Kinders se deelname bou burgerskap KAA

Persvrystelling_– OPGESKORT VIR GEBRUIK tot 16h15, 16 Aug 2011
Demokrasie vir almal: Kinders se deelname bou burgerskap
KAAPSTAD – Kinders se deelname in besluite wat hulle raak is noodsaaklik vir Suid‐Afrika se demokrasie, vir
verbeterde dienslewering, en vir kinders se ontwikkelling.
Hierdie is een van die sleutelboodskappe van die South African Child Gauge 2010/2011 – ‘n jaarlikse oorsig van
die situasie van kinders in Suid‐Afrika, wat vandag vrygestel word deur die
Kinderinstituut (KI) van die Universiteit van Kaapstad (UK). Hierdie stimulerende sesde uitgawe plaas kinders
se politieke regte in die kalklig en beskryf hoe, deur na kinders te luister, demokrasie versterk kan word en
dienslewering kan verbeter word.
Die Kinderwet verseker die reg van kinders om deel te neem in besluite wat hulle raak. Om dit moontlik te
maak, verduidelik die hoofredakteur en die KI se senior voorspraak‐koordineerder, Lucy Jamieson, “verg ‘n
fundamentele verskuiwing in die wyse waarop ouers en professionele lui met kinders omgaan – in plaas
daarvan om oor kinders te praat, moet volwassenes kinders insluit in gesprekke. Slegs deur kinders se
standpunte te oorweeg, kan ons as volwassenes reageer op hul behoeftes en in hul beste belang optree.”
Onderwysers, dokters, maatskaplike werkers en ander professionele lui wat met kinders werk is nou volgens
wet verplig om kinders te vertel wat aangaan, om hulle in te lig oor hulle keuses, uit te vind hoe hulle voel en
om hierdie sienings ernstig op te neem. Die voordele van hierdie benadering behoort swaarder te weeg as die
gepaardgaande uitdagings van diensverskaffers wat onder druk is, sê Minette Coetzee, professor van
kinderverpleging, UK: “Navorsing toon dat kinders se deelname in gesondheidsorginstellings personeel se
werklading kan vergemaklik, kinders help om siekte en pyn beter te hanteer, en kan ook foute in hospitale
verminder en gesondheidsresultate verbeter.”
Skanse teen verandering
Kinderdeelname‐kundige, Dr Rachel Bray, sê dat daar is ‘n tendens om kinders se vermoeë en bydrae tot die
samelewing te onderskat, wat tot gevolg het dat daar bitter min kanale vandag is vir kinders om deel te neem
aan demokrasie: “Maar kinders speel alreeds ‘n aktiewe rol in die onderhoud van gemeenskappe – versorging
van siek familielede, hulp met boerdery of in klein besighede, en die behoud van verbindinge tussen wydverspreide
familielede.”
Hierdie situation dui op ‘n fundamentele spanning tussen progressiewe wetgewing en konserwatiewe
praktyke. Weerstand teen kinders se deelname spruit voort uit die algemene en hardnekkige siening dat
“kinders ouer mense moet respekteer” en dat “volwassenes beter weet”. Dit is juis om hierdie rede dat die
medewerkers tot die South African Child Gauge 2010/2011 voorspraak maak vir wat genoem word ‘n
“kopswaai en ‘n hartsverandering” in volwassenes.
Voordele vir kinders
André Viviers, senior maatskaplike beleidskundige by die Verenigde Nasies se Kinderfonds (UNICEF) Suid‐
Afrika, wat die publikasie geborg het en mede‐gasheer van die vrystelling was, verduidelik dat kinders direk
baat wanneer hulle deelneem: “Kinders sê dat deelname bydra tot hul groei en ontwikkelling omdat dit help
om uitdrukking te gee hoe hulle voel en dink; om te leer van hul portuurgroepe; en om in die publiek te praat
oor belangrike sake.”
1

Persvrystelling_– OPGESKORT VIR GEBRUIK tot 16h15, 16 Aug 2011
‘n Onlangse evaluasie van die Soul Buddyz klubs – wat met meer as 140,000 laerskool kinders regoor die land
werk – het herbevestig dat kinders nuwe vaardighede aanleer, selfvertroue ontwikkel en
ondersteuningsnetwerke vestig wat hulle help om die die druk wat hulle ervaar as leerders, versorgers en/of
broodwinners beter te hanteer.
Jamieson wys daarop dat deelname kinders ook in staat stel om “hul sosio‐ekonomiese regte te eis, of om
mense se aandag te vestig op die skending van regte”.
Voordele vir die samelewing
‘n Analise van die jongste Algemene Huishoudlike Opname (AHO) toon dat daar 18.6 miljoen kinders in Suid‐
Afrika is – hoofsaaklik gekonsentreer in die plattelandse provinsies van die Oos‐Kaap, Limpopo en KwaZulu‐
Natal. Die situasie van kinders word meestal verberg in nasionale data, wat beteken dat beplanners van
dienslewering maklik die teiken kan mis. Byvoorbeeld, die AHO dui aan dat 71% van alle huishoudings toegang
het to voldoende sanitasie, maar dat geld vir slegs 63% van kinders.
Hierdie situasie kan verander as beleidmakers, beplanners en implimenteerders van dienste met kinders
raadpleeg en hulle sienings ernstig opneem. Die Minister vir Vroue, Kinders en Persone met Gestremdhede,
Lulu Xingwana, in haar bydrae tot die publikasie, beklemtoon dat, “Om na kinders te luister is ‘n noodsaaklike
manier om te monitor dat dienste and programme die werklike realiteit van kinders in ag geneem en reageer
op hulle behoeftes”.
Die deelname van kinders stryk verder as om hulle net te raadpleeg oor hulle behoeftes. Dit is in wese oor die
versterking van demokrasie, sê Christina Nomdo, direkteur van RAPCAN (Resources Aimed at the Prevention
of Child Abuse and Neglect/Hulpbronne gemik op die Voorkoming van Kindermishandeling en ‐
verwaarloosing): “Dit beteken dat kinders van jongs af bemagtig word om op te tree as goeie burgers van die
samelewing en om die politieke ervaring op te doen wat nodig is om deel te neem aan
besluitnemingsprosesse.”
Prof Shirley Pendlebury, direkteur van die KI, stem saam en verduidelik dat die ervaring van demokrasie nie
net vaardighede bou nie, maar ook waardes lê: “Kinders se deelname in skole se beheerliggame, onder die
regte omstandighede, stel hulle in staat om te leer van demokratiese prosedures en om die vaardighede en
waardes te ontwikkel wat deel is van ‘n lewendige demokratiese kultuur.”
Ontwikkelling van ‘n bemagtigende omgewing
Nog ‘n sleutelboodskap van die South African Child Gauge 2010/2011 is dat geleenthede vir kinders geskep
moet word om deel te neem in al die areas wat impak op hul lewens – by die huis, in skole en
gesondheidsdienste; in die gemeenskap en in regering. Professionele lui soos onderwysers, dokters,
maatskaplike werkers, verpleegkundiges, joernaliste en regeringsamptenare moet ondersteunende, kindervriendlike
omgewings skep wat die deelname van kinders bevorder.
Dit verg eerbiedige, twee‐rigting kommunikasie waarin kinders as gelyke vennote hanteer word, sê Jamieson:
“Die deelname van kinders behoort ‘n integrale deel te wees van enige besluitnemingsproses wat kinders raak
– van beplanning en implimentering tot monitering en evaluasie. Dit beteken dat ons ons siening oor kinders
se vermoeëns, ervarings en bydraes moet verander, en tyd en ruimte moet maak om daadwerklike interaksies
met kinders te verseker.”
Tyd vir aksie
Aida Girma, UNICEF se verteenwoordiger in Suid‐Afrika sê kinders se reg om deel te neem is belangrik op ‘n
globale vlak: "Die Konvensie op die Regte van die Kind stel dit baie duidelik dat kinders die reg het om hul
menings oor belangrike sake te lug. As ‘n ondertekenaar van die Konvensie moet Suid‐Afrika die nodige stappe
neem om te verseker dat daadwerklike geleenthede geskep word vir die ware deelname van kinders."
2

Hierdie oproep tot aksie word deur Aartsbiskop Emeritus Desmond Tutu ondersteun in die voorwoord van die
publikasie: “As ‘n nasie het ons merkwaardige vooruitgang gemaak in die bou van ‘n regsfondament om ons
kinders se beste belang te verseker. Dit is nou tyd oor te gaan tot aksie en insluiting te verseker deur na
kinders te luister en hulle insig te gebruik in die wyse waarop ons ons skole, klinieke, hospitale, maatskaplike
dienste, howe en staatsdepartemente bestuur”.
END
Agtergrond Inligting
Die South African Child Gauge 2010/2011 is vrygestel tydens ‘n geleentheid waar kinders ook deelgeneem het
en wat aangebied was deur die Kinderinstituut en die Verenigde Nasies se Kinderfonds (UNICEF) Suid‐Africa.
Hierdie jaarlikse publikasie deur die Kinderinstituut, ‘n beleidsnavorsingseenheid van die Universiteit van
Kaapstad, moniteer die verwesenliking van kinderregte in die land. Die publikasie fokus elke jaar op nuwe
ontwikkelings in wetgewing wat kinders raak; kindergesentreerde data ten opsigte van toegang tot
maatskaplike hulp, opvoeding, behuising, gesondheidsorg en ander dienste; asook ‘n reeks artikels wat
nasionale debatte inlig en, somtyds, stuur .
Die publikasie is beskikbaar vir aflaai by www.ci.org.za, tesame met die gepaardgaande hulpbronne soos ‘n
plakkaat, ‘n kinder‐vriendelike opsomming, en ‘n lys van projekte in Suid‐Afrika wat kinderdeelname bevorder.
‘n Ware verhaal: Die mag om ‘n verskil te maak
‘n Kragtige voorbeeld van hoe, deur na kinders te luister, kan bydra tot ‘n positiewe verandering is dié van ‘n
15‐jarige van die Oos‐Kaap. Sy het gehoor van die opstel van die Kinderwet by ‘n konferensie en het haar
besorgheid uitgespreek oor die ontvoering van jong dogters vir gedwonge troues in haar gemeenskap. Sy was
so geskok om te hoor dat mense wat kinders dwing om te trou net ‘n skamele R200 beboet kon word, dat dit
haar aangespoor het om ‘n publieke betoog tot die voorgenome wet in die Parlement te lewer.
In samewerking met die Kinderinstituut, het sy ‘n betoog vir die Kinderwet wetsontwerp geskryf wat gevra het
vir ‘n swaarder boete of ‘n tronkstraf. Haar aanbeveling is deur die Parlement aanvaar en vandag kan mense
tronkstraf van tot 10 jaar ontvang as hulle ‘n kind gedwing het om te troue of verloof te word.
Ten spyte van hierdie wysiging in wetgewing is daar steeds verslae oor kinderontvoerings en gedwonge troues
en nog nie een saak is onder die nuwe wet verhoor nie, volgens Jamieson: “Kinders se reg tot beskerming sal
slegs ‘n realiteit word wanneer professionele lui soos onderwysers, dokters, maatskaplike werkers, die polisie
en aanklaers na kinders luister en ernstig opneem wat hulle sê.”
Soos ‘n 14‐jarige opgemerk het tydens ‘n lewendige radio uitsending in 2009: “Jy mag wel ‘n stem vir die
kinders gee, selfs op ‘n groot podium, maar as volwassenes nie stilstaan om te hoor wat die kinders sê nie, is
dit so goed as om geen stem te hê nie”.
Vir meer inligting oor die bevindinge in die South African Child Gauge 2010/2011:
Algemene navrae
Lucy Jamieson, Hoofredakteur en Senior Voorspraak Koördineerder, Kinderinstituut, Universiteit van
Kaapstad
lucy.jamieson@uct.ac.za
083 458 9075
André Viviers, Senior Maatskaplike Beleid Spesialis, UNICEF Suid‐Afrika
aviviers@unicef.org
079 498 4991
3

Rachel Bray, Kinderdeelname‐kundige
rachelbray@gmail.com
076 167 8452
Kinder‐ en gesondheidskundiges
Minette Coetzee, Professor van Kinderverpleging, Universiteit van Kaapstad
minette.coetzee@uct.ac.za
082 852 5729
Jill Kruger, Sentrum vir Taal en Kultuur (Centre for Language and Culture), Universiteit van
Johannesburg
jmkrug@wirelessza.co.za
084 422 2439
Kinders en skole
Shirley Pendlebury, Direkteur, Kinderinstituut
Shirley.pendlebury@uct.ac.za
074 4150210
Kinders en regeringsbestuur
Christina Nomdo, Direkteur, RAPCAN
Christina@rapcan.org.za
083 776 7067
Kinders en die media
William Bird, Direkteur, Media Monitoring Africa
williamb@mma.org.za
082 887 1370
Mike Rahfaldt, Direkteur, Children’s Radio Foundation
mike@radioworkshop.org
072 341 2880
Helen Meintjes, Abaqophi BakwaZisize Abakhanyayo Children’s Radio Project, Kinderinstituut, UK
Helen.meintjes@uct.ac.za
082 922 8524
Vir meer kind‐gesentreerde statistieke
Katharine Hall, Senior Navorser, Kinderinstituut, UK
kath.hall@uct.ac.za
082 678 5747
Vir meer oor die South African Child Gauge
Lori Lake, Opdraggewende Redakteur, South
African Child Gauge, Kinderinstituut, UK
lori.lake@uct.ac.za
082 556 0446
Vir meer oor die KinderInstituut, UK
Charmaine Smith, Kommunikasie en Kennis
Bestuurder, Kinderinstituut, UK
charmaine.smith@uct.ac.za
083 304 9600
4