rapport De amateurkunstenaar laat zich zien

Samenvatting
In dit onderzoeksrapport wordt nader bekeken hoe de amateurkunstenaar die een individuele
discipline beoefent, zoals beeldende kunst, fotografie of schrijven, te werk gaat. Onze
overtuiging was dat deze groep beoefenaars nog niet voldoende in beeld is gebracht door middel
van onderzoek. Daarom hebben er 25 amateurkunstenaars meegewerkt aan open interviews,
waarin ze verteld hebben over hun achtergrond, beweegredenen en behoeften bij het beoefenen
van hun kunstvorm. Er is voor gekozen om informatie te vergaren op kwalitatieve wijze, in de
vorm van open interviews. Er werd gewerkt met een gestructureerde vorm hiervan: het
topicinterview. De interviews zijn getranscribeerd en in fragmenten opgedeeld. De fragmenten
zijn gecodeerd en voorzien van labels. Deze zijn geordend en er zijn verbanden gelegd.
De achtergrond van de amateurkunstenaar blijkt een essentiële rol te spelen. Mensen beginnen
in hun jeugd, gestimuleerd door familie of vrienden. Vaak beoefenen ze meerdere disciplines.
Door met kunst bezig te zijn kunnen ze uiting geven aan een gevoel, een passie; het is een
plezierige, ontspannen tijdsbesteding. Het delen met anderen wordt ook belangrijk gevonden.
Een aantal geïnterviewden wil iets bereiken met hun kunst, anderen willen gewoon bezig zijn.
Ook willen enkele amateurkunstenaars op commerciële wijze verder gaan met hun werk, zijn er
beoefenaars die geld willen verdienen of beoefenaars die dit juist niet willen. Daarnaast zijn er
enkele deelnemers die een vakopleiding willen gaan volgen of anderen willen stimuleren tot het
maken van kunst.
Inspiratie halen de amateurkunstenaars uit mensen, menselijke relaties, de omgeving en hun
eigen werk. Ook omschrijven deelnemers zichzelf als alleseters. Vrijwel iedereen is geïnspireerd
door een bepaalde stroming, werk van anderen of professionele kunstenaars. Desondanks willen
ze wel een eigen stempel op hun werk drukken. Inspiratie kan tijdens het werkproces zelf nog
opkomen.
De werkwijze is afhankelijk van de frequentie van beoefening. Afhankelijk van de
amateurkunstenaar gebeurt dat dagelijks, wekelijks of op wisselende momenten. Het merendeel
van de geïnterviewden doet dit in een georganiseerd verband bij een club, cursus of zelf
samengestelde groep. Zij beoefenen hun kunst vooral in het kader van deze bijeenkomsten. De
mensen die alleen werken geven aan dit op wisselende momenten te doen. De voorkeur voor
alleen werken komt voort uit een behoefte om op het werk te kunnen focussen of omdat het
werkproces dit vereist. Samen werken doen mensen graag om ander werk te kunnen zien en om
te ervaren wat iemand met eenzelfde beeld doet. Daarnaast is het sociale aspect van belang.
Bij de leervraag staat de beheersing van de techniek aan de basis. Deze kan via een cursus eigen
gemaakt worden, maar ook via het internet of door het lezen van boeken. Hierna is er meer
behoefte aan verdieping. Reflectie geven en ontvangen is ook een wezenlijk onderdeel van de
leervraag. De docent neemt hierbij een belangrijke, positieve rol in. Wel is er behoefte aan een
cursusaanbod dat meer is afgestemd op de individuele behoefte. Feedback wordt over het
algemeen meegenomen, maar mensen zijn wel kritisch op de criticus. In het geval van feedback
van een andere amateur wordt er vaak rekening gehouden met diens niveau. Het merendeel van
de beoefenaars is kritisch op het eigen werk en perfectionistisch ingesteld. Feedback van familie
en vrienden wordt geen probleem gevonden, met als kanttekening dat zij eigenlijk te dichtbij
staan voor een zuiver kritische blik. Sommige deelnemers vragen mede hierom regelmatig raad
aan professionals. Het ontvangen van feedback wordt als motiverend ervaren. Ook zijn er enkele
beoefenaars die zelf een cursus of workshop geven.
Kunstfactor – De amateurkunstenaar laat zich zien - 3