote aantal tentamens vallen sommige tentamens op dezelfde tijdstippen. Studenten die
twee tentamens op één dag plannen dienen zeer vroegtijdig, uiterlijk in het begin van het
trimester, via de Infobalie contact op te nemen met de studieadviseur. De examencommissie
geeft slechts in zeer bepaalde gevallen toestemming voor een afwijkende
studieregeling. Het niet op de hoogte zijn van deze regeling kan leiden tot teleurstellingen.
De kans op fouten in de data van de tentamens kan helaas niet altijd worden
uitgesloten. Aan evt. fouten in dit tentamenrooster kunnen geen rechten worden
ontleend. Zie laatste alinea van "Wijziging van tentamendata" hierboven.
120

13 REGELINGEN
13.1 Algemeen
In paragraaf 3.2.7 wordt melding gemaakt van diverse regelingen en reglementen waarmee
een student te maken krijgt. De facultaire Onderwijs- en examenregeling en het facultaire
Examenreglement kwamen hiervoor regelmatig aan de orde en zijn integraal opgenomen in
hoofstuk 16. Er resteren nog enkele regelingen die onbesproken zijn gebleven, te weten het
facultaire stagereglement, de facultaire vergoedingsregeling voor stage en studie in binnen-en
buitenland, het scriptiereglement, en de beroepsregeling bij het College van Beroep voor de
examens. Deze vier regelingen treft men aan in de volgende paragrafen.
13.2 Stagereglement
13.2.1 Inleiding
Algemeen
De stage is een keuze-onderdeel van de juridische opleiding waaraan de student in belangrijke
mate zelf gestalte zal moeten geven. Eigen initiatief en persoonlijke voorkeur zijn daarbij van
groot belang. Het zoeken en vinden van een stageplaats is te beschouwen als een oefening
in vaardigheden die passen binnen de studie. Drempels overwinnen, trachten een organisatie
binnen te komen, contacten leggen, informatie inwinnen, duidelijk maken wat U verlangt en wat
U te bieden hebt - het zijn allemaal dingen die deel zullen uitmaken van de toekomstige
werkzaamheden van de meeste afgestudeerden. Een en ander neemt niet weg dat ook deze
activiteiten als studieprestaties gewaardeerd moeten worden. Om deze reden moet uw keuze
goedgekeurd zijn door de examencommissie, voordat U met het desbetreffende studie-onderdeel
begint. Achteraf vindt dan ook nog de gebruikelijke beoordeling van stageverslag plaats.
Contacten met de stage-instelling
De verantwoordelijkheid voor het vinden van een stageplaats ligt bij de student. De stage
coördinator kan daarbij adviseren. Hij/zij is vrij om zelf contacten met stage-instellingen te
leggen en te onderhouden. Zodra de student een stageadres heeft gevonden en de stage bij
de coördinator heeft aangemeld wordt door de coördinator aan de stage-instelling een
standaardbrief toegezonden. Deze brief bevat onder meer de volgende punten.
- een verklaring dat de faculteit akkoord gaat met de stage;
- een verwijzing naar het facultaire stagereglement, met name naar de eisen die aan de stage
(art. 3, 4 en 5 stagereglement), de begeleiding (art. 6) en het stageverslag (art. 8) worden
gesteld.
- de naam van een contactpersoon waar men met vragen terecht kan. Dit is bij voorkeur de
stage-coördinator.
Stagebegeleiding
Zodra de student een stageadres heeft, meldt hij dit bij de stage-coördinator. Voor aanvang
van de stage heeft de coördinator een gesprek met de student. In dat gesprek wordt de stage
formeel goedgekeurd (zie art. 2 stagereglement) en wordt de student gewezen op de eisen die
aan de stage en het verslag daarvan worden gesteld (art. 3,4 en 8 stagereglement).
Alvorens de coördinator het stageverslag beoordeelt, wordt het stageverslag aan de stageinstelling
ter advisering te voorgelegd (art. 7 lid 2 stagereglement). Het stageverslag wordt
daarna door de coördinator getoetst aan de criteria die in art. 8 van het stagereglement zijn
vastgelegd. Er wordt voor de stage geen cijfer gegeven. Het verslag met de beoordeling wordt
vervolgens met het oog op het leereffect van de stage en het schrijven van het verslag in een
gesprek met de student besproken.
121

STUDIEGIDS 2002-2003
13.2.2 Inhoud van het facultaire stagereglement
13.2.2.1 Toepassingsbereik (artikel 1)
Dit stagereglement is van toepassing op:
a. een externe stage in de zin van:
- een stage, aansluitend bij een van de hoofdrichtingen Nederlands Recht;
- activiteiten verricht bij een door de Faculteitsraad, na advies van de Onderwijscommissie,
goedgekeurde juridische instelling, zoals de Politie Friesland (BPO-project
Strafrecht) , de Rechtswinkel Groningen, het Juridisch Spreekuur Oranjewijk/Hoogkerk,
de Kinderrechtswinkel, de Belastingrechtswinkel, het Kamerbewonersadviesbureau,
aansluitend bij een van de hoofdrichtingen Nederlands Recht;
b. een interne stage in de zin van:
- een onderzoekstage;
- een onderwijsstage;
c. de stage in de bestuurswetenschappelijke opleiding voorzover hiervan in de Regeling
juridische bestuurswetenschappelijke studierichting niet wordt afgeweken;
d. de stage binnen de opleiding Notarieel Recht, Fiscaal Recht en Internationaal en
Europees Recht
13.2.2.2 Stage-coördinatoren (artikel 2)
Tot het doen van een stage kan slechts worden besloten na overleg met de stagecoördinator
(lid 1). De examencommissie wijst de coördinatoren voor de studie- en hoofdrichtingen aan (lid
2). De stage-coördinator spreekt zo nodig met de student af in welke hoofdrichting de stage
wordt gelopen (lid 3).
In geval van een interne stage wordt als stage-coördinator aangemerkt een lid van de stage
verlenende vakgroep met examenbevoegdheid onder wiens verantwoordelijkheid de stagewerkzaamheden
worden verricht (lid 4).
De stagecoördinatoren zijn:
(zie volgende pagina)
122

13 REGELINGEN
Facultair Stagecoördinator is drs J.C. Coolsma. (e-mail: j.c.coolsma@rechten.rug.nl). Bij hem kunt
u terecht met algemene vragen over de stage. Informatie over stageplaatsen vindt u ook op de
website: www.rechten.rug.nl/stage/index.asp
1 Nederlands Recht Coördinator
- Hoofdrichting Privaatrecht 1 mr J. Stoker (vakgroep Privaatrecht en Notarieel
Recht)
- Advocatuur 2 spreekuur wisselt per trimester; zie
www.rechten.rug.nl/prno/stagespreekuur.html
- Bureau van Rechtshulp tel. 3635785; kamer 12.218
- Bureau Raadslieden j.stoker@rechten.rug.nl
- Bureau Slachtofferhulp
Hoofdrichting Bedrijfsrecht 1 mw mr M.L. Lennarts (sectie Handels-& Sociaal
Recht)
(Ondernemingsrecht en soc-econ) spreekuur wo en vr 9.30-10.30 uur
- Bedrijfsleven tel. 3635609; kamer 11.335
Hoofdrichting Staats- en
dr A.R. Neerhof (vakgroep Bestuursrecht/kunde)
Bestuursrecht 1
- Overheid spreekuur woensdagochtend 10-11 uur en op
telefonische afspraak
- Non-profit instellingen tel. 3635381, kamer 14.210
- Administratieve Rechtspraak
Hoofdrichting Strafrecht 1
mr J.B.J. van der Leij
- Rechterlijke Macht 3 spreekuur op afspraak
- Openbaar Ministerie tel. 3637037
- Reclassering kamer 12.325
- Jeugdzaken
2 Fiscaal Recht mr M. de Vries (vakgroep Belastingrecht)
geen spreekuur, inschrijving na telefonische
afspraak, tel. 3635430
3 Jur.Best.Wetenschappen drs J.C. Coolsma (vakgroep Bestuursrecht/kunde)
spreekuur op telefonische afspraak
tel. 3635680; kamer 13.224
4 Internationaal Recht dr Th.J.G. van den Hoogen (vakgroep Rechtstheorie)
spreekuur na tel. afspraak bij het secretariaat, tel.
3635695)
5 Notarieel Recht mw mr A.C. Wibbens-de Jong (vakgroep
Privaatrecht en Notarieel recht)
spreekuur di 11.00-12.00
tel. 3635660 of 5013026 (privé), kamer 12.208
a.c.wibbens-dejong@rechten.rug.nl
13.2.2.3 Doel en eisen (artikel 3)
Een externe stage dient een oriëntatie in te houden op de beroepspraktijk door middel van
eigen onderzoek naar aanleiding van juridisch relevante problemen die bij de stageverlenende
instantie aan de orde zijn (lid 1).
1 Voor stages bij onderstaande instellingen zijn aparte coördinatoren, zie 6.3.5.3:
- de Rechtswinkel;
- de Kinderrechtswinkel;
- het Juridisch Spreekuur Oranjewijk;
- het Kamerbewonersadviesbureau;
- de Politie Friesland (BPO-project Strafrecht).
2 Ook indien het straf-/ en arbeidszaken betreft.
3 Ook indien het civiele zaken betreft.
123

STUDIEGIDS 2002-2003
Een interne stage dient een oriëntatie in te houden op het gebied van wetenschappelijk
onderzoek dan wel wetenschappelijk onderwijs (lid 2). Een vakgroep kan alleen een
stagemogelijkheid verlenen als de te verrichten werkzaamheden tenminste op een
vergelijkbaar niveau staan als reeds bestaande externe, waaronder mogelijke activiteiten in
rechtswinkels en dergelijke (lid 3).
In een substantieel deel van de stage-werkzaamheden dient een opleidingselement
vertegenwoordigd te zijn (lid 4). Van een onderwijsstage maakt in ieder geval deel uit een
didactische cursus verzorgd door een op zodanige activiteit gerichte organisatie (lid 5).
Toelichting artikel 3 lid 4
De eis van het opleidingselement is opgenomen met betrekking tot het verschijnsel van de
interne onderwijsstage. Vakgroepen dan wel secties dienen er voor te zorgen dat de
werkzaamheden binnen een interne onderwijsstage eenzelfde opleidings- en
ervaringscomponent bevatten als de werkzaamheden binnen de reeds bestaande externe
stages.
Een onderzoekstage bestaat uit door de begeleider vastgestelde onderzoekswerkzaamheden
met als doel een oriëntatie op het gebied van het wetenschappelijk onderzoek alsmede de
hiermee samenhangende vaardigheden (lid 6). Voor studenten met belangstelling voor
onderzoek is er een speciaal programma in samenwerking met de facultaire onderzoekschool,
het Centrum voor Recht, Bestuur en Samenleving (CRBS). Meer informatie is verkrijgbaar bij
mw mr drs J.E. Bosch-Boesjes, dir. Opleidingen, tel. 3635784, j.e.boschboesjes@rechten.rug.nl
Ten aanzien van de stages voor de bestuurswetenschappelijke opleiding zijn de doeleinden
geformuleerd in een eigen brochure getiteld: "Regeling juridische bestuurswetenschappelijke
studierichting" verkrijgbaar bij het vakgroepsecretariaat van de vakgroep bestuursrecht en bestuurskunde.
13.2.2.4 Tijdsduur (artikel 4)
De stage dient ten minste een omvang te hebben van 160 uren, exclusief het schrijven van
het verslag. De stage verlenende instelling dan wel vakgroep stelt in overleg met de stagiaire
vast hoe de spreiding van de uren over de weken plaatsvindt (lid 1).
De stage Internationaal en Europees Recht kan een omvang hebben van 160 of 320 uren,
exlusief het schrijven van het verslag.
De duur van de werkzaamheden in het kader van de Rechtswinkel, de Kinderrechtswinkel, de
Belastingrechtswinkel, het Juridisch Spreekuur Oranjewijk/Hoogkerk en het
Kamerbewonersadviesbureau dient tenminste een omvang te hebben van 14 maanden. De
duur van de werkzaamheden in het kader van het BPO-project Strafrecht (Politie Friesland)
bedraagt bij een aanstelling van 8 uren per week minimaal een periode van 6 maanden (lid 2).
Toelichting
In geval van een externe stage wordt de voorkeur gegeven aan een stage die aaneengesloten
gedurende minimaal vier weken van 40 uur per week wordt gelopen. In overleg met de
coördinator en stage verlenende instelling kan de stage ook gedurende een gedeelte van de
week over een langere periode worden gespreid, mits de totale duur ten minste 160 uur
bedraagt. De student moet er rekening mee houden dat in een aantal gevallen de stage
verlenende instantie zal eisen dat de stage enkele weken langer duurt. De faculteit heeft
daartegen geen bezwaar, maar er kunnen niet meer dan de in het OER toegekende
hoeveelheid studiepunten worden toegekend. De regeling voor honorering luidt als volgt:
- 5 studiepunten voor een externe- en interne stage aansluitend bij de hoofdrichting
Nederlands Recht of de opleiding Notarieel Recht;
124

13 REGELINGEN
- 6 studiepunten voor activiteiten verricht bij de Rechtswinkel Groningen, de Kinderrechtswinkel,
de Belastingrechtswinkel, het Kamerbewonersadviesbureau en het Juridisch
Spreekuur Oranjewijk/Hoogkerk;
- 5 of 10 studiepunten voor een externe en interne stage binnen de opleiding Internationaal
en Europees recht.
13.2.2.5 Stageplaats (artikel 5)
De stage verlenende instantie dient de stagiaire de mogelijkheid te bieden kennis te nemen
van activiteiten en werkzaamheden die aansluiten bij de juridische opleiding (lid 1).
Voor een interne onderwijsstage is een aanstelling in facultaire dienst een voorwaarde
(lid 2). Het aantal interne onderwijsstage-plaatsen is de helft van de per vakgroep of sectie
toegewezen studenteenheden (lid 3).
13.2.2.6 Begeleiding (artikel 6)
De externe stage wordt gelopen onder verantwoordelijkheid van een stagementor (lid 1).
De onderzoekstage wordt gelopen onder begeleiding van een aan een universiteit verbonden
lid van het wetenschappelijk personeel en betreft door de begeleider vastgestelde onderzoekswerkzaamheden
(lid 2).
De onderwijsstage wordt gelopen onder begeleiding van een aan een universiteit verbonden
lid van het wetenschappelijk personeel en betreft door de begeleider vastgestelde onderwijswerkzaamheden
(lid 3).
13.2.2.7 Goedkeuring (artikel 7)
Toekenning van studiepunten vindt plaats na goedkeuring van het verslag door de stagecoördinator
(lid 1). Voordat goedkeuring plaatsvindt wordt het stageverslag ter advisering
voorgelegd aan de instelling waar de stage is gelopen (lid 2).
In geval van een externe stage kan de stage-coördinator een stagebeoordelaar aanwijzen
wiens vakgebied dit onderwerp regardeert (lid 3). Toelichting: Dit is bijvoorbeeld het geval
indien een stage bij de advocatuur dient te gelden als een praktisch vak binnen de
hoofdrichting Strafrecht. De stage-coördinator bij wie de stage moet worden aangemeld en ter
goedkeuring moet worden aangeboden (in dit geval mr J. Stoker van de vakgroep Privaatrechtzie
overzicht stage-coördinatoren), zal er in dat geval voor zorgdragen dat het verslag ter
inhoudelijke goedkeuring wordt voorgelegd aan de stage-coördinator van de vakgroep
Strafrecht.
De stage-coördinator kan contact opnemen met de instelling waarbij de stage wordt gelopen
òf met de facultaire contactpersoon in geval van werkzaamheden bij Rechtswinkel, de
Kinderrechtswinkel, de Belastingrechtswinkel, het Juridisch Spreekuur Oranjewijk/Hoogkerk en
het Kamerbewonersadviesbureau (lid 4).
13.2.2.8 Stageverslag (artikel 8)
Binnen een maand na beëindiging van de stage wordt een verslag ter goedkeuring
aangeboden (lid 1).
Het verslag van de stage-ervaring bevat (lid 2):
a. een korte beschrijving van de instelling, het bedrijf dan wel de vakgroep, alsmede een opgave van
de periode waarin de stage is gelopen;
b. een korte omschrijving van de afdeling, dan wel sectie waarin betrokkene heeft gewerkt;
125

STUDIEGIDS 2002-2003
c. een omschrijving van de activiteiten die binnen de stage zijn verricht, zoals o.m. het literatuur- dan
wel het jurisprudentie-onderzoek;
d. een omschrijving van de gevolgde trainingen en cursussen alsmede van andersoortige
opleidingselementen;
e. een omschrijving van de activiteiten waaruit de begeleiding bestond;
f. een evaluatie van de stage;
g. naam stagiaire, adres en postcode en studentnummer.
Het verslag heeft een omvang van tenminste 10 à 15 pagina's (lid 3).
Aan het verslag worden - voor voorzover van toepassing - de dezelfde eisen inzake vorm en
taal gesteld als aan een scriptie (lid 4).
Indien de student een advies dan wel rapport heeft geschreven voor de instelling kan hij/zij
volstaan met een kopie van het uitgebrachte advies dan wel rapport (lid 5).
Toelichting ad c
De duur en omvang van de werkzaamheden bij de Rechtswinkel en soortgelijke vrijwilligersorganisaties
zijn van dien aard dat de faculteit er niet vanuit gaat dat de student nog eens apart
de bibliotheek induikt om een bepaald juridisch onderwerp uit te diepen. Het is daarentegen
de bedoeling dat een student een aantal werkzaamheden (gerelateerd aan de hoofdrichting
indien de stage als enig praktisch vak wordt opgevoerd) uit het totaal van werkzaamheden
belicht en deze beschrijft. Bij de Rechtswinkel draaien studenten bijvoorbeeld mee in
voorlichtingen en specifieke projecten. Het is de bedoeling dat een student in een dergelijk
geval een aantal activiteiten uit het geheel beschrijft en beredeneerd aangeeft welke adviezen
zijn gegeven.
13.2.2.9 Verdere informatie
Geheimhouding (artikel 9)
De stagiaire wordt er op gewezen, dat hij/zij geen informatie mondeling of schriftelijk naar
buiten mag brengen, indien niet uitdrukkelijk toestemming is verleend door de desbetreffende
instantie.
Verzekeringen (artikel 10)
De externe stagiaire dient zelf zorg te dragen voor een verzekering. De faculteit kan niet
worden aangesproken voor schade voortvloeiend uit een externe stage.
13.3 Facultaire vergoedingsregelingen
13.3.1 Vergoedingsregeling stagekosten 1
Voor stages welke worden gelopen in het kader van het facultaire stagereglement gelden de
volgende vergoedingsregelingen.
1 De facultaire vergoeding voor reiskosten en eventuele kosten van dubbele kamerhuur wordt
verleend, nadat een door de stage verlenende instantie verstrekte vergoeding op die kosten
in mindering is gebracht;
1
Een formulier waarmee een stagevergoeding kan worden aangevraagd is verkrijgbaar bij het Administratief Centrum
(AC) van de faculteit (1e verdieping Harmoniecomplex). Een uitkering van een stagevergoeding door het AC vindt pas
plaats nadat:
a. de stagevergoeding via dit formulier is aangevraagd en goedgekeurd (vooraf), en
b. het stageverslag van de stage is goedgekeurd door de stage-coördinator (achteraf), en
c. een declaratie van de werkelijke kosten wordt overgelegd.
126

13 REGELINGEN
2 Voor de bestuurswetenschappelijke opleiding wordt een stagekosten-vergoeding verleend
voor een periode van twee aaneensluitende maanden; voor de overige opleidingen wordt
een vergoeding verleend voor een periode van drie aaneensluitende werkweken. In
uitzonderingsgevallen kan, indien noodzakelijk, met toestemming van het bestuur en na
overleg met de stage-coördinator, een reiskostenvergoeding worden verleend voor een
langere periode.
3 De vergoeding bedraagt:
Binnenland:
voor stages buiten een straal van 100 km van Groningen maximaal L 84,- (voor studenten
Juridisch-Bestuurswetenschappelijk L 168,-) voor werkelijk gemaakte kosten i.v.m. dubbele
kamerhuur).
Buitenland:
België/Luxemburg Europa buiten Europa
L 84,- L 114,- L 227,-
L 130,- 1 L 159,- 1 L 273,- 1
1
alleen voor studenten Juridische Bestuurswetenschappen.
Deze bedragen zijn maxima voor werkelijk gemaakte reis- en verblijfkosten.
4 In geval twee keer een stage wordt gelopen door dezelfde student, wordt slechts één
keer een stagekostenvergoeding verleend.
5 Studenten kunnen slechts één keer tijdens hun studie in aanmerking komen voor een
vergoeding van studie- of stageperiode in het buitenland.
6 De vergoeding vanuit het facultaire stagefonds geldt als "vangnet" voor die gevallen,
waarvoor de faculteit geen externe subsidie heeft verworven. Indien de faculteit voor een
stage externe subsidie heeft verworven, ontvangt de desbetreffende student geen
bijdrage uit het facultaire stagefonds, tenzij deze subsidie lager is dan het bedrag dat
vanuit het facultaire fonds zou zijn toegezegd.
7 Er wordt geen vergoeding verleend aan studenten die reis- en verblijfkosten maken ten
behoeve van het verzamelen van materiaal voor het schrijven van een scriptie.
8 Studenten die een stage lopen dienen er zelf voor te zorgen dat zij voldoende zijn
verzekerd; de faculteit kan niet aansprakelijk worden gesteld voor schadevergoedingen
voortvloeiend uit stage-activiteiten.
9 De toepassing en uitvoering van de vergoedingsregeling geschiedt namens het bestuur
door de stagecommissie.
Ten aanzien van de ’duur van de stagekostenvergoeding’ is er een uitzonderingsclausule
opgenomen. Dit om te voorkomen dat bij stages die als gevolg van de eis van de stage
verlenende instantie langer duren dan resp. twee maanden of drie weken, een deel van de
kosten door de student zelf moet worden gedragen. Overigens zal er in die gevallen wel van
’noodzaak’ sprake moeten zijn.
13.3.2 Vergoedingsregeling voor studie in het buitenland
In het kader van de internationalisering van het onderwijs participeert de faculteit in
verschillende uitwisselingsprogramma’s. Via deze programma’s kan de faculteit jaarlijks een
aantal studenten uitzenden en een tegemoetkoming bieden in de kosten voor studie of stage
in het buitenland. Naast deze externe subsidie bestaat ook de mogelijkheid van een tegemoetkoming
vanuit facultaire middelen. Hiervoor geldt de volgende regeling.
127

STUDIEGIDS 2002-2003
1 Binnen het fonds internationalisering wordt hiervoor een bedrag gereserveerd, waarvan de
hoogte jaarlijks wordt vastgesteld. De som van de uitkeringen in het kader van deze
vergoedingsregeling moeten in beginsel binnen dit bedrag blijven.
2 Studenten die in aanmerking willen komen voor een vergoeding, dienen:
a. ingeschreven te staan als student rechten;
b. zich in de tweede helft van hun doctoraalfase te bevinden (minimaal 50 studiepunten
na de propedeuse);
c. voor de desbetreffende studie goedkeuring te hebben verkregen van de examencommissie;
d. aan te kunnen tonen dat men als student door de buitenlandse universiteit is
toegelaten.
3 Indien aan deze voorwaarden is voldaan kan een student in aanmerking komen voor een
vergoeding; de student heeft hierop geen recht. Het maximum aantal studenten dat in enig
jaar een vergoeding kan ontvangen, wordt beperkt door het bedrag dat door het
faculteitsbestuur hiervoor beschikbaar is gesteld. Een eventuele selectie wordt gemaakt op
basis van een afweging waarin de volgende aspecten worden verdisconteerd:
a. zinvolheid in het studieprogramma;
b. motivatie;
c. beheersing van de desbetreffende buitenlandse taal;
d. cijfers (over de gehele afgelegde studieperiode) en andere gebleken bekwaamheden
(bestuurlijke, sociale, organisatorische).
4 Studenten kunnen in het algemeen slechts één keer tijdens hun studie in aanmerking
komen voor een vergoeding van een studieperiode (studie of stage) in het buitenland.
5 De vergoeding vanuit het fonds internationalisering geldt als "vangnet" voor die gevallen,
waarvoor de faculteit geen externe subsidie heeft verworven. Indien de faculteit voor een
studie in het buitenland externe subsidie heeft verworven, ontvangt de desbetreffende
student geen bijdrage uit het faculteiten fonds, tenzij deze subsidie lager is dan het bedrag
dat vanuit het facultaire fonds zou zijn toegezegd.
6 De hoogte van de toe te kennen bedragen wordt bepaald aan de hand van onderstaande
normbedragen. Deze dienen beschouwd te worden als maximum-vergoedingen voor
werkelijk gemaakte kosten.
België/Luxemburg Europa buiten Europa
studie (1 maand) 185,- 250,- 500,-
studie (>3 6 mnd) 600,- 600,- 850,-
7 Excursies komen niet in aanmerking voor een vergoeding en korte studieverblijven
(zoals seminars, "summer-schools") alleen, indien de examencommissie hiervoor
studiepunten toekent.
8 Studenten die een periode in het buitenland studeren, dienen er zelf voor te zorgen
dat zij voldoende verzekerd zijn; de faculteit kan niet aansprakelijk worden gesteld
voor schadevergoedingen voortvloeiend uit deze buitenlandse studie.
9 De toepassing en uitvoering van de regeling geschiedt namens het bestuur door de
secretaris van de faculteit.
128

13 REGELINGEN
13.4 Scriptieregeling en scriptie-coördinatoren
Deze regeling is van toepassing voor de opleidingen Nederlands recht, Fiscaal recht, Notarieel
Recht en Internationaal en Europees recht.
13.4.1 Scriptie-coördinatoren
De scriptie-coördinatoren voor de verschillende vakgroepen zijn:
Vakgroep Algemene Rechtswetenschap en Rechtsgeschiedenis
Algemene Rechtswetenschap: mr J.G. Brouwer (spreekuur na telefonische afspraak; tel.
3635671, secr. 3635672))
Rechtsgeschiedenis: geen, rechtstreeks docent benaderen (tel. secr. 3635738)
Vakgroep Belastingrecht/Economie en Openbare Financiën
Belastingrecht: mr M.J. de Vries; spreekuur: di 16.00-16.30; tel. 3635430; kamer 11.209)
Economie en Openbare Financiën: geen, rechtstreeks docent benaderen (tel. secr. 3635770)
Vakgroep Bestuursrecht en Bestuurskunde
Bestuursrecht: dr A.R. Neerhof, spreekuur na telefonische afspraak en woensdag ochtend van
10 tot 11 uur, kamer 14.210, tel. 3635381, secr. 3635674))
Bestuurskunde: drs J.C. Coolsma (spreekuur na telefonische afspraak; tel. 3635680)
Vakgroep Bedrijfsrechtelijke en Europeesrechtelijke vakken
Handelsrecht: mw mr M.Y. Nethe; spreekuur: altijd; tel. 3635611; kamer 11.332
Sociaal Recht: prof mr A.M. Luttmer-Kat; geen spreekuur; afspraak via secr. (tel. 3635606)
Europees Recht: geen scriptiecoördinator, rechtstreeks of via de secretaresse (tel. 3635689)
de docent benaderen
Vakgroep Privaatrecht en Notarieel Recht:
Privaatrecht: mr R.J.C. Flach; spreekuur: ma 9.30-10.30; kamer 12.229, tel. secr. 3635767
Notarieel Recht: mw mr A.C. Wibbens-de Jong; spreekuur: di 11.00-12.00; tel. 3635660, kamer
12.208
Vakgroep Rechtstheorie:
geen, rechtstreeks docent benaderen (tel. secr. 3635695)
Vakgroep Staatsrecht en Internationaal Recht:
Intenationaal recht: dr A.J.J. de Hoogh; spreekuur volgens afspraak; tel. 3635702
Staatsrecht: mw mr P.E.M.S. Sassen; spreekuur volgens afspraak; tel. 3635682 (werk) of tel.
5254656 (thuis)
Secretaresse: mw M. Pruissen-Kik, tel. 3635667
Vakgroep Strafrecht en Criminologie:
mw mr W.F. van Hattum, scriptiespreekuur , ma 11.00-12.00, wo 16.00-17.00, tel. 3637036,
kamer TT126 (scriptiebegeleiding-aanvraagformulieren aldaar te verkrijgen); secretariaat
5630/5768
13.4.2 Artikel 1: toepassingsbereik
1 Dit reglement is van toepassing op de eindscriptie in de studierichtingen Nederlands
recht, Fiscaal recht, Internationaal en Europees recht, Notarieel recht en Rechtstheorie.
129

STUDIEGIDS 2002-2003
13.4.3 Artikel 2: doel
1 In de eindscriptie dient de student aan te tonen de academische vaardigheden zodanig
te beheersen dat hij in staat is met behulp van de tijdens de studie verworven kennis
zelfstandig:
- een wetenschappelijke vraagstelling op het terrein van de juridische studie te
formuleren;
- een onderzoek op te zetten volgens een te verantwoorden werkwijze;
- de voor dit onderzoek relevante gegevens te verzamelen, rangschikken, analyseren,
correleren en waarderen;
- relevante conclusies te trekken op basis van het verrichte onderzoek en zo mogelijk
verdedigbare oplossingen te formuleren;
- het onderzoek, alsmede de gevonden conclusies en oplossingen op heldere en
overzichtelijke wijze schriftelijk weer te geven.
13.4.4 Artikel 3: studielast
1. Voor de opleidingen Nederlands recht, Fiscaal recht en Internationaal en Europees recht
bedraagt de studielast voor de eindscriptie 360 uren (9 studiepunten).
2. Voor de opleiding Notarieel recht bedraagt de studielast voor de verplichte eindscriptie 200
uren (5 studiepunten).
3. Voor de hoofdrichting Rechtstheorie binnen Nederlands recht bedraagt de studielast voor
de eindscriptie minimaal 360 uren (9 studiepunten). Een hogere studielast is mogelijk na
overleg met de scriptiebegeleider.
13.4.5 Artikel 4: goedkeuring onderwerp
1. De student is verplicht het scriptiecollege te volgen alvorens een scriptieonderwerp ter
goedkeuring voor te leggen.
2. a. Het scriptieonderwerp wordt tenminste zes maanden voor de beoogde datum van
afronding van de eindscriptie ter goedkeuring voorgelegd aan de scriptiecoördinator van
de relevante vakgroep.
b. Bij rechtstheorie wordt het onderwerp tenminste acht maanden voor de beoogde datum
van afronding van de eindscriptie ter goedkeuring voorgelegd aan de begeleider.
c. Bij notarieel recht dient het onderwerp vóór 1 januari van het jaar waarin de student
afstudeert ter goedkeuring te worden voorgelegd aan de scriptiecoördinator.
13.4.6 Artikel 5: begeleiding
1. De student is verplicht aan de begeleidende docent een schrijfplan (inclusief tijdpad) ter
goedkeuring voor te leggen. Het schrijfplan dient te voldoen aan de eisen zoals in de
Handleiding voor juridische scripties beschreven.
2. In samenspraak met de begeleider worden er aan de hand van het goedgekeurde
schrijfplan afspraken gemaakt over:
- frequentie van de begeleiding(bijeenkomsten);
- mogelijkheid van meerdere tussentijdse (deel)concepten;
- wijze van inlevering van tussentijdse (deel)concepten;
- datum van inlevering van de definitieve versie;
- aantal in te leveren exemplaren van de definitieve versie.
3. Indien de student wenst af te wijken van het goedgekeurde schrijfplan dan wel tijdpad
dient hij dit zo spoedig mogelijk aan de begeleider door te geven.
130

13 REGELINGEN
4 De student heeft het recht tenminste één keer een (deel)concept in te leveren en dit te
bespreken met de docent.
5. De student is verplicht de kritiek en het commentaar van de begeleider op dit
(deel)concept te verwerken in de definitieve versie.
13.4.7 Artikel 6: omvang
1. De omvang van de eindscriptie Nederlands recht, Fiscaal recht en Internationaal en
Europees recht is exclusief tabellen, literatuurlijst en bijlagen tenminste 27 pagina’s tekst
in de voorgeschreven opmaak (zie voor eisen typografie: Handleiding voor juridische
scripties). Met toestemming van de scriptiebegeleider kan hiervan worden afgeweken.
2 De omvang van de eindscriptie Notarieel recht is exclusief tabellen, literatuurlijsten en
andere bijlagen tenminste 15 pagina’s tekst in de voorgeschreven opmaak (zie voor eisen
typografie: Handleiding voor juridische scripties). Na toestemming van de
scriptiebegeleider kan hiervan worden afgeweken.
3. De omvang van de eindscriptie Rechtstheorie wordt in overleg tussen de
scriptiebegeleider en de student bepaald.
13.4.8 Artikel 7: beoordeling
1. Nadat de begeleidende docent heeft vastgesteld dat de eindscriptie voldoet aan de
minimumeisen wat betreft:
- inhoud (balans tussen eigen gedachtegoed en gebruikte bronnen);
- argumentatie (kritisch-refererend met een eigen mening);
- omvang (artikel 6);
- bronvermelding (conform Leidraad voor juridische auteurs);
- begrijpelijk en correct taalgebruik;
- vorm en typografie (conform Handleiding voor juridische scripties),
kent hij hieraan zo spoedig mogelijk, maar uiterlijk één maand na inlevering van de
definitieve versie, een cijfer toe.
2. Het cijfer wordt bepaald aan de hand van de volgende criteria:
- inhoud;
- argumentatie;
- structuur en opbouw;
- begrijpelijkheid en aantrekkelijkheid taalgebruik;
- correctheid taalgebruik;
- zelfstandigheid in het onderzoek;
- originaliteit van het onderzoek;
- beheersing (specifieke) onderzoeksvaardigheden.
3. De docent maakt aan de hand van de beoordelingscriteria in het vorige lid inzichtelijk hoe
het cijfer tot stand is gekomen.
4. De docent geeft het eindcijfer door aan de Tentamen- en Examenadministratie.
13.4.9 Artikel 8: informele bezwarenprocedure
1. Indien een student het niet eens is met zijn cijfer kan hij de begeleider om
heroverweging van het cijfer verzoeken. De begeleider kan beslissen het oordeel van
een tweede docent in te roepen.
131

STUDIEGIDS 2002-2003
13.5 Beroep
Studenten kunnen beroep aantekenen tegen beslissingen van examencommissies dan wel
examinatoren over de door hen afgelegde tentamens of examens, alsook tegen de
behandeling tijdens het afleggen van tentamens of examens. Hiervoor is aan de universiteit
een College van Beroep voor de Examens in het leven geroepen.
Taak van het College
Het College van Beroep heeft tot taak bij uitsluiting te oordelen over het beroep, ingesteld
tegen:
a. beschikkingen van examencommissies dan wel examinatoren, alsook tegen de behandeling tijdens
het afleggen van het examen of een onderdeel daarvan;
b. beschikkingen, waarbij de uitslag van het colloquium doctum wordt vastgesteld, als ook tegen de
behandeling tijdens het ondergaan van het onderzoek;
c. beschikkingen met betrekking tot de toelating tot de tweede fase.
Met een beschikking wordt een weigering om te beschikken gelijk gesteld.
Wie kan beroep instellen
Alleen degene die door de beschikking of de handeling rechtstreeks in zijn belang is getroffen.
Op grond waarvan
Op grond van strijd met bij of krachtens de wet vastgestelde regelingen dan wel met de
redelijkheid of billijkheid.
Hoe moet beroep worden ingesteld
Bij gemotiveerd beroepsschrift, in te dienen bij het College van Beroep voor de Examens, Oude
Boteringestraat, Postbus 72, 9700 AB Groningen.
Wanneer (termijn van indiening)
Binnen vier weken na de dag waarop de desbetreffende beschikking is medegedeeld of wordt
geacht geweigerd te zijn, danwel de desbetreffende handeling heeft plaatsgevonden.
Of: zo spoedig mogelijk als dit redelijkerwijze kon worden verlangd (dit moet door de
betrokkene worden aangetoond).
Waaraan moet het beroepsschrift voldoen
Het beroepsschrift moet zijn ondertekend en inhouden:
a. naam, huisadres en woonplaats van de appellant, (d.w.z. van degene die beroep instelt).
b. aanduiding van het orgaan, de examinator of de persoon of personen die de beschikking, of
handeling waartegen beroep wordt ingesteld hebben gepleegd.
c. een duidelijke omschrijving waartegen beroep wordt ingesteld; indien mogelijk moet een afschrift
van het bestreden besluit worden overgelegd.
d. de gronden waarop het beroep rust.
13.5.1 Procedure bij het College van Beroep
Minnelijke schikking
Voordat het College het beroep in behandeling neemt, zendt het beroepsschrift toe aan het
orgaan of degene tegen wiens beslissing of handeling het beroep zich richt, met de uitnodiging
om in overleg met betrokkenen na te gaan of een minnelijke schikking van het geschil mogelijk
is.
Uitspraak door de voorzitter
Als het beroep kennelijk niet-ontvankelijk is of ongegrond en voortzetting van de behandeling
daarvan niet nodig is, kan de voorzitter van het College van Beroep onmiddellijk uitspraak
doen. Als hij het niet met de uitspraak eens is kan de appellant binnen veertien dagen verzet
132

13 REGELINGEN
doen bij het College van Beroep. Het verzet moet worden gedaan bij een gemotiveerd
geschrift.
Behandeling door het College van Beroep
In de gevallen waarin geen minnelijke schikking is bereikt en waarin de voorzitter geen
uitspraak heeft gedaan, behandelt het College van Beroep de zaak in een openbare zitting.
133

STUDIEGIDS 2002-2003
134

14 VAKOMSCHRIJVINGEN
14.1 Verklaring afkortingen
In de rubriek soort vak worden de volgende afkortingen gebruikt:
PROP
BD
ICT
FIS
NOT
JBW
INT
HLS
JB
REL-J
REL-NJ
H
P
Be
Pri
StaBes
Str
Rth
LLM
ENG
Propedeuse
Basis-doctoraal Nederlands Recht
Nederlands recht, programma Recht & ICT
Opleiding Fiscaal Recht
Opleiding Notarieel Recht
Juridisch Bestuurswetenschappelijke opleiding
Opleiding Internationaal en Europees Recht
Hanse Law School
Juridisch bijvak
Relativerend vak, juridisch
Relativerend vak, niet-juridisch
Hoofdvak
Praktisch vak
Hoofdrichting Bedrijfsrecht
Hoofdrichting Privaatrecht
Hoofdrichting Staats- en Bestuursrecht
Hoofdrichting Strafrecht
Hoofdrichting Rechtstheorie
Engelstalige Master of Laws programma’s
Engelstalige programma’s voor uitwisselingsstudenten
Het cijfer 2, 3 of 4 geeft het studiejaar aan van het betreffende opleidingsprogramma waarin
het vak is geprogrammeerd.
bijvoorbeeld:
PBe Practicum binnen de hoofdrichting Bedrijfsrecht
NOT3 Derdejaarsvak binnen de Opleiding Notarieel Recht
14.2 Voorvereisten
In de vakomschrijving van elk vak wordt aangegeven welke voorkennis vereist/gewenst is om
aan het vak te kunnen deelnemen.
Voor alle doctoraalvakken geldt de hoofdregel dat de propedeuse moet zijn behaald voordat
men aan het tentamen of het onderwijs van het vak mag deelnemen. Van deze regel kan een
student ontheffing vragen via de zgn. "deblokkaderegeling" (zie 4.6).
De vakken die ook gevolgd kunnen worden door bijvakstudenten en contracttoehoorders
kennen voor deze groepen deelnemers soms nog aanvullende eisen die niet in deze studiegids
bij de vakken zijn opgenomen. De eisen die van toepassing zijn zijn wel opgenomen in de
speciale brochures voor de bijvakstudenten (verkrijgbaar bij de infobalie) en de
contracttoehoorders (verkrijgbaar bij de Afdeling Juridisch Contractonderwijs - zie 3.3).
14.3 Vakomschrijvingen
Zie volgende pagina’s
135

De vakkenomschrijvingen (Studiegids Hoofdstuk 14) zijn hier niet opgenomen.
Voor informatie over vakken kunt u op internet de Onderwijscatalogus
raadplegen, te vinden via:
http://www.oprit.rug.nl/owcat/

STUDIEGIDS 2002-2003
RECHT IN DE PRAKTIJK
Onderwijsactiviteit
Studi
e-
punte
n
Vakgroep
Contactpersoon
1 Stage Facultaire stagecoördinator: drs
J.C. Coolsma, tel. 050-3635680,
j.c.coolsma@rechten.rug.nl
1 Extern RGS111 5 Alle vakgroepen Stagecoördinator vakgroep
2 Intern RGS111 5 Alle vakgroepen Stagecoördinator vakgroep
2 Rechtshulp
1 Rechtswinkel Groningen
RGR193
2 Juridisch Spreekuur Oranjewijk
RGS056
6 Privaatrecht en
Notarieel Recht
6 Bestuursrecht en
Bestuurskunde
Mr A.M. Kloosterman, tel.
3638529
a.m.kloosterman@rechten.rug.n
l
Prof. F.N. Noordam
tel. 050-3635765
f.n.noordam@rechten.rug.nl
3 Belastingwinkel
RGB019 (nw)
5 Belastingrecht en
Openbare
Financiën
Mr G.J. Sjobbema
tel. 050-3635605
g.j.sjobbema@rechten.rug.nl
4 Kinderrechtswinkel
6 Privaatrecht en
Notarieel Recht
Mr J. Stoker, tel. 050-3635785
j.stoker@rechten.rug.nl
RGK015
5 Kamerbewonersadviesbureau
RGS112
6 BPO project
Strafrecht Politie Friesland
(onder voorbehoud)
RGR006-1
7 Bezoekgroep Norgerhaven
RGR006-2
6 Privaatrecht en
Notarieel Recht
5 Strafrecht en
criminologie
2 Strafrecht en
criminologie
Mr F.T. Oldenhuis
tel. 050-3635472
f.t.oldenhuis@rechten.rug.nl
Secretariaat Strafrecht
tel. 050-3635630
Mw mr W.F. van Hattum, tel.
050-3637036
w.f.van.hattum@rechten.rug.nl
3 Pleitwedstrijden
1 Civielrechtelijke pleitwedstrijd
(Privaatrecht/Diephuis)
RGR006-3
2 Fiscale pleitwedstrijd
(Belastingrecht/GFE)
RGR006-4
3 Privaatrecht en
notarieel recht
3 Belastingrecht,
Economie en
Openb. Financiën
Mr J. Stoker, tel. 050-3635785
j.stoker@rechten.rug.nl
Mw prof. dr I.J.J. Burgers
tel. 050-3635741
i.j.j.burgers@rechten.rug.nl
374

14 VAKOMSCHRIJVINGEN
3 VAR pleitwedstrijd
(Bestuursrecht; als onderdeel
van Pract. Bestuursprocesrecht)
Bestuursrecht en
bestuurskunde
Mr H.E. Bröring
tel. 050-3635708
h.e.bröring@rechten.rug.nl
4 Strafrechtelijke pleitwedstrijd
(strafrecht/SvdAa)
RGR006-6
3 Strafrecht en
criminologie
Mr J. Hielkema
tel. 050-3637032
j.hielkema@rechten.rug.nl
4 Internationaal
1 Internationale Pleitwedstrijd
René Cassin (EVRM)
RGR006-7
6 Staatsrecht en
Internationaal
recht
Mw mr K. Henrard
tel. 050-3636812
k.henrard@rechten.rug.nl
2 Stage buitenland (inclusief
Washington)
RGS111
5 Vakgroepen Vakgroep-stagecoördinatoren
Voor Washington: dr Th.J.G.
van den Hoogen, tel. 050-
3635641;
t.j.g.van.den.hoogen@rechten.r
ug.nl (onder voorbehoud van
continuering van het
programma)
5 Diversen
1 Redacteurschap Ars Aequi
RGR006-9
2 Studentenparlement
RGR006-10
5 Privaatrecht en
Notarieel Recht
4 Staatsrecht en
Internationaal
Recht
Prof. mr G.R. Rutgers,
tel. 050-3635742
Mr F. de Vries
tel. 050-3635676
f.de.vries@rechten.rug.nl
375

STUDIEGIDS 2002-2003
376

15 VAKGROEPEN
15.1 Telefoonnummers vakgroepen
Secretarariaten
telefoon
Algemene Rechtswetenschap (1) en Rechtsgeschiedenis (2)
mw. M.J.A.N. Siekmans-Koopmann (1) 363 5672
mw.mr drs. J. Scheffer (2) 363 5738
Bedrijfsrechtelijke (1) en Europeesrechtelijke (2) vakken
mw. M.C. Heerema (1) 363 5606
mw. E.A. Vonkeman (1) en (2) 363 5689
Belastingrecht (1)/Economie en Openbare Financiën (2)
mw. J.Y. Tempelaar-Scheele (1) 363 5725
mw. A.M. Heins (2) 363 5770
dhr A. Duizendstraal 363 5770
Bestuursrecht en Bestuurskunde
mw. drs. A.J.C. Schouwenaar 363 5674
mw. J. Kooistra 363 5674
mw M. Zwier 363 5674
Privaatrecht en Notarieel Recht
mw K.T. Galli 363 7946
mw. L.M. Klap-de Nooijer 363 5767
mw. E.I.G. Siemons 363 5627
Rechtstheorie
mw. Y. Algera 363 5695
mw. E.D. Narouz-Bruining 363 5655
Recht & IT (alg.) 363 5433
Staatsrecht en Internationaal Recht
mw. M. Pruissen-Kik 363 5667
Strafrecht en Criminologie
mw. E.L. Gerringa 363 5630
mw. W.I. Houwen 363 5768
mw. E. Lindenberg 363 5630
15.2 Lijst van docenten
Vakgroep Algemene Rechtswetenschap en Rechtsgeschiedenis
Sectie Algemene Rechtswetenschap
Mr P.A.J. van den Berg 3636119
Mw mr V.V.R. van Bogaert 3637040
Mr J.G. Brouwer 3635671
Mr drs G. Molier 3637875
Prof.mr G.R. Rutgers 3635742
Sectie Rechtsgeschiedenis
377

STUDIEGIDS 2002-2003
Dr Th.E. van Bochove 3635662
Prof. mr F. Brandsma 3635629
Mw mr B.S. Hempenius-van Dijk 3635775
Mw drs H. de Jong 3635636
Prof. mr J.H.A. Lokin 3635758
Mw dr R. Meijering 3635214
Prof. dr B.H. Stolte 3635769
Mw mr F.A.J. van der Ven 3635749
Vakgroep Belastingrecht en Economie en Openbare Financiën
Sectie Belastingrecht
Prof. dr T. Blokland 3635757
Dr J.N. Bouwman 3635726
Mw prof. dr I.J.J. Burgers 3635741
Mr H. Halma 3635479
Mw mr M.G. de Jong 3635626
Mr ing. J.L. bij de Leij 3635734
Mr J. Scholten 3635747
Mr N.J. Schutte 3635483
Mr G.H. Sjobbema 3635605
Mr J. Volkers 3635483
Mr M.J. de Vries 3635430
Prof. dr B.G. van Zadelhoff 3635757
Sectie Economie en Openbare Financiën
Dr P.J. Eijgelshoven 3635736
Prof. dr A. Nentjes 3635771
Drs T. Tuinstra 3635249
Prof. drs J. Weitenberg 3635736
Vakgroep Bestuursrecht en Bestuurskunde
Mw mr K.F. Bolt 3635780
Mr H.E. Bröring 3635708
Drs J.C. Coolsma 3635680
Prof. mr L.J.A. Damen 3635699
Mw mr K.A. Faber 3635780
Mr K.J. de Graaf 3635787
Prof.dr M. Herweijer 3635675
Mw mr A.M. Klingenberg 3636893
Prof.mr C. Lambers 3635678
Mw mr A. Logemann 3635780
Prof.mr D.A. Lubach 3635693
Dr A.T. Marseille 3637105
Dr A.R. Neerhof 3635381
Prof.mr F.M. Noordam 3635765
Mw mr V.M. Reimert 3635789
Dr J.de Ridder 3635673
Mw drs G.H.M. Tromp 3635687
Mr F. Vermeer 3635694
Mr B.C. Vis 3635707
Mr R.L. Vucsán 3635703
Dr H.B. Winter 3635694
Mw E. van Wolde 3635780
378

15 VAKGROEPEN
Vakgroep Bedrijfsrechtelijke en Europeesrechtelijke vakken
Sectie Handelsrecht en Sociaal Recht
Prof. mr M.W. den Boogert 3636994
Mr P.G.F.A. Geerts 3635614
Prof. mr C.H. Gielen 3635719
Mr P.S. de Graaf 3635612
Mr E.E.G. Gepken-Jager 3636994
Prof. mr J.B.W.M. Kemperink 3635772
Mr M.L. Lennarts 3635609
Prof. mr A.M. Luttmer-Kat 3635772
Mr M.Y. Nethe 3635611
Mr dr J.N. Schutte-Veenstra 3635719
Prof. mr L. Timmerman 3635607
Mr. F. Veenstra 3635612
Mr M. Vermeer 3635608
Dr H.H. Voogsgeerd 3635604
Mr T.M. de Vries 3635614
Sectie Europees en Economisch Recht
Dr F. Amtenbrink 3637700
Mr J.F. Appeldoorn 3635688
Mr G.T. Davies 3635602
Prof. dr L.W. Gormley 3635690
Prof. dr P.L.G. Nihoul 3637486
Mr H.H.B. Vedder 3638073
Vakgroep Privaatrecht en Notarieel Recht
NB Niet alle namen en telefoonnummers waren tijdig bekend; actuele informatie kunt u
opvragen bij het vakgroepssecretariaat.
Mr H.A. Bosman 3637041
Prof. mr D.W. Bruil 3636863
Mr A.H.C. van Drooge 3635774
Mr R.J.C. Flach 3635731
Mr A. Heida 3637039
Mr J.P.W.V. Hopmans 3635660
Mr G.T. de Jong 3635737
Mr drs Th.F. de Jong 3635666
Mr A.L.M. Keirse 3635096
Mr A.M. Kloosterman 3638529
Mr W.D. Kolkman 3636143
Mr R.D. Lubach 3635777
Mr E.D.C. Neppelenbroek 3635774
Mr F.T. Oldenhuis 3635472
Mr N. Rosner 3637046
Prof. mr G.R. Rutgers 3635742
Mw mr H.I. Sagel-Grande 3635665
Mw mr A.H. Santing-Wubs 3637259
Mw mr B. Snijder-Kuipers 3638529
Mr J. Stoker 3635785
Mr P.F. Veltman 3635658
Mr J.J. Verhoeven 3637041
Prof. mr L.C.A. Verstappen 3635762
Prof. mr F.M.J. Verstijlen 3635773
Mr A.C. Wibbens-de Jong 3635660
Mr J.E. Wichers 3635658
379

STUDIEGIDS 2002-2003
Prof. mr M.H. Wissink 3635732
Prof mr M.H. ten Wolde 3635785
Prof. mr S.F.M. Wortmann 3636863
Prof. mr W.J. Zwalve 0715277440
Vakgroep Rechtstheorie
Mw dr E.A. Baerends 3635669
Dr J.G.M. van der Dennen 3635649
Dr mr J.J. Dijkstra 3637749
Prof. J. Griffiths 3635686
Dr Th.J.G. van den Hoogen 3635641
Prof. dr K. Koch
Mw mr dr A.R. Mackor 3635698
Dr. P. Rusman 3635651
Mw dr P.C. Westerman 3635637
Mw drs H.A.M. Weyers 3635723
Dr mr C.N.J. de Vey Mestdagh 3635790
Mw dr N.E.H.M. Zeegers 3635790
Vakgroep Staatsrecht en Internationaal Recht
Sectie Staatsrecht
Mr G.R. van Bruggen 3635646
Prof. mr drs A.H.M. Dölle 3635682
Mw mr I. van den Driessche 3635646
Prof. mr drs D.J. Elzinga 3635683
Prof. mr J.W.M. Engels 3635684
Mr I.A.M. Gulyás 3635683
Dr K. Henrard 3636812
Mr H.G. Hoogers 3635668
Mr A. Lodeweges 3637394
Mr L. Milliard 3637446
Mr S.A.J. Munneke 3637446
Mr M. Nap 3635701
Prof. dr A. Postma 3635697
Mw mr P.E.M.S. Sassen 3635682
Mr F. de Vries 3635676
Mr H.G. Warmelink 3635701
Mr W. van der Woude 3637394
Sectie Internationaal Recht
Dr A.J.J. de Hoogh 3635702
Mr E. Koppe 3636812
Prof. mr F.A. Nelissen 3635706
Prof. dr W.D. Verwey 3635706
Vakgroep Strafrecht en Criminologie
Sectie Strafrecht
Mr A. A. van Dijk 3635763
Mw mr H.K. Elzinga 3637031
Prof. dr J.P.S. Fiselier 3637029
Mr R.S.T. Gaarthuis 3635754
Mr E. Gritter 3637030
Mr A.E. Harteveld 3635154
Mw mr W.F. van Hattum 3637036
Mr J. Hielkema 3637032
380

15 VAKGROEPEN
Mw mr E. Hoorn 3635752
Prof mr D.H. de Jong 3635782
Mr M. Kessler 3635543
Prof. mr G. Knigge 3635746
Mr H.G.M. Krabbe 3635154
Mr J.B.J. van der Leij 3637037
Mr K. Lindenberg 3638065
Prof. dr A.W.M. Mooij 3635735
Prof. mr M. Otte 3635763
Mr E. Sikkema 3635755
Mw drs M.J. Smilde 3637033
Mr P. Smith 3635751
Mr E.F. Stamhuis 3637029
Prof. mr G.A.M. Strijards 3635630
Mw mr N.S. de With 3635735
Mr H. Wolswijk 3638343
Mr V. Wolting 3637035
Sectie Criminologie
Mw dr M. Althoff 3638294
Prof. dr W.J.M. de Haan 3635621
Dr S. Miedema 3635622
Dr J.A. Nijboer 3635617
15.3 Studenten als lid van de vakgroepen
In de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek is bepaald dat de
faculteitsraad ten behoeve van de organisatie, coördinatie en integratie van de werkzaamheden
van hen, wier taken liggen op hetzelfde vakgebied, vakgroepen instelt. Het
faculteitsbestuur bepaalt wie op grond van hun bijdrage aan de werkzaamheden op het
desbetreffende vakgebied tot de vakgroep behoort. Dat is in de eerste plaats het
wetenschappelijk en ondersteunend personeel. Maar ook studenten kunnen tot een
vakgroep behoren. het ligt voor de hand om dan te denken aan student-assistenten. Maar
ook andere studenten kunnen voor het lidmaatschap van de vakgroep in aanmerking
komen. Ten aanzien van deze categorie studenten is de gebruikelijke regeling binnen de
faculteit dat zij een door de vakgroep gegeven doctoraalvak volgen of hebben gevolgd.
Voor de vakgroep Algemene Rechtswetenschap geldt dat men vanaf studiejaar III lid van
de vakgroep kan worden.
Indien men als student lid wil worden van een bepaalde vakgroep, dan dient men dan
kenbaar te maken. Jaarlijks - in september of oktober - ligt er op het faculteitsbureau een
lijst waarop men kan intekenen voor de vakgroep waarvoor men belangstelling heeft.
Intekening betekent niet dat men zeker is van toelating tot de vakgroep. Het faculteitsbestuur
beslist uiteindelijk.
381

STUDIEGIDS 2002-2003
382

16 ONDERWIJS EN EXAMENREGELING / EXAMENREGLEMENT
Onderwijs- en Examenregeling
§ 1 ALGEMEEN
Artikel 1 Toepasselijkheid van de regeling
Deze regeling is van toepassing op het onderwijs en de examens van de opleidingen genoemd in artikel 4.
De opleidingen worden verzorgd binnen de faculteit der Rechtsgeleerdheid, verder te noemen: de faculteit.
Artikel 2 Begripsbepalingen
In deze regeling wordt verstaan onder:
de wet de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (Stb. 1992, 593);
student:
hij die is ingeschreven aan de universiteit voor het volgen van het onderwijs en/of het afleggen
van de tentamens en de examens van de opleiding;
propedeuse: de propedeutische fase van de opleiding, als bedoeld in art. 7.8 van de wet;
doctoraal: het gedeelte van de opleiding, dat volgt op de propedeuse;
vak:
practicum:
tentamen:
doctoraal examen:
een onderwijseenheid van de opleiding, in de zin van de wet;
een praktische oefening, als bedoeld in art. 7.13 van de wet, in een van de volgende vormen
of combinatie daarvan:
- het maken van een scriptie,
- het maken van een werkstuk of een proef,
- het uitvoeren van een onderzoekopdracht,
- het deelnemen aan veldwerk of een excursie,
- het doorlopen van een stage,
- of het deelnemen aan een andere onderwijsleeraktiviteit, die gericht is op het bereiken van
bepaalde vaardigheden.
onderzoek naar de kennis, het inzicht en de vaardigheden van de student alsmede de beoordeling
van de resultaten van het onderzoek.
het afsluitend examen, in de zin van de wet.
Artikel 3 Doel van de opleiding
Doel van de opleidingen is het vormen van juristen die in staat zijn op wetenschappelijke en maatschappelijk verantwoorde
wijze aan de beoefening van enige juridische praktijk deel te nemen.
Voor de student houdt dat in:
a. het verwerven van kennis, inzicht en mondelinge en schriftelijke vaardigheden op het gebied van het geldend
recht en zijn ontwikkeling door wetgeving, jurisprudentie en andere vormen van rechtsvinding en rechtsvorming;
b. het verwerven van kennis, inzicht en mondelinge en schriftelijke vaardigheden op het gebied van het recht
en de veronderstellingen van het recht;
c. het verwerven van kennis, inzicht en mondelinge en schriftelijke vaardigheden op het gebied van het denken
over recht als deel van de maatschappelijke werkelijkheid;
d. het ontwikkelen van het vermogen het eigen handelen in enige rechtspraktijk te plaatsen tegen de achtergrond
van de voornoemde kennissoorten.
Artikel 4 De opleidingen
lid 1 De faculteit verzorgt de volgende opleidingen:
a. de opleiding Nederlands recht;
b. de opleiding Notarieel recht;
c. de opleiding Fiscaal recht;
d. de opleiding Juridische Bestuurswetenschappen;
f. de opleiding Internationaal en Europees recht;
g.de opleiding Nederlands recht, programma Recht & ICT;
h.de opleiding Nederlands recht, hoofdrichting Staats-en Bestuursrecht, duale variant;
i. de opleiding Juridische Bestuurswetenschappen; duale variant;
j. de opleiding Hanse Law School.
lid 2
De onder a, b, c en d genoemde opleidingen worden behalve in de voltijdse tevens in deeltijdse vorm
verzorgd.
Artikel 5 De examens van de opleidingen
In de in artikel 4 genoemde opleidingen kunnen de volgende examens worden afgelegd:
a. het propedeutisch examen;
b. het doctoraalexamen;
383

STUDIEGIDS 2002-2003
c. een vrij doctoraal examen, indien een opleiding wordt samengesteld uit onderwijseenheden
goedgekeurd door de examencommissie als bedoeld in artikel 7.3 lid 4 van de wet.
§ 2 PROPEDEUSE
Artikel 6 Propedeuse
lid 1 Het propedeutisch examen is voor alle opleidingen gelijk.
lid 2
lid 3
De propedeuse omvat de volgende vakken met de daarbij vermelde studielast:
1. Algemene Rechtswetenschap (5 stp)
2. Bestuursrecht A (4 stp)
3. Elementair Belastingrecht (3 stp)
4. Elementair Internationaal Publiekrecht (3 stp)
5. Juridische Vaardigheden A (2 stp)
6. Juridische Vaardigheden B (2 stp)
7. Juridische Vaardigheden C (2 stp)
8. Privaatrecht I (5 stp)
9. Rechtsgeschiedenis I (4 stp)
10.Staatsrecht IA
(3 stp)
11.Staatsrecht IB
(4 stp)
12. Strafrecht I (5 stp)
De hierboven vermelde propedeuse kan uiterlijk t/m 31 augustus 2003 worden afgelegd.
Artikel 7 Propedeutisch practicum
De volgende vakken van het propedeutisch examen, als genoemd in artikel 6 lid 2, omvatten een practicum in de
daarbij gegeven vorm en van de daarbij vermelde omvang:
a. de practica Juridische Vaardigheden A, B en C bestaan uit een aantal verplichte practische onderdelen die
in het teken van de rechtsvinding staan, alsmede van de presentatie van de gevonden resultaten. Voor het
behalen geldt onder meer een aanwezigheidsverplichting en het met voldoende resultaat afleggen van alle
verplichte onderdelen. Het onderdeel ‘rechtsvinding’ van Juridische Vaardigheden A wordt afgesloten met
een toets. Het onderdeel Informatietechnologie voor Juristen (ITJ) van Juridische Vaardigheden A wordt
tijdens het practicum getoetst door middel van een aantal opdrachten.
b. Indien vanwege bijzondere omstandigheden de practica Juridische Vaardigheden A (deel Rechtsvinding)
B en C niet met voldoende resultaat zijn afgelegd is toestemming vereist voor het eventueel afleggen van
een extra toets na afloop van het 3e trimester. Men wende zich hiervoor tijdig tot de sectie Algemene
Rechtswetenschap.
Artikel 8 Geldigheidsduur propedeutische tentamens
De met goed gevolg afgelegde tentamens behorende tot het propedeutisch examen blijven onbeperkt geldig.
§ 3 DOCTORAAL
Artikel 9a Nederlands recht
lid 1 Het doctoraalexamen van de opleiding Nederlands recht bestaat uit:
- een basisfase van 1 jaar en 2 trimesters;
- een differentiatiefase van 1 jaar en 1 trimester.
lid 2
lid 3
De basisfase omvat de volgende vakken met de daarbij vermelde studielast:
1. Bestuursrecht B en C (7 stp)
2. Burgerlijk Procesrecht I (4 stp)
3. Europees recht I/European Law I (5 stp)
4. Handelsrecht (6 stp)
5. Inleiding Sociaal Recht (3 stp)
6. Privaatrecht II, III en IV (11 stp)
7. Rechtseconomie (4 stp)
8. Inleiding Rechtsfilosofie of Inleiding Rechtssociologie of Inleiding Rechtsinformatica (4 stp)
9. Rechtsgeschiedenis II (4 stp)
10. Staatsrecht II (5 stp)
11. Strafrecht II en III (9 stp)
12. Studentenrechtbank (4 stp)
In de differentiatiefase worden de volgende hoofdrichtingen onderscheiden:
a Bedrijfsrecht
b. Privaatrecht
c. Staats-en Bestuursrecht
d. Rechtstheorie
384

16 ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING / EXAMENREGLEMENT
e. Strafrecht
Onder goedkeuring van de examencommissie kan men ook zonder hoofdrichting afstuderen.
lid 4 Iedere hoofdrichting omvat 60 studiepunten, verdeeld over:
- Verplichte hoofdvakken (minimaal 26 stp);
- Verplicht praktisch vak (minimaal 5 stp);
- Verplicht relativerend vak (de hoofdrichting Rechtstheorie uitgezonderd) (minimaal 3 stp);
- Verplichte scriptie (9 stp);
- Overige vakken, waarvan maximaal 10 studiepunten niet-juridisch kunnen zijn.
lid 5
Het programma zonder hoofdrichting omvat in ieder geval de volgende onderdelen:
- Verplichte hoofdvakken, te kiezen uit de in lid 3 genoemde hoofdrichtingen (minimaal 26 stp);
- Verplicht praktisch vak, te kiezen uit de in lid 3 genoemde hoofdrichtingen (minimaal 5 stp);
- Verplicht relativerend vak (minimaal 3 stp);
- Verplichte scriptie (9 stp);
- Overige vakken, waarvan maximaal 10 studiepunten niet-juridisch kunnen zijn.
lid 6 De totale studielast van de opleiding Nederlands Recht bedraagt, inclusief de propedeuse, minimaal 168
studiepunten
lid 7
In hoofdstuk 6 van de studiegids 2002-2003 (6.3.2.1 en 6.3.3 t/m 6.3.3.6) staat vermeld uit welke vakken
een bepaalde hoofdrichting dient te worden samengesteld.
lid 8 De studielast van de in lid 4 en 5 bedoelde vakken wordt vermeld in 6.3.2.1 van de studiegids 2002-2003.
lid 9
De differentiatiefase kan één of meer vakken omvatten die buiten de faculteit aan een universiteit of
hogeschool worden onderwezen en geëxamineerd. Aan deze vakken (w.o. algemeen vormende vakken)
worden, indien het niet-juridische vakken betreft, maximaal 10 studiepunten toegekend. De student die een
vak van buiten de faculteit in zijn studieprogramma wil opnemen, behoeft daartoe de goedkeuring van de
examencommissie, die daarbij het aantal toe te rekenen studiepunten bepaalt.
lid 10 Vakken die niet behoren tot de differentiatiefase Nederlands recht - zoals weergegeven in 6.3.2.1 van de
studiegids 2002-2003 - , maar wel behoren tot een van de andere opleidingen binnen de faculteit, kunnen
met goedkeuring van de examencommissie deel uitmaken van het studieprogramma. Deze vakken worden
aangemerkt als niet-juridische vakken binnen de faculteit. De examencommissie bepaalt het aantal toe te
rekenen studiepunten en behoudt zich het recht voor om aan een vak minder studiepunten toe te kennen
indien dit vak overlap vertoont met een ander vak van de opleiding.
lid 11 De student kan het verplichte praktisch vak van de differentiatiefase vervangen door:
a. een externe stage aansluitend bij de hoofdrichting (5 stp);
b. een interne onderwijsstage, aansluitend bij de hoofdrichting (5 stp);
c. een interne onderzoeksstage, aansluitend bij de hoofdrichting (5 stp);
d. activiteiten verricht bij, en aansluitend bij de hoofdrichting (6 stp);
- de Rechtswinkel Groningen(6 stp);
- het Juridisch Spreekuur Oranjewijk/Hoogkerk (6 stp);
- de Kinderrechtswinkel 6 stp);
- het Kamerbewonersadviesbureau (6 stp);
- het BPO-project Strafrecht/ Politie Friesland (5 spt);
e. een kleine scriptie, aansluitend bij de hoofdrichting (5 stp);
f. een redacteurschap van Ars Aequi (5 stp);
Ten behoeve van een goede uitvoering van de hierboven genoemde activiteiten worden nadere regels gesteld.
lid 12 De volgende in lid 2 en 4 genoemde doctoraalvakken, omvatten een practicum in de hierna aangegeven
vorm en omvang:
a. De studentenrechtbank, een practicum dat zich richt op (a) verbetering van de academische schrijf- en
spreekvaardigheden, (b) verdieping van de vaardigheden in de sfeer van het verzamelen, ordenen en
interpreteren van wetenschappelijk materiaal (bronnen, literatuur, jurisprudentie), (c) het aanleren van
vaardigheden inzake het zelfstandig oplossen van juridische geschillen en (d) de vorming van een
academische denkwijze en redeneertrant in het rechtsvindingsproces. Studenten dienen op de
voorgeschreven wijze schriftelijk en mondeling een proces te voeren over een aan hen opgedragen
casus. Bij het oefenen van de diverse vaardigheden is aanwezigheid verplicht. Het vak kent geen
vervangend tentamen.
b. Praktisch vak, een practicum dat bestaat uit verplichte werkcolleges, gedurende 9 weken. De
zelfwerkzaamheid van de student staat centraal, meestal tot uitdrukking komend in een referaat
en/of paper.
385

STUDIEGIDS 2002-2003
c. Overige vakken opgenomen in 6.3.2.1 van de studiegids 2002-2003, waarbij dit uitdrukkelijk in
hoofdstuk 14 in de betreffende vakomschrijving in aangegeven.
lid 13 Met betrekking tot de praktische vakken kan het met voldoende resultaat deelnemen aan het desbetreffende
practicum gelden als het behalen van het tentamen.
lid 14 Er zijn onderbouwende en daarop voortbouwende vakken.
Indien een vak in hoofdstuk 14 van de studiegids in de vakomschrijving van een vak genoemd staat als een
verplicht voorvereist vak betekent dit dat het een onderbouwend vak is voor het vak dat wordt gekozen.
In een zogeheten voortbouwend vak kan alleen tentamen worden afgelegd, indien met goed gevolg tentamen
is afgelegd in een onderbouwend vak.
lid 15 De volgende tentamens mogen pas worden afgelegd na deelname aan de bij deze vakken behorende
colleges:
- Echtsscheidingsrecht;
- Personenvennootschappen;
- European Environmental Law;
lid 16 Activiteiten, hieronder begrepen deelname aan colleges en tentamens, verricht in strijd met de leden 14
en 15 worden geacht niet te hebben plaatsgevonden.
lid 17 Voor studenten die in het studiejaar 1999-2000 of later met de studie rechten zijn begonnen kan een
algemeen vormend vak tot de verplichtingen gaan behoren.
lid 18aStudenten, die vóór 1 september 2003 het propedeutisch examen genoemd in artikel 6 met voldoende
resultaat hebben afgelegd, hebben het recht om uiterlijk tot 1 september 2006 het doctoraalexamen
genoemd in artikel 9a af te ronden.
lid 18bStudenten die tussen 1 september 2001 en 1 september 2002 onafgebroken stonden ingeschreven als
deeltijdstudent voor de propedeutische fase genoemd in artikel 6, en vóór 1 september 2003 het
propedeutisch examen met voldoende resultaat hebben afgelegd, hebben het recht om uiterlijk tot 1
september 2009 het doctoraalexamen genoemd in artikel 9a af te ronden.
Artikel 9b Opleiding Nederlands Recht programma Recht en Informatie-en Communicatietechnologie
(Recht & ICT)
lid 1
lid 2
Het doctoraalexamen van de opleiding Nederlands recht - programma Recht & ICT bestaat uit:
- een verplichte fase van 1 jaar en 2 trimesters, en;
- een keuzefase van 1 jaar en 1 trimester, waarin een student kan kiezen voor een
specialisatie in het Informaticarecht of de Rechtsinformatica.
De verplichte fase omvat de volgende onderdelen met de daarbij vermelde studielast:
1. Bestuursrecht B en C (7 stp)
2. Burgerlijk Procesrecht I (4 stp)
3. Europees Recht I/European Law I (5 stp)
4. Handelsrecht (6 stp)
5. Informaticarecht I en II (8 stp)
6. Inleiding Rechtsinformatica (4 stp)
7. Privaatrecht II, III en IV (11 stp)
8. Recht & ICT I en II (7 stp)
9. Staatsrecht II (5stp)
10. Strafrecht II en III (9 stp)
lid 3
De specialisatie Informaticarecht omvat aansluitend op de verplichte fase genoemd in lid 2, de volgende
onderdelen met de daarbij vermelde studielast:
11. Computercriminaliteit (4 stp)
12. Electronisch Bewijs en Bewaar (4 stp)
13. ICT en Bedrijfsrecht (4 stp)
14. ICT contracten (5 stp)
15. ICT, grondrechten en overheid (4 stp)
16. Informatie- en mediarecht (4 stp)
17. Intellectuele Eigendom (4 stp)
18. Internationaal Privaatrecht (5 stp)
19. Internet en Belastingrecht (3 stp)
20. Multidisciplinair onderwijs (5 stp)
386

16 ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING / EXAMENREGLEMENT
21. Studentenrechtbank (4 stp)
22. Stage (extern) (5 stp)
23. Scriptie (9 stp)
lid 4
De specialisatie Rechtsinformatica omvat aansluitend op de verplichte fase genoemd in lid 2, de
volgende onderdelen met de daarbij vermelde studielast:
11. Bestuurlijke Informatiekunde (3 stp)
12. Cognitieve Ergonomie (3 stp)
13. Computercriminaliteit (4 stp)
14. Databases (3 stp)
15. ICT contracten (5 stp)
16. Inleiding Kennistechnologie (3 stp)
17. Inleiding in de logica (4 stp)
18. Inleiding Programmeren (3 stp)
19. Multidisciplinair onderwijs (5 stp)
20. Rechtsinformatica (5 stp)
21. Rechtsvinding (4 stp)
22. Telematica (4 stp)
23. Stage (extern) (5 stp)
24. Scriptie (9 stp)
lid 5 De onderdelen 13,14 en 20 hiervoor genoemd in lid 3, en de onderdelen 11,14,15,16,17,19, en 22
hiervoor genoemd in lid 4 worden pas ingevoerd in studiejaar 2003-2004. De namen en studielast van
deze onderdelen zijn vastgesteld onder voorbehoud en kunnen nog wijzigingen ondergaan.
lid 6
lid 7
De totale studielast van de opleiding Nederlands Recht Recht & ICT bedraagt, inclusief de propedeuse,
minimaal 168 studiepunten
De volgende in lid 3 en 4 genoemde doctoraalonderdelen, omvatten een practicum in de hierna aangegeven
vorm en omvang:
a. De studentenrechtbank, een practicum dat zich richt op (a) verbetering van de academische schrijf- en
spreekvaardigheden, (b) verdieping van de vaardigheden in de sfeer van het verzamelen, ordenen en
interpreteren van wetenschappelijk materiaal (bronnen, literatuur, jurisprudentie), (c) het aanleren van
vaardigheden inzake het zelfstandig oplossen van juridische geschillen en (d) de vorming van een
academische denkwijze en redeneertrant in het rechtsvindingsproces. Studenten dienen op de
voorgeschreven wijze schriftelijk en mondeling een proces te voeren over een aan hen opgedragen
casus. Bij het oefenen van de diverse vaardigheden is aanwezigheid verplicht. Het vak kent geen
vervangend tentamen.
b. Overige vakken opgenomen in 6.3.2.1 van de studiegids 2002-2003, waarbij dit uitdrukkelijk in
hoofdstuk 14 in de betreffende vakomschrijving in aangegeven.
c. Een externe stage ( 5 stp), aansluitend bij de specialisatie.
Ten behoeve van een goede uitvoering van de stage worden nadere regels gesteld.
lid 8
lid 9
lid 10
lid 11
lid 12
Er zijn onderbouwende en daarop voortbouwende vakken.
Indien een vak in hoofdstuk 14 van de studiegids in de vakomschrijving van een vak genoemd staat als
een verplicht voorvereist vak betekent dit dat het een onderbouwend vak is voor het vak dat wordt
gekozen. In een zogeheten voortbouwend vak kan alleen tentamen worden afgelegd, indien met goed
gevolg tentamen is afgelegd in een onderbouwend vak. Tentamens in strijd met het voorgaande
afgelegd, zijn ongeldig.
De scriptie dient aan te sluiten bij de gekozen specialisatie. Goedkeuring van het onderwerp door de
scriptie-coördinator rechtsinformatica is vereist.
Activiteiten, hieronder begrepen deelname aan colleges en tentamens, verricht in strijd met lid 7 worden
geacht niet te hebben plaatsgevonden.
Een algemeen vormend vak kan tot de verplichtingen gaan behoren.
Studenten, die vóór 1 september 2003 het propedeutisch examen genoemd in artikel 6 met voldoende
resultaat hebben afgelegd, hebben het recht om uiterlijk tot 1 september 2006 het doctoraalexamen
genoemd in artikel 9b af te ronden.
Artikel 10 Opleiding Notarieel Recht
lid 1 Het doctoraalexamen van de opleiding Notarieel Recht omvat de volgende vakken met de daarbij
vermelde studielast:
387

STUDIEGIDS 2002-2003
1. Agrarisch Recht (4 stp)
2. Bedrijfseconomie en Notariële bedrijfseconomie (8 stp)
3. Belastingrecht I en II (10 stp)
4. Burgerlijk Procesrecht I (4 stp)
5. Erfrecht en Erfrecht capita selecta (8 stp)
6. Fiscale Aspecten van Registergoederen (3 stp)
7. Handelsrecht (6 stp)
8. Inkomstenbelasting II (5 stp)
9. Inleiding rechtsfilosofie of Inleiding rechtssociologie (4 stp)
10. Internationaal Privaatrecht (voor notariëlen) en Practicum Internationaal Privaatrecht (7 stp)
11. Notaris en registratiewet (3 stp)
12. Notariële capita selecta (3 stp)
13 Personenvennootschappen, vennootschapsrecht en kapitaalsbelasting (5 stp)
14. Personen en Familierecht voor notariëlen (3 stp)
15. Privaatrecht II, III en IV (11 stp)
16. Publiekrecht Onroerend Goed (4 stp)
17. Rechtsgeschiedenis II (4 stp)
18. Registergoederenrecht (6 stp)
19. Relatievermogensrecht (5 stp)
20. Scriptie (5 stp)
21. Successiewet voor notariëlen (5 stp)
22. Verbintenissenrecht c.s. (4 stp)
23. Zakenrecht c.s. en vertegenwoordiging (4 stp)
24. Overige vakken (5 stp)
lid 2
lid 3
lid 4
lid 5
De overige vakken (hetzij binnen de faculteit hetzij buiten de faculteit aan een universiteit of hogeschool
geëxamineerd) behoeven de goedkeuring van de examencommissie. De examencommissie bepaalt tevens
het aantal toe te rekenen studiepunten en behoudt zich het recht voor om aan een vak (w.o. een algemeen
vormend vak) minder studiepunten toe te kennen indien het vak overlap vertoont met een ander vak van
de opleiding.
De volgende vakken van het doctoraalexamen, als genoemd in lid 1, omvatten een practicum in
de daarbij gegeven vorm en van de daarbij vermelde omvang:
a. Erfrecht capita selecta, in de vorm van verplichte werkcolleges gedurende 9 weken en het zelfstandig
uitwerken van een aantal vraagstukken.
b. Practicum Internationaal Privaatrecht, een practicum in de vorm van verplichte werkcolleges gedurende
9 weken. De zelfwerkzaamheid van de student staat voorop tot uitdrukking komend in werkstukken.
c. Notariële capita selecta, een practicum in de vorm van verplichte werkcolleges gedurende 9 weken.
De zelfwerkzaamheid van de student staat voorop tot uitdrukking komend in werkstukken.
Met betrekking tot de in lid 3 onder a, b en c genoemde vakken geldt het met voldoende resultaat
deelnemen als het behalen van het tentamen
Alvorens aan het vak Erfrecht capita selecta te kunnen deelnemen dient men geslaagd te zijn voor het vak
Erfrecht.
lid 6 Om aan het practicum Notariële Capita Selecta te kunnen deelnemen dient men op 1 februari 2003
126 studiepunten aan vakken van de notariële opleiding te hebben behaald (zie de programmering in 7.2.7
studiegids 2002-2003).
lid 7
De scriptie dient een notarieel-rechtelijk onderwerp te hebben. Goedkeuring van het onderwerp door de
scriptie-coördinator notarieel recht is vereist.
lid 8 Activiteiten, hieronder begrepen deelname aan colleges en tentamens, verricht in strijd met de leden 5, 6
en 7, worden geacht niet te hebben plaatsgevonden.
lid 9
Voor studenten die in het studiejaar 1999-2000 of later met de studie rechten zijn begonnen kan een
algemeen vormend vak tot de verplichtingen gaan behoren.
lid 10aStudenten, die vóór 1 september 2003 het propedeutisch examen genoemd in artikel 6 met voldoende
resultaat hebben afgelegd, hebben het recht om uiterlijk tot 1 september 2006 het doctoraalexamen
genoemd in artikel 10 af te ronden.
lid 10bStudenten die tussen 1 september 2001 en 1 september 2002 onafgebroken stonden ingeschreven als
deeltijdstudent voor de propedeutische fase genoemd in artikel 6, en vóór 1 september 2003 het
propedeutisch examen met voldoende resultaat hebben afgelegd, hebben het recht om uiterlijk tot 1
september 2009 het doctoraalexamen genoemd in artikel 10 af te ronden.
Artikel 11 Opleiding Fiscaal Recht
388

16 ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING / EXAMENREGLEMENT
lid 1
lid 2
lid 3
lid 4
Het doctoraalexamen van de Opleiding Fiscaal Recht omvat de volgende onderdelen met de daarbij
vermelde studielast:
1. Bedrijfseconomie (4 stp)
2. Belastingrecht I (5 stp)
3. Boekhouden (5 stp)
4. Fiscaal Comptabele Verantwoordingen (5 stp)
5. Formeel Belastingrecht (6 stp)
6. Handelsrecht (6 stp)
7. Inkomstenbelasting I en II (9 stp)
8. Internationaal Belastingrecht (5 stp)
9. Omzet- en Overdrachtsbelasting (5 stp)
10. Openbare Financiën I (4 stp)
11. Personenvennootschappen, vennootschapsrecht en kapitaalsbelasting (5 stp)
12. Privaatrecht II, III en IV (11 stp)
13. Scriptie over een fiscaal-juridisch onderwerp (9 stp)
14. Successierecht voor fiscalisten (4 stp)
15. Vennootschapsbelasting (7 stp)
16. Waardering (6 stp)
17. Werk- en Refereercollege (7 stp)
18. Winst (6 stp)
19. Zakenrecht c.s. en Vertegenwoordiging (4 stp)
20. Overige vakken (13 stp)
De overige vakken (hetzij binnen de faculteit hetzij buiten de faculteit aan een universiteit of hogeschool
geëxamineerd) behoeven de goedkeuring van de examencommissie. De examencommissie bepaalt tevens
het aantal toe te rekenen studiepunten en behoudt zich het recht voor om aan een vak (w.o. een algemeen
vormend vak) minder studiepunten toe te kennen indien het vak overlap vertoont met een ander vak van
de opleiding.
Het doctoraalvak Werk- en Refereercollege omvat een practicum in de vorm van verplichte werkcolleges
gedurende 9 weken. De zelfwerkzaamheid van studenten staat voorop, tot uitdrukking komend in het maken
werkstukken en opgaven, deelname aan een computerpracticum en het bijwonen van een zitting van de
belastingkamer van het Gerechtshof in Leeuwarden.
Het tentamen Waardering mag pas worden afgelegd nadat de student is geslaagd of vrijgesteld voor het
tentamen Boekhouden of Bedrijfseconomie.
lid 5a De werkcolleges Fiscaal-comptabele verantwoordingen mogen pas worden gevolgd nadat de student is
geslaagd of vrijgesteld voor het tentamen Boekhouden.
lid 5b Het tentamen Fiscaal-comptabele verantwoordingen mag pas worden afgelegd na deelname aan de bij dit
vak behorende werkcolleges.
lid 6
lid 7
lid 8
lid 9
Het tentamen Winst mag pas worden afgelegd nadat de student is geslaagd of vrijgesteld voor het
tentamen Boekhouden.
De tentamens Inkomstenbelasting I en II mogen pas worden afgelegd nadat de student is geslaagd of
vrijgesteld voor het tentamen Belastingrecht I.
Het tentamen Vennootschapsbelasting mag pas worden afgelegd nadat de student is geslaagd of
vrijgesteld voor de tentamens Boekhouden en Belastingrecht I.
De colleges Werk- en Refereercollege mogen pas worden gevolgd nadat de student is geslaagd of
vrijgesteld voor het tentamen Belastingrecht I.
lid 10 Het tentamen Werk- en Refereercollege mag pas worden afgelegd na deelname aan de bij dit vak
behorende werkcolleges en het bij dit vak behorende computerpracticum.
lid 11 Activiteiten, hieronder begrepen deelname aan colleges en tentamens, verricht in strijd met de leden 5 t/m
10, worden geacht niet te hebben plaatsgevonden.
lid 12 Voor studenten die in het studiejaar 1999-2000 of later met de studie rechten zijn begonnen kan een
algemeen vormend vak tot de verplichtingen gaan behoren.
lid 13aStudenten, die vóór 1 september 2003 het propedeutisch examen genoemd in artikel 6 met voldoende
resultaat hebben afgelegd, hebben het recht om uiterlijk tot 1 september 2006 het doctoraalexamen
genoemd in artikel 11 af te ronden.
389

STUDIEGIDS 2002-2003
lid 13bStudenten die tussen 1 september 2001 en 1 september 2002 onafgebroken stonden ingeschreven als
deeltijdstudent voor de propedeutische fase genoemd in artikel 6, en vóór 1 september 2003 het
propedeutisch examen met voldoende resultaat hebben afgelegd, hebben het recht om uiterlijk tot 1
september 2009 het doctoraalexamen genoemd in artikel 11 af te ronden.
Artikel 12 De Opleiding Juridische Bestuurswetenschappen
lid 1
lid 2
Het doctoraalexamen van de Juridisch Bestuurswetenschappelijke opleiding omvat de volgende onderdelen
met de daarbij vermelde studielast:
1. Afstudeeropdracht (14 stp)
2. Beleidswetenschap (5 stp)
3. Bestuurlijke Organisatie (5 stp)
4. Bestuursrecht B en C (7 stp)
5. Europees Recht I/European Law (5 stp)
6. Inleiding Bestuurskunde (5 stp)
7. Leeronderzoek A en B (7 stp)
8. Materieel Bestuursrecht of Wetgeving (5 stp)
9. Methoden Sociale Wetenschap I en II (8 stp)
10. Openbare Financiën I (4 stp)
11. Organisatietheorie (4 stp)
12. Politicologie I (3 stp)
13. Privaatrecht II en III (7 stp)
14. Rechtseconomie (4 stp)
15. Rechtsfilosofie II of Politicologie II (5 stp)
16. Inleiding Rechtsfilosofie en Inleiding Rechtssociologie (8 stp)
17. Staatsrecht II (5 stp)
18. Stage (11 stp)
19. Overige vakken (14 stp)
De overige vakken (hetzij binnen de faculteit hetzij buiten de faculteit aan een universiteit of hogeschool
geëxamineerd) behoeven de goedkeuring van de examencommissie. De examencommissie bepaalt tevens
het aantal toe te rekenen studiepunten en behoudt zich het recht voor om aan een vak (w.o. een algemeen
vormend vak) minder studiepunten toe te kennen indien het vak overlap vertoont met een ander vak van
de opleiding.
Van de overblijvende keuzeruimte (overige vakken) dient een evenredig deel gevuld te worden met
juridische en niet-juridische vakken.
lid 3 De volgende onder lid 1 genoemde doctoraalonderdelen omvatten een practicum in de hierna aangegeven
vorm en van de hierna vermelde omvang:
a. Wetgeving/Materieel Bestuursrecht: werkcollege gedurende 9 weken, waarbij regelmatig werkstukken
moeten worden ingeleverd.
b. Leeronderzoek A en B: 2 uur projectgroep met verplichte aanwezigheid gedurende 9 weken, waarbij een
reeks van opeenvolgende werkstukken ingeleverd moet worden.
c. Stage van 2 maanden.
d. Een afstudeeropdracht (een practicum bestaande uit een onderzoeksopdracht en een scriptie).
lid 4
lid 5
lid 6
Met betrekking tot de in lid 3 genoemde onderdelen kan het met voldoende resultaat deelnemen aan de
vakken a, b en d gelden als het behalen van het tentamen.
Om deel te kunnen nemen aan het Leeronderzoek A en B dient de student geslaagd te zijn voor de vakken
Methoden Sociale Wetenschap I en Inleiding Bestuurskunde.
De student mag pas beginnen met de stage en de afstudeeropdracht, zoals bedoeld in lid 1, indien de
examencommissie op een daartoe strekkend verzoek van de student toestemming heeft verleend. De
examencommissie beoordeelt of het in het verzoek vervatte voorstel een adequate studieprestatie in het
vooruitzicht stelt, en voorts of is voldaan aan de voorwaarden, zoals genoemd in de leden 7 en 8.
De examencommissie wijst een begeleider aan. De examencommissie doet schriftelijk mededeling van haar
besluit.
lid 7 De stage kan niet eerder worden gelopen dan nadat is voldaan aan de volgende voorwaarden:
- de verplichte tentamens in het bestuursrecht en de bestuurskunde zijn met goed gevolg afgelegd;
- de voor de periode na de stage resterende tentamenlast omvat niet meer dan 7 studiepunten.
lid 8
lid 9
De afstudeeropdracht kan niet eerder worden uitgevoerd dan nadat de stage met goed gevolg is voltooid.
Activiteiten, die de student in strijd met de leden 5 t/m 8 heeft verricht, worden geacht niet te hebben
plaatsgevonden.
390

16 ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING / EXAMENREGLEMENT
lid 10 Voor studenten die in het studiejaar 1999-2000 of later met de studie rechten zijn begonnen kan een
algemeen vormend vak tot de verplichtingen gaan behoren.
lid 11aStudenten, die vóór 1 september 2003 het propedeutisch examen genoemd in artikel 6 met voldoende
resultaat hebben afgelegd, hebben het recht om uiterlijk tot 1 september 2006 het doctoraalexamen
genoemd in artikel 12 af te ronden.
lid 11bStudenten die tussen 1 september 2001 en 1 september 2002 onafgebroken stonden ingeschreven als
deeltijdstudent voor de propedeutische fase genoemd in artikel 6, en vóór 1 september 2003 het
propedeutisch examen met voldoende resultaat hebben afgelegd, hebben het recht om uiterlijk tot 1
september 2009 het doctoraalexamen genoemd in artikel 12 af te ronden.
Artikel 13 De opleiding Internationaal en Europees Recht
lid 1
De opleiding Internationaal en Europees Recht omvat de volgende onderdelen met de daarbij vermelde
studielast:
1. Besluitvormingsprocessen in de Europese Unie (4 stp)
2. Bestuursrecht B (4 stp)
3. Colloquium (3 stp)
4. Europees recht I en II (9 stp)
5. Handelsrecht (6 stp)
6. Inleiding Geschiedenis I en II (8 stp)
7. Internationaal Economische Betrekkingen (10 stp)
8. Internationaal Privaatrecht (5 stp)
9. Materieel Europees recht of Substantive EC Law (4 stp)
10. Privaatrecht II, III en IV (11 stp)
11. Rechtseconomie (4 stp)
12. Scriptie (9 stp)
13. Sociology of International Relations I of Transformation and Integration (4 stp)
14. Staatsrecht II (5 stp)
15. Taal (Engels of Frans) (12 stp)
16. International Law I and II (Volkenrecht I en II) (10 stp)
17. War and Peace I or II (Wetenschap van Oorlog en Vrede I of II) (4 stp)
18. Optioneel verplicht vak (5 stp)
19. Overige vakken (9 stp)
lid 2
lid 3
lid 4
lid 5
lid 6
Als optioneel vak dient men een van de volgende vakken af te leggen (meer is niet toegestaan): Anglo-
Amerikaans Recht, Belastingrecht l, European Environmental Law, Grondrechten, Intellectuele Eigendom,
Kartelrecht, Ondernemingsrecht l, Refugee and Asylum Law, Special Topics in European Law.
De overige vakken (hetzij binnen de faculteit hetzij buiten de faculteit aan een universiteit of hogeschool
geëxamineerd) behoeven de goedkeuring van de examencommissie. De overige vakken dienen een
internationaal karakter te dragen. De examencommissie bepaalt tevens het aantal toe te rekenen
studiepunten en behoudt zich het recht voor om aan een vak (w.o. een algemeen vormend vak) minder
studiepunten toe te kennen indien het vak overlap vertoont met een ander vak van de opleiding.
Een internationale stage kan als keuzevak worden gehonoreerd met 5 punten (4 weken stage + verslag)
of 10 punten (8 weken stage + verslag)
De volgende in lid 1 genoemde doctoraalvakken omvatten een practicum in de hierna aangegeven vorm
en van de hierna vermelde omvang:
a. Taal, een practicum in de vorm van verplichte werkcolleges gedurende 12 weken,(4 trimesters) waarbij
actieve deelname noodzakelijk is. Regelmatig moeten opdrachten ingeleverd worden. Het practicum
wordt afgesloten met een schriftelijk tentamen.
b. Inleiding Geschiedenis I en II: practica in de vorm van verplichte colleges gedurende 12 weken. De
student dient een aantal excerpten in te leveren. De vakken worden afgesloten met een tentamen.
c. Werkcollege Internationaal Economische Betrekkingen: een practicum in de vorm van verplichte
werkcolleges gedurende 12 weken. De student dient een werkstuk in te leveren. Het vak wordt afgesloten
met een schriftelijk tentamen.
d. Besluitvormingsprocessen in de Europese Unie: een practicum in de vorm van verplichte colleges
gedurende 9 weken waarbij actieve deelname van de student wordt verwacht.
e. Colloquium: een practicum in de vorm van een verplichte bijeenkomst van één uur per student, waarbij
een zelfgeschreven werkstuk met stellingen tegenover collegastudenten moet worden verdedigd.
Aan de werkgroep Internationale Economische Betrekkingen kan pas worden deelgenomen als men
geslaagd is voor de Inleiding Internationale Economische Betrekkingen.
391

STUDIEGIDS 2002-2003
lid 7
lid 8
lid 9
Aan de tentamens Europees Recht II en Materieel Europees Recht /Substantive EC Law kan pas
worden deelgenomen als men geslaagd is voor het tentamen Europees Recht I /European Law I.
Activiteiten, hieronder begrepen deelname aan colleges en tentamens, verricht in strijd met de leden 6 en
7, worden geacht niet te hebben plaatsgevonden.
Voor studenten die in het studiejaar 1999-2000 of later met de studie zijn begonnen kan een algemeen
vormend vak tot de verplichtingen gaan behoren.
lid 10 Studenten, die vóór 1 september 2003 het propedeutisch examen genoemd in artikel 6 met voldoende
resultaat hebben afgelegd, hebben het recht om uiterlijk tot 1 september 2006 het doctoraalexamen
genoemd in artikel 13 af te ronden.
Artikel 13a De opleiding Hanse Law School
lid 1
lid 2
De opleiding Hanse Law School omvat de volgende onderdelen met de daarbij vermelde studielast:
1. Bestuursrecht B (4 stp)
2. Bestuursrecht C (HLS) (3 stp)
3. Burgerlijk Procesrecht I (4 stp)
4. Europees Recht I / European Law I (5 stp)
5. Handelsrecht (6 stp)
6. Inleiding Geschiedenis Duitse Politiek en Cultuur (3 stp)
7. Inleiding Rechtsfilosofie of Inleiding Rechtssociologie (4 stp)
8. Inleiding Sociaal recht (3 stp)
9. Legal English (3 stp)
10. Privaatrecht II (HLS) (4 stp)
11. Privaatrecht III (3 stp)
12. Privaatrecht IV (HLS) (4 stp)
13. Rechtsgeschiedenis II (4 stp)
14. Staatsrecht II (HLS) (5 stp)
15. Strafrecht II en III (9 stp)
16. Studentenrechtbank (HLS) (4 stp)
17. Substantive European Community Law (4 stp)
18. Taal (Duits) (4 stp)
19. Overige HLS-(optionele) keuzevakken / evt. stage / scriptie (50 stp)
De onderdelen 6,9,12,14,16 en 19 hiervoor genoemd in lid 1 worden pas ingevoerd in de studiejaren
2003-2004 en 2004-2005. De namen en studielast van deze onderdelen zijn vastgesteld onder voorbehoud
en kunnen nog wijzigingen ondergaan.
lid 3 De totale studielast van de opleiding Hanse Law School bedraagt, inclusief de propedeuse, minimaal 168
studiepunten
lid 4
lid 5
De volgende in lid 1 genoemde doctoraalonderdelen, omvatten een practicum in de hierna aangegeven
vorm en omvang:
a. De studentenrechtbank, een practicum dat zich richt op (a) verbetering van de academische schrijfen
spreekvaardigheden, (b) verdieping van de vaardigheden in de sfeer van het verzamelen, ordenen
en interpreteren van wetenschappelijk materiaal (bronnen, literatuur, jurisprudentie), (c) het aanleren
van vaardigheden inzake het zelfstandig oplossen van juridische geschillen en (d) de vorming van een
academische denkwijze en redeneertrant in het rechtsvindingsproces. Studenten dienen op de
voorgeschreven wijze schriftelijk en mondeling een proces te voeren over een aan hen opgedragen
casus. Bij het oefenen van de diverse vaardigheden is aanwezigheid verplicht. Het vak kent geen
vervangend tentamen.
b. Taal, een practicum in de vorm van verplichte werkcolleges gedurende 9 weken,(3 trimesters) waarbij
actieve deelname noodzakelijk is. Regelmatig moeten opdrachten ingeleverd worden. Het practicum
wordt afgesloten met een schriftelijk tentamen.
c. Overige vakken opgenomen in 6.3.2.1 van de studiegids 2002-2003, waarbij dit uitdrukkelijk in
hoofdstuk 14 in de betreffende vakomschrijving in aangegeven.
Er zijn onderbouwende en daarop voortbouwende vakken.
Indien een vak in hoofdstuk 14 van de studiegids in de vakomschrijving van een vak genoemd staat als een
verplicht voorvereist vak betekent dit dat het een onderbouwend vak is voor het vak dat wordt gekozen.
In een zogeheten voortbouwend vak kan alleen tentamen worden afgelegd, indien met goed gevolg tentamen
is afgelegd in een onderbouwend vak. Tentamens in strijd met het voorgaande afgelegd, zijn ongeldig.
392

16 ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING / EXAMENREGLEMENT
lid 6
Aan het tentamen Substantive EC Law kan pas worden deelgenomen als men is geslaagd voor het
tentamen Europees Recht I/European Law I.
lid 7 Activiteiten, hieronder begrepen deelname aan colleges en tentamens, verricht in strijd met lid 5 en 6
worden geacht niet te hebben plaatsgevonden.
lid 8
lid 9
Een algemeen vormend vak kan tot de verplichtingen gaan behoren.
Studenten, die vóór 1 september 2003 het propedeutisch examen genoemd in artikel 6 met voldoende
resultaat hebben afgelegd, hebben het recht om uiterlijk tot 1 september 2006 het doctoraalexamen
genoemd in artikel 13a af te ronden.
Artikel 14 De opleiding als bedoeld in artikel 7.3 lid 4 van de wet
lid 1
lid 2
Studenten, die vóór 1 september 2003 het propedeutisch examen genoemd in artikel 6 met voldoende
resultaat hebben afgelegd, hebben het recht om uiterlijk tot 1 september 2006 een vrij doctoraalexamen
af te leggen.
De keuze van de vakken behoeft de goedkeuring van de examencommissie. In geval van goedkeuring
beslist de examencommissie tevens tot welke opleiding het vrij doctoraalexamen behoort.
Artikel14a De opleiding Nederlands Recht, Staats-en Bestuursrecht, duale variant
lid 1
Het doctoraalexamen Nederlands recht duale variant Staats-en Bestuursrecht bestaat uit:
- een basisfase van 2 jaar;
- een differentiatiefase van 1 jaar en 1 trimester.
lid 2
De basisfase omvat de volgende vakken met de daarbij vermelde studielast:
1. Bestuursrecht B en C (7 stp)
2. Burgerlijk Procesrecht I (4 stp)
3. Europees recht I (5 stp)
4. Handelsrecht (6 stp)
5. Inleiding Sociaal Recht (3 stp)
6. Privaatrecht II, III en IV (11 stp)
7. Rechtseconomie (4 stp)
8. Inl. Rechtsfilosofie of Inl. Rechtssociologie (4 stp)
9. Rechtsgeschiedenis II (4 stp)
10. Staatsrecht II (5 stp)
11. Strafrecht II en III (9 stp)
12. Studentenrechtbank (4 stp)
lid 3
lid 4
lid 5
lid 6
Het differentiatieprogramma duale variant Staats-en Bestuursrecht omvat 60 studiepunten, verdeeld
over:
- Verplichte hoofdvakken (min 26 stp)
- Verplicht relativerend vak (min 3 stp)
- Werkperiodes en scriptie (14 stp)
- Overige vakken ter aanvulling, waarvan max. 10 stp niet-juridisch kunnen zijn
Om te worden toegelaten tot de duale variant van de hoofdrichting Staats-en Bestuursrecht dient een
student voldaan te hebben aan de volgende criteria:
- propedeuse rechten hebben behaald
- de vakken Bestuursrecht B en C, Staatsrecht II, Privaatrecht II, III en IV en de Studentenrechtbank
hebben behaald;
De Examencommissie kan een aanvullend onderzoek doen.
De toelatingsprocedure voor de duale variant die jaarlijks start per 1 september, vindt plaats in de periode
maart tot en met juni. Bekendmaking van de procedure vindt jaarlijks plaats in het kader van de
voorlichting over de hoofdrichtingen Nederlands Recht.
In hoofdstuk 6 van de studiegids 2002-2003 (6.3.2.1 en 6.3.3 t/m 6.3.3.6) staat vermeld uit welke vakken
een bepaalde hoofdrichting dient te worden samengesteld.
393

STUDIEGIDS 2002-2003
lid 7 De studielast van de in lid 3 bedoelde vakken wordt vermeld in 6.3.2.1 van de studiegids 2002-2003
lid 8
lid 9
lid 10
De differentiatiefase kan één of meer vakken omvatten die buiten de faculteit aan een universiteit of
hogeschool worden onderwezen en geëxamineerd. Aan deze vakken worden, indien het niet-juridische
vakken betreft, maximaal 10 studiepunten toegekend. De student die een vak (w.o. een algemeen
vormend vak) van buiten de faculteit in zijn studieprogramma wil opnemen, behoeft daartoe de
goedkeuring van de Examencommissie, die daarbij het aantal toe te rekenen studiepunten bepaalt. De
Examencommissie hoort de projectleider Duaal leren over het goed te keuren pakket.
Vakken die niet behoren tot de differentiatiefase Nederlands recht - zoals weergegeven in 6.3.2.1 van de
studiegids 2002-2003 - maar wel behoren tot een van de andere opleidingen binnen de faculteit, kunnen
met goedkeuring van de Examencommissie deel uitmaken van het studieprogramma. Deze vakken
worden aangemerkt als niet-juridische vakken binnen de faculteit. De Examencommissie hoort hierover
de projectleider Duaal leren.
De volgende in lid 2 en 3 van dit artikel genoemde doctoraalvakken omvatten een practicum in de hierna
aangegeven vorm en omvang:
a. De studentenrechtbank, een practicum dat zich richt op (a) verbetering van de academische
schrijf- en spreekvaardigheden, (b) verdieping van de vaardigheden in de sfeer van het
verzamelen, ordenen en interpreteren van wetenschappelijk materiaal (bronnen, literatuur,
jurisprudentie), (c) het aanleren van vaardigheden inzake het zelfstandig oplossen van
juridische geschillen en (d) de vorming van een academische denkwijze en redeneertrant in
het rechtsvindingsproces. Studenten dienen op de voorgeschreven wijze schriftelijk en
mondeling een proces te voren over een aan hen opgedragen casus. Bij het oefenen van de
diverse vaardigheden is aanwezigheid verplicht. Het vak kent geen vervangend tentamen.
b. Werkperiode: de duale student werkt een periode van vier maanden en een periode van drie
maanden bij een werkgever.
c. Overige vakken opgenomen in 6.3.2.1 van de studiegids 2002-2003, waarbij dit uitdrukkelijk
in hoofdstuk 14 in de betreffende vakomschrijving is aangegeven.
lid 11
lid 12
lid 13
lid 14
lid 15
lid 16
Er zijn onderbouwende en daarop voortbouwende vakken. Indien een vak in hoofdstuk 14 van de
studiegids in de vakomschrijving van een vak genoemd staat als een verplicht voorvereist vak,
betekent dit dat het een onderbouwend vak is voor het vak dat wordt gekozen. In een zogeheten
voortbouwend vak kan alleen tentamen worden afgelegd, indien met goed gevolg tentamen is
afgelegd in een onderbouwend vak. Tentamens in strijd met het voorgaande afgelegd, zijn ongeldig.
Met de scriptie kan niet eerder worden aangevangen dan nadat de toestemming is verkregen van de
projectleider Duaal leren en de begeleidende docent.
Het onderwerp van de scriptie dient te liggen op het terrein van een van beide werkplekken. Het
onderwerp behoeft de goedkeuring van de Examencommissie, gehoord de projectleider Duaal leren.
De scriptie wordt afgesloten met een mondelinge presentatie van de onderzoeksresultaten.
Activiteiten afgelegd in strijd met voorwaarden als gesteld in dit artikel worden als niet afgelegd
beschouwd.
De student die de duale opleiding heeft afgerond krijgt op het afsluitend getuigschrift een speciale
aantekening.
Studenten, die vóór 1 september 2003 het propedeutisch examen genoemd in artikel 6 met
voldoende resultaat hebben afgelegd, hebben het recht om uiterlijk tot 1 september 2006 het
doctoraalexamen genoemd in artikel 14a af te ronden. .
Artikel 14b De Opleiding Juridische Bestuurswetenschappen, duale variant
lid 1
Het doctoraalexamen van de Opleiding Juridische Bestuurswetenschappen, duale variant omvat de
volgende onderdelen met de daarbij vermelde studielast:
1. Beleidswetenschap (5 stp)
2. Bestuurlijke Organisatie (5 stp)
3. Bestuursrecht B en C (7 stp)
4. Europees Recht I (5 stp)
5. Inleiding Bestuurskunde (5 stp)
6. Leeronderzoek A en B (7 stp)
7. Materieel Bestuursrecht of Wetgeving (5 stp)
8. Methoden Sociale Wetenschap I en II (8 stp)
9. Openbare Financiën I (4 stp)
10. Organisatietheorie (4 stp)
394

16 ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING / EXAMENREGLEMENT
11. Politicologie I (3 stp)
12. Privaatrecht II en III (7 stp)
13. Rechtseconomie (4 stp)
14. Rechtsfilosofie II of Politicologie II (5 stp)
15. Inl. Rechtsfilosofie en Inl. Rechtssociologie (8 stp)
16. Staatsrecht II (5 stp)
17. Overige vakken (14 stp)
18. Werkperiodes, incl. afstudeeropdracht (25 stp)
lid 2
lid 3
lid 4
lid 5
lid 6
lid 7
lid 8
lid 9
lid 10
Om te kunnen worden toegelaten tot de duale variant dient een student aan de volgende criteria te
voldoen:
- de propedeuse rechten te hebben behaald;
- zijn geslaagd voor de vakken: Inl. Bestuurskunde, Bestuursrecht B en C, Beleidswetenschap, Bestuurlijke
Organisatie, methoden Sociale Wetenschap I en II, Privaatrecht II en III;
De Examencommissie kan een aanvullend onderzoek doen.
De toelatingsprocedure voor de duale variant, die jaarlijks start per 1 september, vindt plaats in de periode
maart t/m juni, bekendmaking van de procedure vindt plaats in dezelfde periode als de voorlichting over
de hoofdrichtingen Nederlands Recht.
De overige vakken behoeven goedkeuring van de Examencommissie. In geval een vak is gekozen dat
buiten de faculteit aan een universiteit of hogeschool wordt geëxamineerd, bepaalt de Examencommissie
het aantal daaraan toe te rekenen studiepunten. De Examencommissie hoort de projectleider Duaal leren
over het goed te keuren pakket.
Van de overblijvende keuzeruimte (overige vakken) dient een evenredig deel gevuld te worden met
juridische en niet-juridische vakken.
De volgende in lid 1 van dit artikel genoemde doctoraalonderdelen omvatten een practicum in de hierna
aangegeven vorm en van de hierna vermelde omvang:
a. Wetgeving/Materieel Bestuursrecht: werkcollege gedurende 9 weken, waarbij regelmatig werkstukken
moeten worden ingeleverd.
b. Leeronderzoek A en B: 2 uur projectgroep met verplichte aanwezigheid gedurende 9 weken, waarbij
een reeks van opeenvolgende werkstukken ingeleverd moet worden.
c. Tweemaal een werkperiode van in totaal 7 maanden, inclusief een afstudeeropdracht bestaande uit
een onderzoeksopdracht en een scriptie).
De afstudeeropdracht kan niet eerder worden uitgevoerd dan nadat de toestemming is verkregen van de
projectleider Duaal leren en de begeleidende docent.
Het onderwerp van de afstudeeropdracht dient te liggen op het terrein van een van de werkplekken en
behoeft goedkeuring van de Examencommissie gehoord de projectleider Duaal leren. De
afstudeeropdracht wordt afgerond met een mondelinge presentatie van de onderzoeksresultaten.
Activiteiten afgelegd in strijd met de voorwaarden als gesteld in dit artikel worden als niet afgelegd
beschouwd.
De student die de duale opleiding met goed gevolg heeft afgerond krijgt op het afsluitend getuigschrift een
speciale aantekening.
Studenten, die vóór 1 september 2003 het propedeutisch examen genoemd in artikel 6 met voldoende
resultaat hebben afgelegd, hebben het recht om uiterlijk tot 1 september 2006 het doctoraalexamen
genoemd in artikel 14a af te ronden.
§ 4 GOEDKEURING EXAMENCOMMISSIE
Artikel 15 Goedkeuring examencommissie
lid 1
lid 2
Een verzoek tot goedkeuring van een onderwijsprogramma van een vrij doctoraalexamen genoemd in
artikel 14 lid 2, moet de student ten minste twee maanden voordat deze met het desbetreffende
onderwijsprogramma wil aanvangen bij de examencommissie indienen.
Indien het verzoek wordt ingediend met overschrijding van deze termijn, kan de desbetreffende sectie
bepalen dat het verzoek niet in behandeling zal worden genomen.
Een verzoek tot goedkeuring als bedoeld in de artikelen 9 lid 9 en 10, 10 lid 2, 11 lid 2, 12 lid 2 en 13 lid
2 en 3, 14a lid 8 en 9, 14b lid 4 en 7, wordt door de student ten minste twee maanden voordat deze zich
voor het desbetreffende vak wil aanmelden, bij de sectie van de examencommissie die over het verzoek
moet beslissen, ingediend.
395

STUDIEGIDS 2002-2003
lid 3
lid 4
lid 5
Indien het verzoek wordt ingediend met overschrijding van deze termijn, kan de desbetreffende sectie
bepalen dat het verzoek niet in behandeling zal worden genomen.
Een besluit goedkeuring te onthouden wordt door de desbetreffende sectie gemotiveerd genomen, nadat
de student in de gelegenheid is gesteld te worden gehoord.
De desbetreffende sectie beslist binnen één maand na ontvangst van het verzoek, of, indien het verzoek
is ingediend binnen een academische vakantie binnen veertien dagen na afloop daarvan.
De desbetreffende sectie kan de beslissing voor ten hoogste veertien dagen verdagen. Van de verdaging
wordt voor de afloop van de in de eerste volzin genoemde termijn schriftelijk mededeling gedaan aan de
student.
De student wordt van de beslissing onverwijld schriftelijk in kennis gesteld. Indien de desbetreffende sectie
niet binnen de eventueel verlengde termijn, bedoeld in lid 3 heeft beslist, wordt de goedkeuring geacht te
zijn verleend.
§ 5 TENTAMENS
Artikel 16 Tijdvakken en frequentie tentamens
lid 1 In de vakken van het propedeutisch en doctoraal examen kan tenminste tweemaal per jaar tentamen
worden afgelegd.
lid 2
lid 3
De beide tentamens van een vak - aangeduid als eerste en tweede kanstentamen - worden afgenomen in
de tentamenperiode van het trimester waarin het onderwijs in dat vak wordt verzorgd.
In afwijking van lid 2 wordt het tweede kanstentamen van de volgende vakken afgenomen in de
tentamenperiode van het trimester volgend op het trimester waarin het onderwijs in dat vak wordt verzorgd
dan wel in de tentamenperiode van de maand augustus:
Arb.ovk. recht
Bedrijfseconomie
Belastingrecht II
Bijzondere Delicten
Burg. Procesrecht II
Collectief Arbeidsrecht
CS Sta&Bestuursrecht
Econ.en Fiscaal Strafrecht
Economisch Recht
Europees Recht I
Grondrechten
Intellectuele Eigendom
Internationaal Strafrecht
Int. Privaatrecht
Int. Privaatrecht (notariëlen)
Kartelrecht
Milieurecht
Ondernemingsrecht I
Overheid en Privaatrecht
Penitentiair Recht
Personen&Fam.recht
Personen&Fam. (notariëlen)
Personenvennootschappen
Recht Lagere Overheid I
Ruimtelijk Bestuursrecht
Sociaal Zekerheidsrecht
Sta&Bes in comm perspect
Strpr. Dwangmiddelen
Strpr. Rechtsmiddelen
Strafrecht IV
Verbintenissenrecht cs
Verkeersstrafrecht
Verzekeringsrecht
Vreemdelingenrecht
Zakenrecht cs en Vert.
lid 4
lid 5
lid 6
Aan propedeuse-studenten wordt in het eerste jaar van inschrijving als rechtenstudent in drie vakken een
derde tentamenkans geboden in de tentamenperiode van de maand augustus.
De examencommissie kan in buitengewone gevallen van dwingende aard toestemming verlenen op andere
dan reguliere tijdstippen tentamens af te leggen.
De examencommissie kan aan een student die in verband met bestuurlijke werkzaamheden niet met
succes kan deelnemen aan een tentamen, toestemming verlenen om een tentamen af te leggen op een
tijdstip vast te stellen in overleg met de betrokken docent. Studentbestuurders die voor deze regeling in
aanmerking komen zijn:
* de leden van het faculteitsbestuur;
* de leden van de faculteitsraad;
* de rechtenstudenten die lid zijn van de universiteitsraad;
* de leden van de Vaste Commissie voor het Onderwijs;
* de leden van het JFV-bestuur (maximaal: 6 personen).
Daarnaast kunnen ter beoordeling aan de examencommissie studentleden van ad hoc commissies en
bestuursleden van facultaire studentenverenigingen, indien de bijdrage daaraan een vergelijkbare
inspanning vergt als de bovengenoemde bestuursfuncties, voor de regeling in aanmerking komen. De
extra tentamenkans kan worden geboden voor maximaal één vak per trimester en voor ten hoogste
drie vakken per jaar. Een verzoek om voor deze afwijkende tentamenregeling in aanmerking te komen
moet voorafgaand aan het trimester waarin studievertraging dreigt worden ingediend via de Studieadviseur.
Artikel 17 Vorm van de tentamens
396

16 ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING / EXAMENREGLEMENT
lid 1
lid 2
lid 3
lid 4
lid 5
De tentamens van de vakken van de propedeuse en de basisfase van het doctoraal worden schriftelijk
afgenomen.
Ten aanzien van de tentamens van de vakken van de differentatiefase van het doctoraal wordt in hoofdstuk
14 van de studiegids 2002-2003 per vak aangegeven of het betreffende vak schriftelijk, mondeling of op
een andere wijze kan worden afgelegd.
De examencommissie kan in buitengewone gevallen van dwingende aard toestemming verlenen tentamens
af te leggen in een andere dan de reguliere vorm.
Aan lichamelijk of zintuiglijk gehandicapte studenten wordt de gelegenheid geboden de tentamens op een
zoveel mogelijk aan hun individuele handicap aangepaste wijze af te leggen. De examencommissie wint
zo nodig deskundig advies in alvorens te beslissen.
De beoordeling van scripties en van de deelname aan onderzoeksprojecten, stages, practica en andere
praktische oefeningen vindt plaats door de examinator of de examinatoren op door hen te bepalen wijze.
Artikel 18 Mondelinge tentamens
lid 1 Tenzij de examencommissie anders heeft bepaald, wordt een mondeling tentamen door niet meer dan
één persoon tegelijk afgelegd.
lid 2
Het mondeling afnemen van een tentamen is openbaar, tenzij de examencommissie of de desbetreffende
examinator in een bijzonder geval anders heeft bepaald, dan wel de student daartegen bezwaar heeft
gemaakt.
§ 6 VOORWAARDEN VOOR DEELNAME AAN TENTAMENS
Artikel 19 Blokkade doctoraaltentamens
lid 1 Een student kan een doctoraalexamen of een onderdeel daarvan uitsluitend afleggen nadat hij het
propedeutisch examen met goed gevolg heeft afgelegd dan wel vrijstelling van het afleggen daarvan
heeft verkregen.
Examenonderdelen in strijd met het bepaalde in dit artikel afgelegd, zijn ongeldig.
lid 2
De Examencommissie kan in afwijking van het bepaalde in lid 1 aan de student op diens verzoek de
toegang tot het afleggen van bepaalde onderdelen van het doctoraalexamen verlenen, voordat hij het
propedeutisch examen volledig met goed gevolg heeft afgelegd, dan wel vrijstelling van het afleggen
daarvan heeft verkregen. De voorwaarden waaronder deze toestemming wordt verleend, alsmede een
lijst van doctoraalvakken die in aanmerking komen zijn opgenomen in 4.6 van de studiegids 2002-
2003.
§ 7 TENTAMENUITSLAG
Artikel 20 Vaststelling en bekendmaking tentamenuitslag
lid 1 De examinator stelt de uitslag van het tentamen vast.
lid 2
De Tentamen-en examenadministratie van de Faculteit draagt zorg voor de bekendmaking van de
uitslagen van schriftelijke tentamens op het publicatiebord en via Progress.WWW.
Bekendmaking van de uitslag door de Tentamen-en examenadministratie geschiedt:
a. bij de hoofdvakken in de differentiatieperiode Nederlands Recht niet later dan drie weken na de
tentamendatum;
b. bij de overige vakken vanaf de vierde werkdag tot uiterlijk op de negende werkdag na de tentamendatum,
met uitzondering van de eerste kans tentamens van de vakken in het eerste trimester, waarbij
bekendmaking geschiedt vanaf de vierde werkdag tot uiterlijk op de zesde werkdag na de tentamendatum.
Het Faculteitsbestuur kan incidenteel ten aanzien van eerste kans-tentamens van de vakken in het eerste
trimester een nakijktermijn van maximaal acht werkdagen toekennen aan vakgroepen die aannemelijk
maken dat correctie binnen de termijn van vijf werkdagen redelijkerwijze niet gevergd kan worden.
lid 3
lid 4
In afwijking van het bepaalde in lid 2 stelt de examinator terstond na het afnemen van een mondeling
tentamen de uitslag vast en reikt de student een desbetreffende schriftelijke verklaring uit.
Ten aanzien van een op andere wijze dan mondeling of schriftelijk af te leggen tentamen bepaalt de
examencommissie tevoren op welke wijze en binnen welke termijn de student een schriftelijke verklaring
omtrent de uitslag zal ontvangen.
397

STUDIEGIDS 2002-2003
lid 5
Op de schriftelijke verklaring van de uitslag van een in lid 2,3 of 4 genoemd tentamen, wordt de student
gewezen op het inzagerecht, bedoeld in artikel 21 lid 2, alsmede op de beroepsmogelijkheid bij het college
van beroep voor de examens. Ten aanzien van de uitslagen van schriftelijke tentamens zoals bedoeld in
lid 2, wordt de uitslag die door de Tentamen-en examenadministratie wordt opgehangen op het
publicatiebord aangemerkt als schriftelijke verklaring.
Artikel 21 Nabespreking
lid 1 Indien een tentamen schriftelijk is afgenomen, dient de tentamenopgave na afloop van het tentamen aan
de student ter beschikking te worden gesteld, uiterlijk op het lid 3 bedoelde tijdstip.
lid 2
lid 3
Elk tentamenformulier wordt op zodanige wijze voorzien van informatie omtrent tijdstip, plaats en wijze van
inzien, (eventueel) afhalen en bespreken van het gemaakte tentamen, dat de student deze informatie na
afloop van het tentamen kan meenemen. Tevens wordt op (de bijlage bij) het tentamenformulier vermeld
dat tegen beschikkingen van examinatoren binnen 4 weken beroep open staat bij het college van beroep
voor de examens ex art. 7.60 WHW.
De betrokken docent stelt tijdstip en plaats vast waarop hetzij
a. het gemaakte tentamen aan de deelnemers ter inzage wordt gegeven en een algemene bespreking van
het tentamen plaatsvindt, hetzij
b. het gemaakte tentamen met standaard-antwoorden aan de deelnemers ter inzage wordt gegeven danwel
wordt uitgereikt.
Bij multiple choice-tentamens of daarmee gelijk te stellen tentamens of tentamenonderdelen kan de
docent ervan afzien het gemaakte tentamen aan de deelnemers ter hand te stellen.
Het in de aanhef bedoelde tijdstip valt I) niet later dan één week na de bekendmaking van de tentamenuitslag
en II) zo mogelijk niet later dan vier werkdagen voor het herhalingstentamen.
In afwijking van het onder I gestelde kan dit tijdstip voor tentamens van het derde trimester vallen in de
periode rond de aanvang van het aansluitende eerste trimester.
lid 4
lid 5
lid 6
lid 7
lid 8
lid 9
Op het in lid 3 bedoelde tijdstip worden de tentamens door leden van de verantwoordelijke vakgroep aan
de deelnemers uitgereikt, op zodanige wijze, dat in ieder geval controle plaatsvindt op naam, collegekaartnummer
of inschrijfnummer bij het inzien of meenemen.
De betrokken docent biedt de mogelijkheid voor individuele bespreking van het gemaakte tentamen, hetzij
aansluitend op het in lid 3 bedoelde tijdstip, hetzij op een dag erna.
Vindt individuele bespreking niet aansluitend op het in lid 3 bedoelde tijdstip plaats, maar op een later
tijdstip, dan mag de docent het gemaakte tentamenwerk van de studenten die aan een individuele
bespreking wensen deel te nemen innemen tot dit latere tijdstip.
In geval de student zijn tentamen wenst mee te nemen en hiervoor het cijfer 5 is behaald, betreft dit een
kopie van het origineel.
Aan een individuele student kan bespreking worden geweigerd indien hij zonder bericht van verhindering,
dat op redelijke gronden berust, niet op het in lid 3 bedoelde tijdstip op de aldaar bedoelde plaats aanwezig
is geweest.
Bespreking moet gericht zijn op het duidelijk maken van onjuistheden of gebreken in een door de student
gegeven antwoord.
Het is de student toegestaan tijdens de bespreking aantekeningen te maken voorzover dit niet gebeurt op
het gemaakte tentamen.
Voorzover gecorrigeerd tentamenwerk door de deelnemers mag worden meegenomen, dient de docent na
afloop van het in lid 3 bedoelde tijdstip nog eenmaal de gelegenheid te bieden om gemaakt tentamenwerk
af te halen. Er bestaat dan geen recht meer op bespreking als bedoeld in artikel 21 leden 3 en 5. Ook dan
worden de tentamens door leden van de verantwoordelijke vakgroep aan de deelnemers uitgereikt, op zodanige
wijze dat in ieder geval controle plaatsvindt op naam, collegekaartnummer of inschrijfnummer bij het
meenemen.
lid 10 Een deelnemer aan een tentamen heeft de mogelijkheid om het door hem gemaakte tentamen op het in
lid 3 resp. lid 9 bedoelde tijdstip af te laten halen door een ander. Die ander dient dan te beschikken over
het inschrijfnummer en een legitimatiebewijs van de deelnemer.
Artikel 22 Geldigheidsduur tentamens
lid 1 De geldigheidsduur van behaalde vakken is onbeperkt met uitzondering van onderstaande vakken die
8 jaar geldig zijn:
- Privaatrecht II, III en IV
- Burgerlijk Procesrecht I
- Handelsrecht
398

- Strafrecht II en III
- Staatsrecht II
- Bestuursrecht B en C
- Belastingrecht I en II
- Omzet- en overdrachtsbelasting
- Successierecht voor de fiscale opleiding
- Successiewet voor de notariële opleiding
- Winst
- Formeel Belastingrecht
- Inkomstenbelasting I en II
- Vennootschapsbelasting
- Internationaal Belastingrecht
16 ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING / EXAMENREGLEMENT
lid 2
lid 3
In bijzondere gevallen kan de examencommissie de geldigheidsduur van de met goed gevolg afgelegde
tentamens genoemd in het eerste lid voor een door haar vast te stellen termijn verlengen.
De geldigheidsduur van de tentamens is onbeperkt zodra het afsluitende examen met goed gevolg is
afgelegd.
§ 8 VRIJSTELLING
Artikel 23 Vrijstelling van tentamens
De examencommissie kan op verzoek van de student en op voorstel van de desbetreffende examinator vrijstelling
verlenen van een tentamen van een vak genoemd in de artikelen 6, 9, 10, 11, 12 en 13, indien de student voldoet
aan de hierna te noemen voorwaarden met betrekking tot het desbetreffende vak:
a. Propedeuse (art. 6)
a.1 vak 1 t/m 12: een behaald tentamen van een qua inhoud en studielast overeenkomstig vak van een andere
universitaire opleiding in Nederland of daarbuiten, dan wel van een vergelijkbare hogere beroepsopleiding
in Nederland;
a.2 Propedeutisch examen: een behaald propedeutisch examen van een andere juridische universitaire studie
in Nederland.
b. Doctoraalvakken (art. 9, 10, 11, 12 en 14)
b.1 een behaald tentamen van een qua inhoud en studielast overeenkomstig vak gevolgd aan een andere universitaire
opleiding in Nederland of daarbuiten dan wel van een vergelijkbare hogere beroepsopleiding in
Nederland.
b.2 een behaald tentamen van een qua inhoud en studielast overeenkomstig vak dat deel uitmaakt van een
reeds behaald doctoraalexamen van een andere opleiding gevolgd aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid
in Groningen.
§ 9 EXAMENS
Artikel 24 Tijdvakken en frequentie afleggen examens (uitreiking van het getuigschrift)
Tot het afleggen van de examens wordt tenminste driemaal per jaar de gelegenheid geboden.
Artikel 25 Uitslag examen
De examencommissie stelt de uitslag van het examen vast op verzoek van de student. Bij de beoordeling van de
uitslag van het examen gaat de examencommissie uit van de gegevens over de afgelegde examenonderdelen
zoals deze geregistreerd staan in de facultaire administratie, behoudens tegenbewijs van de student.
§ 10 VOOROPLEIDING
Artikel 26 Buitenlandse vooropleiding
lid 1 Van bezitters van een buitenlandse vooropleiding wordt naast andere toelatingseisen voldoende beheersing
van de Nederlandse taal geëist.
lid 2
Aan de eis inzake voldoende beheersing van de Nederlandse taal wordt voldaan door het overleggen van
het diploma NT2.
Artikel 27 Colloquium doctum
lid 1 Bij het toelatingsonderzoek, als bedoeld in art. 7.29 van de wet, worden de volgende eisen gesteld:
a. Nederlands;
b. Engels;
c. Duits of Frans;
d. Geschiedenis;
399

STUDIEGIDS 2002-2003
Het beantwoorden van vragen over de Nederlandse en de mondiale geschiedenis van de 19e en
20e eeuw (mondeling).
lid 2
lid 3
lid 4
Op grond van vooropleiding kan vrijstelling van het colloquium of van één of meer onderdelen
worden gegeven.
Voor alle onderdelen wordt in ieder geval vrijstelling verleend indien:
- iemand in het bezit is van een diploma dat wettelijk gelijkgesteld wordt met een HBO-diploma;
- iemand in het bezit is van een MMS of SPD 2 diploma.
- iemand in het bezit is van een propedeuse W.O. of H.B.O
Voor één of meer onderdelen wordt in ieder geval vrijstelling verleend aan de bezitter van een VWOdeelcertificaat
van het desbetreffende vak.
§ 11 STUDIEBEGELEIDING
Artikel 28 Studievoortgang en studiebegeleiding
lid 1 Het faculteitsbestuur draagt zorg voor een zodanige registratie van de studieresultaten, dat tenminste
eenmaal per jaar aan elke student een overzicht verschaft kan worden van de door hem behaalde
resultaten in relatie tot het onderwijs- en examenprogramma van de opleiding.
lid 2
Het faculteitsbestuur draagt zorg voor studiebegeleiding van de studenten, die voor de opleiding zijn
ingeschreven, mede ten behoeve van hun oriëntatie op mogelijke studiewegen in en buiten de opleiding.
§ 12 SLOT- EN INVOERINGSBEPALINGEN
Artikel 29 Wijziging
lid 1 Wijzigingen van deze regeling worden door de faculteitsraad bij afzonderlijk besluit vastgesteld.
lid 2
lid 3
Geen wijzigingen vinden plaats die van toepassing zijn op het lopende studiejaar, tenzij de belangen van
de studenten daardoor redelijkerwijs niet worden geschaad.
Wijzigingen kunnen voorts niet ten nadele van de studenten van invloed zijn op:
- de goedkeuring die krachtens artikel 15 is verkregen;
- de toegang tot het afleggen van bepaalde onderdelen van het doctoraalexamen, die is verleend
krachtens het bepaalde in artikel 19 lid 2;
- de geldigheidsduur, die is vastgesteld bij of krachtens het bepaalde in artikel 22;
- enige andere beslissing, welke krachtens deze regeling door de examencommissie is genomen ten
aanzien van een student.
Artikel 30 Bekendmaking
lid 1
lid 2
Het faculteitsbestuur draagt zorg voor een passende bekendmaking van deze regeling, en van de
voorschriften die door de examencommissie zijn vastgesteld, alsmede van wijzigingen van deze stukken.
Elke belangstellende kan op het faculteitsbureau een exemplaar van de in het eerste lid bedoelde stukken
verkrijgen.
Artikel 31 Inwerkingtreding
Deze regeling treedt in werking op 1 september 2001
Aldus vastgesteld bij besluit van het bestuur van de faculteit der Rechtsgeleerdheid in haar vergadering van april
2001 en gewijzigd bij besluit van mei 2002.
400

16 ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING / EXAMENREGLEMENT
Examenreglement
§ 1 BEGRIPSOMSCHRIJVING
Artikel 1
In deze voorschriften wordt verstaan onder:
de Onderwijs- en Examenregeling: de regeling als bedoeld in artikel 7.13 lid 1 WHW, laatstelijk vastgesteld door
het Faculteitsbestuur in haar vergadering van april 2001 en gewijzigd in mei 2002.
de student: hij die is ingeschreven aan de universiteit voor het volgen van het onderwijs en/of het afleggen van
de tentamens en het examen van een opleiding genoemd in artikel 4 van de Onderwijs- en Examenregeling.
§ 2 DE EXAMENCOMMISSIE
Artikel 2 Secties
De Examencommissie stelt afzonderlijke secties in voor het afnemen van het propedeutisch examen en voor het
afnemen van alle doctoraalexamens:
- de sectie propedeuse
- de sectie Nederlands recht
- de sectie Notarieel recht
- de sectie Fiscaal recht
- de sectie Juridisch Bestuurswetenschappelijk
- de sectie Internationaal recht
Artikel 3 Het nemen van besluiten
De in artikel 2 bedoelde examencommissie en secties nemen besluiten met gewone meerderheid van stemmen.
Artikel 4 Dagelijkse gang van zaken
Elk van de in artikel 2 bedoelde secties wijst uit haar midden een lid aan dat belast is met de behartiging van de
dagelijkse gang van zaken van de sectie.
§ 3 TENTAMENS
Artikel 5 De tentamenstof
lid 1 is vervallen.
lid 2 De tentamenstof omvat het op de colleges behandelde alsmede de schriftelijke bronnen voorzover deze
overeenkomstig het bepaalde in lid 3 zijn bekend gemaakt en overeenkomstig het bepaalde in lid 4
beschikbaar zijn.
lid 3 De schriftelijke bronnen worden voor de aanvang van het trimester dat voorafgaat aan het desbetreffende
tentamen in de studiegids of de Universiteitskrant bekend gemaakt. Indien bijzondere omstandigheden
nopen tot bekendmaking op een later tijdstip dan in de vorige zin bedoeld, geschiedt bekendmaking in de
Universiteitskrant zo spoedig mogelijk na aanvang van het trimester, doch niet later dan twee weken
nadien.
lid 4 De schriftelijke bronnen waaraan de tentamenstof wordt ontleend, dienen beschikbaar te zijn bij de
aanvang van het trimester dat voorafgaat aan het desbetreffende tentamen. Indien bijzondere omstandigheden
een beschikbaarheid op het in de vorige zin bedoelde tijdstip verhinderen, mogen de bronnen na
aanvang van het trimester beschikbaar komen, doch niet later dan twee weken nadien.
lid 5 In afwijking van het bepaalde in de leden 3 en 4 kan gedurende het trimester:
a. aanvullende schriftelijke tentamenstof worden verstrekt welke in omvang niet meer dan een tiende
deel van de maximaal toelaatbare hoeveelheid tentamenstof bevat.
b. de betreffende tentamenstof in individueel overleg tussen de examinator en de student worden
vastgesteld.
lid 6 De vragen en opgaven van het tentamen gaan het op de colleges behandelde en de met inachtneming
van de leden 3, 4 en 5 bekend gemaakte en ter beschikking gekomen bronnen niet te buiten. In geval van
niet nakoming van dit voorschrift mogen de desbetreffende vragen en opgaven niet in de beoordeling
worden betrokken.
lid 7 Indien de examencommissie daartoe bijzondere redenen aanwezig acht, kan zij besluiten tot afwijking van
het bepaalde in de voorgaande leden, en passende maatregelen nemen met inachtneming van de
gerechtvaardigde belangen van studenten.
Artikel 6 Vragen en opgaven
lid 1 Het tentamen representeert de onderwijsdoelen naar inhoud en vorm.
lid 2
De vragen en opgaven van een tentamen zijn duidelijk, en bevatten voldoende aanwijzingen voor de
vereiste detaillering van de antwoorden.
401

STUDIEGIDS 2002-2003
lid 3
Meerstellingvragen in multiple-choicevorm zijn niet toegestaan.
Artikel 7 De taal waarin het tentamen wordt afgenomen
De tentamens worden afgenomen in het Nederlands of, voor zover de examencommissie dit op voorstel van de
examinator nodig of gewenst acht, in een andere taal.
Artikel 8 Wijze van tentaminering en tentamendata
lid 1 Een tentamen wordt schriftelijk of mondeling afgenomen. De wijze van afnemen wordt in de studiegids
bij de vakomschrijving vermeld. De examinator kan slechts besluiten om af te wijken van de in de
studiegids opgenomen wijze van tentaminering na goedkeuring door de examencommissie tot uiterlijk in
de derde collegeweek van het betreffende trimester.
lid 2
lid 3
lid 4
lid 5
lid 6
lid 7
lid 8
In afwijking van lid 1 besluit de examinator uiterlijk in de 3e collegeweek van het betreffende trimester of
een tentamen mondeling of schriftelijk wordt getentamineerd, indien de keuze voor een schriftelijk dan
wel mondeling tentamen in de vakomschrijving in de studiegids afhankelijk is gesteld van het aantal
deelnemers. De examinator brengt dit besluit ter kennis van de Dienst Onderwijs- en Studiebegeleiding
die zorgdraagt voor bekendmaking ervan.
In afwijking van lid 1 kan de examinator op grond van het aantal deelnemers voor de eerste
tentamenkans, besluiten om een tweede tentamenkans, waarbij in eerste instantie is gekozen voor
schriftelijke tentaminering, toch mondeling af te nemen. Dit besluit brengt de examinator direct na de
uitslag van de eerste tentamenkans ter kennis aan studenten en de Dienst Onderwijs- en
Studiebegeleiding.
De tentamendata van schriftelijke tentamens worden door de examencommissie vastgesteld en via
vermelding in de studiegids bekend gemaakt. Aanvullingen of afwijkingen van het vermelde in de
studiegids worden uiterlijk twee maanden voor de tentamendatum bekend gemaakt.
Bij de vaststelling van de data bedoeld in lid 4 wordt zoveel mogelijk voorkomen dat tentamens die
facultair in hetzelfde trimester van hetzelfde studiejaar zijn geprogrammeerd, samenvallen.
De in lid 4 bedoelde data worden met het oog op een adequate bekendmaking daarvan, medegedeeld aan
het bestuur van de faculteit.
Mondeling af te nemen tentamens worden op een door de examinator(en) te bepalen dag en tijd
afgenomen.
Het bepaalde in het vierde tot en met het zesde lid is zoveel mogelijk van overeenkomstige toepassing
op de tentamens die anders dan schriftelijk of mondeling worden afgenomen.
Artikel 9 De toelating
De examencommissie of examinator beslist of voldaan is aan de voorwaarden voor de toelating tot het afleggen
van een tentamen.
Artikel 10 Inschrijvingsverplichting schriftelijke tentamens
lid 1 Voor deelneming aan een schriftelijk tentamen is de student verplicht zich in te schrijven.
lid 2 De inschrijving kan uitsluitend plaatsvinden in de collegeweken 5, 6, 7 en 8 van elk trimester door:
a. inschrijving via de computers in de Inschrijfkamer van de faculteit, Turftorenstraat 21, dagelijks van
9.00 - 16.00 uur, of door
b. inschrijving via de eigen studentaccount in de practicumzaaltjes van het Harmoniecomplex
c. inschrijving via WWW, 24 uur per dag.
lid 3
lid 4
Via computerinstructies wordt de wijze van computerinschrijving bekend gemaakt.
Studenten die hebben deelgenomen aan de eerste kans, maar niet zijn geslaagd, worden automatisch
ingeschreven voor de tweede kans in dezelfde tentamenperiode.
lid 5 Inschrijving voor tweedekanstentamens via de computer is mogelijk t/m uiterlijk drie werkdagen na de
tentamendatum van de eerste kans voor:
a. studenten die niet willen deelnemen aan de eerste kans, en zich uitsluitend voor de tweede kans willen
inschrijven;
b. studenten die zich hebben ingeschreven voor de eerste kans en aan deze kans niet hebben deelgenomen.
lid 6 In afwijking van het voorgaande vindt de inschrijving voor alle tentamens in augustus ingevolge artikel 16
lid 3 en 4 van de Onderwijs- en Examenregeling plaats in de periode van 7 juli t/m 1 augustus 2003.
402

16 ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING / EXAMENREGLEMENT
lid 7
lid 8
lid 9
Een student die zich niet binnen de voorgeschreven termijn voor deelname aan een tentamen heeft
aangemeld, heeft de mogelijkheid zich tot een werkdag voor het tentamen bij de Infobalie te melden. Indien
er plaats is in de tentamenzaal kan tegen betaling van een administratieve onkostenvergoeding alsnog
worden ingeschreven voor het betreffende tentamen.
Als een student van mening is dat hij door overmacht gedurende de gehele tentamenperiode aantoonbaar
niet in staat is geweest zich tijdig in te schrijven, dan kan hij door het schrijven van een brief gericht aan
het Faculteitsbestuur, in te dienen bij het hoofd van de Dienst Onderwijs-en Studiebegeleiding, verzoeken
deel te mogen nemen aan de tentamens, zonder dat daarvoor administratieve kosten verschuldigd zijn.
Namens het Faculteitsbestuur beslist het hoofd van de Dienst Onderwijs-en Studiebegeleiding binnen een
maand na ontvangst van het verzoek als genoemd in het vorige lid. De student wordt van het besluit
onverwijld in kennis gesteld.
Artikel 11 De gang van zaken tijdens het afleggen van een tentamen
lid 1 De examinator zorgt ervoor dat ten behoeve van de schriftelijke tentaminering surveillanten worden
aangewezen, die erop toezien dat het tentamen goed verloopt.
lid 2
lid 3
De student is verplicht zich op verzoek van of vanwege de examencommissie te legitimeren met het
bewijs van inschrijving en zijn collegekaart.
Aanwijzingen van de examencommissie c.q. examinator of surveillant die voor de aanvang van het
tentamen zijn gepubliceerd, alsmede aanwijzingen die tijdens het tentamen en onmiddellijk na afloop
daarvan gegeven worden, dienen door de student te worden opgevolgd.
lid 4 Een surveillant is bevoegd om namens de examinator onmiddellijk voorafgaand aan of gedurende een
tentamen of examen:
a. de inschrijvingsbescheiden van studenten te controleren;
b. voor het tentamen of examen benodigde bescheiden van de studenten te onderzoeken;
c. andere meegebrachte bezittingen of eigendommen van de student te onderzoeken bij een ernstig
vermoeden van fraude en tevens met het oog op het aantonen van fraude.
lid 5
lid 6
lid 7
lid 8
lid 9
lid 10
lid 11
Een surveillant is bevoegd om namens de examinator een student deelname of verdere deelname aan het
tentamen of examen te ontzeggen indien deze:
a. zonder geldige reden na aanvang van het tentamen verschijnt;
b. niet over geldige inschrijvingsbescheiden beschikt;
c. frauduleuze handelingen pleegt;
d. het ordelijk verloop van het tentamen of examen verstoort.
In de gevallen in artikel 5 genoemd worden de tentamenformulieren door de surveillant ingenomen en
wordt het tentamen als niet afgelegd beschouwd.
Het is de student niet toegestaan om een half uur na aanvang van het tentamen nog met het tentamen
te beginnen. De student die met een tentamen is begonnen mag pas minimaal een half uur na aanvang
de zaal verlaten.
Bij een schriftelijk tentamen moet de tijdsduur van het tentamen schriftelijk worden aangegeven. De
examinator heeft het recht om de aangegeven tijdsduur te verlengen. Studenten die eerder weggaan,
kunnen geen rechten ontlenen aan het feit dat na hun weggaan tot verlenging wordt besloten.
De surveillant is bevoegd om namens de examinator regels te stellen met betrekking tot het meenemen
van tentamenopgaven gedurende het tentamen. Deze regels worden op het tentamenformulier
bekendgemaakt of gedurende het tentamen medegedeeld.
Een student, die niet voldoet aan het hiervoor bepaalde, kan door de examinator worden uitgesloten van
het tentamen.
Tegen een beslissing van de surveillant staat beroep open bij de Examencommissie.
Artikel 12 De beoordeling
lid 1 Indien de beoordeling van tentamens uitgedrukt wordt in cijfers, geschiedt dit in hele getallen.
lid 2
lid 3
Een tentamen is met een voldoende resultaat afgelegd indien het cijfer 6 of hoger is verkregen.
Indien de beoordeling van een tentamen niet in een cijfer wordt uitgedrukt, kan de desbetreffende
examinator kiezen uit de volgende mogelijkheden:
- onvoldoende
- voldaan aan de eisen
403

STUDIEGIDS 2002-2003
lid 4
De student kan binnen drie dagen na de uitslag van een met goed gevolg afgelegd tentamen een
schriftelijk verzoek bij de examencommissie indienen om het tentamen als niet afgelegd aan te merken
en het tentamen opnieuw af te leggen. Deze regeling geldt voor maximaal twee tentamens per studiejaar.
Artikel 13 Verklaring waaruit de uitslag blijkt
Na ieder trimester wordt namens de examencommissie door het hoofd van de tentamen-en examenadministratie
aan iedere student een overzicht verstrekt van de afgelegde schriftelijke tentamens.
Artikel 14 Aanmelding en bekendmaking mondelinge tentamens
lid 1 In afwijking van het bepaalde in de artikelen 10, 11, en 13 is dit artikel van toepassing op tentamens die
volgens de studieregeling mondeling worden afgenomen.
lid 2
lid 3
lid 4
lid 5
Als een student een mondeling tentamen wenst af te leggen, dient hij een afspraak te maken met de
examinator.
Onmiddellijk na afloop van het mondelinge tentamen verstrekt de examinator een schriftelijke mededeling
van de uitslag van het tentamen.
Een student die wegens ziekte of andere dringende omstandigheden niet kan deelnemen aan een
tentamen, dient daarvan onverwijld mededeling te doen aan de examinator.
Het in de voorgaande leden bepaalde is ook van toepassing op schriftelijke tentamens die op grond van
een beschikking van de examencommissie mondeling mogen worden afgelegd. De betrokken student
dient bij het maken van een afspraak een schriftelijke kennisgeving van de beschikking van de
examencommissie over te leggen.
Artikel 15 Fraude
lid 1 Onder fraude wordt verstaan het handelen of nalaten van een student dat erop is gericht het vormen van
een juist oordeel omtrent zijn kennis, inzicht en vaardigheden geheel of gedeeltelijk onmogelijk te maken.
lid 2
lid 3
lid 4
lid 5
lid 6
In geval van fraude tijdens het afleggen van een tentamen kan degene die belast is met het afnemen van
het tentamen de student uitsluiten van verdere deelname aan het tentamen.
De examinator draagt zorg dat een verslag van de geconstateerde of vermoede fraude wordt toegezonden
aan de examencommissie, onder toezending van een afschrift aan de student.
De student kan bij de examencommissie bezwaar maken tegen de uitsluiting.
In geval van fraude tijdens of in verband met een examen of een tentamen kan de examencommissie de
student uitsluiten van verdere deelname aan het desbetreffende examen of van een of meer onderdelen
daarvan voor een termijn van ten hoogste een jaar nadat de fraude is geconstateerd.
De examencommissie beslist niet dan nadat zij de student en de examinator heeft gehoord, althans
daartoe in de gelegenheid heeft gesteld.
§ 4 EXAMENS
Artikel 16 De vaststelling van de uitslag van het examen
Nadat alle onderdelen van een examen zijn afgenomen, wordt de uitslag van het examen met inachtneming van
het bepaalde in de artikelen 12, 17 en 18 vastgesteld door de examencommissie.
Artikel 17 Het propedeutisch examen
Het propedeutisch examen is behaald indien de student alle onderdelen genoemd in § 2 van de Onderwijs- en
Examenregeling met voldoende resultaat heeft afgelegd.
Artikel 18 Het doctoraalexamen
Een in § 3 van de Onderwijs- en Examenregeling genoemd doctoraalexamen is behaald indien de student de
vereiste onderdelen van het desbetreffende doctoraalexamen met een voldoende resultaat heeft afgelegd.
Artikel 19 Het getuigschrift en de cijferlijst
lid 1 Ten bewijze dat het examen met goed gevolg is afgelegd, wordt door de examencommissie een
getuigschrift uitgereikt. Het getuigschrift wordt ondertekend door ten minste twee door de examencommissie
aan te wijzen leden.
404

16 ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING / EXAMENREGLEMENT
lid 2
lid 3
Op de keerzijde van het getuigschrift dan wel, indien de faculteitsraad dit heeft bepaald, op een van het
getuigschrift deel uitmakende bijlage, worden de tot het examen behorende onderdelen vermeld.
Daarenboven worden vermeld niet tot het examen behorende onderdelen waarin, voordat over de uitslag
van het examen is beslist, de student op diens verzoek is geëxamineerd, mits die onderdelen met goed
gevolg zijn afgelegd.
Ingeval de student tijdens het afleggen van het doctoraalexamen blijk heeft gegeven van uitzonderlijke
bekwaamheid, kan dit op het getuigschrift worden vermeld met de woorden "cum laude" dan wel "met lof".
lid 4 Uitzonderlijke bekwaamheid als bedoeld in het vorige lid is aanwezig wanneer:
a. het gemiddelde van de cijferlijst een 8 of meer bedraagt;
b. het gemiddelde van de cijferlijst 7,75 of meer bedraagt, doch minder dan een 8 is, en een niet in de
cijfers verwerkte, bijzondere prestatie aanwezig is die het toekennen van dit judicium rechtvaardigt.
lid 5 In afwijking van het bepaalde in het voorgaande lid geldt voor het doctoraalexamen van de Opleiding
Juridische Bestuurswetenschappen dat uitzonderlijke bekwaamheid aanwezig is wanneer gemiddeld
voor alle onderdelen het cijfer 8 of hoger is behaald en tevens voor de afstudeeropdracht afzonderlijk
het cijfer 8 of hoger is toegekend.
§ 5 VRIJSTELLINGEN
Artikel 20 Vrijstelling van een practicum
lid 1 Een verzoek om vrijstelling van de verplichting tot het deelnemen aan een practicum, als bedoeld in de
artikelen 7, 9 lid 11, 10 lid 3, 11 lid 3, 12 lid 3, en 13 lid 4 van de Onderwijs- en Examenregeling wordt
door de student met redenen omkleed ten minste een maand voordat het practicum, waarvan vrijstelling
wordt gevraagd, aanvangt, ingediend bij de examencommissie.
lid 2
De examencommissie beslist binnen een maand na ontvangst van het verzoek. De student wordt van het
besluit onverwijld in kennis gesteld.
Artikel 21 Vrijstelling van een examen of een tentamen
lid 1 Een verzoek tot vrijstelling van een examen of een tentamen op grond van het bepaalde bij of krachtens
de wet wordt ingediend bij de examencommissie.
lid 2
lid 3
lid 4
De examencommissie neemt een gemotiveerde beslissing binnen een maand na ontvangst van het
verzoek. De student wordt van het besluit onverwijld in kennis gesteld.
Indien een student van mening is dat hij bij of krachtens de wet reeds vrijstelling geniet van een of meer
tentamens, doet hij hiervan mededeling aan de examencommissie.
Door de examencommissie wordt geen vrijstelling verleend voor onderdelen die elders met goed gevolg
zijn afgelegd in een periode waarin voor betrokkene aan de eigen faculteit een uitsluiting wegens fraude
van kracht was.
§ 6 BEWAARTERMIJN
Artikel 22 Bewaartermijn tentamen
lid 1 De uitslag van een tentamen wordt door de tentamen-en examenadministratie tenminste tien jaar
bewaard.
lid 2
Het door de student gemaakte tentamen dat niet aan hem is uitgereikt, wordt tenminste één jaar bewaard.
§ 7 AFWIJKINGSMOGELIJKHEID
Artikel 23 Het gebruik maken van een afwijkingsmogelijkheid
Alvorens over een in de Onderwijs- en Examenregeling of in dit reglement geboden afwijkingsmogelijkheid door
de examencommissie wordt beslist, kan de studie-adviseur in de gelegenheid worden gesteld van bericht en raad
te dienen.
§ 8 OVERIGE BEPALINGEN
Artikel 24 Wijzigingen van deze voorschriften
Geen wijzigingen vinden plaats die van toepassing zijn op het lopende studiejaar, tenzij de belangen van studenten
hierdoor niet onevenredig worden geschaad.
405

STUDIEGIDS 2002-2003
Artikel 25 Inwerkingtreding
lid 1 Dit Reglement treedt in werking op 1 september 2001.
lid 2
Dit kan worden aangehaald als Examenreglement 2001 Faculteit der Rechtsgeleerdheid RuG.
Aldus vastgesteld door de Examencommissie van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid april 2001 en gewijzigd in
mei 2002.
406

17 STUDENTENSTATUUT 2002-2003 - INSTELLINGSDEEL (vereenvoudigde versie)
Instellingsdeel en opleidingsdeel
Hieronder worden de hoofdpunten van het instellingsdeel van het Studentenstatuut genoemd. Dit gaat over
algemene, centrale zaken die de hele universiteit betreffen, zoals toelating, inschren rechtsbescherming. Bij het
Studentenstatuut.hoort ook nog het opleidingsdeel met onderwerpen als examens, tentamens en studiepunten.
Omdat het opleidingsdeel per opleiding en faculteit verschilt, is het hier niet opgenomen. Je kunt het raadplegen
bij de facultaire onderwijs- en examenadministratie of in de facultaire studiegidsen.
1. DE OVERGANG NAAR DE BACHELOR-MASTER-STRUCTUUR (BaMa)
Algemeen
De BaMa-opleiding verdeelt de studie in twee afgeronde delen: een Bacheloropleiding (inclusief propedeuse) en een
Masteropleiding. Er komt dus een belangrijk schakelmoment in de opleiding, waarop je kunt kiezen over het vervolg.
Eerstejaars en BaMa
Alle nieuwe eerstejaars gaan in de BaMa-structuur studeren. Per 1 september 2002 is echter nog niet bij elke
faculteit het studieprogramma volledig aangepast. De faculteiten van Bedrijfskunde, Economische Wetenschappen,
Letteren en Rechtsgeleerdheid voeren pas in 2003 een nieuw programma in.
Ouderejaars en BaMa
Als je al vóór het studiejaar 2002-2003 staat ingeschreven bij de RUG, behoud je het recht het afsluitend examen
van het ‘oude’ doctoraalsysteem binnen een redelijke termijn af te leggen. Wil je niettemin overstappen naar de
BaMa, raadpleeg dan de OER over de mogelijkheden.
Propedeuse en bachelorfase (eerste drie jaar)
De propedeuse (het eerste jaar) blijft bestaan als oriënterend, verwijzend en selecterend onderdeel. Het wordt ook
in het BaMa-stelsel afgesloten met een propedeutisch examen. In het Bachelorprogramma maak je kennis met een
wetenschappelijk onderzoek en kun je je oriënteren op vervolgopleidingen of andere trajecten. De Bacheloropleiding
duurt voor alle studierichtingen drie jaar en sluit af met een Bachelordiploma dat toegang geeft tot tenminste één
masteropleiding.
Masterfase (laatste een of twee jaar)
Met het Bachelordiploma kun je een Masteropleiding aan de RUG of een andere instelling in binnen- of buitenland
volgen. Ook kun je je al begeven op de arbeidsmarkt, want de RUG biedt Mastertrajecten aan waarmee je de
opleiding in een later stadium kunt afronden. De Masteropleiding duurt minimaal één en maximaal twee jaar.
Semesters
De BaMa-opleiding heeft een jaarlijkse tweedeling in semesters, met een ‘knip’ in het begin van februari. Dit
semestersysteem sluit beter aan op de jaarindelingen van universiteiten in de rest van Europa. ‘Oude’ opleidingen
hebben nog een driedeling in trimesters.
Informatie
Specifieke informatie over de BaMa vind je in de Onderwijs- en Examenregeling (OER), die in de studiegids is
opgenomen. Informatie kun je ook krijgen bij de studieadviseurs en faculteiten. De nieuwste ontwikkelingen kun je
volgen via de website van de RUG en publicaties in de UK.
Data van ingang
Vanaf september 2002 schrijven nieuwe studenten zich in voor een Bacheloropleiding. Sommige faculteiten bieden
vanaf dat moment ook reeds de Masteropleiding aan, maar andere faculteiten starten hiermee pas in september
2003.
2. TOEGANG EN TOELATING
Eisen aan vooropleiding
Een van de volgende getuigschriften geeft toegang tot een universitaire opleiding:
- diploma VWO; diploma HBO en getuigschrift HBO-propedeuse;
- buitenlands diploma dat gelijkwaardig is aan een VWO-diploma (volgens minister of CvB);
- colloquium doctum (verklaring van voldoende kennisniveau, wanneer een diploma ontbreekt)
In principe heeft de invoering van het nieuwe BaMa-stelsel geen directe gevolgen voor de toelatingseisen.
Profielen VWO diploma
Er zijn opleidingen waar je met het ene profiel direct wordt toegelaten en met het andere profiel niet. In het laatste
geval is het mogelijk dat je de opleiding volgt, mits je het gebrek aan kennis vóór de inschrijving dan wel in de
407

STUDIEGIDS 2002-2003
propedeuse opheft. Meer informatie staat in de OER..
Kennis van de Nederlandse taal
Als je een buitenlands diploma hebt, moet je in bepaalde gevallen laten zien dat je de Nederlandse taal voldoende
beheerst. Dat geldt voor toelating tot examens, maar soms ook voor toegang tot het universitaire onderwijs in het
geheel.
Numerus fixus (beperkte inschrijving en inloting)
Bij de opleidingen Geneeskunde en Tandheelkunde word je alleen toegelaten met een bewijs van toelating (inloting)
van de Informatie Beheer Groep (IBG).
Lerarenopleiding
De omvang van de Lerarenopleiding is in totaal 42 punten. Je kunt ze alle behalen tijdens de univelerarenopleiding,
maar ook gedeeltelijk al tijdens (en parallel met) je ‘hoofdopleiding’. De eerstegraads lerarenopleiding wordt verzorgd
door het Universitair Centrum voor de Lerarenopleiding (UCLO), Oude Boteringestraat 48/50, 9712 GL Groningen,
tel. (050)3636750.
3.INSCHRIJVING
Als bewijs van inschrijving bij de universiteit geldt je door de CSA verstrekte collegekaart. Deze kaart heb je nodig
om gebruik te kunnen maken van de diverse faciliteiten die de universiteit te bieden heeft.
Rechten
Als je als student bij de RUG staat ingeschreven, heb jerecht op:
- het verwerven van academische kennis en vaardigheden, door goed onderwijs en begeleiding van
gekwalificeerde docenten;
- de voortdurende toetsing van je vorderingen door middel van tentamens en examens;
- het ontvangen van bewijsstukken die getuigen van het bereikte kennisniveau;
- het gebruik van de onderwijsvoorzieningen, zoals bibliotheken, laboratoria en computerfaciliteiten;
- het gebruik van studentenvoorzieningen, zoals studiebegeleiding, de hulp van een studentendecaan en
sportfaciliteiten;
- medezeggenschap in de zaken die voor jou als student belangrijk zijn, door middel van (actief en passief)
kiesrecht voor universiteitsraad en faculteitsraad.
Plichten
Als student heb je niet alleen rechten, maar ook plichten:
- de zorg voor een werkbare, veilige en plezierige studeeromgeving voor jezelf en anderen, door veiligheidsregels
en huis- en orderegels na te leven;
- het kennisnemen, ook op eigen initiatief, van alles wat belangrijk is voor het volgen van je opleiding, zoals
kennisneming van het studentenstatuut;
- de aanwezigheid wanneer dat voor je opleiding noodzakelijk (en dus verplicht) is, zoals deelname aan
practica
- er zelf voor te zorgen dat je tijdig bent aangemeld voor tentamens
Extraneus
Als extraneus heb je alleen recht op het afleggen van tentamens en examens en het gebruik van onderwijsvoorzieningen.
College- en examengeld
Een student betaalt collegegeld en een extraneus examengeld. De Uitvoeringsregeling vermeldt de hoogte van het
bedrag, evenals de voorwaarden voor restitutie of vermindering. Wie deelneemt aan het onderwijs zonder
collegegeld te betalen, kan verplicht worden tot het betalen van een schadevergoeding. Ook kan de universiteit een
geldboete opleggen en behaalde tentamens intrekken.
4. ONDERWIJS
Voltijds- en deeltijdsopleidingen
Universitaire opleidingen kunnen voltijds, deeltijds en duaal zijn ingericht. Meer hierover staat in de OER.
Recht op kwaliteit
De kwaliteit van de opleiding wordt gecontroleerd tijdens een visitatie door onafhankelijke deskundigen. De
uitkomsten zijn openbaar. Ook kan de student zelf schriftelijk een oordeel geven. Eventuele bestuurlijke gevolgen
van de kwalieitsevaluaties zijn een zaak van de faculteit.
Recht op een studeerbaar programma
De opleiding moet zo ingericht zijn en de studielast dermate gespreid, dat een student redelijkerwijs de norm voor
de studievoortgang kan halen. Als het programma niet-studeerbaar is, kan de student in aanmerking komen voor
408

17 STUDENTENSTATUUT 2002-2003 - INSTELLINGSDEEL
financiële ondersteuning. Het studieprogramma wordt elk jaar beoordeeld door de opleidingscommissie.
Recht op een uniforme studielast
De studielast wordt uitgedrukt in hele studiepunten. Eén punt staat voor 40 uren studie. Een onderwijseenheid of
vak beslaat 40 studie-uren (dus 1 studiepunt) of een veelvoud daarvan.
De meeste opleidingen hebben maximaal 168 studiepunten, maar er zijn uitzonderingen:
- 252 studiepunten: opleiding voor arts en apotheker;
- 210 studiepunten: opleiding voor tandarts, wijsgeer en ingenieur;
- 210 studiepunten: ‘bèta-vijf opleidingen (vanaf het studiejaar 1999-2000);;
- 210 studiepunten: opleiding voor universitaire eerstegraadsleraar (dit zijn 168 studiepunten voor de initiële
opleiding en 42 extra).
Recht op betaalbaar onderwijs
De student betaalt collegegeld en de extraneus examengeld. Overige kosten voor het onderwijs mag de RUG niet
doorberekenen aan studenten. Het College van Bestuur heeft een Regeling Prijsbeleid opgesteld. Het
faculteitsbestuur moet op tijd inzicht geven in kosten en bedragen.
Recht op studiebegeleiding
Studenten hebben recht op studiebegeleiding, bijvoorbeeld van een studentendecaan. Gehandicapte en allochtone
studenten kunnen extra begeleiding krijgen.
Recht om te klagen
De student die klachten heeft kan op twee niveaus terecht bij personen of instanties.
- Op decentraal niveau: de studieadviseur
- Op centraal niveau: de Vertrouwenspersoon, de studentendecanen van het STAG of de Arbo- en Milieudienst
(afhankelijk van het onderwerp).
Recht op informatie over de studievoortgang
Aan het eind van het studiejaarwordt het aantal studiepunten vastgesteld om de studievoortgang te bepalen. Dit
gebeurt in het kader van de ‘Tempobeurs’ en de ‘Prestatiebeurs’. De student krijgt vóór 1 november schriftelijk
bericht. Daarin staat ook wat de consequenties voor de studiefianciering zijn.
Als een student aan meer instellingen staat ingeschreven, kan het totaal aantal behaalde studiepunten worden
vastgesteld door de instantie waaraan het collegegeld is betaald. Als het collegegeld aan de RUG is betaald, moet
de student zelf de onderwijsadministratie van de RUG vóór 1 september de lijsten geven van de vakken en
studiepunten die aan een andere instelling zijn behaald.
5. TENTAMENS EN EXAMENS
Tentamen
Bij elke onderwijseenheid (vak) hoort een tentamen, waarvoor de examencommissie verantwoordelijk is.
Examen
Je bent geslaagd voor het examen van (een fase van) de opleiding, als de tentamens met goed gevolg zijn afgelegd.
De examencommissie stelt de regels vast. Zij kan een nader onderzoek aan het examen verbinden, maar ook
bepalen dat niet voor elk tentamen een voldoende hoeft te worden gehaald.
Bewijsstukken
Voor elk gehaald tentamen krijg je een bewijsstuk (‘tentamenbriefje’) van de examinatoren. Als je meer tentamens
(minimaal twee) hebt gehaald, kun je de examencommissie vragen om een overzicht en bewijs daarvan
(‘verklaring’). Van elk examen waarvoor je geslaagd bent, ontvang je een getuigschrift (‘bul’ of ‘diploma’).
Propedeuse
De propedeutische fase bestaat uit vakken en onderwijsonderdelen met een totale studielast van 42 studiepunten
en wordt afgesloten met een propedeutisch examen. De propedeuse is een integraal onderdeel van zowel de ‘oude’
doctoraalopleiding (minimaal 168 studiepunten) als de Bachelorfase van de nieuwe BaMa-opleiding (126
studiepunten).
Vaststelling studieprogramma
De onderwijs- en examenregeling (OER) legt de examens van een opleiding vast. Je kunt echter zelf een programma
samenstellen, mits dat wordt goedgekeurd door de examencommissie.De OER van je opleiding staat in de
studiegids.
Aansluiting op buitenlandse opleidingen
Als je een buitenlandse voorpleiding hebt gevolgd, moet je aantonen dat je het Nederlands voldoende beheerst om
deel te nemen aan het universitair onderwijs. De voorwaarden staan in de OER.
409

STUDIEGIDS 2002-2003
6. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING (OER)
Inhoud van de OER
Elke opleiding heeft een OER, die wordt vastgesteld door het faculteitsbestuur. De opleidingscommissie adviseert
over de OER en beoordeelt de uitvoering.
Onderwerpen van de OER
De WHW schrijft voor welke onderwerpen in de OER moeten zijn opgenomen, zoals de inhoud van de opleiding
en toelatingseisen.
7. FINANCIËLE ONDERSTEUNING VAN STUDENTEN DIE STUDIEFINANCIERING VAN DE IBG ONTVANGEN
Afstudeerfonds
Als je wegens bijzondere omstandigheden studievertraging oploopt, kom je in aanmerking voor financiële
ondersteuning uit het Afstudeerfonds. De voorwaarden staan vermeld in de Afstudeerfondsregelingen. Deze
regelingen zijn een bijlage bij jet Studentenstatuut.
Bijzondere omstandigheden
Financiële ondersteuning is mogelijk bij:
- ziekte;
- familie-omstandigheden;
- handicap;
- zwangerschap;
- bestuurslidmaatschap en -activiteiten;
- topsport;
- te zwaar onderwijsprogramma (slechte ‘studeerbaarheid’;
- uitzonderingsgevallen.
Regeling Ondersteuning Technische Studenten (ROTS)
ROTS is een financieringsregeling voor studenten Technische Mechanica. Technische Natuurkunde en Technische
Scheikunde die in de studiejaren 1991-1995 begonnen zijn. Na vijf jaar studiefinanciering kunnen zij maximaal een
half jaar extra financiering krijgen, mits ze nog 42 studiepunten of minder moeten halen.
Regeling financiële Ondersteuning studenten Bèta-opleidingen (ROB)
Studenten Biologie, Scheikunde, Natuurkunde, Informatica, Sterrenkunde, Wiskunde, Statistiek en Technische
Farmacie die begonnen zijn in de studiejaren 1996-1998, kunnen maximaal een extra jaar financiering krijgen.
Studievoortgangsnorm
Als je de studievoortgangsnorm van een jaar niet haalt, wordt de studiefinanciering over dat jaar omgezet in een
rentedragende lening. Heb je in het eerste jaar geen 21 studiepunten gehaald, maar haal je wel binnen 10 jaar na
de eerste maand dat je een prestatiebeurs hebt gekregen een diploma, dan wordt ook het eerste jaar, op eigen
verzoek, omgezet in een definitieve gift. Als je voor 1 september 1996 studiefinanciering hebt gekregen voor een
opleiding in het hoger onderwijs, krijg je je beurs als een voorwaardelijke beurs (de tempobeurs) uitbetaald.
Wanneer je voor een studiejaar genoeg studiepunten hebt gehaald, wordt de voorwaardelijke beurs een gift. Heb
je niet genoeg studiepunten gehaald Dan wordt de voorwaardelijke beurs na afloop van het studiejaar omgezet in
een (rentedragende) lening. De temponorm is 50 procent van de jaarlijkse studielast. Dat wil zeggen dat je minimaal
21 studiepunten per studiejaar moet halen. Als je de studievoortgangsnorm niet haalt als gevolg van bijzondere
omstandigheden, dan kun je financiëele ondersteuning krijanuit het afstudeerfonds of van de IBG. Tempobeursstudenten
moeten zich hiervoor wenden tot de RUG door melding bij een studentendecaan. Prestateibeursstudenten
komen in eerste instantie in aanmerking voor financiële ondersteuning van de IBG; ook dan moet je je eerst melden
bij een studentendecaan van de RUG.
Aanvragen van financiële ondersteuning bij de RUG en IBG
Aanvraagformulieren voor financiële ondersteuning zijn verkrijgbaar bij het Studentenadviesbureau Groningen
(STAG). Het College van Bestuur beslist over de toekenning vanuit het afstudeerfonds en wordt hierin geadviseerd
door de Universitaire Fondsen Commissie (UFC). Het College van Bestuur maakt zijn beslissing schriftelijk bekend.
Hiertegen kun je desgewenst bezwaar aantekenen. Zie voor informatie bij hoofdstuk 10, Rechtsbescherming.
Vragen over de afstudeerfondsregeling mail je naar: ufc@bureau.rug.nl. Aanvraagformulieren voor financiële
ondersteuning door de IBG zijn eveneens bij het STAG verkrijgbaar. Deze ondersteuning geldt alleen voor
prestatiebeursstudenten. Nadat de universiteit en een behandelend arts een verklaring hebben gegeven over de
bijzondere omstandigheid, kun je het formulier indienen bij de IBG.
BELANGRIJK VOOR STUDENTEN DIE STUDIEFINANCIERING VAN DE IBG ONTVANGEN!!!.
1. Bespreek elke belangrijke verandering in de studie (vertraging, omzwaai enz.) meteen met een
studentendecaan van het STAG! Deze geeft uitleg over tempo- en prestatiebeurs, afstudeerfonds,
uitschrijving, werk en uitkering. Ga te rade, dat voorkomt schade!
2. Laat elke vertraging van meer dan 4 weken altijd direct schriftelijk registreren bij een studentendecaan
410

17 STUDENTENSTATUUT 2002-2003 - INSTELLINGSDEEL
van het STAG! Ook hier geldt: Niet gemeld, geen geld!
3. Vraag op tijd aan! Je moet de aanvraag indienen direct na afloop van het studiejaar (september) tot
uiterlijk 1 februari van het jaar dat volgt op het jaar waarin de bijzondere omstandigheid zich voor heeft
gedaan. Wie te laat is, krijgt geen financiële compensatie. Niet op tijd: kans kwijt!
Als je niet zelf je zaken kunt regelen, moet je een zaakwaarnemer aanstellen, bijvoorbeeld een familielid of vriend.
Als de melding te laat komt als gevolg van een zeer uitzonderlijke situatie, wordt hiermee bij de aanvraag voor
financiële ondersteuning rekening gehouden. Dit moet blijken uit de verklaring van een deskundige (bijvoorbeeld
de behandelend arts).
8. MEDEZEGGENSCHAP
Universiteitsraad
De RUG heeft een universiteitsraad (U-raad) als medezeggenschapsorgaan en gesprekspartner van het College
van Bestuur. De U-raad heeft 24 leden die personeel en studenten vertegenwoordigen en ook uit deze groepen
afkomstig zijn. Van de raadsleden worden 12 gekozen door de studenten en 12 door de RUG-medewerkers. De
zittingstermijn van studentleden is één jaar (personeelsleden twee jaar).
Instemmingsrecht
De raad heeft het recht van instemming voor vaststelling of wijziging bij:
- het instellingsplan;
- de vorm van het systeem van kwaliteitszorg;
- het studentenstatuut;
- het bestuurs- en beheersreglement;
- de regels voor veiligheid, gezondheid en welzijn;
- de keuze van medezeggenschapsstelsels;
- de regelingen van financiële ondersteuning van studenten.
Faculteitsraad
Elke faculteit heeft een faculteitsraad als medezeggenschapsorgaan en gesprekspartner van het faculteitsbestuur.
De ene helft van de faculteitsraad bestaat uit gekozen studentleden en de andere helft uit gekozen personeelsleden.
Het aantal leden verschilt per faculteit, maar is maximaal 24.De studentleden zitten één jaar in de raad
(personeelsleden twee jaar).
Instemmingsrecht
De faculteitsraad heeft het recht van instemming voor vaststelling of wijziging bij:
- het faculteitsreglement
- een deel van de onderwijs- en examenregeling (OER).
Opleidingscommissies
Elke opleiding heeft een opleidingscommissie, die over de OER adviseert en oordeelt. De helft van de leden bestaat
uit studenten. De commissieleden worden benoemd door het faculteitsbestuur.
9. GEDRAGSREGELS
Huisregels en ordemaatregelen
De student die de huisregels van de universiteit overtreedt, kan de toegang tot de universitaire gebouwen en
terreinen ontzegd worden voor maximaal één jaar..
Privacy
Je hebt het recht je eigen persoonlijke en studiegegevens bij de universitaire administratie in te zien en een verzoek
tot aanpassing hiervan in te dienen. Verder komen jouw gegevens ter inzage van RUG-medewerkers uit hoofde van
hun functie. Derden mogen ze alleen inzien als jij het daarmee eens bent of als de wet dat toestaat.
Sexuele intimitdatie, agressie, geweld en discriminatie
Het College van Bestuur stelt een regeling vast hoe de RUG omgaat met en optreedt tegen seksuele intimidatie,
agressie, geweld en discriminatie.
Arboregels
Het College van bestuur zorgt voor regels om de veiligheid, de gezondheid en het welzijn van studenten en extraneï
binnen de universiteit te beschermen.
10. RECHTSBESCHERMING
Als je het oneens bent met een beslissing, kun je in beroep gaan of bezwaar aantekenen. Voor onderwijszaken is
411

STUDIEGIDS 2002-2003
er een andere procedure dan bij inschrijvingszaken en financiële regelingen. In het eerste geval teken je beroep aan
bij het College van Beroep voor de Examens, in het laatste geval teken je bezwaar aan bij het College van Bestuur.
Beroep bij het CBE
Als je het oneens bent met het besluit van een examinator of examencommissie, kun je in beroep bij het College
van Beroep voor de Examens (CBE). Het gaat hier om onderwerpen die besproken worden in hoofdstuk 4 en 5,
zoals:
- vaststelling van het aantal studiepunten;
- toelating tot tentamens;
- beoordeling van examens;
- toegang tot de opleiding.
Het CBE verklaart een beroep voor gegrond als het bestreden besluit in strijd is met het recht.
Procedure
1. De student tekent schriftelijk beroep aan binnen vier weken bij het College van Beroep voor de Examens
(CBE), adres: Postbus 72, 9700 AB Groningen, tel. 050-3635439. Bij urgentie kan de student tegelijkertijd
om een voorlopige voorziening vragen.
2. Het CBE zendt het beroep door aan de voorzitter van de examencommissie, die eerst met partijen nagaat of
een compromis mogelijk is. Als dat niet gelukt, oordeelt het CBE over het beroepschrift..
3 Het College doet binnen tien weken uitspraak:
- Het beroep is ongegrond: de situatie blijft zoals zij is.
- Het beroep is niet-ontvankelijk: een uitspraak is niet nodig wegens procedurefouten (het beroep is
bijvoorbeeld te laat ingediend).
- Het beroep is gegrond: de beslissing wordt vernietigd. De examinator of examencommissie moet
opnieuw een beslissing nemen.
4 In een aantal gevallen is tegen de uitspraak van het CBE beroep mogelijk bij de Rechtbank.
Bezwaar bij het College van Bestuur
Als je het oneens bent met een besluit van het College van Bestuur, kun je eveneens bezwaar aantekenen bij het
College van Bestuur.Het gaat dan om onderwerpen die besproken worden in hoofdstuk 2, 3, 7 en 9, zoals:
- inschrijving als student of extraneus;
- beëindiging inschrijving wegens ziekte, familie-omstandigheden of onderwijskundige overmacht;
- financiële ondersteuning;
- ontzegging van toegang tot gebouwen en terreinen van de RUG.
Procedure
1 De student moet binnen zes weken een bezwaarschrift indienen bij het College van Bestuur (adres: Postbus
72, 9700 AB Groningen).
2 In een hoorzitting wordt zowel het College van Bestuur als de student gehoord door de Commissie van
Advies voor de Beroep- en Bezwaarschriften.
3 De Commissie van Advies adviseert het College van Bestuur, dat vervolgens een besluit neemt.
4 Tegen dit besluit kan de student binnen zes weken in beroep gaan bij het College van Beroep voor het Hoger
Onderwijs (adres: Paleis van Justitie, Postbus 20302, 2500 EH Den Haag) of bij de Rechtbank, afhankelijk
van het soort besluit
Kosten
De kosten voor het in beroep gaan bij het College van Beroep voor het Hoger Onderwijs of de Rechtbank, zijn:
- in elk geval: griffiekosten (L 29,-);
- eventueel: veroordeling in de kosten van de procedure.(als dat in het oordeel staat)
Informatie
De Dienst Algemeen Bestuurlijke en Juridische Zaken van de RUG geeft inlichtingen over rechtsbescherming en
andere juridische aangelegenheden. Het adres is: ABJZ, Postbus 72, 9700 AB Groningen, tel. 050-3635440.
BIJLAGEN
Bij het Studentenstatuut horen bijlagen.
BELANGRIJKE CENTRALE INSTANTIES
Centrale Studenten Administratie (CSA)
Bezoekadres: Broerstraat 5
Postadres: Postbus 72
9700 AB Groningen
Telefoon: (050) 3635274
412

Openingstijden: ma. t/m vr. 10.00-16.00 uur
(in de maanden juli t/m september 12.00-16.30 uur)
17 STUDENTENSTATUUT 2002-2003 - INSTELLINGSDEEL
Dit bureau verzorgt de officiële inschrijving en registratie van studenten, extraneï en promovendi.Deze informatie
wordt doorgegeven aan faculteiten, universitaire diensten en overige bevoegde instanties.
Studentenadviesbureau Groningen (STAG)
Bezoekadres: Uurwerkersgang 10
Postadres: Postbus 72
9700 AB Groningen
Telefoon: (050) 3638004
Openingstijden: ma t/m vr. 10.00-16.00 uur
Dit centrum geeft informatie en advies aan studenten en aankomende studenten over studiekeuze, studievoortgang,
studie- en stagemogelijkheden in binnen- en buitenland en overstap naar de arbeidsmarkt. Ook biedt het STAG
voorlichting over de financiële regelingen. Centraal aanspreekpunt is de Informatiebalie.
International Service Desk (ISD)
Bezoekadres: Broerstraat 5
Postadres: Postbus 72, 9700 AB Groningen
Telefoon: 050-3638181
E-mail: isd@bureau.rug.nl
Openingstijden: ma-vrij, 10.00-16.00 uur
Deze helpdesk verstekt aan alle buitenlandse gasten van de RUG (en hun begeleiders) informatieover zaken als
vreemdelingenwetgeving, huisvesting, verzekeringen, bankzaken of medische hulp, en verstrekt algemene informatie
over studeren en promoveren aan de RUG. Oo organiseert de ISD een aantal vaste introductie- en sociale
activiteiten voor buitenlandse gasten.
Studentenpsychologen
Bezoekadres: Oude Kijk in ‘t Jatstraat 41/41A
Postadres: Postbus 72
9700 AB Groningen
Telefoon: (050) 3635544
Openingstijden: ma/di/do/vr 9.00-12.30 uur en 13.15-16.45 uur, wo 10.45-12.30 en 13.15-16.45 uur
De studentenpsychologen helpen bij studieproblemen (bijvoorbeeld moeite met concentratie, examenangst, twijfels)
of persoonlijke problemen (bijvoorbeeld verstoorde relaties met ouders of moeite met contacten). Er zijn individuele
gesprekken, maar ook bijeenkomsten met meer personen, zoals assertiviteitstraining en groepstherapie. De
hulpverlening is gratis.
Studie Ondersteuning (SO)
Bezoekadres: Broerstraat 5
Toren Academiegebouw (2e verdieping)
Postadres: Postbus 72
9700 AB Groningen
Telefoon: (050) 3635548
Openingstijden: ma. t/m vr. 08.30-17.00 uur
Dit bureau organiseert cursussen en trainingen. Ze gaan over studievaardigheden (bijvoorbeeld effectief studeren,
studieversnellingsgroep, uitwerken van scriptieopzet), algemene vaardigheden (zoals voordracht houden of
gesprekstechnieken), aansluiting op de arbeidsmarkt (onder meer solliciteren en training voor assessmentcenter).
Vertrouwenspersoon
Bezoekadres: Visserstraat 49
Postadres: Visserstraat 49
9712 CT Groningen
Telefoon: (050) 3635435
Openingstijden: ma. t/m do. 09.00-13.00 uur
De Vertrouwenspersoon van de RUG is het adres in het geval van seksuele intimidatie, agressie, geweld of
discriminatie.
Arbo- en Milieudienst (AMD)
Bezoekadres: Visserstraat 47
Postadres: Visserstraat 47
9712 CT Groningen
Telefoon: (050) 3638010
413

STUDIEGIDS 2002-2003
Openingstijden:
ma. t/m vr. 08.30-17.00 uur
De Arbo- en Milieudienst adviseert en coördineert op het gebied van gezondheid, welzijn en milieu. Namens het
College van Bestuur houdt de AMD toezicht en vervult specifieke functies voor arbeidsomstandigheden.
Algemeen Bestuurlijke en Juridische Zaken (ABJZ)
Postadres: Postbus 72
9700 AB Groningen
Telefoon: (050) 3635440
ABJZ geeft informatie over bezwaar- en beroepsschriften die respectievelijk bij het College van Bestuur (CvB) of
bij het College van Beroep voor de Examens (CBE) zijn ingediend.
Universitaire Fondsen Commissie (UFC)
Postadres: Postbus 72
9700 AB Groningen
e-mail: ufc@bureau.rug.nl
De UFC adviseert het van Bestuur over aanvragen voor financiële ondersteuning uit de afstudeerfondsregeling.
Overige voorzieningen
- Universitair Sportcentrum, Blauwborgje 4, tel. (050) 3638063
- ACLO Studentensportstichting, Blauwborgje 4, tel. (050) 3634641
- USVA Cultureel Jongerencentrum, Munnekeholm 10, tel. (050) 3634670
- GSP (Groninger Studentenpastoraat), Kraneweg 33, tel. (050) 3129926
- KEI (Kommissie Eerstejaars Introductie), Oude Boteringestraat 47 (tussen 12-14 uur) of Bloemsingel 9, tel.
(050)3638090
- GSb-studentensteunpunt, Pelsterstraat 23, tel. (050) 3187898
- SOG Studenten Rechtsbureau, Pelsterstraat 23, tel. (050) 3634679
Meer informatie over deze en andere centrale voorzieningen voor studenten staat op het internet (www.rug.nl)
Studentenvertegenwoordiging
De belangen van studenten worden behartigd door de volgende studentengroeperingen:
- SOG (Studentenorganisatie Rijksuniversiteit Groningen), tel. (050) 3634679
- GSb (Groninger Studentenbond), tel. (050) 3634675
- VOS (Vooruitstrevend Overleg Studenten), tel. (050)3634675
Gemeenschappelijk post- en bezoekadres: Pelsterstraat 23, 9711 KH Groningen.
College van Bestuur (CvB)
Postadres: Postbus 72
9700 AB Groningen
Telefoon: (050) 3635285
Het CvB is het centrale bestuursorgaan van de RUG. Het behandelt tevens bezwaarschriften bij zaken die meestal
gaan over het centrale deel van het Studentenstatuut.
Universiteitsraad (U-raad)
Postadres: Postbus 72
9700 AB Groningen
Telefoon: (050) 3635279
De U-raad is het orgaan voor medezeggenschap van de RUG op centraal niveau. De leden worden gekozen uit en
door personeel en studenten.
414

ALGEMEEN REGISTER - STUDIEGIDS 2002-2003
Adressen niet-facultaire contactpersonen Internationaal Recht .................... 90
Adreswijzigingen ......................................................... 2
Adviesprogramma’s hoofdrichtingen ...................................... 54, 55
Afstudeertrajecten ...................................................... 61
advocatuur .......................................................... 61
internationaal publiekrecht .............................................. 62
milieubeleid ......................................................... 63
Afstuderen
in meer dan één studierichting ........................................... 41
in twee hoofdrichtingen ................................................ 60
zonder hoofdrichting, eisen ............................................. 55
Afwijkende tentamenregeling
bestuurlijke werkzaamheden ........................................... 114
doctoraal-avondstudenten ............................................. 115
handicap .......................................................... 114
laatste tentamen doctoraalstudie ........................................ 115
ziekte/persoonlijke omstandigheden ..................................... 114
Algemeen vormende vakken .............................................. 86
eisen .............................................................. 81
Ars Aequi ............................................................. 20
Avondstudenten, afwijkende tentamenregeling voor doctoraal ................... 115
Bekendmaking tentamenuitslag ........................................... 110
Beroep .............................................................. 131
Beroepsvereniging JBW .................................................. 84
Bestuur en Beheer, Bureau ................................................ 5
Bibliotheek
jbw ................................................................ 84
juridische Faculteit ..................................................... 7
universiteit ........................................................... 8
Bijzondere keuzepakketten (afstudeertrajecten) Nederlands Recht ................. 61
Buitenfacultaire studentactiviteiten ....................................... 34, 58
Buitenland
studeren in het ....................................................... 38
vergoedingsregeling studie ............................................ 127
Bureau Bestuur en Beheer ................................................. 5
Centrale Studentenadministratie ............................................. 1
Cijferlijst (doctoraal) ..................................................... 42
College van Beroep voor de Examens ....................................... 21
procedure .......................................................... 133
Collegegeld
teruggave ........................................................... 43
Collegeroosters ....................................................... 5, 16
Colleges, inschrijving ..................................................... 5
Commissie Wetenschapsbeoefening ........................................ 10
Commissies, facultaire .................................................... 9
Computerfaciliteiten voor studenten .......................................... 8
Contractonderwijs ................................................. 13, 21, 22
Cum Laude ............................................................ 42
Cursusduur
voltijd .............................................................. 15
Cursusduur voltijd/deeltijd ................................................. 15
415

STUDIEGIDS 2002-2003
Cursussen voor propedeusestudenten ....................................... 24
Datum van afstuderen ................................................... 42
Deblokkaderegeling
algemeen ........................................................... 27
Deeltijd
avondonderwijs ...................................................... 15
cursusduur .......................................................... 15
Dienst Onderwijs en Studiebegeleiding ....................................... 3
Docenten, lijst van ..................................................... 401
Docenten, spreekuren .................................................... 7
Doctoraalbul
aanvraag ........................................................... 42
afstudeerdatum ...................................................... 42
buluitreikingen ....................................................... 43
Doctoraalexamen ....................................................... 42
tentamens na behalen van .............................................. 43
Doctoraalexamen Nederlands Recht, aanvragen ............................... 60
Doctoraaltentamens
afleggen tijdens propedeutische fase ...................................... 27
geldigheidsduur ...................................................... 38
vrijstelling ........................................................... 38
Dringend studieadvies (propedeuse) ........................................ 23
Duale opleidingen ................................................. 15, 45, 54
cursusduur .......................................................... 15
Dyslexie ............................................................... 2
Elektronische leeromgeving (Nestor) ........................................ 16
Examencommissie ...................................................... 10
Examenreglement....................................................... 19
Federatie Belasting Academie, driejarig verkort programma ..................... 101
Fraude .............................................................. 110
Gehandicapte studenten .............................................. 26, 38
Geldigheidsduur
doctoraaltentamens ................................................... 38
propedeutische tentamens .............................................. 26
Getuigschrift (doctoraal) .................................................. 42
Goedkeuring overige vakken (doctoraal) ..................................... 35
Handicap .......................................................... 26, 38
Hanse Law School ...................................................... 91
HEAO Belastingrecht, driejarig verkort programma ............................ 101
HEAO-SJD, verkort programma 2½ jaar...................................... 99
HEAO-MER, verkort programma 2½ jaar ..................................... 99
Herhalen van tentamens................................................. 113
Hoofdrichtingen
afstuderen in twee .................................................... 60
bedrijfsrecht (eisen + adviesprogramma) ................................... 54
opgave ............................................................. 55
privaatrecht (eisen + adviesprogramma) ................................... 54
staats- en bestuursrecht (eisen + adviesprogramma) ......................... 54
rechtstheorie (eisen + adviesprogramma) .................................. 55
strafrecht (eisen + adviesprogramma) ..................................... 55
Indeling studiejaar.................................................... 14, 17
Infobalie ............................................................... 3
Informaticarecht ........................................................ 64
Inschrijfkamer ........................................................... 7
Inschrijving
colleges ............................................................. 5
416

ALGEMEEN REGISTER
onderwijs, algemeen .................................................. 17
praktische vakken Nederlands Recht ...................................... 17
schriftelijke tentamens ................................................ 104
studentenrechtbank ................................................... 18
werkgroepen ........................................................ 17
werkgroepen en practica ............................................... 17
Inschrijvingsduur ......................................................... 2
Inschrijvingstermijn schriftelijke tentamens ................................... 104
Introductiecommissie .................................................... 10
JFV .................................................................. 11
Journalistiek, Vrij doctoraal Recht en ........................................ 98
Juridisch Spreekuur Oranjewijk/Hoogkerk, werkzaamheden bij .................... 58
Juridische bijvakken Nederlands Recht, overzicht .............................. 51
Kamerbewonersadviesbureau, werkzaamheden bij ............................. 59
Keuzepakketten, bijzondere ............................................... 61
Keuzevakken, niet-juridisch (Nederlands Recht) ............................... 56
Kinderrechtswinkel, werkzaamheden bij ...................................... 58
Klapperwinkel ........................................................... 5
Laatste tentamen doctoraalstudie .......................................... 115
Leeuwarden
propedeusevestiging ................................................... 3
Lichamelijke functiebeperking ............................................... 2
Master of Laws ......................................................... 21
Mededelingen ........................................................... 6
Mentoraat ............................................................. 24
Mondelinge tentamens, aanmelding ........................................ 107
Nabespreking tentamen ................................................. 111
Nederlands Recht
programma Recht & ICT................................................ 64
Nestor (Elektronische leeromgeving) ........................................ 16
Niet-honoreren van tentamen ............................................. 110
Onderdelen
basisdoctoraal Nederlands Recht ........................................ 45
doctoraal, algemeen................................................... 32
fiscaal-juridisch....................................................... 75
Hanse Law School .................................................... 91
internationaal recht ................................................. 85, 86
jbw ................................................................ 81
notarieel ............................................................ 69
propedeuse ......................................................... 24
verplichte - differentiatieperiode Nederlands Recht ........................... 47
Onderdelen en studielast
Nederlands Recht, programma Recht & ICT ................................ 65
Onderwijs Voor Ouderen, Hoger (HOVO) ..................................... 22
Onderwijs- en Examenregeling
algemeen ....................................................... 19, 383
basisdoctoraal Nederlands Recht ........................................ 45
differentiatieperiode Nederlands Recht .................................... 47
fiscaal-juridisch....................................................... 75
Hanse Law School .................................................... 91
internationaal recht .................................................... 85
jbw ................................................................ 81
Nederlands Recht, programma Recht & ICT ................................ 65
propedeuse ......................................................... 24
Onderwijs- en tentamendeelname
eisen .............................................................. 94
417

STUDIEGIDS 2002-2003
Onderwijs- en tentamendeelname, eisen
fiscaal-juridisch....................................................... 76
Hanse Law School .................................................... 92
internationaal recht .................................................... 88
Nederlands Recht .................................................... 60
notarieel ............................................................ 71
propedeuse ......................................................... 24
Onderwijsbevoegdheid ................................................... 43
Onderwijscommissie ..................................................... 10
Onderwijsinformatie, algemene ............................................ 13
Onderwijsprogramma
basisdoctoraal Nederlands Recht ..................................... 46, 64
fiscaal-juridisch....................................................... 77
Hanse Law School .................................................... 93
internationaal recht .................................................... 89
Nederlands Recht & ICT ............................................... 64
notarieel ............................................................ 72
propedeuse ......................................................... 24
Onderwijstableau Nederlands Recht ........................................ 34
Onderwijsvormen ....................................................... 16
Open colleges .......................................................... 21
Opgave hoofdrichting .................................................... 55
Opleidingscommissies ................................................... 10
Overgangsregeling
basisdoctoraal Nederlands Recht ........................................ 46
fiscaal-juridisch....................................................... 77
jbw ................................................................ 84
nederlands recht .................................................. 63, 64
notarieel ............................................................ 72
propedeuse ......................................................... 30
Overgangsregelingen
internationaal recht .................................................... 90
Overige vakken
fiscaal-juridisch....................................................... 76
internationaal recht .................................................... 86
Hanse Law School .................................................... 93
jbw ................................................................ 81
Nederlands Recht .................................................... 56
notarieel ............................................................ 70
Overmacht inschrijving schriftelijke tentamens ................................ 104
Persoonlijke omstandigheden
langdurige ......................................................... 114
plotselinge (bij een tentamen) .......................................... 114
Pleitwedstrijden......................................................... 59
Portiersdienst ........................................................... 3
Postacademisch Onderwijs (PAO) .......................................... 21
Practica
doctoraal (algemeen) .................................................. 36
fiscaal-juridisch....................................................... 76
Hanse Law School .................................................... 92
internationaal recht .................................................... 88
jbw ................................................................ 82
Nederlands Recht .................................................... 57
Nederlands Recht, programma Recht & ICT ................................ 65
notarieel ............................................................ 70
Practicum, Propedeuse .................................................. 25
418

ALGEMEEN REGISTER
Praktijk, Recht in de .................................................... 374
Praktisch vak (Nederlands Recht), activiteiten die gelden als ...................... 57
Progressief Rechten ..................................................... 11
Propedeutisch examen, beoordeling ........................................ 27
Psychische klachten ...................................................... 2
Recht en Bedrijfskunde, vrij doctoraal ....................................... 96
Recht in de Praktijk..................................................... 374
Rechtsinformatica ....................................................... 64
Rechtswinkel Groningen, werkzaamheden bij ................................. 58
Regelingen en reglementen ............................................... 19
Relativerende vakken Nederlands Recht, overzicht ............................. 51
Roosters ............................................................... 5
Roosterwijzigingen ...................................................... 17
Samenvallen tentamens ................................................. 120
Schriftelijke tentamens, bekendmaking plaats en tijdstip ........................ 107
Schriftelijke tentamens, inschrijving ........................................ 104
Scriptie
algemeen ........................................................... 34
doel .............................................................. 131
fiscaal-juridisch....................................................... 76
internationaal recht .................................................... 89
Nederlands recht, grote ................................................ 59
Nederlands recht, kleine ................................................ 59
Nederlands Recht, programma Recht & ICT ................................ 66
omvang ........................................................... 132
studielast .......................................................... 131
Scriptiecollege, verplicht .................................................. 59
Scriptiecoördinatoren ................................................... 129
Scriptieregeling ........................................................ 129
Specialisatie Informaticarecht .............................................. 67
Specialisatie Rechtsinformatica ............................................ 68
Spreekuren docenten ..................................................... 7
Stage ................................................................ 34
aantekening op de bul - notarieel ......................................... 70
begeleiding ......................................................... 121
coördinatoren ....................................................... 123
eisen en doel ....................................................... 123
externe ............................................................ 123
goedkeuring ........................................................ 125
internationaal recht .................................................... 88
interne onderwijs .................................................... 125
interne onderzoeks ................................................... 125
tijdsduur ........................................................... 124
verzekeringen ....................................................... 126
Stage
Nederlands Recht, programma Recht & ICT ................................ 66
Stagereglement
toepassingsbereik ................................................... 121
Stageverslag .......................................................... 125
Start-groepen .......................................................... 24
Studentenadviesbureau Groningen .......................................... 2
Studentenverenigingen, facultaire .......................................... 10
Studie-omstandigheden en milieu ........................................... 12
Studieadviseurs ......................................................... 4
Studiebegeleiding, Dienst Onderwijs en ....................................... 3
Studiebelasting ......................................................... 18
419

STUDIEGIDS 2002-2003
Studiefinanciering ........................................................ 2
Studiekosten........................................................... 20
Studielast
basisdoctoraal nederlands recht ......................................... 45
differentiatieperiode Nederlands Recht .................................... 47
doctoraal, algemeen................................................... 32
fiscaal-juridisch....................................................... 75
internationaal recht .................................................... 85
jbw ................................................................ 81
notarieel ............................................................ 69
propedeuse ......................................................... 24
Studierichtingen
structuur ............................................................ 31
voorlichting .......................................................... 32
TBR ................................................................. 11
Te late inschrijving schriftelijke tentamens ................................... 105
Tentamen, nabespreking ................................................ 111
Tentamen- en examenadministratie .......................................... 4
Tentamendata ........................................................ 116
Tentamendata, wijziging ................................................. 120
Tentamenkansen ...................................................... 103
Tentamenregeling
afwijkende .......................................................... 37
doctoraal (algemeen) .................................................. 36
fiscaal-juridisch....................................................... 77
Hanse Law School .................................................... 93
internationaal recht .................................................... 88
jbw ................................................................ 83
Nederlands Recht .................................................... 60
notarieel ............................................................ 71
propedeuse ......................................................... 25
Tentamenrooster ...................................................... 116
Tentamens
gang van zaken tijdens ............................................... 107
geldigheidsduur (propedeuse) ........................................... 26
herhalen ........................................................... 113
na behalen van doctoraalexamen ........................................ 43
Nederlands recht, tijdvakken en frequentie ................................. 53
samenvallen ........................................................ 120
stof ............................................................... 109
tijdstippen ........................................................ 26, 37
tijdvakken en frequentie (doctoraal) ....................................... 36
tijdvakken en frequentie (propedeuse) ..................................... 26
vrijstelling (doctoraal) .................................................. 38
Tentamenuitslag, bekendmaking .......................................... 110
Tentamenvorm
doctoraal ........................................................... 36
propedeuse ......................................................... 25
Tentamenvragen en opgaven ............................................. 109
Terecht Gesteld (Faculteitsblad)............................................ 11
Tijdschriften JBW ....................................................... 84
Tijdstippen tentamens ................................................... 103
Tijdvak tentamens...................................................... 103
Trimestersysteem ....................................................... 13
Universiteitskrant ........................................................ 6
Vakgroepen/secties ...................................................... 1
420

ALGEMEEN REGISTER
Vakken
buiten de faculteit..................................................... 33
categorieën Nederlands Recht ........................................ 33, 53
gebonden keuze- ..................................................... 33
goedkeuring overige (doctoraal) .......................................... 35
juridisch (doctoraal) ................................................... 33
keuze- ............................................................. 33
keuze- (jbw) ......................................................... 81
keuzedeel (doctoraal) .................................................. 33
niet-juridisch (doctoraal) ................................................ 33
optioneel verplicht .................................................... 33
soorten (doctoraal), algemeen ........................................... 32
verplicht deel (doctoraal) ............................................... 33
verplichte (doctoraal) .................................................. 33
Vakgroepen, telefoonnummers ............................................ 377
Verenigingen, facultaire studenten- ......................................... 10
Vergoedingsregeling
stagekosten ........................................................ 126
studie buitenland .................................................... 127
Verplichte vakken en overige vakken (keuzevakken) ............................ 33
Voorlichting studierichtingen ............................................... 32
Voorlichtingspakket....................................................... 5
Vrij doctoraal Recht en Bedrijfskunde ........................................ 96
Vrij doctoraal Recht en Journalistiek......................................... 98
Vrij Doctoraalprogramma ................................................. 95
Vrijstellingen
aanvraagprocedure ................................................... 19
algemeen ........................................................... 19
doctoraaltentamens ................................................... 38
niet-juridische keuzeruimte Nederlands Recht ............................... 57
Werkgroepen
inschrijving .......................................................... 17
Wetboeken ............................................................ 20
Wetboeken, gebruik bij tentamens ......................................... 110
Wijziging tentamendata ................................................. 120
Zalenreserveringen ....................................................... 5
Ziekte
langdurige ......................................................... 114
plotselinge (bij een tentamen) .......................................... 114
421

STUDIEGIDS 2002-2003
422

VAKKENREGISTER
Aansprakelijkheid m.bt. beroepsziekten
en letselschade 153
Aansprakelijkheidsverzekering, Practicum 135
Agrarisch Recht 137
Algemene Aspecten van Gelijke
Behandeling 138
Algemene Rechtswetenschap 139
Algemene Staatsleer I / Constitutionele
Theorie 140
Ambtenarenrecht 141
American Government 142
Amerikaans Staatsrecht, Practicum 142
Anglo-amerikaans Recht 143
Anthropology of Law (Sociology of Law II) 335
Arbeidsovereenkomstenrecht 144
Arbeidsrecht, Collectief 178
Aspecten van Gelijke Behandeling CS
Practicum
145
Asylum, Refugee and - Law 327
Auteursrecht, Practicum 146
Bedrijfseconomie 147
Bedrijfseconomie, Notariële 267
Belastingrecht I 150
Belastingrecht II 151
Belastingrecht, Elementair 148
Belastingrecht, Formeel 149
Belastingrecht, Internationaal 235
Beleidswetenschap 152
Beroepsziekten en Letselschade 153
Besluitvormingsprocessen in de EU 154
Bestuurlijke Organisatie 155
Bestuurskunde 156
Bestuurskunde Capita Selecta 158
Bestuurskunde, Inleiding 159
Bestuursprocesrecht, Practicum 160
Bestuursrecht A 161
Bestuursrecht A (HLS) 162
Bestuursrecht B 163
Bestuursrecht C 165
Bestuursrecht C (HLS) 166
Bestuursrecht, Capita Selecta Staats- en 176
Bestuursrecht, Handhaving 223
Bestuursrecht, Practicum Materieel 260
Bestuursrecht, Ruimtelijk 331
Bezoekgroep Norgerhaven 167
Bijzondere Delicten 168
Boekhouden 169
Bouwrecht 170
Burgerlijk Procesrecht I 171
Burgerlijk Procesrecht II 172
Burgerlijk Procesrecht, Internationaal 237
Burgerlijk Procesrecht, Practicum 173
Byzantijns Recht Capita Selecta 174
Byzantijnse Recht, Inleiding in het 175
Byzantine Law, Introduction to 1
Canoniekrecht, Oud 277
Capita Selecta Dutch Public Law
and Administration 1
Capita Selecta Staats- en Bestuursrecht 176
Cognitieve Ergonomie 177
Collectief Arbeidsrecht 178
Colloquium 179
Comparative Criminal Law 1
Computercriminaliteit 180
Concernrecht, Practicum 181
Corporate Governance 182
Criminaliteits- en Veiligheidsbeleid 183
Criminologie I 184
Criminologie II 185
Criminologie III 186
De eerste wereldoorlog en het aanzien
van de twintigste eeuw 187
Decisionmaking and International Politics 1
Droit Français, Introduction au 188
Duits (HLS) 189
Duits Recht en Duitse Rechtstaal 190
Dutch Law in Comparative
Perspective, Introduction to 1
Dutch Public Law and Administration,
Capita Selecta 1
Dwangmiddelen, Strafprocesrecht 342
Echtscheidings(proces)recht 191
E-commerce, Handelskoop, - en Vervoer 221
Economics of Regulation 192
Economie van de Regelgeving (Economics
of Regulation) 192
Economisch en Fiscaal Strafrecht 345
Economisch Recht 193
Effectenrecht 194
Elektronisch Bewijs & Bewaar 195
Elementair Belastingrecht 148
Elementair Internationaal Publiekrecht 242
Elementair Recht & ICT 196
Elementaire Integratieve Rechtsvergelijking
197
Energierecht
198
Environmental Law, European 202
Environmental Security, International and 245
Erfrecht 200
Erfrecht Capita Selecta 199
European Company Law 1
European Community Law, Substantive 356
European Constitutions and
Constitutional Law 201
European Environmental Law 202
European Labour Law 203
European Law I 204
European Private Law 1
1
Deze Engelstalige vakken zijn uitsluitend toegankelijk voor buitenlandse studenten, voor vakinformatie zie
brochure “Courses in English” verkrijgbaar bij mw. A.E. van Dort (Faculteitsbureau).
2
Zie bijvakkengids voor niet-juristen.
423

STUDIEGIDS 2002-2003
European Tax Law 1
Europees Privaatrecht 205
Europees Recht I 206
Europees Recht II 207
Europees Recht, Materieel 261
Europees Recht, Practicum 208
Europees Socialezekerheidsrecht 209
Europees Vennootschapsrecht, Practicum 210
Faillissementsrecht (bijvak) 211
Faillissementsrecht, Practicum 212
Familierecht, Personen- en 285
Familierecht, Personen- en (voor 286
notariële studenten
Fiscaal Strafrecht, Economisch en 345
Fiscaal-comptabele Verantwoordingen 213
Fiscale aspecten van registergoederen 214
Fiscale Studentenrechtbank 215
Formeel Belastingrecht 149
Fries Recht, Oud 278
Gelijke Behandeling, Algem.
Aspecten van 138
Gelijkheid als beginsel (Algem. Aspecten
van Gelijke Behandeling 138
Gemeentefinanciën 216
Geschiedenis van de Rechtswetenschap 217
Geschiedenis, Parlementaire 282
Gespreksvoering, (Strafrechtelijke) 353
Gezondheidsrecht 218
Griekse Paleografie 219
Grondrechten 220
Handelskoop, E-commerce en Vervoer 221
Handelsrecht 222
Handhaving Bestuursrecht 223
Human Rights 1
Huurrecht 224
ICT, Grondrechten & Overheid 226
Industriële Eigendom, Practicum 227
Informaticarecht I 228
Informaticarecht II 229
Informatie- en Mediarecht 230
Inkomstenbelasting I 231
Inkomstenbelasting II 232
Inleiding Bestuurskunde 159
Inleiding Criminologie (Criminologie I) 184
Inleiding in de Rechtsvergelijking 323
Inleiding in het Byzantijnse Recht 175
Inleiding Programmeren 233
Inleiding Psychiatrie voor Juristen 300
Inleiding Recht voor niet-juristen
(1 pnt / 2 pnt) 2
Inleiding Rechtsfilosofie 310
Inleiding Rechtssociologie 319
Inleiding Rechtstheorie 320
Inleiding Sociaal Recht 332
Integratieve Rechtsvergelijking,
Elementaire 197
Intellectuele Eigendom 234
Internationaal Belastingrecht 235
Internationaal Burgerlijk Procesrecht 237
Internationaal Milieurecht, bijvak 238
Internationaal Privaatrecht 240
Internationaal Privaatrecht voor notariëlen 242
Internationaal Privaatrecht, Practicum 239
Internationaal Publiekrecht (hoofdvak) 243
Internationaal Publiekrecht, Elementair 242
Internationaal Strafrecht 244
International and Environmental Security 245
Internationale Geschilbeslechting in
commerciële zaken 237
International Environmental
Law, Practicum 248
International Law I 246
International Law II 247
International Law III, Practicum 248
International Law IV 249
International Law V 1 250
International Relations and Current
Developments, Theory of (Soc. of Int.
Relations I) 334
International Relations I, Sociology of 334
Internet & Belastingrecht 251
Introduction to Byzantine Law 1
Introduction to Dutch Law in Comparative
Perspective 1
Introduction to European Legal Studies 1
Jeugdcriminologie (Criminologie II) 185
Jeugdrecht 252
Juridische Vaardigheden A Informatie- 253
technologie voor juristen
Juridische Vaardigheden A Rechtsvinding 254
Juridische Vaardigheden B 255
Juridische Vaardigheden C 256
Kartelrecht 257
Labour Law, European 203
Lagere Overheid I, Recht 305
Lagere Overheid II, Recht 306
Leeronderzoek A 258
Leeronderzoek B 260
Legal Theory, directed reading & research 1
Letselschade, Aansprakelijkheid m.b.t.
beroepsziekten en - 153
Materieel Bestuursrecht, Practicum 260
Materieel Europees Recht 261
Mediarecht , Informatie- en - 230
Mensenrechten 262
Methoden Sociaal Wetenschappelijk
Onderzoek I 263
Methoden Sociaal Wetenschappelijk
Onderzoek II 264
Milieu-economie 265
Milieurecht 266
Milieurecht, Internationaal, bijvak 238
Notariële Bedrijfseconomie 267
Notariële Capita Selecta 268
Notaris en Registratiewet 269
Omzet- en Overdrachtsbelasting 270
Ondernemingsrecht I 271
1
Deze Engelstalige vakken zijn uitsluitend toegankelijk voor buitenlandse studenten, voor vakinformatie zie
brochure “Courses in English” verkrijgbaar bij mw. A.E. van Dort (Faculteitsbureau).
2
Zie bijvakkengids voor niet-juristen.
424

VAKKENREGISTER
Ondernemingsrecht II 272
Ondernemingsrecht, Practicum 273
Onderwijsrecht 274
Oorlog en Vrede I, Wetenschap van
(War and Peace I) 366
Oorlog en Vrede II, Wetenschap van
(War and Peace II) 367
Openbare Financiën 275
Organisatie, Bestuurlijke 155
Organisatietheorie 276
Oud Canoniekrecht 277
Oud Fries Recht 278
Oud Vaderlands Privaatrecht 279
Overdrachtsbelasting, Omzet- en 270
Overheid en Privaatrecht
280
Overheidsaansprakelijkheid 281
Parlementaire Geschiedenis 282
Penitentiair Recht 283
Penologie 284
Personen- en Familierecht 285
Personen- en Familierecht voor
notariële studenten
286
Personenvennootschappen 287
Philosophy of Law I 1
Philosophy of Law II 1
Politicologie I 288
Politicologie II 289
Politiek Staatsrecht 290
Practicum Aansprakelijkheidsverzekering 136
Practicum Amerikaans Staatsrecht 142
Practicum Aspecten van Gelijke
Behandeling CS 145
Practicum Auteursrecht 146
Practicum Bestuursprocesrecht 160
Practicum Burgerlijk Procesrecht 173
Practicum Concernrecht 181
Practicum Europees Recht 208
Practicum Europees Vennootschapsrecht 210
Practicum Faillissementsrecht 212
Practicum Industriële Eigendom 227
Practicum Internationaal Privaatrecht 239
Practicum International
Environmental Law 248
Practicum Materieel Bestuursrecht 260
Practicum Ondernemingsrecht 273
Practicum Privaatrecht I 291
Practicum Privaatrecht II 293
Practicum Privaatrecht III 296
Practicum Rechtspersonen 316
Practicum Rechtstheorie 321
Practicum Staats- en Bestuursrechtelijke
Rechtsvorming 338
Practicum Strafprocesrecht 343
Practicum Strafrecht (Jurisprudentie) 351
Practicum Strafrechtelijke Actualiteiten 352
Practicum Vergelijkend Staatsrecht I
(Eur. Constitutions and Const. Law) 201
Practicum Wetgeving 369
Privaatrecht, Internationaal (Practicum) 239
Privaatrecht I 292
Privaatrecht I, Practicum 291
Privaatrecht II 294
Privaatrecht II (HLS) 295
Privaatrecht II, Practicum 293
Privaatrecht III 297
Privaatrecht III, Practicum 296
Privaatrecht IV 298
Privaatrecht, Europees 205
Privaatrecht, Internationaal 240
Privaatrecht voor notariëlen, Internationaal 241
Privaatrecht, Oud Vaderlands 279
Privaatrecht, Overheid en 280
Privaatrecht, Rechtsvinding 326
Privaatrecht, Romeins 330
Private Law, European 1
Programmeren, Inleiding 233
Psychiatrie en Recht 299
Psychiatrie voor Juristen, Inleiding 300
Public International Economic Law and
Development Cooperation 247
Public International Law and the Law of
International Organizations 246
Publiekrecht, Elementair Internationaal 242
Publiekrecht, Internationaal (hoofdvak) 243
Publiekrecht Onroerend Goed 301
Recht & ICT I 302
Recht & ICT II 303
Recht & ICT, Elementair 196
Recht in de Praktijk 304
Recht Lagere Overheid I 305
Recht Lagere Overheid II 306
Rechtseconomie 307
Rechtsfilosofie I 308
Rechtsfilosofie II 309
Rechtsfilosofie, Inleiding 310
Rechtsgeschiedenis I 311
Rechtsgeschiedenis II (Romeins Recht) 312
Rechtsinformatica, Inleiding 314
Rechtsinformatica 313
Rechtsmiddelen, Strafprocesrecht 344
Rechtspersonen Personenvennootschap- 315
pen en Kapitaalsbelasting
Rechtspersonen, Practicum 316
Rechtssociologie I 318
Rechtssociologie, Inleiding 319
Rechtstheorie, Inleiding 320
Rechtstheorie, Practicum 321
Rechtsvergelijking Straf(proces)recht 324
Rechtsvergelijking, Inleiding in de 323
Rechtsvinding 325
Rechtsvinding Privaatrecht 326
Regelgeving, Economie van de
(Economics of Regulation) 192
Regulation, Economics of 192
Refugee and Asylum Law 327
Registergoederenrecht 328
1
Deze Engelstalige vakken zijn uitsluitend toegankelijk voor buitenlandse studenten, voor vakinformatie zie
brochure “Courses in English” verkrijgbaar bij mw. A.E. van Dort (Faculteitsbureau).
2
Zie bijvakkengids voor niet-juristen.
425

STUDIEGIDS 2002-2003
Relatievermogensrecht 329
Romeins Privaatrecht 330
Romeins Recht (Rechtsgeschiedenis II) 312
Ruimtelijk Bestuursrecht 331
Sociaal Recht, Inleiding 332
Sociaal Wetenschappelijk Onderzoek I,
Methoden 264
Sociaal Wetenschappelijk Onderzoek II,
Methoden 265
Socialezekerheidsrecht 333
Socialezekerheidsrecht, Europees 209
Sociology of International Relations I 334
Sociology of Law II: Anthropology of Law 335
Special Topics in European
Community Law 336
Staatsrecht IA 339
Staatsrecht IB 340
Staatsrecht II 341
Staats- en Bestuursrecht in communautair
perspectief 337
Staats- en Bestuursrechtelijke Rechtsvorming,
Practicum 338
Staatsrecht, Politiek 290
Straf(proces)recht, Rechtsvergelijking 324
Strafprocesrecht Dwangmiddelen 342
Strafprocesrecht Rechtsmiddelen 344
Strafprocesrecht, Practicum 343
Strafrecht (Jurisprudentie), Practicum 351
Strafrecht I 346
Strafrecht II 347
Strafrecht III 348
Strafrecht III (HLS) 349
Strafrecht IV 350
Strafrecht, Economisch en Fiscaal 345
Strafrecht, Internationaal 244
Strafrechtelijke Actualiteiten, Practicum 352
(Strafrechtelijke) Gespreksvoering 353
Strafrechtstheorie en
Strafrechtsgeschiedenis 354
Studentenrechtbank 355
Studentenrechtbank, Fiscale 215
Substantive European Community Law 356
Successierecht (voor fiscalisten) 357
Successiewet voor notariëlen 358
The Legal Heritage of Europe 1
Theory of International Relations and
Current Developments (Soc. of Int.
Relations I) 334
Transformation and Integration in Europe 359
Vaderlands Privaatrecht, Oud 279
Veiligheidsbeleid, Criminaliteits- en 183
Vennootschapsbelasting 360
Verbintenissenrecht Capita Selecta 361
Vergelijkend Staatsrecht I, Practicum 201
Verkeersstrafrecht 362
Vertegenwoordiging, Zakenrecht
Capita Selecta en 372
Vervoer, Handelskoop, E-commerce en - 221
Verzekeringsrecht 363
Volkenrecht I (International Law I) 246
Volkenrecht II (International Law II) 247
Vreemdelingenrecht 364
Waardering 365
War and Peace I 366
War and Peace II 367
Werk- en Refereercollege 368
Wetenschap van Oorlog en Vrede I 366
Wetenschap van Oorlog en Vrede II 367
Wetgeving, Practicum 369
Winst 371
Zakenrecht Capita Selecta en
Vertegenwoordiging 372
Zeven zuilen van het ongschreven
recht 373
1
Deze Engelstalige vakken zijn uitsluitend toegankelijk voor buitenlandse studenten, voor vakinformatie zie
brochure “Courses in English” verkrijgbaar bij mw. A.E. van Dort (Faculteitsbureau).
2
Zie bijvakkengids voor niet-juristen.
426