De 10 basiscompetenties van de leraar - Plantyn

De 10 basiscompetenties van de leraar
Woord vooraf
1 De leraar als
begeleider van
leer- en ontwikkelingsprocessen
2 De leraar als
opvoeder
3 De leraar als
inhoudelijk
expert
5
8
36
52
4 De leraar als
organisator
5 De leraar als
innovator en
onderzoeker
6 De leraar als
partner van
ouders
7 De leraar als
lid van een
schoolteam
60
70
78
92
8 De leraar als
partner van
externen
9 De leraar als
lid van de
onderwijsgemeenschap
10 De leraar als
cultuurparticipant
Attitudes 120
Dankwoord 122
Referenties 124
De auteur 124
104
110
116

Woord vooraf
In 2008 publiceerde de Vlaamse regering een vernieuwde versie van de
decretale competenties voor de leraren.
Al deze gevraagde competenties en deelcompetenties zijn in dit boek uitgeschreven
in praktijkgerichte gedragsindicatoren. Ze gelden zowel voor
het kleuteronderwijs als voor het lager en het secundair onderwijs. Dus
overal waar het woord ‘leerling’ staat, betekent dit zowel ‘kleuter’ als ‘lager
schoolkind’ alsook leerling van het secundair onderwijs. Soms is er eens
een aparte rubriek gemaakt.
Competenties zijn leerbaar en steeds in ontwikkeling. Daarom zijn ze uitgeschreven
in vier niveaus:
Niveau 1: Je beheerst de competentie niet. Je doet geen inspanningen
om dit goed te doen. ( - - )
Niveau 2: Je beheerst de competentie niet volledig. Je doet inspanningen
om dit goed te doen, maar je bereikt niet het verwachte
niveau. ( - )
Niveau 3: Je beheerst de competentie goed, verder verfijnen en verdiepen
kan nog. ( + )
Niveau 4: Je beheerst de competentie volledig. Deze competentie is
een kwaliteit van jou! ( + + )
Bij elke deelcompetentie staan voorbeelden van vragen geschreven. Die
kunnen gebruikt worden om de vakbekwaamheid te peilen, om het gedrag
als leraar in allerlei concrete situaties te toetsen aan adequate onderwijspraktijken.
Uiteraard kunnen nog veel andere vragen geformuleerd worden
naargelang de antwoorden van de ondervraagde personen.
De vragen zijn meestal gesteld volgens de STAR-methode: er wordt gevraagd
naar de Situatie, naar de Taak van die persoon, naar de Activiteiten
en hoe ze concreet werden aangepakt en naar het Resultaat.
Dit boek is dus een handleiding voor:
> De assessoren voor het afnemen van een assessment (criteriumgericht
interview) bij de EVC procedures in de lerarenopleiding.
> De studenten in opleiding om zichzelf te evalueren, hun portfolio aan
te vullen en om zich voor te bereiden op een assessment of op een
sollicitatiegesprek.
> De leraren basis- en secundair onderwijs om eigen competenties te
toetsen en om correcte zelfevaluaties te maken.
> De directies van de basis- en secundaire scholen om te gebruiken bij
sollicitatiegesprekken, functioneringsgesprekken, beoordelingen van
eigen personeel en leraren in opleiding.
De 10 basiscompetenties van de leraar
5

1 Begeleider van leeren
ontwikkelingsprocessen
2 Opvoeder
3 Inhoudelijk expert
4 Organisator
5 Innovator en
onderzoeker
1 Beginsituatie
2 Doelstellingen
3 Leerinhouden
4 Onderwijsaanbod
5 Werkvormen
6 Leermiddelen
7 Leeromgeving
8 Observatie
9 Evaluatie
10 Zorgverbreding
11 Standaardnederlands
12 Diversiteit
13 Talensensibilisering
1 Leefklimaat
2 Emancipatie
3 Waarden
4 Actualiteit
5 Probleemsituaties
6 Gezondheidszorg
7 Communicatie
1 Basiskennis
2 Vakoverschrijdend
3 Leerlijnen
1 Structuur
2 Planning
3 Administratie
4 Klasruimte
1 Vernieuwing
2 Onderwijsonderzoek
3 Zelfevaluatie
6
De 10 basiscompetenties van de leraar

6 Partner van ouders
7 Lid van een schoolteam
8 Partner van externen
9 Lid van de onderwijsgemeenschap
10 Cultuurparticipant
1 Discretie
2 Overleg
3 Informeren
4 Dialogeren
5 Communiceren
6 Anderstaligen
1 Samenwerken
2 Afspreken
3 Bespreken
4 Rechtspositie
5 Interactie
1 Contacteren
2 Interactie
1 Debatteren
2 Rol in maatschappij
1 Kritisch benaderen
van de actualiteit
op verschillende
domeinen
De 10 basiscompetenties van de leraar 7