nr. 2, 2013, oktober - Protestantse gemeente Eelde

Protestantse gemeente te Eelde-Paterswolde
Kerkdiensten in de komende periode
6 okt 10.00 uur ds. K.M.v.d.Plas Kk
13 okt 09.30 uur ds. K.M.v.d.Plas Kk/K/C/Liedboekzondag
da. F.S.Karelse
20 okt 10.00 uur da. F.S.Karelse Kk/TL
27 okt 10.00 uur ds. A.Kosterman (Rolde) Kk/K
19.00 uur Avondgebed/Vesper
3 nov 10.00 uur ds. K.M.v.d.Plas Kk/K/Ter Borch
10 nov 10.00 uur ds. F.S.Karelse Kk/C/Avondmaal
Kk: er is kinderkerk en kinderoppas
K: gelegenheid elkaar te ontmoeten na de viering met koffie/thee
TL: deze viering wordt uitgezonden door radio Tynaarlo Lokaal
C: de cantorij verleent medewerking aan deze viering
2

Inhoud
Kerkdiensten in de komende periode 2
Van de redactie 4
Bericht vanuit Schipborg 5
Kinderkerkuitje 21 september 7
Zeildag voor de jongeren 7
Opvolgers nodig in de Kerkenraad 8
Zing, bid en bewonder 9
Allerzielen 9
Club gaat door! 9
Van generatie op generatie… 10
Cantatedienst 11
Dode Zeerollen 11
In herinnering 11
Agenda 12
Inleveren kopij 12
Collecteopbrengsten 13
Herfstontmoeting Helmer-akkers 13
Van het kerkelijk buro 13
Vesper / avondgebed 14
Bericht van CODE 15
Uit de Kerkenraadsvergadering 16
Wat betekent de kerk voor mij? 17
Puzzel 20
Plattelands-ziekenhuis in Tanzania 21
Bericht van ZWO 22
Colofon 23
3

Van de redactie
Een nieuw seizoen.
Zonder erbij stil te staan maken we in ons leven heel vaak een nieuwe
start: Met oud en nieuw wensen we elkaar voor het nieuwe jaar "Veel
heil en zegen". Als we jarig zijn wenst men ons een gezond en
gelukkig jaar. Het nieuwe schooljaar is in september weer begonnen.
Als je een nieuwe baan krijgt wenst ieder je veel succes toe in de
nieuwe werkomgeving.
Het nieuwe kerkelijk jaar begint op de eerste adventszondag. Daar zijn
we ons , mee door de liturgische vernieuwing, pas de laatste decennia
bewust van geworden.
In dit nummer van KC staat maar een klein artikeltje over de start van
het nieuwe kerkelijke seizoen op zondag 13 oktober.
"De kerken zijn alweer begonnen", toch willen we de start nog even
een feestelijk tintje geven door het houden van een liedboekzondag.
We wensen allen, jong en oud, alle goeds toe voor het nieuwe kerkelijk
seizoen!
Namens de redactie,
Wim Schoolderman
4

Bericht vanuit Schipborg
……. En toen kwam na afloop van de kerkdienst op 22 september jl. het
bericht dat ik over een paar maanden afscheid ga nemen van de
gemeente Eelde-Paterswolde. En het viel voor u niet mee om aan het
verzoek van de voorzitter gehoor te geven: bij het uitgaan uit de kerk
even geen vragen stellen, maar dat lukte.
Het lijkt mij goed dat ik in dit Kerkelijk Contact nog iets vertel, vooral
ook voor diegenen die niet in de kerk waren of niet konden komen en
dit bericht misschien ‘van horen-zeggen’ hebben. Maar ook om
mogelijke vragen, verbazing en interpretatie tegemoet te komen.
In februari 2010 ben ik als parttime predikant aan de slag gegaan in de
PKN-gemeente Eelde-Paterswolde. Dat betekent dat ik op 7 februari
a.s. al weer vier jaar in onze gemeente ‘sta’, zoals dat heet.
En dat zal het moment zijn waarop mijn weg als gemeentepredikant na
9 jaar beëindigd gaat worden. Het is niet zo dat er een beroep
gekomen is vanuit een andere PKN-gemeente.
Over deze eigen beslissing heb ik heel lang nagedacht, gepraat,
gereflecteerd, en uiteindelijk - nu alweer een paar maanden geleden -
de knoop doorgehakt.
Een beslissing die mij hopelijk gaat brengen bij die terreinen waarvan
ik voel dat juist dáár aan de slag wil, omdat a) het begeleiden van
mensen in uiteenlopende, vaak existentiële situaties rondom verlies,
mijn hart heeft en ik er in mijn huidige werk veel te weinig aan toe
kom door andere werkzaamheden en b) er duidelijk een behoefte in de
samenleving buiten de kerk ligt.
Het is mijn diepe wens geworden om vanuit mijn levens- en
werkervaring tot nu toe een eigen praktijk thuis op te zetten met twee
aandachtsgebieden: Verlies- en levensbegeleiding (dit ook vanuit mijn
opleidingen verlieskunde) en ‘Uitvaartbegeleiding en nazorg’ en indien
zich dat voordoet ook de zegening van huwelijken. Daarnaast hoop ik
als predikant te kunnen blijven voorgaan in erediensten in de regio.
Bij Verlies- en levensbegeleiding van mensen denk ik aan het
begeleiden van diegenen, die op de één of andere manier ooit met
verlies geconfronteerd zijn (daarover heb ik destijds in KC geschreven).
Verlies draag je met je mee, maar het kan voorkomen, dat het niet-af
is, niet volledig verwerkt en afgerond. Dan kan een moment komen dat
dit verlies om verdere verwerking vraagt. Het is een proces niet alleen
van ontdekken en ontwarren maar ook een proces dat je uiteindelijk
weer terugbrengt in jouw eigen kracht.
Uitvaartbegeleiding- en nazorg betekent dat dat er bij begrafenis of
crematie een beroep op mij gedaan kan worden om voor te gaan in de
5

kerkdienst of afscheidsbijeenkomst rondom begrafenis en crematie met
indien daaraan behoefte is, enkele gesprekken in de tijd erna.
In onze samenleving, niet alleen in maar ook buiten de kerkelijke
gemeenschap is er in toenemende mate behoefte aan een verdiepende
en vaak meer eigen vormgeving van belangrijke, zo niet existentiële
momenten in iemands leven. Dat kan rondom een huwelijksviering zijn,
maar ook rondom het sterven. Levensbeschouwing komt niet alleen
binnen de kerk voor, maar ook daarbuiten, vaak in net zoveel kleur en
variëteit als binnen een kerkelijke gemeenschap. Het gaat om mensen
die zich niet of niet meer in de kerk thuis voelen, mensen die aan de
rand van de kerk staan en soms overwegen om weer terug te gaan
naar een kerkelijke gemeenschap. En het is goed om met hen in
gesprek te gaan.
Het is geen gemakkelijk besluit geweest; weet, dat ik niet over één
nacht ijs ben gegaan. In feite was dit proces al geruime tijd gaande en
zocht ik een weg binnen het gemeente-predikant zijn. Je wikt en je
weegt, je denkt na over het werk in onze gemeente en op zulke
momenten trekken dan veel gezichten en (levens-)verhalen en ook
eigen verwachtingen en dromen voorbij, die niet altijd zijn uitgekomen.
De afgelopen jaren zijn omgevlogen, ik heb veel gezien, veel
meegemaakt en veel geleerd. En ook al kies je bewust voor een andere
route, partir c’est mourir un peu. Dat wegen soms anders lopen dan je
zelf gedacht had, is ook wennen.
Op zondagmorgen 9 februari a.s. zal het afscheid plaatsvinden na de
ochtenddienst. Maar zo ver is het nog niet, het werk in de gemeente
gaat vooralsnog door, maar er zullen momenten van afronding en
afscheid gaan komen.
Bij de afkondiging werd het al gezegd: voor
allen - voor de gemeente, voor mijn collega Kaj,
voor de kerkenraad - betekent dit een grote
verandering, vooral ook omdat de straks
vacante predikantsplaats niet meer zal worden
ingevuld. Daarover zal in de nabije toekomst
van gedachten gewisseld gaan worden, om te
beginnen binnen de kerkenraad.
Het is een geruststellende en ook
vertrouwenwekkende gedachte te weten dat er
veel capaciteit en talenten in onze gemeente
aanwezig zijn, dat, samengevoegd, hét cement
is.
da. Frederique Karelse
6

Kinderkerkuitje 21 september
Stadspark:
We zijn begonnen met stand in de mand, een spel om alle (38) namen
goed te onthouden. De jongere kinderen hebben in de speeltuin
gespeeld en de oudere kinderen hebben kubb gespeeld.en dat gaat als
volgt: je staat tegen over elkaar en hebt allebei een rij met 5 blokjes
en met kleinere stokjes moet je de blokjes van de tegenstander
omgooien. In het midden staat een koning. Ondertussen gingen de
jongere kinderen in de huifkar met de twee paarden flin en floor en
bestuurder Mike. Ondertussen waren de oudere kinderen nog steeds
niet klaar met kubb. Ze hadden te weinig tijd want zij moesten ook op
de huifkar! We hadden ook nog een broodje knakworst gehad. De tijd
was veel te snel voorbij!
Door Ingeborg 12 jaar & Aniek 10 jaar
Zeildag voor de
jongeren
Op 21 september stond een zeildag
gepland voor de middelbare-school-jongeren. Wij als organisatie
hadden er zin in, maar ja wie zouden zich aanmelden? Is er wel animo
voor nog een activiteit vanuit de kerk die een hele dag duurt? En dat
tussen het toch al drukke wekelijkse programma van sport, muziek,
huiswerk maken en wat al niet meer….
Nou dat viel dus reuze mee, 8 deelnemers in totaal; Rob, Janna, Bas,
Inge, Iorka, Klara, Chris en Louise. ’s Ochtends zijn we uitgevaren op
het Paterswoldse en Hoornse meer. We hebben natuurlijk gezeild, alle
manoeuvres zijn aan bod
gekomen. Maar belangrijker nog,
we hebben veel plezier gehad. Een
dag van elkaar ontmoeten,
ontspanning, tijd voor elkaar
hebben, picknicken op een eilandje
met gitaarmuziek en kampvuur.
En de deelnemers? Die gaan
volgend jaar weer mee.Sjoerd
Alkema en Douwe de Vries
7

Opvolgers nodig in de Kerkenraad
In het K.C. van maart j.l. schreef ik een stukje waarin een oproep
gedaan werd voor een nieuwe scriba. Al snel meldde zich een
kandidaat, die besefte dat er iemand nodig was om die taak over te
nemen. Hij deed al diverse taken in onze gemeente (die hij aan
anderen kon overdragen), maar toen hij in de spiegel keek, zag hij
geen goede reden om deze uitdaging niet op te pakken, dus stelde hij
zich beschikbaar. Dat was dus Hielle Tillema, die afgelopen mei het
scribaat heeft overgenomen van Liesbeth Bronsema. Kijk, zo kan het
gaan, en zou het eigenlijk moeten gaan, lid zijn van de kerk is niet
helemaal vrijblijvend, maar welk ander lidmaatschap is dat wel….?
Wij, leden van de PKN Gemeente Eelde-Paterswolde, hechten toch
waarde aan het bestaan en (goed) functioneren van onze
kerkgemeenschap…? En daar hebben we toch zeker wel wat voor
over…? En dan niet alléén via kerkbalans. Om dat waardevolle te
behouden kunnen we toch zo nu en dan ook wel iets van onze eigen
tijd investeren…?
Op 29 sept. namen we afscheid van de pastoraatsouderlingen Clarie
Verbeek en Feikje Koelstra. Clarie is verhuisd naar elders, en Feikje
heeft haar termijn voltooid. Er is nu nog slechts één pastoraatsouderling
over, dus aanvulling is dringend nodig ! Zeg nu niet
meteen “daar ben ik niet geschikt voor” of “daar heb ik geen tijd voor”
of “daar ben ik te oud (of te jong) voor”, want zo nu en dan een paar
uur besteden aan het werk in de “kerkelijke wijngaard” is toch niet te
veel gevraagd..?
Ook namen we op 29 sept. afscheid van Lute Klaver. Hij was ouderlingkerkrentmeester,
speciaal belast met de jaarlijkse actie kerkbalans.
Ook Lute gaat verhuizen naar een andere plaats. Gelukkig hebben de
kerkrentmeesters een opvolger gevonden voor Lute. Maar er komen op
korte termijn nog meer vacatures. Els Beelen, ouderling vanuit de
werkgroep Eredienst, en de diakenen Joop Kadijk en Joke Lambour
willen na een lange staat van dienst binnenkort ook stoppen met hun
werk in de kerkenraad.
Kortom, om onze pastorale en diaconale taken te blijven vervullen (en
dat willen we toch..?), is er wat nieuwe menskracht nodig ! Dus doe als
Hielle, kijk eens en de spiegel, dan ziet u ook iemand die vast wel een
taak(je) in onze gemeente op zich wil nemen. Doe mee !
Namens de kerkenraad,
Dick Hoogendoorn, voorz.
8

Zing, bid en bewonder
Op zondag 13 oktober maken we in een dienst vol muziek kennis met
het nieuwe liedboek. Dat gaat zo: om 9.15 uur begint
het voorprogramma met koffie/thee/limonade. Vanaf
9.40 uur worden liederen ingestudeerd uit allerlei genres
in het liedboek.
U kunt zelf kiezen wat u leren wilt: Kinderliederen,
eigentijdse liederen, gemeentezang of wisselzang met
de cantorij.
Om 10.30 begint de viering waarin we de ingestudeerde
liederen zullen zingen, gesteund door de mensen die ze
hebben voorbereid.
Dus als u van zingen, teksten of luisteren houdt: vooral komen!
Allerzielen
Even naar binnen lopen in de Dorpskerk, een kaars aansteken, zitten
om wat te mijmeren of meteen weer naar buiten gaan. De afgelopen
jaren hebben veel dorpsgenoten gebruik gemaakt van de mogelijkheid
om hun overleden dierbaren te gedenken in ons kerkgebouw. Ook dit
jaar is de kerk weer open. 2 November valt op zaterdag dit jaar en de
openstelling is van 16.00 tot 20.00 uur.
De openstelling wordt georganiseerd door de werkgroep Pastoraat in
samenwerking met CODE. U bent van harte welkom!
Club gaat door!
De planning is nog niet helemaal rond, maar we weten al wel dat we dit
jaar club zeker doorgaat! We willen in de week na de herfstvakantie
starten. Op de website van de kerk zal te lezen zijn wanneer jouw club
is. We kunnen al wel melden dat we dit met ingang van jaar club eens
per vier weken zal zijn. We gaan een gezellige activiteit voor alle clubs
organiseren, zal er uiteraard de sinaasappelactie, disco en
playbackshow gehouden worden. Traditiegetrouw willen we het
clubseizoen afsluiten met een kamp.
Namens de clubleiding, Editha Huisman
9

Van generatie op generatie…
Vormen en gevormd worden?
We kijken als lezingencommissie terug op een geslaagd seizoen 2012-
2013; vier goed bezochte avonden in het teken van ‘Ethiek’, met
positieve reacties ten aanzien van de opzet en de inhoud. Dat vraagt
om een sterk vervolg en dat hopen we komende maanden te kunnen
bieden. De werkgroep waaronder wij als lezingencommissie
functioneren heet ‘Vorming en toerusting’. Dat leidde bij ons tot de
gedachte: Vorming? Toerusting? Zijn deze begrippen niet erg
gedateerd? Al snel kwam het besef dat vorming misschien een wat
ouderwets woord is, maar dat de inhoud nog erg actueel is.
In de levensjaren achter ons werden wij gevormd en nog dagelijks
worden wij gevormd in de breedste zin. De wereld om ons heen vormt
ons: onze ouders als eersten, soms levenslang, leeftijdsgenoten en
vrienden, de media met muziek en informatie, rolmodellen met grote
levenswijsheid. Dat is nog niet alles, wij vormen anderen, willen graag
goede opvoeders zijn, geven met enthousiasme aan anderen onze
muziekvoorkeuren door, wij zijn voortdurend in contact via alle nieuwe
media en oefenen zo invloed uit op anderen. We vormen elkaar, van
generatie op generatie...
En staan we er eigenlijk wel eens bij stil wat we willen meegeven? Zijn
onze ouders zich bewust (geweest) van de ideeën, percepties, waarden
en normen die zij hun kinderen als bagage in deze wereld verstrekten.
En doen wij dat, als we kinderen hebben, ook zo bewust of gaat dat
spelenderwijs..vaak ongemerkt.
Zo wordt de lezingencyclus van het komende seizoen een soort
ontdekkingsreis met vier thema’s die onder de paraplu van ‘vorming’ te
onderscheiden zijn.
Wij willen jullie dan ook van harte uitnodigen voor de eerste lezing op
maandag 28 oktober. Het thema is de opvoeding en Corry Wolters,
psycholoog, zal deze avond voor ons verzorgen. Wat nemen wij van
onze eigen opvoeding mee, hoe beïnvloedt dat onze huidige manier
van doen? Hoe werden wij gevormd door de generatie boven ons en
wat geven wij daarvan door aan de generatie na ons? Geven wij
bewust en onbewust dezelfde boodschappen door? En is dat een goede
voorbereiding voor de wereld van straks?
De volgende lezingen zijn:
Maandagavond 25 november 2013 – thema Muziek
Maandagavond 20 januari 2014 – thema De sociale media
Maandagavond 24 maart 2014 – thema Levenswijsheid
10

We zien uit naar de ontmoetingen; kom, luister en praat (toe)gerust
mee. De lezing start om 20.00 uur, vanaf 19.45 uur staat de
koffie/thee voor u klaar!
De werkgroep Maandagavond lezingen:
Peter Boendermaker, Jiska van Hall, Frederique Karelse, Jenny Kootstra
Cantatedienst
Op zondag 10 november is er een cantatedienst in de Dorpskerk, aanvang 19
uur. Centraal in deze dienst staat cantate BWV 161 Komm, du süsse
Todesstunde, van J.S. Bach, een van zijn vroege cantates die hij in 1716 in
Weimar schreef. De tekst beschrijft het in Bach’s tijd wijdverbreide
doodsverlangen, d.w.z. het verlangen naar betere tijden, namelijk het eeuwige
leven bij Christus. Maar het is zeker geen sombere muziek! Cantate 161 wordt
gezien als een van Bach’s mooiste cantates. Twee blokfluiten zorgen voor een
fraaie, milde orkestklank. Medewerking wordt verleend door David van Laar –
altus en Martin Sprenger – tenor. Het geheel onder leiding van cantor-organist
Vincent van Laar. Voorganger is ds. Kaj van der Plas.
Dode Zeerollen
De kerken van Assen hebben n.a.v. de tentoonstelling van de Dode
Zeerollen in het Drentsch Museum een aantal activiteiten ontplooid.
Enkele daarvan hebben reeds plaatsgevonden, voor andere kunt u zich
nog aanmelden. Op de flyer die op
onze website is geplaatst kunt u
meer bijzonderheden lezen.
Wim Schoolderman
In herinnering
'Liefde heeft eeuwigheidswaarde'
In God met ons verbonden gingen ons voor in de dood:
Mw. F. Venema *16-10-1923 †24-08-2013
Mw. A.I. van der Noord - Koops *08-02-1930 †09-09-2013
11

Agenda
13 oktober Liedboekzondag vanaf 9.15 uur 't Loughoes/Kerk
16 oktober V&T explore2
23 oktober Herfstontmoeting Helmer-akkers 14.30 u. Fazantweg 9
25/26 oktober OPA
2 november Allerzielen
9 november inspiratiedag middengeneratie Zuidlaren
10 november Cantatedienst, 19.00 uur Dorpskerk
Lezing van generatie op generatie 20.00 uur 't Loughoes
28 oktober 2013 – thema De Opvoeding
25 november 2013 – thema Muziek
20 januari 2014 – thema De sociale media
24 maart 2014 – thema Levenswijsheid
Koffietied in 2013: 2 okt, 6 nov, 4 dec.
OPA in 2013: 25,26 oktober / 20,21 december
De container staat langs de Mozartweg nabij de vijver.
Open: Vrijdag 8.00 tot 17.00 uur en zaterdag tot 16.00 uur.
Activiteiten die buiten onze gemeente plaats vinden:
16 november Vijfde oecumenisch Liedfestival in de Janskerk te
Utrecht. Het programma omvat o.a.: Een mis, een cantate,
samenzang, instuderen van nieuwe liederen enz. Zie website.
Stichting LGBT Groningen organiseert Regenboogviering op 6
oktober 2013 om 11.30 uur: Martinikerk,Groningen
Inleveren kopij
Website
cr@pkn-eelde.nl
Kerkelijk contact: Kopij voor het volgende nummer tot en met
vrijdag 25 oktober 2013, 24.00 uur per email naar cr@pkn-eelde.nl.
Handgeschreven berichten kunt u in de brievenbus van ’t Loughoes
deponeren o.v.v. “redactie KC”.
Dorpsklanken kerkelijke kopij voor “Dorpsklanken” vrijdags voor
18.00 uur naar Greet Hartman, email: kerknieuwsdorpskl@hotmail.com
Zondagsbrief Donderdagavond voor 20.00 uur per email:
protgem.ep@gmail.com
12

Collecteopbrengsten
augustus 2013
€
4 Diaconie plaatselijke ondersteuning 131,42
4 Onderhoud kerk 126,01
11 Diaconie plaatselijk werk 219,65
11 Kindernevendienst 108,81
18 Diaconie zomerzending 125,42
18 Pastoraat 118,31
25 Stichting De Regenboog 167,40
25 Jeugdwerk 142,36
Totaal 1.139,38
Herfstontmoeting Helmer-akkers
Op woensdag 23 oktober begint wijk 2 het nieuwe seizoen met de
instuif bij Jerdy Tjemmes. Vanaf half drie staan de koffie en thee klaar
in de gastvrije ruimte achter Jerdy’s huis op Fazantweg 9. Tot half vijf
kunt u langskomen voor een gezellige ontmoeting en om even bij te
praten met deze en gene. Bent u nog nooit geweest, kom dan nu eens
langs. Alle wijkgenoten, hartelijk welkom.
Namens het wijkteam, Aaltje Lubbers
Van het kerkelijk buro
Rectificatie ingekomen:
Mw. J.E. van ’t Hoff–van Maastricht Yde Zonnehorst 5
Vertrokken: van: naar:
Mw. L.E. Zwartsenburg Zweerdeneiland 8 Groningen
Mw. C.E. Krohne Dievelings 1 Groningen
Mw. P.J.M. Kuks Zonnebloemweg 29 Groningen
Mw. A.A. Dullaart Veldstukken 39 Groningen
Mw. F.E. Keijzer Vennerstraat 1 Amsterdam
Mw. E.B. Visscher Kerkhoflaan 5 Groningen
Verhuisd: van: naar:
Mw. H. Sijtsema-Jager Schultenweg 74 Zevenhuizerweg 52
Mw. M. van Bergen-de Vries Burg. Strubenweg 14 Hooiweg 18
Mw. D. Helbig – Kok Vosbergerlaan 27 Schoollaan 20R
13

Vesper / avondgebed
De Dorpskerk is te mooi om er niet zo nu en dan binnen te gaan. Dat is
net nog iets meer dan er langs lopen, fietsen, rijden en te zien hoe
eenvoudig mooi zij is. Binnengaan kan omdat je lid bent van de
cantorij (repetitie), of omdat je tijdens de (zomerse) openstellingen
zomaar een keer, of omdat je op zondagmorgen tijdens de kerkdienst.
Rouwen of trouwen gebeurt ook in de dorpskerk en dopen en zo nu en
dan een cantatedienst en een musical(Esther).Of wie weet vraag je
soms de koster of je zomaar even binnen kunt kijken, als hij/zij er toch
toevallig is.er is nog een mogelijkheid, tijdens het Avondgebed/Vesper.
Iedere laatste zondag van de maand. Dat doe je dan niet alleen, want
er zijn er meer op dat tijdstip (7 uur). En er is niet alleen stilte, zoals
anders soms in de lege kerk. Stilte is er, maar er is ook muziek, orgel
of anders. Er wordt gezongen(samen). Er wordt gebeden(wereld, dorp,
jij) en er wordt gelezen (Bijbelse woorden die al eeuwenlang klinken,
soms zomaar als nieuw). En nog eens de stilte ( enkele minutenlang,
dat is lang en niet lang tegelijk.) Want wat doe je als je eigenlijk even
niets weet te zeggen, wat doe je, als gewoon iets doen even niet hoeft;
toch maar een kaars aansteken dan bijvoorbeeld.
Merkwaardig dan blijkt dat er ook al eeuwenlang een bepaald patroon
(liturgie) bestaat, dat het ritme van de dag (getijden) het ritme van de
zondag (begin van de avond) volgt. Om die reden is er op die zondag,
op dat tijdstip een Avondgebed/Vesper; om het even hoe je het noemt.
De naam Vesper/Avondgebed heeft te maken met een bepaalde inhoud
en volgorde van liturgie, ‘gevuld’ en voorbereid door een groepje. Je
hoeft het niet zelf te bedenken, komen en meedoen is voldoende. Wees
welkom. Teksten worden gelezen volgens een rooster. Bijpassende
liederen worden gezongen (vanaf nu uit het nieuwe liedboek). Soms
een lied iedere keer. Het is in de loop van de geschiedenis bijvoorbeeld
een goede gewoonte geworden de lofzang van Maria te zingen.
Voor het seizoen 2013/14 is een thema aangereikt door de schrijver
Alain de Botton. Hij noemt 10 ‘deugden’ voor of van de moderne mens.
Veerkracht: tegenslag is deel van het menselijk leven, heb je/ vind je
een manier om daar mee om te gaan.
Empathie: heb je onder anderen de moed om je te verplaatsen in
anderen.
Geduld: we zijn ongeduldig omdat we perfectie verwachten van
anderen en van onszelf.
Opoffering: eigen voordeel behalen zit in onze natuur (ieder voor
zich), maar wie weet overstijgen we onszelf uit liefde, om liefde.
Beleefdheid: beleefdheid is niet ‘onecht’ zijn, maar een vorm van
beschaving en tolerantie.
14

Humor: teleurstelling kan leiden tot woede, afreageren, maar humor is
de wijzere uiting die nieuwe levensruimte kan opleveren.
Zelfbewustzijn: geef anderen niet de schuld van wat in jezelf ligt.
Vergeving: samenleven is ook elkaars fouten door de vingers zien.
Hoop: pessimisme is niet 'dieper' of serieuzer dan optimisme.
Vertrouwen: zonder vertrouwen wagen we niets in ons leven.
Een thema verbonden met een psalm van de zondag vormt het hart
van het Avondgebed/de Vesper. En zodoende een belevenis, even
bewust bij stilstaan en weer verder gaan. Nogmaals welkom iedereen,
iedere laatste zondag van de maand om 19.00 uur in de Dorpskerk.
Tom Stellingwerf, 0503095820 t.stelingwerf@home.nl
Jaap Koopmans, 0503095503 j.koopmans52@kpnplanet.nl
Bericht van CODE
Ruim 100 kinderen van de basisschool in Ter Borch hebben op 12
september de dorpskerk bezocht tijdens de zogenaamde klassendag.
Dit is voor het derde jaar op rij dat schoolkinderen de kerk bezoeken.
Veel spontane vragen kwamen er zoals: Waarom zijn er grafstenen in
de kerk? Hoe bespeel je zo’n groot orgel? Enzovoort, enzovoort. Een
geweldige dag. Deze activiteit wil CODE (Commissie Open Dorpskerk
Eelde) volgend jaar bij voldoende belangstelling zeker herhalen.
Speciale dank voor de invulling en begeleiding van deze klassendag
aan mw. Tineke Stoffers en dhr. Jaap Berghuis.
Zaterdag 14 september was het de jaarlijkse landelijke Open
Monumentendag met als thema “Macht en Pracht”. CODE doet hier al
een aantal jaren aan mee met een van het thema afgeleid programma.
’s Morgens zijn er 2 uitgebreide rondleidingen geweest o.l.v. onze
plaatsgenoot dhr. Aeilko Bos, waarbij het interieur met onder andere
de geschiedenis door de eeuwen heen, de aangebrachte verfraaiingen,
koorschilderingen, grafzerken en het exterieur uitvoerig aan de orde
kwamen. Ook voor degenen die dachten veel hierover te weten waren
er nog onbekende feiten als bijv. het feit dat de dorpskerk in 1535 een
toren had. In de middag was er een anderhalf uur durend optreden
van het muziekensemble Camerata Nordica onder leiding van Rachael
Yates. Dit ensemble treedt enkele keren per jaar in verschillende
kerken in het noorden op. Ze speelden bekende werken van Bach,
Hayden, Mendelssohn en Händel. Al met al een zeer geslaagde dag,
met een redelijke opkomst, ondanks het slechte weer.
Namens CODE, Hein van Assen
15

Uit de Kerkenraadsvergadering
Op 11 september kwam de Grote Kerkenraad bijeen. Da.Frederique
Karelse opent met het lezen van lied 929 uit het nieuwe liedboek.
Er wordt afscheid genomen van Lute Klaver als ouderlingkerkrentmeester;
hij gaat naar Amstelveen verhuizen. Er wordt een
datum gepland eind november waarop de Kerkenraad zich verder zal
buigen over de Visie van de Protestantse Gemeente Eelde-Paterswolde.
Op zondag 17 november was een Gemeenteberaad gepland. Er is dan
ook een doopdienst met 4 dopelingen. Het Gemeenteberaad vindt nu
plaats op donderdagavond 28 november.
Da. Frederique Karelse deelt mee dat zij met ingang van februari 2014
haar predikantschap in onze gemeente zal beëindigen. Zij geeft elders
in deze uitgave een toelichting op haar besluit.
Na afloop van de dienst van zondag 22 september zal de voorzitter
namens de gehele Kerkenraad de Gemeente informeren. In de dienst
van zondag 9 februari 2014 zal zij afscheid nemen.
Er zal binnenkort een vacature voor notulist(e) bij de
kerkenraadsvergaderingen (voor ca.4 keer per jaar) ontstaan. Er zal
uitgezien worden naar vervanging.
Op 9 november is de Inspiratiedag Middengeneratie in Zuidlaren.
Elders in deze uitgave leest u er meer over.
De CvK geeft een presentatie over aanpassingen van het Loughoes,
waarmee de akoestiek maar ook het gebruik wordt verbeterd. De
voorstellen worden uitgebreid besproken. De Kerkenraad besluit
akkoord te gaan met de verbouwingsplannen.
Er wordt teruggeblikt op het corsofestival. De organisatie zelf moet nog
evalueren. De Kerkenraad neemt hier graag kennis van.
Naar aanleiding van een voorstel van de werkgroep Eredienst gaat de
Kerkenraad akkoord met de mogelijkheid voor gemeenteleden in te
tekenen voor de aanschaf van het nieuwe liedboek voor eigen gebruik
via een intekenlijst. Er zal nog niet worden overgegaan tot aanschaf
door de kerk. Daarvoor worden eerst voorstellen afgewacht van de
werkgroep audiovisuele middelen. Tot zolang zullen de te zingen
liederen afgedrukt worden in de zondagsbrief.
In de dienst van 29 september zal afscheid worden genomen van drie
ambtsdragers, te weten Feikje Koelstra, Clarie Verbeek en Lute Klaver.
Jan Reinder Fransens zal als diaken bevestigd worden in de dienst van
20 oktober.
Piet Voogd sluit de vergadering met het lezen van psalm 133 en gebed.
Hielle Tillema, scriba
16

Wat betekent de kerk voor mij?
Nu ik de pen van Suzie de Pater mag overnemen en nog eens nadenk
over de vraag boven dit artikeltje is het eerste dat ik zou willen
antwoorden: mijn beleving van de gemeenschap in de zondagochtenddiensten.
Vóór alles de gemeenschap met Hem “Die er zijn zal”. Ik heb
in mijn leven “gekerkt” in oude en moderne kerkgebouwen, in
gymnastieklokalen en zelfs in een kerkboerderij, maar ik ben mij bijna
altijd bewust geweest van Gods aanwezigheid in die diensten. Hij is er
waar twee of drie in zijn Naam tezamen zijn. En het gaat Hem om die
twee of drie, of twintig of dertig, of tweehonderd of driehonderd…. En
dat is voor mij de andere kant van de gemeenschap: omringd te zijn
door mensen (van de kinderen tot en met mijn leeftijdgenoten van de
vooroorlogse generatie) die elke zondag weer naar vrijspraak,
inspiratie en perspectieven zoeken in de oude geschriften, in de nieuwe
liederen, in overdenking en gebeden. Ieder met haar of zijn kerkelijk of
niet-kerkelijk verleden, met zekerheden en twijfels, en elkaar daarin
zoekend en ondersteunend.
Ik ben dus dankbaar voor het nest waarin ik
geboren (1924) en getogen ben. Een
gereformeerd (vader) en hervormd (moeder)
nest aan de Amsterdamse Keizersgracht.
Mijn ouders troffen het niet met de
gereformeerde ouderling die na mijn doop op
bezoek kwam en iets te nadrukkelijk zijn
spijt betuigde over het feit dat mijn vader voor een hervormd meisje
was gevallen. En dat viel weer niet goed bij m’n ouders, weshalve zij
overgingen naar de hervormde kerk. Aldus mijn overigens altijd
verdraagzame vader. En zo groeide ik op in een tolerant-hervormde
sfeer, kinderbijbel (v/d Hulst), zondagschool, en kerkgang (niet uit,
maar volgens gewoonte, zoals later mijn catechisatiedominee het ons
leerde). In de oorlogsjaren kwamen de twijfels waar ouders noch
wijkpredikant tegen opgewassen leken, maar toen kwam dr Miskotte
op mijn weg: begenadigd theoloog, geïnspireerd door Karl Barth, door
de Amsterdamse kerkenraad vrijgesteld voor contacten en gesprek met
buitenkerkelijken. Randbewoners noemde hij hen, wat niet wegnam
dat ook heel wat geheide kerkelijken naar hem kwamen luisteren. Hij
was een bevlogen prediker, maakte van zijn kerk een vrijplaats in zijn
protesten tegen de nazi’s en vooral de Jodenvervolging. Ik moet
toegeven dat tenminste de helft van zijn preken mij boven de pet
gingen. Maar er waren momenten waarin hij je op een onvergetelijke
17

manier boven de sores van die dagen uittilde. Vooral aan hem heb ik
de betekenis die kerk en geloof voor mij hebben te danken.
Na de oorlog deed ik belijdenis (op Palmzondag) en werd toegelaten
tot het Avondmaal (op Goede vrijdag), hoogtepunten die ik mij nog
altijd herinner. Toen leerde ik mijn vrouw kennen die binnen het
“Hersteld Verband” (denk maar aan ds Geelkerken en de al dan niet
sprekende slang uit het paradijs…) van jongs af aan haar kerkelijk
thuis had gevonden. Maar toen in 1946 het “HV” samen-smolt met de
Ned. Hervormde kerk ging ook zij in deze “fusie” mee.
Wij hebben na ons trouwen nog een jaar of negen in Amsterdam
gewoond, toen trokken wij naar Den Haag waar wij in een
nieuwbouwwijk terecht kwamen. Drie dagen na de verhuizing belde
een meneer aan die zich voorstelde als ouderling van de hervormde
gemeente en vroeg of wij misschien kerkelijk geïnteresseerd waren.
Zijn kerkenraad had besloten niet te wachten tot er attestaties
binnenkwamen: direct er maar op af, deur aan deur bij al die nieuwe
bewoners. Hervormden werden welkom geheten, andere gelovigen
vertelde hij waar zij terecht konden, katholieken gaf hij het adres van
de pastoor en mensen die alleen maar geïnteresseerd waren in hun
nieuwe woonomgeving kregen alle nodige sociale info. Want de kerk
was er voor de wereld! Daar in Bouwlust hebben wij de mooiste zes
jaren van ons kerkelijk leven gehad. Mijn vrouw werd er diaken (de
synode had het ambt maar net open gesteld voor vrouwen), we
kerkten in dat gymnastiek lokaal, gesprekskringen met gereformeerden
(het was de tijd van de 18, voor wie het nog wat zegt), en heel veel
activiteit.
In 1965 verhuisd naar Groningen, ook nu in een nieuwe buurt terecht
gekomen: Selwerd, waar ds Gerrit Cazemier de akker des Heren met
grote inzet bewerkte. Ook hier opbouw, actief jeugdwerk,
maatschappelijke betrokkenheid, zoeken naar middelen en een plek
voor een eigen kerkgebouw (werd later gevonden in het wijkcentrum
de Trefkoel). Er zijn onder ons gemeenteleden die deze herinneringen
uit Selwerd delen. En het ligt voor de hand dat mijn vrouw haar
diaconale ervaring ook in deze kerkenraad en gemeente kwijt kon.
Zij was het ook die kort na onze komst in Eelde door ds Franck
“gecharterd” werd voor het diakenambt. En zo is mijn vrouw bij ons
tenminste drie perioden kerkenraadslid geweest, ook als pastoraal
ouderling. Mijn beurt kwam pas na mijn pensioen, toen ik werd
gevraagd om ouderling voor de eredienst te worden, tegelijk voorzitter
van het geref.-herv. liturgieberaad. We organiseerden o.a. de
gezamenlijke diensten in de paascyclus, ten dele samen met de
18

parochie, zochten naar nieuwe orden van dienst, probeerden daarover
voorlichting te geven, enzovoort. Eerder was ik betrokken bij het
overleg over een nieuwe doopvont en de zoektocht naar een
beeldhouwer die dit zou kunnen ontwerpen en vervaardigen. Dat werd
de Amsterdamse kunstenaar Leo van den Bos en in 1980 werd er voor
’t eerst uit gedoopt.
Vanuit de betekenis die de kerk voor mij heeft ben ik door de jaren bij
nogal wat andere zaken betrokken geweest. Als ouderling mocht ik
deelnemen aan de beroepingscommissie toen ds Franck met emeritaat
ging. Dat werd ds Wagenvoort, in wiens dagen ik meedeed met de
opvang van onze Syrische asielzoekers, een activiteit die tenslotte toch
het goede resultaat opleverde. Dat was ook het geval toen later de
vluchtelingen uit Bosnië een onderkomen in de Noord-Esch kregen.
Daarvan is mij vooral de saamhorigheid binnen onze wekelijks
vergaderende asielcommissie bijgebleven. Ook hebben mijn vrouw en
ik actief deelgenomen aan de contacten met de Domgemeinde in
Güstrow, zowel vóór als na de “Wende”. De spiritualiteit van de
lutherse Evangelische Kirche, in geloofsbeleving en in liturgie, sprak
ons aan en wij waren zeker niet de enigen die inspiratie vonden in dat
partnerschap.
Zo waren er nog wel meer activiteiten waarbij
wij probeerden “handen van de kerk” te zijn.
Na het overlijden van mijn vrouw – nu al weer
zes jaar geleden – heb ik geprobeerd in haar
geest nog wat te helpen waar dat nodig leek:
gastheer bij CODE, omzien naar de
“bibliotheek” in ’t Loughoes, zorgen voor
kaarsen en bijbels bij doop en huwelijk. Ik wil
nog niet aan de kant staan, daarvoor zijn de
kerk en haar mensen voor mij van te veel
betekenis. En ik prijs mij gelukkig: levendige
kerkdiensten, twee actieve voorgangers,
betrokken ouderlingen, rentmeesters en
diakenen, nieuwe gezichten op zondag-morgen. En een enthousiaste
cantorij, een fantastische organist en nu een nieuw boek met 1016 (!)
liederen. Tel je zegeningen!
En nu geef ik de pen door aan Tom Stellingwerf.
Jan Nuiver
19

Puzzel
De oplossing van de vorige puzzel was:EEN NIEUWE START.
Dit is een wegstreep puzzel. Alle namen staan kriskras in het diagram.
Alle namen weggestreept? Dan vormen de overgebleven letters een
nieuw woord. Dit is de oplossing. Als er vragen zijn of opmerkingen
hoor ik dat graag.
Mijn mailadres is: cgrawee@ gmail.com. Ina Rawée.
G R E E T H E N K IJ D A K I
A V C R I E L A A R D C N E
M A M B L R L M R T A A M D
I N H S L M E R E J T N A L
W D U R E A I E L K IJ D R E
R E I E M N H D S D K A J V
U R S T A N E L E E B R A R
O P M T D G O O V F A N N E
B L A A M P P O O J T E K D
M A N M I A G H E I L O M N
A S H E N K A C L S J O R A
L S T O O H C S P E T E R V
Di Piet Matter
Kaj Antje van Til
Els Greet Huisman
Hof Kadijk Karelse
Ina Peter Lambour
Tom Schoo Tillema
Wim Voogd Westmaas
Henk Beelen Crielaard
Jack Herman van der Plas
Joke Hielle van der Velde
Joop Marjan Schoolderman
20

Plattelands-ziekenhuis in Tanzania
Beste lezers van KC,
Zo’n 5 jaar geleden raakte ik via een kennis als vrijwilliger betrokken
bij het constructief ontwerpen en -berekenen van enkele nieuwe
vleugels voor een ziekenhuis in Turiani, in de Morogoro regio in
Tanzania. Dit ziekenhuis is in 1962, dus kort na de onafhankelijkheid,
gesticht als één van de eerste missie-ziekenhuizen in het land, en
wordt nu gerund door de “Mgolole Sisters”, een Tanzaniaanse orde die
voortgekomen is uit een oorspronkelijk Duitse orde van missiezusters.
De in Groningen gevestigde Stichting Vrienden van Turiani is al jaren
lang actief om passende bouwplannen te ontwikkelen en het daarvoor
benodigde geld bijeen te krijgen voor vernieuwing en uitbreiding van
de kraamafdeling. De bouw van de eerste 2 paviljoens gaat deze
maand eindelijk van start, voor een contractsom van € 265.000,
waarvan ca. 65% bijeen is gebracht door genoemde stichting, terwijl
“Wilde Ganzen” alle binnengekomen giften met 55% heeft verhoogd.
Maar met nieuwe gebouwen ben je er nog niet. Er zijn nog (hier
afgedankte) verlosbedden, apparatuur en oefenmateriaal nodig voor
de inrichting van de nieuwe verloskamers en voor een praktijklokaal
om verlos- en verpleegkundige vaardigheden aan te leren. Wellicht is
er onder de lezers van KC iemand die contacten heeft in een ziekenhuis
of verloskundige praktijk, waar deze spullen afgedankt zijn of worden.
Zo ja, dan zou uw bemiddeling zeer welkom zijn. Besef wel dat spullen
die bij ons afgedankt worden, in Afrika nog zeer waardevol kunnen zijn.
En een nieuwe kraamkliniek ongebruikt laten omdat de meest
elementaire inrichting ontbreekt. Dus mocht u iets of iemand weten,
belt of mailt u mij dan! Meer info vindt u op www.turiani-hospital.org
Namens de toekomstige moeders van Turiani en wijde omgeving alvast
hartelijk dank.
Dick Hoogendoorn,
dhoogendoorn@planet.nl
tel. 3093029
21

Bericht van ZWO
Uganda: Karamojong straatkinderen weer naar huis en naar
school.
Het is alweer even geleden dat de folder
met de voorjaarsactie 2013 bij u in de bus
is gevallen. Dat het project goed bij u
gevallen is, blijkt wel uit de giften. Op het
moment van schrijven is nl. al het
onvoorstelbare bedrag van € 4.337,00
binnen! Waarvoor onze hartelijke dank.
Stichting Dwelling Places.
Het project is erop gericht om straatkinderen uit de steden Kampala en
Jinja terug te brengen naar hun eigen dorpen en families. De stichting
is erin geslaagd om alle kinderen die ze begeleid hebben naar hun
streek van herkomst, in te schrijven op school en hun schoolboeken te
betalen. De stichting kan dit alleen maar waar maken, door o.a. onze
giften.
Het project heeft 5 doelstellingen:
1. Het van de straat halen van 100 Karamojong straatkinderen
(Karamajong is een nomadische stam in het noord oosten van
Oeganda) en 20 families in Kampala en Jinja.
2. Het garanderen van duurzaam onderdak van Karamojong exstraatkinderen
en families door middel van beoordeling van hun
situatie.
3. Het geven van een goede training aan vrijwilligers en
partnerorganisaties, zodat zij effectief en capabel de Karamojong
kinderen en families kunnen helpen.
4. De houding van de gemeenschap tegenover de Karamojong
proberen te veranderen.
5. Het opbouwen van een rechtschapen generatie die de liefde van God
leert delen met de Karamojong kinderen en hun families.
Het project wordt door ons 2 jaar gesteund. U kunt dus nog steeds
geven op rekening 63.58.01.728 t.n.v. ZWO PKN-Eelde onder
vermelding van voorjaarsactie 2013, mocht u de folder misgelopen
zijn.
Namens ZWO en diaconie,
Door-Elske Cazemier
Jan Menno Medendorp, Aletta Jongma
22

Colofon
Dit is een uitgave van de Protestantse
gemeente te Eelde-Paterswolde en
verschijnt op de eerste zaterdag van de
maand (behalve in juli en augustus). Kopij
dient uiterlijk 8 dagen voor verschijnen van
Kerkelijk Contact (KC) te zijn ingediend.
Postadres
Kosterijweg 2
9761 GE Eelde
Website www.pkn-eelde.nl
Centrale redactie
Editha Huisman, Hannah Matter, Johan
Matter, Joke Lambour, Wim Schoolderman,
Jack Schoo en Antje van Til en Tom van der
Velde
E-mail CR@pkn-eelde.nl
Handgeschreven kopij
’t Loughoes (o.v.v. KC)
Predikanten
Ds. K.M. van der Plas, tel. 050 5494081;
ds.vanderplas@gmail.com
Da. F.S. Karelse, tel. 050 4027475;
frederiquekarelse@gmail.com; aanwezig op
maandag, dinsdag en woensdagochtend.
Scriba
Hielle Tillema, tel. 050 3091016
Scriba PKN pknkerk@gmail.com
College van Kerkrentmeesters
Voorzitter: Dhr. P.J. Voogd
Penningmeester: Dhr. G. Hof
Administrateur: Dhr. B. Beelen
tel. 06 132 19 556
E-mail:
cvk@pkn-eelde.nl
Diaconie
Voorzitter:
E-mail:
Dhr. J. Kadijk
diaconie@pkn-eelde.nl
Koster/beheerder ‘t Loughoes
Peter en Marjan Dijk, tel. 050-3092308,
E-mail: koster@pkn-eelde.nl
Drukwerk Peter Dijk
Ledenadministratie/adreswijzigingen
Mw. A. Crielaard,
tel. 050-3095482
E-mail: kerkburo@pkn-eelde.nl
Bezorging
Dhr. H. Lieben, tel. 050 3093228
Bank en girorekeningen:
Diaconie
31.58.09.191 t.n.v. Diaconie Prot. Gem.
Eelde-P’wolde, voor alle bijdragen, o.v.v.
de bestemming van de gift
ZWO-werkgroep
63.58.01.728
t.n.v. Z.W.O. werkgroep
Kerk
69.98.78.934 t.n.v. Prot. Gem. Eelde-
Paterswolde
69.98.78.985 idem inzake Kerkbalans
31.58.02.774 t.n.v. Prot. Gem. Eelde-
Paterswolde.
(betalingen s.v.p. onder vermelding van de
bestemming: vrijwillige bijdrage,
collectebonnen [aantal, soort] enz.)
Copyright Copyright van teksten, foto's en
grafische voorstellingen berust bij de
centrale redactie. Foto's, teksten en
grafische voorstellingen e.d. in een uitgave
van KC mogen zonder schriftelijke
toestemming van de centrale redactie niet
worden overgenomen, gedownload,
openbaar worden gemaakt of
vermenigvuldigd.
Disclaimer De centrale redactie heeft elke
uitgave en de daarin vermelde informatie
zorgvuldig en naar beste weten
samengesteld. Niettemin is het mogelijk
dat de aangeboden informatie niet volledig
of niet juist is. De Protestantse gemeente
te Eelde-Paterswolde, de centrale redactie
en auteurs aanvaarden geen enkele
aansprakelijkheid voor schade, van welke
aard dan ook, die het gevolg is van het
gebruik van informatie in uitgaven van KC.
23