keuzeproject persoonlijke profilering - Nestor - Rijksuniversiteit ...

Rijksuniversiteit Groningen
Keuze Onderwijs
Jaar 2 blok 2.1 cursusjaar 12/13
17-09-12 t/m 09-11-12

G2914 Complementaire en Alternatieve Geneeswijzen ................................................................... 40
G3201 Verkenning Intensive Care .......................................................................................................... 41
4 Buitenperiode keuzeprojecten persoonlijke profilering .................................................... 42
GI 0204 Klinisch wetenschappelijke stage Levertransplantatie ...................................................... 42
GI 0205 Meerijden op de ambulance ........................................................................................................ 43
GI 0702 C-seal trial – Abdominale chirurgie .......................................................................................... 45
GI 0801 Dermatologie: contactallergie, arbeidsdermatosen, eczemateuze aandoeningen .... 47
GI 0901 Onderzoek naar de preventie van problemen in de motorische en psychosociale
ontwikkeling van kinderen en adolescenten.......................................................................... 48
GI 1005 Spoedeisende huisartsgeneeskunde buiten kantooruren ................................................. 49
GI 1101 Kennismaking met Palliatieve Geneeskunde ........................................................................ 50
GI 1104 Spoedeisende Hulp ........................................................................................................................ 51
GI 1202 Koolhydraatmetabolisme bij metabole ziekten ..................................................................... 52
GI 1504 Practicumbegeleiding Fysiologie .............................................................................................. 53
GI 2401 Moleculaire Epigenetica ............................................................................................................... 54
GI 2402 Vetten, ontsteking en type 2 diabetes ...................................................................................... 55
GI 2604 Revalidatie na laryngectomie; welke nieuwe technische oplossingen kunnen we de
patiënten bieden? ........................................................................................................................... 56
GI 2702 Radiologie ......................................................................................................................................... 57
GI 2703 Stralingshygiëne Deskundigheidsniveau 5AB ...................................................................... 58
GI 2904 Medical Sciences Summer Schools Groningen (MS SSG) ................................................ 60
GI 2906 Op onderzoeksstage met IFMSA! .............................................................................................. 61
GI 2907 Met IFMSA op ontwikkelingsstage! ......................................................................................... 62
GI 2908 Back to school met de WAH: Jeugd-EHBOlessen geven aan groep 7/8 ....................... 64
GI 2910 Optibaat : ‘De medicatie bij de patiënt thuis’ ........................................................................ 65
GI 2911 International Student Congress of (bio)Medical Sciences ................................................ 67
GI 2923 Scientific Integrity .......................................................................................................................... 68
GI 2924 AIESEC Development Internship ............................................................................................... 69
5 Buitenperiode onderzoeks keuzeprojecten persoonlijke profilering ............................. 70
GI 3005 Kinderen kankervrij ? Een zoektocht langs ongebaande wegen .................................... 70
GI 3012 Humane hersenfunctie in beeld ................................................................................................. 71
GI 3013 Orgaantransplantatie .................................................................................................................... 72
A. Chronisch transplantaatfalen en virale infecties .................................................................. 72
B. Chronisch transplantaatfalen en complement activatie ..................................................... 73
C. De invloed van hersendood op orgaankwaliteit ................................................................... 73
D. Dunne darm transplantatie .......................................................................................................... 74
E. Effecten van anesthetica op postoperatieve nierfunctie bij niertransplantaties ........ 75
F. Pathogenese van intrahepatische galwegstricturen na levertransplantatie ................ 75
G. Stolling en transplantatie ............................................................................................................. 76
H. Machinale perfusie van longen .................................................................................................. 77
I. Humane niertransplantatie: Het begint bij de donor ........................................................... 77
6 Bijlagen.............................................................................................................................................. 78
− Lijst goedgekeurde vakken Minoren 2010/2011
− Aanvraagformulier: Accordering Individueel keuzeproject persoonlijke profilering
− FAQ (Frequently Asked Questions)

VOORWOORD
VOORWOORD KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
Artsen werken in heel verschillende beroepen, van chirurg tot huisarts, en van bedrijfsarts tot
onderzoeker van geneesmiddelen. Voor een deel is het toeval welke richting je na het artsexamen
uitgaat, maar er valt ook te sturen. Om zelf te kunnen sturen moet je weten waar je naar toe wilt en
welke (extra) kennis of vaardigheden je nodig hebt om daar te komen. Ofwel: je moet je eigen profiel
ontwikkelen en uitbouwen.
Het Keuze onderwijs is bedoeld als hulp bij het ontwikkelen van dit eigen profiel als toekomstig arts.
Het bestaat uit keuzecursussen en keuzeprojecten. Daarbij is er confectie, het onderwijs dat in deze
syllabus staat, maar je kunt ook maatwerk ontwikkelen. Dan moet je zelf een plan maken dat je, na
goedkeuring, kan volgen. In deze syllabus lees je daarover verdere details.
De Commissie Keuze Onderwijs coördineert het aanbod van keuzecursussen en -projecten en toetst
de individuele plannen. Namens deze commissie spreek ik de wens uit dat deze vorm van onderwijs
bijdraagt aan een goede oriëntatie en voorbereiding op het werk als arts.
Prof. dr. S.A. Reijneveld, voorzitter Commissie Keuze Onderwijs
4

OVERZICHTSSCHEMA KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
OVERZICHTSSCHEMA KEUZE ONDERWIJS
Keuzecursus
Periode
laatste 3 weken
van blok
2.1/2.3
Keuze
Onderwijs
Periode project
blok 2.1/2.3
3.2/3.4
Inschrijving via
internet; via
studentmail
5
Keuze project
persoonlijke
profilering
Buiten periode
project of
minor vak
Inschrijving/
aanmelding voor
buiten periode
project bij
contactpersoon uit
de syllabus
Voor minorvak bij
de betreffende
vakgroep
Individueel
project
Aanvraag
formulier
‘accordering
individueel
project’,
inleveren bij de
studenten
balie van
geneeskunde

DEEL I ALGEMENE INFORMATIE
1 KEUZE ONDERWIJS
1.1 Inleiding
ALGEMENE INFORMATIE KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
Het Geneeskunde-programma G2010 omvat de onderwijseenheid keuzeonderwijs in jaar 2 en in jaar
3. Hierin wordt het leren van ervaringen centraal gesteld aan de hand van een verdere verdieping in
specifieke onderdelen van de geneeskunde, die meer met de beroepsuitoefening te maken hebben.
Het keuzeonderwijs bestaat uit keuzecursussen en uit keuzeprojecten persoonlijke profilering.
Deze syllabus bevat informatie over het onderdeel keuzeonderwijs:
wat is keuze onderwijs, op welke wijze kan het onderdeel keuzeonderwijs worden ingevuld, hoe vindt
de beoordeling plaats en wat is de omvang per jaar. In dit hoofdstuk wordt de opzet van dit onderwijs
weergegeven.
1.2 Keuzecursussen
Keuzecursussen worden gegeven aan teams van meestal vijf studenten en dragen bij aan de vorming
van een “academische vaardigheden” en aan het ontwikkelen van de competenties “samenwerken en
organiseren”. Het is projectonderwijs waarin een team een specifiek inhoudelijke opdracht aanpakt in
3 weken tijd.
Vakdocenten ondersteunen dit door het geven van plenair, gericht onderwijs, het begeleiden van
teams en de beoordeling van het eindproduct. Een team beoordeelt ook de aanpak van aanpalende
problematiek door een ander team. De teamleden geven een oordeel over hun samenwerking. Ieder
team wordt begeleid door een vaste vakdocent van de afdeling.
De teamindeling wordt gemaakt door de organisatie van het keuzeonderwijs en is zoveel mogelijk
gebaseerd op de aangegeven voorkeuren. De werkzaamheden van een project worden door het team
zelf verdeeld en gepland. Tijdstippen van onderwijs en begeleiding kunnen verschillen per onderwerp
en afdeling; deze worden aangegeven door de docent.
Een beoordeling van het eindproduct van het team telt als de beoordeling voor elk teamlid.
1.3 Keuzeprojecten persoonlijke profilering
Keuzeprojecten persoonlijke profilering zijn individueel keuzeonderwijs dat de student de ruimte biedt
de eigen leerdoelen op te stellen. Deze leerdoelen kunnen zijn:
− oriëntatie op een bepaald gebied, bijvoorbeeld wetenschappelijk of op een mogelijke latere
beroepsuitoefening
− het vervullen van persoonlijke interesse in een gebied dat in het kerncurriculum niet of weinig aan de
orde komt
− het excelleren in een bepaalde richting, (bijvoorbeeld in onderzoek via de Junior Scientific
Masterclass, JSM)
− verdieping en/ of verbreding in bepaalde aspecten waar de student zich onzeker over voelt (het is ook
mogelijk om juist te werken aan bepaalde lacunes of achterstanden wat betreft kennis en/ of
vaardigheden).
Om één of meer van bovenstaande leerdoelen te verwezenlijken zijn er twee trajecten mogelijk:
1 De student volgt een keuzeproject persoonlijke profilering, aangeboden door het Universitair
Medisch Centrum Groningen (UMCG).
2 De student kan ervoor kiezen zelf een eigen programma op te stellen. Hiervoor moet de student
een plan schrijven. Voordat gestart kan worden met de uitvoering dient dit plan goedgekeurd te
worden door de Commissie Keuze Onderwijs (zie ook 2.2)
6

ALGEMENE INFORMATIE KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
1.4 Omvang van het keuzeonderwijs
Voor het keuzeonderwijs geldt dat er in jaar 2 2 x 84 uur beschikbaar is (in totaal 6 ECT’s) en in jaar 3
1 x 84 uur (3 ECT’s). In jaar 2 moet je minimaal één keer een keuzecursus volgen, en dat kan alleen
in een van de twee perioden voor keuzeonderwijs in dat jaar. In de invulling van het andere deel van
het keuzeonderwijs in jaar 2 ben je geheel vrij, mits het voldoet aan de verdere criteria voor het
keuzeonderwijs zoals die in deze syllabus staat. Dat kan dus een keuzecursus of een keuzeproject
persoonlijke profilering zijn. Dit laatste geldt ook voor de invulling van het keuzeonderwijs in jaar 3.
Je kunt ook extra keuzeonderwijs volgen nadat je het verplichte keuzeonderwijs hebt gevolgd. Dit
extra keuzeonderwijs kan je echter niet met keuzeprojecten persoonlijke profilering uit de syllabus
invullen – dus wel met keuzecursussen of met individuele keuzeprojecten persoonlijke profilering.
1.5 Commissie Keuze Onderwijs (CKO)
Voor het onderdeel keuzeonderwijs is een commissie ingesteld. Deze Commissie Keuze Onderwijs
(kortweg CKO) is verantwoordelijk voor zowel de inhoud als de organisatie van de invulling van het
onderdeel keuzeonderwijs.
Daartoe houdt de CKO zich bezig met de werving en goedkeuring van keuzecursussen en
keuzeprojecten persoonlijke profilering én de beoordeling en goedkeuring van individuele plannen
voor keuzeprojecten persoonlijke profilering van studenten.
De Commissie Keuze Onderwijs (CKO) bestaat uit:
Dagelijks bestuur:
Voorzitter: prof. dr. S.A. Reijneveld, Gezondheidswetenschappen
Secretaris: A. Veenstra, tel. 3632106
email: a.veenstra01@umcg.nl
Docent: dr. J.K.G. Wietasch, Anesthesiologie
Ondersteuning: mw. H. Haaijer-Koekoek, Onderwijsinstituut, tel. 3632024,
email: keuzeprojecten.geneeskunde@umcg.nl
Overige leden: dr. J.R. Huizenga, Onderwijsinstituut
J.A. Schrijvers, Onderwijsinstituut
Docenten: drs. M.J. Buiskool, Verpleeghuisgeneeskunde
dr. B.J.G. Eggen, Neurowetenschappen
mw. drs. J. Agsteribbe, Psychiatrie
prof. dr. M.J. Staal, Neurochirurgie
mw. dr. C.S.M. Wachters-Kaufmann, Huisartsgeneeskunde
Student geneeskunde: P. Schoonbeek
E.L. Wanders
Correspondentieadres:
Onderwijsbureau geneeskunde, Onderwijsinstituut, A. Deusinglaan 1, tel. 050-3632024.
Openingstijden studentenbalie geneeskunde:
maandag t/m donderdag tussen 10.00-16.00 uur, vrijdag tussen 10.00-13.00 uur.
E-mailadres: keuzeprojecten.geneeskunde@umcg.nl
Verdere informatie kunt u vinden in Nestor: bacheloropleiding geneeskunde, algemene
informatie/keuzeonderwijs: http://www.rug.nl/umcg/informatievoor/studenten/nestor/index
7

2 ORGANISATIE
ORGANISATIE KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
2.1 Keuzeprojecten persoonlijke profilering en keuzecursussen
Het Onderwijsinstituut genereert een aanbod keuzeprojecten persoonlijke profilering en
keuzecursussen, die vanuit diverse vakgebieden worden aangeboden. De meeste vinden in het
UMCG plaats maar er zijn ook enkele keuzeprojecten bij instanties of instellingen buiten het UMCG.
Correspondentie met betrekking tot alle projecten en cursussen loopt via het onderwijsbureau.
Voor de meeste keuzeprojecten persoonlijke profilering en alle keuzecursussen geldt dat zij in jaar 2
worden aangeboden in de laatste 3 vrij geroosterde weken van blok 2.1 en/of 2.3. In jaar drie valt het
aanbod in studieperiode 3.2 en/of 3.4. Door de begeleiders wordt zoveel mogelijk rekening gehouden
met het rooster van de onderwijseenheden die gelijktijdig lopen.
In DEEL II van deze syllabus is het aanbod van de keuzeprojecten persoonlijke profilering en
keuzecursussen opgenomen. Dit aanbod blijkt steeds voldoende te zijn om alle studenten een plek
naar voorkeur te bieden, maar dat is helaas niet altijd de eerste voorkeur. Voor iedere periode
verschijnt een nieuwe syllabus waarin het aanbod van keuzeonderwijs staat voor die periode.
2.2 Inschrijving periode keuzeprojecten persoonlijke profilering en
keuzecursussen
Inschrijving voor periode keuzeprojecten persoonlijke profilering en keuzecursussen verloopt
uitsluitend door inschrijving via internet. De studenten die zijn toegelaten tot jaar 2 of jaar 3 krijgen een
e-mail zodra de inschrijving voor een van de blokken van het betreffende jaar via internet wordt
opengesteld, ongeveer een maand voor aanvang van het blok. Deze e-mail bevat een link naar een
inschrijfformulier. Op dit formulier geeft u uw voorkeuren aan door het plaatsen van resp. de cijfers 1
(= 1e voorkeur), 2, 3, 4, 5 in de volgorde van uw voorkeur. Uw voorkeurslijst moet minstens twee
keuzecursussen omvatten. Op grond hiervan zal een geautomatiseerde indeling gemaakt worden. Er
bestaat een gerede kans dat u geplaatst wordt op een andere dan uw eerste voorkeur.
U wordt gevraagd 5 voorkeuren te selecteren zodat we een zo goed mogelijke indeling kunnen
maken.
Ga als volgt te werk:
− Vul uw lijst in met een mix van KPP's en KC's (NB minimaal twee KC’s).
− Gaat uw eerste voorkeur uit naar keuzeproject persoonlijke profilering onderwijs plaats dat dan op
1, kiest u voor KC onderwijs dan zet u dat op plaats 1. Daarna mogen ze door elkaar staan, maar
er wordt wel gekeken naar 2 e of 3 e voorkeur als een 1 e voorkeur niet mogelijk is.
Houdt rekening met het volgende:
− Voor bepaalde vakken is heel veel belangstelling, waardoor de kansen kleiner worden. Zorg dus
voor alternatieven.
− Voorkeur is geen garantie: er zijn 275 KC plaatsen en 80 keuzeproject persoonlijke profilering
plaatsen.
− Invullen betekent deelname aan keuzeonderwijs ook als u bij keuzeonderwijs wordt geplaatst dat
niet uw eerste voorkeur had.
− Neem nu deel aan keuzeonderwijs, dat scheelt later in het jaar veel tijd.
De indeling volgt zoveel mogelijk uw voorkeuren, met daarop twee uitzonderingen. Ten eerste kan het
natuurlijk zo zijn dat meer studenten een bepaald project als eerste voorkeur hebben dan de
maximum capaciteit van dat project is. Ten tweede kan het zijn dat een project dat u als tweede of
derde voorkeur had net onder de minimum capaciteit komt qua aantal studenten, en daardoor niet
door zou gaan. In dat geval kan het zijn dat u op deze tweede of derde voorkeur wordt ingedeeld
hoewel er nog wel een plek was in het project van uw eerste voorkeur. Deze oplossing wordt gekozen
om te voorkomen dat anders veel meer studenten in dat andere project hun eerste voorkeur niet
kunnen realiseren.
De buitenperiode(onderzoeks)/individuele keuzeprojecten persoonlijke profileringen of minoren
kunnen niet via deze inschrijving op internet worden aangemeld (zie 2.3, 2.4 en 2.5).
8

ORGANISATIE KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
Wanneer u bij een keuzeproject of keuzecursus bent geplaatst bent u verplicht het keuzeproject of
keuzecursus te volgen. Indien u afzegt of niet komt zonder goede reden krijgt u een onvoldoende voor
dit onderdeel. U kunt zich dan niet weer inschrijven op de reguliere projecten van het betreffende jaar
en zal dan een individueel project moeten regelen. Indien u een keuzeproject of keuzecursus waarbij
u geplaatst bent niet met een voldoende heeft afgerond (vanwege andere redenen dan dat u niet
aanwezig was) kunt u zich opnieuw inschrijven voor een ander keuzeproject.
Meestal kunnen alle studenten worden geplaatst op een voorkeur, Wanneer dit onverhoopt niet het
geval is kunt u alsnog een individueel keuzeproject aanvragen of een buitenperiode
(onderzoeks)project/minor volgen, hiervoor gelden geen inschrijftermijnen.
Mededelingen met betrekking tot de inschrijving voor keuzeprojecten persoonlijke profilering en
keuzecursussen worden via Nestor bekend gemaakt onder bachelorpleiding geneeskunde, algemene
informatie.
2.3 Buitenperiode (w.o. onderzoeks) keuzeprojecten persoonlijke
profilering
Dit zijn de keuzeprojecten persoonlijke profilering die in hoofdstuk II.4 en II.5 staan beschreven. Deze
keuzeprojecten persoonlijke profilering kunnen buiten de vaste periodes worden gelopen. Hiervoor is
geen mogelijkheid om via internet aan te melden en is er geen deadline voor aanmelding. U dient zelf
contact op te nemen met de contactpersoon om in overleg de periode vast te stellen. De
buitenperiodeprojecten hoeven niet te worden aangevraagd echter buitenperiodeprojecten in het
buitenland moeten wel via het formulier individueel keuzeproject worden aangevraagd.
2.4 Individuele keuzeprojecten persoonlijke profilering
Keuzeprojecten persoonlijke profilering is bij uitstek het onderdeel waar studenten een eigen richting
aan hun onderwijsprogramma kunnen geven.
Voordat tot uitvoering van een eigen programma kan worden overgegaan moeten studenten een plan
opstellen en dit, ter goedkeuring voorleggen aan de Commissie Keuze Onderwijs. Voor het opstellen
van dit plan zijn richtlijnen opgesteld.
In het individuele plan keuzeprojecten persoonlijke profilering moet u aandacht besteden aan:
− uw leerdoelen : wat verwacht u te leren door het volgen van het voorgestelde keuzeproject
− de inhoud: wat gaat u precies doen, met welke leermiddelen werkt u en welke werkvormen worden
gebruikt.
− de beoordeling: u dient te beschrijven op welke wijze en door wie u beoordeeld wordt. Hierbij worden
de criteria die voor de beoordeling worden toegepast vermeld (bijvoorbeeld aanwezigheid, verslag,
presentatie etc.).
− De facultair begeleider: welke bij het UMCG aangestelde docent keek naar uw plan (zie 2.6).
− het aantal uren dat u besteedt aan dit onderwijs: dit dient minstens 84 uur te zijn.
Het individuele plan wordt ingeleverd bij de studentenbalie van geneeskunde. Hiervoor bestaat geen
inschrijftermijn, maar het moet wel uiterlijk 4 weken voor aanvang van het keuzeproject persoonlijke
profilering worden aangevraagd. Uiterlijk 4 weken na inlevering (in de vakanties geldt een langere
termijn) ontvangt u bericht van de Commissie Keuze Onderwijs of het plan is goedgekeurd of niet.
Indien het plan wordt afgekeurd dan kunt u niet starten met het individuele programma. U ontvangt het
afgekeurde plan dan retour met commentaar van de Commissie Keuze Onderwijs. Het commentaar
bevat richtlijnen ter verbetering van het plan.
Het formulier voor de aanvraag van een individueel keuzeproject persoonlijke profilering is te vinden
op Nestor onder bacheloropleiding geneeskunde, algemene informatie/keuzeonderwijs en op de website,
en dient te worden ondertekend door een facultaire begeleider.
Een aanvraag achteraf wordt nooit goedgekeurd, aangezien een keuzeproject persoonlijke profilering
bedoeld is om richting te geven aan (toekomst gericht) je eigen loopbaan, oriënteren etc. Dat betekent
van te voren leerdoelen te stellen, de ervaring meemaken en daarna reflecteren en bekijken wat er
van je leerdoelen is terecht gekomen.
9

ORGANISATIE KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
2.5 Minorvakken en ander onderwijs buiten het UMCG
Persoonlijke profilering kan ook worden ingevuld met minorvakken en ander onderwijs buiten het
kader van het UMCG. Een minorvak mag 1x per 2 jaar gevolgd worden, dus òf in jaar 2 òf in jaar 3.
Het vak geldt voor het jaar waarin het wordt gevolgd. Voor de procedure voor het volgen van
minorvakken dient u contact op te nemen met de desbetreffende vakgroepen.
Achterin de syllabus is een lijst van minoren opgenomen welke zijn goedgekeurd als keuzeproject
persoonlijke profilering. Indien u een minorvak als keuzeproject persoonlijke profilering wilt volgen dan
dient u dit uiterlijk 4 weken voor aanvang van het vak, als individueel keuzeproject bij de commissie
aanvragen. Op het formulier dient duidelijk aangegeven te worden om welke minor en om welk vak
van deze minor het gaat en of deze minor in de lijst van goedgekeurde minoren staat. Het formulier
kunt u vinden achterin deze syllabus, op de site van geneeskunde en op Nestor.
2.6 De facultaire begeleider
Als facultaire begeleider kunnen optreden alle bij het UMCG aangestelde leden van de vaste
wetenschappelijke staf. Om in contact te komen met een facultaire begeleider kunt u contact opnemen
met het secretariaat van de betreffende UMCG afdeling, met het studentenbureau Wenckebach of
met een ander lid van de UMCG staf naar uw keuze.
De rol van de facultaire begeleider kan als volgt omschreven worden:
− deskundige op het gebied van het keuzeproject van de student
− bewaken van inhoud en voortgang van het keuzeproject
− ondertekening van de aanvraag
indien noodzakelijk, contact onderhouden met de student en de lokale begeleider
2.7 Tijdspad
Voor alle trajecten leert de ervaring dat het einde van het studiejaar erg druk is met allerlei
verplichtingen ter afronding van diverse onderwijseenheden. U wordt dan ook geadviseerd zo spoedig
mogelijk met het studieonderdeel keuzeonderwijs te starten!
10

BEOORDELING KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
3 BEOORDELING KEUZE ONDERWIJS
3.1 Keuzecursussen
De beoordeling bestaat uit een beoordeling als voldoende door de begeleider. Deze wordt gegeven in
een eindgesprek waarbij het hele team verplicht aanwezig is. Het resultaat van de beoordeling wordt
op een formulier vastgelegd. Onderdeel van de beoordeling zijn het gezamenlijke eindproduct en de
samenwerking en organisatie van het team tijdens de opdracht. De beoordeling van het team telt mee
als beoordeling voor elk teamlid. De teamleden beoordelen elkaar op samenwerking.
Bij een eventueel onvoldoende beoordeling moet alsnog een keuzecursus of keuzeproject
persoonlijke profilering worden gedaan. Het formulier zal door de docent worden opgestuurd naar het
Onderwijsinstituut.
3.2 Keuzeprojecten persoonlijke profilering
De beoordeling van de keuzeprojecten persoonlijke profilering, zowel de periode projecten als de
buitenperiode projecten, bestaat uit een voldoende beoordeling door de begeleider. Aanwezigheid is
verplicht, daarnaast vindt beoordeling plaats op grond van een verslag, een voordracht, een
presentatie van resultaten of een combinatie van voorgaande mogelijkheden. Zie voor details Deel II,
keuzeprojecten persoonlijke profilering.
Na het afronden van het keuzeproject persoonlijke profilering, dient er een beoordelingsformulier te
worden ingevuld en ondertekend door de facultaire begeleider. Dit formulier moet worden ingeleverd
bij de studentenbalie geneeskunde, anders ontvangt u geen punten voor het studieonderdeel
keuzeonderwijs (dit is de verantwoordelijkheid van de student zelf). De beoordelingsformulieren staan
op Nestor en op de website van de Commissie Keuze Onderwijs.
Wanneer niet aan de bij het keuzeonderwijs behorende verplichtingen is voldaan zal de begeleider
bepalen of en op welke wijze de student alsnog aan deze verplichtingen kan voldoen. Indien er toch
tot een onvoldoende beoordeling is besloten moet er een nieuw project persoonlijke profilering worden
gedaan.
De verantwoordelijkheid voor het met voldoende resultaat volgen van keuzeonderwijs ligt bij u als
student!
3.3 Individuele keuzeprojecten persoonlijke profilering
Studenten met een individueel keuzeproject persoonlijke profilering maken een voorstel dat via het
formulier “aanvraag accordering individueel keuzeproject” bij de Commissie Keuze Onderwijs wordt
ingediend. Dit voorstel bevat, zoals ook bij 2.4 vermeld, een beschrijving van wie de beoordeling geeft
en op welke wijze deze dat doet (welke criteria worden toegepast). Dit voorstel dient nageleefd te
worden en een (voldoende) bewijsstuk van het gevolgde programma dient te worden ingeleverd bij de
verantwoordelijke facultaire begeleider. Voor het verkrijgen van de punten voor het keuzeproject
persoonlijke profilering dient er een verslag en een ondertekend beoordelingsformulier te worden
ingeleverd bij de studentenbalie geneeskunde. Binnen 4 weken (in de vakanties geldt een langere
termijn) krijgt de student een e-mail over de beoordeling van het keuzeproject persoonlijke profilering.
De beoordelingsformulieren staan op Nestor en op de website van de Commissie Keuze Onderwijs.
3.4 Beoordeling Minorvakken
Na het afronden van het minorvak zal het resultaat hiervan in Progress zichtbaar zijn. Om voor dit vak
keuzeonderwijs punten te krijgen, dient u een uitdraai van Progress in te leveren bij de studentenbalie
geneeskunde.
3.5 Onvoldoende voor Keuzeonderwijs
Wanneer u bij een keuzeproject of –cursus bent geplaatst bent u verplicht het betreffende vak te
volgen. Indien u het project of de cursus afzegt zonder goede redenen krijgt u een onvoldoende voor
dit onderdeel. U kunt zich dan niet weer inschrijven op de reguliere projecten van het betreffende jaar
en zult dan een individueel project moeten regelen. Indien u een keuzeproject of –cursus waarbij u
bent geplaatst is niet met een voldoende heeft afgerond kunt u zich opnieuw inschrijven voor een
11

BEOORDELING KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
ander keuzeproject of -cursus. Echter, studenten die nog niet eerder aan het keuzeonderwijs hebben
deelgenomen, genieten dan voorrang.
3.6 Instroming M1
Studenten die na het derde jaar willen instromen in M1 dienen hun keuzeonderwijs uiterlijk 14 dagen
voor de begindatum van het juco-schap te hebben afgerond, dat wil zeggen het ondertekende
beoordelingsformulier en het verslag dienen dan bij het onderwijsinstituut te zijn ingeleverd.
12

CODERING VAKGEBIEDEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
DEEL II INHOUD KEUZE ONDERWIJS
1 CODERING VAKGEBIEDEN
In de nummers van de keuzeprojecten persoonlijke profilering en keuzecurssen staat de code van het
vakgebied achter de G/KC. In onderstaand overzicht staat een opgave van de vakgebieden. Het
keuzeproject G0101 bijvoorbeeld, hoort bij het vakgebied met code 01 Anatomie en Embryologie. In
de gids staan de keuzeprojecten persoonlijke profilering/keuzecursussen gerangschikt volgens
opklimmende codes:
Keuzeprojecten worden gecodeerd met G Keuzecursussen worden gecodeerd met KC
G01 Anatomie en Embryologie
G02 Anesthesiologie
G03 Biomaterialen
G04 Biomedische bewegingswetenschappen
G05 Cardiologie/Thoraxchirurgie
G06 Celbiologie
G07 Chirurgie
G08 Dermatologie
G09 Gezondheidswetenschappen
G10 Huisartsgeneeskunde
G11 Inwendige Geneeskunde
G12 Kindergeneeskunde
G13 Klinische Farmacologie
G14 KNO
G15 Medische Fysiologie
G16 Medische Genetica
G17 Medische Microbiologie
G18 Mondziekten en Kaakchirurgie
G19 Neurochirurgie
G20 Neurologie
G21 Obstetrie en Gynaecologie
G22 Oogheelkunde
G23 Orthopedie
G24 Pathologie/Laboratoriumgeneeskunde
G25 Psychiatrie
G26 Revalidatie
G27 Stralingswetenschappen
G28 Tandheelkunde
G29 Overigen
G30 Onderzoeksprojecten
G31 Urologie
G32 Intensive Care
13
KC01 Anatomie en Embryologie
KC02 Anesthesiologie
KC03 Biomaterialen
KC04 Biomedische bewegingswetenschappen
KC05 Cardiologie/Thoraxchirurgie
KC06 Celbiologie
KC07 Chirurgie
KC08 Dermatologie
KC09 Gezondheidswetenschappen
KC10 Huisartsgeneeskunde
KC11 Inwendige Geneeskunde
KC12 Kindergeneeskunde
KC13 Klinische Farmacologie
KC14 KNO
KC15 Medische Fysiologie
KC16 Medische Genetica
KC17 Medische Microbiologie
KC18 Mondziekten en Kaakchirurgie
KC19 Neurochirurgie
KC20 Neurologie
KC21 Obstetrie en Gynaecologie
KC22 Oogheelkunde
KC23 Orthopedie
KC24 Pathologie/Laboratoriumgeneeskunde
KC25 Psychiatrie
KC26 Revalidatie
KC27 Stralingswetenschappen
KC28 Tandheelkunde
KC29 Overigen
KC30 Onderzoeksprojecten
KC31 Urologie
KC32 Intensive Care

2 KEUZECURSUSSEN
KEUZECURSUSSEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
KC0201 Pijn: Wat Wil je Weten, Wat Moet je Weten, Wat kun je Doen
Begeleiders:
G.J. Groen (en evt. gastdocenten)(pijncentrum)
aantal deelnemers: 15-40
Deze keuzecursus heeft een voorbereiding waarin een paar bijeenkomsten zijn gepland voor de vrij
geroosterde weken van het keuzeonderwijs.
Periode : 18‐09‐12 t/m 08‐11‐12
Achtergrond en Inhoud
Momenteel wordt de grootste patiëntenpopulatie in Nederland gevormd door patiënten met
chronische pijn, bijna evenveel als het totaal van diabetes‐ en hartpatiënten. Maar het pijnonderwijs
komt er bekaaid vanaf. Het is wenselijk dat het pijngebied in het geneeskunde onderwijs de
aandacht gaat krijgen die het op grond van de prevalentie behoort in te nemen. De aandacht voor
het pijnonderwijs weerspiegelt zich in de kwaliteit van de pijnbehandeling: “…dokters schrijven te
weinig voor, verpleegkundigen dienen te weinig toe en patiënten vragen te weinig….”
In veel gevallen heeft pijn een signaalfunctie, dit geldt voor de acute pijn (trauma’s, ontstekingen,
postoperatieve pijn, e.d.), in andere gevallen persisteert de pijn, althans dat denken we. Men spreekt
van ‘chronische pijn’ wanneer deze langer dan 3‐6 maanden aanwezig is, maar het is zeer de vraag of
die benadering nog op z’n plaats is. Naar schatting lopen er in Nederland zo’n 2,5 miljoen mensen
rond met enige vorm van pijn (incl. reuma, rug‐, heup‐ en knieklachten) incl. patiënten met
oncologische pijn. Het effect op de kwaliteit van leven, factoren die herstel bevorderen, dan wel
belemmeren zullen ook aan de orde komen.
Hoe pak je dat nu aan, wat moet je als basiskennis hebben om achtergronden en aanpak te kunnen
begrijpen ‐en dus aan patiënten te kunnen uitleggen.
Het blok begint met een patiëntencasus, aan de hand waarvan het huidige kennis‐ en inzichtniveau
wordt bepaald. In samenspraak met de groep worden daarna de onderwerpen evt. aangepast aan
specifieke wensen van deelnemende studenten. De student wordt aldus in de gelegenheid gesteld
mede de inhoud van de keuzecursus te bepalen.
Algemene doelstellingen
Aan het eind van de cursus bent u in staat uit een onderscheid te maken tussen de diverse vormen
van pijn, kunt u een plan van aanpak voorstellen, en heeft u kennis van de diverse
behandelmogelijkheden en ‐onmogelijkheden van acute en chronische pijn.
Speciele doelstellingen
De student heeft voldaan aan de eisen m.b.t. academische vorming, samenwerking & organisatie. De
student toont in het eindwerkstuk een adequaat niveau van ‘Toepassen kennis en inzicht’ (kan
argumentaties opstellen en verdiepen), ‘Oordeelsvorming’(is in staat relevante gegevens te
verzamelen en te interpreteren) en ‘Leervaardigheden’ (bezit leervaardigheden om vervolgstudie aan
te gaan met een hoog niveau van autonomie).
Leerinhoud
1. Symptoomduiding van pijn en pijnmetingen
2. Wat is relevante kennis m.b.t. het duiden van pijn en evt. pijnbron?
3. Pathofysiologie van acute en chronische pijn
4. Dermatomen en gerefereerde pijn: wat moet ik ermee?
5. Inzicht in de neurale + multidimensionele achtergronden van chronische pijn
14

KEUZECURSUSSEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
6. Werkingsmechanismen analgetica (NSAID’s/opiaten/antidepressiva, etc.) + bijwerkingen
7. Medicamenteuze en niet‐medicamenteuze behandelingen van acute en chronische pijn
8. Chronische pijn en het biopsychosociale model
9. Achtergronden en aanpak van acute en chronische wervelkolomgebonden pijn en het
lumbosacrale radiculaire syndroom
10. De oncologische patiënt met pijn
11. Voorbereiden op de rol als arts, die moet leren omgaan met patiënten met pijn
12. “Diagnose mogelijkheden op Terschelling”
13. Vaststellen van projectopdrachten
De leerinhoud wordt aan de orde gesteld op 4 bijeenkomsten à 2 uur in de periode 18/9/12 ‐ 9/11/12;
de overige bijeenkomsten vinden plaats op de maandag, woensdag en vrijdag van de periode
23/10/12 ‐ 9/11/12. Het definitieve rooster wordt in onderling overleg afgesproken.
Leermiddelen
− Literatuur (original articles; reviews; book chapters)
Werkvormen
− Literatuurstudie
− Werk‐ en hoorcolleges m.b.v. Q&A sessions
− Presentatie aan de groep van het eindwerkstuk (5 stud./onderwerp)
Toetsvorm
Het eindwerkstuk en actieve participatie.
15

KEUZECURSUSSEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
KC0401 Klinische toepassingen van Biomedische Technologie
Begeleiders:
S.A. Koopmans (Oogheelkunde)
N. Maurits (Neurologie)
K. Postema (Revalidatiegeneeskunde)
I. Molenaar (OWI)
B. Verkerke,W. van der Houwen,T.van Kooten (Biomedical Engineering)
aantal deelnemers: 50
Geneeskunde en biomedische technieken
Zonder BioMedische Techniek (BMT) is geneeskunde ondenkbaar. In de chirurgie varieert het van
‘simpel’ hechtdraad tot een chirurgische robot. Oplosbaar hechtdraad is zodanig samengesteld, dat
het langzaam afbreekt met voldoende behoud van sterkte om wondgenezing mogelijk te maken. Een
chirurgische robot is in staat een schroef zeer nauwkeurig in een wervel te plaatsen zonder
beschadiging van het ruggenmerg. In de cardiologie is een bypass-operatie vervangen door dotteren
en het plaatsen van een stent. Scoliose bij kinderen wordt door een implantaat gecorrigeerd.
Beenlengteverschil na een tumoroperatie wordt door mechanische verlenging opgeheven.
Nieuwe ontwikkelingen in de geneeskunde zijn vaak alleen mogelijk in combinatie met technische
ontwikkelingen. Om de mogelijkheden van nieuwe ontwikkelingen met behulp van techniek te kunnen
ervaren, worden jullie een aantal problemen aangeboden met de vraag om een creatieve oplossing te
bedenken. Om optimaal voorbereid te zijn, krijgen jullie een methodische aanpak aangereikt om
problemen op te lossen. Je hoeft daarvoor niet creatief te zijn. Of eigenlijk laten we jullie zien, dat
iedereen creatief is, als je maar weet hoe je het aanpakt. En denk maar niet, dat je niet technisch
bent, want in de huidige maatschappij gebruik je ongemerkt zoveel techniek.
Ook bereiden we jullie voor op het samenwerken in een team. Want een goed voorbereid team kan
veel effectiever samenwerken.
We hebben de volgende problemen voor jullie opgesteld:
1. Patiënten met een drop-foot kunnen hun voet niet dorsaal-flecteren. Een orthese biedt uitkomst
door de voet te fixeren in een vaste hoek met het onderbeen. Echter, bij het lopen moet deze hoek
variëren voor een optimaal gangbeeld. Bedenk een niet-invasieve BMT-oplossing voor dit
probleem.
2. Ouderen hebben minder gevoel in hun voetzolen en hun balans is daardoor verstoord. Bedenk
een BMT-oplossing voor hun problemen.
3. Bedenk een balanstrainingsapparaat, die ouderen thuis makkelijk, veilig en zelf kunnen uitvoeren.
4. Looptraining thuis is goedkoper en prettiger voor de patiënt. Bedenk een looptrainings-apparaat,
waardoor ouderen thuis makkelijk, veilig en zelf kunnen revalideren.
5. Patiënten die halfzijdig verlamd zijn, ervaren veel problemen. Bedenk een BMT-oplossing voor
één van hun problemen.
6. Een kunstlens heeft soms complicaties, zoals nastaar. Bedenk een BMT-oplossing voor dit
probleem.
7. Om kraakbeenslijtage in de knie te herstellen, mag iemand gedurende enkele maanden een knie
niet belasten, maar wel bewegen. Bedenk een oplossing om toch te kunnen lopen.
8. Dwarslaesiepatiënten kunnen vaak niet meer lopen. Kan een Brain-Computer-Interface (BCI) een
oplossing voor hun problemen zijn?
16

KC0601 Metabolisme & Voeding
Begeleiders:
M.G. Priebe, voedingsdeskundige, epidemioloog,
R. J. Vonk, hoogleraar voeding
aantal deelnemers: 25
KEUZECURSUSSEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
Doel
Weten wat de invloeden zijn van lifestyle en met name voeding op de preventie van chronische ziekte
en daarmee inzicht ontwikkelen in voorwaarden voor Healthy Ageing. Dit wordt verder uitgewerkt met
een van de twee onderstaande onderwerpen.
Werkvormen
Groepen van 5 studenten verdiepen zich aan hand van literatuurstudie in een van de onderstaande
onderwerpen en vormen zich door middel van interne discussies een afgewogen mening. In de eerste
week wordt ter ondersteuning in een aantal (werk)colleges basiskennis over voeding en de regulering
van het energie metabolisme verstrekt.
Type 2 diabetes en hart- en vaatziekten
Voor het in kaart brengen van het risico op hart- en vaatziekten, type 2 diabetes en nierschade bij
mensen vanaf 45 jaar is recent door het Nederlands Huisartsen Genootschap de standaard “Het
Preventie Consult” geïntroduceerd. Personen met een risicoscore boven de drempelwaarde krijgen
het advies voor een nader consult bij de huisarts gevolgd door niet-medicamenteuze en
medicamenteuze behandeling van hun cardiometabole risicofactoren (afhankelijk van de hoogte van
het risico).
Discussiepunten die worden uitgewerkt zijn:
− Wat zijn mogelijkheden voor niet-medicamenteuze behandelingen en waarop zijn deze gebaseerd?
− Wat zijn recente wetenschappelijke bevindingen en zou daarmee bij de niet-medicamenteuze
behandeling rekening moeten worden gehouden?
− Wat zijn voor- en nadelen van preventieve gebruik van medicijnen in vergelijking met verandering
van de leefstijl?
− Hoe kan de maatschappij gedragsverandering bevorderen?
De uitwerking van deze discussiepunten zou resulteren in een nieuwe versie van het advies voor de
niet-medicamenteuze behandeling.
Metabole programmering en zwangerschap
De programmering van bepaalde stofwisselingsprocessen vindt plaats in het foetale stadium en de
eerste levensmaanden. Dit wordt in verband gebracht met de ontwikkeling van chronische ziekte later
in het leven. Daarmee begint gezond ouder worden dus bij de conceptie.
Discussiepunten die zullen worden uitgewerkt zijn:
− Wat is er bekend over het invloed van de voeding van de moeder tijdens de zwangerschap op deze
programmering?
− Wat is er bekend over het invloed van voeding van het kind in de eerste levensmaanden op deze
programmering?
− In hoeverre zou je met deze kennis rekening kunnen houden bij adviezen voor vrouwen die
zwanger zijn of willen worden?
De uitwerking van deze discussiepunten zou resulteren in een aanbeveling voor een advies van
vrouwen die zwanger zijn of willen worden.
17

KC0901 Gezondheidsrecht
KEUZECURSUSSEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
Begeleiders:
B.C.A. Toebes, universitair docent internationaal recht, Faculteit rechtsgeleerdheid, RUG
J.H.H.M. Dorscheidt, universitair docent gezondheidsrecht Faculteit rechtsgeleerdheid/UMCG, RUG.
A. van Es, huisarts te Amersfoort en Directeur van de International Federation of Health and Human
Rights Organisations (IFHHRO)
Aantal plekken: 25
Mensenrechten en gezondheiszorg
Deze cursus richt zich op het gezondheidsrecht; een rechtsgebied dat zich onder meer richt op de
rechten van patiënten (patiëntenrechten of mensenrechten), de hulpverlener en de kwaliteit van de
zorg. Verder heeft het gezondheidsrecht raakvlakken met het strafrecht, wanneer het bijvoorbeeld
gaat over euthanasie, hulp bij zelfdoding, of het optreden van een hulpverlener zonder registratie op
grond van de Wet BIG.
Het is in het kader van deze keuzecursus niet mogelijk om aandacht te besteden aan alle aspecten
van het gezondheidsrecht. In deze cursus nemen wij als uitgangspunt de mensenrechten die een rol
spelen in de gezondheidszorg. Artsen verkeren bij uitstek in een positie om schendingen van
mensenrechten als eerste te signaleren.
Tijdens de inleidende colleges komen mensenrechten aan bod en hoe artsen daarmee te maken
kunnen krijgen. De cursus begint met een college over wat mensenrechten zijn, en de rol die zij
spelen in de gezondheidszorg. Wij werken deze uit in relatie tot drie thema’s: de toegang tot zorg en
het recht op zorg, de mensenrechten die een rol spelen bij euthanasie, en het vraagstuk van
pijnbestrijding.
Studenten wordt gevraagd groepsgewijs een paper te schrijven over een van de drie subonderwerpen,
in het Engels. Het paper dient een lengte te hebben van ongeveer 20 pagina’s, met
gebruik making van voetnoten, literatuurlijst, enzovoorts. Tijdens het schrijfproces worden de
studenten door de betreffende docent begeleid.
1) Toegang tot zorg en het recht op zorg (Brigit Toebes)
In dit onderdeel wordt ingegaan op het ‘recht op zorg’. Artsen hebben wellicht niet een directe
juridische verantwoordelijkheid op basis van het recht op zorg, maar zijn wel verantwoordelijk voor het
verlenen van goede zorg. De vraag hoe het recht op goede toegankelijke zorg kan worden
gewaarborgd en welke bevolkingsgroepen in dit opzicht kwetsbaar zijn komen ook aan bod. Te
denken valt aan zorg voor migranten, ongedocumenteerden (illegalen) en kinderen van migranten.
Voorbeeld voor onderwerp paper: toegang tot zorg voor migranten of illegalen in het bijzonder;
toegang tot zorg voor ouderen of kinderen. In Europa is geen overeenstemming over in welke mate
illegalen gezondheidszorg kunnen krijgen. Dit varieert van algemene toegang (Spanje) tot recht op
medische noodhulp (Denemarken). Waar dient de grens getrokken te worden?
2) Euthanasie en mensenrechten (Jo Dorscheidt)
Euthanasie betreft actieve levensbeëindiging op verzoek van de patiënt zelf. In dit onderdeel wordt
ingegaan op de betekenis van euthanasie en hulp bij zelfdoding. Een vergelijking wordt getrokken
tussen wetgevingen in Nederland, België en Zwitserland, en daarbij wordt de vraag opgeworpen, wat
in dit geval best practice is. De Nederlandse praktijk rond euthanasie wordt geëvalueerd.
Vervolgens wordt aandacht besteed aan de mensenrechten die een rol spelen in dit verband, en hoe
dit uitgewerkt is in de jurisprudentie van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens, het
belangrijkste hof voor mensenrechten in Europa. Omvat het recht op leven ook een recht om te
sterven? En bevat het recht op een persoonlijke levenssfeer en zelfbeschikking ook een recht om te
beslissen of, wanneer en hoe je wilt sterven, desnoods met behulp van anderen?
3) Mensonwaardige behandeling in de gezondheidszorg (Adriaan van Es)
In dit onderdeel wordt aandacht besteed aan situaties in de gezondheidszorg die als mensonwaardig
beschouwd kunnen worden. Gedacht kan worden aan een gebrek aan pijnbestrijding, gedwongen
18

KEUZECURSUSSEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
sterilisaties, en het gedwongen opsluiten van patienten. Aansluiting zal gezocht worden bij een
internationaal project van het Open Society Institute (OSI, Soros Fonds), waarin aandacht gevraagd is
voor deze onderwerpen. Vanuit mensenrechtelijk oogpunt wordt beargumenteerd dat in dergelijke
situaties sprake is van ‘foltering’ en/of ‘mensonwaardige behandeling’, hetgeen verboden is in
internationale mensenrechtenverdragen.
College:
Datum: wordt bekend gemaakt
Duur: 3 x 60 min.
Voorzieningen: powerpoint presentatie
Belangrijkste literatuur:
• Brigit Toebes, Mette Hartlev, Aart Hendriks, and Janne Rothmar Herrmann, Health and
Human Rights in Europe, Cambridge/Antwerp/Portland: Intersentia, 2012
• OSI, Stop Torture in Healthcare, http://www.stoptortureinhealthcare.org/
19

KEUZECURSUSSEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
KC0902 Medical Humanities (2012 – 2013)
Begeleider
M. de Bree
aantal deelnemers: 25
Healthcare on the silver screen. Films in medisch onderwijs.
Het project Healthcare on the silver screen is een vorm van cinemeducation. Het idee is dat je je
professionele (ethische) competenties verbetert, niet door het bestuderen van boeken (met algemene,
abstracte theorie), maar door het kijken naar en analyseren van (speel)films (waarin een concreet,
individueel verhaal wordt verteld). Je traint op deze manier ook vaardigheid in het analyseren van
verhalen (‘narratieven’) – voor dokters een belangrijk item.
Project
Het project bestaat uit vier fasen:
Fase 1: voorbereiding: hoe leer je van films? Hoe analyseer je ze? Verdiep je aan de hand van enkele
artikelen in de achtergronden van onder andere filmanalyse, cinemeducation en narratieve ethiek.
1 plenaire introductie-bijeenkomst
individuele studie en voorbereiding
1 groepsopdracht
Fase 2: Kies vijf (speel)films uit, en bekijk, analyseer en bediscussieer ze. De docenten hebben een
lijst van geschikte films, maar eigen inbreng is (in overleg) ook welkom.
(Om je een idee te geven:The Diving Bell and the Butterfly, Murderball, Before Flying Back to the
Earth, The King’s Speech, Bigger Stronger Faster, The Doctor, Sicko, Iris, Wit, Mar Adentro…) zijn
geschikte films.
1 plenaire bijeenkomst (bioscoop Images)
1 groepsopdracht
Fase 3: Maak een verslag waarin een relatie wordt gelegd tussen de achtergronden (fase 1) en de
uitkomsten van het analyseproces (fase 2): hoe heb je gekeken, waar heb je op gelet, en wat is daar
de uitkomst van? Zoek aanvullende literatuur.
Fase 4: doe ook aanbevelingen hoe cinemeducation (gezien de opgedane kennis, en jullie kennis van
het curriculum) ingezet kan worden in het G2010 onderwijsprogramma.
- 1 plenaire bijeenkomst (presentatie)
- uitwerken groepsopdrachten
20

KEUZECURSUSSEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
KC1101 Centrale Spoed Opvang (CSO)
Begeleiders:
J. C. ter Maaten, internist-acute geneeskunde
M. Zandberg, internist-acute geneeskunde
aantal deelnemers: 25
Achtergrond
De Centrale Spoed Opvang (CSO) van het UMCG is een afdeling waar jaarlijks tienduizenden
patiënten voor kortere of langere tijd liggen. Elk jaar neemt dit aantal toe, waardoor er een steeds
groter beroep wordt gedaan op de ondersteunende specialismen (zoals laboratorium, radiologie en
consultendienst).
We gaan in deze keuzecursus de patiëntenstroom via anatomische thema’s in kaart brengen, waarbij
we focussen op de radiologie op de CSO. De radiologie is een van de belangrijkste ondersteunende
specialismen in de medische wetenschap. Vaak wordt een diagnose pas gesteld na afbeeldend
onderzoek. Omdat er vanuit de CSO er een enorme vraag is naar de verschillende
röntgenonderzoeken (acuut), kan het zijn dat hierdoor wachttijden ontstaan.
In deze keuzecursus zullen we proberen om het hele proces van een radiologisch onderzoek op de
CSO in kaart te brengen (van aanvraag van een onderzoek door arts of verpleegkundige, tot
uitvoering en terugkoppeling; e.e.a. in relatie tot de drukte op de CSO). Dit zullen we doen per
anatomisch thema.
Daarnaast wordt er per groep gezocht naar creatieve oplossingen voor de vraagstukken rondom dit
proces.
In groepen van 5 studenten zullen er de hele dag metingen worden gedaan (per thema) om de
doorstroming vast te leggen. Er wordt hierbij verwacht dat je individueel en pro-actief kunt werken,
maar ook elkaar als groep ondersteunt als een ander binnen je groep het erg druk heeft met meten.
Deze keuzecursus biedt een uitgelezen kans om ook mee te kijken met specialismen van het thema
waaraan je bent gekoppeld.
Projecten:
1. Skelet-1
Er is op de spoedeisende hulp een groot aanbod van patiënten met fracturen en ander spier/pees
of ossaal letsel, al dan niet ontstaan na een ongeluk. Hierbij zullen we ons focussen op letsels
waar een enkele foto van gemaakt wordt.
Vraag: zouden deze enkelvoudige letsels ook via een fast-track kunnen lopen?
2. Skelet-2 en Trauma
Deze groep zal met name focussen op de grotere trauma’s, waarbij er een zeer groot beroep
gedaan wordt op de afdeling radiologie. Röntgenfoto’s, echo’s en CT-scans gebeuren allemaal in
kort bestek. Vraag: wat voor invloed heeft dit op de andere aanvragen voor röntgendiagnostiek
op de CSO: file-vorming. Zijn hier met dezelfde middelen oplossingen voor te bedenken?
3. Abdomen-chirurgisch/urologisch
Buikpijn is een veel voorkomend probleem op de CSO: van een ‘acute buik’ tot obstipatie. Er
worden hiervoor onder andere conventionele röntgenfoto’s van de buik van gemaakt, maar ook
echo’s en CT-scans. Niet alleen kosten deze onderzoeken veel tijd. Ook naar de uitslagen ervan
moet eerst goed gekeken worden door de radioloog om tot een uitslag danwel diagnose te
komen. Dit is dus relatief tijdrovend. Zou hier een andere aanpak voor mogelijk zijn?
4. Thorax (cardiologie/longziekten)
Thema: de acuut dyspnoeische patiënt. De vraag die deze groep krijgt gaat over röntgen aan
bed. Normaal wordt de patiënt op de CSO naar de röntgenkamer gebracht. Verandert deze
stroom ook door röntgen aan bed?
21

KEUZECURSUSSEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
5. Hoofd en overzicht: neurologie/interne/spoedarts (niet-trauma deel)
Zowel door internisten als spoedartsen wordt er onregelmatig een beroep gedaan op de
radiologie. In tegenstelling tot bij de kleine chirurgische letsels is het moeilijk te voorspellen
wanneer er röntendiagnostiek nodig is. Is het mogelijk dit toch te stroomlijnen?
NB: de studenten zullen in groepen van 5 worden verdeeld, waarbij er per groep 1 thema
uitgewerkt wordt. De analyse op de CSO vind plaats in blokken tussen 8.00 uur en 16.00 uur, en
tussen 16.00 uur en 23.00 uur. Ook in het weekend zal er 1 of 2 blokken worden meegedraaid.
Hou hierbij rekening met inschrijving. In totaal loop je ca 4-5 blokken mee op de CSO tijdens
deze keuzecursus.
22

KEUZECURSUSSEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
KC1501 Inspanningsfysiologie in de Geneeskunde
Begeleiders:
A. van der Molen, practicumcoördinator Medische Fysiologie
H.A. Schuil, Medische Fysiologie
J.H.J. Muntinga, Medische Fysiologie
aantal deelnemers: 30
Inspanningsfysiologie
In de inspanningsfysiologie wordt bestudeerd hoe het lichaam reageert op acute en chronische
lichamelijke inspanningen. Hierbij wordt niet alleen gekeken naar de reactie van gezonde
volwassenen, maar ook naar die van zieken.
Na een algemene inleiding in de Inspanningsfysiologie richt elk team van 5 studenten zich op het
onderwerp van een van de deelprojecten.
In elk project wordt onderzoek verricht naar de reactie op inspanning , het verbeteren van de reactie
op inspanning, de inspanning als therapie en de risico’s van inspanning. Daarnaast wordt door actieve
deelname kennis gemaakt met enkele frequent gebruikte inspanningstesten.
Je werkt aan een van de volgende (deel)projecten:
Gezonden
− Sporthart
Cardiovasculaire aandoeningen
− Hartfalen
− Ischemische hartziekten
− Hypertensie
Longaandoeningen
− Astma en COPD
Metabole stoornissen
− Overgewicht en diabetes mellitus
23

KC2401 Immunologie en voeding
Begeleiders:
P. De Vos, nutritioneel immunoloog,
M.M. Faas, zwangerschapsimmunoloog
Aantal plekken: 50
Medische Voedingsleer
KEUZECURSUSSEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
Doel
Het opdoen van kennis op een relatief nieuw medisch veld: de effecten van voeding op het
immuunsysteem van baby, kinderen en volwassenen. Dit wordt verder uitgewerkt met een van de
twee onderstaande onderwerpen.
Werkvormen
Groepen van 5 studenten verdiepen zich aan hand van literatuurstudies in een onderwerp gerelateerd
aan de effecten van een gezonde levensstijl op de ontwikkeling van een goed functionerend afweer
apparaat en vormen zich door middel van discussies, kritische reflectie een afgewogen mening. In de
eerste week wordt ter ondersteuning in een aantal (werk)colleges basiskennis bijgebracht over de
werking van het immuunsysteem, de effecten van voeding en de effecten van micro-organismen in de
darm op gezondheid.
Projecten
Voedselbestanddelen en rijping van het immuunsysteem
‘You are what you eat’ is een bekende slogan om vetzucht tegen te gaan. Slechts weinig
consumenten en artsen weten dat hetzelfde geldt voor ontregeling van het immuunsysteem en het
ontstaan van immunologische ziekten. In de darm huist 75% van de lymfocyten van het menselijk
lichaam. De functie van deze cellen staat onder continue controle van wat er in de lumen van de darm
gebeurd. De hele dag komen er voedselbestanddelen in contact met cellen van het immuunsysteem
in de darm die de cellen scherp houden. Het stevigste bewijs dat het er toe doet wat je eet komt uit het
onderzoek naar de effecten van koemelk op de ontwikkeling van allergieën. Veel onderzoekers
geloven dat de toevoeging van het zogenaamde FOS en GOS maakt dat koemelk eigenlijk niet meer
onderdoet voor menselijke moedermelk.
Discussiepunten die zullen worden uitgewerkt zijn:
− Wat zijn human milk oligosachariden en wat doen die op de ontwikkeling van het immuunsysteem
van een pasgeborenen?
− Wat zijn recente wetenschappelijke bevindingen op het gebied van toevoeging van zogenaamde
oligosachariden (FOS en GOS) op het voorkomen van allergieën?
− Zijn er ook wetenschappelijke bewijzen dat voedselbestanddelen zoals bèta-glucanen (brood
producten) een positieve uitwerking zouden hebben op het immuunsysteem?
− Hoe kan de maatschappij het best worden aangepakt om bewust te worden van het feit dat voedsel
er toe doet qua afweer?
De uitwerking van deze discussiepunten zou moeten resulteren in een nieuwe versie de schijf van 5.
Voedsel en gezondheid van moeder en kind
Er komen steeds meer aanwijzingen dat voeding belangrijk is voor de gezondheid van zowel moeder
als kind tijdens de zwangerschap en na de bevalling. Bovendien wordt steeds duidelijker dat het intrauteriene
milieu heel belangrijk is voor gezondheid van het kind in het latere leven. De ontwikkeling van
de darmflora en van het immuunsysteem beginnen vlak na de geboorte. Deze ontwikkeling staat
onder invloed van o.a. de voeding van het kind, borstvoeding vs. fles voeding en de maternale
microbiota.
Discussiepunten:
− Is het mogelijk door middel van aanpassingen in maternale voeding de ontwikkeling van het
immuunsysteem van het kind te stimuleren?
− Veranderen de microbiota tijdens de zwangerschap? En zo ja waarom zou dat zo zijn?
− Kunnen we ingrijpen in de samenstelling van de microbiota tijdens de zwangerschap en heeft dat
effect op de immuun respons van het kind of de moeder?
− Is het krijgen van bv allergieën bij kinderen te voorkomen door veranderingen in samenstelling van
het maternale microbioom? Of door verandering in het microbioom van het kind?
24

KEUZECURSUSSEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
KC2601 Revalidatiegeneeskunde 2012
Begeleiders
G.M.Rommers, revalidatiearts
R. Dekker, revalidatiearts
M. Reneman
H.E.J.Meulenbelt
A.H. Vrieling
M.Tepper
aantal deelnemers: 48 (8 groepen van 6)
Revalidatiegeneeskunde is een interdisciplinair vakgebied waarbij meerdere medische disciplines
samenkomen. Naast chirurgie en neurologie ook interne geneeskunde, psychiatrie en
kindergeneeskunde. De revalidatiegeneeskunde richt zich op het herstel van lichamelijk en cognitief
functioneren na ziekte en ongeval. Het revalidatiemodel wat hierbij centraal staat is het ICF.
(International classification of function, disability and health). Naast ziekte specifieke factoren wordt
veel aandacht gegeven aan functie en terugkeer in je sociale/werkomgeving na ziekte en ongeval.
Van uit deze visie is er veel aandacht voor voorlichting en samenwerking.
1-2. Sporten met een handicap: hulpmiddelen goed geregeld?
In de kliniek en ook met wetenschappelijk onderzoek wordt aangetoond aan dat er veel
gezondheidswinst is te behalen door bijvoorbeeld mensen na een amputatie,, een beroerte of een
dwarslaesie (meer) te laten bewegen en sporten. In de praktijk blijken er echter drempels te zijn om
dit effect te bereiken. Een voorbeeld van zo’n drempel is de beschikbaarheid van sportvoorzieningen
en –hulpmiddelen zoals een sportprothese of een sportrolstoel. Gemeentes (geregeld via de Wet
Voorzieningen Gehandicapten: WVG) spelen bij het verstrekken van dit soort hulpmiddelen een
centrale maar ook onduidelijke rol: er is geen uniformiteit in Nederland.
Doel van het project is het verkrijgen van overzicht hoe in Nederland per gemeente de gelden worden
besteed, middels het uitvoeren van een telefonische inventarisatie. Als voorbereiding wordt de WVG
nader bestudeerd, wordt een specifiek enquête samengesteld, kan worden meegedraaid met een
aantal sportactiviteiten voor mensen met een handicap (locatie Beatrixoord van het UMCG) en worden
via contacten met de hulpmiddelenleveranciers de divers sporthulpmiddelen getoond en waar mogelijk
zelf uitgeprobeerd. De uitkomsten van de inventarisatie (resultaten en aanbevelingen) worden
verwerkt in 2 posters.
3-4. Het maken van een richtlijn Preventie Hart-vaatziekten: Bij amputatie en CVA
In het Centrum voor Revalidatie zijn veel patiënten opgenomen met diagnoses die gerelateerd zijn
aan hart- en vaatziekten (HVZ) zoals een beenamputatie of een CVA. Het is van belang om tijdens de
revalidatie aandacht te besteden aan de risicofactoren en een optimale behandeling in te stellen met
als doel meer schadelijke effecten in de toekomst te voorkomen.
In dit project zal er een richtlijn opgesteld worden om patiënten te screenen op HVZ en risicofactoren.
De screening wordt gevolgd door een behandeladvies. Dat zou kunnen bestaan uit medicatie maar
ook adviezen en informatie ten aanzien van leefstijl. Vervolgens wordt er een plan van aanpak
geschreven om de “Richtlijn HVZ”in de revalidatiebehandeling van het CvR te implementeren. Dit
geldt voor de groep amputatiepatiënten welke klinisch en poliklinisch worden gerevalideerd.
Een tweede groep gaat de richtlijn HVZ implementeren in de groep CVA patiënten waarbij extra
aandacht dient te worden gegeven aan informatiemateriaal wat voor patiënten met een cognitieve
beperking bruikbaar is.
5. Spasticiteit; wat is het en wat kun je er aan doen?
Binnen de revalidatiegeneeskunde worden veel patiënten behandeld met centraal neurologische
aandoeningen. Spasticiteit is een onderdeel van het Upper Motor Neuron Syndroom. Maar hoe leg je
dit de patiënt uit? Spasticiteit kan belemmerd zijn in het uitvoeren van dagelijkse activiteiten zoals
werk , sport , hobby en huishouden. Welke behandelopties zijn er om minder hinder te hebben van
spasticiteit?
Doel van het project is een patiënteninformatiefolder te schrijven over spasticiteit met (inleg)folders
over verschillende spasticiteitsbehandelingen binnen de revalidatiegeneeskunde / chirurgie.
Er zijn mogelijkheden om kennis te maken met patiënten met een dwarslaesie of CVA en te zien hoe
ze leren zo optimaal mogelijk zelfstandig te functioneren. Er kan mee worden gekeken bij specifieke
spasticiteitsbehandelingen in het UMCG Centrum voor revalidatie loc Beatrixoord. Naast de
25

KEUZECURSUSSEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
patiënteninformatiefolder wordt er een poster gemaakt die na de eindpresentatie een plek krijgt op de
afdeling neurorevalidatie locatie Beatrixoord.
6. Revalidatiegeneeskunde is een breed vak.
Onderwijs hierin aan de medische faculteiten is belangrijk. Aan de verschillende medische faculteiten
in Nederland wordt hier op een verschillende manier mee omgegaan. Inventariseer per faculteit
hoeveel onderwijs en in welke vorm wordt gegeven. Dit houdt in ofwel bezoek aan de faculteit zelf of
interview via de medische faculteitsvereniging over de bijdrage van de revalidatiegeneeskunde in het
curriculum. Schrijf met deze inventarisatie en kennis van zaken een plan van aanpak hoe de
revalidatiegeneeskunde in bachelor en masterfase zo inspirerend mogelijk kan worden opgenomen.
Denk daarbij aan het ICF maar ook over inzet van sociale media en e-learning. Denk aan een infovel;
een twitterbericht; een flyer om uit te delen aan je medestudenten of juist veel coschaptijd of iets
totaal nieuws. Voeg deze info samen in een poster voor de eindpresentatie.
7. Wat doen we met pijn?
Pijn aan het bewegingsapparaat komt voor bij ca 20% van de volwassenen. Bij een deel van deze
mensen leidt dit tot (ernstige) beperkingen in het functioneren. In de revalidatie worden veel mensen
behandeld met functie beperkingen als gevolg van aspecifieke pijn van het bewegingsapparaat.
Pijnrevalidatie is gericht op beter functioneren, ondanks pijn. Een van de functiedomeinen is werk. De
opdracht is gericht op pijn en arbeid bij mensen met rugpijn.
1. Bestudeer de meest recente relevante evidence based richtlijnen, en beschrijf het aanbevolen
beleid ten aanzien van werk voor mensen met acute, subacute, en chronische rugpijn.
2. Stel een vragenlijst samen om te inventariseren hoeveel pijn en beperkingen er voorkomen, en om
te toetsen of het aanbevolen beleid ook in de praktijk wordt gebracht.
3. Bevraag een steekproef uit de Nederlandse volwassen bevolking of zij pijn hebben, hoeveel
beperkingen zij hebben ervaren, welke adviezen zij hebben gekregen van medici (huisartsen,
bedrijfsartsen, medisch specialisten), paramedici (fysio- en andere therapeuten) en anderen
(familie, vrienden, internet, …).
4. Presenteer de resultaten: prevalentie, beperkingen, adviezen versus richtlijnen.
8. Evidence based handelen met pijn: waarom niet?
Pijn aan het bewegingsapparaat komt veel voor, maar herstel na een acute periode vaak binnen
dagen tot weken. Een kleine groep herstelt echter langzaam of niet en behouden langdurig pijn en
beperkingen in het functioneren. In de evidence based richtlijnen voor medici en paramedici wordt bij
aspecifieke pijn aan het bewegingsapparaat een activerend beleid geadviseerd ten aanzien van
activiteiten en het werk in het bijzonder. Ook wordt geadviseerd om verwijzing naar revalidatie te
overwegen. Het beleid (activering, werk en revalidatie) wordt door clinici echter niet altijd in de praktijk
gebracht. De redenen hiervoor zijn niet altijd duidelijk. Deze opdracht is er op gericht om de redenen
hiervoor te achterhalen.
1. Bestudeer de meest recente relevante evidence based richtlijnen, en beschrijf het aanbevolen
beleid ten aanzien van activiteiten, werk en revalidatie voor mensen met subacute en chronische
rugpijn.
2. Stel een lijst samen om te inventariseren of het aanbevolen beleid door (para-)medici in de praktijk
wordt gebracht, en de redenen waarom er van werd afgeweken. Vraag naar concrete gedragingen
bij de 3 meest recente patiënten die zij hebben gezien (‘wat heeft u gedaan / geadviseerd …’;
‘waarom heeft u niet … gedaan / geadviseerd’; ‘waarom heeft u wel … gedaan / geadviseerd,
terwijl dat niet geadviseerd wordt’?).
3. Bevraag (telefonisch) aan de hand van de lijst een steekproef van relevante beroepsgroepen:
huisartsen, bedrijfsartsen, medisch specialisten, fysiotherapeuten, manueel therapeuten, en
anderen.
4. Presenteer de resultaten: adviezen versus richtlijnen, en redenen om van de richtlijnen af te wijken.
Stel op basis van uw resultaten een top 5 adviezen op die het gebruik van richtlijnen kunnen
verbeteren.
Aan het eind van de projectperiode gaan alle groepen een posterpresentatie verzorgen aan de gehele
groep op de laatste vrijdag van het project.
We stellen een prijs in het vooruitzicht voor de beste posterpresentatie. Deze wordt dan gemaakt
en tentoon gesteld!
Om meer te lezen over de revalidatiegeneeskunde:
www.revalidatiegeneeskunde.nl of www.centrumvoorrevalidatie.nl
Het E-leerboek in de CMB: Clinical Rehabilitation A. Ward ea. We horen graag van jullie!
26

KEUZECURSUSSEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
KC2701 Nucleaire Geneeskunde en Moleculaire Beeldvorming
Begeleiders:
R.H.J.A. Slart, nucleair geneeskundige, cursusleider
H.H. Boersma, ziekenhuisapotheker
E.F.J. de Vries, radiochemicus
A.A.H. Bongaerts, radioloog
R.A. Dierckx, nucleair geneeskundige, hoofd NGMB.
aantal deelnemers: 25
Medische beeldvorming en behandeling met medische isotopen (radiofarmaca) spelen een belangrijke
rol in de diagnose en behandeling van diverse aandoeningen. Ze worden gedaan door nucleair
geneeskundigen van de afdeling Nucleaire Geneeskunde en Moleculaire Beeldvorming (NGMB) van
het UMCG. Jaarlijks vinden er ongeveer 15000 verrichtingen plaats. Daarbij wordt gebruik gemaakt
van PET(-CT)-camera’s, SPECT(-CT)-camera’s, een botdichtheidsmeter (DEXA), een cyclotron en
veel randapparatuur. Vanwege de gecombineerde nucleaire onderzoeken met de CT is er een steeds
nauwere samenwerking met de radiologie.
Belangrijke pijlers van de afdeling zijn onderwijs, wetenschappelijk onderzoek en kwaliteitsbewaking.
Er zijn veel wetenschappelijke samenwerkingsverbanden met afdelingen binnen en buiten het
ziekenhuis en op verschillende aandachtsgebieden, ook internationale. Daarnaast wordt er preklinisch
onderzoek gedaan m.b.v. de micro-PET, micro-SPECT en micro-CT camera.
De Nucleaire Geneeskunde is bij uitstek een multidisciplinair vak. Naast artsen zijn er radiochemici,
apothekers, biologen, medisch nucleair werkers, analisten en administratieve ondersteuning
aanwezig. Studenten krijgen hier de mogelijkheid om zeer diverse onderwerpen op zich te nemen,
gerelateerd aan medische beeldvorming. Bij de aanvang van deze keuzecursus periode formuleren
we dus eerst de leerdoelen en zetten dan een studieplan op. Vervolgens worden onderbouwde
antwoorden gegeven op de vraagstellingen.
Projecten:
− R.H.J.A. Slart: Hybrid imaging in de cardiologie.
Schrijf een voorstel met daarbij de mogelijkheden van gecombineerde camera systemen (PET-CT
en SPECT-CT) voor het (indirect) aantonen (of uitsluiten) van kransslagaderlijden. Beschrijf de
voor- en nadelen. Denk hierbij o.a.de accuraatheid, kosten, stralingsdosis, beschikbaarheid,
klinische ervaring en samenwerking met de afdelingen radiologie/cardiologie.
− H.H. Boersma: Imaging van de atherosclerotische plaque.
- Uitleg mbt pathologie atherosclerotische plaque en de diverse imaging technieken. Wat is de
beste beeldvormende techniek? Wat zijn de laatste ontwikkelingen? Hoe ziet de toekomst
eruit?
Tijdens deze onderwijsperiode kun je werken aan de volgende thematiek.
- Schrijven review tracers & imaging plaques:
- Overzicht tracers en technieken
- Risico voor de patiënt
- Clinical outcome.
− A.H.H. Bongaerts: Pancreastumoren: welke beeldvormende modaliteit is het beste?
Wat is de beste beeldvormende techniek bij de diagnostiek van pancreastumoren.
De pancreas is een centraal orgaan achter in de bovenbuik en vrij moeilijk af te beelden. Bij
klachten wijzend op een pancreasproces (carcinoom) kan MRI of CT gebruikt worden. Er zijn ook
syndromen waarbij pancreastumoren voorkomen, enerzijds zonder klachten (denk aan de ziekte
van Hippel Lindau) anderzijds met name de neuro-endocriene tumoren. In alle gevallen speelt dan
de vraag: zit de tumor in de pancreas? Ook de nucleaire geneeskunde speelt dan een grote rol
door afbeelding middels radio-actieve tracers.
Tijdens deze onderwijsperiode kun je werken aan de volgende onderwerpen.
- Hoe werkt een CT-scanner, een MRI-scanner, en nucleaire beeldvorming met de verschillende
tracers.
- Welke tumoren van de pancreas zijn er, hoe kunnen die worden geclassificeerd en welke
tumorstadia worden onderscheiden.
- Welke syndromen kunnen gepaard gaat met een pancreastumor, wat voor tumoren zijn dit
dan.
- Welke beeldkenmerken hebben deze tumoren en hoe kunnen die dan het best worden
afgebeeld.
27

KEUZECURSUSSEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
- Welke rol speelt daarbij de stralingsbelasting?
− E.F.J. de Vries: Wat kan de nucleaire geneeskunde betekenen voor patiënten met
borstkanker (en hun behandelaars)?
Nucleaire geneeskunde speelt een belangrijke rol in de diagnose en follow-up van patiënten met
kanker. Daarnaast kan het specialisme een bijdrage leveren aan de behandeling van patiënten
d.m.v. radionuclide therapie. Ook patiënten met borstkanker kunnen tijdens verschillende stadia
van hun ziekte in aanraking komen met de nucleaire geneeskunde. Tijdens dit keuzeproject wordt
de rol van de nucleaire geneeskunde bij borstkanker nader onderzocht en komen onder andere de
volgende vragen aan de orde:
Welke nucleaire technieken/radiofarmaca worden toegepast bij de diagnostiek en follow-up van
borstkanker? Geef de voor en nadelen van deze technieken aan ten opzichte van conventionele
radiologische beeldvorming (bijv. CT, MRI, US). Denk daarbij bijvoorbeeld aan sensitiviteit,
specificiteit, accuratesse, kosten, belasting voor de patiënt, beschikbaarheid, vereiste expertise,
impact van de verkregen informatie, etc. Houdt hierbij ook rekening met de verschillende stadia
van de ziekte.
- Welke eigenschappen van de tumor kunnen met nucleaire technieken worden afgebeeld en
wat zou de impact hiervan kunnen zijn op het behandelbeleid? Denk hierbij ook aan begrippen
als “personalized therapy” en “image-guided tailored therapy”.
- Wat is de rol van radionuclide therapie bij patiënten met borstkanker? Geef aan welke
radionuclide behandelingen beschikbaar zijn en wanneer ze het beste kunnen worden
ingezet. Denk hierbij ook aan combinaties van behandelingen.
- Schrijf een nieuwe richtlijn voor de inzet van nucleair geneeskundige technieken in de
diagnostiek, follow-up en therapie management van patiënten met borstkanker.
− R.A. Dierckx: Onderzoek van de pers van de nucleaire geneeskunde in nationale en
internationale kranten en tijdschriften over de laatste 5 jaren
- Wat zijn de onderwerpen die daarbij aan bod komen?
- Zijn deze onderwerpen gerelateerd aan lokale of bredere gebeurtenissen?
- Lijkt het onderwerp objectief behandeld ?
- Is er sprake van vooroordelen betreffende het aspect radioactiviteit?
- Wat is het imago van de nucleaire geneeskunde dat hieruit voortvloeit?
- Welke methodologie is de beste fit voor voormelde vragen?
- Kan je een moderne strategie verzinnen om de negatieve beeldvorming te verbeteren en/of
grotere bekendheid te geven op basis van je bevindingen?
Meer lezen over de nucleaire geneeskunde:
www.nvng.nl
www.radiologyassistant.nl
Leerboek nucleaire geneeskunde (CMB)
www.pubmed.com
28

KC2901 Palliatieve zorg
KEUZECURSUSSEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
Begeleiders:
A.K.L. Reyners (medische oncologie)
J.I. Geerling (verpleegkudig consulant palliatieve zorg)
G. Groen (anesthesiologie)
T.J.N. Hiltermann (longziekten)
K.W. Schuit (huisarts)
aantal deelnemers: 25
Palliatieve zorg richt zich op het handhaven en verbeteren van de kwaliteit van leven van patiënten die
niet (meer) curatief behandeld kunnen worden.
Voor deze patiënten kan nog veel gedaan worden, niet alleen door het behandelen van de ziekte
(ziektegerichte palliatie), maar ook door het bestrijden van klachten en problemen (symptoomgerichte
palliatie).
In de praktijk worden de termen palliatieve zorg en terminale zorg nogal eens door elkaar gebruikt,
maar ze betekenen niet hetzelfde. Terminale zorg kan omschreven worden als de zorg aan
ongeneeslijk zieke patiënten in de laatste drie maanden voor het overlijden, waarbij het focus ligt op
het bestrijden van symptomen en een zo goed mogelijk sterfbed. Palliatieve zorg is veel breder en
kan, afhankelijk van de onderliggende ziekte, maanden tot jaren duren. Volgens de definitie van de
World Health Organization (WHO, 2002) is palliatieve zorg een benadering die de kwaliteit van leven
verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende
aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden, door middel van vroegtijdige signalering en
zorgvuldige beoordeling en behandeling van pijn en andere problemen van lichamelijke,
psychosociale en spirituele aard.
Tijdens deze Keuzecursus zal de student zijn kennis van palliatieve zorg vergroten door het volgen
van onderwijs over onder andere paliatief redeneren, de organisatie van palliatieve zorg,
symptoommanagement en beslissingen rondom het levenseinde.
Daarnaast zal er in groepen van vijf studenten gewerkt worden aan het opstellen van
onderzoeksvoorstellen op het gebied van palliatieve zorg. De resultaten van de verschillende groepen
zullen in een plenaire afsluitende bijeenkomst aan elkaar gepresenteerd worden.
Projecten
Het merendeel van de patiënten ontwikkelt tijdens het ziektebeloop pijn. De pijn intensiteit wordt in de
patiëntenzorg vaak gemeten met een visueel analoge schaal of een ‘numeric rating scale’. Het meten
van pijn is een prestatieindicator, waarbij de pijnintensiteit tenminste drie maal daags gemeten dient te
worden op een verpleegafdeling.
Discussiepunten die uitgewerkt worden zijn:
− hoeveel meerwaarde heeft de frequentie van het meten van pijn?
− verandert het pijnbeleid door het meten van de pijnintensiteit?
− vermindert de pijnintensiteit?
Stel een plan op om deze discussiepunten op een verpleegafdeling uit te zoeken.
De pijnbehandeling bestaat vaak uit combinaties van medicatie. Opioiden worden veel
voorgeschreven in de palliatieve fase ter bestrijding van pijn. Naast standaard doseringen wordt vaak
medicatie voor zonodig (‘doorbraakmedicatie’) voorgeschreven. Misselijkheid en obstipatie zijn zeer
frequente bijwerkingen van opioiden. Deze bijwerkingen kunnen tegengegaan worden door het
gebruik van anti-emetica en laxantia.
Discussiepunten die uitgewerkt zullen worden zijn:
− wat is de evidentie van het voorschrijven van anti-emetica en laxantia bij het gebruik van opioiden?
− wat is de evidentie ten aanzien van de voorgeschreven doorbraakmedicatie?
Onderzoek op een verpleegafdeling of patiënten die met opioiden behandeld worden een adequate
dosis doorbraakmedicatie, laxantia en/of anti-emetica voorgeschreven hebben.
Patiënten met eindstadium COPD hebben vaak dyspnoe klachten welke hun kwaliteit van leven
negatief beïnvloeden.
In de terminale fase kan dyspnoe vaak effectief bestreden worden door opioiden (morfine) of
midazolam. Deze medicatie is echter gecontraïndiceerd bij patiënten met COPD.
Discussiepunten die uitgewerkt zullen worden zijn:
− wat is de evidentie dat opioiden en midazolam gecontraindiceerd zijn bij patiënten met eindstadium
29

KEUZECURSUSSEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
COPD?
− zijn er data dat deze patiënten hun kwaliteit van leven zou verbeteren door het gebruik van
opioiden of midazolam?
Stel een onderzoeksplan op om in deze patiënten populatie te onderzoeken of het gebruik van
opioiden of midazolam leidt tot een verbetering van klachten.
30

PERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
3 PERIODE KEUZEPROJECTEN PERSOONLIJKE PROFILERING
G0101 Klinische anatomie van Schouder en Arm
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : Neurowetenschappen, Anatomie
jaar : 2
docent : S.M. Quinten, J.R. Georgiadis
aantal deelnemers : 6-10
aantal punten: : 3 EC
periode : 23-10-12 t/m 09-11-12
Inhoud
Dit project biedt studenten een unieke kans om via anatomische dissectie de klinische anatomie van
de schouder en arm te bestuderen. Voorafgaand aan de dissectie wordt door de student een ‘snijplan’
gepresenteerd, waarin hij/zij aantoont over voldoende theoretische kennis te beschikken van de
anatomie van het betreffende gebied. Het project wordt afgesloten met een gezamenlijke sessie,
waarin het preparaat in de context van een klinisch probleem aan de docenten en collegakeuzeprojectstudenten
wordt gepresenteerd.
Algemene doelstellingen
− Verwerving van klinische anatomische kennis (literatuurstudie)
− Verwerving van snijvaardigheden (dissectie)
− Verwerving van samenwerkingsvaardigheden
− Verwerving van didactische vaardigheden (presentatie aan medestudenten)
Leerinhouden
Zie inhoud
Leermiddelen/Werkvormen
− docenten Anatomie, eventueel aangevuld door clinici, geven uitleg over de keuze van (klinisch)
anatomische onderwerpen
− de gekozen anatomische onderwerpen worden door studenten nader bestudeerd met behulp van
literatuur en anatomische atlassen
− preparateurs en docenten Anatomie geven instructie in snijvaardigheid (dissectie)
− studenten vervaardigen preparaten geschikt om te laten zien tijdens snijzaalpractica
− de preparaten worden gepresenteerd aan collega-keuzeprojectstudenten en
docenten/preparateurs
Toetsvorm
− beoordeling van de vervaardigde preparaten
− beoordeling van de eindpresentatie
31

PERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
G0102 Klinische anatomie van Heup en Been
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : Neurowetenschappen, Anatomie
jaar : 2
docent : S.M. Quinten, J.R. Georgiadis
aantal punten: : 3 EC
aantal deelnemers : 6-10
periode : 23-10-12 t/m 09-11-12
Inhoud
Dit project biedt studenten een unieke kans om via anatomische dissectie de klinische anatomie van
de heup en been te bestuderen. Voorafgaand aan de dissectie wordt door de student een ‘snijplan’
gepresenteerd, waarin hij/zij aantoont over voldoende theoretische kennis te beschikken van de
anatomie van het betreffende gebied. Het project wordt afgesloten met een gezamenlijke sessie,
waarin het preparaat in de context van een klinisch probleem aan de docenten en collegakeuzeprojectstudenten
wordt gepresenteerd.
Algemene doelstellingen
− Verwerving van klinische anatomische kennis (literatuurstudie)
− Verwerving van snijvaardigheden (dissectie)
− Verwerving van samenwerkingsvaardigheden
− Verwerving van didactische vaardigheden (presentatie aan medestudenten)
Leerinhouden
Zie inhoud
Leermiddelen/Werkvormen
− docenten Anatomie, eventueel aangevuld door clinici, geven uitleg over de keuze van (klinisch)
anatomische onderwerpen
− de gekozen anatomische onderwerpen worden door studenten nader bestudeerd met behulp van
literatuur en anatomische atlassen
− preparateurs en docenten Anatomie geven instructie in snijvaardigheid (dissectie)
− studenten vervaardigen preparaten geschikt om te laten zien tijdens snijzaalpractica
− de preparaten worden gepresenteerd aan collega-keuzeprojectstudenten en docenten/preparateurs
Toetsvorm
− beoordeling van de vervaardigde preparaten
− beoordeling van de eindpresentatie
32

PERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
G0201 Verkenning Anesthesiologie
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : Anesthesiologie
jaar : 2 en 3
docent : J.K.G. Wietasch en R. Bergman
aantal deelnemers : 6-10
aantal punten : 3 EC
periode : 23-10-12 t/m 09-11-12
Inhoud
Na een introductie op de eerste dag zal men dagelijks van 07:30 tot 13.45 uur meelopen met een
anesthesioloog of assistent in opleiding tot anesthesioloog op de operatieafdeling of polikliniek. Iedere
dag zal de nadruk gelegd worden op een deelaspect van de anesthesiologie.
Van 14.00-16.00 uur is er een referaat door 2 studenten; bespreking van de ervaringen van die dag;
patiënten voor de volgende dag bezoeken.
Voor een beperkt aantal studenten bestaat de mogelijkheid 1 maal tijdens het project een avonddienst
mee te lopen. De uren zijn dan van 16.30 tot 24.00 uur Door iedere student wordt een referaat
gehouden over een onderwerp uit het vakgebied van de anesthesie.
Tijdens het keuzeproject worden op het Skills lab anesthesierelevante vaardigheden geoefend.
Algemene doelstellingen
Kennis maken met het bewaken en beoordelen van de vitale functies van de patiënt tijdens de
operatie en het toepassen van kennis van de (patho)fysiologie, farmacologie en voor het veilig door de
peri-operatieve periode loodsen van een patiënt door de anesthesioloog als medisch specialist
Leerinhouden
− werken op de operatiekamer
− steriliteit
− bewaking vitale functies
− handhaven homeostase
− pijnbestrijding
Leermiddelen
− mondelinge instructies (bed-side teaching)
− uitgewerkte handleiding
− leerboeken en artikelen die beschikbaar worden gesteld of opgezocht moeten worden.
− PC en internet toegang ter voorbereiding van Referaat (via CMB)
Werkvormen
− bed-side teaching
− voordrachten en discussies
− vaardigheden oefenen op het Skillslab
Toetsvorm
− voordrachten
− vaardigheden oefenen op het Skillslab
33

PERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
G0501 De diagnostiek bij coronair lijden
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : Cardiologie
jaar : 2
docent : S.A.J. van den Broek
aantal deelnemers : 5-6
aantal punten : 3 EC
periode : 23-10-12 t/m 09-11-12
Inhoud
Kennismaking met niet-invasieve onderzoeksmethoden (ergometrie/M1BI-scintigrafie/CT en
EBT/Holter en echografie) en met invasief onderzoek (coronairangiografie). Gerichte bestudering van
de literatuur over de waarde van bovenstaande onderzoekstechnieken en de anamnese van angina
pectoris bij de diagnostiek voor opsporing van myocardischemie.
Algemene doelstellingen
− hoe in beperkte tijd eigen 'state of the art' inzicht te verkrijgen
− hoe de kwaliteit van diagnostisch onderzoek te beoordelen
− inzicht in de kwaliteit van cardiale diagnostiek
Leerinhouden
− opsporen, selecteren van literatuur
− bestudering van diagnostische literatuur
Leermiddelen
− literatuur
Werkvormen
− relevante literatuur opsporen en onderling bespreken
− bijwonen van diagnostische technieken
Toetsvorm
gezamenlijke rapportage
34

G0710 Kinderchirurgie
PERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : Chirurgie, aandachtsgebied Kinderchirurgie
jaar : 2 en 3
docent : stafleden Kinderchirurgie en zaalarts L1VA
aantal deelnemers : 2
aantal punten : 3 EC
periode : 18-09-12 t/m 09-11-12, 2 wkn fulltime i.o.
Inhoud
Introductie in de activiteiten van de Kinderchirurgie als onderdeel van het vakgebied Chirurgie door
het meemaken van alle activiteiten die in twee aaneengesloten werkweken plaats vinden.
Algemene doelstellingen
De student krijgt inzicht in het speciale karakter van het zieke kind en de specifieke eisen die aan de
zorgverleners worden gesteld die met zieke kinderen omgaan. Het inzicht in het werk van de
kinderchirurg is een secundaire doelstelling.
Leerinhoud
− anamnese bij kinderen
− lichamelijk onderzoek bij kinderen: wat moet je doen, wat moet je laten
− herkennen van ziektebeelden
− het beschrijven van een ziektegeschiedenis
− indicatiestelling voor operatie
− voorbereiding van kind en ouder op anesthesie en operatie
− de postoperatieve zorg
− het opstellen van rapportages
− literatuuronderzoek
Leermiddelen
− persoonlijke begeleiding
− Chirurgie bij kinderen, Heurn/Hazebroek/Hoofs 2001,
Verschijningsdatum herdruk augustus 2010
Onze prijs (Geneeskundeboek.nl) 39.50 euro
− Vakliteratuur
Werkvorm
− werkbesprekingen en overleg
− poliklinische consulten
− zaalvisites en bedsite teaching
− bijwonen van operaties
− beschrijven van ziektegeschiedenissen in modelstatus
− schrijven van rapportages
Toetsvorm
− portfolio van één of meer patiënten
− stageverslag
− actieve deelname
35

G1007 Post Coma Activering
PERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : Verpleeghuisgeneeskunde
jaar : 2 en 3
docent : R. Feijen
aantal deelnemers : 1-2
aantal punten : 3 EC
periode : 17-09-12 t/m 09-11-12
Inhoud
Kennismaking met de verpleeghuisgeneeskunde, en dan vooral met een aparte groep patiënten
gelegen in het Zonnehuis te Zuidhorn. Deze groep patiënten verkeert in een zogenoemde vegetatieve
status en waarbij wordt geprobeerd te reactiveren door middel van het Vroege Intensieve
Neurorehabilitatie programma. Men maakt hierbij kennis met de partner of nauw betrokken familielid
en met de artsen en andere professionals die betrokken zijn bij de uitvoering van het programma.
U ziet patiënten in verschillende stadia van het programma en leert ook wat over de ethische aspecten
rondom doorbehandelen of staken van de behandeling als dit weinig zinvol meer wordt geacht.
Algemene doelstelling
Het meer inzicht krijgen in de complexe problematiek van patiënten in vegetatieve status, hoe familie
hiermee omgaat, de vragen die hierbij opkomen en de behandelmogelijkheden. Zijdelings komt ook de
verpleeghuisgeneeskunde aan bod.
Leerdoelen
− Het meer te weten komen over ‘wat na een coma’
− Inzicht krijgen in de verpleeghuisgeneeskunde en haar multidisciplinaire werkwijze
− Inzicht krijgen in ethische aspecten rondom patiënten in vegetatieve status.
Leermiddelen
Meeloopdagen, artikelen, DVD en andere informatie.
Werkvorm:
Meeloopdagen met patiënten, Familiegesprek, MDO gesprek, opdrachten etc.
Toetsvorm:
Door docent beoordeling voldoende/onvoldoende
Stageverslag beoordeeld door docent.
36

PERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
G1402 Multidisciplinaire benadering van diagnostiek en behandeling bij
patiënten met hoor- en spraak/taalproblemen.
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : KNO/Universitair Audiologisch Centrum Groningen
jaar : 2 en 3
docenten : stafleden KNO en UAC
aantal deelnemers : 1-5
aantal punten : 3 EC
periode : 29-10-12 t/m 09-11-12
Inhoud
Naast een algemene introductie KNO/audiologie worden de kernactiviteiten van zowel de KNO als het
UAC belicht. Studenten kijken mee bij algemene spreekuren op de polikliniek KNO, bij audiologische
diagnostiek en bij hoortoestelaanpassingen.
Daarnaast volgt de student een eigen schema waarin de multidisciplinaire zorg rond een specifieke
patiëntengroep verder wordt uitgediept. Daarbij kan een keuze worden gemaakt uit: tinnitus,
cochleaire implantatie, slechthorendheid bij kinderen, spraak/taalproblemen (inclusief schisis),
evenwichtsstoornissen. Afhankelijk van het gekozen verdiepingstraject wordt het keuzeproject verder
gevuld met meekijken/doen bij patiëntcontacten, patiëntbesprekingen, OK.
Gedurende de looptijd van het keuzeproject werkt de student aan een presentatie over de inhoud van
het specifieke verdiepingstraject voor de medestudenten.
Toetsing
Actieve aanwezigheid tijdens de twee weken van het keuzeproject en eindpresentaie
37

G1505 Hypertensie
PERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : Neurowetenschappen, Medische Fysiologie
jaar : 2 en 3
docenten : J.H.J.Muntinga, A. van der Molen
aantal deelnemers : 8-10
aantal punten : 3 EC
periode : 23-10-12 t/m 09-11-12
Inhoud
Aan de hand van een te verstrekken lijst met vragen en discussiepunten wordt relevante leerstof
doorgenomen in werksessies. Methoden van indirecte bloeddrukmeting worden geoefend en factoren
die hierop invloed kunnen hebben worden praktisch onderzocht. Uit een lijst met verschillende
onderwerpen voor nadere bestudering maakt elke student een keuze. De student bestudeert over dit
onderwerp zelfstandig enkele recente wetenschappelijke artikelen, houdt hierover aan het eind van
het project een korte voordracht en doet op grond hiervan voorstellen ter verbetering van de lijst met
vragen en discussiepunten. Tegen deze achtergrond proberen de studenten de voor- en nadelen van
verschillende therapieën te achterhalen.
Algemene doelstellingen
- het verbreden van de theoretische kennis van met name de cardiovasculaire en renale
fysiologie
- het leren ontdekken van verbanden tussen de fysiologie en het klinisch handelen
- indirecte bloeddrukmetingen juist leren uitvoeren en uitkomsten juist leren interpreteren
- het verkrijgen van inzicht in de pathogenese van primaire en verschillende vormen van
secundaire hypertensie
- het verkrijgen van inzicht in de meest gangbare therapieën voor hypertensie
Leerinhouden
- regulatiemechanismen die de arteriële bloeddruk betreffen
- methoden van directe en indirecte arteriële bloeddrukmeting
- etiologie, diagnostiek en therapie van hypertensie
- het onderscheid tussen primaire en secundaire hypertensie
- richtlijnen aangaande bloeddrukmeting en cardiovasculair risicomanagement
- pathofysiologische grondslagen van verschillende vormen van hypertensie
- richtlijnen medicamenteuze behandeling op geleide van ernst van de hypertensie
Leermiddelen
- een syllabus met een lijst van vragen en discussiepunten
- een lijst van zelfstandig te bestuderen onderwerpen
- verschillende soorten bloeddrukmeters en andere onderzoeksapparatuur
- leerboeken en wetenschappelijk artikelen
Werkvormen
- werkbesprekingen
- zelfstandig de bloeddruk meten (op verschillende manieren en onder verschillende
omstandigheden)
- zelfstudie (van leerboeken en wetenschappelijke literatuur)
- houden van een voordracht
- schrijven van een abstract
Toetsvorm
De inbreng tijdens de werksessies en de kwaliteit van de powerpointpresentatie en het abstract over
het gekozen onderwerp.
38

PERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
G2901 Medische geschiedenis: de specialismen in het UMCG 1960-2010
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : Medische geschiedenis
jaar : 2 en 3
docent : M.J. van Lieburg
aantal deelnemers : 5-25
aantal punten : 3 EC
periode : volgens afspraak
Inhoud
In 2014 bestaat de Universiteit Groningen 400 jaar. Reden om ook de geschiedenis van de medische
faculteit uitvoerig te beschrijven. Voor de oudere geschiedenis is het onderzoek in archieven voor
medische studenten lastig, maar voor de meer recente periode sluit het schrijven van een overzicht
van de ontwikkeling van een specialisme prima aan op de medische opleiding.
Samen met de medewerkers die aan de publicatie voor 2014 werken zullen de studenten in dit
keuzeproject proberen een onderdeel van het UMCG te beschrijven voor de periode 1960-2010: een
halve eeuw ontwikkeling van medische inzichten en mogelijkheden, van veranderingen in de
verpleegkundige en technische voorzieningen, van het onderzoek dat op de desbetreffende afdeling is
uitgevoerd en van de successen en teleurstellingen die daarbij werden geboekt. De historische
bronnen worden per afdeling of specialisme ter beschikking gesteld; voor de meer recente informatie
moet de studenten op onderzoek uit bij de afdeling zelf en in de medische literatuur. Tweemaal per
week is er een bijeenkomst van alle deelnemende studenten; het verdere onderzoek gebeurt in 1-op-1
contacten met de schrijvers van het gedenkboek. Aanvullende gegevens kunnen de studenten onder
meer zoeken in de Groninger Archieven en in het Universiteitsmuseum van Groningen.
Het keuzeproject wordt afgesloten met een werkstuk en een presentatie.
Algemene doelstellingen
De student:
verwerft overzicht en inzicht van de recente ontwikkeling van het medisch denken en handelen;
leert historisch te denken en daarvoor de geschikte teksten te lezen en te beoordelen
Leerinhouden
De ontwikkeling van de geneeskunde in de jaren 1960-2010
De ontwikkeling van het UMCG als wetenschappelijke instelling in de gekozen periode
De plaats, rol en betekenis van één der specialismen die in het UMCG aanwezig zijn
Werkvormen
werkcolleges
Toetsvorm
deelname aan de plenaire werkcolleges
verslag van het verrichte onderzoek en de presentatie daarvan
39

PERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
G2914 Complementaire en Alternatieve Geneeswijzen
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : Overigen
jaar : 2 en 3
docenten : J.C.H. Jansen (coördinator), H.H. Andringa, J.E. van der Bij,
M.B. van Hogezand, A. Keesman, N. Nijboer-van de Graaf.
aantal deelnemers : 6-8
aantal punten : 3 EC
periode : 23-10-2012 t/m 9-11-2012
Inhoud
U maakt kennis met vijf alternatieve geneeswijzen aan de hand van drie thema’s:
− integratie van reguliere geneeskunde en alternatieve geneeswijzen
− het helingsproces en de rol van het patiëntencontact
− effectiviteit
Inleidingen over de theorie en praktijk van vijf alternatieve methodes, (acupunctuur, homeopathie,
natuurgeneeswijze, neuraal therapie, orthomanuele geneeskunde) bereiden u voor op het bijwonen
van het spreekuur van met deze methoden werkende artsen. Tevens komen enkele algemene
onderwerpen aan de orde: Wetenschappelijke aspecten en evidence based medicine, het placebo
ofwel contextueel effect, psycho-somatische geneeskunde en.‘Integrative Medicine’. Enkele
onderdelen komen op interactieve wijze aan de orde.
Tijdens de praktijkstages helpen observatieopdrachten, nabesprekingen en een stageverslag bij het
terugkoppelen van de stof van het theoretische deel. In dit stageverslag en met een werkstuk over een
onderwerp naar keuze reflecteert u tevens over uw ervaringen en kijkt u terug naar de betekenis van
dit keuzeproject persoonlijke profilering voor uw beroepsmotivatie en beroepskeuze.
De meeste deelnemers aan voorgaande edities van dit programma wilden een basis hebben om hun
patiënt op geïnformeerde wijze te kunnen adviseren inzake complementaire geneeswijze. Met dit
keuzeproject krijgt u de instrumenten in handen waarmee u zich een oordeel kunt vormen over de
besproken complementaire en alternatieve geneeswijzen en wat zij voor de patiënt kunnen
betekenen.
Doelstellingen
− kennismaking met de denkwijze en praktijk van complementaire en alternatieve geneeswijzen
− een indruk krijgen van de mogelijkheden van vijf alternatieve geneeswijzen. Er zijn praktijkstages in
acupunctuur, homeopathie, manuele geneeskunde, natuurgeneeswijze en neuraal therapie
− leren kennen van de mogelijkheden om als regulier arts kennis van alternatieve geneeswijzen in het
eigen medisch handelen te integreren
− meer zicht krijgen op de plaats die alternatieve geneeswijzen kunnen hebben in uw beroepsmotivatie
en beroepskeuze
Werkvormen
− college en interactief onderwijs (bv. startvragen met uitwerking)
− spreekuur bijwonen van alternatief werkende artsen + kort verslag hiervan
− rondetafelbespreking met docenten n.a.v. casuïstiek
− eindbespreking en evaluatie aan de hand van stageverslagen en werkstuk
− literatuur
− werkstuk over een onderwerp naar keuze met individuele begeleiding
Toetsvorm
− ingeleverde stageverslagen en werkstuk
− aanwezigheid en deelname aan korte evaluatie van dit KPP
40

PERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2
G3201 Verkenning Intensive Care
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : Intensive Care Volwassenen
jaar : 2 en 3
docenten : L.M. Dijkema
aantal deelnemers : 6-8
aantal punten : 3 EC
periode : 23-10-12 t/m 09-11-12
Inhoud
Na een introductie op de eerste dag zal men dagelijks van 08:00 tot 15:00 uur of van 16:00 tot 23:30
uur meelopen met een intensivist, arts-assistent of fellow in opleiding tot intensivist op de intensive
care. Iedere dag zal de nadruk gelegd worden op een deelaspect van de intensive care.
Van 15:00-16.00 uur is er een bespreking van de ervaringen van die dag; en bespreking van
aandachtspunten voor de volgende dag.
Door iedere student wordt in de tweede week een referaat gehouden over een onderwerp uit het
vakgebied van de intensive care.
Algemene doelstellingen
Kennis maken met het bewaken en beoordelen van de vitale functies van de patiënt op de IC en het
toepassen van kennis van de (patho)fysiologie en farmacologie voor het optimaal behandelen van een
ernstig zieke patiënt door de intensivist als medisch specialist
Leerinhouden
− werken op de intensive care
− infectie-preventie
− meting vitale functies
− handhaven en corrigeren homeostase
− beademing
− sepsis
Leermiddelen
− mondelinge instructie (bed-side teaching)
− leerboeken en artikelen die beschikbaar worden gesteld of opgezocht moeten worden.
Werkvormen
− bed-side teaching
− voordrachten en discussies
Toetsvorm
− actieve participatie
− voordrachten
41

BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
4 BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN PERSOONLIJKE PROFILERING
GI 0204 Klinisch wetenschappelijke stage Levertransplantatie
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : Anesthesiologie, Chirurgie
jaar : 2 en 3
docent : stafgroep levertransplantatie
aantal punten : 3 EC
contactperson : Mw. M.T.W. Carpay
e-mail : m.t.w.carpay@anest.umcg.nl
telefoon : 3613633
Inhoud
Verdieping in verschillende onderdelen van de interdisciplinaire benadering van patiënten voor
levertransplantatie en/of deelname aan wetenschappelijk onderzoek op het gebied van
levertransplantatie. De werkzaamheden kunnen variëren van het meelopen met de consulent op de
afdeling tot een meer actieve inzet op de OK of het actief meewerken bij onderzoeksprojecten.
Voorwaarde voor deelname aan dit project is het deel uitmaken van het levertransplantatieteam
(leverteamstudent).
Algemene doelstelling
Verkrijgen van inzicht in de diagnostische en therapeutische mogelijkheden bij patiënten die in
aanmerking komen voor een levertransplantatie.
Leerinhouden
− oorzaken en gevolgen van leverfalen
− uitwerken van een onderzoeksvraag
− gang van zaken bij multidisciplinaire evaluatie
− inzicht in behandelmogelijkheden van patiënten met leverfalen
− kunnen inschatten van gevolgen van deze behandeling
Leermiddelen
− mondelinge instructies
− script en protocollen
− colleges
− vakliteratuur
− PC/internet
Werkvormen
− meelopen op zaal, OK en/of lab
− bijwonen van interdisciplinaire bijeenkomsten c.q. patiëntenoverleg
− deelname aan refereeravonden
− literatuurstudie
− uitvoeren eigen leeropdracht
Toetsvorm
Verslag c.q. leeropdracht
42

BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
GI 0205 Meerijden op de ambulance
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : anesthesiologie
jaar : 2 en 3
begeleider : team ambulance zorg groningen
aantal punten : 3 EC
contactpersoon : G. van Renen
e-mail : gert.vanrenen@rav-groningen.nl
telefoon : 0622719572
Inhoud
Dit keuzeproject zal bestaan uit 2 weken , waarvan 5 dagen meerijden op de ambulance.
De tijden waarop stage op de ambulance gelopen wordt zijn variabel.
Doel is inzicht krijgen in eerste hulp problematiek, indicatiestelling tot al of niet ( spoed ) vervoer naar
het ziekenhuis, protocollaire hulpverlening , resuscitatie (on) mogelijkheden.
Het keuzeproject wordt begonnen met een voorbespreking , voorafgaande aan de “uitrukperiode”en
besloten met een nabespreking. Er wordt een reflectieverslag geschreven warin m.b.v 5 casussen de
verworven kennis getoond word.
De stage wordt gelopen bij de Stichting Ambulance Zorg Groningen.
Locatie Kastanjelaan 2 of de Sontweg 10 te Groningen.
De student krijgt vanuit de ambulance organisatie een stage overeenkomst, deze dient teruggestuurd
te worden naar :
Stichting Ambulance Zorg Groningen
t.a.v. Personeel en Organisatie
Kastanjelaan 2
9741CP Groningen.
Kleding wordt door de organisatie verzorgd, wel dient de cursist stevige ( lees veilige ) schoenen te
dragen.
Leerinhouden
− lnzicht krijgen in eerste hulp problematiek, indicatiestelling tot al of niet ( spoed ) vervoer naar het
ziekenhuis, protocollaire hulpverlening en resuscitatie (on) mogelijkheden
− Inzicht krijgen in de methodiek van het stellen van een werkdiagnose
− Inzicht krijgen in de behandel (on)mogelijkheden binnen de ambulancezorg
− Inzicht krijgen in de inventaris van een ambulance en hoe de ambulance zorg georganiseerd is
− Inzicht krijgen in de samenwerking met andere disciplines en t.a.v. de overdracht van een
patiënt/slachtoffer.
Leermiddelen
− Directe begeleiding door ambulanceverpleegkundige en ambulancechauffeur
− Inventaris ambulance
− Protocollenboek ambulancezorg
− Handelingsschema ambulancezorg
− Skillslab
− Computerfacilitijten CMB
Werkvormen
− Bed-side teaching
− Voorbehouden handelingen waarvoor men bevoegd / bekwaam is onder supervisie uitvoeren.
− Zelfstudie
− Schrijven reflectieverslag
43

BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
Toetsvorm
− Beoordeling op aanwezigheid
− Reflexieverslag, waarin tot uiting komt dat de leerinhouden behaald zijn.
− Verslag dient door de stagebegeleider geaccordeerd te worden.
44

BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
GI 0702 C-seal trial – Abdominale chirurgie
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : C-seal trial - Abdominale chirurgie
jaar : 2 en 3
begeleider : K. Havenga en I.S.Bakker
aantal punten : 3 EC
contactpersoon : Ilsalien Bakker
e-mail : i.s.bakker@umcg.nl
telefoon : 050-3611505
Inhoud
In colorectale chirurgie is naadlekkage een gevreesde complicatie. De C-seal is een sheath,
ontwikkeld om het optreden van naadlekkage na het aanleggen van een darmanastomose, te
voorkomen. In de C-seal trial onderzoeken we het effect van deze sheath. In een multicenter klinisch
onderzoek opgezet vanuit het UMCG, worden 616 patiënten geïncludeerd, waarbij de helft behandeld
zal worden volgens een standaard operatie en de andere helft zal de C-seal krijgen. Tijdens deze
operaties zal een student van het C-seal studententeam op de OK aanwezig zijn.
Algemene doelstellingen
Kennismaken met de werkwijze van een multicenter gerandomiseerde klinische trial en het leven op
de OK ervaren.
Omvang
2 dagen training, 1 dag zelfstudie, 4 procedures, verslag schrijven (tezamen 84 uur)
Leerinhouden
Studenten worden in het skillslab getraind zodat ze goed voorbereid de C-seal procedure kunnen
begeleiden op de OK. De studenten van het C-seal studententeam hebben ongeveer 1x in de 2
weken een (doordeweekse) dag dienst. Tijdens deze dienst zijn ze aanwezig bij operaties en
begeleiden ze de operateur zo nodig met de C-seal procedure. Tijdens de operatie voeren ze
verschillende taken uit, weefsel verzamelen, vragenlijst afnemen en eventueel kan er in overleg
geassisteerd worden. Na afloop moeten er gegevens ingevuld worden over de patiënt en de ingreep.
Op de dag van dienst krijgt de student beschikking over een auto om naar de verschillende centra te
rijden. Een rijbewijs is dus noodzakelijk.
Leermiddelen
− Begeleiding door en nauwe samenwerking met onderzoeksteam, chirurgen en OK-assistenten
− Training en zelfstudie
− Samenwerken in een studententeam
− Ondervinden hoe een mulitcenter gerandomiseerde klinische trial werkt
− Ervaring opdoen met het leven op de OK
Werkvormen
− Voorbereidende zelfstudie: Studieprotocol bestuderen. Inlezen over naadlekkages en colorectale
chirurgie
− Training (uitleg over de C-seal trial, OK-was instructie, steriliteit op OK, achtergrond informatie over
de C-seal, uitleg over het aanbrengen van de C-seal)
− Aanwezigheid op OK en begeleiding van de operateur tijdens de C-seal procedure
− Op de OK weefsel verzamelen voor translationeel onderzoek
− Tijdens de procedure gegevens invullen in het Case Record Form
Toetsvorm
− Volgen training
− Beoordeling op aanwezigheid en inzet
− 4 C-seal procedures bijwonen
− Debriefing na C-seal procedures
− Volledigheid invullen Case Record Form’s
45

BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
− Verslag over ervaringen C-seal team / bijdrage studentencolumn in de nieuwsbrief of op de website
Extra
Indien de student naar tevredenheid deel uitgemaakt heeft van het studententeam tijdens het
keuzeproject, is de student welkom te blijven participeren in het team en tegen een vergoeding
procedures bij te wonen.
46

BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
GI 0801 Dermatologie: contactallergie, arbeidsdermatosen, eczemateuze
aandoeningen
disciplinegroep/laboratorium : Dermatologie
jaar : 2 en 3
docent : P.J. Coenraads
aantal punten : 3 EC
contactpersoon : P.J. Coenraads
e-mail : p.j.coenraads@derm.umcg.nl
telefoon : 3612520
Inhoud
Een van de grootste groepen patiënten binnen de dermatologie heeft een eczemateuze
huidaandoening. Soms is dit het gevolg van een contact allergie voor een of meerdere stoffen die in
het dagelijkse leven of bij het werk op de huid komen. In toenemende mate worden contact allergieen
waargenomen voor componenten van haarverf, conserveermiddelen en geurstoffen. Binnen het
functiecentrum contact-allergie en de polikliniek arbeidsdermatosen krijgen patiënten huidtests met
diverse allergenen, en wordt patiëntgebonden onderzoek gedaan met bovengenoemde groepen
chemicaliën.
Daarnaast lopen er evaluaties van behandel strategiëen van kinderen met constitutioneel (“atopisch”)
eczeem.
Leerinhouden
− Inzicht in mechanismen van cutane allergische reacties.
− Kennis van de diverse klinische test mogelijkheden.
− Kennis van de interacties tussen huid en omgevingsfactoren. Eventueel werkplekbezoek.
− Kennis van de blootstelling aan een aantal veel voorkomende allergenen.
− Kennis van het ziektebeeld eczeem.
Leermiddelen.
− Boekhoofdstukken, powerpoint presentatie, artikelen uit wetenschappelijke tijdschriften.
− Patiëntgebonden praktijkervaring op patch-test functieafdeling.
− Casuïstiekbespreking met arts-assistent.
− Database van registratie van allergische reacties, en database van lopende onderzoeksprojecten
(o.a. de Europese EDEN-Fragrance allergy study).
Toetsvorm
− Voordracht binnen de subafdeling.
− Wetenschappelijk verslag c.q. literatuuronderzoek.
− Eindgesprek.
47

BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
GI 0901 Onderzoek naar de preventie van problemen in de motorische en
psychosociale ontwikkeling van kinderen en adolescenten
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : Gezondheidswetenschappen / sociale geneeskunde
jaar : 2 en 3
docent : A.F. de Winter
aantal punten : 3 EC
contactpersoon : A.F. de Winter
e-mail : a.f.de.winter@med.umcg.nl
telefoon: : 3632860
Inhoud
De student neemt deel aan wetenschappelijk onderzoek over gedrag- en emotionele problematiek bij
kinderen. Doel van het onderzoek is het opsporen van kinderen met een verhoogd risico en de
evaluatie van behandeling en preventieve interventie. De student kan meewerken aan lopend
onderzoek of zelfstandig een onderzoekvraag uitwerken. Daarnaast is er gelegenheid om een aantal
dagen mee te lopen in een preventieve praktijk; bij voorkeur passend bij het onderwerp van
onderzoek.
Toetsvorm
Schriftelijk verslag.
48

BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
GI 1005 Spoedeisende huisartsgeneeskunde buiten kantooruren
afdeling : Huisartsgeneeskunde
jaar : 2 en 3
docenten : (huisarts)docenten centrale doktersdiensten
coördinator : M.P.A. Andriessen
aantal punten : 3 EC
contactpersoon : M. van Bijssum
e-mail : m.m.van.bijssum-de.groot@med.umcg.nl
telefoon : 3632962
Inhoud
De laatste 10 jaar wordt huisartsgeneeskundige zorg buiten kantooruren in Nederland vrijwel overal
vanuit een huisartsenpost verzorgd. De huisarts doet minder vaak dienst dan voorheen, maar wel voor
veel meer patiënten. Een doktersassistente doet nu de eerste beoordeling en zij bepaalt of ze zelf
advies geeft, of ze de patiënt naar de post laat komen dan wel de huisarts een visite laat doen. Deze
nieuwe manier van werken heeft consequenties voor patiënten, huisartsen en assistentes. Tijdens dit
keuzeproject persoonlijke profileringkomen achtergronden en functioneren van de doktersdiensten
aan de orde. En het leukste is natuurlijk dat u diensten meeloopt en een veelheid aan patiënten te
zien krijgt; van kinderen met koorts via sporttrauma’s tot hartinfarcten.
Het keuzeproject vindt plaats in het laatste trimester van het studiejaar, in de maanden april, mei en
juni. Het project is als volgt georganiseerd: u krijgt onderwijs middels voordrachten en workshops.
Tevens dient u groepsgewijs een onderwerp uit te werken en te presenteren. Dit is zo gepland dat het
niet samenvalt met verplichte onderdelen van uw onderwijs.
Daarnaast loopt u vijf diensten mee met een huisarts op een dokterspost in de provincie Groningen,
Drenthe, Overijssel of Friesland; zowel visites als consultdiensten. Deze diensten vinden ’s avonds en
in het weekend plaats en kunt u zelf indelen. Het project wordt afgesloten met een door u te schrijven
verslag. Alle onderdelen zijn verplicht om uw punten te verkrijgen. De reiskosten naar de verschillende
posten worden niet vergoed.
Algemene doelstellingen
De student krijgt inzicht in het functioneren van de doktersdiensten en krijgt een indruk van de
veelheid aan problemen waar de huisarts mee te maken krijgt buiten kantooruren.
Leermiddelen
Reader (wordt toegezonden).
Werkvormen
− introductie op de thema’s door diverse sprekers.
− uitvoeren en presenteren van leeropdrachten
− meelopen op de centrale doktersdienst
− verslaglegging
Toetsvorm
Aanwezigheid op onderwijsdagen en bij vijf diensten, uitvoering leeropdrachten en beoordeling
verslag.
49

BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
GI 1101 Kennismaking met Palliatieve Geneeskunde
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : Interne Geneeskunde
jaar : 2 en 3
docenten : A.K.L. Reyners e.a.
aantal punten : 3 EC
contactpersoon : A.K.L. Reyners
e-mail : a.k.l.reyners@int.umcg.nl
telefoon : 3611543
Inhoud
Als de patiënt geen uitzicht meer heeft op een curatieve behandeling, betekent dit niet dat de patiënt
‘uitbehandeld’ is. De patiënt is in deze fase van zijn leven uiterst kwetsbaar in zijn lichamelijk en
psychisch-sociaal lijden. Het levenseinde confronteert de patiënt met de inhoud en de zin van zijn
leven. Een aanvaardbare kwaliteit van leven vraagt om een multidisciplinaire aanpak van de
problemen van de patiënt en zijn naasten.
Daarnaast is verdieping in de recente bevindingen en inzichten van het onderzoek over palliatieve
behandeling en zorg van eminent belang voor toepassingen bij de begeleiding van de patiënt en zijn
naasten.
Algemene doelstellingen
Kennismaken met het multidisciplinaire karakter van de behandeling en de zorg van de patiënt aan
het eind van zijn leven.
Kennismaken met het klinisch wetenschappelijk onderzoek in de palliatieve geneeskunde.
Leerinhouden
Meeloopstages: Palliatief zorgoverleg, Pijncentrum, Polikliniek medische oncologie, Psychomotorische
Therapie, Polikliniek radiologie, het Gasthuis en met de palliatief consulente.
Leermiddelen/Werkvormen
Literatuur over pijnbestrijding bij kanker, psychomotorische therapie, radiotherapie en het hospice.
N.a.v. literatuur in groepjes opdrachten maken en presenteren ervan.
Toetsvorm
Verslag van de Meeloopstages en de Literatuur, met eigen reflectie erop.
50

GI 1104 Spoedeisende Hulp
BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : Centrale Spoed Opvang
jaar : 2 en 3
begeleider : J.C. ter Maaten
aantal punten : 3 EC
contactpersoon : I.A. Meppelder
e-mail : i.a.meppelder@cso.umcg.nl
telefoon : 050-3619274
Inhoud
Gedurende 2 weken worden diensten in overleg (dag, avond, nacht- en weekenddienst) meegelopen
met de verschillende medewerkers van de Spoedeisende Hulp. In de eerste week ligt de nadruk op
observatie en het verdiepen in veel voorkomende ziektebeelden. In de tweede week kan de student
zelf in beperkte mate betrokken worden bij anamnese, lichamelijk onderzoek en behandeling. Dan zal
ook een patiënt vanaf binnenkomst tot en met het ontslag of opname op een verpleegafdeling worden
gevolgd.
Algemene doelstellingen
Kennismaken met de Spoedeisende hulp
Leerinhouden
Inzicht krijgen in de triage van patiënten met medische spoedsituaties (medisch handelen)
Eventueel onder begeleiding ervaring opdoen met het uitvoeren van enkele eenvoudige vaardigheden
(medisch handelen)
Leren omgaan met verschillende typen patiënten (communicatie).
Leren begeleiden en geruststellen van patiënten (communicatie)
Inzicht krijgen in de samenwerking op de spoedeisende hulp (samenwerking)
Kennis opdoen met betrekking tot veel voorkomende ziektepresentaties (kennis en wetenschap).
Inzicht krijgen in de gang van zaken op de spoedeisende hulp (organisatie)
Leren omgaan met onverwachte en stressvolle situaties (professionaliteit).
Leermiddelen
Begeleiding door een SEH-arts, arts-assistenten, co-assistenten of verpleegkundigen.
Werkvormen
Bed-side teaching.
Anamneses en andere gesprekken met patiënten volgen/zelf voeren.
Medisch traject (één patiënt) volgen vanaf binnenkomst tot opname op afdeling of ontslag.
Toetsvorm
Beoordeling op aanwezigheid.
Verslag van traject van één patiënt plus een reflectieverslag van de stage.
Verslagbespreking met de begeleider
51

BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
GI 1202 Koolhydraatmetabolisme bij metabole ziekten
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : Voeding en Metabolisme
jaar : 2 en 3
docent : Priebe, Smit, Vonk
aantal punten : 3 ECTS
contactpersoon : R.J. Vonk
e-mail : r.j.vonk@med.rug.nl
telefoon : 363 2676/363 2675
Inhoud
Bij het ontstaan van obesitas en het daaraan gerelateerde diabetes mellitus type 2 spelen
zogenaamde lifestyle factoren een belangrijke rol. Aangaande voedingsfactoren staan vetten en
koolhydraten in de belangstelling. Zetmeel is het meest prominente component van onze voeding;
onderscheid wordt gemaakt tussen het langzame en het snel verteerbare zetmeel. Langzaam
verteerbare koolhydraten worden klinisch toegepast bij de behandeling van bepaalde
stofwisselingsziekten. In het onderzoek zullen deze toepassingen verder worden geanalyseerd.
Algemene doelstellingen
De student kan:
− verschillende stappen in het koolhydraatmetabolisme beschrijven
− zelf een wetenschappelijk experiment plannen
Leerinhouden
− verschillende aspecten van het koolhydraatmetabolisme
− diverse metabole ziekten
− analyseren van testresultaten
− plannen van onderzoek
Leermiddelen
− bestaande scripties over koolhydraatmetabolisme
− wetenschappelijke artikelen
− website www.eurostarch.org
Werkvormen
− uitvoeren eigen onderzoek
− discussie resultaten
− literatuurstudie
Toetsvorm
onderzoeksrapportage
52

BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
GI 1504 Practicumbegeleiding Fysiologie
afdeling/laboratorium : Neurowetenschappen, Medische Fysiologie
jaar : 2 en 3
docenten : A. van der Molen, J.H.J. Muntinga
aantal punten : 3 EC
contactpersoon : A. van der Molen
e-mail : a.van.der.molen@med.umcg.nl
telefoon : 3632783
Inhoud
Vanuit de Medische Fysiologie worden verschillende practica gegeven voor studenten Geneeskunde,
Bewegingswetenschappen, Farmacie, Levenswetenschappen, Tandheelkunde, etc. Het betreft hier
practica aangaande het hart, de circulatie, de ventilatie en inspanning.
Algemene doelstellingen
− verbreding van de theoretische kennis van de Fysiologie
− het leren ontdekken van verbanden tussen de fysiologie en het klinisch fysisch onderzoek
− het leren overbrengen van praktische vaardigheden
− het opdoen van algemene didactische ervaring.
Leerinhouden
Spirometrie, inspanningsonderzoek, metingen aan hart en circulatie en interpretatie van de gevonden
resultaten.
Leermiddelen
− Practicumhandleiding
− Literatuur
− Onderzoeksapparatuur
− Diagnostische apparatuur
− PC.
Werkvormen
Literatuur- en zelfstudie. Het begeleiden van groepen studenten. Het houden van een
theoretisch/praktisch verhaal betreffende het aan de orde zijnde practicum. Tevens is de
studentbegeleider vraagbaak tijdens het verloop van het practicum en dient hij/zij de practicant te
helpen bij problemen met de uitwerking van de opdrachten dan wel de verzamelde gegevens.
Toetsvorm
De studentbegeleider(ster) wordt beoordeeld door de practicumleiding op zijn/haar houding, kennis en
inzet ten aanzien van de practica.
53

BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
GI 2401 Moleculaire Epigenetica
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : Medische Biologie en Pathologie
jaar : 2 en 3
docent : M.G. Rots
aanmelden : m.g.rots@umcg.nl
aantal deelnemers : 1-4
aantal punten : 3 EC
periode : twee weken fulltime in overleg
Inhoud
Introductie in genexpressie regulatie met een nadruk op epigenetische parameters (DNA methylatie, histon
modificaties) en verstoringen hierin (epi-mutaties) welke geassocieerd zijn met een brede verscheidenheid
aan ziektebeelden.
Achtergrond
Vele ziektebeelden zijn geassocieerd met verstoorde genexpressie-regulatie. Epigenetica, de studie waarbij
gekeken wordt naar overerfbare –maar omkeerbare- veranderingen in genfunctie zonder dat veranderingen
in de DNA sequentie optreden, heeft interessante parameters opgeleverd die betrokken zijn bij de
verstoorde genexpressie-profielen. In tegenstelling tot genetische mutaties, zijn epigenetische mutaties
potentieel omkeerbaar en leveren potentiele therapeutische targets. In deze module wordt inzicht verkregen
in verschillende epigenetische genexpressiecontrole mechanismen en in de rol van epigenetica in
biomedisch onderzoek en in diagnose-mogelijkheden. De student leert bediscussiëren hoe deze kennis zal
bijdragen aan nieuwe benaderingen in het ontwikkelen van therapeutische interventies.
Algemene doelstellingen
De student krijgt inzicht in het uitvoeren van medisch wetenschappelijk laboratorium onderzoek en oefent
academische vaardigheden
Leerinhoud
− celkweek
− bacterie groei
− DNA/RNA isolatie
− virus infectie
− FACS
− DNA/RNA isolatie
− chromatine immunoprecipitatie
− qRT-PCR
− literatuuronderzoek
Leermiddelen
− persoonlijke begeleiding
− wetenschappelijke artikelen
Werkvorm
− werkbesprekingen en overleg
− schrijven van rapportages
− opzetten van wetenschappelijk experiment
− bijwonen van labwerkzaamheden
Toetsvorm
− mondelinge presentatie
− schriftelijk stageverslag
− actieve deelname
Meer informatie: www.rug.nl/umcg/epigeneticediting
54

BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
GI 2402 Vetten, ontsteking en type 2 diabetes
Disciplinegroep/afdeling/laboratorium : PMB/MB/Moleculaire Genetica
Jaar : 2 en 3
Docent : Hofker, Schreurs, Koonen
Aantal punten : 3 EC
Contactpersoon : D.P.Y. Koonen
E-mail : d.p.y.koonen@umcg.nl
Telefoon : 3619057/3635777
Inhoud
Type 2 diabetes is een van de meest voorkomende chronische ziektes in Nederland. In 2025 zullen er
meer dan 1 miljoen Nederlanders aan deze chronische ziekte lijden. Dit komt mede door een groeiend
aantal mensen met overgewicht en de sterke vergrijzing van onze samenleving. Dankzij
wetenschappelijk onderzoek weten we dat overgewicht en type 2 diabetes vergezeld gaan met
chronische ontsteking. Men denkt dat er een sterk verband is tussen deze chronische ontsteking en
het ontstaan van type 2 diabetes. Momenteel wordt gedacht dat deze ontsteking vooral in het
vetweefsel begint en zich daarbij voortzet in andere belangrijke organen, zoals de lever. Het overmatig
eten van vetrijk voedsel wordt in verband gebracht met het optreden van deze chronische ontsteking.
In het lab ‘Moleculaire Genetica’ wordt onderzoek gedaan naar de mechanismen die betrokken zijn bij
de opname van vetten uit het bloed en het begin van de ontstekingsreactie in het vetweefsel en de
lever. Daarnaast bestuderen wij factoren die betrokken zijn bij de regulatie van ontsteking en
insulinegevoeligheid. Hierbij maken we gebruik van dieetproeven en geavanceerde muismodellen. Dit
onderzoek zal kennis genereren op basis waarvan nieuwe therapieën ontwikkeld kunnen worden ter
vermindering van de ontstekingsreactie en verbetering van de levenskwaliteit van patiënten met type 2
diabetes.
Algemene doelstellingen
De student kan:
− verschillende aspecten van Type 2 Diabetes beschrijven
− het gebruik van dieetproeven en muismodellen bij Type 2 Diabetes onderzoek beschrijven
− uitleg geven over het gebruik van diverse moleculaire en biochemische technieken binnen
wetenschappelijk onderzoek
− zelf een wetenschappelijk experiment plannen
Leerinhouden
− verschillende aspecten van type 2 diabetes (genetica, metabolisme, inflammatie, cel crosstalk)
− uitvoeren van onderzoek en analyseren van testresultaten
− plannen van onderzoek
Leermiddelen
− wetenschappelijke artikelen
Werkvormen
− uitvoeren eigen onderzoek
− discussie resultaten
− college, werkcollege, casus bespreking
− literatuurstudie
Toetsvorm
− onderzoeksrapportage
55

BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
GI 2604 Revalidatie na laryngectomie; welke nieuwe technische oplossingen
kunnen we de patiënten bieden?
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : Biomedical Engineering
jaar : 2 en 3
begeleider : G.J. Verkerke
aantal punten : 3 EC
contactpersoon : G.J. Verkerke
e-mail : g.j.verkerke@med.umcg.nl
telefoon : 363 3126
NB: Dit project wordt uitgevoerd samen met studenten
Biomedische Technologie, bij voorkeur in de periode van 21 april
tot 1 juli.
Inhoud
Vanwege keelkanker in een vergevorderd stadium is het soms
noodzakelijk het strottenhoofd in zijn geheel te verwijderen; een
zogenaamde totale laryngectomie. Om stemvorming weer mogelijk te
maken. zijn er voor de gelaryngectomeerde patiënt een aantal
hulpmiddelen en technieken beschikbaar, waaronder een shunt-ventiel
in de wand tussen de trachea en oesophagus (fig.). Dit shuntventiel
zorgt voor een nieuwe luchtwegverbinding tussen de longen en
mondholten, terwijl de klep voorkomt dat eten en drinken de longen in
kan stromen. Lucht vanuit de longen kan zacht weefsel in de overgang
van slokdarm naar keel (PE segment) in trilling brengen. Alhoewel
stemvorming weer mogelijk is, ervaart de patiënt deze vorm van
revalidatie als verre van ideaal:
− De aanwezigheid van het stoma is psychisch en praktisch een groot nadeel.
− De neus functioneert niet meer. Ruiken is niet mogelijk en het eten smaakt ook niet meer.
− De stemkwaliteit is vaak matig. De stemfrequentie is in de meeste gevallen erg laag, wat speciaal
voor vrouwen erg lastig is.
Opdracht: Vind een oplossing voor één van deze problemen.
Algemene doelstellingen
Samenwerking met andere disciplines (biomedisch technologen)
Een systematische manier toepassen om een medisch probleem op te lossen.
Leerinhouden
Anatomie en fysiologie van het halsgebied van gelaryngectomeerden.
Systematische manier om problemen op te lossen.
Teamwork (met name met een andere discipline).
Projectmatig werken.
Implantaat-technologie
Werkvormen
Opdracht uitwerken in een groep van 3 studenten, een medische en twee biomedische technologiestudenten.
Toetsvorm
Rapport van de opdracht en mondelinge presentatie
56
Fig: Situatie na laryngec-tomie en
revalidatie met een shuntventiel.

GI 2702 Radiologie
BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : Radiologie
jaar : 2 en 3
docent : stafleden, fellows en arts-assistenten in opleiding
aantal punten : 3 EC
contactpersoon : W.Y. Deurholt
e-mail : w.y.deurholt@rad.umcg.nl
telefoon : 050-3614750
Inhoud
Introductie in de afdeling Radiologie, die de patiëntenzorg heeft georganiseerd in drie teams met elk
een eigen aandachtsgebied: de oncologische diagnostiek en kinderradiologie, de diagnostiek van
thorax, hart en vaten en de diagnostiek van afwijkingen in het hoofd-halsgebied.
Algemene doelstellingen
− kennismaken met deze 3 teams of een selectie hieruit.
− kennismaken met patiënt gerichte diagnostiek en de zorgpaden.
Leerinhoud
− radiologische en team-specifieke vaardigheden opdoen
− radiologische en team-specifieke kennis opdoen
− literatuuronderzoek
Leermiddelen
− persoonlijke begeleiding
− bijwonen van radiologische- klinische besprekingen
− vakliteratuur aanwezig op de afdeling
Werkvorm
− bijwonen supervisie van arts-assistenten in opleiding
− bijwonen van diverse onderzoeken
− bijwonen van het heilig uur
Toetsvorm
− actieve deelname
− uitwerken van een patiënten casus
57

BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
GI 2703 Stralingshygiëne Deskundigheidsniveau 5AB
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : Stralingsbeschermingseenheid (SBE)
/ Arbo- en Milieudienst RUG
jaar : 2 en 3
coördinatoren : H.F. Boersma, E.J. Bunskoeke
aantal punten : 3 EC
contactpersoon : H.F. Boersma
e-mail : h.f.boersma@rug.nl
telefoon : 050-3636124
Inhoud
Stralingshygiëne is het vakgebied dat zich bezig houdt met de veiligheids- en gezondheidsaspecten
van het omgaan met ioniserende straling voor patiënt, werknemer en milieu.
In veel gevallen is voor het werken met radioactieve stoffen in verspreidbare vorm of voor het werken
met ingekapselde radioactieve bronnen en röntgenapparatuur het succesvol afronden van de
opleiding tot stralingsdeskundige niveau 5 verplicht.
Deze cursus bevat elementaire kernfysica, wisselwerking van straling met materie, detectie van
straling, dosimetrie, biologische gevolgen van straling, wetgeving en praktische stralingshygiëne.
Het deskundigheidsniveau 5 is opgesplitst in twee sub niveaus: 5A voor röntgentoepassingen en
ingekapselde radioactieve bronnen en 5B voor radioactieve stoffen in verspreidbare vorm en
ingekapselde radioactieve bronnen.
Algemene doelstelling
− Het veilig en verantwoord leren hanteren van radioactieve stoffen en bronnen en/of het veilig
toepassen van ioniserende straling uitzendende toestellen in samenhang met het daarvoor
benodigde niveau van kennis en inzicht, overeenkomstig de door de overheid gestelde eisen aan
het deskundigheidsniveau 5B cq. 5A.
− Het verkrijgen van basiskennis op het gebied van stralingshygiëne, noodzakelijk voor artsen die
doorverwijzen naar radiodiagnostische procedures.
− Het verwerven van een kennisniveau dat door de overheid wordt geëist voor het houden van
toezicht op het toepassen van minder dan 10 ingekapselde radioactieve bronnen of toestellen met
gering risico.
Werkvorm
− Theorie: zelfstudie
− Practicum: 5 dagdelen; het practicum kan, afhankelijk van de overige deelnemers, in het Engels
worden gegeven.
Leermiddelen
− Boek ‘Praktische Stralingshygiëne’, auteurs G. Brouwer en J. van den Eijnde
− Praktikumhandleiding
− Proefexamen
Toetsvorm
− Examen (50 meerkeuzevragen voor zowel niveau 5A als niveau 5B; de examens zijn deels
overlappend)
− Practicumverslagen
Overige opmerkingen
− Na succesvolle afronding van de cursus ontvangt de cursist de door de overheid erkende
getuigschriften Stralingsdeskundige Niveau 5A en 5B.
− De cursus Stralingshygiëne niveau 5B is in het algemeen verplicht voor studenten Geneeskunde
die tijdens hun studie onderzoek in een isotopenlaboratorium uitvoeren. Het verdient aanbeveling
in dat geval vroegtijdig (ca. 2 maanden van tevoren) contact op te nemen met de verantwoordelijk
stralingsdeskundige van dat laboratorium.
58

BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
− Voor de practica vindt meestal een indeling plaats in combinatie met cursisten van andere
opleidingen. Hierdoor kunnen de practica over een langere periode verspreid zijn.
− De kosten van de cursus bedragen voor de student geneeskunde voorlopig 290 Euro voor het
cursusmateriaal en deelname aan de practica. Bij de cursusprijs is het examengeld inbegrepen.
Herexamens kosten 50 Eu per keer. Wijzigingen voorbehouden.
59

BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
GI 2904 Medical Sciences Summer Schools Groningen (MS SSG)
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : algemeen
jaar : 2 en 3
docent : C.S.M. Wachters-Kaufmann
periode : doorgaans van september-oktober t/m juli
aantal punten : 3 EC
contactpersoon : C.S.M. Wachters-Kaufmann
e-mail : c.s.m.wachters-kaufmann@umcg.nl
telefoon : 3632967
nhoud
Elke School van de Medical Sciences Summer Schools Groningen heeft een Studentencommissie,
die meehelpt bij de organisatie. Een sollicitatieprocedure kan bij de School deel uitmaken van de
selectie. De werkzaamheden ten behoeve van de School leveren éénmalig 3 ECTS op.
Algemene doelstellingen
Het UMCG stelt zich ten doel te excelleren in onderzoek. Instrument daarbij is internationalisering: het
formuleren van onderzoeksprojecten met mogelijke doorstroom naar (MD)PhD trajecten in een
internationale samenwerking. Elke School bevat naast G2010 Onderwijs met Klinische inbreng een
blok Onderzoek(smogelijkheden). De Schools haken aan bij de focusgebieden van het UMCG met
behoud van het specifieke en unieke karakter van elke School. Het merendeel van de doelgroep
bestaat uit buitenlandse studenten, met name van preferred partners. De Schools zijn daarnaast
toegankelijk voor Groningse studenten. De inhoud van de Schools valt onder verantwoordelijkheid van
de afdeling(en).
Leerinhouden
Studenten van de Studentencommissie houden zich bezig met planning, promotie, werving en
sponsoring, dragen bij aan het educatieve programma, organiseren het sociale programma en nemen
deel aan de School.
1. Medical Sciences Spring School Healthy Ageing
Informatie: Dr. C.S.M. Wachters-Kaufmann; c.s.m.wachters-kaufmann@umcg.nl
2. Medical Sciences Summer School Transplantation Medicine
Informatie: Dr. C.S.M. Wachters-Kaufmann; c.s.m.wachters-kaufmann@umcg.nl
3. Medical Sciences Summer School Global Health
Informatie: Prof.dr. N.A. Bos; n.a.bos@umcg.nll
4. Medical Sciences Summer School Pediatrics
Informatie: Prof.dr. G.P.A. Smit; g.p.a.smit@umcg.nl
5. Medical Sciences Summer School Translational Neuroscienes
Informatie: Prof.dr. H.P.H. Kremer; h.p.h.kremer@umcg.nl
6. Medical Sciences Summer School Oncology (in 2013 in Wenen)
Informatie: Dr. J. de Vries; jakob.de.vries@umcg.nl
7. Medical Sciences Autumn School Vascular Medicine
Informatie: Dr. C.S.M. Wachters-Kaufmann; c.s.m.wachters-kaufmann@umcg.nl
Toetsvorm
Verslag en beoordeling door de contactpersoon/coördinator van de MS SSG.
60

BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
GI 2906 Op onderzoeksstage met IFMSA!
Inhoud
IFMSA-Groningen is de internationale vertegenwoordiging van de geneeskundestudenten aan de
RUG. Naast het Teddy Bear Hospital, seksuele voorlichting, projecten over Vluchtelingen, Vrede,
Aids, SOA´s en vele andere onderwerpen, organiseren we verschillende stages. Voor alle jaren
hebben we stages in ontwikkelingslanden. Vanaf je eerste jaar kun je op onderzoeksstage en na je
derde jaar op klinische stage. Dit keuze keuzeproject betreft de onderzoeksstages.
De onderzoeksstages van IFMSA-Groningen zijn stages van 4 tot 8 weken in een ziekenhuis in het
buitenland. De stages zijn bedoeld om via onderzoek aan een medische faculteit je kennis te
verdiepen, maar uiteraard is er ook ruimte voor ontdekking van de cultuur in het land en ontspanning.
Er zijn verschillende soorten stages:
− Basic research:
− keuzeproject met veel technisch labwerk of een epidemiologisch onderzoek
− Klinisch keuzeproject (richt zich op een zeer specifiek en klinisch onderwerp)
- met labwerk
- zonder labwerk
Je kunt helemaal zelf bepalen welke soort stage jou het leukst lijkt en het beste bij jou past!
In deze syllabus kunnen we maar beperkte informatie geven over de stages. Voor meer informatie
verwijzen we je naar de website:
www.ifmsa.net/public/searchredb.php
Je hebt de keuze uit vele verschillende landen waar je stage kunt lopen. Om voor een stage in
aanmerking te komen stuur je een Engelstalige motivatiebrief met CV en een formulier met je
voorkeurslanden uit de verschillende werelddelen op. Stuur deze brief
naar onderzoeksstage.groningen@ifmsa.nl.
Na de stage lever je een verslag in dat door de Commissie Keuze keuzeprojecten Persoonlijke
Profilering wordt beoordeeld. Bij een voldoende beoordeling kan het keuzeproject in Progress worden
ingevoerd en de studiepunten toegekend.
Ben je helemaal enthousiast, maar wil je meer informatie over zaken als kosten, landen en de
stageprocedure? Of wil je je opgeven voor een stage en heb je de juiste documenten nodig om je
landenvoorkeur door te geven? Neem dan contact op met de Local Officers on Research Exchange
(LORE’s) van IFMSA via: onderzoeksstage.groningen@ifmsa.nl. Zij zullen je verder helpen, meer
informatie geven en de benodigde formulieren opsturen.
Dit buitenperiodeproject dient wel van te voren worden aangevraagd via een aanvraagformulier
individueel keuzeproject persoonlijke profilering en handtekening van een facultaire
begeleider.
61

BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
GI 2907 Met IFMSA op ontwikkelingsstage!
Inhoud
De ontwikkelingsstages van IFMSA zijn er voor alle jaren. In het tweede en derde jaar kan je deze
voor je persoonlijke profilering gebruiken. Er zijn ontwikkelingsstages in 6 verschillende landen met
zowel klinische als niet-klinische mogelijkheden. Deze stages zijn een unieke kans om naar het
buitenland te gaan en geweldige ervaringen op te doen!
Zuid-Afrika:
Wat? Meelopen in een ziekenhuis voor kinderen met orthopedische problemen
Wanneer? Van februari t/m november
Hoe lang? 4 weken
Voor wie? Vanaf het 1 e jaar
Deadline? 6 maanden voor de stageperiode
Nepal:
Wat? Verzorging en dagactiviteiten van lichamelijk en verstandelijk beperkte kinderen in een
weeshuis of Engelse les geven op een basisschool
Wanneer? Het hele jaar door
Hoe lang? Minimaal 8 weken
Voor wie? Vanaf het 1 e jaar
Deadline? 6 maanden voor de stageperiode
Malawi:
Wat? Klinische stage en voorlichting geven aan de bevolking
Wanneer? Het hele jaar door
Hoe lang? 4 of 8 weken
Voor wie? Eind 3 e jaars, liefst met klinische ervaring
Deadline? 6 maanden voor de stageperiode
Kameroen 2:
Wat? Klinische en/of niet-klinische stage (bijv. voorlichting geven aan de bevolking)
Wanneer? Het hele jaar door
Hoe lang? Minimaal 4 weken
Voor wie? Alle jaren, klinisch alleen vanaf eind 3 e jaar
Deadline? 6 maanden voor de stageperiode
Ecuador:
Wat? Klinische en/of niet klinische ontwikkelingsstage (bijv.
Wanneer? Het hele jaar door m.u.v. juli en augustus
Hoe lang? Minimaal 4 weken, bij voorkeur langer
Voor wie? Alle jaren, klinisch alleen vanaf het 3 e jaar
Deadline? 6 maanden voor de stageperiode
India:
Wat? Lesgeven op een schooltje voor straatkinderen en andere mogelijkheden
Wanneer? Het hele jaar door m.u.v. april, mei en de kerstvakantie
Hoe lang? Minimaal 4 weken
Voor wie? Alle jaren
Deadline? 6 maanden voor de stageperiode
62

BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
Ben je geïnteresseerd en zou je meer willen weten over de stages die wij aanbieden?
Ga dan naar ifmsa.nl >> stages >> ontwikkelingsstages. Hier kan je alle uitgebreide informatie over de
stages vinden. Mocht je vragen hebben of je aan willen melden, stuur dan een mailtje naar
ontwikkelingsstages.groningen@ifmsa.nl!
Dit buitenperiodeproject dient wel van te voren worden aangevraagd via een aanvraagformulier
individueel keuzeproject persoonlijke profilering en handtekening van een facultaire
begeleider.
63

BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
GI 2908 Back to school met de WAH: Jeugd-EHBOlessen geven aan groep 7/8
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : Jeugd EHBO/werkgroep Acute Hulpverlening (WAH)
jaar : jaar 2 en 3
begeleider : C.S.M. Wachters-Kaufmann
aantal punten : 3 EC
contactpersoon : C.S.M. Wachters-Kaufmann
e-mail : c.s.m.wachters-kaufmann@umcg.nl
telefoon : 3632967
Inhoud
Geneeskundestudenten die in het bezit zijn van het EHBO-diploma, zullen jeugd-EHBO lessen geven
op basisscholen aan kinderen van groep 7 of 8.
Als voorbereiding geven artsen in de maanden februari-maart een vijftal colleges ter verdieping van de
stof. Verder is er een voorbereidende bijeenkomst, gegeven door een ervaringsdeskundige van het
Rode Kruis, tijdens welke de EHBO-vaardigheden herhaald worden en tips worden gegeven over hoe
de student de lessen het beste kan geven. De studenten dienen elke les in groepjes voor te bereiden
en te geven.
De studenten zullen vervolgens 20 uur lesgeven (per student 10 leerlingen), waarna er voor de
leerlingen een examen volgt. Dit zal door de studenten bij een andere klas dan waaraan les is
gegeven, worden afgenomen.
Vanaf maart tot ongeveer medio juni volgen de lessen, waarbij tijd en data tussen student en school
besproken moet worden.
Algemene doelstellingen
− Leren kennis over te dragen.
− Leren les te geven aan een bijzondere doelgroep (basisschoolkinderen van groep 7/8).
− Leren evalueren.
− Het opdoen en toepassen van kennis op het gebied van eerste hulp.
Leerinhouden
− Het kunnen toepassen van presentatievaardigheden.
− (EHBO)lessen kunnen voorbereiden.
Leermiddelen
− Colleges
− Voorbereidende avond
− Boek Jeugd EHBO A
− Praktijk: lesgeven aan leerlingen van groep 7/8
Werkvormen
− Lesgeven
− Samenwerken in groepjes
− Individueel verslag
Toetsvorm
− Verplichte aanwezigheid
− Verslag van maximaal 5 pagina’s
− Persoonlijke beoordeling door leerkracht d.m.v. educatief toetsingsformulier
64

BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
GI 2910 Optibaat : ‘De medicatie bij de patiënt thuis’
samen met een farmaciestudent een (nieuw) behandelplan opstellen
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : samenwerking tussen Klinische Farmacologie
geneeskunde en farmacie
jaar : 2 en 3
docent : Hut (geneeskunde) Benjamins (farmacie)
aantal punten : 3 EC
periode : in overleg
contactpersoon : F. Hut
e-mail : f.hut@umcg.nl
telefoon : 3632806
Inhoud
In geïntegreerde zorg staat de patiënt centraal; afhankelijk van de behoefte van de patiënt zullen
verschillende zorgverleners een plaats aan ‘het bed’ innemen. Door informatie-uitwisseling tussen
zorgverleners kan een zo optimaal mogelijke behandeling tot stand komen.
Rationele farmacotherapie speelt een belangrijke rol in de behandeling van patiënten. Het
‘farmacotherapeutisch behandelplan’ komt tot stand op basis van de (werk)diagnosen, waarin aard
van de symptomen, de ernst van het probleem, de oorzaak, de mogelijke gevolgen en andere
patiëntgebonden factoren bepalend zijn voor het doel dat gesteld wordt en bereikt kan worden.
Het volgen van het effect van de therapie en het eventueel bijstellen hiervan is een belangrijk aspect.
Daarbij speelt de informatie die de patiënt kan geven over het eigen gebruik van medicatie een
belangrijke rol: therapietrouw, effect van medicatie, bijwerkingen, kennis over de gebruikte medicatie.
Ook niet-medicamenteuze therapie is van belang.
Het samenvoegen en uitwisselen van kennis, het samen redeneren en een goede communicatie
tussen huisarts, specialist, apotheker en eventueel andere zorgverleners leidt tot een optimale
geïntegreerde farmacotherapie en tot een optimale patiëntveiligheid.
In dit project worden 3 e jaars studenten geneeskunde gekoppeld aan 5/6 e jaars studenten farmacie.
Elk tweetal (student geneeskunde en student farmacie) dient samen een farmacotherapeutisch
behandelplan en een plan optimale patiëntveiligheid op te stellen op basis van een casus uit de
patiëntenpopulatie van de stageapotheek van de farmaciestudent.
Algemene doelstellingen
− Studenten leren vanuit hun eigen inbreng gezamenlijk:
- een farmacotherapeutisch behandelplan opstellen, op basis van beoordeling van
informatie die zij samen inwinnen door gesprekken met de patiënt, de huisarts en/of
specialist en/of andere zorgverleners en door het raadplegen van dossiers.
- een plan opstellen ten behoeve van optimale patiëntveiligheid
− Studenten geneeskunde en farmacie krijgen inzicht in elkaars werk- en denkwijze, met specifieke
aandacht voor eventuele verschillen.
Leerinhouden
− Kennis maken met de praktijk van de apotheek
− Verzamelen en beoordelen informatie betreffende specifieke patiënt
− Uitwerken van een farmacotherapeutisch behandelplan
− Uitwerken van een plan ten behoeve van optimale patiëntveiligheid
Leermiddelen
Handleiding, Farmacotherapeutisch Kompas, Informatorium, protocollen, rapport van de inspectie;
Staat van de gezondheidszorg 2004: Patiëntveiligheid en overige literatuur
65

BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
Werkvorm
− Instructiebijeenkomst plenair
− Studenten geneeskunde lopen een halve dag mee in de stage praktijk van de farmaciestudent
− Gezamenlijk in koppels van één geneeskunde- en één farmaciestudent:
- Selecteren patiënt, opstellen vragenformulieren,
- Gesprek voeren met patiënt in thuissituatie,
Interviews met huisarts, specialist (indien mogelijk) en apotheker
- Beoordelen en uitwerken van materiaal
- Opstellen farmacotherapeutisch behandelplan en plan optimale patiëntveiligheid
- Beschrijven van communicatie tussen de apotheker, arts(en) en overige zorgverleners
onderling en met de patiënt
− Slotpresentatie plenair
Toetsvorm
− Actieve participatie
− Verslag van farmacotherapeutisch behandelplan en plan optimale patiëntveiligheid
− Gezamenlijke presentatie van beide plannen met benoemen van overeenkomsten en verschillen in
elkaars werk- en denkwijze
Optibaat
Optimale begeleiding
door arts en apotheker van uw therapie
66

BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
GI 2911 International Student Congress of (bio)Medical Sciences
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : Faculteit Geneeskunde
jaar : 2 en 3
docent : P. de Vos
aantal punten : 3 EC
contactpersoon : P. de Vos
e-mail : p.de.vos@umcg.nl
telefoon : 3611045
Inhoud
Studenten die deel uitmaken van de organisatie van het International Student Congress of (bio)Medical
Sciences (ISCOMS) kunnen dit keuzeproject doen.
Algemene doelstellingen
Het ISCOMS is een jaarlijks, internationaal wetenschappelijk studentencongres en heeft het doel zich te
ontwikkelen tot een vooraanstaand studentenforum voor wereldwijde uitwisseling van onderzoek in alle
biomedische vakgebieden en voor samenwerking tussen studenten en internationale
onderzoeksinstituten.
Leerinhouden
De organisatie bestaat uit een bestuur met daaronder zes commissies, waarbij de student deel uit maakt
van ofwel het bestuur ofwel een commissie. Daarnaast beoordelen alle organisatieleden op individuele
basis iets meer dan honderd Engelstalige abstracts van wetenschappelijke kwaliteit.
Hieronder een kort overzicht van de functies binnen het ISCOMS:
Voorzitter
De voorzitter leidt het bestuur en de commissies.
Secretaris
De secretaris is de rechterhand van de voorzitter en daarom ook de vicevoorzitter.
Penningmeester
De penningmeester is verantwoordelijk voor alle financiële zaken.
Public Relations
PR is verantwoordelijk voor de nationale promotie van het congres en tevens voor al het promotiemateriaal.
International Contacts:
Deze commissie verzorgt de buitenlandse promotie door middel van aanschrijven van vele mensen in het
buitenland.
Sponsors and Fundraising:
Het belangrijkste doel van deze commissie is het congres financieel mogelijk maken.
Infrastructure & Logistics
Deze commissie is verantwoordelijk voor alle logistiek voor en tijdens het congres en daarnaast ook voor
het sociale programma.
Scientific Programme
Deze commissie is verantwoordelijk voor het gehele wetenschappelijke programma van het congres.
Research and Development
Deze commissie kijkt met een ander oog naar het congres. Zij bekijken van een afstandje of er eventuele
verbeteringen, vernieuwingen of uitbreidingen nodig zijn.
Leermiddelen/Werkvormen
De studenten zijn zelf verantwoordelijk voor het vormgeven, uitvoeren en evalueren van alle aspecten van
dit tweedaagse wetenschappelijke congres. Daarin worden zij ondersteund door 2 facultaire begeleiders.
Werkzaamheden worden aan het begin van het jaar vastgelegd in draaiboeken, aan de
hand van de evaluatie en draaiboeken van het afgelopen jaar.
Toetsvorm
De participatie, inzet en uitvoering van taken van de student worden beoordeeld door de facultaire
begeleiders op basis van een advies uitgebracht door het dagelijks bestuur van het ISCOMS. Concreet
gezien dient de student aanwezig te zijn bij de gehele abstractselectie en daarin actief te participeren.
67

GI 2923 Scientific Integrity
BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : Expertisecentrum ethiek in de zorg
jaar : 2 en 3
begeleider : E.L.M. Maeckelberghe
aantal punten : 3 EC
contactpersoon : E.L.M. Maeckelberghe; M.A.J. Brouwers (secr.)
e-mail : e.l.m.maeckelberghe@umcg.nl
m.a.j.brouwers@umcg.nl
telefoon : 050-3637818
Inhoud
Good scientific research is also ethically sound research, but what does this practically
mean? The aim of the course is to introduce the students to problems and tools of
research ethics. Topics covered in the research ethics course address all phases of
scientific research from research problem selection, methodology, working with
research subjects to issues of international collaboration, commercialisation and
authorship. The course is designed as an interactive course training students to
recognise ethical issues in their daily work and discussing opportunities to deal with
these. This means that also institutional and other tools will be discussed such as the
role and functions of Institutional Review Boards, the UMCG protocol and risk-benefit
assessments
Leerinhouden
− risk-benefit assessments
− informed consent
− privacy and confidentiality of research subjects and data
− ethical issues in epidemiological
− social and behavioural research
− responsible conduct of scientific research
− the role and functions of Institutional Review Boards
− vulnerable populations of research subjects
− international research conducted in developing countries
− other special topics to be determined
Leermiddelen
− E.J. Emanuel, et.al (ed.) Ethical and regulatory aspects of clinical research. Readings and
Commentary. The John Hopkins University Press, 2003.
− Reader with selected articles.
Toetsvorm
assignments and presentations; for the 5 ects students will write a larger paper on a
topic related to their own research project
Period: March-April
68

BUITENPERIODE KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
GI 2924 AIESEC Development Internship
AIESEC is een wereldwijde studentenorganisatie die gevestigd is in 111 landen. Al meer dan 60 jaar
bieden wij academische studenten de mogelijk om op een internationale stage te gaan. Elk jaar gaan
er wereldwijd 13000 studenten op stage, in Groningen zijn dit er jaarlijks zo’n 50. Vanaf dit jaar is het
voor 2e- en 3e-jaars geneeskunde studenten ook mogelijk om voor 6 tot 8 weken een
ontwikkelingsstage te doen met AIESEC voor de persoonlijke profilering voor 3 EC’s.
Stagevoorbeelden:
Vietnam: Ontvang eerst een training van experts van de VN, en doe vervolgens
voorlichtingsprojecten over HIV/AIDS op middelbare scholen, zoals bijvoorbeeld het organiseren van
een debat.
India: Werk bij de Nationale Lever Stichting in India en help patiënten om te leren leven met
leverziekte.
Indonesië: Organiseer activiteiten voor HIV/AIDS patiënten en geef voorlichting aan jongeren over
HIV/AIDS
Kenia: Geef voorlichting over SOA’s en HIV/AIDS en help bij het promoten van het gebruik van
anticonceptiemiddelen.
Uganda: Ga werken in de kliniek van AHF Uganda Cares en houdt pre-test en post-test consults met
cliënten die een HIV/AIDS test komen doen.
Tanzania: Geef presentaties over HIV/AIDS op verschillende middelbare scholen om het bewustzijn
omtrent HIV/AIDS te vergroten.
Egypte:Ga werken bij het Life River Project om het aantal bloed donaties in Egypte te verhogen en
help bij het opzetten van een bewustwordingscampagne.
Oekraïne: Geef voorlichting over HIV/AIDS op middelbare scholen om bewustwording te creëeren en
tolerantie tegenover patiënten te vergroten.
Voordelen van op stage gaan met AIESEC
- Intensieve begeleiding door een studentcoach bij het vinden van een stage.
- Keuze uit ruim 400 voor KEUZEPROJECT PERSOONLIJKE PROFILERING geschikte stages over
de hele wereld.
- Accommodatie is inclusief.
- Ontvangst en begeleiding door AIESEC-studenten in het buitenland.
Deadline: 4 maanden voor vertrek.
Geïnteresseerd? Mail voor meer informatie naar: groningen@aiesec.nl
Of kijk op onze website: www.aiesec.nl/groningen
Dit buitenperiodeproject dient wel van te voren worden aangevraagd via een aanvraagformulier
individueel keuzeproject persoonlijke profilering en handtekening van een facultaire
begeleider.
69

BUITENPERIODE ONDERZOEKS KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
5 BUITENPERIODE ONDERZOEKS KEUZEPROJECTEN PERSOONLIJKE
PROFILERING
GI 3005 Kinderen kankervrij ? Een zoektocht langs ongebaande wegen
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : Kinderoncologie
projectleider : dr. E.S.J.M. de Bont
e-mail : e.s.j.m.de.bont@umcg.nl
aantal punten : 3 EC
Toelichting
Op de kinderleeftijd overleeft circa 70% dankzij veel onderzoek in de laatste decennia.
Binnen de kinderoncologie is het onderzoek gefocust rondom de invloed van VEGF/VEGFR
signalering op tumorgroei. De invloed kan direct zijn op de tumorcel en resulteren in meer survival, cq
proliferatie van de tumorcellen. Of ook kan de invloed indirect zijn doordat tumorgroei bevorderd wordt
door stimulatie van vaatnieuwvorming. Kennis van de invloed van VEGFR signalering en blokkades
zal een bijdrage kunnen leveren aan additionele therapeutische strategieën voor verschillende
kinderkankersoorten zoals acute leukemie en hersentumoren.
70

BUITENPERIODE ONDERZOEKS KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
GI 3012 Humane hersenfunctie in beeld
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : BCN – Neuroimaging Centrum
projectleider : G.J. ter Horst
e-mail : g.j.ter.horst@umcg.nl
aantal punten : 3 EC
Toelichting
Sinds medio 2003 beschikt de universiteit en het academisch ziekenhuis over een ‘neuroimaging
centrum’; een interfacultair research instituut voor in vivo humaan hersenonderzoek. Het instituut
wordt beheerd door de onderzoeksschool Behavioral and Cognitive Neurosciences (BCN) en heeft de
beschikking over een 3T MR scanner en EEG versterkers, en werkt nauw samen met het PET
centrum. Hoe zien we contrasten en kleur, hoe wordt pijn verwerkt, welke delen van de hersenen
beheersen onze emoties (angst, depressie), hoe leren wij motorische taken en taal zijn slechts enige
vragen die in dit Centrum worden onderzocht. Aan de student wordt een overzicht gegeven van de
mogelijkheden van in vivo beeldvorming van hersenfunctie en dysfunctie met functioneel MRI (fMRI),
EEG en Positron Emissie Tomografie (PET), en combinaties daarvan. Naast lezingen over de
technische en neurobiologische aspecten, en site-visits wordt de student de gelegenheid geboden om
in samenspraak met medewerkers van het Centrum zelf paradigma’s te ontwerpen en die vervolgens
ook te testen. De student krijgt inzicht in de verwerking van data en statistische problematiek van in
vivo functioneel hersenonderzoek. Een individueel JSM-PPP is een geschikte aanloop voor verder
onderzoek
71

BUITENPERIODE ONDERZOEKS KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
GI 3013 Orgaantransplantatie
Orgaantransplantatie: Buitenperiode Onderzoeks Keuzeprojecten Persoonlijke Profilering als
voorbereiding voor de Medical Sciences Summer School Transplantation Medicine
Orgaantransplantatie is een levensreddende therapie die de laatste jaren steeds betere resultaten
oplevert maar er door de complexiteit van het proces ook nog heel veel vragen en verbeterpunten zijn.
Orgaantransplantatie is een therapie waarbij vele specialismen samenkomen waaronder interne
geneeskunde, nefrologie, hepathologie, gastroenterologie, cardiologie, pulmonologie, immunologie,
chirurgie, pathologie. Tevens is het een actief onderzoeksgebied waarbij medici, biologen en andere
onderzoekers samenwerken om de transplantatiegeneeskunde verder te verbeteren. Reeds enkele
jaren wordt de Summer School Transplantation Medicine georganiseerd voor studenten die
geïnteresseerd zijn in transplantatie. Door het gezamenlijk aanbieden van KPP’s willen we een
verdieping brengen waardoor er een betere aansluiting op de Summer School ontstaat. De KPP’s
worden begeleid door masters die betrokken zijn bij de Summer School. Het volgen van een
transplantatie gerelateerd KEUZEPROJECT PERSOONLIJKE PROFILERINGis voorwaarde voor
deelname aan de Summer School, die van 4 - 7 juni 2011 plaatsvindt.
Voor meer informatie kun je contact opnemen met Dr. C.S.M. Wachters-Kaufmann email:
c.s.m.wachters-kaufmann@umcg.nl
Kijk eens op de website:
http://www.rug.nl/umcg/informatievoor/studenten/summerschools/transplantationmedicine/index
A. Chronisch transplantaatfalen en virale infecties
disciplinegroep/afdeling/laborarium : Nefrologie
docent : W.J. van Son/J.S. Sanders
contactpersoon : M.A.J Seelen
e-mail : m.seelen@umcg.nl
aantal punten : 3 EC
Inhoud
De vooruitgang die geboekt is tav transplantaatoverleving door de ontwikkeling van nieuwe
immuunsuppressiva heeft ook een keerzijde laten zien. Door de sterkere immuunsuppressie hebben
veel patiënten na transplantatie infectieuze complicaties. Virus infecties met CMV en EBV zijn hiervan
enkele bekende voorbeelden. Meer recent is er een ander virus gevonden wat een belangrijke rol lijkt
te spelen in transplantaat schade langer na niertransplantatie. BK-virus nefropathie is een probleem
waar we steeds vaker mee geconfronteerd worden.
Om een indruk te krijgen wat de rol van BK-nefropathie is bij chronisch transplantaat verlies wordt
hieraan in samenwerking met de afdeling virologie onderzoek verricht.
Algemene doelstellingen
− Inzicht verkrijgen in het proces van niertransplantaatfalen
− Inzicht verkrijgen in onderzoeksmogelijkheden van een klinisch probleem
Leermiddelen
− Mondelinge instructie
− Bijwonen van niertransplantatie
− Bijwonen van experimenten
− Participatie in patiëntenbesprekingen
Toetsvorm
− Eindpresentatie in werkgroep
72

BUITENPERIODE ONDERZOEKS KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
B. Chronisch transplantaatfalen en complement activatie
disciplinegroep/afdeling/laborarium : Nefrologie
docent : J.L .Hillebrand/ M.A.J. Seelen
contactpersoon : M.A.J. Seelen
e-mail : m.seelen@umcg.nl
aantal punten : 3 EC
Inhoud
Door de ontwikkeling van nieuwe immuunsuppressiva is er een enorme vooruitgang geboekt in
transplantaat overleving bij niertransplantaties. De winst zit hem vooral in een betere graftsurvival in
de eerste periode na transplantatie. Helaas is de lange termijn transplantaat overleving door de jaren
heen niet erg veel vooruit gegaan. Chronisch transplantaatfalen, wat betekent achteruitgang van
niertransplantatiefunctie later na niertransplantatie heeft verschillende oorzaken. Grofweg kun je die
indelen in immunologische en niet-immunologische oorzaken. Activatie van het complementsysteem,
een van de belangrijkste onderdelen van het aangeboren afweersysteem, speelt mogelijk een rol bij
chronisch transplantaatfalen. In ons laboratorium wordt hieraan onderzoek verricht.
Algemene doelstellingen
− Inzicht verkrijgen in het proces van niertransplantaatfalen.
− Inzicht verkrijgen in onderzoeksmogelijkheden van een klinisch probleem.
− Leermiddelen
− Mondelinge instructie
− Bijwonen van niertransplantatie
− Bijwonen van experimenten
− Participatie in patiëntenbesprekingen
Toetsvorm
− Eindpresentatie in werkgroep
C. De invloed van hersendood op orgaankwaliteit
disciplinegroep/afdeling/laborarium : Chirurgie
docent : H.G.D. Leuvenink/H.S. Hofker
contactpersoon : H.G.D. Leuvenink
e-mail : h.g.d.leuvenink@umcg.nl
aantal punten : 3 EC
Inhoud
Het succes van een orgaantransplantatie is onder meer afhankelijk van de kwaliteit van het
donororgaan. De meeste organen die voor transplantatie gebruikt worden zijn afkomstig van
hersendode donoren. Deze donoren worden kunstmatig beademd vanwege de complete uitval van
het brein. In de afgelopen jaren is door onderzoek onder meer uitgevoerd bij de chirurgie veel bekend
geworden over de invloed van hersendood op orgaankwaliteit. De student zal kunnen verdiepen in
zowel het klinische als basale onderzoek.
Algemene doelstellingen
− Inzicht verkrijgen in de pathofysiologie van hersendood
73

BUITENPERIODE ONDERZOEKS KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
− Inzicht verkrijgen in de mogelijkheden en beperkingen van een diermodel
Leermiddelen
− Mondelinge instructie
− Bijwonen experimenten
− Participatie in werkbesprekingen
− Indien mogelijk bijwonen niertransplantatie
Toetsvorm
− Eindpresentatie in werkgroep
D. Dunne darm transplantatie
disciplinegroep/afdeling/laborarium : Chirurgie
docent : H.G.D. Leuvenink/J.W. Haveman
contactpersoon : H.G.D. Leuvink/J.W. Haveman
e-mail : h.g.d.leuvenink@umcg.nl /
j.w.haveman@umcg.nl
aantal punten : 3 EC
Inhoud
Dunne darm transplantatie is een zeldzame operatie. Het UMCG is het enige ziekenhuis in Nederland
die een dergelijke operatie uit mag voeren. De voorbereiding voor een dergelijke operatie is complex
en is een multidisciplinaire aangelegenheid. Bijkomend probleem is dat de dunne darm uiterst
gevoelig is voor zuurstoftekort. Tijdens de donatie en transplantatie is zuurstoftekort niet te voorkomen
en gaat de kwaliteit van de dunne darm snel achteruit. De student kan participeren in het onderzoek
naar verbetering van preservatiemogelijkheden
Algemene doelstellingen
− Inzicht verkrijgen in de pathofysiologie van dunne darm falen
− Inzicht verkrijgen in de mogelijkheden en beperkingen van dunne darm transplantatie
Leermiddelen
− Mondelinge instructie
− Bijwonen experimenten
− Participatie in patiëntenbesprekingen
Toetsvorm
− Eindpresentatie in werkgroep
74

BUITENPERIODE ONDERZOEKS KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
E. Effecten van anesthetica op postoperatieve nierfunctie bij
niertransplantaties
disciplinegroep/afdeling/laborarium : Chirurgie/Anesthesiologie
docent : H.G.D. Leuvenink/G.J. Moeke
contactpersoon : H.G.D. Leuvenink/G.J. Moeke
e-mail : h.g.d.leuvenink@umcg.nl / g.j.moeke@umcg.nl
aantal punten : 3 EC
Inhoud
Er is een toenemend tekort aan geschikte donororganen voor niertransplantatie. Daarom is het
noodzakelijk dat iedere getransplanteerde nier optimaal wordt behandeld om de best mogelijke functie
te bereiken. Tijdens het proces van orgaantransplantatie is er een verscheidenheid aan processen die
potentieel schadelijke gevolgen hebben voor het getransplanteerde orgaan. De donor en de ontvanger
zijn onderworpen aan anesthesie en chirurgie, die kunnen leiden tot schadelijke systemische
veranderingen (bijvoorbeeld ontsteking). Het donororgaan is per definitie blootgesteld aan een periode
van ischemie, die duurt tot het orgaan is aangesloten op de circulatie van de ontvanger. Dit laatste
proces resulteert in een cascade van schadelijke processen gezamenlijk genoemd ischemiereperfusie
(IR) letsel.
Een breed scala van middelen kunnen worden gebruikt om donoren en ontvangers van organen te
verdoven ten tijde van de operatie. Het is zelfs mogelijk dat anesthetica de schadelijke processen die
optreden bij een transplantatie kunnen verminderen. Dit is echter bij niertransplantatie nog nooit
onderzocht. Recent is een onderzoek gestart om te bepalen of optimale keuze van anesthetica kan
leiden tot vermindering van deze schadelijke effecten wat weer kan leiden tot een betere nierfunctie
na de transplantatie.
Algemene doelstellingen
− Inzicht verkrijgen in anesthesie bij niertransplantatie
− Inzicht verkrijgen in chemical conditioning door anesthetica
Leermiddelen
− Mondelinge instructie
− Bijwonen niertransplantatie
− Participatie in patiëntenbesprekingen
Toetsvorm
− Eindpresentatie in werkgroep
F. Pathogenese van intrahepatische galwegstricturen na
levertransplantatie
disciplinegroep/afdeling/laborarium : Chirurgie
docent : J.A. Lisman/R.J. Porte
contactpersoon : J.A. Lisman
e-mail : j.a.lisman@umcg.nl
aantal punten : 3 EC
Inhoud
Vanuit de afdeling Chirurgie wordt binnen het aandachtsgebied Hepato-Pancreato-Biliaire (HPB)
chirurgie en Levertransplantatie zowel basaal als klinisch wetenschappelijk onderzoek verricht.
Onderzoek heeft zich de laatste jaren in hoofdzaak geconcentreerd op de volgende thema's:
ischemie- en reperfusieschade van de lever, pathogenese van galwegpathologie na leverchirurgie en -
transplantatie, leverregeneratie en tumorgroei, uitkomstanalyses na HPB-chirurgie en
levertransplantatie, hemostase en bloedverlies in relatie tot leverchirurgie. Een belangrijke
75

BUITENPERIODE ONDERZOEKS KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
onderzoekslijn richt zich op de pathogenese van intrahepatische galwegstricturen na
levertransplantatie.
Algemene doelstellingen
− Inzicht verkrijgen in ischemie reperfusie schade in de lever
− Inzicht verkrijgen in ischemische schade aan de galwegen
Leermiddelen
− Mondelinge instructie
− Participatie in patiëntenbesprekingen
− Participate in experimentele onderzoekingen
Toetsvorm
− Eindpresentatie in werkgroep
G. Stolling en transplantatie
disciplinegroep/afdeling/laborarium : Chirurgie
docent : J.A. Lisman/H.G.D. Leuvenink
contactpersoon : J.A. Lisman/H.G.D. Leuvenink
e-mail : j.a.lisman@umcg.nl / h.g.d.leuvenink@umcg.nl
aantal punten : 3 EC
Inhoud
Antihemostatische therapie wordt in de kliniek veelvuldig toegepast voor behandeling of preventie van
trombose. Zowel medicatie die bloedplaatjesfunctie remt (b.v. aspirine) als medicatie die het
bloedstollingssyteem remt (heparine, warfarine) is beschikbaar en uiterst effectief in trombose
behandeling of preventie.
Ons laboratorium is geïnteresseerd in functies van het hemostase systeem in processen die niet direct
gerelateerd zijn aan het stoppen van bloedingen. Specifiek kijken we naar twee ziektebeelden:
1. Patienten met chronisch of acuut leverfalen. Het is nog deels onduidelijk welke processen bijdragen
aan de progressie van cirrhose (waarom worden sommige patiënten sneller ziek dan anderen), maar
het stollingssysteem lijkt in de ontwikkeling van de ziekte een rol te spelen. Patienten met bepaalde
genetische veranderingen in het stollingssysteem lijken wanneer eenmaal cirrhose is opgetreden
sneller zieker te worden dan patiënten met een normaal stollingssysteem.
2. Orgaankwaliteit na hersendood. Een groot deel van de organen die getransplanteerd worden zijn
afkomstig van hersendode patiënten. We weten dat hersendood complexe fysiologische
veranderingen induceert, die slecht zijn voor het functioneren van de te transplanteren organen. Een
van de processen die mogelijk bijdraagt aan orgaanschade na hersendood is activatie van het
stollingssysteem.
Algemene doelstellingen
− Inzicht krijgen in het stollingssysteem
− Inzicht krijgen in laboratorium onderzoek gericht op stolling
− Inzicht verkrijgen in de pathofysiologie van hersendood
− Inzicht verkrijgen in de mogelijkheden en beperkingen van een diermodel
Leermiddelen
− Mondelinge instructie
− Bijwonen experimenten
− Participatie in werkbesprekingen
Toetsvorm
− Eindpresentatie in werkgroep
76

BUITENPERIODE ONDERZOEKS KEUZEPROJECTEN KEUZE ONDERWIJS JAAR 2 EN 3
H. Machinale perfusie van longen
disciplinegroep/afdeling/laborarium : Thorax chirurgie/Artificial Organs Kolff Institute
docent : M.E. Erasmus, A.J. Munneke
contactpersoon : M.E. Erasmus, A..J. Munneke
e-mail : m.e.erasmus@umcg.nl, a.j.munneke@umcg.nl
aantal punten : 3 EC
Inhoud
Jaarlijks vinden ongeveer 35 longtransplantaties in het UMCG plaats.
Ondanks het (gering) toenemende aantal longtransplantaties, kan de wachtlijst niet worden
gereduceerd. Een groot percentage patiënten zal dus komen te overlijden simpelweg omdat de
wachttijd tot transplantatie niet kan worden overbrugd.
Om de donorpool te vergroten zou je kunnen denken aan: het vergroten van de donorpool middels
donorwerving, verruiming selectiecriteria van de donor, verbetering van de preservatie technieken na
donatie en gebruiken van donoren na hartstilstand (NHB donoren).
Binnen ons vakgebied richten wij ons op het verbeteren van preservatie technieken gericht op de
machinale ex-vivo en in-vivo longperfusie waardoor zowel HB als NHB donoren gebruikt kunnen
worden.
Algemene doelstellingen
− Inzicht verkrijgen in transplantatietechnieken
− Inzicht verkrijgen in de huidige preservatie technieken
− Inzicht verkrijgen in ontwikkelingen, mn machine perfusie
− Inzicht verkrijgen in longschade parameters
− Inzicht verkrijgen in de verschillende type donoren
Leermiddelen
− Mondelinge instructie
− Literatuur onderzoek
− Eventueel bijwonen longtransplantatie
Toetsvorm
− Eindpresentatie in werkgroep plus verslag
I. Humane niertransplantatie: Het begint bij de donor
disciplinegroep/afdeling/laboratorium : Chirurgie
projectleider : R.J. Ploeg
e-mail : r.j.ploeg@umcg.nl
aantal punten : 3 EC
Toelichting
Niertransplantie is een uitstekende therapie ter behandeling van nierfalen. De getransplanteerde nier
zal net als een lichaamseigen nier goed kunnen functioneren. Helaas is de levensduur van de
getransplanteerde nier korter dan die van de gezonde eigen nier. Dit heeft ondermeer te maken met
de kwaliteit van de donor. Om dit duidelijker in kaart te brengen is het Prometheus onderzoek gestart
waarbij donormateriaal verkregen wordt tijdens donatieprocedures in het UMCG en in Noord-Oost
Nederland. Verder worden gegevens gecomputeriseerd en materiaal verwerkt tijdens elke nier en/of
pancreastransplantatie in het UMCG. Hiervoor is een studententeam geformeerd dat hiertoe wordt
opgeleid en tevens twee keer per jaar inhoudelijke bijscholing en bedside-teaching krijgt. De
Individuele JSM-PPP studenten kunnen deelvragen beantwoorden onder begeleiding van de
verantwoordelijke onderzoekers.
77

6 BIJLAGEN
Lijst minoren 2010-2011
BIJLAGEN KEUZE ONDERWIJS 2 EN 3
Goedgekeurde minoren die kunnen dienen als individueel keuzeproject persoonlijke profilering voor
maximaal 3 EC’s
Er mag maximaal 1 minorvak worden gevolgd voor de invulling voor het reguliere keuzeproject
persoonlijke profilering
Minoren voor bachelor studenten geneeskunde
Fac. der Letteren
Minor Culture and cognition
Minor toegepaste taalwetenschappen, taalverwerving
Fac. Rechtsgeleerdheid
Minor bestuurskunde
Minor misdaad en straf
Fac. Wijsbegeerte
Minor filosofie
Fac. Gedrags- en Maatschappijwetenschappen
Minor sociologie
Minor psychology in society
Minor pedagogische wetenschappen ; probleem jongeren
Fac. Economie en Berdrijfskunde
Minor ondernemerschap
Fac. Wiskunde en Natuurwetenschappen
Minor neurowetenschappen
Minor moderne natuur wetenschappen
Minor kunstmatige intelligentie en cognitie wetenschap
Fac. Bewegingswetenschappen
Sport Science
Ruimtelijke wetenschappen
Minor population studies
Indien men een minor als invulling van het keuzeproject persoonlijke profilering wil volgen dient dit
uiterlijk 4 weken voor aanvang van het vak te worden aangevraagd via het formuler “aanvraag
accordering individueel keuzeproject persoonlijke profilering”. Ook minoren die niet op deze lijst staan
kunnen worden aangevraagd.
Op het formulier moet duidelijk de code van de minor en de code van het vak worden vermeld anders
kan het vak later niet verwerkt worden in Progress.
78

Onderwijsinstituut
BIJLAGEN KEUZE ONDERWIJS 2 EN 3
KEUZEPROJECT PERSOONLIJKE PROFILERING
AANVRAAG ACCORDERING INDIVIDUEEL KEUZEPROJECT PERSOONLIJKE PROFILERING
Naam student :
Studentnummer :
Telefoon :
E-mailadres
Datum :
:
Beschrijf hieronder uw eigen plan voor de invulling van het onderdeel persoonlijke profilering (zie ook syllabus
keuzeprojecten persoonlijke profilering). Dat doet u aan de hand van de volgende aspecten:
Jaar : 2 / 3 (aangeven voor welk jaar uw KEUZEPROJECT PERSOONLIJKE
PROFILERINGgeldt)
Titel :
Discipline/Faculteit :
Stageadres :
Periode :
Indien buitenland : gaat u wel / niet via de IFMSA (aangeven wat van toepassing is)
Indien minor : welk vak(code) van welke minor(code) /wel of niet op lijst goedgekeurde minoren
Leerdoelen :
Overzicht invulling
aantal uren (84) :
Inhoud :
Leermiddelen :
Werkvormen :
Dit f li t d i l d bij d t d t b li G k d
Naam Facultaire Begeleider: (niet bij minor)
Telefoon :
Afdeling Fac.Begeleider :
E-mailadres :
Accoord/Handtekening) :
(is verplicht)
79
Namens Cie KPP
goedkeuring aanvraag

Lijst FAQ
BIJLAGEN KEUZE ONDERWIJS 2 EN 3
1. Q Wat zijn de criteria voor het goedkeuren van een keuzeproject persoonlijke
profilering?
A Doelstelling: het Geneeskunde-programma G2010 omvat de longitudinale onderwijseenheid
keuzeprojecten persoonlijke profilering in jaar 2 en in jaar 3. Hierin wordt het leren van
ervaringen centraal gesteld aan de hand van een verdere verbreding en verdieping in
specifieke onderdelen van de (klinische) geneeskunde, die meer met de beroepsuitoefening te
maken hebben. Een keuzeproject persoonlijke profilering is bedoeld om richting te geven aan
de toekomstige loopbaan.
Werkplan: er moeten tenminste 84 werkuren aan het keuzeproject persoonlijke profilering
besteed worden. Reistijd mag niet meegeteld worden.
Toetsing: het keuzeproject persoonlijke profilering moet in principe resulteren in een verslag of
werkstuk dat toetsbaar is voor de facultaire begeleider. Bij uitzondering kan toetsing uitsluitend
gebaseerd worden op aanwezigheid en/of inzet. In die gevallen zal echter door de begeleider
zeer kritisch worden gekeken naar de kwantiteit en kwaliteit van de geïnvesteerde tijd.
Facultaire begeleider: als facultaire begeleider kunnen optreden alle bij het UMCG
aangestelde leden van de vaste wetenschappelijke staf.
De rol van de facultaire begeleider kan als volgt omschreven worden:
- Deskundige op het gebied van het keuzeproject van de student
- Bewaken van de inhoud en voortgang van het keuzeproject
- Ondertekening van de aanvraag
- Indien noodzakelijk, contact onderhouden met de student en de lokale begeleider
2. Q Ik begin heel binnenkort/ben al begonnen met mijn keuzeproject persoonlijke
profilering. Kan dit op heel korte termijn goedgekeurd worden? Geldt dat ook voor het
verslag?
A Nee, indien het gaat om of individueel keuzeproject persoonlijke profilering, bent u te laat
voor goedkeuring. Wat het verslag betreft kunt u wellicht nog geluk hebben. Dat hangt af van
de afspraken die u met uw begeleider hierover heeft gemaakt. Maar ook hiervoor gelden
deadlines. De student is altijd verantwoordelijk voor de voortgang van het keuzeproject
persoonlijke profilering binnen de gestelde tijdsperiode.
3. Q Wat is de deadline voor het indienen van een individueel keuzeproject persoonlijke
profilering?
A Er is geen deadline voor de aanvraag van een individueel keuzeproject persoonlijke
profilering, deze kunnen het gehele jaar worden aangevraagd, maar wel 4 weken voor
aanvang van het project. Aanvragen achteraf worden niet goedgekeurd.
4. Q Ik wil mijn individueel keuzeproject persoonlijke profilering lopen op een stageplek
buiten het UMCG. Kan de commissie mij een facultaire begeleider leveren?
A Nee, u moet zelf een facultaire begeleider zoeken. Gezien de inhoud van uw individueel
keuzeproject persoonlijke profilering ligt het voor de hand dat u deze zoekt bij een voor het
project relevante afdeling.
5. Ik ben 1 e jaars student en wil een keuzeproject persoonlijke profilering doen voor het 2 e
jaar kan dat?
Dit kan niet indien er nog geen 38 EC’s zijn behaald voor het 1 e jaar, aangezien dit een
onderdeel is voor het 2 e jaar. Wel kan een docent ingangseisen stellen om het keuzeproject
te mogen volgen. Als het 1 e jaar is afgrond/voldoende punten zijn behaald, is het wel mogelijk
om tijdens de zomervakantie een keuzeproject persoonlijke profilering te doen.
6. Q Ik zit in een bestuur of een commissie van een vereniging (sportvereniging,
studentenvereniging, Panacea, etc.); leren vergaderen is heel belangrijk voor artsen.
Kan ik dit indienen als individueel keuzeproject persoonlijke profilering?
A Nee. Wij vinden dergelijke activiteiten belangrijk maar ze voldoen niet aan de criteria voor
een individueel keuzeproject persoonlijke profilering. Er moet een directe relatie zijn met de
medische beroepsuitoefening. Deelname aan besturen en commissies van verenigingen die
direct gerelateerd zijn aan de opleiding Geneeskunde of het medisch beroep zijn daarop een
80

BIJLAGEN KEUZE ONDERWIJS 2 EN 3
uitzondering. Wel geldt de gebruikelijk eis ten aanzien van de tijdsinvestering (minimaal 84 uur
per jaar) en de beschikbaarheid van een facultaire begeleider die dit kan toetsen.
7. Q Ik ben ingedeeld voor een periode keuzeproject persoonlijke profilering, maar ik heb
op dezelfde dag een coachgroep en de coachgroepen zijn verplicht. Hoe los ik dit op?
A De Voortgangstoetsen en coachgroepen in de studievrije periodes worden op dezelfde dag
gepland. De coachgroep op de dag van de voortgangstoets gaat voor het periode
keuzeproject persoonlijke profilering, als het tijdstip/dag van de coachgroep gewijzigd wordt
dan gaat het keuzeproject voor.
8. Q Waar kan ik de formulieren vinden?
De formulieren zijn te vinden op Nestor onder “Algemene informatie studenten geneeskunde
- Keuzeprojecten Persoonlijke Profilering” en op de website
http://www.rug.nl/umcg/informatievoor/studenten/geneeskundegids2009-
2010/curriculum/curriculumg2010/bachelorfase/keuzeprojecten/FormulierenKeuzeprojecten
9. Q Wat moet ik doen met het beoordelingsformulier van mijn keuzeproject persoonlijke
profilering?
A Als u een keuzeproject persoonlijke profilering heeft gedaan, moet u het
beoordelingsformulier inleveren bij de Studentenbalie van het Student Service Centrum van
Geneeskunde. Maakt u zelf wel een kopie van uw beoordelings-formulier voor het geval dat er
iets niet klopt aan het einde van het jaar.
Indien u een Minor heeft gevolgd, moet u een uitdraai van Progress inleveren bij de
Studentenbalie
10. Q Mijn externe begeleider heeft mijn individuele keuzeproject persoonlijke profilering
als voldoende beoordeeld. Hoe handel ik dit nu verder af?
A U stuurt uw beoordeling en het eventuele werkstuk waarop het oordeel was gebaseerd naar
de facultaire begeleider. Deze zendt dit na toetsing door naar het Onderwijsbureau van het
Onderwijsinstituut.
11. Q Ik heb mijn keuzeproject persoonlijke profilering met een onvoldoende afgesloten,
wat moet ik nu doen?
A Indien de begeleider na overleg niet tot herziening van het oordeel heeft besloten krijgt u
een onvoldoende en moet er een nieuw keuzeproject persoonlijke profilering worden gedaan.
Dit kan een buitenperiode of individueel project zijn, of een Minor. Deze onvoldoende zal ook
in progress worden geregistreerd waardoor een eventueel Cum Laude afstuderen niet meer
mogelijk zal zijn.
12. Q Mag ik een buitenperiode of individueel keuzeproject persoonlijke profilering doen
van 4 weken waarvoor ik dan de punten van jaar 2 en jaar 3 in een keer kan halen?
A In speciale gevallen kan er toestemming gegeven worden voor een keuzeproject
persoonlijke profilering van 6 EC’s. Hiervoor moet u voldoen aan de volgende criteria:
het keuzeproject persoonlijke profilering heeft aantoonbaar een omvang van > 168 uur
studiebelasting;
het is niet mogelijk het keuzeproject persoonlijke profilering te splitsen in twee afzonderlijke
keuzeprojecten persoonlijke profilering;
er zit een duidelijke opbouw in het samengestelde keuzeproject persoonlijke profilering, zodanig
dat het is te beschouwen als 1 keuzeproject persoonlijke profilering;
er is intensieve begeleiding.
Toetsing omvat een schriftelijk verslag van minimaal 10 pagina’s tekst. Dit verslag moet
worden beoordeeld door de facultaire begeleider en daarna met het beoordelingsformulier
worden voorgelegd aan de Commissie Keuzeprojecten Persoonlijke Profilering.
13. Q Ik heb vorig jaar een keuzeproject persoonlijke profilering gedaan bij
kindergeneeskunde, mag ik hier weer een keuzeproject persoonlijke profilering doen?
A U mag wel een tweemaal een project persoonlijke profilering op dezelfde afdeling doen,
maar niet hetzelfde project aangezien de bedoeling van een keuzeproject persoonlijke
profilering is om zich te oriënteren op verschillende gebieden.
81

BIJLAGEN KEUZE ONDERWIJS 2 EN 3
14. Q Ik heb een door JSM goedgekeurd JSM project gestart maar rond niet het gehele
Honours-traject af. Kan ik dit JSM project mee laten tellen voor mijn keuzeproject
persoonlijke profilering?
A Ja, dit kan onder de voorwaarde dat het gaat om een project met een omvang van
tenminste 3 EC, JSM het goedkeurde en u de studiepunten voor dit project niet laat meetellen
voor een Honours traject. U dient het gevolgde JSM project te laten aftekenen door J. van der
Mark-Van der Wouden, en het getekende beoordelingsformulier vervolgens in te leveren bij de
Studentenbalie van het Student Service Centrum.
15. Q Is er een maximum aan het aandeel dat literatuuronderzoek kan hebben in een
keuzeproject persoonlijke profilering.
A Nee, er is geen algemeen maximum, dit hangt af van de aard van het project KPP. In het
algemeen geldt dat bij klinisch gerichte keuzeproject persoonlijke profilering het aandeel van
literatuuronderzoek beperkt dient te zijn. Projecten die bijvoorbeeld bestaand uit een week
meelopen op een afdeling en vervolgens literatuuronderzoek, worden kritisch benaderd door
de commissie waarbij met name wordt gekeken naar een voldoende omvang en voldoende
relatie met de tijdens het meelopen opgedane ervaringen. Voor andersoortige projecten kan
een nog hoger aandeel van literatuuronderzoek echter wel passend kan zijn. Dit geldt o.a.
voor keuzeproject persoonlijke profilering gericht op wetenschappelijk onderzoek waarvan
bijvoorbeeld een systematic review een belangrijk onderdeel vormt. Motivatie van de verdeling
van activiteiten is hier dus zeer belangrijk.
16. Q Kan ik vrijstelling krijgen voor het keuzeproject persoonlijke profilering.
A Nee, er worden voor het keuzeproject persoonlijke profilering geen vrijstellingen gegeven.
17. Q Hoe kan ik mij opgeven voor een buitenperiode keuzeproject persoonlijke profilering
of een Minorvak?
A Dit staat uitgebreid beschreven in de syllabus Keuzeprojecten Persoonlijke Profilering,
welke u kunt vinden op Nestor onder Algemene Informatie voor studenten/Keuzeprojecten
Persoonlijke Profilering.
18. Q Ik heb mijn Minorvak afgerond, hoe krijg ik nu mijn punten voor het keuzeproject
persoonlijke profilering?
A U dient een uitdraai van Progress in te leveren bij de Studentenbalie van het Student
Service Centrum, waarop aangegeven staat om welk Minorvak het gaat. Uw resultaat wordt
geboekt als een vrijstelling (VR).
19. Q Ik heb eerder een goedgekeurde Minorvak van de lijst gevolgd, mag ik dit alsnog
gebruiken als keuzeproject persoonlijke profilering?
A Een met een voldoende afgesloten Minorvak kan alleen als keuzeproject persoonlijke
profilering meetellen voor hetzelfde studiejaar als het studiejaar waarin het vak is gevolgd
Een keuzeproject persoonlijke profilering is bedoeld om richting te geven aan de toekomstige
loopbaan. Dat betekent een bewuste keuze, een gedegen afweging en een goede evaluatie
van de gestelde leerdoelen. Een Minorvak welke is gevolgd in een vorig studiejaar is een
studie onderdeel achteraf en dit wordt nooit goedgekeurd.
82