Learnshop Bert Stap & Jaco Wajer. - Engineers Online

“CE IN 15 STEPS”
CE-markeren van een
productiecel met
laserlas-robot in 15
stappen.
Interactieve learnshop!
Bert Stap/ Jaco Wajer

Inhoud deel 1
Korte introductie van de sprekers
Behandeling van ‘CE in 15 steps’
1. Definitie machine ( beoogd gebruik).
2. Bepaling grenzen van de machine.
3. Bepaling van toepassing zijnde EU Richtlijnen (
meerdere richtlijnen mogelijk).
4. Eventuele andere regelgeving/ voorschriften/ richtlijnen
5. Bepaling van de eventueel van toepassing zijnde
normen
6. Risicobeoordeling

Inhoud deel 2
7. Engineering noodstop- en veiligheidssysteem
8. Toetsing aan fundamentele eisen van de, van
toepassing zijnde, richtlijnen.
9. Testen en beproevingen (indien van toepassing)
10. Inkoop/documenten en verklaringen
toeleveranciers
11. Gebruiksaanwijzing
12. Technisch dossier
13. Certificeringsprocedure
14. EG-verklaring van Overeenstemming
15. CE- markering op de machine
Borging van CE procedures
Vragen / Afsluiting

Jaco Wajer
Controls and Safety Specialist
2001

1. Definitie machine
Art. 2 Machine Richtlijn 2006/42/EG
een samenstel, voorzien van of bestemd om te worden
voorzien van een aandrijfsysteem — maar niet op basis van
rechtstreeks gebruikte menselijke of dierlijke spierkracht —,
van onderling verbonden onderdelen of componenten
waarvan er ten minste één kan bewegen, en die
samengevoegd worden voor een bepaalde toepassing;
een samenstel als bedoeld onder het eerste streepje
waaraan slechts de componenten voor de montage op de
plaats van gebruik of voor de aansluiting op kracht- of
aandrijfbronnen ontbreken;

1. Definitie machine
Art. 2 Machine Richtlijn 2006/42/EG
Is de machine wel een machine?
Beoogd gebruik/functie

1. Definitie machine
Art. 2 Machine Richtlijn 2006/42/EG
Wijziging van bestaande machine
Nieuw en bestaand
Component
Eén op één
CE BEST 2B CE BEST
CE ??

1. Componenten vervangen. Nieuwe
CE?
Snellere draaitafel installeren
Dezelfde functie (producten verplaatsen)
Hetzelfde veiligheidscircuit
Motor met draaitafel kan sneller draaien (meer
vermogen)
Robotsysteem met dubbele robots ipv enkele
Dezelfde functie (lassen)
Hetzelfde veiligheidscircuit
Robot dichter bij het hekwerk!!

2. Bepaling grenzen van de machine
Specificatie van de gebruikers
Leeftijd
Opleiding
Ervaring
Etc.
Specificatie van de machine
Verschillende fasen van de levensduur van de
machine
Vereiste energiebronnen ( elektrisch /pneumatisch/
hydraulisch/aangedreven door… (geaccumuleerde
energie?)
Invloed onderhoud/ slijtage

2. Bepaling grenzen van de machine
Specificatie van de machine
Snelheden/vermogen/ veilige snelheden
Eventuele relevante ergonomische principes
Ervaring over gebruik
‣ Eventuele historie van ongevallen van
soortgelijke of gelijke machines.
‣ Historie over schade aan de gezondheid door
emissie, lawaai, trillingen, stof , rook, dampen
etc.

2. AWL laser productiecel
Industriële omgeving
Getraind personeel
‣ Door AWL opgeleid
‣ Door klant opgeleid tot gelijke kennis
Normale industriehal
‣ Aardbevingsgebied?
‣ Overstromingsgebied?
‣ Extreme temperaturen

3. Bepaling van toepassing zijnde EU-
Richtlijnen
Meerdere richtlijnen mogelijk
Machinerichtlijn 2006/42/EG
EMC richtlijn 2004/108/EG
Laagspanningsrichtlijn 2006/95/EG
Richtlijn Eenvoudige Drukvaten 87/404/EEG; 90/488/EEG;
93/68/EEG
ATEX 95 richtlijn 94/9/EG
RoHs2 Richtlijn 2011/65/EG
WEEE (nl) AEEA (internationaal) Richtlijn 2003/108/EG
……………………………

3. Richtlijnen voor de productiecel
EMC (elektromagnetische storing)
Robots (servo)
Plc
Laagspanning (400Vac)
Robots
Laser
Machinerichtlijn
Robots
transportbanden

4. Eventuele andere regelgeving/
voorschriften/ richtlijnen
HACCP (Voedselveiligheid)
Richtlijn Verpakking- en verpakkingsafval 94/62/EG
GMP voorschriften
Klant specificaties
Programma van Eisen
Eigen veiligheidseisen internationale bedrijven

5. Bepaling van de eventueel van
toepassing zijnde normen
Selecteer de norm op onderwerp via www.nen.nl
Lees het toepassingsgebied van de norm
De machinerichtlijn verdeeld zijn normen in :
A- Normen Algemeen ( vb. NEN-EN-ISO 12100
risicoanalyse)
B- Normen - Normen over specifieke
veiligheden/bedieningen ( vb. NEN-EN-ISO 13850
noodstop)
C- Normen – Normen over specifieke machines /
groep machines (vb. 10218 robots)

5. Normen voor de productiecel
EN 349:1994+A1A:2008
EN 953:1998+A1:2009
EN 1088:1996+A2:2008
EN-ISO 10218-1:2009
EN-ISO 10218-2:2008
EN-ISO 12100:2010
EN-ISO 13850:2008
EN-ISO 13849-1:2008
EN-ISO 13849-2:2008
EN-ISO 13857:2008
EN-IEC 60204-1:2006
EN-IEC 60825-1:2007
EN-IEC 60825-4:2006
EN-ISO 13855:2010
EN 842:1997+A1:2008
EN 981:1997+A1:2008
Minimumafstanden ter voorkoming van het bekneld raken van menselijke lichaamsdelen
Algemene eisen voor het ontwerp en de constructie van vaste en beweegbare afschermingen
Blokkeerinrichtingen gekoppeld aan afschermingen - Grondbeginselen voor ontwerp en keuze
Robots voor industriële omgevingen - Veiligheidseisen - Deel 1: Robots
Robots for industrial environments - Safety requirements - Part 2: Robot system and integration
Veiligheid basis begrippen
Noodstop voorzieningen functionele aspecten, ontwerpprincipes
Onderdelen besturingssyst. met een veiligheidsfunctie Deel 1: Algemene regels voor ontwerp
Onderdelen van besturingssystemen met een veiligheidsfunctie Deel 2: Validatie
Veiligheidsafstanden ter voorkoming van het bereiken van gevaarlijke zones door ledematen
Elektrische uitrusting van industriële machines
Veiligheid van laserproducten - Deel 1: Apparatuurclassificatie en eisen
Veiligheid van laserproducten - Deel 4: Laserafschermingen
Positionering van beveiligingsinrichtingen, lichtschermen
Visuele gevaarsignalen - Algemene eisen, ontwerpprincipes en beproevingsmethoden
Systeem van akoestische en optische gevaarsignalen en informatieve signalen

6. Risicobeoordeling
Evaluatie van risico’s
Risk Reduction.
Risk after Reduction
Normen
Risicograafmethode
14 punts
18 punts
Oude normen
EN-ISO-12100-1
EN-ISO-12100-2
EN-ISO-14121-1
Samengevoegd en
vervangen door:
EN-ISO-12100:2010

7. Engineering noodstop- en
veiligheidssysteem
PL/ SIL berekening
PL required
Pascal ‘the safety calculator’

Veiligheidsproces

6/7. RI&E
14 Punts risicograafmethode
PLr bepaling
Oude categorie (954)

7. Siemens Safety Tool voor PL
berekening

7. Siemens Safety Tool voor PL
berekening
Pl = e
Siemens vult de waarden in
PFHd = 3,05E-09 vanuit de tool.
B10 = 10.000.000
Niet alle PL en PFHd waarden zijn beschikbaar
Laserbron
Laser veiligheidssensor
Sommige robots
Servo sturingen

7. Siemens Safety Tool voor PL
berekening

8. Toetsing aan fundamentele eisen

8. Toetsing aan fundamentele eisen

9. Testen en beproevingen
Metingen en proeven
Geluidsmeting (Machine richtlijn)
Geluidsmeting voertuigen (LwA)
Trillingsmetingen (Machine richtlijn)
EMC metingen( EMC richtlijn )
ESD metingen
Belasting proeven (statisch en dynamisch)
(Machinerichtlijn)
Drukproef ( PED richtlijn)
Testresultaten worden bij het TD gevraagd.

9. Visio diagram en veiligheidsprogramma

10. Inkoop/documenten en verklaringen
toeleveranciers
Verklaringen
Inbouwverklaring niet voltooide machines (2B)
EG verklaring van Overeenstemming (
ketenaansprakelijkheid).
Gebruiksaanwijzingen/ inbouwvoorschriften
Deelhandleidingen toeleveranciers
Opmerkingen:
1. Leveranciers hebben ook een plicht voor het aanleveren
van hun documenten.
2. Niet verkrijgen documenten / aansprakelijkheid

10. Componenten productiecel
Componenten (losse onderdelen)
Motoren
Pneumatische cilinders
Schakelaars
Systemen (samenstel van motoren, drives, noodstopcircuit,
hekwerkcircuit, bediening)
Robot
Laserbron
Draaitafel
Leg vooraf vast welke informatie nodig is voor te integreren
speciaal machines.

11. Gebruiksaanwijzing
1.7.4. Bijlage 1 MR 2006/42/EG
Bij iedere machine moet een gebruiksaanwijzing zijn
gevoegd in de officiële gemeenschapstaal ( of
talen) van de lidstaat waar de machine op de markt
wordt gebracht en/of in bedrijf gesteld. ( let op :
Indien de fabrikant levert in een ander land dan moet
er altijd een ‘ oorspronkelijke gebruiksaanwijzing’
naast ‘de vertaling van de oorspronkelijke
gebruiksaanwijzing’ aanwezig zijn).

11. Gebruiksaanwijzing
Inhoudelijke punten
Algemene beschrijving van de machine
Veiligheidswaarschuwingen en instructies
Voldoende voorschriften en instructies om de
machine op z’n plek te krijgen. Vervoer tot aan
instructies voor installatie, aansluiten en beoogd
gebruik.
Ontmanteling
Werkwijze bij ongevallen of storingen.
Speciale voorschriften
Technische specificaties
Etc.

12. Technisch Dossier
Bijlage 7 A MR 2006/42/EG
Het TD moet aantonen dat de machine in
overeenstemming is met de eisen van de richtlijn.
10 jaar bewaren als bewijslast
Belangrijkste inhoudelijke punten :
Alle technische documentatie machine ( lay out
tekening, testrapportenuitslagen drukproeven, E_P_H
schema’s)
Eventuele berekeningen (alleen indien voor de
veiligheid belangrijk)

12. Technisch Dossier
Bijlage 7 A MR 2006/42/EG
Risico analyse , checklist, testrapporten )
Alle deelhandleidingen en verklaringen (
inbouwverklaring, EG verklaring van overeenstemming
enz.) van toeleveranciers
Belangrijke informatie toeleveranciers
EG Verklaringvan Overeenstemming machine

12. Waar slaan we het TD op?
Mechanische tekeningen:
SmarTeam (Solid Works)
Risico analyse:
SmarTeam (Excel)
Lichtschermberekeningen:
SmarTeam (Excel)
Handleidingen:
Dataserver (Word)
Elektrische schema’s:
Eplan (P8)
CE verklaring:
Dataserver (Word)

12. Informatie van leveranciers.
Standaard componenten en systemen
Handleidingen, schema’s en verklaringen meestal goed
verzorgd.
Speciaal machines
Handleidingen en schema’s meestal veel te laat.
Verklaringen niet beschikbaar of niet compleet
De klant is ook leverancier => betaling achterhouden?

13. Certificeringprocedure

13. Certificeringprocedure

13. Certificeringprocedure

14. EG- verklaring van Overeenstemming.
Bijlage 2A MR 2006/42/EG
EG verklaring betreffende machines
Bijlage 2B MR 2006/42/EG
Inbouwverklaring betreffende niet voltooide machines

15. CE- Markering op de machine.
Typeplaat met alle gewenste gegevens
Machines: gegevens volgens eis 1.7.3
Bijlage 1 MR 2006/42/EG
‣ Naam
‣ Adres
‣ Naam gemachtigde (indien van toepassing)
‣ Specificaties machines
‣ Aansluitgegevens
‣ Gewicht
‣ bouwjaar

15. CE- Markering op de machine.
Typeplaat met alle gewenste gegevens
Mobiele machines aanvullende gegevens
volgens eis 3.6.2 volgens Bijlage 1 MR
2006/42/EG
Bij hijs- en hefmiddelen nog aanvullende
gegevens volgens eis 4.3.1/ 4.3.2 / 4.3.3.
Bijlage 1 MR 2006/42/EG

Aanvullend -‘CE in15 steps’
Bijlage 10 MR 2006/42/EG
Borging CE-procedures in de organisatie
(Alleen van toepassing bij EG typegoedkeur is er kwaliteitsborging)

Einde presentatie