jaarrapport 2010 - Ghapro

Ghapro vzw
Gezondheidshuis Antwerpse prostitutie 2010

jaarverslag
2010
vzw Ghapro en Connecta
gezondheidshuis antwerpse prostitutie
verversrui 3
2000 Antwerpen
t 03 293 95 91
f 03 294 33 70
ghapro@telenet.be
www.ghapro.be

Een eerste woord van dank richt het Ghapro team graag tot de stad Antwerpen en de
Vlaamse Gemeenschap voor hun financiële ondersteuning.
Vooral dank aan Mieke Mievis van het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid en Hans
Willems, consulent seksuele gezondheid van de stad Antwerpen.
Verder onze dank aan de leden van de raad van bestuur en de algemene vergadering voor
hun betrokkenheid en ondersteuning.
Ook een dankwoordje aan Christel Bierinckx die als vrijwilligster in onze organisatie sinds eind
augustus 2010 haar steentje bijdraagt.
Tot slot gaat onze oprechte dank uit naar de sekswerkers van de stad en de provincie
Antwerpen voor het vertrouwen dat zij in onze organisatie stellen.
1

SAMENVATTING
Sekswerkers zijn blootgesteld aan gezondheidsrisico’s, waaronder Seksueel Overdraagbare
Infecties (soi), en andere risico’s, zoals geweld, ongewenste zwangerschap, alcohol- en
druggebruik. Vaak ondervinden ze barrières die verhinderen dat ze beroep doen op de
reguliere gezondheidszorg of andere hulpverlening. Er is dus zeker nood aan specifieke
(medische én psychosociale) hulpverlening voor deze kwetsbare doelgroep.
Ghapro vzw, Gezondheidshuis Antwerpse prostitutie, biedt preventieve medische en sociaal
georiënteerde hulp voor problemen gerelateerd aan het beroep. Het accent ligt vooral op
het geven van een preventieboodschap en op gezondheidsvoorlichting en –opvoeding
(GVO). Daarnaast behoort vroegtijdige opsporing en behandeling van soi tot de prioriteiten.
Meer dan de helft van de vrouwelijke sekswerkers laat ook het preventief gynaecologisch
onderzoek bij Ghapro uitvoeren.
Door de sekswerkers te benaderen vanuit het beroepsrisico en hen op anonieme wijze de
kans te bieden zich te laten onderzoeken, heeft de werking van Ghapro een niet te
onderschatten impact op de seksuele gezondheid van de algemene bevolking van de
provincie. Door de sekswerkers te beschermen en, indien nodig, te behandelen, worden
immers ook de klanten gevrijwaard van soi en indirect hun partners thuis. In dezelfde context
blijven we aandringen op het concipiëren en implementeren van een campagne gericht
naar klanten van sekswerkers.
Ghapro werkt met een ‘mobiele equipe’, een multidisciplinair team, bestaande uit een arts,
een sociaal verpleegkundige en een outreacher. Er wordt consultatie gehouden in alle
sectoren van de prostitutie: raamprostitutie in het schipperskwartier, privéhuizen en bars in de
stad en de provincie Antwerpen en jongensprostitutie in de buurt van het stadspark. Verder is
er de mogelijkheid tot consultatie in de consultatieruimte van het gezondheidshuis in het
schipperskwartier, waar ook mensen zonder vaste werkplaats terecht kunnen.
Sinds de start van het pilootproject in 1999 tot einde 2010 werden in totaal 4361 personen
bereikt. In 2010 werden 444 nieuwe sekswerkers gezien. 656 personen die vóór 2010 reeds
gekend waren, werden in dat jaar verder opgevolgd. Bij dit totaal van 1100 sekswerkers
werden 3350 individuele medische consultaties uitgevoerd. De sekswerkers die Ghapro in
2010 consulteerden, zijn van meer dan 50 verschillende landen afkomstig.
Door de jaren heen nam de vraag naar psychosociale hulpverlening steeds toe. Daarom
bestaat er naast het medisch luik, het sociale luik “Connecta”. Connecta begeleidt cliënten
met allerlei vragen van psychosociale aard en verwijst door naar andere hulpverleningsorganisaties.
Bij doorverwijzing blijft Connecta, indien gewenst, een intermediaire rol spelen in
het verdere hulpverleningsproces. Ook sekswerkers die hun professioneel leven een andere
wending willen geven en hulp zoeken bij het vinden van een job op de reguliere
arbeidsmarkt, kunnen bij Connecta terecht voor trajectbegeleiding op maat. In 2010
maakten 253 sekswerkers gebruik van de psychosociale hulpverlening van Connecta. 131
van deze personen zijn nieuwe cliënten van Connecta, d.w.z. in 2010 nog niet gekend of
begeleid rond een psychosociale problematiek.
De zelfverdedigingscursus, de Nederlandse les en het kerstevenement bieden een aanvulling
op het gekende medische en sociale aanbod. Daarnaast werd er in 2010 samen met de
dienst Geweld en Slachtofferbeleid van de provincie Antwerpen gewerkt rond (intrafamilaal
geweld en seksuele agressie’ binnen de levenssfeer van de doelgroep.
Sinds 2010 staat Ghapro vermeld op de site van donorinfo (www.donorinfo.be). In dit kader
vond bij Ghapro in 2010 een interne audit plaats door een bedrijfsrevisor van Ernst en Young.
2

Uit onze ervaring is duidelijk gebleken dat er momenteel in de provincie Antwerpen geen
ander gelijkaardig hulpverleningsaanbod bestaat. Bovendien is het potentieel van de te
bezoeken werkplaatsen nog steeds groter dan wat het team met de huidige mensen en
middelen kan realiseren.
Ondertussen blijft Ghapro, zoals alle jaren, open staan voor wetenschappelijk onderzoek
naar problematieken van deze specifieke doelgroep, echter altijd binnen de grenzen van de
gewone consultaties zonder de sekswerkers te overbelasten. Ook blijven we in de mate van
het mogelijke opleiding bieden aan bv. studenten verpleegkunde en geneeskunde binnen
de respectieve curricula.
Uit de indicatoren en de invulling ervan door Ghapro en Connecta kunnen we besluiten dat
Ghapro en Connecta aan hun opdrachten voldoen.
3

INHOUDSTAFEL
1. Situering ................................................................................................................................ p. 7
2. Financiering.......................................................................................................................... p. 7
3. Doelstelling........................................................................................................................... p. 7
4. Werkwijze ............................................................................................................................. p. 8
5. Reden van bestaan ........................................................................................................... p. 9
6. Hulpverleningsaanbod ....................................................................................................... p. 9
7. Jaarcijfers voor 2010 – Medisch Luik ................................................................................. p. 11
7.1. Resultaatsgebied outreach ............................................................................................... p. 11
Opdracht I:
Opdracht II:
Opdracht III:
Het preventieaanbod aanbieden op nieuwe werkplaatsen en
minimaal één keer per jaar contacteren. Tijdens de werkplaatsbezoeken
contacten leggen met nieuwkomers en contacten met
gekende personen onderhouden........................................................... p. 11
Het preventieaanbod aanbieden op gekende werkplaatsen en
minimaal één keer per jaar contacteren. Tijdens de werkplaatsbezoeken
contacten leggen met nieuwkomers en contacten met
gekende personen onderhouden........................................................... p. 11
Permanentie verzekeren in het inloopcentrum. Tijdens de bezoeken
contacten met gekende personen onderhouden en hen stimuleren
om nieuwkomers aan te brengen ................................................. p. 11
• Indicator III.1: Beschrijving van hoe nieuwe werkplaatsen worden
gecontacteerd........................................................................... p. 11
• Indicator III.2: Beschrijving van aantal, aard, en ligging van de bezochte
en geïdentificeerde werkplaatsen ......................................... p. 12
• Indicator III.3: Aantal personen dat een arts of hulpverlener kent buiten
Ghapro, bij wie men terecht kan voor gezondheidsproblemen
en psychosociale problemen in het beroep...... p. 14
• Indicator III.4: Aantal gerealiseerde contacten met de doelgroep .......... p. 14
• Indicator III.5: Beschrijving van de doelgroep naar geslacht, leeftijd,
herkomst, werkvorm, verloop en andere relevante data..... p. 15
4

7.2. Resultaatsgebied Informatie geven ................................................................................. p. 17
Opdracht IV: Informatie aanreiken aan de doelgroep rond gebruik van condoom
en correct glijmiddel en juiste strategie bij condoomfalen...... p. 17
• Indicator IV.1: Beschrijving van hoe de informatie wordt aangereikt ......... p. 17
• Indicator IV.2: Aantal bereikte personen inzake informatieverstrekking
rond gebruik van condoom en correct glijmiddel en de
juiste strategie toepast bij condoomfalen .............................. p. 17
Opdracht V: Informatie aanreiken aan de doelgroep rond gebruik van anticonceptief
middel..................................................................................... p. 17
• Indicator V.1: Beschrijving van hoe de informatie wordt aangereikt .......... p. 17
• Indicator V.2: Aantal bereikte personen inzake informatieverstrekking
rond gebruik van anticonceptief middel................................ p. 17
Opdracht VI: Informatie aanreiken aan de doelgroep rond eigen hulpverlening
en bestaande hulpverlening in de regio van de werkplaats .............. p. 18
• Indicator VI.1: Beschrijving van hoe de informatie wordt aangereikt .......... p. 18
• Indicator VI.2: Het aantal bereikte personen inzake informatieverstrekking
over het eigen hulpverleningsaanbod en
bestaande hulpverlening in de regio van de werkplaats..... p. 18
• Indicator VI.3: Aantal doorverwijzingen in vergelijking met het totaal
aantal contacten per jaar........................................................ p. 18
• Indicator VI.4: Beschrijving van de aard van de doorverwijzing
(kwalitatief en kwantitatief) ...................................................... p. 19
7.3. Resultaatsgebied vaardigheidsontwikkeling ................................................................... p. 20
Opdracht VII: Aanzetten tot het juiste gebruik van condoom, correct glijmiddel
en anticonceptief middel en de juiste strategie bij condoomfalen.. p. 20
• Indicator VII: Aantal personen dat condoom, correct glijmiddel en
anticonceptief middel gebruikt en juiste strategie toepast
bij condoomfalen ...................................................................... p. 20
7.4. Resultaatsgebied ondersteunen van implementatie door middel van netwerking
samenwerking en advocacy ............................................................................................ p. 22
• Indicator: Overzicht van de genomen initiatieven hiertoe met
samenstelling van het netwerk, frequentie en aard van
het contact................................................................................. p. 22
7.5. Resultaatsgebied screening en vaccinaties ................................................................... p. 24
Opdracht VIII: Het voorzien van een aangepast gezondheidsaanbod inzake
beroepsgebonden risico’s van de doelgroep, waarbij de nadruk
ligt op het preventief handelen, inzonderheid de screening soi en
cervixkanker ............................................................................................... p. 24
• Indicator VIII.1: Beschrijving van de gehanteerde screeningsmethoden en
adviezen...................................................................................... p. 24
5

• Indicator VIII.2: Aantal personen dat jaarlijks een preventief onderzoek
doet ............................................................................................. p. 24
• IndicatorV III.3: Aantal uitgevoerde screeningsonderzoeken op aantal
verschillende personen ............................................................ p. 24
Opdracht IX: Het voorzien van een aangepast gezondheidsaanbod inzake
beroepsgebonden risico’s van de doelgroep, waarbij de nadruk
ligt op het preventief handelen, inzonderheid de vaccinatie tegen
hepatitis B ................................................................................................... p. 26
• Indicator IX.1: Beschrijving van de gehanteerde vaccinatiemethodes ..... p. 26
• Indicator IX.2: Aantal gevaccineerde personen in vergelijking met het
aantal kandidaten na screening ............................................. p. 26
7.6. Resultaatsgebied evaluatie van interventies .................................................................. p. 27
• Indicator: Jaarlijks rapport met vermelding van gegevens relevant
voor zelfevaluatie, voor beleid en voor expertiseontwikkeling
................................................................................ p. 27
8. Specifiek medisch aanbod................................................................................................ p. 31
9. Jaarcijfers voor 2010 – Sociaal Luik: Connecta .............................................................. p. 32
9.1. Aantal sekswerkers dat door Connecta werd gezien in 2009 ....................................... p. 32
9.2. Aantal contacten en verdeling naar locatie van de contacten en werkplaats
van de sekswerkers ............................................................................................................. p. 32
9.3. Verdeling van het aantal geziene personen volgens geslacht en werkvorm,
nationaliteit, leeftijd en werkplaats................................................................................... p. 33
9.4. Manier waarop Connecta de sekswerkers informeert over haar eigen
hulpverlening ..................................................................................................................... p. 35
9.5. Het soort van hulpvragen dat aan bod komt en de frequentie waarmee ze
in de gesprekken voorkomen............................................................................................ p. 36
9.6. Doorverwijzingen naar andere organisaties.................................................................... p. 38
9.7. Heroriëntering naar de reguliere arbeidsmarkt............................................................... p. 41
10. Andere initiatieven in 2010 ................................................................................................ p. 44
11. Planning 2011 ..................................................................................................................... p. 45
12. Bijlagen ................................................................................................................................. p. 46
6

1. SITUERING
In 1999 werd een pilootproject opgestart vanuit de dienst Epidemiologie en Sociale
Geneeskunde (het huidige Vaccin & Infectieziekten Instituut) van de Universiteit Antwerpen
op initiatief van Prof. Dr. Pierre Van Damme en Mevr. Anne Vercauteren, in samenwerking
met de vzw Payoke. Aanvankelijk was het hoofddoel een vaccinatiecampagne te
implementeren tegen hepatitis B (geelzucht). Hepatitis B is één van de levensbedreigende
infecties die voornamelijk via seksueel contact worden doorgegeven. Voor personen met
wisselende seksuele partners vormt zij dus een groot risico.
Het project werd stilaan aangewend om een vertrouwensrelatie met sekswerkers op te
bouwen en aanvullende informatie te geven over gezondheid en gezondheidsrisico’s.
Kortom, de hepatitis B vaccinatie paste in een breder Gezondheidsvoorlichting en
opvoedingsproject (GVO). Daarom werd in mei 2002 de vzw Ghapro opgericht ten behoeve
van vrouwelijke en mannelijke sekswerkers in de provincie Antwerpen met als doelstelling een
geïntegreerde preventieve hulpverlening aan sekswerkers aan te bieden, zowel op het
gebied van gezondheid, als op psychisch, sociaal en juridisch vlak.
2. FINANCIERING
De vzw Ghapro ontving van de stad Antwerpen 325.929 € subsidie voor 2010. Deze subsidie
werd verstrekt binnen de beleidsovereenkomst Stedenfonds 2008-2013. Het pand waarin
Ghapro haar activiteiten uitvoert, werd in 2005 door de stad Antwerpen ter beschikking
gesteld.
Voor de periode 2006-2010 werd het project opnieuw goedgekeurd en ondersteund door de
Vlaamse Gemeenschap (Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid) via een convenant.
Voor 2010 ontving Ghapro van het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid 90.175 €.
3. DOELSTELLING
De vereniging heeft tot doel :
• Het aanbieden van een aanspreekpunt voor alle beroepsgebonden problemen
en vragen voor vrouwelijke en mannelijke sekswerkers.
• Het aanbieden en bijsturen van hulpverlening die is afgestemd op de behoeften
en noden van de sekswerkers.
• Het bevorderen van de preventieve gezondheidszorg en de sociale
hulpverlening.
• Het uitbouwen van een geïntegreerde zorg voor sekswerkers op preventief
medisch, sociaal, juridisch en psychosociaal vlak.
• De doelgroep bereiken op de verschillende werkplekken in de stad Antwerpen
en de provincie Antwerpen.
• De implementatie en evaluatie van een hepatitis B vaccinatieprogramma voor
sekswerkers in de provincie Antwerpen.
7

4. WERKWIJZE
De sekswerkers worden benaderd via hun beroep. Soi worden gezien als professionele risico’s
en infecties. Via een ‘mobiele equipe’ worden de sekswerkers bereikt op of in de buurt van
hun werkplaats. Bovendien is er bijna dagelijks gelegenheid tot raadpleging in onze eigen
consultatieruimte.
De mobiele equipe is een multidisciplinair team, bestaande uit een arts en een sociaal
verpleegkundige. Deze equipe past in een flexibel model dat kan inspelen op de typische
lokale noden van bepaalde gemeenten en/of buurten. Voor sommige subpopulaties wordt
het team aangevuld met een outreacher die het voorbereidende werk doet en contacten
legt met de doelgroep. De kern van deze werkwijze is het hulpverleningsaanbod actief naar
de doelgroep brengen, waarbij de sekswerker benaderd wordt vanuit zijn/haar
‘beroepsrisico’. Door de hulpverlening te organiseren op de werkplaats vallen er barrières
weg en kan er in een vertrouwelijke sfeer gesproken worden over de specifieke problemen
verbonden aan het beroep.
Outreach activiteit is van cruciaal belang voor het welslagen van het project op langere
termijn. De outreachers gaan sekswerkers opzoeken op hun werkplaats. Ze geven hen
informatie en voorlichting en organiseren contacten met de arts, al dan niet in het
gezondheidshuis. Zonder dit arbeidsintensieve werk kan niet dezelfde resultaten bereikt
worden.
Belangrijk is dat anonimiteit en vertrouwelijkheid worden gewaarborgd. Alle contacten
worden zodanig geregistreerd dat een goede opvolging mogelijk is, zonder dat aan de
anonimiteit van de sekswerker geraakt wordt. De gegevens van het vaccinatie- en
screeningsprogramma worden nauwgezet bijgehouden en opgevolgd.
De aangeboden diensten worden gratis georganiseerd. De reden hiervoor is tweeërlei.
Sommige sekswerkers kunnen zich geen testen veroorloven via de reguliere preventieve
dienstverlening. Daarnaast waarborgt dit systeem de onafhankelijkheid van onze
organisatie, waardoor Ghapro niet verplicht is te werken volgens de wensen van de
verantwoordelijken van de erotische etablissementen.
Indien nodig, zal het team actief doorverwijzen en desgewenst zelf de contacten leggen
met de bestaande reguliere hulpverlening.
Door het vertrouwen dat via het gezondheidsproject van Ghapro met de sekswerkers wordt
opgebouwd, kunnen ook niet-medische problemen gemakkelijker besproken worden. Om
de psychosociale ondersteuning een eigenheid te geven, naast het gezondheidsluik, werd
binnen de organisatie Ghapro geopteerd voor een aparte naamgeving, namelijk Connecta.
Het Connecta team volgt de cliënten met psychosociale vragen verder op, verwijst en
begeleidt hen naar andere hulpverleningsorganisaties, waarbij de zelfredzaamheid steeds
wordt gestimuleerd.
Ghapro profileert zich uitsluitend als een hulpverleningsorganisatie naar sekswerkers toe, en
neemt duidelijk afstand van elke vorm van misdaadbestrijding, controlerende of
regelgevende acties.
In de praktijk worden de prestaties gemeten aan de hand van een lijst van doelstellingen en
indicatoren (zie verder) waarvan onze organisatie gebruik maakt voor rapportering aan het
Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid en de stad Antwerpen.
8

5. REDEN VAN BESTAAN
Zowel de preventieve als de curatieve reguliere gezondheidszorg zijn vaak moeilijk
bereikbaar voor sekswerkers en kunnen dikwijls niet specifiek ingaan op hun noden. Voor
sommigen zijn de werkomstandigheden zodanig, dat ze niet in de bestaande
gezondheidszorg passen (lange werkdagen, soms zeven dagen per week, de
onmogelijkheid om de werkplaats te verlaten, onbekendheid met het lokale
hulpverleningsaanbod, taalproblemen, e.d.). Bovendien is er vaak een negatieve houding bij
de reguliere hulpverleners waardoor sekswerkers hun beroep niet durven meedelen en
bijgevolg ook hun beroepsspecifieke problemen niet kunnen bespreken.
Slechts een klein percentage van de vaste huisartsen is op de hoogte van het beroep. Naast
de gediagnosticeerde soi, zijn ook vele andere gezondheidsproblemen aanwezig, zoals een
groot aantal abortussen ten gevolge van de moeilijke toegang tot anticonceptie, alcoholen
druggebruik, enz. Het is van groot belang deze personen specifieke hulpverlening aan te
bieden waarbij rekening gehouden wordt met al deze problemen.
De barrières die de sekswerkers ervaren met betrekking tot de reguliere gezondheidszorg,
gelden vaak ook voor de andere hulpverlening. Vele sekswerkers hebben namelijk ook
allerlei problemen van psychosociale aard: financiële zorgen, schulden, geen
ziekteverzekering, administratieve moeilijkheden, huisvestingsproblemen, juridische,
relationele, psychologische problemen, e.d. Vaak vinden ze ook met betrekking tot deze
problemen niet altijd de weg naar de reguliere hulpverleningsinstanties, zoals mutualiteit,
OCMW, VDAB, enz.
Er is dus nood aan specifieke medische én psychosociale hulpverlening voor deze kwetsbare
doelgroep.
6. HULPVERLENINGSAANBOD
Alle sekswerkers worden ingelicht over soi, over het belang van vaccinatie tegen hepatitis B,
over overdracht van infectieziekten en risico’s, over veilig vrijen en het gebruik van
condooms en glijmiddel in hun professionele seksuele relaties.
Geïnteresseerden kunnen zich via bloedtesten laten screenen op hepatitis B, hiv en syfilis en
via cervicale/vaginale swab of via urinestaal op gonorroe en chlamydia. Ook een gratis
gynaecologisch onderzoek is mogelijk (cervixuitstrijkje en opsporing van niet-seksueel
overdraagbare infecties). Er wordt in de mate van het mogelijke (taalproblemen, tijd,…) een
vragenlijst afgenomen met vragen over demografie, medische voorgeschiedenis,
professionele infectierisico’s en aard van de seksuele contacten. Tijdens deze gesprekken ligt
het accent vooral op het geven van een preventieboodschap en gezondheidsvoorlichting
en -opvoeding. Er wordt over verschillende mogelijkheden van anticonceptie gesproken.
Anderzijds wordt er ook curatieve hulp verleent bij het voorkomen van soi en zo nodig wordt
er doorverwezen naar de eerste of tweedelijnsgezondheidszorg, bv. bij positieve
cervixuitstrijkjes of voor andere infecties.
Tijdens een tweede medische visite worden de resultaten overlopen. In geval van
afwezigheid van bescherming tegen hepatitis B krijgt men de kans zich te laten vaccineren
(1 e vaccintoediening). Indien andere soi worden vastgesteld waarbij geen verdere
gespecialiseerde hulp noodzakelijk blijkt, wordt een behandeling gestart.
Verder wordt er ook aandacht besteed aan algemene GVO-aspecten (hygiëne,
condoomgebruik, soi, veilig werken, …) en is er ook steeds ruimte om in te gaan op andere,
meer psychsociale vragen. In dit laatste geval zal er intern worden doorverwezen naar
Connecta.
9

Na de eerste vaccintoediening volgen nog visites voor de tweede en de laatste vaccinatie,
1 maand en 4 tot 6 maanden na de eerste vaccinatie. Een maand na de toediening van het
laatste vaccin wordt opnieuw een bloedname uitgevoerd om de immunologische respons
na te gaan. Tevens wordt er, indien geïndiceerd, opnieuw gescreend op de verschillende
infecties. Wanneer het hele schema is afgelopen, wordt er geadviseerd om een nieuwe
controle uit te voeren: bloedname, urine/swab of gynaecologisch onderzoek. Er wordt
aangeraden om zich te laten testen om de zes maanden of vroeger bij een risicocontact
(bv. klapcondoom, …).
De vaccinatie bestaat uit het toedienen van 3 dosissen tegen hepatitis B. In 2010 werd
opnieuw gekozen voor Engerix B ® .
Een eventuele psychologische, praktische vraag komt gemakkelijk aan bod tijdens één van
de opeenvolgende geplande consultaties. De vertrouwensband is dan meestal sterk genoeg
om over meer gevoelige problemen te kunnen praten.
Het Connecta team houdt zich intensief bezig met de sociale problematiek en verwijst en
begeleidt cliënten naar andere hulpverleningsorganisaties. Bij doorverwijzing blijft Connecta,
indien gewenst, een intermediaire rol spelen in het hulpverleningsproces.
Extra aandacht gaat uit naar sekswerkers die zelf aangeven met hun professionele
activiteiten te willen stoppen. Specifiek publiciteitsmateriaal rond ’stoppen met prostitutie’
werd niet aangemaakt. Ghapro wenst namelijk absoluut stigmatisering te vermijden van
sekswerkers die niet willen of kunnen veranderen van job.
10

7. JAARCIJFERS VOOR 2010 - MEDISCH LUIK
7.1. Resultaatsgebied OUTREACH
Opdracht I:
Het preventieaanbod aanbieden op nieuwe werkplaatsen en minimaal één
keer per jaar contacteren. Tijdens de werkplaatsbezoeken contacten leggen
met nieuwkomers en contacten met gekende cliënten onderhouden (followup).
Opdracht II:
Het preventieaanbod aanbieden op gekende werkplaatsen en minimaal één
keer per jaar contacteren. Tijdens de werkplaatsbezoeken contacten leggen
met nieuwkomers en contacten met gekende cliënten onderhouden.
Opdracht III: Permanentie verzekeren in het inloopcentrum. Gedurende de consultaties
contacten met gekende personen onderhouden en hen stimuleren om
nieuwkomers aan te brengen.
• Indicator III.1: Beschrijving van hoe nieuwe werkplaatsen worden gecontacteerd
De werkplaatsen kunnen worden opgedeeld in 4 grote werkvormen: raamprostitutie (R), bars
(B), privéhuizen (P) en straat- en caféprostitutie (S). Escort (E) is nog een aparte sector die
eerder moeilijk bereikbaar is, maar via mond-tot-mondreclame en mailing groeit ook deze
groep. Enkele sekswerkers zijn werkzaam in peepshows, partnerclubs, pornofilms, …. Gezien
deze groep nog zeer beperkt is, categoriseren we deze groep voorlopig onder ‘andere
sectoren’.
Voor iedere sector bestaat een andere manier om nieuwe werkplaatsen te contacteren en
te bereiken. Algemeen kunnen we stellen dat met de groeiende bekendheid van Ghapro,
de mond-tot-mondreclame tussen de sekswerkers onderling toeneemt.
Voor sommige sectoren (schipperskwartier en jongensprostitutie) wordt gebruik gemaakt van
outreachers die informatie geven over Ghapro en geïnteresseerden naar een afgesproken
consultatie of naar de consultatie van Ghapro zelf brengen of sturen.
Bars en privéhuizen worden gevonden via het internet en lokale kranten . Medewerkers van
Ghapro bekijken deze informatiebronnen regelmatig en nieuwe werkplaatsen worden
telefonisch of via mail gecontacteerd. Bij interesse voor het aanbod wordt er een afspraak
gemaakt om een eerste bezoek te brengen en onze diensten verder voor te stellen aan de
nieuwe bar of het privéhuis.
• Indicator III.2: Beschrijving van aantal, aard en ligging van de bezochte en
geïdentificeerde werkplaatsen
In 2010 kwamen 1100 personen in contact met het medische luik. Hiervan zijn 21 niet-actieve
sekswerkers (6 nieuwe en 15 gekende sekswerkers). Dit zijn bv. oude cliënten, of personen
met een voorgeschiedenis van sekswerk, …). Zij werden verwezen naar de reguliere sector
voor verdere opvolging.
Van de actieve sekswerkers (N=1079) is de grootste groep werkzaam in één van de 4 grote
werkvormen: raamprostitutie, privéhuis of massagesalon, straat of café, bar en club.
11

Figuur 1: Alle actieve sekswerkers per sector, die in 2010 door Ghapro werden
bezocht of in het gezondheidscentrum kwamen, nieuw en follow-up (N=1079).
* Andere sectoren: peepshow, partnerclub, …
Van de actieve sekswerkers is 70,5% werkzaam in de stad Antwerpen en haar districten.
22,3% werkt in de rest van de provincie Antwerpen. Een restgroep is werkzaam in een andere
provincie dan Antwerpen (3,5%), heeft geen vaste werklocatie, bv. escort (3,2%), of is
werkzaam in het buitenland (0,4%). Deze restgroep kwam op doktersconsultatie in het
gezondheidshuis.
a/ Raamprostitutie
De outreacher van Ghapro zoekt de sekswerkers in de ramen op en informeert hen over het
gezondheidsproject. Op deze manier werden er 95 nieuwe sekswerkers aangesproken in het
schipperskwartier. In 2010 bezocht de mobiele equipe de ramen enkel ’s avonds, tweemaal
per maand. Zo werden er in totaal 22 woensdagavonden gerealiseerd. Verder is er drie maal
per week gelegenheid tot raadpleging in het gezondheidshuis in de Verversrui.
In totaal werden in 2010 446 sekswerkers uit de raamprostitutie van het schipperskwartier
gezien. Hiervan waren 185 nieuwe sekswerkers en 261 waren reeds vroeger gekend bij
Ghapro. Van de nieuwe sekswerkers werd 38,4% bereikt door de mobiele cosultaties in het
schipperskwartier. 61,6% zocht zelf contact met Ghapro, waarvan het grootste deel (94,8%)
na doorverwijzing door lotgenoten.
In totaal werd 18,2% van de sekswerkers in de raamprostitutie enkel gezien op de werkplaats.
63% kwam enkel op consultatie in het gezondheidshuis en 17% werd zowel gezien op de
werkplaats als in het gezondheidshuis.
Ongeveer de hele groep van deze sekswerkers (98,7%) is actief in de stad Antwerpen.
b/ Bars
Eenmaal per maand wordt ’s avonds een bezoek gebracht aan bars in de provincie
Antwerpen. In 2010 werden 11 avonden georganiseerd, met bezoek van meerdere bars per
avond. Sinds 2010 werd door de mobiele equipe ook de sector bar + raam in Waarloos
opnieuw bezocht. Er werden 31 bars bezocht, waaronder 8 nieuwe. Deze bars zijn gelegen in
de stad Antwerpen en de provincie, namelijk de gemeenten Beerse, Burcht, Herentals,
12

Schilde, Turnhout, Grobbendonk, Westmalle, Nijlen, Geel, Westmalle, Waarloos, Rumst en
Kontich.
In 2010 werden 104 sekswerkers bereikt. 53 van hen waren nieuw en 51 sekswerkers waren
reeds gekend. Van de nieuwe sekswerkers werd 69,8% bereikt door de mobiele consultaties
in de bars. 30,2% zocht zelf contact met Ghapro, waarvan het grootste deel (93,7%) na
doorverwijzing door lotgenoten).
In totaal werd 61,5% enkel op de werkplaats gezien, 26,9% kwam enkel op consultatie in het
gezondheidshuis en 11% werd zowel op de werkplaats als in het gezondheidshuis gezien.
14,4% van deze sekswerkers is actief in de stad Antwerpen (met districten), maar de grootste
groep werkt in de rest van de provincie Antwerpen (68,3%). 14,4% is werkzaam in een andere
provincie en slechts 2,9% werkt in het buitenland. Deze laatsten behoren beiden tot de groep
die enkel op consultatie kwam bij Ghapro.
c/ Privéhuizen
Eén dag per week wordt gereserveerd voor bezoek aan privéhuizen en massagesalons door
de mobiele equipe, gegroepeerd volgens geografische bereikbaarheid in de volledige
provincie Antwerpen. In 2010 werden er op 48 dagen privéhuizen en massagesalons
bezocht.
In 2010 werden 55 privéhuizen bezocht waarvan drie nieuwe. Daarnaast werden 17
massagesalons bezocht. Ze zijn gelegen in Antwerpen (stad), Aartselaar, Berchem, Boom,
Borsbeek, Brasschaat, Deurne, Geel, Grobbendonk, Herentals, Herenthout, Hulshout,
Hoboken, Hoogstraten, Kapellen, Kontich, Linkeroever, Loenhout, Maria- Ter- Heyde,
Mechelen, Merksem, Minderhout, Mol, Mortsel, Rumst, Schoten, Sint-Job, Sint Antonius Zoersel,
Wilrijk, Wommelgem, Wuustwezel, Westerlo.
In 2010 werd de samenwerking met 9 privéhuizen gestopt: vijf hiervan sloten hun deuren, één
verhuisde naar een andere provincie, een ander besliste om naar de vaste consultatie bij
Ghapro te komen, nog één was niet meer te contacteren en een ander wenste geen
gebruik meer te maken van onze dienstverlening.
In totaal werden in 2010 363 sekswerkers bereikt in deze sector. 125 van hen waren nieuw en
238 waren reeds gekend bij Ghapro. Van de nieuwe sekswerkers werd 88,8% bereikt door de
mobiele consultaties in de privéhuizen. 11,2% zocht zelf contact met Ghapro, waarvan een
groot deel (85,7%) na doorverwijzing door lotgenoten).
In totaal werd 69,4% enkel op de werkplaats gezien en 15,2% enkel in het gezondheidshuis.
14,3% werd zowel op de werkplaats als in het gezondheidshuis gezien. Bijna de helft van deze
sekswerkers is werkzaam in de stad Antwerpen en haar districten (49,6%) en 45,7% is
werkzaam in de rest van de provincie Antwerpen. Slechts een kleine groep werkt in een
andere provincie (3,6%) of het buitenland (0,3%). Deze laatsten behoren beiden tot de groep
die enkel op consultatie kwam bij Ghapro.
d/ Straat en café
In totaal kwamen 57 sekswerkers, waaronder ook mannen die tippelen in het stadspark of
werken in een café, voor het eerst in contact met Ghapro in 2010. Sommigen van hen
komen zelf op consultatie bij Ghapro of worden aangebracht door outreachers. In
opvolging werden 68 mensen van deze sector in 2010 teruggezien. In totaal werden dus 125
mensen uit deze sector in 2010 opgevolgd.
De meeste mannen komen naar de consultatie van vzw Boysproject, waarmee Ghapro een
samenwerkingscontract heeft. In 2010 werden er 12 raadplegingen gehouden in hun
aanloophuis in de Quellinstraat 56. De straathoekwerking gebeurt door de outreachers van
het Boysproject. Er werden 50 individuele consultaties uitgevoerd bij 22 personen. 13 van hen
werden voor het eerst gezien en 9 van hen waren reeds gekend bij Ghapro.
13

In 2010 werd er ook één keer per maand ’s avonds een bezoek gebracht aan café ’t
Keteltje, aan de rand van de gedoogzone, waar voornamelijk Afrikaanse vrouwen klanten
oppikken. Er werden zo 12 avonden georganiseerd. Tijdens deze outreach worden deze
sekswerkers geïnformeerd over onze werking en krijgen ze meteen ook de gelegenheid om
nog diezelfde avond testen te laten afnemen in het gezondheidshuis zelf. Tijdens deze
avonden werden er 56 sekswerkers bereikt (27 nieuw en 29 gekende sekswerkers). In totaal
werden er 83 individuele contacten uitgevoerd op deze avonden. Wel moeten we
opmerken dat een deel van deze sekswerkers na een eerste consultatie ’s avonds, nadien
overdag op consultatie komt in het gezondheidshuis.
e/ escort
34 sekswerkers zijn werkzaam als escort, 14 hiervan waren nieuw in 2010. De grootste groep
wordt enkel in het gezondheidshuis gezien (76,5%). Omdat sommige van hen ook verbonden
zijn aan een privéhuis, wordt een kleine groep ook via de mobiele consultaties gezien. (11,8%
enkel op de werkplaats en 8,8% op de werkplaats en in het gezondheidshuis). Typisch aan de
escortservice is dat ze geen vaste werkplaats hebben en zowel nationaal als internationaal
kunnen werken.
• Indicator III.3: Aantal personen dat een arts of hulpverlener kent, buiten Ghapro, bij
wie men terecht kan voor gezondheidsproblemen en psychosociale
problemen in het beroep
Van de 1100 actieve en niet-actieve sekswerkers die in 2010 op consultatie kwamen, hebben
255 sekswerkers een huisarts in België en 91 hebben een huisarts in het buitenland. Bij
bevraging bleek dat slechts 1/6 van de huisartsen op de hoogte zijn van het beroep van hun
patiënt.
• Indicator III.4: Aantal gerealiseerde contacten met de doelgroep
(nieuwe en gekende werkplaatsen samen)
In 2010 had Ghapro in totaal 3350 medische contacten met 1100 verschillende personen
(actieve en niet-actieve sekswerkers). In 2010 waren 438 van de nieuwe sekswerkers actief en
641 van de gekende sekswerkers. Gemiddeld werden er 14,3 personen gezien tijdens de
consultatiemomenten in het gezondheidshuis (maandag/woensdag/vrijdag) en 13,1
personen tijdens de consultatiemomenten op de werkplaats.
14

Figuur 2: Wijze van contact met doelgroep
De sekswerkers worden vooral gezien op de werkplaats via outreach (42%) en tijdens de
consultaties in het gezondheidshuis (42%). In beide groepen nam ongeveer ¼ ook telefonisch
contact op met Ghapro (bv. meedelen van resultaten). Slechts 15% werd zowel gezien op
de werkplaats als in het gezondheidshuis.
• Indicator III.5: Beschrijving van de doelgroep naar geslacht, leeftijd, herkomst,
werkvorm, verloop en andere relevante data, met nieuwe en gekende
sekswerkers
Geslacht / Werkvorm:
Tabel: Verdeling naar geslacht en werkvorm
(actieve sekswerkers nieuw en follow-up in 2010 (N= 1079))
Werkvorm
Man*
Vrouw*
nieuw follow- up nieuw follow- up
Totaal
bar 0 0 53 51 104
escort 7 2 7 18 34
privéhuis en
massagesalon
2 10 123 228 363
raam 8 26 177 235 446
straat & café 7 14 50 54 125
andere sector ** 0 0 4 3 7
TOTAAL 24 52 414 589 1079
* In de groep mannen zitten ook de travestieten, In de groep vrouwen zitten ook de transseksuelen.
** Andere sector: pornofilm, peepshow, partnerclub …
15

Leeftijd:
Voor alle actieve sekswerkers samen is de gemiddelde leeftijd 31,3 jaar (mediaan: 30 jaar,
modus: 23 jaar). In de follow-up groep is de gemiddelde leeftijd 32,7 jaar (mediaan: 31 jaar,
modus: 28 jaar). In de groep van de nieuwe personen is de gemiddelde leeftijd 29,2 jaar
(mediaan: 27 jaar, modus: 21 jaar). De oudste sekswerker die zich in 2010 voor het eerst
aanmeldde is 59 jaar. De oudste sekswerker uit de follow-up groep is 71 jaar. De jongste, voor
het eerst gezien in 2010, is 18 jaar oud. De jongste uit de follow-up groep is 19 jaar.
Nationaliteit:
In totaal werden 1079 actieve sekswerkers gezien bij Ghapro in 2010. Zij zijn uit 54
verschillende landen afkomstig. Soms zorgt de taalbarière voor grote problemen bij
communicatie, vooral wanneer de medische problematiek om een duidelijke uitleg vraagt.
In deze gevallen wordt beroep gedaan op de tolkentelefoon Babel. Zo werden er dit jaar 25
telefonische tolkengesprekken geregistreerd tijdens de medische consultaties en de sociale
begeleidingen: 12 Roemeens, 7 Bulgaars, 3 Spaans, 2 Hongaars en 1 Turks.
Figuur 3: Nationaliteit actieve sekswerkers (N=1079)
* Rusland werd ingedeeld bij Europa buiten EU 2010
16

7.2. Resultaatsgebied INFORMATIE GEVEN
Opdracht IV: Informatie aanreiken aan de doelgroep rond gebruik van condoom en
correct glijmiddel en juiste strategie bij condoomfalen
• Indicator IV.1: Beschrijving van hoe de informatie wordt aangereikt
Aan alle sekswerkers die bereikt worden door Ghapro, wordt mondelinge informatie
gegeven over veilig vrijen, correct condoom- en glijmiddelgebruik en anticonceptie. Ook
wordt er informatie gegeven rond condoomfalen. Er is ook de mogelijkheid om het
condoomgebruik te oefenen.
Aan nieuwe sekswerkers wordt een algemene brochure meegegeven over veilige seks,
nuttige informatie over soi en enkele nuttige telefoonnummers. Voor alle sekswerkers bestaan
er ook specifieke brochures rond veilig vrijen, soi en anticonceptie in diverse talen. Ghapro
ontwikkelde ook posters met informatie over soi in verschillende talen. De posters worden
gratis uitgedeeld in elke werkplaats. Er wordt ook gebruik gemaakt van beeldmateriaal
(foto’s en filmpjes) om gezondheidsinformatie te geven.
• Indicator IV.2: Aantal bereikte personen inzake informatieverstrekking rond gebruik van
condoom en correct glijmiddel en juiste strategie bij condoomfalen
In 2010 werd aan 439 sekswerkers op de medische consultatie en aan 243 sekswerkers op
outreach safe sex counseling gegeven. Er werd 145 keer op de consultatie en 106 keer op
outreach informatie gegeven over klapcondoom. Over correct glijmiddelgebruik werd 128
keer op de consultatie en 67 keer op outreach uitleg gegeven. We moeten hier wel
opmerken dat dit een onderschatting is. De consultaties in 2010 waren zeer druk (gemiddeld
13,8 personen per consultatiemoment…), waardoor het niet altijd mogelijk was om deze
handeling goed te registreren.
Opdracht V:
Informatie aanreiken aan de doelgroep rond gebruik anticonceptief middel
• Indicator V.1: Beschrijving van hoe de informatie wordt aangereikt
Bij elke consultatie is er gelegenheid om mondelinge informatie te geven over anticonceptie.
Bij het gynaecologisch onderzoek wordt gepeild naar het gebruik van anticonceptie. Bij
iedere eerste consultatie wordt vermeld dat anticonceptie wordt aangeraden en
voorgeschreven indien gewenst. Indien er geen anticonceptie gewenst is, wordt uitleg
gegeven over het gebruik van noodanticonceptie. Bij ieder vermoeden van ongewenste
zwangerschap wordt een voorstel voor follow-up en voor verdere anticonceptie voorgesteld
en opgevolgd.
• Indicator V.2: Aantal bereikte personen inzake informatieverstrekking rond gebruik van
anticonceptief middel
In 2010 werd op de medische consultatie op Ghapro 372 keer anticonceptie-advies
gegeven en 276 maal op outreach. In 2010 werd er vanuit de medische consultatie 37 keer
doorverwezen voor een zwangerschapsonderbreking (via Ghapro en Connecta).
Anticonceptie-advies blijft een belangrijk aandachtspunt.
17

Opdracht VI: Informatie aanreiken aan de doelgroep rond eigen hulpverlening en
bestaande hulpverlening in de regio van de werkplaats
• Indicator VI.1: Beschrijving van hoe de informatie wordt aangereikt
Mondelinge informatie wordt gegeven door alle hulpverleners bij persoonlijke contacten in of
buiten het gezondheidshuis. De voorstellingsbrochure die aan iedere nieuwe sekswerker
wordt gegeven, bevat veel info rond eigen en andere bestaande hulpverlening.
Ghapro ontwikkelt GVO-materiaal om counseling over beroepsgebonden risico’s te
ondersteunen. Een deel van het GVO-materiaal werd overgenomen van andere organisaties
zoals Sensoa , Tampep, SoaAids Nederland.
Nieuw materiaal in 2010 :
• Ghapro diende een project in bij de dienst Sociale Zaken van de stad Antwerpen
betreffende lokale acties “bevorderen van dienstverlening aan personen met
geestelijke gezondheidsproblemen”. Met deze extra subsidie werd via een
creatieve aanpak informatie rond de eigen sociale hulpverlening kenbaar
gemaakt. Aan de hand van een brochure, waarin voornamelijk aandacht wordt
besteed aan psychosociale hulpverlening (bijlage 2) worden de sekswerkers in 4
talen bereikt.
• In het kader van het zelfde project werden er magneten ontwikkeld die werden
verdeeld binnen de centra voor geestelijke gezondheidszorg en andere
organisaties waarmee Connecta samenwerkt. Via deze magneten vragen we
extra aandacht voor onze doelgroep (bijlage 3).
• In 2009 werd een safe sex brochure van SoaAids Nederland herwerkt. In 2010
werden deze gedrukt en verdeeld over de centra Pasop en EspaceP. De
brochures werden ontworpen in 4 talen (bijlage 4).
• Indicator VI.2: Het aantal bereikte personen inzake informatieverstrekking over het
eigen hulpverleningsaanbod en bestaande hulpverlening in de regio
van de werkplaats
Alle nieuwe personen krijgen een voorstellingsbrochure van Ghapro. Deze liggen ook in de
wachtzaal zodat ze kunnen worden meegenomen. 139 kennismakingsbrochures werden
door de outreacher uitgedeeld aan de sekswerkers in de raamprostitutie, 438 aan de
nieuwe sekswerkers die door de mobiele equipe gezien werden.
In 2010 gaf de outreacher van Ghapro informatie aan 95 nieuwe sekswerkers in het
schipperskwartier over de werking van Ghapro. Ze deelde 180 condooms uit bij
kennismaking. Condooms kunnen ook meegenomen worden bij consultatie (per visite 5
condooms).
De vrouwen in de caféprostitutie worden via gadgets (een pakje kauwgom met de
gegevens van Ghapro + condooms) ingelicht over de werking van Ghapro en safe sex.
264 posters van Ghapro met informatie over safe sex werden door de outreacher verdeeld in
het schipperskwartier. De posters worden door de mobiele equipe verdeeld in de
privéhuizen en bars die zij op hun ronde bezoeken.
• Indicator VI.3: Aantal medische doorverwijzingen in vergelijking met het totaal aantal
medische contacten per jaar
Totaal aantal
Totaan aantal
contacten
doorverwijzingen*
3350 323
* verwijzingen gebeuren vooral vanuit de medische consultaties, maar uitzonderlijk kunnen ook verwijzingen
door Connecta gebeuren (bv. psycholoog, …). Dit gebeurt in overleg met het medische team.
18

• Indicator VI.4: Beschrijving van de aard van de doorverwijzing
(kwalitatief en kwantitatief)
Het informeren over het bestaande hulpverleningsaanbod in de eerste, tweede of derde lijn,
valt samen met de doorverwijzingen en begeleidingen, aangezien de informatie wordt
gegeven naar aanleiding van concrete vragen.
Wanneer sekswerkers met algemene medische klachten, niet gerelateerd aan het beroep,
Ghapro consulteren, wordt wel steeds gepeild naar een eigen huisarts en wordt er actief
geholpen bij het zoeken naar een huisarts in de buurt (rekening houdend met het al of niet in
bezit hebben van een Sis-kaart).
Tabel: Medische doorverwijzingen
Rubrieken
Medische organisaties
Aantal
doorverwijzingen
(Ghapro en
Connecta)
Aantal
begeleidingen
(Connecta)
abortus abortuscentrum Nederland 3 2
abortuscentrum Willy Peers 34 13
algemene gynaecoloog 83 8
gezondheidszorg huisarts 105 1
geestelijke
gezondheidszorg
specialist / dermatologie 16 0
specialist / radiologie 5 0
specialist / hepatologie 2 0
specialisten allerlei 12 3
tandarts 7 0
apotheek 1 1
Dokters van de Wereld 13 0
spoeddienst ziekenhuis 10 2
genderkliniek (Gent) 1 0
diëtiste 0 1
psychiatrie / psycholoog 2 0
middelengebruik Free Clinic 1 0
soi Helpcenter 12 0
Instituut voor Tropische
Geneeskunde
7 13
zwangerschap Prenataal Steunpunt Kind & Gezin 7 0
gynaecoloog 1 0
Terreinwerkers
Sekswerk
Espace P, Pasop, … 1 0
TOTAAL 323 44
19

7.3. Resultaatsgebied VAARDIGHEIDSONTWIKKELING
Opdracht VII: Aanzetten tot juiste gebruik van condoom, correct glijmiddel en
anticonceptief middel en de juiste strategie bij condoomfalen
• Indicator VII: Aantal personen dat condoom en correct glijmiddel en anticonceptief
middel gebruikt en juiste strategie toepast bij condoomfalen (opsplitsing
tussen gekende en nieuwe personen)
Aantal personen dat condoom en correct glijmiddel gebruikt en juiste strategie toepast bij
condoomfalen
In 2010 werden 121 vragenlijsten afgenomen bij sekswerkers. De resultaten van deze
bevraging zijn gelijklopend met de vorige jaren. In 2010 werd er ook gewerkt aan een update
van de huidige vragenlijst. Deze zal in 2011 verder worden uitgetest en verder
geïntegreerd worden in de huidige werking. Men dient wel op te merken dat de bevraging
rond bepaalde onderwerpen vaak sterk vertekende antwoorden geeft, omdat de
bevraagde sekswerkers meestal weten welk antwoord wordt verwacht.
CONDOOMGEBRUIK
Bij vaginaal contact gebruiken bijna alle sekswerkers (94,7%) altijd een condoom. Slechts een
beperkte groep heeft anaal contact, ook hier gebruikt de grootste groep (68,75%) altijd een
condoom. Bij oraal contact zien we dat 52,4 % van de sekswerkers altijd een condoom
gebruikt. Over het algemeen weten de niet gebruikers wel dat dit risico’s inhoudt, maar deze
gezondheidsrisico’s worden vaak genegeerd omwille van financiële redenen, druk vanuit het
werkveld e.d. Vooral bij oraal contact is dit het geval. Blijvende voorlichting is dus
aangewezen.
GEBRUIK GLIJMIDDEL
50,6 % gebruikt altijd een glijmiddel vaginaal. Een vierde gebruikt echter nooit een glijmiddel
vaginaal. Vooral bij anaal contact wordt het belang van een glijmiddel ingezien. Een groot
deel van de sekswerkers (71,4%) gebruikt dan ook altijd glijmiddel bij anaal contact. Slechts
zelden wordt er bij anaal contact nooit een glijmiddel wordt gebruikt.
KLAPCONDOOM
47,5% had 1 of meer klapcondooms de voorbije 6 maanden. Slechts 1/4 (26,7 %) van de
bevraagden kende de juiste strategie bij klapcondoom. Bij condoomfalen is het belangrijk stil
te staan bij het risico op ongewenste zwangerschap en infectierisico. Ghapro raadt iedereen
aan om na onveilig contact een soi screening te doen en naast het condoom nog een
andere vorm van anticonceptie te gebruiken.
20

Aantal personen dat anticonceptief middel gebruikt
Resultaten bevraging vrouwelijke sekswerkers (N=584)
Tabel: Gebruik anticonceptief middel
Strategie Nieuw Follow- up Totaal
geen enkele vorm van
anticonceptie
9 12 21 3,6%
alleen condoomgebruik 38 36 74 12,7%
alleen noodpil 22 22 44 7,5%
combinatie
condoomgebruik en
noodpil
6 10 16 2,7%
pil 90 159 249 42,6%
patch 6 9 15 2,6%
prikpil 9 26 35 6,0%
implantaat 4 5 9 1,5%
nuvaring 6 7 13 2,2%
spiraal (koper- of
hormoonspiraal)
sterilisatie, hysterectomie,
infertiliteit,menopauze
30 26 56 9,6%
21 31 52 8,9%
TOTAAL 241 343 584 100%
Anticonceptie is een belangrijk aspect in het gezondheidsproject. Regelmatig treffen we
vrouwelijke sekswerkers die in het verleden een abortus hebben ondergaan of die zich
aanmelden vanwege een ongewenste zwangerschap (en vraag voor abortus).
De belangrijkste vorm van anticonceptie is nog steeds de pil (42,6 %). De meeste sekswerkers
zijn op de hoogte van het bestaan van anticonceptie, toch maken zij hier niet altijd gebruik
van. Foutieve informatie over anticonceptie (o.a. ivm de bijwerkingen), slechte ervaringen
met anticonceptie, te weinig kennis over eigen menstruatiecyclus, … zijn slechts enkele
redenen waarom gebruik van anticonceptie wordt gestopt of zelfs niet wordt opgestart. Het
blijft dus belangrijk om voldoende voorlichting te geven over het gebruik van anticonceptie.
21

7.4. Resultaatsgebied ONDERSTEUNEN VAN IMPLEMENTATIE DOOR MIDDEL VAN NETWERKING
SAMENWERKING EN ADVOCACY
• Indicator: Overzicht van de genomen initiatieven hiertoe met samenstelling van
het netwerk, frequentie en aard van het contact
Gevolgde en georganiseerde vergaderingen ivm netwerking
Maandelijks wordt een teamvergadering gehouden met het complete team. Het sociale
team (Connecta) vergadert daarnaast nog apart om de sociale problematiek van de
cliënten te bespreken. Bovendien vindt er op regelmatige basis een medisch overleg plaats
met de artsen en sociaal verpleegkundigen van het team.
Op regionaal en nationaal niveau
• Sinds het ontstaan van Ghapro is er samenwerking met vzw PASOP in Gent. Er zijn
regelmatig vergaderingen met hen en contacten op conferenties. Bovendien is het
idee gegroeid om samen één lijn van informatiebrochures uit te werken die uniform is
in Vlaanderen voor alle sekswerkers. De laatst gezamenlijk gepubliceerde brochure
betreft de safe sex brochure. Deze brochure wordt ook bij EspaceP gebruikt.
• Overleg met de stad Antwerpen en de dienst prostitutie, vertegenwoordigd door de
prostitutieconsulent Hans Willems
• Overleg met Mieke Mievis, dossierbehandelaar seksuele gezondheid, team preventie,
Agentsschap Zorg en Gezondheid van het Ministerie Vlaamse Gemeenschap.
• Jaarlijkse evaluatievergaderingen met het Boysproject waarin voornamelijk wordt
vergaderd rond het medisch aanbod dat Ghapro gratis aanbiedt binnen de werking
van het hulpverleningsproject jongensprostitutie.
• Actorenoverleg met andere organisaties die contacten hebben met sekswerkers in
Antwerpen, Free Clinic (MSOC Antwerpen), stad Antwerpen, politie, Caw de Terp, …
• Werkgroepen, overleg e.a.:
- Werkgroep ‘Seksuele agressie’ met SODA en andere actoren (2X)
- Ronde Tafel gesprek over ‘Kwetsbare migranten en seksuele gezondheid’
Instituut Tropische Geneeskunde
- Soa-overleg met Sensoa en andere partners
• Ook werd er een kennismakings- en samenwerkingsvergadering gehouden met de
volgende organisatie of personen:
- OCMW diëtiste
- t’Alternatief (CAW Metropool)
- Project genderspecifieke werking voor vrouwen
- Geweld en slachtofferbeleid provincie Antwerpen
- De sprekerij (psycholoog)
- De Acht werkgelegenheid
- CAW, SODA, Domus Medica, Time out, dienst Samenleven stad Antwerpen -
‘Intrafamiliaal geweld’
- Wijkgezondheidscentrum
- VDAB (2 vergaderingen)
- GGD Rotterdam – ‘Seksuele agressie sekswerkers’
- Vertrouwenscentrum
- CGG VAGGA
- CAW de Mare - Slachtofferhulp
- Opvoedingswinkel
- Paaz Stuivenberg
- Paaz Sint-Vincentius
- Expertisecellen IFG politie/justitie arrondissement Mechelen
22

- Werkgroep hulpverlening IFG Mechelen
- Time out
- Wijkgezondheidscentrum ‘t Spoor Borgerhout
Op internationaal niveau
Ook internationaal probeert Ghapro haar netwerking uit te breiden. In 2010 werden de
contacten met SoaAids Nederland, GGD Rotterdam en P&G 292 Amsterdam bestendigd.
Enkele teamleden volgden een tweedaagse workshop “Gezond en sterk in sekswerk” in
Nederland.
Ghapro maakt deel uit van een werkgroep seksuele agressie, samen met andere actoren
die kwetsbare vrouwen en mannen als doelgroep hebben. In dit kader werden twee
sprekers (seksuologen) uit Nederland uitgenodigd om hun ervaring met ons te delen (Anja
Franken en Meike van’t Hof GGD Rotterdam).
23

7.5. Resultaatsgebied SCREENING EN VACCINATIES
Opdracht VIII: Het voorzien van een aangepast gezondheidsaanbod inzake beroepsgebonden
risico’s van de doelgroep, waarbij de nadruk ligt op het preventief
handelen, inzonderheid het screenen op soi en cervixkanker
• Indicator VIII.1: Beschrijving van de gehanteerde screeningsmethoden en adviezen
Alle sekswerkers kunnen van volgend aanbod gebruik maken: via een bloedname kan
gescreend worden op hepatitis B, hiv en syfilis,en via een cervicale/vaginale swab of via een
urinestaal op gonorroe en chlamydia. Deze onderzoeken worden 2 keer per jaar
aangeboden.
De vrouwelijke sekswerkers komen 1 keer per jaar (in overeenstemming met de internationale
richtlijnen voor sekswerkers) in aanmerking voor een cervixuitstrijkje (wanneer dit niet in de
reguliere gezondheidszorg gebeurde). Afwijkende resultaten worden zo nodig herhaald of
doorverwezen naar de reguliere gezondheidszorg (i.e. gynaecologie).
In geval van afwezigheid van bescherming tegen hepatitis B krijgen sekswerkers de kans zich
te laten vaccineren (schema 0-1-4).
Er is ook ruimte om in te gaan op andere beroepsgebonden vragen en bij problemen intern
door te verwijzen naar Connecta of extern naar de reguliere gezondheidszorg (huisarts of
specialist). Er wordt ook veel aandacht gegeven aan algemene GVO-aspecten (hygiëne,
condoomgebruik, soi, veilig werken,…).
Bij een onveilig contact (klapcondoom) of bij klachten is het mogelijk dat er vroeger
gescreend wordt.
• Indicator VIII.2: Aantal personen dat jaarlijks een preventief onderzoek doet
(bevraging bij nieuwe en gekende personen)
Deze gegevens worden niet routinematig genoteerd tijdens de consultaties. Alleen de
preventieve onderzoeken door Ghapro zelf worden geteld. Een deel van de vrouwelijke
sekswerkers laat een preventief cervixuitstrijkje doen bij hun eigen gynaecoloog of huisarts (in
België of in eigen thuisland).
• Indicator VIII.3: Aantal uitgevoerde screeningsonderzoeken op aantal verschillende
personen
Tabel: Uitgevoerde screeningsonderzoeken
Screeningsonderzoek Aantal geteste SW Aantal testen Positieve testen
PAP 454 466 nvt
hiv 860 1019 2
gonorroe 837 1055 11
chlamydia 837 1054 63
syfilis 868 1030 2
Hepatitis B 457 471 nvt*
* Details worden verder in de tekst beschreven (Opdracht IX)
In 2010 ondergingen 934 sekswerkers minimum 1 screeningsonderzoek (PAP, hiv, gonorroe,
chlamydia, syfilis, hepatitis B). De grootste groep sekswerkers laat zich 1 keer per jaar voor soi
testen. Een kleinere groep laat zich 2 keer per jaar testen, zoals aanbevolen wordt.
Uitzonderlijk wordt er 3 of 4 maal per jaar getest (dit kan bv. zijn naar aanleiding van een
klapcondoom).
24

Figuur 4: Aantal uitgevoerde screeningsonderzoeken
PAP onderzoek
Van alle sekswerkers lieten in 2010, 454 sekswerkers een uistrijkje voor baarmoederhalskanker
afnemen. Bij 12 van deze sekswerkers werd dit na 6 maanden herhaald vanwege een
afwijkend resultaat. Er moet wel worden opgemerkt, dat een deel van de sekswerkers met
afwijkende resultaten onmiddellijk werd verwezen naar een gynaecoloog voor verdere
opvolging, dit op vraag van de sekswerker zelf of omdat de resultaten te sterk afwijkend
waren (bv. HSIL). Bij een deel van de sekswerkers was de termijn van 6 maanden nog niet
voorbij op het eind van 2010.
Infecties
In totaal (bij nieuwe personen + follow-up) werden 837 sekswerkers 1 of meerdere keren
getest op chlamydia trachomatis (urine of cervicaal onderzoek). Er waren 63 positieve
chlamydia testen in 2010. Daarbuiten werden nog 2 resultaten ‘grijze zone’
gediagnosticeerd. Deze resultaten konden niet herbevestigd worden aangezien de
patiënten niet teruggezien werden. De prevalentie voor 2010 bij de geteste sekswerkers
bedraagt 7,5% (2009: 6,2%).
In totaal (bij nieuwe personen + follow-up) werden 837 sekswerkers 1 of meer keer getest op
gonorroe. Er werden 11 positieve gonorroe testen vastgesteld in 2010. De prevalentie voor
2010 bij de geteste sekswerkers bedraagt 1,3% (2009:1,7%).
In totaal (bij nieuwe personen + follow-up) werden er 868 sekswerkers 1 of meer keer getest
op syfilis. In 2010 waren 2 syfilistesten positief. De prevalentie voor 2010 bij de geteste
sekswerkers bedraagt 0,2% (2009:1,6%).
In totaal (bij nieuwe personen + follow-up) werden er 860 sekswerkers getest op hiv. In 2010
hadden 2 sekswerkers een positieve hiv test, beiden waren vrouwelijke sekswerkers. Voor
beide sekswerkers was het een eerste contact bij Ghapro, het blijft dus een toevallige vondst.
De prevalentie voor 2010 voor hiv bedraagt 0,2% (2009: 0,6%).
Globaal kunnen we zeggen dat het aantal soi ongeveer gelijk is gebleven tegenover 2009.
Alleen voor chlamydia zien we een toename, maar deze is niet significant (p=0,298). Voor
syfillis zien we echter wel een significante afname (P= 0,002) Dit geeft aan dat zowel het
testen op soi als counseling heel belangrijk blijven.
25

Opdracht IX: Het voorzien van een aangepast gezondheidsaanbod inzake beroepsgebonden
risico’s van de doelgroep, waarbij de nadruk ligt op het preventief
handelen, inzonderheid de vaccinatie tegen hepatitis B
• Indicator IX.1: Beschrijving van de gehanteerde vaccinatiemethoden
Sekswerkers kunnen zich laten screenen via een bloedstaal op o.a. hepatitis B. In geval van
afwezigheid van beschermende antistoffen tegen hepatitis B kan men zich laten vaccineren.
De keuze ligt vanzelfsprekend bij de persoon zelf. De vaccinatie bestaat uit het toedienen
van 3 dosissen vaccin tegen hepatitis B op 0, 1 en 4 tot 6 maanden. Een maand na de
toediening van het laatste vaccin wordt opnieuw een bloedname uitgevoerd om de
immunologische respons na te gaan.
Voor het hepatitis B vaccin werd in 2010 opnieuw gekozen voor Engerix B ® . Een deel van de
vaccinaties werd de voorbije jaren uitgevoerd in het kader van een studie rond verkorting
van het hepatitis B vaccinatieschema in een hoog risicopopulatie. De analyse van de
gegevens bevestigt dat een even goede bescherming en even hoge couverture van
vaccinatie wordt bekomen indien een verkort schema wordt toegepast dan wel het langere
schema.
• Indicator IX.2: Aantal gevaccineerde personen
In 2010 werd bij 245 verschillende personen minimun 1 hepatitis B vaccin toegediend. In
totaal zijn er 450 hepatitis B vaccins toegediend.
Tabel: Hepatitis B vaccinaties
Totaal aantal personen gevaccineerd
met hepatitis B vaccins
245
1 vaccin in 2010 138
2 vaccins in 2010 63
3 vaccins in 2010 44
meer dan 3 vaccins in 2010 11
Bij deze tabel dient vermeld te worden dat het 4 tot 6 maanden duurt alvorens de derde
vaccinatie kan toegediend worden. Theoretisch kunnen dus op het einde van 2010, alleen
maar vaccinatieschema’s vervolledigd zijn, indien ze gestart zijn vóór juli 2010.
Additioneel werden in 2010 bij de mensen in follow-up nog eerste en/of tweede en/of derde
en/of vierde vaccinaties (in uitzonderlijke gevallen een vijfde, zesde en eventueel zevende
en achtste vaccin) toegediend van schema’s die gestart waren in 2009 of vroeger, bij
Ghapro of elders. Zo werden 125 schema’s afgewerkt met één of twee vaccins. 148
schema’s werden opgestart met 1 of 2 vaccinaties bij mensen die in follow-up kwamen en
waarbij de voorgaande jaren geen vaccinatieschema werd opgestart en 44 onder hen
maakten het schema af in 2010.
108 sekswerkers werden getest na vaccinatie, idealiter na 4 weken, om te kijken of er
voldoende bescherming is (HepBsAs >10 mIU/ml). 95 personen hadden voldoende
bescherming na 3 vaccins, 4 sekswerkers na v4; v5/6 of v7/8; 9 personen hadden geen
antistoffen na v3, zij werden in 2010 niet meer teruggezien voor verdere opvolging van het
vaccinatieschema.
26

7.6 Resultaatsgebied EVALUATIE VAN INTERVENTIES
• Indicator: Jaarlijks rapport met vermelding van gegevens relevant voor
zelfevaluatie, voor beleid en voor expertiseontwikkeling
Dit verslag is een weergave van de jaarlijkse activiteiten van de vzw Ghapro.
A. Wetenschappelijk werk
Aangezien de vzw is ontstaan vanuit de Universiteit Antwerpen, blijft het wetenschappelijke
aspect binnen Ghapro belangrijk. Om de beste zorg te kunnen verlenen, is wetenschappelijk
op de hoogte blijven een minimumvereiste. Daarom engageert Ghapro zich ook om mee te
doen aan wetenschappelijke studies waarvan de resultaten van belang zijn voor de
doelgroep.
• In 2009 startte het onderzoeksproject “druggebruik onder vrouwelijke sekswerkers
in België. Het onderzoek gaat uit van het Wetenschapsbeleid, ter ondersteuning
van de federale beleidsnota drugs. Het project wordt gecoördineerd vanuit het
Instituut voor Sociaal Drugsonderzoek van de universiteit Gent. Copromoter zijn
het Centrum voor de evaluatie van vaccinaties en het Universitair
Wetenschappelijk Instituut voor drugproblemen, beiden van de Universiteit
Antwerpen. Ghapro is samen met de Belgische partners (Pasop, EspaceP)
betrokken bij de wetenschappelijke, technische en/of functionele domeinen van
het project. Het project loopt af in 2011.
B. Projecten
• In 2010 diende Connecta bij de stad Antwerpen een projectvoorstel in. Dit
project had als doel het bevorderen van de dienstverlening aan personen met
geestelijke gezondheidsproblemen. Het project werd in 2010 ontvankelijk
verklaard waardoor Connecta financiële ruimte kreeg om nieuwe initiatieven te
ontwikkelen. De eigen hulpverlening kreeg meer bekendheid binnen het netwerk
van reguliere geestelijke gezondheidszorg. Door het bevorderen van de kennis
over de doelgroep en over onze organisatie wordt efficiënte samenwerking
gestimuleerd. Daarnaast werd er binnen dit project aandacht besteed aan
deskundigheidsbevordering van het team. Door vorming aan te bieden kan de
professionle deskundigheid zich verder ontplooien.
• In 2010 werd er een projectvoorstel rond Intrafamiliaal geweld (IFG) ingediend bij
de provincie Antwerpen, departement Welzijn en Gezondheid. Intrafamiliaal
geweld behoort tot de levenssfeer van vele sekswerkers. Ghapro kan de ogen
niet sluiten voor deze problematiek en wil binnen haar werking extra aandacht
voor hulpverlening rond IFG implementeren. Deskundigheidsbevordering is
noodzakelijk om signalen te herkennen en op een gepaste wijze hiermee om te
gaan.
• Ghapro maakt deel uit van het overlegplatform betreffende het Sexpert-project.
Sexpert is een grootschalig bevolkingsonderzoek naar de seksuele gezondheid
van de Vlaming. Dit onderzoek wordt in opdracht van het agenschap van
Innovatie door Wetenschap en Technologie uitgevoerd in samenwerking met
verschillende onderzoeksgroepen: katholieke universiteit Leuven, universiteit Gent
en universitair ziekenhuis Gent en Sensoa.
• Daarnaast werd Ghapro bevraagd ter voorbereiding op een ronde tafel overleg
met als thema “kwetsbare migranten en seksuele gezondheid “. Dit onderzoek
gaat uit van het Instituut voor tropsiche geneeskunde. Ghapro zal verder aan dit
ronde tafel overleg participeren in 2011.
27

C. Team
De personeelsleden van het team krijgen vaak te maken met cliënten met een zeer
complexe problematiek. Dit kunnen psychiatrische problemen zijn in combinatie met een
andere problematiek zoals bv. armoede, intrafamiliaal geweld, enz. Deze problematiek
geeft aanleiding tot zware persoonlijke belasting van de hulpverleners. Om deze
aanhoudende belasting professioneel te ondersteunen werd er in 2010 gestart met supervisie
voor het Connecta team. De supervisie wordt gegeven door Didier Tritsmans, zelfstandig
systeemtherapeut.
De organisatie Ghapro is op korte tijd sterk gegroeid. De vraag van de doelgroep naar
hulpverlening neemt steeds toe. Ook steken regelmatig deontologische vraagstukken de kop
op. Reflectie naar de visie en doelstelling van de organisatie bleek dan ook noodzakelijk.
In dit proces werd het team van Ghapro begeleid door een externe consultant Katrien Van
der Heyden (Nesma consulting).
D. Studenten
• In het kader van de opleiding van artsen aan de UA faculteit Geneeskunde,
biedt Ghapro ook de kans aan enkele studenten geneeskunde om stage te
lopen voor hun opleiding (wetenschappelijke lijn, curriculum geneeskunde).
Alice Van Goethem en Liesbeth Aerts werkten in 2010 rond HPV bij sekswerkers.
• In het kader van de opleiding sociaal verpleegkunde van de Karel de Grote
Hogeschool werd voor 3 maanden een stageplaats aangeboden aan Nathalie
Caenen.
• In het kader van de oriëntatiestage maatschappelijke gezondheidsleer is er een
samenwerking met de Karel de Grote hogeschool om de studenten verschillende
malen per jaar te informeren over de werking van Ghapro. In 2010 vond
driermaal een hoorcollege plaats op Ghapro.
• Andere hogescholen gezondheidszorg uit Vlaanderen en sociaal werk uit
Nederland en België komen op vaste basis ten minste éénmaal per jaar naar
Ghapro om hun studenten te informeren over het aanbod en de doelgroep.
• Ghapro ontvangt regelmatig individuele studenten maatschappelijk werk,
verpleegkunde, orthopedagogie, journalistiek, criminologie en andere
geïnteresseerde groepen om over gezondheidszorg en hulpverlening aan
sekswerkers te praten. In 2010 werden er 14 bezoeken gebracht. Voor andere
geïnteresseerden, bv. studenten middelbaar onderwijs, werd op de website een
bundel informatie en links naar gespecialiseerde websites geplaatst.
• In 2010 werden doctoraatstudenten van het Insitituut tropische geneeskunde
geïnformeerd over de werking van onze organisatie.
E. Bijscholingen – symposia – studiedagen
Verschillende teamleden volgden studiedagen en hielden een bespreking in de
teamvergaderingen:
Datum Onderwerp Organisator
12/01 7de Valentijn Vaccinatiesymposium UA, Wilrijk
08/02 Afrikaanse jongeren in Antwerpen Centrum voor migratie en interculturele
studies (Cemis) en Mwinda Kitoko
20/02 Kwetsbaar zwanger, prenatale zorg bij
sociaaleconomisch zwakke vrouwen
UA, Wilrijk
04/03 Is hepatitis C een soa? Instituut voor Tropische Geneeskunde,
Antwerpen
28

30/03 Veiligheidsconferentie Intrafamilaal geweld provincie Antwerpen, Antwerpen
31/03 Welzijnsbeurs Intrafamiliaal geweld provincie Antwerpen, Antwerpen
15/04 Intrafamiliaal geweld Ingrid Stals, dienst Intrafamiliaal geweld,
politie Antwerpen
26/04 Toelichting bij het drugsbeleid in Utrecht SODA, Antwerpen
27/04 Sociaal recht HDP & Arista, Deinze
29/04 Vorming zelfdodingspreventie Centrum voor preventie zelfdoding,
Plantijn Hogeschool,Antwerpen
30/04 De terugtrekkende welvaarstaat en het
groeiende belang van liefdadigheid
Astrov straathoekwerk en provinciale
dienst Welzijn en Gezondheid,
Antwerpen.
06/05 Vorming zelfdodingspreventie Centrum voor preventie zelfdoding,
Plantijn Hogeschool, Antwerpen
11/05 Netwerkdag Seksuele Gezondheid in een
multiculturele context
Sensoa, Brussel
20/05 HR topics Sdworx, Antwerpen
31-1/06 Gezond en sterk in sekswerk SoaAaids, Nederland
28/05 Inleiding in seksuologie Daisy Sleeckx, Antwerpen
09/06 Herstructurering & vzw’s VBO, Brussel
21/06 Regularisatie, wat na 13 juni? de Acht, Antwerpen
25/06 Transfocus praktisch Cavaria, Antwerpen
17/06 Jongeren en middelengebruik in een lokale
context,
SODA, Antwerpen
25-26-
27/08
Systeemtheoretische interpretaties voor
hulpverleners
Interactie academie, Antwerpen
28/09 Omgaan met vertrouwelijke informatie en
beroepsgeheim door vrijwilligers
Steunpunt vrijwilligerswerk, Antwerpen
19-26/10
9-16/11
Migratie & sociale zekerheid & bijstand.
Grenzen aan de solidariteit?
4 informatie- en debatavonden
de Acht, Antwerpen
9-6-23/11 Basisvorming verblijfsrecht de Acht, Antwerpen
27/11 Aanpak van psychiatrische aandoeningen huisartsen navormingsinstutuut,
Antwerpen
17/12 Aanpak partnergeweld huisartsen, domus medica, Antwerpen
29

Ghapro stelt een eigen bibliotheek samen waarin zowel fictieve als non-fictieve literatuur en
rapporten worden verzameld. Naast thema’s omtrent professionele ontwikkeling is er
aandacht voor thema’s i.v.m. prostitutie, mensenhandel, geestelijke gezondheidszorg,
psychologie en andere maatschappelijke thema’s
Aankopen van 2010
Titel
Leven als transgender in België, de sociale en juridsche situatie
van transgender personen in kaart gebracht
Het engelenhuis
Vrouwen onder druk, schendingen van de seksuele
gezondheid bij kwetsbare vrouwen
De mens als verhaal, narratieve strategieën, psychotherapie
voor kinderen en volwassenen
Ervaringen van vrouwen en mannen met psychologisch, fysiek
en seksueel geweld
Sos sex
Handboek online hulpverlening, hoe onpersoonlijk contact
heel persoonlijk wordt
Wat ervan te zeggen, informatie en beroepsgeheim binnen
het ortho- en sociaalagogisch werkveld
Social Casework in de 21 e eeuw, een praktisch handboek voor
kwaliteitsvol hulpverlenen
Seksuele gezondheidszorg, handboek soa deel 1
Mij zal het niet overkomen, herkenbare situaties en cases
met 250 tips voor je eigen veiligheid en die van je kinderen
Deugdelijk bestuur in de non-profit welzijns- en
gezondheidssector
Bezieling en kwaliteit in organisaties, het beroemde boek voor
creërende mensen en creërende organisaties
Antwerpse Monitor Jongeren, Alcohol en Drugs, Jongeren en
middelengebruik in een lokale context
Onzekerheid, over leven in een risicomaatschappij
Auteur
Instituut voor de gelijkheid van
vrouwen en mannen
Dirk Bracke
Els Leye, Marleen Temmerman
Jan Olthof, Eric Vermetten
Instituut voor de gelijkheid van
vrouwen en mannen
Goedele Liekens
Schalken e.a
Rudy Schellaert
H. Vlaeminck, W. Malfliet, S. Saelens
RIVM
Alain De Preter
M. Janssens, J .Put
Daniel Ofman
J. Tieberghier, T. De Corte
Dirk Geldof
30

8. SPECIFIEK MEDISCH AANBOD
Voor de negende maal werd een actie opgezet ter controle van tuberculose. Sinds enkele
jaren stelt men in België, net zoals in de andere Europese landen, opnieuw een stijging vast
van het aantal tuberculosegevallen. Tuberculose is in de Westerse landen hoofdzakelijk een
aandoening van personen die in een omgeving vertoeven waar ze een verhoogd risico
lopen om besmet te worden. Het gaat voornamelijk om personen uit landen met een hoge
prevalentie, sociaal marginalen, gedetineerden, personeel uit de gezondheidssector,
contactpersonen van een besmettelijke tuberculosepatiënt. Immigranten van landen met
een hoge prevalentie hebben een grote kans om tuberculose te hebben, zeker wanneer ze
een verhoogd gezondheidsrisico lopen omwille van een immuunsuppressieve ziekte of
therapie (hiv, IV-druggebruiker, chronisch alcoholisme, asielzoekers, daklozen,…).
Nieuwkomers in ons land worden dus best gescreend op tuberculose.
In de populatie van Ghapro is het aangewezen om geregeld een controle te doen. Ghapro
nodigde in 2010 de VRGT- bus opnieuw uit voor screening. In 2010 lieten 70 personen een RXfoto
van de longen maken in het schipperskwartier en werd geen enkele diagnose van
actieve TBC gesteld naar aanleiding van deze actie.
Griepvaccinatie wordt aangemoedigd bij risicopatiënten zonder dat een echte vaccinatie
campagne wordt gevoerd.
31

9. JAARCIJFERS VOOR 2010 - SOCIALE LUIK: CONNECTA
9.1. Aantal sekswerkers dat door Connecta werd gezien in 2010
In 2010 heeft Connecta haar psychosociale hulpverlening kunnen aanbieden aan 253
sekswerkers. 131 personen zijn nieuwe cliënten van Connecta, d.w.z. in 2009 nog niet gekend
of begeleid rond een psychosociale problematiek.
9.2. Aantal contacten + verdeling naar locatie waar de contacten plaats hadden
en verdeling naar werkplaats van de sekswerker
Met de 253 cliënten die Connecta in 2010 heeft gezien, vonden in totaal 2882 contacten
plaats.
Tabel: Aantal contacten volgens locatie waar ze plaatsvonden
Aard contact Locatie Totaal
persoonlijke contacten op Ghapro 766
werkplaats 481
huisbezoek 55
ziekenhuisbezoek 7
externe locatie 7
begeleidingen 163
telefonische contacten 1322
e-mail 76
brief 3
onbekend 2
TOTAAL CONTACTEN 2882
Tabel: Aantal contacten volgens werkplaats van de sekswerkers
Werkplaats
Aantal
stad Antwerpen 2614
provincie Antwerpen 185
andere provincies 7
buitenland 13
onbekend 63
TOTAAL CONTACTEN 2882
32

9.3. Verdeling van het aantal geziene personen volgens werkvorm, geslacht, leeftijd,
nationaliteit en werkplaats
Tabel: Verdeling volgens werkvorm en geslacht (nieuw en follow-up)
Werkvorm
Totaal
Man*
Vrouw*
nieuw follow-up totaal nieuw follow-up totaal
raam 155 6 9 15 68 72 140
privéhuis &
massagesalon
56 32 24 56
straat en café 15 2 2 4 8 3 11
escort 12 3 3 5 4 9
bars en clubs 11 7 4 11
onbekend 4 1 1 3 3
TOTAAL 253 11 12 23 120 110 230
* In de opdeling per geslacht werden de travestieten(13) bij mannen geteld en de transseksuelen (13) bij
vrouwen.
Tabel: Verdeling volgens werkvorm en werkplaats (nieuw en follow-up)
Werkvorm Tot. Stad antwerpen
Provincie
Antwerpen
Andere provincie
Buitenland
nieuw f-u tot. nieuw f-u tot. nieuw f-u tot. tot. tot.
raam 155 73 81 154 1 1
privéhuis &
massagesal 56 19 18 37 9 5 14 1 1 2 2 1
on
straat en
café
15 9 4 13 1 1 1 1
escort 12 6 2 8 1 1 1 1 1 1
bars en
clubs
11 3 1 4 3 3 36 1
onbekend 4 3
TOTAAL 253 110 06 216 15 9 24 2 2 4 4 5
Onbekend
Leeftijd
Bij de psychosociale hulpverlening van Connecta is de oudste sekswerker (reeds lang
gekend bij Ghapro) 70 jaar en de jongste is 18 jaar.
33

Figuur 5: Verdeling sekswerkers volgens nationaliteit
34

In 2010 begeleidde Connecta 253 cliënten van 35 verschillende nationaliteiten.
Tabel: Sekswerkers opgedeeld volgens nationaliteit
Werelddeel Totaal Nationaliteit Aantal
Europa EU 2010 181 belgisch 84
bulgaars 21
duits 6
frans 4
grieks 1
hongaars 6
italiaans 5
lets 1
nederlands 14
pools 3
roemeens 15
slovaaks 1
spaans 19
tsjechisch 1
Latijns-Amerika 29 argentijns 1
braziliaans 2
colombiaans 4
cubaans 1
dominic.republ. 5
ecuadoriaans 13
venezolaans 2
onbekend 1
Noord-Amerika 2 verenigde staten 2
Afrika ten zuiden van de
Sahara 10 keniaans 1
liberiaans 1
madagask 1
nigerees 1
nigeriaans 6
Azië 8 mongools 1
thais 7
Europa (niet EU 2010) 5 albanees 1
russisch 2
onbekend 2
Noord-Afrika 9 algerijns 2
egyptisch 1
marokkaans 5
soedanees 1
onbekend 9 9
TOTAAL SEKSWERKERS 253 253
9.4. Manier waarop Connecta de sekswerkers informeert over haar eigen hulpverlening
Bij de eerste kennismaking wordt een informatiebrochure over Connecta uitgedeeld aan de
nieuwe sekswerkers, zodat zij op de hoogte zijn van het volledige aanbod van Ghapro. In
verschillende talen worden hierin voorbeelden gegeven van psychosociale vragen waarbij
begeleiding kan worden aangeboden.
35

9.5. Het soort van hulpvragen dat bij Connecta aan bod komt en de frequentie waarmee zij
in de contacten met sekswerkers voorkomen
Tijdens de psychosociale begeleidingen van Connecta werden in 2010 op kantoor, op de
werkplaats (tijdens outreach) en op andere lokaties 2882 contacten geregistreerd. Tijdens
deze contacten kwamen een heel aantal verschillende hulpvragen aan bod.
Figuur 6: Aantal contacten per hulpvraag
36

Tabel: Aantal contacten per hulpvraag
Rubrieken Details hulpvragen Contacten
financiële zaken schulden 574
allerlei 458
leefloon 149
werkloosheidsuitkering 54
pensioen 15
emotionele zaken psychologische zaken 988
abortus (niet-medische
problematiek) 70
zwangerschapswens 28
seksuele geaardheid 5
verblijfsdocumenten reeds EU 527
niet EU 271
België 101
tewerkstelling met stopvraag 812
zonder stopvraag 43
relationele zaken partner 489
kinderen 387
ouders + fam 188
juridische zaken 808
huisvesting 550
administratie
dringende medische
hulpverlening 108
allerlei 125
ziekte- en invaliditeit 85
kinderbijslag 45
studietoelage 47
verzekeringen 17
belastingen 109
gezondheid algemeen 454
opleiding - studie nederlandse les 357
algemeen 121
bedrijfsbeheer 13
sociaal statuut mutualiteit 392
zelfstandigenstatuut 96
prostitutie werkomstandigheden 180
geweld intrafamiliaal geweld 141
werk 26
andere 7
middelengebruik 48
mensenhandel 32
inburgering 5
opvang 6
hulpverlening allerlei 29
37

9.6. Doorverwijzingen en begeleidingen naar andere organisaties
Totaal aantal doorverwijzingen en begeleidingen)
Doorverwijzingen
Begeleidingen
niet-medische organisaties * Niet-medische organisaties
706 163
* Indien er door Connecta medische doorverwijzingen gebeuren, wordt dit steeds gedaan in direct overleg
met de dokters. Daarom wordt dit cijfer hier niet vermeld, maar samengeteld met de medische
doorverwijzingen die door de dokters gebeuren, evenals de begeleidingen van deze doorverwijzingen (zie
hiervoor tabel op p. 19) .
Op het totaal van de 706 doorverwijzingen die door het team van Connecta gebeurden,
werd in 163 gevallen een intermediaire functie uitgeoefend door de sociaal
verpleegkundige, sociaal assistente of outreacher, m.a.w. de sekswerkers werden persoonlijk
begeleid naar de betreffende instelling of organisatie. In de andere 543 gevallen gebeurden
de doorverwijzingen zonder persoonlijke begeleiding.
Al dan niet met begeleiding van een sociale hulpverlener van Connecta werden cliënten
doorverwezen naar de volgende organisaties. De doorverwijzingen werden gegroepeerd in
hoofdrubrieken en andere rubrieken (zie tabellen hierna).
38

Tabel: Organisaties waarnaar door Connecta werd doorverwezen
Hoofdrubrieken Organisaties DVW BEG
financiële zaken ocmw / sociale centra 42 23
voedselbank 21
boekhouder 9
ocmw / schuldbemiddeling 8
Min. Financiën 6 4
financiële instellingen 2 1
rijksdienst voor pensioenen 2
emotionele zaken psycholoog 18
CGG Andante 9
CAW de Mare / Slachtofferhulp 5
CGG Vagga / Afdeling volwassenen en
5 1
ouderen
zelfmoordlijn 7
CAW de Terp / Consulentenbureau - Surplus 4 1
CAW Metropool / Algemeen onthaal -
2
Crisisteam
relatietherapeute 1
tewerkstelling VDAB 49 4
interimkantoor 29 3
vakbond 16 4
Hulpkas voor werkloosheidsuitkeringen 5 2
Levanto / loopbaanbegeleiding 3
Dienst Migratie en Arbeidsbemiddeling 2
Levanto / werkwijzer 2
RVA 2 1
verblijfsdocumenten districtshuis Vreemdelingenzaken 38 19
dienst asielzoekers 2
districtshuis Bevolkingsdienst 3 2
ambassades en consulaten 5 1
Min. Bin. Zak. / Vreemdelingenzaken 5
politie / algemeen 9 1
relationele zaken Kind en Gezin 9
Opvoedingswinkel 5
juridische zaken advocaat (pro deo) 59 19
Bureau juridische bijstand 22
notaris 8
Foyer / dienst Rechtsbescherming 2
Justitiehuis Kipdorp 1
ocmw / rechtsbijstand 1
de 8 / Vluchtelingenteam 1
Gerechtelijke jeugdbijstand / sociale dienst 1
Vredegerecht 1
Jeugdrechtbank 1
huisvesting immobiliënkantoor / eigenaar 23 3
Huurdersbond 10 4
sociale huisvestingsmaatschappijen 7 3
Woonkantoor 2 3
ocmw / Pax 2
administratie allerlei ocmw 't Plein 12 16
kinderbijslagfondsen 5
Kinderopvangcentrum 1
politie / prostitutie 5 2
politie / zedenpolitie 1 2
opleiding - studie Huis van het Nederlands 53 6
Elcker-ik centrum 13 2
instelling opleiding / algemeen 9
instelling opleiding / bedrijfsbeheer 4
Linguapolis / nederlandse les 3
instelling opleiding / nederlands 2
Taal-Oor 1
39

sociaal statuut mutualiteit 34 7
sociaal verzekeringsfonds 16 7
geweld politie / dienst nazorg Intrafamiliaal geweld 13 1
politie / algemeen 12 2
politie / cel prostitutie 3 1
politie / jeugdbrigade 1
ocmw / dienst Intrafamiliaal geweld 2 1
CAW De Kempen / team Intrafamiliaal
1
geweld
middelengebruik Adic vzw 2
CGG Vagga / Altox 7 2
Free Clinic 1
mensenhandel Payoke 6 2
politie / cel prostitutie 2
opvang CAW Metropool / Sociaal Hotel De Passage 3
CAW Metropool / VOC Het Zijhuis 2
CAW de Terp / MOC De Passant 1
CAW Metropool / NOC De Biekorf 1
inburgering Onthaalbureau Pina 1 1
hulpverlening allerlei CAW de Terp / PSC (vluchtelingen) 6
Ziekenhuis / sociale dienst 5 1
CAW de Terp / De Steenhouwer 4
JAC Jongeren 4
CAW Metropool / Woonbegeleiding 2 1
Moeders voor moeders 2
YWCA 2
Genderstichting CAW Artevelde 1
Holebi-beweging 1 1
Latijns-Amerikaanse federatie 1
ITG / sociale dienst 1
ocmw / thuishulp 1
hulpverlening sekswerkers Espace P 1
P & G 292, soc. dienst Amsterdam 1
In verband met het opvolgen van individuele dossiers legde Connecta in 2010 met
verschillende andere organisaties contacten (bijlage 5).
40

9.7. Heroriëntering naar de reguliere arbeidsmarkt
In 2010 gaven 33 sekswerkers aan dat ze graag van job zouden willen veranderen.
Het gaat om 29 vrouwen en 4 mannen.
Tabel: Verdeling volgens branche en werkplaats
Werkvorm Totaal
Stad
Antwerpen
raam 22 22
Provincie
Antwerpen
Buitenland
privé-ontvangst 3 1 1 1
escort 4 3 1
bars en clubs 3 1 2
straat en café 1 1
TOTAAL 33 28 4 1
Tabel: Verdeling volgens nationaliteit
Nationaliteit
Totaal
Stad
Antwerpen
Provincie
Antwerpen
Buitenland
Albanië 1 1
Argentinië 1 1
België 11 7 3 1
Bulgarije 2 2
Colombia 1 1
Dominic. Rep. 2 2
Ecuador 2 2
Frankrijk 1 1
Griekenland 1 1
Hongarije 1 1
Nigeria 1 1
Roemenië 1 1
Slovakije 1 1
Spanje 5 5
Thailand 2 2
TOTAAL 33 28 4 1
Naast deze 33 begeleidingen, werden er nog 44 personen verder begeleid en opgevolgd
die reeds vóór 2010 een stopvraag hadden gesteld (24 van die 44 personen waren reeds in
2008 of 2009 gestopt en worden nog verder opgevolgd). In totaal werden in 2010 dus 77
personen begeleid rond professionele heroriëntering.
Goede begeleiding voor sekswerkers die aangeven te willen stoppen met sekswerk is
belangrijk omdat carrièreverandering meestal moeilijker verloopt dan bij mensen die werken
op de reguliere arbeidsmarkt.
41

Financiële problemen, geen perspectieven op ander werk, weinig andere werkervaring, lage
of geen opleiding, weinig sociale contacten buiten de prostitutie, enz. maken dat velen wel
willen, maar slechts weinigen echt de stap zetten naar een leven buiten de prostitutie.
Sekswerkers leven dikwijls in een gesloten wereldje en kunnen vaak enkel met andere
sekswerkers of mensen verbonden aan het milieu, over hun problemen of gevoelens praten
die gerelateerd zijn aan hun werk. Door het dubbelleven dat ze dikwijls leiden, zullen ze
minder snel naar de klassieke hulpverlening of overheid stappen om een oplossing voor hun
probleem te zoeken. In hun zoektocht naar werk moeten ze contacten leggen met officiële
instanties waarmee ze niet vertrouwd zijn of waar ze wantrouwig tegenover staan. Ze weten
niet altijd hoe ze dit moeten aanpakken en aarzelen dan ook vaak om de noodzakelijke
stappen te zetten (bv. bij de VDAB aankloppen) waardoor stoppen meestal een verlangen,
een gespreksonderwerp blijft.
Uit ervaring weet Connecta dat sekswerkers die van job willen veranderen vaak
geconfronteerd worden met volgende knelpunten:
• Vele sekswerkers durven, vanwege het maatschappelijk taboe en hun
dubbelleven, het verleden in de prostitutie niet vermelden op hun cv. Ze maken
zich zorgen over het opstellen van een cv (met leegtes), over het verloop van
een sollicitatiegesprek, over het herkennen van toekomstige collega’s, …
• Vele sekswerkers hebben een lage of geen opleiding genoten. Veranderen van
werk betekent voor hen vaak een drastische daling van hun inkomen waardoor
de bestaande levensstandaard niet behouden kan blijven. Dit is ook het geval als
ze tijdens hun zoektocht naar werk eerst een aantal trainingen of opleidingen
moeten volgen.
• Vele sekswerkers zijn niet-Belgen en ondervinden regelmatig moeilijkheden bij het
verkrijgen van verblijfsdocumenten of arbeidskaarten. Bv. onderdanen van
nieuwe EU-lidstaten kunnen in België als werknemer enkel officieel tewerkgesteld
worden in knelpuntberoepen en deze lijst is zeer beperkt.
De 77 cliënten die in 2010 werden begeleid rond jobverandering bevonden zich in
uiteenlopende situaties. Het stappenplan wordt uitgetekend op maat en is afhankelijk van
de randproblematiek waarmee de sekswerkers bij Connecta komen aankloppen.
Van de 77 sekswerkers in begeleiding, werden er 50 personen intensief begeleid i.v.m. werk
zoeken: samen vacatures zoeken, cv opstellen, hulp bij sollicitatiebrieven e.d.
In 2010 stopten 29 cliënten hun activiteiten als sekswerker. Deze 29 cliënten vonden werk of
bekwamen een vervangingsinkomen.
Tabel : Gestopte sekswerkers
Werk / Vervangingsinkomen
gevonden in 2010
ander inkomen verkregen:
Totaal
Personen
begeleid
sinds 2007
Personen
begeleid
sinds
2008
Personen
begeleid
sinds
2009
Personen
begeleid
sinds
2010
ocmw-leefloon 8 2 6
ziekte- en invaliditeitsuitkering 1 1
onderhoud door vriend/familie 1 1
ander werk gevonden: 19 1 7 11
TOTAAL 29 1 1 9 18
42

De 19 personen die in 2010 ander werk vonden, zijn nu werkzaam in de volgende
sectoren/beroepen:
Tabel: sekswerkers die ander werk vonden
Sector / beroep
Aantal
horeca 6
poetswerk 5
verkoopster kledingzaak 2
verzorgende 2
administratief bediende 2
postbode 1
verkoop voedingssector 1
De meeste andere cliënten die werden begeleid, zaten in een overgangsfase en werkten
nog voltijds, halftijds of sporadisch in de prostitutie. Velen probeerden hun toekomstige
jobverandering eerst voor te bereiden, bijvoorbeeld door prostitutie een tijdje met een
officiële job te combineren of door Nederlandse les of een andere opleiding te volgen.
43

10. ANDERE INITIATIEVEN IN 2010
Zelfverdedigingscursus
Sekswerkers worden soms geconfronteerd met veeleisende klanten. Klanten willen meer voor
minder geld. Dit leidt weleens tot conflictsituaties waarmee de ene sekswerker beter kan
omgaan dan de andere.
Om te kunnen inspelen op deze situaties werd in 2008 en 2009 een zelfverdedigingscursus
georganiseerd. Wegens het grote succes werd besloten deze cursus voor de derde maal in
te richten in het voorjaar van 2010. Twee weken vooraf werden in het schipperskwartier en in
enkele privéhuizen 300 gadgets uitgedeeld (fluitje + uitnodiging in vijf talen) om de cursus te
promoten). Naast het instuderen van verdedigingstechnieken werd ook veel aandacht
geschonken aan het herkennen van agressie en het vertrouwen op de eigen intuïtie. Van
deze cursus werd in 2008 een handige brochure opgesteld waarin de tips en technieken die
in de les aan bod kwamen, nog eens duidelijk worden uitgelegd. Deze werden in 4 talen
verspreid (bijlage 6).
De training werd gegeven door Alain De Preter van de vzw Asma, het centrum voor
geweldpreventie en zelfverdediging (http://www.asmavzw.com). De vereniging Asma kreeg
bij Ministerieel besluit op 14 juni 2007 van de FOD Binnenlandse Zaken een vergunning voor
het geven van trainingen en advies met betrekking tot veiligheid.
Op de trainingsavond in 2010 waren 12 sekswerkers van 6 verschillende nationaliteiten
aanwezig.
Tabel: nationaliteit van de sekswerkers die de zelfverdedigingscursus volgden
Nationaliteit
Aantal
Bulgarije 3
Colombia 1
Dominicaanse republiek 1
Ecuador 1
Spanje 2
Venezuela 1
Latijns-Amerika
(nationaliteit onbekend)
2
onbekend 1
Nederlandse les
In 2010 verwees Connecta net als de voorgaande jaren vele cliënten door naar het Huis van
het Nederlands om via deze instelling Nederlandse les te volgen bij een officiële school. In
afwachting hiervan konden verschillende personen terecht bij Elcker-Ik Centrum, waar ze
een 10-beurtenkaart aanschaften voor de lessen Nederlands.
Voor sommige cliënten lukte de doorverwijzing naar bovenstaande instellingen echter niet zo
vlot omwille van o.a. de lange wachttijden, moeilijke tijdstippen, geografische
bereikbaarheid, psychosociale drempels.
Op vraag van vele niet-Nederlandstalige sekswerkers ontstond reeds in 2009 het idee om zelf
een korte basiscursus Nederlands te organiseren. Door het grote succes van de cursus in 2009
werd in het najaar van 2010 een nieuwe reeks lessen georganiseerd.
Een betere kennis van de Nederlandse taal kan de weerbaarheid van sekswerkers verhogen,
zowel tijdens de uitvoering van hun job, als in hun dagelijkse leven in België. Voor de
44

sekswerkers die begeleid worden rond professionele heroriëntering, is de kennis van het
Nederlands uiteraard ook van vitaal belang om ander werk te vinden.
Om zoveel mogelijk sekswerkers op de hoogte te brengen van het initiatief, werden een
aantal weken voor de start van de lessen flyers en een pen met Ghapro-logo uitgedeeld in
het schipperskwartier (zie bijlage 7).
De vrijwillige lesgeefsters Marthe Mennes en Immele Bosman gaven vanaf 16 september 2010
gedurende 12 weken Nederlandse les op donderdagavond van 19u tot 20u30. Dit tijdstip
werd speciaal zo gekozen opdat zowel de sekswerkers van de dag- als de nachtshift
gemakkelijk konden aansluiten. De lessen vonden plaats in het Stadsmagazijn, in het
schipperskwartier, waar een ruim en rustig lokaal gratis ter beschikking werd gesteld door de
stad Antwerpen.
Het lesmateriaal werd verzameld in het documentatiecentrum Atlas en aangevuld met
eigen lesvoorbereidingen van de lesgeefsters. Dit materiaal werd steeds gekopieerd voor alle
cursisten en uitgedeeld aan het begin van de les.
Er werd veel aandacht besteed aan de thema’s:
- gezondheid & lichaam
- gebruik van het condoom
- het onderhandelen met klanten
Daarnaast werd ook veel woordenschat aangeleerd rond: zichzelf voorstellen, keukengerei,
kamerinrichting, familie, de weg vragen, getallen, het uur, de kalender, beroepen,
werkwoorden, persoonswoorden, voorzetsels, tegengestelden, eten en drank, vervoer,… De
lesgeefsters besteedden veel aandacht aan herhaling, hetgeen heel belangrijk is voor het
leerproces, zeker ook omdat het kennisniveau van het Nederlands bij de deelnemende
sekswerkers zeer erg kan verschillen.
Het is Connecta gelukt om met deze lessen een multiculturele groep te bereiken, met
gemiddeld 5 cursisten per les. In totaal waren er tijdens de lessenreeks 11 personen van 5
verschillende nationaliteiten aanwezig.
Tabel: nationaliteit van de sekswerkers die Nederlandse les volgden
Nationaliteit
Aantal
Bulgarije 5
Dominicaanse Republiek 3
Roemenië 1
Slovaaks 1
Spanje 1
Enkele cursisten onderbraken de lessen voor een reis naar hun thuisland, omwille van
familiale omstandigheden e.a. Er ontstond echter een vast groepje van personen die de
cursus enthousiast hebben afgerond.
Samen met de verbetering van de weerbaarheid van de sekswerkers, wordt tijdens deze
lessen ook de solidariteit en samenwerking bevorderd tussen verschillende sekswerkers die
elkaar voor de lessenreeks nog niet kenden.
De cursus werd afgerond met een drankje en een hapje en de leerlingen ontvingen allen
een certificaat voor de gevolgde lessen. Connecta motiveert hen om verdere lessen
Nederlands te volgen bij een officiële school. In september 2011 zal Connecta trachten een
nieuwe basiscursus te organiseren, afhankelijk van het aantal geïnteresseerden.
45

Kerstevenement
Vele sekswerkers werken de dagen rond kerstmis in het schipperskwartier. Om een beetje
kerstsfeer tot bij de vrouwen en mannen te brengen, organiseert het team ieder jaar een
klein kerstevenement. In 2010 werden de sekswerkers dus weerom verrast met muziek, soep,
infofolders en een paar gratis condooms.
46

11. PLANNING 2011
In 2011 zal Ghapro samen met de partner Pasop in Gent een call indienen bij het Ministerie
van de Vlaamse Gemeenschap om het preventief gezondheidsaanbod voor mannelijke en
vrouwelijke sekswerkers te implementen in de provincies Limburg en Vlaams Brabant.
Daarnaast zal door extra financiële steun van de provincie Antwerpen het aanbod ook
kunnen uitgebreid worden in de provincie zelf.
In 2011 gaat een effectenonderzoek naar preventie bij sekswerkers van start. Dit onderzoek
werd geïnitieerd door het Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin en het
Agentschap Zorg en Gezondheid. Het onderzoek zal worden uitgevoerd door het team van
professor Guido Van Hal van de universiteit Antwerpen. Ghapro zal vertegenwoordigd zijn in
de stuurgroep. Het onderzoek zal van 1 februari tot december 2011 lopen.
Binnen de organisatie zelf wordt gewerkt rond verschillende specifieke thema’s. De thema’s
worden gekozen naargelang de nood binnen de werking. In 2011 zal alvast vorming worden
georganiseerd rond beroepsgeheim, deontologie en intrafamiliaal geweld.
Intrafamiliaal geweld en partnergeweld behoren tot de levensfeer van vele sekwerkers. Door
deskundigheidsbevordering en sensibilisatie van het team en door het uitnodigen van
externe sprekers zal de zorgverlening rond IFG in het aanbod verder worden
geïmplementeerd. De netwerking betreffende IFG zal verder worden uitgebouwd zodat
slachtoffers van geweld adequaat worden geholpen en doorverwezen.
De verdere uitbouw van een gestructureerde samenwerking met de 2de lijn, zowel op
medisch, als op niet-medisch vlak (psychosociale opvang, juridische opvang, …) blijft een
prioriteit.
In het kader van het Connecta project van de Stad Antwerpen, zal Ghapro haar sociale
hulpverlening verder continuëren, met specifieke aandacht en omkadering voor sekswerkers
die een stopvraag kenbaar maken.
Actieve outreach naar Afrikaanse sekswerkers in de cafésector zal worden verdergezet,
waarbij Ghapro zelf voor de outreach zal blijven instaan
In 2010 werd gestart met het schrijven en vertalen van een deel van de informatie bestemd
voor de website www.infosexwork.be. Aangezien de veelheid aan informatie en het te
vertalen werk zal dit project in 2011 worden verdergezet.
Verder zal Ghapro blijven zoeken naar een creatieve aanpak om thema’s binnen de
seksuele gezondheid bespreekbaarder te maken. Andere gezondheidsonderwerpen die
passen binnen het sekswerk (bv. hygiëne, gezonde voeding e.a) zullen op een gepaste
manier onder de aandacht worden gebracht.
47

12. BIJLAG EN
Bijlage 1.
Voorstelling Ghapro team
Bijlage 2.
Voorstellingsbrochure Connecta
Bijlage 3.
Magneet Ghapro
Bijlage 4.
Safe seks brochure
Bijlage 5.
Bijlage 6.
Contacten met andere organisaties in functie van individuele
dossiers
Brochure: “Hoe jezelf te verdedigen?”
Bijlage 7.
Uitnodiging nederlandse les
48