Learnshop Bert Stap & Jaco Wajer. - Engineers Online
Learnshop Bert Stap & Jaco Wajer. - Engineers Online
Learnshop Bert Stap & Jaco Wajer. - Engineers Online
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
“CE IN 15 STEPS”<br />
CE-markeren van een<br />
productiecel met<br />
laserlas-robot in 15<br />
stappen.<br />
Interactieve learnshop!<br />
<strong>Bert</strong> <strong>Stap</strong>/ <strong>Jaco</strong> <strong>Wajer</strong>
Inhoud deel 1<br />
Korte introductie van de sprekers<br />
Behandeling van ‘CE in 15 steps’<br />
1. Definitie machine ( beoogd gebruik).<br />
2. Bepaling grenzen van de machine.<br />
3. Bepaling van toepassing zijnde EU Richtlijnen (<br />
meerdere richtlijnen mogelijk).<br />
4. Eventuele andere regelgeving/ voorschriften/ richtlijnen<br />
5. Bepaling van de eventueel van toepassing zijnde<br />
normen<br />
6. Risicobeoordeling
Inhoud deel 2<br />
7. Engineering noodstop- en veiligheidssysteem<br />
8. Toetsing aan fundamentele eisen van de, van<br />
toepassing zijnde, richtlijnen.<br />
9. Testen en beproevingen (indien van toepassing)<br />
10. Inkoop/documenten en verklaringen<br />
toeleveranciers<br />
11. Gebruiksaanwijzing<br />
12. Technisch dossier<br />
13. Certificeringsprocedure<br />
14. EG-verklaring van Overeenstemming<br />
15. CE- markering op de machine<br />
Borging van CE procedures<br />
Vragen / Afsluiting
<strong>Jaco</strong> <strong>Wajer</strong><br />
Controls and Safety Specialist<br />
2001
1. Definitie machine<br />
Art. 2 Machine Richtlijn 2006/42/EG<br />
een samenstel, voorzien van of bestemd om te worden<br />
voorzien van een aandrijfsysteem — maar niet op basis van<br />
rechtstreeks gebruikte menselijke of dierlijke spierkracht —,<br />
van onderling verbonden onderdelen of componenten<br />
waarvan er ten minste één kan bewegen, en die<br />
samengevoegd worden voor een bepaalde toepassing;<br />
een samenstel als bedoeld onder het eerste streepje<br />
waaraan slechts de componenten voor de montage op de<br />
plaats van gebruik of voor de aansluiting op kracht- of<br />
aandrijfbronnen ontbreken;
1. Definitie machine<br />
Art. 2 Machine Richtlijn 2006/42/EG<br />
Is de machine wel een machine?<br />
Beoogd gebruik/functie
1. Definitie machine<br />
Art. 2 Machine Richtlijn 2006/42/EG<br />
Wijziging van bestaande machine<br />
Nieuw en bestaand<br />
Component<br />
Eén op één<br />
CE BEST 2B CE BEST<br />
CE ??
1. Componenten vervangen. Nieuwe<br />
CE?<br />
Snellere draaitafel installeren<br />
Dezelfde functie (producten verplaatsen)<br />
Hetzelfde veiligheidscircuit<br />
Motor met draaitafel kan sneller draaien (meer<br />
vermogen)<br />
Robotsysteem met dubbele robots ipv enkele<br />
Dezelfde functie (lassen)<br />
Hetzelfde veiligheidscircuit<br />
Robot dichter bij het hekwerk!!
2. Bepaling grenzen van de machine<br />
Specificatie van de gebruikers<br />
Leeftijd<br />
Opleiding<br />
Ervaring<br />
Etc.<br />
Specificatie van de machine<br />
Verschillende fasen van de levensduur van de<br />
machine<br />
Vereiste energiebronnen ( elektrisch /pneumatisch/<br />
hydraulisch/aangedreven door… (geaccumuleerde<br />
energie?)<br />
Invloed onderhoud/ slijtage
2. Bepaling grenzen van de machine<br />
Specificatie van de machine<br />
Snelheden/vermogen/ veilige snelheden<br />
Eventuele relevante ergonomische principes<br />
Ervaring over gebruik<br />
‣ Eventuele historie van ongevallen van<br />
soortgelijke of gelijke machines.<br />
‣ Historie over schade aan de gezondheid door<br />
emissie, lawaai, trillingen, stof , rook, dampen<br />
etc.
2. AWL laser productiecel<br />
Industriële omgeving<br />
Getraind personeel<br />
‣ Door AWL opgeleid<br />
‣ Door klant opgeleid tot gelijke kennis<br />
Normale industriehal<br />
‣ Aardbevingsgebied?<br />
‣ Overstromingsgebied?<br />
‣ Extreme temperaturen
3. Bepaling van toepassing zijnde EU-<br />
Richtlijnen<br />
Meerdere richtlijnen mogelijk<br />
Machinerichtlijn 2006/42/EG<br />
EMC richtlijn 2004/108/EG<br />
Laagspanningsrichtlijn 2006/95/EG<br />
Richtlijn Eenvoudige Drukvaten 87/404/EEG; 90/488/EEG;<br />
93/68/EEG<br />
ATEX 95 richtlijn 94/9/EG<br />
RoHs2 Richtlijn 2011/65/EG<br />
WEEE (nl) AEEA (internationaal) Richtlijn 2003/108/EG<br />
……………………………
3. Richtlijnen voor de productiecel<br />
EMC (elektromagnetische storing)<br />
Robots (servo)<br />
Plc<br />
Laagspanning (400Vac)<br />
Robots<br />
Laser<br />
Machinerichtlijn<br />
Robots<br />
transportbanden
4. Eventuele andere regelgeving/<br />
voorschriften/ richtlijnen<br />
HACCP (Voedselveiligheid)<br />
Richtlijn Verpakking- en verpakkingsafval 94/62/EG<br />
GMP voorschriften<br />
Klant specificaties<br />
Programma van Eisen<br />
Eigen veiligheidseisen internationale bedrijven
5. Bepaling van de eventueel van<br />
toepassing zijnde normen<br />
Selecteer de norm op onderwerp via www.nen.nl<br />
Lees het toepassingsgebied van de norm<br />
De machinerichtlijn verdeeld zijn normen in :<br />
A- Normen Algemeen ( vb. NEN-EN-ISO 12100<br />
risicoanalyse)<br />
B- Normen - Normen over specifieke<br />
veiligheden/bedieningen ( vb. NEN-EN-ISO 13850<br />
noodstop)<br />
C- Normen – Normen over specifieke machines /<br />
groep machines (vb. 10218 robots)
5. Normen voor de productiecel<br />
EN 349:1994+A1A:2008<br />
EN 953:1998+A1:2009<br />
EN 1088:1996+A2:2008<br />
EN-ISO 10218-1:2009<br />
EN-ISO 10218-2:2008<br />
EN-ISO 12100:2010<br />
EN-ISO 13850:2008<br />
EN-ISO 13849-1:2008<br />
EN-ISO 13849-2:2008<br />
EN-ISO 13857:2008<br />
EN-IEC 60204-1:2006<br />
EN-IEC 60825-1:2007<br />
EN-IEC 60825-4:2006<br />
EN-ISO 13855:2010<br />
EN 842:1997+A1:2008<br />
EN 981:1997+A1:2008<br />
Minimumafstanden ter voorkoming van het bekneld raken van menselijke lichaamsdelen<br />
Algemene eisen voor het ontwerp en de constructie van vaste en beweegbare afschermingen<br />
Blokkeerinrichtingen gekoppeld aan afschermingen - Grondbeginselen voor ontwerp en keuze<br />
Robots voor industriële omgevingen - Veiligheidseisen - Deel 1: Robots<br />
Robots for industrial environments - Safety requirements - Part 2: Robot system and integration<br />
Veiligheid basis begrippen<br />
Noodstop voorzieningen functionele aspecten, ontwerpprincipes<br />
Onderdelen besturingssyst. met een veiligheidsfunctie Deel 1: Algemene regels voor ontwerp<br />
Onderdelen van besturingssystemen met een veiligheidsfunctie Deel 2: Validatie<br />
Veiligheidsafstanden ter voorkoming van het bereiken van gevaarlijke zones door ledematen<br />
Elektrische uitrusting van industriële machines<br />
Veiligheid van laserproducten - Deel 1: Apparatuurclassificatie en eisen<br />
Veiligheid van laserproducten - Deel 4: Laserafschermingen<br />
Positionering van beveiligingsinrichtingen, lichtschermen<br />
Visuele gevaarsignalen - Algemene eisen, ontwerpprincipes en beproevingsmethoden<br />
Systeem van akoestische en optische gevaarsignalen en informatieve signalen
6. Risicobeoordeling<br />
Evaluatie van risico’s<br />
Risk Reduction.<br />
Risk after Reduction<br />
Normen<br />
Risicograafmethode<br />
14 punts<br />
18 punts<br />
Oude normen<br />
EN-ISO-12100-1<br />
EN-ISO-12100-2<br />
EN-ISO-14121-1<br />
Samengevoegd en<br />
vervangen door:<br />
EN-ISO-12100:2010
7. Engineering noodstop- en<br />
veiligheidssysteem<br />
PL/ SIL berekening<br />
PL required<br />
Pascal ‘the safety calculator’
Veiligheidsproces
6/7. RI&E<br />
14 Punts risicograafmethode<br />
PLr bepaling<br />
Oude categorie (954)
7. Siemens Safety Tool voor PL<br />
berekening
7. Siemens Safety Tool voor PL<br />
berekening<br />
Pl = e<br />
Siemens vult de waarden in<br />
PFHd = 3,05E-09 vanuit de tool.<br />
B10 = 10.000.000<br />
Niet alle PL en PFHd waarden zijn beschikbaar<br />
Laserbron<br />
Laser veiligheidssensor<br />
Sommige robots<br />
Servo sturingen
7. Siemens Safety Tool voor PL<br />
berekening
8. Toetsing aan fundamentele eisen
8. Toetsing aan fundamentele eisen
9. Testen en beproevingen<br />
Metingen en proeven<br />
Geluidsmeting (Machine richtlijn)<br />
Geluidsmeting voertuigen (LwA)<br />
Trillingsmetingen (Machine richtlijn)<br />
EMC metingen( EMC richtlijn )<br />
ESD metingen<br />
Belasting proeven (statisch en dynamisch)<br />
(Machinerichtlijn)<br />
Drukproef ( PED richtlijn)<br />
Testresultaten worden bij het TD gevraagd.
9. Visio diagram en veiligheidsprogramma
10. Inkoop/documenten en verklaringen<br />
toeleveranciers<br />
Verklaringen<br />
Inbouwverklaring niet voltooide machines (2B)<br />
EG verklaring van Overeenstemming (<br />
ketenaansprakelijkheid).<br />
Gebruiksaanwijzingen/ inbouwvoorschriften<br />
Deelhandleidingen toeleveranciers<br />
Opmerkingen:<br />
1. Leveranciers hebben ook een plicht voor het aanleveren<br />
van hun documenten.<br />
2. Niet verkrijgen documenten / aansprakelijkheid
10. Componenten productiecel<br />
Componenten (losse onderdelen)<br />
Motoren<br />
Pneumatische cilinders<br />
Schakelaars<br />
Systemen (samenstel van motoren, drives, noodstopcircuit,<br />
hekwerkcircuit, bediening)<br />
Robot<br />
Laserbron<br />
Draaitafel<br />
Leg vooraf vast welke informatie nodig is voor te integreren<br />
speciaal machines.
11. Gebruiksaanwijzing<br />
1.7.4. Bijlage 1 MR 2006/42/EG<br />
Bij iedere machine moet een gebruiksaanwijzing zijn<br />
gevoegd in de officiële gemeenschapstaal ( of<br />
talen) van de lidstaat waar de machine op de markt<br />
wordt gebracht en/of in bedrijf gesteld. ( let op :<br />
Indien de fabrikant levert in een ander land dan moet<br />
er altijd een ‘ oorspronkelijke gebruiksaanwijzing’<br />
naast ‘de vertaling van de oorspronkelijke<br />
gebruiksaanwijzing’ aanwezig zijn).
11. Gebruiksaanwijzing<br />
Inhoudelijke punten<br />
Algemene beschrijving van de machine<br />
Veiligheidswaarschuwingen en instructies<br />
Voldoende voorschriften en instructies om de<br />
machine op z’n plek te krijgen. Vervoer tot aan<br />
instructies voor installatie, aansluiten en beoogd<br />
gebruik.<br />
Ontmanteling<br />
Werkwijze bij ongevallen of storingen.<br />
Speciale voorschriften<br />
Technische specificaties<br />
Etc.
12. Technisch Dossier<br />
Bijlage 7 A MR 2006/42/EG<br />
Het TD moet aantonen dat de machine in<br />
overeenstemming is met de eisen van de richtlijn.<br />
10 jaar bewaren als bewijslast<br />
Belangrijkste inhoudelijke punten :<br />
Alle technische documentatie machine ( lay out<br />
tekening, testrapportenuitslagen drukproeven, E_P_H<br />
schema’s)<br />
Eventuele berekeningen (alleen indien voor de<br />
veiligheid belangrijk)
12. Technisch Dossier<br />
Bijlage 7 A MR 2006/42/EG<br />
Risico analyse , checklist, testrapporten )<br />
Alle deelhandleidingen en verklaringen (<br />
inbouwverklaring, EG verklaring van overeenstemming<br />
enz.) van toeleveranciers<br />
Belangrijke informatie toeleveranciers<br />
EG Verklaringvan Overeenstemming machine
12. Waar slaan we het TD op?<br />
Mechanische tekeningen:<br />
SmarTeam (Solid Works)<br />
Risico analyse:<br />
SmarTeam (Excel)<br />
Lichtschermberekeningen:<br />
SmarTeam (Excel)<br />
Handleidingen:<br />
Dataserver (Word)<br />
Elektrische schema’s:<br />
Eplan (P8)<br />
CE verklaring:<br />
Dataserver (Word)
12. Informatie van leveranciers.<br />
Standaard componenten en systemen<br />
Handleidingen, schema’s en verklaringen meestal goed<br />
verzorgd.<br />
Speciaal machines<br />
Handleidingen en schema’s meestal veel te laat.<br />
Verklaringen niet beschikbaar of niet compleet<br />
De klant is ook leverancier => betaling achterhouden?
13. Certificeringprocedure
13. Certificeringprocedure
13. Certificeringprocedure
14. EG- verklaring van Overeenstemming.<br />
Bijlage 2A MR 2006/42/EG<br />
EG verklaring betreffende machines<br />
Bijlage 2B MR 2006/42/EG<br />
Inbouwverklaring betreffende niet voltooide machines
15. CE- Markering op de machine.<br />
Typeplaat met alle gewenste gegevens<br />
Machines: gegevens volgens eis 1.7.3<br />
Bijlage 1 MR 2006/42/EG<br />
‣ Naam<br />
‣ Adres<br />
‣ Naam gemachtigde (indien van toepassing)<br />
‣ Specificaties machines<br />
‣ Aansluitgegevens<br />
‣ Gewicht<br />
‣ bouwjaar
15. CE- Markering op de machine.<br />
Typeplaat met alle gewenste gegevens<br />
Mobiele machines aanvullende gegevens<br />
volgens eis 3.6.2 volgens Bijlage 1 MR<br />
2006/42/EG<br />
Bij hijs- en hefmiddelen nog aanvullende<br />
gegevens volgens eis 4.3.1/ 4.3.2 / 4.3.3.<br />
Bijlage 1 MR 2006/42/EG
Aanvullend -‘CE in15 steps’<br />
Bijlage 10 MR 2006/42/EG<br />
Borging CE-procedures in de organisatie<br />
(Alleen van toepassing bij EG typegoedkeur is er kwaliteitsborging)
Einde presentatie
Change language