Van tweedegraads naar eerstegraads PODIUM COLUMN - NVON

FORUM
PODIUM
Beste dio’s en lio’s van Nederland,
Nu is de kop er echt af! Het derde Podium,
speciaal voor de beginnende docent, ligt
voor je. Dit Podium is nu nog steeds in aanbouw.
Stuur je voorstellen, op- en aanmerkingen
naar podium@nvon.nl. Deze aanbouw
zullen we na een aantal nummers
evalueren. Wil jij materiaal op het Podium
publiceren, mail dit dan naar
podium@nvon.nl met een cc naar
redactie@nvon.nl.
In dit derde Podium een column met een
levensverhaal, een interview met een
Amerikaanse student en nog wat websitetips.
Bob Lefeber en Menno de Waal
COLUMN
Van tweedegraads naar
eerstegraads
Ik vind het een beetje raar, nog geen 30
jaar en ik deel mijn ervaringen als in een
autobiografie. Na een klein moment van
verwondering denk ik, als Steven Gerrard
(voetballer Liverpool FC - red.) het kan, kan
ik het ook. Op dit moment zit ik weer in
een leer-werktraject om mijn eerstegraadsbevoegdheid
natuurkunde te halen.
Het is voor mij een heftig traject.
Gelukkig houden nieuwsgierigheid,
mogelijkheden tot doorstroom, ontwikkelingsdrang
en de wens van emigratie mij
op de been. Ik blijf positief mede dankzij
steun van mijn familie, vrienden en begeleider.
Ik zie ook dat door de aanpassingen
mijn kans van slagen groter wordt.
Het begin
Na de havo begin ik aan mijn docentenopleiding
natuurkunde aan de hogeschool
Windesheim. Natuurkunde spreekt mijn
technische kant aan, de didactiek mijn
creatieve kant en de mensen mijn sociale
kant. Ik raak steeds meer geïnteresseerd in
het vak, met name de biofysica. Ik weet
meteen dat ik veel plezier zal krijgen in
het lesgeven. Natuurlijk heb ik nog niet
het besef van nakijkwerk, de bijbehorende
administratie en uren-durende vergaderingen.
Tijdens mijn stages vind ik het
al snel leuk om met pubers te werken en
ze van succeservaringen te laten genieten.
Ik zie het als een uitdaging om lessen te
ontwerpen die uitdagend en afwisselend
zijn. Dit doe ik door nieuwe manieren van
uitleg, toepassen van verschillende werkvormen
en inzet van ICT.
Van Abu-Dhabi naar Canada
In het tweede jaar krijg ik een keuze voor
een tweede opleiding. Ik besluit LVO
Engels erbij te doen. In de jaren ’80 ben ik
als kind met het gezin naar Abu Dhabi
verhuisd en heb daar vier jaar gewoond.
Zo wist ik al vroeg dat de wereld groter is
dan de stad of het dorp waar ik woon. Zelf
wil ik ook naar het buitenland om daar
ervaring op te doen als docent. Ik ben
benieuwd of de pubers, ouders, scholen en
het onderwijssysteem écht anders zijn. In
2001 krijg ik verlof om voor vier weken
naar Canada te gaan, daar kijk ik rond op
twee high schools en interview docenten
en leerlingen. Eigenlijk lijkt het heel veel
op de Nederlandse manier van lesgeven.
De kinderen zijn ook niet echt anders. Ik
kom geïnspireerd, enthousiast, met een
gebroken hand en een jetlag terug.
Drie inzichten
Al tijdens mijn opleiding aan Windesheim
krijg ik een baan als docent. Dit brengt mij
drie inzichten: veel afwisseling en
omschakeling, werken en leren is voor mij
geen optimale combinatie en ik wil niet
altijd in de onderbouw blijven werken.
• Aangezien ik werk als docent voor
twee vakken heb ik veel afwisseling en
ook veel omschakelingsmomenten, dat
vind ik leuk en ook best zwaar. In het
ergste geval geef ik op een dag twee
verschillende vakken, aan drie verschillende
niveaus, op twee verschillende
locaties.
• De kinderen in de onderbouw vind ik
erg jong en ik mis op een één of andere
manier aansluiting met hun belevingswereld.
Ondanks dat ik het heel erg
leuk vind, zie ik mezelf op dit moment
niet tot mijn 65 e met kinderen van 13-
15 werken.
• Het laatste inzicht is dat ik werken en
leren geen ideale combinatie vind. Ik
sta constant voor de keuze, of werken,
of leren. Leer ik, dan werk ik niet. Werk
ik, dan leer ik niet.
Vastlopen, opstarten en doorstarten
Met een paar jaar vertraging rond ik uiteindelijk
allebei de opleidingen af. Vanuit
Canada kreeg ik het advies om een mastergraad
te halen om meer kansen te hebben
in onderwijsland. Het behalen van
een eerstegraadsbevoegdheid natuurkunde
kan op verschillende scholen in combinatie
met het lesgeven. Daarvoor is ELAN,
de lerarenopleiding aan de Universiteit
Twente, de meeste logische keuze, omdat
mijn werk en woning dan dichtbij zijn.
Met enthousiasme begin ik aan die eerstegraadsopleiding.
Al snel loop ik vast in de
beschikbare tijd door de combinatie van
werk en studie. Het is demotiverend en
zwaar, mede doordat ik het merendeel
van de colleges niet kan volgen. Dit probleem
wordt erkend door mijn begeleider.
Ik zet me in om de omstandigheden te
verbeteren. Ik leg het probleem voor aan
mijn rector en we besluiten een gesprek
aan te gaan met de mensen van ELAN.
Hierop volgt overleg tussen ELAN,
Twente School of Education, Regionaal
Rectorenoverleg en MinOCW.
Uiteindelijk sluit het Platform Bèta
Techniek aan voor de nodige subsidie.
Momenteel volg ik het zogeheten traject
2 naar 1 voor Toppers (zie kader voor meer
informatie) speciaal gericht op werkende
tweedegraders. Ik voel mij thuis in een
omgeving die mij stimuleert verder te kijken,
die iedere keer mijn ogen opent en
mijn blik verruimt. Ik schat dat ik de
opleiding rond juli 2011 zal afronden.
Robert-Jan van Veen
Robert-Jan van Veen
heeft na het havo
een studie LVO
natuurkunde en
Engels afgerond.
Momenteel is hij
bezig zijn eerstegraadsbevoegdheid
natuurkunde te behalen aan de
Universiteit Twente. Hij is werkzaam als
docent aan Het Assink Lyceum te
Haaksbergen. Zijn e-mailadres is
r.m.l.vanveen@student.utwente.nl
Meer info over het van 2 naar 1 voor
Toppers-traject:
www.utwente.nl/elan/temp/nieuws/2naar1
137
maart 2009 NVOX

FORUM
138
Mike Nocella onderzoekt
exact onderwijs
Als ik voor één leerling het verschil
maak….
Mike Nocella is tweedejaarsstudent aan
de lerarenopleiding scheikunde van
Illinois State University. Hij brengt een
semester door aan de Noordelijke
Hogeschool Leeuwarden (NHL). Waarom
wordt een Amerikaan leraar? Wat komt
hij halen en wat heeft hij Nederland te
bieden?
“Ik werd geïnspireerd door mijn leraar op
high school”, zegt Mike. “En ik merkte dat
ik een helpende instelling heb. Vragen
beantwoorden, problemen oplossen, het
doet me heel goed.” Met passie geeft hij
aan: “Al maak ik maar voor één leerling
het verschil op zijn of haar levensweg,
dan vind ik mijzelf geslaagd als leraar.”
Mike groeide op in Palatine, een suburb
van Chicago. Na een maand rondkijken
signaleert hij al een aantal verschillen tussen
Nederland en Illinois.
Op het Fivel College in Delfzijl leerde hij
de aanpak van Frits Pals kennen. Beeldend
leren in de praktijk. Frits Pals haalt misconcepten
bij leerlingen boven tafel door
leerlingen tekeningen te laten maken.
Mike: “Een heel boeiende aanpak.”
Op Zernike Montessori en de HarmJan
Zondagschool in Groningen was hij verbaasd
over het onderlinge contact van
leraren. “Het viel me op dat leraren bij
elkaar binnenlopen. Leerlingen noemen
leraren bij hun voornaam. Dat kennen we
niet in Illinois.” Het informele karakter op
school spreekt Mike aan. Hij roemt de
lage intimidatiefactor tussen leraren en
leerlingen. Meer scholen staan op zijn verlanglijst.
dwijnen en onderling begrip neemt toe.”
Met zijn voorliefde voor kroketten voelt
Mike zich steeds meer Nederlander. Een
verschil met de Illinois State University
met de NHL springt in het oog. “De NHL
is heel praktisch gericht. We krijgen tips
en methoden die we direct kunnen
gebruiken. De didactiek is hier uitgebreider.
In Illinois praten we veel over wat je
als leraar zou kunnen doen in bepaalde
situaties. Hier doen we het in de praktijk.”
Mike Nocella zou een meer filosofische
aanpak van de lerarenopleiding in Illinois
waarderen. “Meer nadenken over het hoe
en het wat. Meer de diepte in en aandacht
voor lichaamstaal en kleding, meer aandacht
voor drijfveren en onderliggende
motieven bij het werk in de school.”
Kortom: “More psychology of teaching.”
Gerard Stout en Bob Lefeber
Wegwijs
op het wereldwijde web
Voor de dagelijkse lespraktijk of voor die
zaterdagmorgen met een kopje koffie. Een
aantal websites voor je professionele ontwikkeling
en een tip voor een website
waar digitaal materiaal beschikbaar zal
komen voor gebruik in je lessen.
Mike Nocella
geeft 3 april op
het LioNScongres
in
Utrecht een
workshop
Chemistry
teaching
across the
ocean.
ste vraag is het antwoord meestal een volmondig
JA. Het initiatief van de website
valt onder de Stichting Beroepskwaliteit
Leraren en ander onderwijspersoneel
(SBL), www.lerarenweb.nl.
www.leraar24.nl
Door minister Plasterk geopend op de
NOT in januari. Een digitaal platform
voor en door de leraar, zodat je 24 uur per
dag aan het werk kunt blijven. Leraar24.nl
is een platform dat mogelijk gemaakt
wordt door Kennisnet, het Ruud de Moor
Centrum van de Open Universiteit
Nederland (zie bijvoorbeeld
http://portal.rdmc.ou.nl/paletvo), SBL (zie
hierboven) en Teleac/NOT.
www.ed-it.nu/testpiloten.aspx
ED*IT is een nieuw platform (van de
makers van http://vo.teleblik.nl) dat digitaal
materiaal beschikbaar maakt uit
musea en archieven. Voor € 2,85 per leerling
kunnen scholen zich aanmelden. Het
platform bevindt zich echter nog in de
testfase! Meld je aan via bovenstaande site
en zorg dat je een idee krijgt van wat er
mogelijk is, want je testaccount is slechts
geldig tot 1 augustus 2009. Dan zul je
genoeg info moeten hebben om je schoolleiding
te overtuigen dat je school zich zal
moeten aansluiten.
In Illinois begint de schoolstage voor aanstaande
leraren in het laatste van de vier
jaar die de opleiding duurt. Mike: “Je kunt
wel eerder stage lopen als een soort laboratoriumassistent,
dan ruil je af en toe lessen
met de vakleraar.”
Op de NHL komt hij goed aan zijn trekken
wat internationale contacten aangaat. “De
verbondenheid met de andere internationale
studenten is groot. Er ontstaat een
soort familiegevoel. Vooroordelen ver-
www.duizendjaarvoordeklas.nl
Ervaren docenten geïnterviewd, reacties
van hun leerlingen, het waarom van hun
keus voor het onderwijs, en meer! Tips
gerubriceerd naar onderwerpen van
‘Omgang met leerlingen’ tot en met
‘Reflectie en ontwikkeling’. Voor een
(beginnende) docent valt hier een hoop te
halen. Ook om de vraag aan jezelf terug te
stellen: “Waarom is onderwijs mijn keus?
Hoe pakken collega’s de dagelijkse zaken
aan? Kan ik nog iets leren?” Op deze laat-
Bob Lefeber, http://dedocent.wordpress.com
NVOX maart 2009