onze reis naar Zwitserland

Een mislukte reis met de Glacier Express
27 juli 2010
De titel van dit ‘weblog’ lijkt misschien bizar. Nee, nee, dit heeft niets te maken met een failliete
reisorganisatie of een nooit afgebouwde spoorweg. De Glacier Express is een luxe toeristentrein die
enkele malen per dag heen en weer rijdt van Sankt-Moritz naar Zermatt, twee mondaine
vakantieoorden in Zwitserland. En dat doet hij probleemloos sinds enkele decennia. Hij heet ook wel
de langzaamste sneltrein ter wereld. De Zwitserse spoorwegen zijn betrouwbaar als een Zwitsers
uurwerk. Niet dan?
Voor het eerst in mijn leven had ik een korte vakantiereis geboekt met mijn moeder. Natuurlijk was ik
in een ver verleden wel met mijn ouders op vakantie geweest, maar het omgekeerde had nog niet
plaatsgevonden. Zo gaat dat soms als je weduwe bent. Eerst hadden we haar een bootreis op de Rijn
aangeboden. Voor de gezelligheid zouden een zus en een zwager meegaan, maar door allerlei
complicaties leek daar niet op korte termijn iets van terecht te komen.
Overgeschakeld naar plan B. In de zomerperiode zitten we hier in Vlijmen vanwege de katten redelijk
vast aan huis. Renée en ik kunnen niet lang samen op pad. Bedacht wat ik in deze periode nog zou
kunnen ondernemen en welk plezier mijn moeder daaraan zou kunnen beleven. Zelf had ik wel zin in
de Glacier Express, een prachtige treinreis door Graubünden en het Rijn-, Rhône- en Vispdal.
Bovendien wilde ik ons vertrouwde wintersportgebied ook in de zomer wel eens terugzien.
Enfin, ma ook akkoord met het gewijzigde plan. Op korte termijn tickets en een hotel geregeld en
vertrekken.
Het afhalen van de bestelde tickets (die niet meer naar huis konden worden opgestuurd) ging niet
helemaal zonder problemen. In Utrecht lagen de tickets voor de ICE klaar. Omdat de factuur en de
afhaalcodes in één bericht waren samengenomen, had ik die codes na de betaling terzijde
geschoven. Eén onderwerp per brief zeggen ambtenaren altijd en nu weten we ook waarom. Na wat
heen en weer bellen werd het probleem ter plaatse opgelost.
Zelfde verhaal in Basel voor de tickets van de Glacier Express. Die zouden klaar liggen op het SBBkantoor.
Dat is een niet zo heel precieze omschrijving voor een groot station. Maar goed, na wat
doorvragen en doordrammen kwamen we ook daar uit.
De Duitse ICE blijft een wonder van kwetsbare techniek.
De ICE is een nieuwe hogesnelheidstrein die voornamelijk op bestaand tracé rijdt. De Franse TGV
doet dat niet. Deze zomer waren er problemen met de airco. Dat wil zeggen, boven de 35 graden doet
hij het helemaal niet en er onder leek hij me niet 100% betrouwbaar. In de ene wagon was het
duidelijk warmer dan in de andere en zelfs binnen een wagen waren er behoorlijke
temperatuurverschillen. Maar hoe is het eigenlijk geleden dat treinen helemaal geen airco hadden?
Aan de andere kant, het is niet echt leuk als iemand vanwege de warmte in de trein een raam wil
openzetten bij 270 km/uur. Dan kan je rustig je krantje lezen wel vergeten.

De reis van Basel naar Sankt Moritz verliep probleemloos. In Sankt Moritz met een taxi de laatste
twee kilometer afgelegd. Met de koffer tegen een berg op sjouwen leek me geen optie. Mijn moeder
was het daar snel mee eens.
De volgende morgen zou het gaan gebeuren. De Glacier Express. Natuurlijk stond de trein al gereed
aan het perron toen wij om 9.00 aankwamen. Stipt op tijd vertrok hij. Het eerste deel van het traject,
tot aan Chur, hadden we de avond tevoren al in tegenovergestelde richting bereden. Het is zoals
iedere modelbouwfanaat zich voorstelt. Tunnels, bruggen, lussen, pittoreske stationnetjes, bergen,
weilanden, rotswanden. Een rijke broedplaats voor de firma´s Marklin en Faller.

Het tweede deel van de reis zou ons door het dal van de Rijn van Chur naar Andermatt brengen. Maar
daar zijn we nooit aangekomen. Bij Oberalppass stokte de machinerie. De lunch werd nog wel
uitgeserveerd. Al snel werd duidelijk dat er iets ernstig mis was. Een ongeluk zou hebben
plaatsgevonden op het traject juist voor ons. Wat kon er nou gebeuren? Geen wissels, geen
spoorwegovergangen en een snelheid die niet boven de vijftig in het uur uitkwam. Koeien op de rails,
gemsen misschien?
Alle passagiers werden verzocht om uit te stappen. Als u naar Brig wilt, kunt u omreizen via Luzern en
Bern. Pardon? Ik wil van Arnhem naar Nijmegen en ik moet omrijden via Vlissingen? Zo ging het toch
echt. De reis via Bellinzona en Domodossola naar Brig was veel korter geweest, maar ja, wel door
Italie. Geleidelijk aan werd steeds meer bekend over het ongeluk. Drie wagons uit de rails, waarvan
een gekanteld. Eén dode, veertig gewonden. Een plaats waar je niet zomaar even een ambulance of
een helikopter neerzet om slachtoffers te recupereren.
Als ik met het openbaar vervoer reis wens ik me geen gedachten te maken over de veiligheid.
Openbaar vervoer is veilig. Niet in de laatste plaats reizen met een trein in Zwitserland. Bovendien, je
kunt je wel zorgen maken, maar je kunt niet op de plaats van een treinmachinist gaan zitten. Hij moet
het doen. Niet jij. Op de bijrijdersstoel in een auto is het lang niet zo makkelijk om je over te geven aan
de grillen en nukken van de sommige bestuurders. De trein is om nochtans onverklaarbare reden uit
de rails gelopen. Voor het eerst in 130 jaar. De kans dat het morgen weer gebeurt wordt er niet door
aangetast. Zoiets is domme pech. Natuurlijk zal de directeur van de Zwitserse spoorwegen met zo een
dooddoener niet wegkomen. Hij zal zich moeten verantwoorden in de richting van de vele Japanse
toeristen die in de trein zaten.
Om negen uur ´s avonds arriveerden we in Zermatt. Bedoeld was vijf uur. Veel gezien onderweg.
Daaronder tientallen kilometers donkere tunnels.

De andere dag kaarten gekocht voor de beroemde tandradbaan van Zermatt dorp naar de Gornergrat.
Dat is een relatief duur uitstapje. Ongeveer 2 SFr per kilometer per persoon. Maar dan heb je ook wat!
Helaas was er een stroomstoring tussen Roten Boden en Gornergrat, waardoor het leek alsof we de
top niet zouden gaan bereiken. Jarenlang hebben we dit treintje benut tijdens onze skivakanties. Nooit
één probleem gehad. Eenmaal bij Roten Boden besloot de machinist het er toch op te wagen. Vijftig
meter voor de top kwam hij tot stilstand. En na enige heen en weer bereikte hij zelfs het eindpunt van
deze trein. De conducteur was zo aardig om het poortje te openen. Niemand van ons had immers een
kaartje kunnen kopen tot aan de Gornergrat. Het was vier graden op deze hoogte. Het uitzicht matig.
Later op de dag zou het beter worden. De Matterhorn stak in de wolken. Zoals zo vaak.

De terugreis verliep vlekkeloos. Misschien zelfs nog beter dan de heenreis, want daar moesten we de
ICE in Arnhem oppakken terwijl we op de terugreis in ´s-Hertogenbosch werden afgezet. De
ongemakken die we hadden moeten verduren waren uniek in hun soort. Het reisbureau Incento treft
daarvoor geen enkele blaam.
Een kleine foto impressie gaat hierbij, zie onze Flickr-site.
Al met al een reis om niet snel te vergeten.
Pieter Lanser