Actief op TV en op de planken! - Nieuw magazine

Dossier: Malt whisky.
Vroeger kon je in ons land nauwelijks een fatsoenlijke whisky vinden, al wisten we toen niet beter. Wat hier
verkocht werd, waren ‘blended’ whisky’s. De Schotten dachten namelijk dat de meer uitgesproken smaken van hun
malts te ingewikkeld waren voor niet-Schotten. Gelukkig denken ze daar nu al een tijd anders over, en ondertussen
zijn malt whisky’s razend populair.
Is het nu whisky of whiskey?
Wel simpelweg: alle twee. Whisky is
de juiste spelling voor de drank uit
Schotland, Whiskey voor de Ierse variant.
En al is de Schotse de gekendste,
ook de Ieren hebben een rijke cultuur
van blends en malts. De Ierse manier
van blenden is trouwens ingrijpend
verschillend van de Schotse. Ieren
blenden verschillende soorten grondstoffen
en stoken één drank, terwijl
de Schotse blends door een blender
worden samengesteld uit verschillende
malt en grain whisky’s.
Nog een belangrijk verschil: Ieren
stoken met afgedekte ketels, terwijl
deze in Schotland open zijn, wat
ervoor zorgt dat factoren zoals de
gebruikte brandstof mee de smaak
bepalen.
En wat is nu een single malt?
Zoals hierboven al gezegd, worden bij
Schotse blends verschillende malts
(van verschillende distilleerderijen)
gebruikt. Single malts evenwel komen
van één distilleerderij en gebruiken
steeds dezelfde grondstoffen
uit de streek. Daardoor hebben
deze whisky’s een meer uitgesproken
smaak die tevens gerelateerd is aan
de locatie waar deze gestookt werd.
De whisky’s uit Islay bijvoorbeeld
hebben een zeer rokerige smaak omdat
deze whisky daar met turf ge-
stookt wordt en de rook van turf veel
invloed heeft op de smaak.
Er zijn nog meer invloeden op de
smaak: malt wordt gerijpt in gerecycleerde
vaten, waarin meestal eerst
porto of cherry gerijpt heeft. Natuurlijk
heeft de houtsoort die gebruikt
wordt ook een belangrijke invloed.
En dan is er nog de leeftijd. De
meeste fl essen malt vermelden het
aantal jaren dat de whisky op vat
rijpte. Hoe langer de rijping, hoe
meer het hout en de vaten een invloed
kunnen uitoefenen, hoe geraffi
neerder de smaak, en jammer
genoeg ook hoe hoger de prijs. Een
normale goede malt van 10-12 jaar
koop je onder de 25 euro, maar een
fl es van 30 jaar kan gemakkelijk 100
tot zelfs 500 euro kosten.
De regio’s.
Zoals al gezegd is de smaak van malt
sterk afhankelijk van de locatie waar
deze gestookt wordt. Een maltkenner
is dan ook net zoals een wijnkenner
in staat de regio van een malt te bepalen
bij een blinde tasting.
Er zijn vier hoofdregio’s: Lowland
malt, Highland malt, Islay malt (specifi
ek van het eiland genaamd ‘Islay’)
en Campbeltown malt, malt van de
Mull of Kintyre.
De Highland regio is evenwel zo groot
dat deze nog eens in subregio’s wordt
p. 26
opgedeeld: the Northern Highlands,
the Western Highlands, the Eastern
Highlands, de Islands (niet te verwarren
met Islay) en Speyside, de gekendste
regio met een hoge concentratie
aan distilleerderijen. Speyside
wordt daarom soms onafhankelijk als
‘vijfde regio’ beschouwd.
De do’s en don’ts van malt whisky.
Een echt malt whiskyglas heeft gelijkenissen
met een portoglas; het heeft
echter geen dunne steel maar een
kortere, vastere bodem. De kelkvorm
is belangrijk om de ideale smaakervaring
te creëren. Indien u geen
maltglazen heeft, is een portoglas
perfect te gebruiken. De typische
ronde ‘whiskyglazen’ zijn eigenlijk
afkomstig van de Amerikanen en zoals
we allemaal weten, hebben die
van cultuur eigenlijk niet echt kaas
gegeten. Maar om zover te gaan dat
een whisky uit zo’n glas niet meer
smaakt, gaan we ook niet.
Veel kenners voegen soms een paar
druppels bronwater toe, vooral bij
de sterkere whisky’s. Dit maakt de
smaak net iets minder sterk zodat
de onderliggende smaken beter te
onderscheiden zijn. Te veel water is
echter een no-go. En gebruik in godsnaam
geen kraantjeswater.
Wie in Schotland ijs bij zijn malt
whisky kapt, heeft minstens 50 procent
kans om de kroeg uitgegooid
te worden na eerst een behoorlijk
pak slaag te hebben ontvangen. En
terecht: ijs in malt is een doodzonde.
Een paar tips:
Wij hebben zelf onze favorieten en
die willen we u niet onthouden.
Al een tijdje in de mainstream is
Glenmorangie. Een ideale ‘instapmalt’
die zacht van smaak is. Nog een
zachte, maar zeldzamere en complexere
is Bunnahabhain. Als je die
te pakken krijgt: meenemen.
Voor de dapperen onder u zijn er
de Islay kings: Laphroaig en Lagavulin.
Eerst word je overvallen door
de overweldigende smokyness, om
dan laag na laag alle andere smaakfacetten
te ontdekken ...