augustus - t Havenpypke

1 I . tS
t Haven-
Doerpsbltd fo8r Wytgl8rd

voor alle Transporten, speciaal Veevervoer
~ BUORREN 64 Tel. 1394 :JJ-'r:
ID
11
~I
2
=:JI I I
11 ID
=:JI ft I
11 ID ~
Brédijk 40 * 9089 BV Wijtgaard. *---------......
.....---Tel. 05105 - 2070 * Rabobank rek. no. 33.54.04.065 •

, '11 HAVENPYPKE"
dorpsblad voor Wijtgaard
l' 1e. jaargang no. 63
1
augustus 1981
REDAKTIE
H.Hota (eindredaktie)Ï3uorren 28 9089 BK Wijtgaard tel.1981
Joz.B.Roorda ,Buorren 46 9089 BL Wijtgaard tel.1548
S.F.Jorna Hegedyk 29 9089 BM Wijtgaard tel.1462
G.de Boer-Statema Noardein 4 9089 BT Wijtgaard tel.1389
MEDEWERKERS
T.Hoekstra-Smeding en T.Overzet-Fopma
= = = = = = = = = = = = = = = = = = =
VAKANTIE-MERKE NUMMER
Wanneer u dit nummer via de P.T.T. krijgt toegestuurd,
zullen velen van de vakantie genieten.
Hopelijk zijn de weergoeden u goed gezindjwant waarheen
we ook trekken,overal hebben we met een grillige natuur
te maken. Die bepaald dan oOK voor een groot part mee of
een vakantie al of niet geslaagd zal zijn.
Zoals alle jaren,staan veel aktiviteiten in deze periode
op een laag pitjejmaar toch zijn er enkele zaken die door
moeten gaan.
In dit nummer vindt u uitgebreid de agenda van de merkekommissie.
Die "merke" is het jaarlijks terugkerende
dorpsevenement • Is deze "ker(k)mis" ook al 350 jaar gevierd?
In ieder geval staat het vakantie houden,zoals wij
dat nu kennen, daarbij vergeleken in de kinderschoenen!
Ouderen onder ons zullen weten dat vroeger de merke enkele
hele of halve vrije dagen betekende. Het kermisvieren zelf
zal in de loop der tijden (eeuwen) ook heel wat veranderingen
hebben ondergaan.Om maar iets te noemen:met enkele
stuivers op zak kwamen de kinderen een heel eind om een
dagje merke te houden. Zal de huidige wijze van kermis
vieren,gezien de ontwikkelingen van deze tijd,zich kunnen
handhaven? Voor de jongeren die het niet anders gekend hebben
is het moeilijk voor te stellen dat dit misschien niet
zo zal blijven.
Namens de redaktie,J.Roorda.

2
GEK 0 MEN
GEEN
VER T ROK KEN
De familie Eelco en Anneke Verstraaten-Wesselius
is verhuisd van Meekeshof 55 naar Oosterwolde.
Hun adres aldaar luidt Menninge 8.
VERHUISD
Mej.A.Jorna is verhuisd van Fopma's reed 14 naar
Meekeshof 55.
De fam.R.Bouma-de Ruiter is verhuisd van P.Stuijvesantweg
155 b.Leeuwarden naar De lviieden 4 te Wartena.
De fam.B.H.M.Roorda is verhuisd van Merkstraat 13
Woudsend naar Yndyksterleane 5 Woudsend.
GEBOREN
Op 16 juni j.l. Mieke,dochter van Anton en Jeanne
Jaspers-de Bruin,
Jac.Weidemastraat 48 te
St.Anna Parochie.
Op 18 juli Jol. Hedwig Gertrud,
dochter van Wietze en Wietske
Jorna-Hettinga, Haedstrjitte 49
te Roordahuizum.
Aan beide ouderparen onze
hartelijke felicitaties.

3
c_ 5 ju i j.l. overleed te Heerenveen onze oud dorps­
6e~ te mevr.Turkstra-Hoeksma,weduwe van Minne Turkstra.
Zi· terd 77 jaar.
nze deelneming aan de familie.
E CvE L IJ K
geen
-- ti HEL IJ K S JOB I L E A
Op 6 juni j.l. waren Joop en Tiny Procee-Boersma,
Buorren 29, 12~ jaar gehuwd.
En op 14 juli j.l. waren Wim en Ida Kempe-Wildring,
I.Ieekeshof 30 eveneens 12~ jaar gehuwd.
Uiteraard onze felicitaties.
ZIE K T E
De heer Johannes Zwart en pastoor Alex Demes z~Jn
beide ter verpleging opgenomen. Wij wensen hen veel
sterkte en een spoedig algeheel herstel toe.
GES L A A G D
Gerrie Schuurman,Brédyk 44 is geslaagd voor het
examen T.B.I. (Technikus electrische Bedrijfs Installaties).
Van harte proficiat.
-IEUWE POSTABONNEE'S per 1-7-81
Henk en Annie Runia de Boer,
Pruimeboom 41 4101 VP Culemborg
Eelco en Anneke Verstraaten-Wesselius,
Menninge 8 8431 CA Oosterwolde
Sipke Br. en Betty van der Meer-Roordhof,
Patriciadrive 16203 T5R-5N3 Edmonton Alberta
A nton en Afke Veenstra-Jorna,
Canada.
Swichumerdyk 4a. 9088 AP Wirdum.

4
DANKBETUIGINGEN
Voor de grote belangstelling,~ele cado's,f~u~t,
bloemen,enveloppen en gelukwensen, die ~ij
ontvangen op onze 40 jarige trouwdag,bedanken
wij iedereen heel hartelijk ook uit naam van onze
kinderen.
Het is een onvergetelijke dag geworden.
~och en
Buorren 60 Wijtgaard.
Anton Jorna
Baukje Jorna-Jurna
Hiermede bedank ik elk die mij heeft bij gestaan
tijdens dat ik thuis lag met een gebroken been.
En tevens voor de vele bloemen die ik gekregen
heb.
Ook uit naam van mijn man,onze hartelijke dank.
Anton en BOQkJe
Jorna-Jurna
Door de drukte in het nieuwe huis konden wij
helaas niet alle bekenden een afscheidsborrel
aanbieden. Toch willen wij niet nalaten een
ieder te bedanken voor 4 prachtige jaren in
Wijtgaard. Kom gerust eens langs op ons nieuwe
adres. In ieder geval tot ziens op het feest
in Wijtgaard,want daarvoor komen wij terug.
Tot slot, er zitten goede verhuizers in Wijtgaard
en dat mag ook wel eens gezegd worden.
Eelko,Anneke en Vera Verstraaten,Menninge 8 Oosterwolde

va der V
'5
VAMOR RIJ - INSTITUUT
LES IN: SIMCA
FORD
FIAT en
OPEL.
Instr.: Sj. v.d. Woude,
Jac. Algerasingel 53,
Wirdum,
tel: 1944.
meer kwaliteit voor minder geld.
* trekkers met of zonder veiligheidscabine.
* variërend van 40 t/m 120 pk.
* vrijblijvend alle inlichtingen.
w.u. Hoekstra
v. Aylvaleane 19 Hijlaard Tel: 05106-216

5
DORPSBELANG
Op 28 juli j.l. heeft het bestuur van Dorpsbelang de
volgende brief naar Provinciale staten gestuurd:
De Vereniging Dorpsbelang Wijtgaard maakt de volgende
bezwaren tegen het"Streekplan Friesland".
1. Wijtgaard wordt voorgesteld als een afhankelijk dorp.
Dorpsbelang wil de afhankelijkheid omzetten in een
zelfstandig dorp.
2. Leeuwarden krijgt een extra aandeel van 4.000 personen,
terwijl aan Wijtgaard een groei van 0,5-1 %is toebedacht.
De achteruitgang in ons dorp van de laatste tien jaar
is 15%. Wij pleiten daarom voor een extra groei om de
achterstand van de laatste jaren goed te maken.
Dus minimaal 1,5 %per jaar.
Dit groeipercentage is nodig voor het behoud van de
huidige middenstand, het op peil houden van de school,
de uitbreiding van de welzijnszorg en het vergroten van
de zelfstandigheid van ons dorp.
het bestuur van
Dorpsbelang Wijtgaard.
KOPIE VOOR HET VOLGENDE NUMMER VAN IT HAVENPYPKE
KUNT U INLB,'VEREN TOT UITERLIJK 1 OKTOBER a. s.
SVP NIET ALLES OP HET LAATS1~ MOMENT INLEVEREN
EN GRAAG UW KOPIE OP VELLEN VAN SCHRIJFBLOK­
:F'ORMAAT INL1VEREN.

DORPSFEEST
6
Mededelingen "Merke Wi jtgaard 1981 ti
!\ierkefierders,
Bedankt voor de lijstopbrengst • HoeweL •••• !
Dit jaar gaan we nu beide avonden echt eens een keer
merkevieren onder mekaar.
Dus geen getreur of gezeur,maar extra fleur!
Vrijdagavond gaat de jury weer op stap om de creativiteit
van elke straat of buurt te bewonderen en te beoordelen.
Nieuw dit jaar is het kaatsen om de publieksprijs, in de
vorm van drie wisselbekers, beschikbaar gesteld door
J.van Kammer..
Het is dan de bedoeling dat u als publiek deze prijs
kunt toekennen aan de speler of speelster die u het meeste
kijkplezier gaf tijdens het kaatsspel.
Hoe en waar wordt ter plaatse via de microfoon bekend­
gemaakt.
Ook nieuw dit jaar is de lunch na het matinee,bij :F'loris
Jorna in de loods. Komt allen!
Klein probleempje: wij zoeken nog enkele dames en heren
die ons willen helpen bij het klaarmaken ervan en wel op
zaterdagmorgen vanaf + 9.00 tot 11.00 uur.
Graag v66r 20 augustus-even melden bij Froukje Andringa,
Tjissema nummer 1.
verloting: Op beide dagen zijn er loten te koop. De hoofd­
prijs dit jaar is een radio-casetterecorder. U kunt dit
alles bewondeeren in de etalage op Buorren nummer 32.
Ter voorkoming van vuil kan men de lege enveloppen met
naam en adres deponeren in een daartoe geplaatste emmer.
Zaterdagavond worden hieruit 2 extra prijzen getrokken.
Alle winnende nummers d na de merke in het mededelingenwor-en

Fa. A. de RUITER a Zn.
Pundyk 7 - 9089 BA Wijtgaard - Tel. 05105·1440
Transportbedrirf en handel in bouwmaterialen
• PUIN - ZAND - GRINT • WOUDGROND
• HOUT
• HYDR. SLAKKEN
• BETONTEGELS
• MIJNSTEEN
naar de man die het zelf
ook repareren kan.
Voor aankoop van:
- Radio en T.V.
- Wasmachine!'
en andere Elektrische
Huishoudelijke Artikelen
'WV

IJZERWAREN GEREEDSCHAPPEN
voor vakman en amateur
• Tuinartikelen io- Huisvlijt- en
* Deurkrukken doe . het - ·zelf artikelen
* Sloten * Gaas
* Elektr. gereedschap
IJZERHANDEL
" DE LEP"
KL.E GELMOER
SCHRANS 101 LEEUWARDEN TEL: 05100-24685
De BOER
SCHRANS
Tel: 05100-25853
OP NO. 17 OP NO. 19
lEGO - JUMBOSPELLEN BRABANTIA
PlAYMOBll - TRIX SOlA
FISCHER TECHNU<
TIGER
FlEISCHMANN
lEERDAM
BARBY - MINISTECK
B.K.
"AIRFIX" bouwpakketten
TOMADO
MOULINEX

REKEN MAAR NA,
KWALITEITSTEXTIEL
BIJ
VOORDELIGER
ANDELA
SCHRANS 145 LEEUWARDEN tel: 05100-24993

douma
Tel. 05105-1581
voor:
DOUMA'S
PLUIMVEE­
BEDRIJF
verse eieren ln alle prijzen
en /dassen
brandkippen
soepkippen
slach1kuikens
roUades
kuikenschnÏlzels
Breclijk Z.7 WIjtgaard
Café (fI' D. Hoeh8traJ~n.
* Uw adres voor VERGADERINGEN. BRUILOFTEN en PARTIJEN
* LEVERANCIER VAN GEZELLIGHEIDSDRANKEN
* ook voor een lekkere WARME HAP, zoals patat, croquet, frikandel, etc.
* overheerlijke ijstaarten
* prima rookartikelen
* caraco ijs
CAFE HOEKSTRA: waar U zich
UIT THUIS
voelt. Bar·
gezel'lig ! !
Buorren 34, tel: 1305.
I

7
-kastje bij Kempe (Kwiek) opgehangen. Degene die een
prijs(je) beschikbaar wil stellen kan dit bij een van de
kommissieleden afgeven. (wel graag v66r 19 augustus!).
bloemen: zijn natuurlijk die avond v66r de merke weer
van harte welkom in de tent.
En tot slot nog even ten overvloede het volgende:
Er staan wel een stuk of vier containers op het veld!
Laten we met z'n allen zorgen dat ze ook dit jaar weer
hardstikke vol raken en het feestterrrein hardstikke
schoon! •
Veel plezier toegewenst van
de merkekommissie,
Klaas-Wiet ze-Piet
Titus-Ale-Tonny
Age-Ida-Froukje.
Helpt allen mee het feest
te doen slagen I

FEEST
8
PROGRAMMA
VRIJDAG 21 augustus
9.00 uur Luiden der klokken.
straten en buurten in volle glorie en overal
de vlaggen uit.
En •••••• de jeugd van 0-12 jaar laten hun
ballonnen op!
9.15 uur Openingsspel
(de winnaar wordt na afloop bekendgemaakt ).•
10.15 uur Draaimolen voor de kinderen.
13.00 uur Kaatsen voor schoolkinderen.
(Prijsuitreiking na afloop op het veld).
Aangifte v66r woensdagavond 19 augustus,
tot 20.00 uur, uitsluitend bij
Age Roorda,Tjissema 15 en bij
Hans de Ruiter, Buorren 42.
13.00 uur. Volksspelen voor de ouderen.
12-15 jaar sinasappelrace
16-25 jaar hindernis-zaklopen
25-40 jaar blind koek-beschuit lopen
40-60 jaar blind vangen
60 jaar en ouder ringgooien.
15.00 uur.: Kinderzweef
20.00 uur: Opvoering van het toneelstuk "ALBIDIL"
door de Rederikerskeamer "Halbert sma"
uit Stiens.
Daarna uitreiking van de "Gleskegnuversp:rijs"
En als dat allemaal achter de rug is
Dansen op muziek van "De GasbelIs"

GARAGE
J.B INK5MA
BUORREN 31 TEL. 1307
TAXI
CARROSSERIE - PLAATSCHADE - SPUITERIJ
Steeds in voorraad: Gebruikte auto's
diverse types - alle prijsklassen
Ook leverbaar: ALLE TYPES NI EUWE AUTO'S
Garantie en Financiering.
J. LIEZENGA
BUORREN 35
UW ADRES VOOR TEL. 2416
klompen
zweedse muilen
klompschoenen
verf en verfwaren
schaatsen
noren
laarzen

I.(,WIEI.(, MAR'KT
M••keshaf 1 WIJTGAAAD
Tel. 05105-1707
Voor al uw
o Levensmiddelen
o Aardappelen~ Groente~ Fruit
o Vleeswaren~ I{aas
o Diepvriesvlees enz.
o Melk en Zuivelprodukten
o Drogisterij-artikelen
o Tabal{ en Foto-artikelen
o Brood ~ Koek~ Banl{et
o Non Food~ enz. enz.
W"lm en
Ido I'

FEEST
9
PROGRAMMA
ZATERDAG 22 augustus
9.00 uur Kaatsen voor hen die niet meer op de lagere
school zitten en ouder.
Gemengd van 12-18 jaar
1B-.35 jaar
35 en oud.er.
Opgeven v66r woensdagavond 19 augustus tot
20.00 uur bij één der bestuursleden van de
kaatsclub.
Attentie: De prijsuitreiking vindt plaats
direkt na afloop op het veld.
'11 .00 uur -13.00 uur Matinee met muziek van "De Gasbells"
11 •.30 uur -13.00 uur Kinderprogramma in het parochiezaaltje
met goochelaar en poppenkast
speler "Boulaner" uitTerbant •
1.3 .00 uur -14.00 uur Gezamenlijk eten bij Floris Jorna
in de loods. (Bij de uitgang is
uw vrije gift welkom om de kosten
te dekken).
14.00 uur Vervolg kaatsen.
14.00 uur Kinderspelen voor de jeugd van de kleuteren
lagere school.
19 •.30 uur Stoelendans.
1e.groep tot 35 jaar en de
2e.groep van 35 jaar en ouder.
(Na afloop direkt de prijsuitreiking).
Verloting nade stoelendans in de tent.
Daarna dansen op muziek van "De Rodeo' s

10
DE GES~~IEDENIS
VAN DE NOARDEIN.
Zoals de dingen mlJ door overlevering verteld worder., zO
geef ik ze weer. Men moet niet van mij verwachten dat dit
een verantwoorde weergave is van de reële geschiedenis.
Ik schrijf alleen voor diegene die in zaken geinteresseerd
zijn, zoals die 50-60 jaar geleden hier waren.
Waar Hoyte en Janneke Jorna nu wonen, hebben al heel wat
gezinnen gewoond. MEn beweert dat dit huis ook een "spultsje"
is geweest met stalling voor enkele koeien.
In Palsma's tijd hoorde dit ook al bij onze boerderij en
woonden Hessel en Aeltsje Hiemstra er. Hessel was de
oerpake van onze dorpsgenoot Pieter Hiemstra.
Hessel was boerenarbeider en een "dea goeie man". Aeltsje
wist van aanpakken. In Ûllgetiid ging ze bij 2 boeren melken,
eerst bij de Palsma's dan nog naar de pleats waar nu Gerrit
Jongbloed woont.
En wat verdiende ze ••.••••• 12,5 ct. per keer.
Ze hebben daar va!' 1890-1932 ge,cioond en vooral Jouke Hiemstra
die voor een groot èeel daar is opgevoed, heeft hele goede
herinneringen aan zijn pake en beppe. Ook ging beppe op
de z.g. "hazejacht". Als er '·Ieer een kind geboren moest
worden, werd eerst Hessel's Aeltsje gehaald.
Tussen 1932 en 1951 hebben Pieter Hoekstra en Eeuwe Raap
met hun gezinnen er gewoond. Van 1951-1966 Tjeerd en Gelske
v.d. Land. Tussen 1966 er. 1973 was het een doorgangshuis
van de familie's Bergsma en Schokker. Deze laatste zijn
met de noorderzon vertrokken en lieten een puinhoop a~lcter.
Wiebe Soepboer, die met Sjoukje v.d. Land trouwde, en die
zo graag weer op de Noardein wilde wonen, heeft het toen weer
goed opgeknapt. Toen Hoyte en Janneke in dec. 1973 trouwden,
moesten Wiebe en Sjoukje het huis weer verlaten. Hoyte en
Janneke wonen er graag. Hun 3 kinderen hebben er ook
vriendjes genoeg want op de Noardein wonen nog 11 kinderen
onder de 15 jaar.
G.deB-S.
e

II
EET SMAKELIJK (6)
Zuurkoolrecept
benodigdheden:
2-3 uien boter
champignons paprika's
soepgroente
1 appel
sambal/ket jap peper en zout
kerrypeoder knoflookpoeder
paprikapoeder tomat enketchup
1 pond gehakt zuurkool
Het is eigenlijk meer een recept voor de winter,maar op
een koude zomerdag smaakt het ook heerlijk. Bij dit recept
zet ik er geen precieze hoeveelheden bij; zo nu en dan
even proeven of er nog wat kruiden bij kunnen,dan kan het
gewoon niet missen!
Het recept is als volgt:
In een grote juspan 2 of 3 uien snijden en later, smoren
met wat boter. Daarbij verse champignons,groene of rode
paprika's, i pakje verse soepgroente, 'n appel snipperen
en dan de kruiden erbij doen; 'n mespuntje zout,kerriepoeder,knoflookpoeder,paprikapoeder.
Dan nog wat ket jap/
benting of wat tomatenketchup erbij en alles lekker laten
sudderen.
Doe ± i pond gehakt in een koekepan,druk dit fijn en gaar
laten worden.
De zuurkool snijden en dan bij de gehakt doen en even
doorelkaar roeren.
Tenslotte de zuurkool en het gehakt door de saus heen
roeren, alles nog even laten stoven en ....•• eet u
smakelijk!
lVIieke van Balen
Het volgende recept zal door Joop en Tiny Procee worden
verzorgd.

12
AUTO VAN DE ZAAK.
Deze automobielen hebben een aantal eigenschappen die hen
onderscheiden van andere, doch kennelijk tot hetzelfde
type behorende.
Welke zijn nu deze eigenschappeh?
1. Hij rijdt sneller in alle versnellingen, maar vooral ln
z'n achteruit.
2. Hij trekt razendsnel op.
3. Hij heeft een veel kortere remweg.
4. De draaicirkel is verrassend klein.
5. Hij scheurt twee keer ZO snel als een gewone auto tegen
een helling op.
6. Accu, water, olie en bandenspanning hoef je nooit na
te kijken.
7. De vloer van de auto is zeer geschikt als prullebak
of asbak.
8. Hij zuipt benzine.
9. 's Nachts hoeft hij niet in de garage.
10. Als het olielampje brandt kun je er nog rustig 100 km.
mee rijden.
11. Schoonmaken is zelden nodig en zeker binnen niet.
12. Het zicht blijft uitstekehd, ook al zijn de ramen vuil.
13. De versnellingsbak laat het toe, dat je hem in z'n
achteruit schakelt als de auto nog vooruit rijdt.
14. Dankzij het verzwaarde koetswerk kunnen de zwaarste
bouwmaterialen, zoals betontegels, worden vervoerd.
15. De banden zijn er op gemaakt om trottoirbanden te nemen.
16. Ook als het hard regent kunt U de ramen open laten tijdens
het parkeren, dankzij het vochtabsorberende interieur
van de auto.
17. Ongewone en alarmerende geluiden van de motor laten zich
gemakkelijk onderdrukken door aan re volumeknop van de
ingebouwde radio te draaien.
18. Voorzorgen tegen diefstal zijn overbodig. U kunt de auto
overal neerzetten met de deuren niet afgesloten en met de
sleutels in het contactslot.
Gosse.

Hessel en Aaltje Hiemstra-Rienstra.
Zij woonden van 1890 - 1932 aan de Noardein 3.
(foto S. Cuperus. Wirdum)
1930 Tjitte Hemstra en Titus Jama aan de
wandel in de Buorren.
(foto Ti. Hemstra. Bayum)

1970. Een schitterende opname van Thomas Westra.
Hij werd geboren op 16 mei 1889 en overleed 17 oktober 1970.
Hij werkte vroeger bij Gjalt van der Hem en was tevens veedrijver.

linksboven:
1937. Van links naar rechts:
Willemke Hemstra-Boersma, Anna Hemstra­
Tuinstra, Harmke Dooper·Hemstra met op
de schoot Harmke en uiterst rechts Wietske.
boven:
1949. Op de merke Willemke Hemstra-Boersma
en zoon Tjitte.
(beide foto's zlïn van Tj. Hemstra, Bayum)
links:
Een recente foto van zuster Annie van Ballegooy,
tot voor kort handwerkonderwijzeres aan de school
in Wytgaard. Zij deed dat vanaf 1961 en nam afscheid
op 15 juli jl.

'
Oktober 1943. Zeven kameraden op de foto. Achter v.i.n.r.: Lolke Leenstra, Bertus van der Meer,
Titus Joma en Piet Jama. Voor v.l.n.r.: Wiebe Altenburg, Tjitte· Hemstra en Auke Hoekstra.
De foto is genomen kort voordat Lolke, Wiebe en Auke naar Duitsland werden tewerkgesteld.
Wiebe Altenburg is aldaar overleden 11 nov. 1944. (foto Tj. Hemstra, Bavum)
.....
"',',.. .
.,r."J..
.,.-,. ,.~.
".,. .
". '.,
"""'~': t·.. I, ~-::-, "".",••.
,. ;.
Merke Wijtgaard op 1 en 2 september 1926. Staand v.l.n.r.: Anton van der Zee, Cees Hoekstra en
Eldert Ronderna. Zittend links: Durk Yprna en rechts ene Brattinllil. De wagen won de eerste prijs.

13
"stichting
jongerenhuisvesting
leeuwarden"
J.H.L.
Tel. 05100 • 39310
Kleine Hoogstraat 1
8911 HD Leeuwarden
De Stifting Jongerenhusfesting Ljouwert docht de ynwenners
fan Ljouwert en omkriten in oprop harren te helpen.
Se hawwe wenplak nedich foar oankommende studinten dy't
noch gjin ûnderdak ha. It is noch gjin septimber mar mei
de fekansje en sa moatte de measten no hast wol witte oft se
op wenplak rekkenje kinne of net.
Stiet der by jimme noch wat leech en kin dat brûkt wurde,
lit der dan gjin gers oer groeie en skilje dan nei:
Stifting Jongerenhûsfesting Ljouwert,
Lytse Heechstrjitte 1,
Tel.: 05100-39310.
In ridlike fergoeding toar in keamer leit tusken de
j 175,- en j 250,- mar dat hinget fansels fan de romte of.
SPREUK VAN DE MAAND
Dêr't rabters wenje is gjin tromme nedich!
=

14
LTJ
Boekbespreking
350 jaar Parochie Wijtgaard
1~~1:12§1
Na de zo succesvolle uitgifte va~ het gedenkboek over de
parochie Wijtgaard wil ik gaarne nog enige aantekeningen
plaatsen.
Op bladzijde 7 staat o.a. vermeld dat ik mij aanbevolen
houd voor op en. aanmerkingen en eventuele korrekties.
Welnu, in de zin ervoor staat : "ondanks alle betrachtte
nauwkeurigheid". "Betrachtte" moet hier 7.iJn "betrachte".
Op bladzijde 72 staat vermeld bij pater Arie Klaver:
"behorend tot de Dominicaner Orde". Dat is helaas niet juist.
Pater Klaver is een Franciskaan. Voor deze fout excuus.
Bij pater Ernst Marijnissen, op dezelfde tladzijde staat in
de tweecie zin geschreven: "ook een Dominicaan".
Het woordje "ook" dient hier te vervallen.
Juist enige dagen voordat op 25 april J.l. het parochiejubileum
werd gevierd, ontving ik vaLuit Franeker een bidprent
je van een zekere Marinus le Bruin.
Uit de geguI;(,ns op dit prentje b12ek dat deze jongemM bij
het bouwer: van de nieuvie "Cui jpers" kerk te Wi jtgaard op
20 juni 1872 van de hoge toren 1~as gevallen en overleden.
Bi j "Ierd op ons kerkhof begraven. IJe steen i s er hela.as niet
meer, zoals trollwel1s vele oude grafstenen.
Dit gegeven was mij helaas niet tijdig tekey,d en het is
daarom cok nie~ in het boek opgenomen.
Het bidprentje is bI slist de moeite waard gelezen te worden
en daarom treft u het hierbi.i afgedrukt. Het is ook c,p de
tentoonstelli.ng bij de vieIlng van h8t jLüJi13J.m te zien
geweest.
Zo is dan ook bekend E;'ewo.'é'den dat in }wt bijna 100 jarig
bestaan van de oude "Cuijpers" kerk (1872-1966), t",ee personen
l ~ dood hebben gevonden bij bouw of herst,,;h,erkzaaDhed2n.
Op 20 JULi 1872 dus deze al eerder gen.oemde Marinus de Bruin

15
bij de touw van de hoge toren en op 28 april 1943 een zekere
Je11e Bra llwer bi j leidek werkzaamheden 'taJ1 het dak van de
kprk ze~f. Over dat onseval ga2."~ het eveneens afgedrllkte
krantek'üpsel llit de "Friesche CO'lrant"
li
:o.~4-

16
__ :'e-oe de 'kandelaren hebben vrij-wel zeker in de schtüJ.k:erk
"'~. do P(mdyk dienst gedaan. Het is niet t,eken:! hoe lang ze
a~ ~iet meer in Wijtg~ard zijn of hee ze hier zomaar niet
lLe",r aanwOlzig zijn. Itl de oude boeken is hierover niets
': ë ....7.E'1d.•
: I~ !5 'jaar geleden doken ze op bij een geestelijke orde
~ ... os Angeles (U.S.). Een aantal jaren terug waren ze in
Le~ Gezit van de zusters vän de Orue van Sb.Margareth in
:::._seland.Deze orde heeft ze vermoedelijk te koop aangeboden
~ia het veilinghuis Christby te Londen en toen zijn ze
::.angekoch b door de persoon in kwestie àie mij hierop atten­
~e e. De kandelaren zijn dus na veel om~-wervingen -weer
-::61' g in Friesland. Ze vertegen-woordigen een enorme -waarde
E:!'. zijn zeer kostoi:J.ar. Ze zijn genJaakt door de Leeu-warder
"eester-edelsmid Willem Hendrik Monsma (afkomstig van
~c 8VJard).
_ deze kandelaren behoorde volgens de boeken en de vele
ca alogi een eveneens kostbare godslamp. Deze bl1jkt thans
gelukkig nog in het bezit van de parochie te ziJn. Ock deze
i van net jaar 17..iî en voorzien van prachtig-è voor-stellingen.
Het is mij niet bekend -wat de verdere geschiedenis van de
zeandelaren en de godslamp is 01' hoe ze uit Wijtgaard zijn
geraakt. Daarom is over dit ondervlerp ell trouwens over alle
"kostbaarheden" die onze parochie heeft of had niet een
hoofdstuk in het boek geschreven.
el kar. LOg worden verrr,eld datel:,kele :álveren stukken, o.a.
l; e prachtige armkandelaren met daarop vermeld het wapen
v 1 de Cammingha's,door de parochie in bruikleen zijn afgestaan
aan het Fries Museum te Leeuwarden,waar ze uiteraard
l:n te bezichtigen.
Li Limburg ontving ik een reaktie met betrekking tot de
_rste steenlegging van de schuilkerk aan de PUndyk.
, .t werd in het jaar 1'729 gedaan door Doeke Jam: Roorda,
ee. páardel.koper. Volgens betrokkene moest dit Doeke Jans
~ ja zijn (een van zijn zeer verre voorouders) ,maar daar
: ::: r, ::.~": ~vel de nodige moeite mee om dit aan te nemen.
:, u€' w'e boeken staat n.l. duidelijk Roorda, of het moet
\ 'Lu~.lik zijn dat Runia zijn naam heeft gewijzigd in
nJorda, f ~dersom.
11 1_~ 2r G~val wel -weer werk aan de winkel.

17
In het boekje is op bladzijde 45 vermeld dat er zoveel
mensen op ons kerkhof zijn begraveh.Dat komt omdat Wijtgaard
lange tijd het enigste roomse kerkhof in de regio was en
daardoor veel overleden katholieken hier werden begraven.
Als er dan weer een begrafenis stoet door de ]uorren ging
(soms twee keer per week) ,dan stonden de bewoners van de
]uorren achter hun r.amen te gluren naar de voorbijtrekkende
stoet. Wie zou nu weer gestorven zijn of lopen er ook
bekenden meer Daaraan danken de Wijtgaardsters hun bijnaam:
"De gleskegnuvers". Jammer dat dit niet even werd vermeld.
Als laatste wil ik even terugkomen op hetgeen over de oud
pauselijke zouaven is geschreven.
Op bladzijde 74 staat bovenaan vermeld Calixte ]oermans.
De juiste naam blijkt nu Tjalling Meinderts ]oermans te zijn.
De naam Calixte is uit het Latijn overgenomen. Aan de hand
van een gelukkig boven water gekomen bidprentje kon ook de
overlijdensdatum worden achterhaald. Overleden te Wijtgaard
op 17 maart 1910. De geboorteplaats moet zijn Wijtgaard.
Tjalling ]oermans was niet gehuwd. Zijn zuster Anna was ge­
huwd met een der andere zouaven en wel Adriaan de Kruijf.
Alle drie Wijtgaardster zouaven zijn begraven op het kerk­
hof van Wijtgaard.
Tenslotte wil ik graag onderstaande personen bedanken voor
hun reaktie. Dankzij hun medewerking konden goede aanvullingen
worden gegeven: L.Hoekstra Wijtgaard
T.Nota
Ubach over Worms
L.Oosterhuis Heerenveen
J.Roorda Wijtgaard
W.Ypma Franeker
Over de verkoop van het boek kan nog worden opgemerkt dat
deze boven verwachting is.
Nog steeds worden exemplaren gevraagd (tot in alle werelddelen)
en over enige tijd zal de gehele oplage zlJn uitverkocht.
Voor meerdere reakties of aanvullingen houd ik mij
aanbevolen.
Henk Nota

VEEFOKBEDRIJF
G.fOPMA EN Zn
Fopma's Reed 1 Tel. 1 575
..... als het om béter fok- en gebruiksvee
gaat weet U de weg wel te vinden .......
FOPMA'S VEE
STELT U TEVREE
verzekeringen
KEERt SCHADE
'-r,EII GOEDE
uw assurantie adviseur:
H. NOTA
BUORREN 28 9089 BK WIJTGAARD
KANTOORUREN: van 8 - 9 en van 18 - 19 uur

Met
TRANSPORT
en OPSLAG-AC IV TEITEN
bent U op de
goede weg!
Ayttaweg73
9008 SJ Roordahuizum
Telefoon 05660-1422/1682
Voor BETERE HAARMODE
en COSMETICA
TOT IN DE PUNTJES
VERZORGD!
KAPSA~
Buorren 17 WIJTGAARD Tel. 05105 - 1730

18
NIEffivS VAN DE SCHOOL.
Er is heel wat gebeurd het afgelopen
setooIjaar. Het was een druk jaar.
De verhuizing naar een nieuw schoolr.ek.
Jan ~oorde skoelle
gebouwen de officiële opening was
zeker een hoogtepunt in onze dorps­
gemeenscm.p.
De oude St. Gerhardusschool heeft
jammergenoeg in korte tijd heel wat
van zijn mooi aanzien verloren.
Het oude gebouw heeft nog steeds geen nieuwe bestemming.
Ook de vorige kleuterschool - het parochiezaaltje - zal
het komende schooljaar geen dienst meer doen als schoolgebouw.
Ons nieuwe gebouw aan de Tjissema wordt als erg prettig
en functioneel ervaren. We kunnen er goed werken en hopen
gauw tot één basisschool te komen. Wettelijk zijn er nog
twee scholen -weliswaar in één gebouw - met twee verschillende
besturen. Het éénworden van het schoolbestuur is voor de
toekomst noodzakelijk, maar er is natuurlijk veel meer
voor nodig om tot één echte basisschool te komen. We beijveren
ons als team om dit te realiserec. We zijn op de
goede weg. Oudercommissie, bestuurscommissie, besturen en
inspectie staan erg positief tegenover dit streven.
Er is de afgelopen jaren door ons experiment heel wat op
gang gebracht. We kunnen er eigenlijk niet meer mee stoppen.
Het team van de school heeft het schoolbestuur, de oudercommissie,
de inspectie en het ministerie gevraagd om het
experiment te mogen vervolgen. Vol spanning wachten we de
reacties van het ministerie af. De eindbeslissing over
een eventueel nieuw ontwikkelings project komt waarschijnlijk
pas in okt ober.
Naast de vele positieve en heugelijke gebeurtenissen van
het afgelopen schooljaar, zijn er ook wat minder prettige
feiten te vermelden. Juffrouw Gerrie Dijkstra heeft slechts
één jaar met onze jongste groep kleuters mogen werken.
We moeten noodgedwongen afscheid van haar nemec: het aantal
kleuters is te sterk gedaald. Ook moeten we afscheid nemen

19
van zuster Annie van Ballegooy, onze handwerkjuffrouw.
Zij is vanaf september 1962 aan onze school verbonden
geweest.Tijder.s een afscheidsavond hebber. we zuster Annie
en juffrouw Gerrie bedankt voor het vele wat zij gedaan
hebben voor het onderwijs in I ijtgaard.
We nemen ook nog afscheid van on7e zesde-klassers:
van Watse, J;anette en Roelie
van Sietske , Jan en Kees
van Arnold, Ingrid en Teake,
van Janneke, Edward en Siebren
van Sietse, Bram en Marian.
We wensen hun een goede toekomst toe.
We hopen dat ze veel meer goede dan slechte herinneringen
overhouden van hun schoolperiode. We wensen iedereen een
goede vakantie toe.
L.H.
Hierbij een verzoek aan de
plaatselijke verenigingen,zodra
jullie nieuwe programma's klaar
zijn,dan ook gaarne een te bezorgen
Agenda bij R.Ypma-Waalder,Buorren 30.
Namens het Dorpsbelang bestuur.
Iedereen een prettige en goede
vakant ie toegewenst.
21 en 22 augustus Wijtgaardster Merke.

20
ZUSTER ANNIE VAN BALLEGOOY
en alle andere zusters.
We moeten afscheid nemen van zuster Annie van Ballegooy,
als onze handwerkjuffrouw.
Haar wens is om rond dit afscheid niet te veel drukte te
maken. Dit willen we respecteren.
Zo kennen we haar ook: niet op de voorgrond willen!
Zo heeft ze ook vele jaren op onze school gewerkt.
Menig ouder kende haar amper.
Toch is zij van grote invloed geweest op onze school, onze
oude St. Gerhardusschool.
De handwerklessen hebben een duidelijk ander karakter gekregen:
van nuttige handwerken ( het breien van sokken, naaien
van knoopsgaten, het naaien van een hemd, sloop, jurk en
schort en het verstellen van een broek) tot creatieve
werkstukken; textiele werkvormen genoemd.
Zuster Annie heeft niet stil gezeten en is zeker niet stil
blijven staan! Al de nieuwe ontwikkelingen heeft ze gevolgd
en heeft' ze in onze school ingebracht.
De lessen verliepen in een prettige sfeer. In al die jaren
zijn er op persoonlijk vlak eigenlijk nooit problemen met
kinderen of klachten van kinderen of ouders geweest. Dit
alleen al is een felicitatie waard.
De laatste jaren is het werkterrein erg klein geworden.
Eerst nog verschillende scholen in de omtrek: Warga, Irnsum.
Nu nog maar één school in de toekomst. Deze school wil u
uit andere middelen bekostigen dan uit de onderwijspot
Er moet bezuinigd worden op vakleerkrachtensalarissen.
U gaf nog maar één keer in de week les aan de oudste
kinderen van onze school. Geld heeft bij u nooit een rol
gespeeld. Met een kleine vergoeding van het bestuur was
u tevreden.
U had alle vrijheid om uw leerprogramma zelf in te vullen.
De schoolleiding kon er helemaal op vertrouwen dat dit
programma serieus werd voorbereid.
In de vakantie zag ik u wel eens bezig met de voorbereidingen
van uw jaarprogramma. U gaf de kinderen geen'opdrachten

OOK DE HEREN KOPEN HUN KLEDING BIJ DE VAKMAN !,
BRENGT U NAAST DE STEEDS GEROEMDE KOLLEKTIE MODE-ARTIKELEN,
HOEDEN EN PETTEN,
OOK EEN APARTE SORTERING in : AUTO COATS- WINTERJASSEN­
REGENJASSEN- KOLBERTS- OOK TRICOT-KOLBERTS- HERENCOSTUUMS in
WOL, TERLENKA, BLEU DENIM.
* pantalons * suède en leren jasjes
terlenka
stretch helanca
manchester
* kunstleren jasjes
* anorac jassen
jongens en heren
* spijkerbroeken * kamerjassen
jongens en heren * pyama's
* overhemden * tino's lange en korte mouw
* pull-polo's * ondergoed kort en lang
* truien met kol * overalls bI. wit. gr. br.
* schippers-truien ,. bJau we werkbroek en kiel
* zware wollen "AaBe" jopper
* pracht sortering Noorse truien en vesten
SCHRANS ZEGELS,
GRA TIS BIJ ALLES
Kent U reeds de onvolltrezen SOKKEN? voor heren en
jongens merk "STAP" 20 x STERKER! ! !
TOT SCHOENMAAT 47
Dun wol, geitehaar, badstof
Ons vakkundig advies als coupeurs en kleermakers staat U steeds gratis ten dienste.
Ook uw repara ties verzorgen wij I!

voetverzorging - chiropodie
BUORREN 32 Tel.: 1518
*
steunzolen en
therapeutische elastische kousen
(diploma stichting nederlandse
orthopaedisten en bandagisten)
*
onze nieuwe service:
nagel prothese voor pijnlijke
of beschadigde nagels.
-vloerbedekking
Hoe had u het gehad willen hebben?
WOL, KATOEN, NYLON of VINYL
Vraag vrijblijvend advies.
w. JORNA
Ook voor: Matrassen, Dekens en
Donsdekbedden. Gordijnen, vitrages,
tafelkleden.
Haedstrjitte 49, Roordahuizum,
Tel: 05660 -1826

21
Om aan de allernoodzakelijkste verlangens snel te kunnen
voldoen, werd veel materiaal geleend van het klooster,
die het op haar beurt weer kreeg van andere zusterscholen.
Vooral gebruikte boeken, ik herinner me een tweedehands
grammofoon en de volledige inrichting van een personeels­
bibliotheek.
In 1963 werden de oude schoolbanken veriangen door de
pas verkochte eenpersoons-setjes, en de oude hoge lessenaars
van de leerkrachten werden ingewisseld voor klasseburo's
met een stoel erbij, zodat de leerkracht - na 42 jaar
eindelijk eens kon zitten.
De oude, hoge kachels zonder aslade werden -vervangen door
oliekachels. Aan het scheppen van as uit de kolenkachels ­
met de daarbij horende stofverspreiding - kwam een einde.
De zusters voerden allerlei nieuwe met odes in. Het onder­
wijs kwam op een goed peil.
Allerlei zelfgemaakt leermateriaal van de zusters is nu
nog op onze school te vinden. Ook toen deden de zusters
al aan individualisatie en helpen van kinderen met leer­
problemen. Nadat 7uster Maria, als laatste klasseleerkracht ,
in juli 1970 afscheid nam van de St.Gerhardusschool, is
er nog steeds contact gebleven met het klooster.
-De handwerklessen voor klas 3 t/m 6 bleef Z. uster Annie geven.
-De heer H.Veldhof, hoofd var. de school van '70 - '75,
woonde gedurende enkele maanden met zijn gezin in het
klooster.
-Theo van der Werf en ik werden vijf jaar lang tussen de
middag op Buorren 11 gastvrij ontvangen. Zuster Ce del
zorgde dat er altijd wat "restjes" waren, zodat de broodmaaltijd
vaak meer ging lijken op een warme lunch.
-Toen de toestemming kwam voor een vierde leerkracht,
bood het kloster spontaan de barakken aan de Pûndyk aan.
We kregen hierdoor naast een vierde lokaal, ook nog een
handenarbeidruimte, een stencilkamer en een handwerkkamertje.
-Bij allerlei kleine en grote problemen konden we aankloppen
bij de zusters! Van het lenen van allerlei materialen,
het wassen vangordijnen en vitrages tót het lenen van een
veiligheidspeld voor een leerling die de elastiek uit
zijn sportbroekje heeft. Dat alles Nas de gewoonste ?aak

22
die u zelf niet eerst had uitgeprobeerd. Overal in uw handwerklokaal
hingen voorbeelden. De kinderen én cursisten
uit de wijde omtrek kOnden profiteren van uw vakbekwaamheid.
Een Leids onderzoek heeft aangetoon dat de vakleerkrachten
handvaardigheid opvallend veel tijd steken in de voorbereiding
van hun lessen. Wij zullen u missen, zuster Annie, want wij
kunnen nooit zoveel tijd steken in de voorbereiding, want we
hebben naast dit vak nog zoveel andere vakken voor te bereiden.
Eigenlijk kunnen we u niet missen, ook al hebben
we zelf enkele bevoegde krachten. Ze hebben gewoonweg
de tijd niet om er voldoende tijd in te steken. Bovendien
is het vak textiele werkvormen de laatste jaren zo erg
ln ontwikkeling, dat zelfs de vakleerkrachten nauwelijks
in staat zijn deze veranderingen voldoende goed te volgen.
Vooral de gave om van niets iets te maken, is een gave
die niet ieder van ons heeft.
Allerlei waardeloos materiaal werd omgetoverd tot een
stukje creativiteit. De grondbeginselen van het vak creatieve
handvaardigheid werden echter toch viel geleerd,
maar da~ op een boeiende en speelse manier.
We zullen de komende tijd nog heel wat moeten aanschaffen
voor handwerken. In de afgelopen jaren zijn er bijna geen
uitgaven geweest voor dit vak. We hadden een zuinige handwerkjuffrouw.
Het bestuur zal zeker gaan merken dat de
post handvaardigheid zal oplopen. De consequenties van het
niet verlengen van het werk van zuster Annie kunnen we
nog niet geheel overzien. Een beperking van personele
uitgaven betekent nog niet een algemene be~uiniging.
Bij dit afscheid moeten we de relatie met het verleden ook
niet vergeten.
Toen in 1961 master Piter Terpstra werd opgevolgd door
zuster Gerarda Steven, is er een nauwe band gegroeid
tussen de St. Gerhardusschool en het klooster "Mater De i".
De school was de laatste jaren van master Piter wat stil
blijven staan. Begrijpelijk dat iemand van die leeftijd
wat vasthoudt aan het oude vertrouwde. Zuster Gerarda
"smeekte" om vernieuwing bij c'e inspectie.

23
van de wereld. Ontelbare keren heeft de school een beroep
kunnen doen op de zusters.
Dit afscheid van zuster Annie is dus een afscheId van alle
zusters op onze school.
De werkzaamheden van de zusters voor de school (en voor het
dorp) zijn misschien niet spectaculair geweest de laatste
jaren, maar we missen nu.al (in ons nieuwe gebouw, ver van
het klooster) die vele kl~ine attenties en hulpvaardigheden.
We wensen de zusters een goede toekomst toe in Wijtgaard,
ondanks andere gevoelens en vermoedens in deze tijd van
vergrijzing der kloosters.
Als àank voor het vele werk wat zuster Annie en haar hele
groep medezusters voor ons en voor Wijtgaard heQben gedaan,
hebben wij een handwerktentoonstelling ingericht. Zelfs
werkstukjes uit de twintiger jaren hebben wij bijeen weten
te vinden. Van de afgelopen twintig jaar hebben we geprobeerd
van alle jaren vertegenwoordigsters te vinden.
Zuster Annie, we wensen u veel goed::3 toe.
He hopen dat u uw werk als cursusleidster in het dorp
zinvol za~ blijveh ervaren en mogelijk vindt u op een ander
gebied of 'tJerkterrein nog wat uitbre::'ding van U'tJ werk.
L.R.
1962 -1981
Zuster A"N.Ballegooy
nee.t afsoheid Ten onze sohool als
HUDWERKJunROn

24
A BONN E oM
ENT E N
Leden van Do~psbelang Wijtgaard:
Kontributie j 12,50 in kombinatie met het abonnement op het
dorpsblad It Havenpypke.
Postabonnee's buiten Wijtgaardj
Abonnementsgeld j 17,50 per kalenderjaar.
Het abonnement kan als volgt worden betaald:
per giroOp gironummer 840701 van de Rabobanl Leeuwarden;
met op de mededelingenstrook te schrijven:
tgv.Dorpsbelang Wijtgaard,rek.nr.12.75.90.269
per bankOp bankrekeningnummer 12.75.90.269 bij de Rabobank
te Leeuwarden,ten name van Dorpsbelang Wijtgaard,
met als omschr;i.jving te vermelden "leesgeld" •
losse nummers
Indien voorradig zijn losse nummers verkrijgbaar op het
adres Buorren 28 te Wijtgaard,voor de prijs van j 3,­
KOP I E
Alle kopie kunt u uitsluitend schriftelijk indienen bij een
der redaktieadressen. Zie voorblad.
A D VER TEN TIE S
Advertenties,alsmede abonnementen , adreswijzigingen en alle
overige mutaties svp schriftelijk doorgeven aan het
redaktieadres Buorren 28, 9089 BK Wijtgaard.
VERANTWOORDING
De redaktie stelt zich niet verantwoordelijk voor ingezonden
stukken. Naam en adres (ook bij anonieme plaat sing) dienen
ten alle tijde bij de redaktie bekend te zijn.
Zonder toestemming van de redaktie mag niets uit dit blad
worden overgenomen!
POL I TIE en BRA N D WEE R
In geval van nood voor zowel ambulance,brandweer of politie
kunt u 0011 bellen. De gewone telefoonnummers zijn als volgt:
Politie: 05100-32423 en Brandweer: 05100-24144
Gebruik nimmer het alarmnummer voor gewone gesprekken!
WIJKAGENT T.de Boer - Pasteurweg 79 - Leeuwarden
tel.buro:05100-32423 en priv~:O)100-63611
Hl_'1SARTS T.E.Halbcrtsma - Legedyk 1 - Wirdum - tel.1303

UvirdtmsédErdiJ

In hethart
Friesland
lNI igen
k
Kantoor Wlrdum, Legedyk 5 Tel. 05106-13&6
Voorzien van safeloketten en een nachtkluis.