Jaarverslag 2009 - Stadsherstel Amsterdam

www.stadsherstel.nl
Ernest Anyas
Stadsherstel Amsterdam N.V. Jaarverslag 2009
Stadsherstel Amsterdam N.V.
Jaarverslag 2009

Missie
Stadsherstel Amsterdam N.V. zorgt, binnen
het gebied van de Stelling van Amsterdam,
voor duurzaam behoud van in verval geraakt
monumentaal of beeldbepalend gebouwd erfgoed.
Dat doet zij door restauratie, herbestemming
en beheer. Stadsherstel levert hierdoor
een belangrijke bijdrage aan het bewaren van
erfgoed voor volgende generaties en het behoud
van het restauratieambacht.
Stadsherstel verricht haar werkzaamheden
vanuit een autonome positie door een financieel
gezonde en efficiënte bedrijfsvoering met
respect voor de belangen van aandeelhouders
en belanghebbenden.
1 Jaarverslag 2009

Inhoud
Samenstelling Raad van Commissarissen en Directie 5
Preadvies van de Raad van Commissarissen 6
Om de schoonheid 11
Geschiedenis van Stadsherstel
Stadsherstel, redder van monumenten en cultuurhuisvester 12
Onno Meerstadt
Verslag van de Directie 14
Stadsherstel, is een kwaliteitskeurmerk 29
Jaap Hulscher
Restaureren is een ambacht 34
André van Houten
Zonder subsidie kunnen we niet zoveel restaureren 38
Michiel van der Burght
Stadsherstel staat voor maatschappelijk verantwoord ondernemen 41
Stella van Heezik
Bij elke restauratie ontdek je iets bijzonders 45
Gijs Hoen
Goed onderhoud en beheer, meer dan een dagtaak 48
Steven Withagen
Stadsherstel ook buiten de stelling actief 50
Paul Morel
Culturele en bedrijfsevenementen, Stadsherstel biedt de ruimte 57
Emmy Schouten
De portemonnee wordt goed beheerd 62
Kees Ampt
Jaarrekening 2009 64
Overige gegevens 87
Accountantsverklaring 88
Aandeelhouders 89
Organisatieschema 90
Meerjarenoverzicht 91
Pandenlijst 92
Ernest Anyas
Kroonluchter van de Van Houtenkerk in Weesp. De kerk is in het beheer van Stadsherstel sinds 2009 3 Jaarverslag 2009

Samenstelling
Raad van
Commissarissen
en Directie
Raad van Commissarissen
• G.J.A. van der Lugt voorzitter
• drs. N.W. Hoek plaatsvervangend voorzitter
• mevrouw drs. A.M. Fentener van Vlissingen
• mr. R.W.J. Groenink
• drs. P.J.H.M. Luijten
• E.A. Schilp
• drs. C.E.J. Veerman
Directie
• mr. A. Meerstadt MRE directeur
• J.A. Hulscher adjunct-directeur
Stadsherstel Amsterdam N.V.
• Amstelveld 10
1017 JD Amsterdam
Telefoon 020 5200060
Telefax 020 6382040
Internet www.stadsherstel.nl
E-mail info@stadsherstel.nl
In 2009 rondde Stadsherstel de restauratie aan het Spaarne 11 in Haarlem af 5 Jaarverslag 2009
Ernest Anyas

Ernest Anyas
Project Oudezijds Armsteeg
Preadvies
van de raad
van commissarissen
Aan de aandeelhouders
Hierbij bieden wij u aan de door de directie opgemaakte
jaarrekening van Stadsherstel
Amsterdam N.V. over het jaar 2009, overeenkomstig
het bepaalde in artikel 22 van de
statuten. Daarnaast treft u aan het verslag van
de directie.
De jaarrekening is door de Raad in aanwezigheid
van de directeur en de externe accountant
besproken en vervolgens vastgesteld in haar
vergadering van 17 maart 2010. De Raad van
Commissarissen is zelf als audit committee
opgetreden. De jaarrekening gaat vergezeld van
een accountantsverklaring als bedoeld in artikel
17 van de statuten. Wij stellen u voor:
• de jaarrekening 2009 vast te stellen en
decharge te verlenen aan de directie voor
het gevoerde beheer en aan commissarissen
voor het uitgeoefende toezicht;
• in overeenstemming met het door de
directie in haar verslag daartoe gedane
voorstel van het voordelig saldo € 3.090.000
uit te keren aan de aandeelhouders als 5%
dividend en het restant toe te voegen aan de
‘reserves’.
Gevolgde werkwijze
In 2009 heeft onze Raad viermaal vergaderd volgens
een vooraf vastgesteld schema. De vergaderingen
werden, enkele uitzonderingen daargelaten,
bijgewoond door alle leden van de Raad.
In de vergaderingen van de Raad kwamen onder
andere de implementatie van het beleidsplan,
het aankoop-, restauratie- en onderhoudsbeleid,
de meerjarenbegroting, de jaarstukken en
de halfjaarcijfers aan de orde. Daarnaast werd
uitvoerig gesproken over het voornemen van
de minister van Wonen, Wijken en Integratie
(WWI) om, door middel van een aanpassing van
de Woningwet, de invloed van de rijksoverheid
op woningcorporaties sterk te vergroten. De
in zijn brief van 12 juni 2009 door de minister
voorgestelde regelgeving is bedreigend voor de
aard van onze werkzaamheden, de belangen
van onze aandeelhouders en de continuïteit
van onze vennootschap. In het directieverslag
wordt nader ingegaan op dit onderwerp. Tevens
werd gesproken over de consequenties van het
afschaffen van de vrijstelling van overdrachtsbelasting
bij de overdracht van rijksmonumenten
met ingang van januari 2010. De voorzitter overlegde
in het verslagjaar, buiten de vergaderingen,
regelmatig met andere leden van de Raad.
De voorzitter voerde in 2009 veelvuldig overleg
met de directie, onder andere in het kader van
de hierboven genoemde ernstige bedreigingen
voor het werk van Stadsherstel Amsterdam.
Daarnaast werd gesproken over een aantal
grote aankopen, die Stadsherstel in het verslagjaar
deed.
De werkwijze van onze Raad vond zo veel
mogelijk plaats overeenkomstig de Corporate
Governance Code (Code Tabaksblat), welke met
inachtneming van de aard en de omvang van
onze maatschappij zo veel mogelijk wordt
gevolgd. Stadsherstel is geen beursgenoteerde
onderneming en heeft minder dan dertig medewerkers
in vaste dienst. Dit gegeven verklaart
onder andere het feit dat de maatschappij geen
‘klokkenluiderregeling’ kent en dat de Raad van
Commissarissen niet ieder jaar de behoefte heeft
zonder de directie te vergaderen. In het verslagjaar
is eenmaal zonder de directie vergaderd
over de personele samenstelling van de Raad en
het invoeren van een maximale zittingsduur van
leden van de Raad. Op de besluiten die tijdens
deze vergadering zijn genomen, wordt hieronder
nader ingegaan.
Ondernemingsraad
De voorzitter van de Raad van Commissarissen
woonde in 2009 tweemaal een vergadering van
de ondernemingsraad bij, te weten bij de behandeling
van de jaarstukken en bij de behandeling
van de begrotingsstukken.
Samenstelling en (her)benoeming
Stadsherstel hanteerde tot heden voor de leden
van de Raad van Commissarissen niet een
maximale zittingstermijn van 12 jaar. Daar is in
het verleden bij het opstellen van het reglement
voor de Raad van Commissarissen bewust van
afgeweken, omdat voor Stadsherstel de continuïteit,
kennis en ervaring van de leden belangrijker
werden gevonden dan een gelimiteerde
zittingsduur, waardoor die kennis en ervaring
onnodig snel zou verdwijnen.
Tijdens de laatste aandeelhoudersvergadering is
door een aantal aandeelhouders aangegeven dat
men desondanks belang hecht aan een maximale
zittingsduur van 12 jaar. Dat heeft de Raad
van Commissarissen doen besluiten om een
rooster van aftreden op te stellen, waarbij in de
jaren 2010 en 2011 de commissarissen, die langer
dan 12 jaar in de raad zitting hebben, zullen
aftreden. Dit betekent dat in een periode van
één jaar vier commissarissen te weten de heer
mr. R.W.J. Groenink, de heer drs. C.E.J. Veerman,
de heer drs. P.J.H.M. Luijten en de heer
G.J.A. van der Lugt zullen terugtreden. Mede
in verband met de beschikbaarheid van hun
opvolgers wordt voorgesteld dat de heer drs.
P.J.H.M. Luijten en de heer drs. C.E.J. Veerman
in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders
van 2010 terugtreden en dat in hun plaats
de heer mr. J.H.J. Preller en mevrouw drs. D.E.
Manson worden benoemd. De heer mr. R.W.J.
Groenink en de heer G.J.A. van der Lugt zullen
in juni 2011 aftreden en voorgesteld wordt
in deze vacatures te voorzien door benoeming
van de heer mr. drs. J.G. Wijn, lid van de Raad
van Bestuur van ABN AMRO, en de heer drs. H.
van der Noordaa, lid van het Bestuur ING Bank.
Om praktische redenen wordt voorgesteld deze
laatste twee benoemingen te effectueren per 1
januari 2011, opdat de mutaties in de Raad van
Commissarissen kort na elkaar kunnen plaatsvinden.
De heer drs. N.W. Hoek wordt met ingang van
juni 2011 voorzitter van de Raad. De Raad van
Commissarissen heeft de maximale zittingsduur
van haar leden met ingang van 1 juli 2011
bepaald op maximaal 12 jaar (vier termijnen van
drie jaren).
Tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders
op 18 juni 2009 werden in overeenstemming
met ons voorstel herbenoemd de heer mr.
R.W.J. Groenink en de heer drs. N.W. Hoek.
Volgens rooster treden dit jaar af de voorzitter
van de Raad van Commissarissen, de heer G.J.A.
van der Lugt, de heer drs. P.J.H.M. Luijten en
de heer E.A. Schilp. De heer G.J.A. van der Lugt
stelt zich herkiesbaar voor een periode van één
jaar, de heer E.A. Schilp stelt zich herkiesbaar
en de heer drs. P.J.H.M. Luijten stelt zich niet
herkiesbaar. De heren G.J.A. van der Lugt en drs.
P.J.H.M. Luijten zijn sinds 1995 commissaris bij
Stadsherstel, de heer Schilp sinds 2007.
Naast de heren G.J.A. van der Lugt, drs. P.J.H.M.
Luijten en E.A. Schilp, die volgens rooster aftreden,
zal de heer drs. C.E.J. Veerman in 2010 aftreden.
De reden voor zijn aftreden is hierboven
toegelicht. De heer drs. C.E.J. Veerman is sinds
1993 commissaris bij Stadsherstel.
In overeenstemming met artikel 9, lid 1 van de
statuten is een bindende voordracht van twee
personen opgemaakt en wel:
• ten behoeve van de opvolging van de heer
G.J.A. van der Lugt:
1. de heer G.J.A. van der Lugt;
2. de heer mr. R.J.C. van Helden, notaris te
Amsterdam.
• ten behoeve van de opvolging van de heer
drs. P.J.H.M. Luijten:
1. de heer mr. J.H.J. Preller;
7 Jaarverslag 2009

2. de heer mr. P.J. Sandberg, advocaat te
Amsterdam.
• ten behoeve van de opvolging van de heer
E.A. Schilp:
1. de heer E.A. Schilp
2. de heer mr. G.J.A. Wiekart, advocaat te
Amsterdam
• ten behoeve van de opvolging van de heer
drs. C.E.J. Veerman:
1. mevrouw drs. D.E. Manson
2. mevrouw mr. A.A. van Berge, notaris te
Amsterdam.
• ten behoeve van de opvolging van de heer
mr. R.W.J. Groenink in juni 2011:
1. de heer mr. drs. J.G. Wijn
2. de heer mr. M.R. Meijer, notaris te
Amsterdam
• ten behoeve van de opvolging van de heer
G.J.A. van der Lugt in juni 2011:
1. de heer drs. H. van der Noordaa
2. de heer mr. J. Borren, notaris te
Amsterdam
De persoonlijke gegevens van de te benoemen
commissarissen liggen ter inzage op het kantoor
van de vennootschap.
Wij hebben de voordracht om in deze vacatures
te voorzien voorgelegd aan de ondernemingsraad.
De ondernemingsraad heeft inmiddels
ten aanzien van de herbenoeming een positief
advies uitgebracht.
Uw vergadering wordt in de gelegenheid gesteld
in deze vacatures te voorzien.
Onder dit preadvies staan de namen van alle
commissarissen vermeld met achter hun naam
hun geboortejaar en vervolgens het jaar van
benoeming, laatste herbenoeming en het jaar
van periodiek aftreden.
Op 16 juni aanstaande treden de heer drs. C.E.J.
Veerman en de heer drs. P.J.H.M. Luijten af als
lid van de Raad van Commissarissen.
De heer Veerman werd in 1993 voor het eerst
benoemd als commissaris en vervulde van 2003
tot 2008 de functie van plaatsvervangend voorzitter
als opvolger van de afgetreden heer mr.
G.W. baron van der Feltz.
De heer Luijten werd voor het eerst benoemd
in 1995 als commissaris van het Amsterdams
Monumenten Fonds. Het AMF ging in 1999 een
fusie aan met de Amsterdamse Maatschappij
tot Stadsherstel N.V. De heer Luijten trad op als
commissaris die op basis van het Besluit Beheer
Sociale Huurwoningen de belangen van huurders
vertegenwoordigt.
Beiden hebben hun controlerende en adviserende
taak als commissaris gedurende vele jaren
met zeer veel betrokkenheid vormgegeven. Door
hun specifieke kennis hebben zij een grote en
De samenstelling van de Raad van Commissarissen
is zodanig, dat de leden ten opzichte van
elkaar, de directie en de organisatie onafhankelijk
en kritisch opereren. De leden van de Raad
verrichten hun werkzaamheden ten behoeve
van de vennootschap zonder bezoldiging. Personeelsopties
zijn niet aan de orde noch voor de
commissarissen noch voor de directie. Geen der
commissarissen heeft persoonlijk aandelen in de
vennootschap. Dat geldt ook voor de directie.
In het verslagjaar hebben geen transacties
plaatsgevonden waarbij sprake was van tegenstrijdigheid
tussen belangen van de individuele
leden van onze Raad ten opzichte van die van
Stadsherstel.
Op basis van het Besluit Beheer Sociale Huurwoningen
(BBSH) zijn twee commissarissen benoemd
die er op toezien dat de belangen van de
huurders bij de besluitvorming in ogenschouw
worden genomen. Het zijn de heer drs. P.J.H.M.
Luijten en de heer drs. N.W. Hoek. In de opvolging
van de heer Luijten, per juni 2010, zal door
de Raad worden voorzien. De heer Luijten was
aanwezig tijdens de jaarlijkse huurdersavond op
23 november 2009, tijdens welke aan de huurders
gelegenheid wordt geboden invloed uit te
oefenen op het gevoerde en te voeren beleid.
Tot slot spreken wij gaarne onze grote waardering
en erkentelijkheid uit voor de wijze
waarop de directie en de medewerkers zich in
het afgelopen jaar voor de belangen van onze
vennootschap hebben ingezet. Wij zijn eenieder
daar dankbaar voor.
Namens de Raad van Commissarissen,
G.J.A. van der Lugt
Amsterdam, 10 mei 2010
persoonlijke bijdrage geleverd aan een gezonde
verdere ontwikkeling en realisatie van de
doelstellingen van Stadsherstel Amsterdam. De
heer Veerman deed dat aanvankelijk uit hoofde
van diens functie van directeur van de Dienst
Financiën van de gemeente Amsterdam en later
als financieel adviseur van diezelfde gemeente,
en de heer Luijten als lid van de Eerste Kamer
en vanuit zijn functie van directeur Corporate
Affairs van de Schiphol Group.
Van deze specifieke kennis en vaardigheden
hebben de Raad van Commissarissen en de
directie gedurende vele jaren ruim gebruik kunnen
maken.
De heren Veerman en Luijten kweten zich met
grote toewijding, inzet en enthousiasme van
hun taak. Voor het vele werk dat zij voor Stadsherstel
Amsterdam hebben gedaan, zijn wij hen
veel dank verschuldigd.
Raad van Commissarissen
benoemd herbenoemd aftredend
mw. drs. A.M. Fentener van Vlissingen (1961) 2006 2008 2011
mr. R.W.J. Groenink (1949) 1996 2009 2011
drs. N.W. Hoek (1956) 2003 2009 2012
G.J.A. van der Lugt (1940) 1995 2007 2010
drs. P.J.H.M. Luijten (1954) 1995 (AMF) 2007 2010
E.A. Schilp (1967) 2007 - 2010
drs. C.E.J. Veerman (1950) 1993 2007 2010
Te benoemen leden Raad van Commissarissen
te benoemen herbenoemd aftredend
mw. drs. D.E. Manson (1966) 2010 - 2013
drs. J.H.J. Preller (1961) 2010 - 2013
drs. mr. J. H. Wijn (1969) 2011 - 2014
drs. H. van der Noordaa (1961) 2011 - 2014
Mevrouw Fentener van Vlissingen is voorzitter
van de Raad van Commissarissen van SHV
Holdings N.V., vice-voorzitter van de Raad van
Commissarissen van Draka Holding N.V. en lid
van de Raad van Commissarissen van De Nederlandsche
Bank N.V. en Heineken N.V. Daarnaast
is zij lid van de Raad van Toezicht van Park
Hoge Veluwe.
De heer Groenink is ondernemer, commissaris
bij SHV Holdings N.V. en vervult tevens een aantal
andere commissariaten en adviseurschappen.
De heer Hoek is voorzitter van de Raad van Bestuur
van de Delta Lloyd Groep N.V. Daarnaast is
hij onder meer lid van het bestuur van het Verbond
van Verzekeraars. Ook is hij vice-voorzitter
van de stichting Nederlands Philharmonisch
Orkest en voorzitter van de Raad van Toezicht
van de stichting Het Zuiderzeemuseum.
De heer Van der Lugt is voormalig voorzitter van
de Raad van Bestuur van de ING Groep N.V. Hij
is thans lid van de Raad van Commissarissen en
het audit committee van deze groep. Daarnaast
is hij in de regio Amsterdam onder meer voorzitter
van de stichting RCOAK.
De heer Luijten is directeur Corporate Affairs
van de Schiphol Group. Voorts is hij onder meer
bestuurslid van het Koninklijk Concertgebouworkest
en voorzitter van het dagelijks bestuur
van de Stichting Amsterdam Partners.
De heer Schilp is algemeen directeur van het
Nationaal Historisch Museum en voorts onder
meer lid van het bestuur van de werkgeversorganisatie
Rijksgesubsidieerde Musea en lid van
de Raad van het Leids Universiteits-Fonds.
De heer Veerman is financieel adviseur van de
gemeente Amsterdam. Daarnaast is hij commissaris
van de NV Zeedijk.
Mevrouw Manson is algemeen directeur
Gemeente Amsterdam. Daarnaast is zij bestuurslid
van Stichting KEI en Stichting Museumnacht
(Amsterdam).
De heer Preller is notaris en partner bij NautaDutilh
en voorts lid van de Kamer van Toezicht
Notarissen en Kandidaat-notarissen Rotterdam
en bestuurslid van de Stichting Nationale
Goede Doelen Test.
De heer Wijn is lid van de Raad van Bestuur
van ABN ARMO. Daarvoor was hij directeur bij
Rabobank Nederland, minister van Economische
Zaken en staatssecretaris van Financiën. De heer
Wijn is lid van het dagelijks bestuur van VNO-
NCW, lid van de Raad van Commissarissen van
de Koninklijke Jaarbeurs Utrecht en lid van het
bestuur van het Oranje Fonds.
De heer Van der Noordaa is lid van het Bestuur
ING Bank en CEO Retail Banking Benelux.
Voordien was hij lid van de Raad van Bestuur
van ING Groep. De heer Van der Noordaa is
vice-voorzitter van de Nederlandse Vereniging
van Banken, lid van de Raad van Toezicht van de
Stichting Bevordering Culturele Samenwerking
China-Nederland, penningmeester van de Stichting
Kenniskring Amsterdam en ambassadeur
van War Child.
9 Jaarverslag 2009

Om de schoonheid
De mensen, de grachten, de bruggen, de kerken, de huizen. Op talloze manieren is het
unieke karakter van Amsterdam al bejubeld. In boeken, films of smartlappen, geen
medium is onbeproefd gelaten om de magie van de stad te vangen.
City-vorming
Het is ruim vijftig jaar geleden dat de gemeente
Amsterdam met het idee kwam om de verkrottende
binnenstad gedeeltelijk af te breken en
te vervangen door hoge flatgebouwen en brede
autowegen. Voor het laatste zouden de grachten
worden gedempt en gladgestreken. Het plan
over wat toen “city-vorming” heette, ondervond
veel weerstand. Maar de bevolking groeide, de
woningnood was hoog en het verkeer nam toe.
De plannen leken onomkeerbaar.
Drie visionairs, G. Brinkgreve, jhr. J. Six van
Hillegom en H. van Saane, wilden de stad haar
karakter niet ontnemen. Zij werkten het idee
uit voor een naamloze vennootschap die zich
zou toeleggen op het opkopen en restaureren
van bouwvallen in het centrum. De binnenstad
moest weer bewoonbaar worden. In 1956 was de
Amsterdamse Maatschappij tot Stadsherstel N.V.
een feit. Met een startkapitaal van 1.1 miljoen
gulden kon de enige werknemer, directeur
K.W. van Houten, worden aangesteld en werden
de eerste krotten gekocht en gerestaureerd.
Stadsherstel ontwikkelde een geniale strategie
met de aankoop van hoekpanden. Deze zijn
gezichtsbepalend voor een straat. Eenmaal
opgeknapt, volgen doorgaans ook de aanpalende
panden en krijgt de buurt een beter aanzien.
Zelfs de gemeente raakte enthousiast en werd
aandeelhouder.
de doelstelling te blijven waarmaken. Stadsherstel
beperkt zich intussen allang niet meer tot
de Amsterdamse stadskern maar breidde haar
activiteiten uit tot het gebied binnen de Stelling
van Amsterdam, de verdedigingslinie rondom de
hoofdstad die tussen 1881 en 1914 werd aangelegd.
Stadsherstel verwierf daarbinnen Fort Diemerdam,
dat een belangrijke regionale functie
als culturele pleisterplaats zal gaan vervullen.
Het motto, “Stadsherstel herstelt ook hier de
stad”, staat voor de redding van menig pand.
Omdat Stadsherstel de schoonheid van ons monumentale
erfgoed wil bewaren.
Brouwersgracht 86, het eerste aangekochte pand van Stadsherstel
Satdsherstel archief
Buiten de stadsgrenzen
Vierenvijftig jaar na dato stellen we vast dat
Stadsherstel Amsterdam is uitgegroeid tot een
professionele, maatschappelijk verantwoord
opererende onderneming, die meer dan 550 monumenten
conserveert en beheert. Stadsherstel
is haar missie, het redden en behouden van in
verval geraakt monumentaal of beeldbepalend
gebouwd erfgoed, in al die jaren trouw gebleven.
Niet alleen vervallen huizen worden opgekocht,
gerestaureerd en onderhouden, maar ook
bijzondere, monumentale panden als kerken,
forten, molens en gemalen. Podia voor culturele
en commerciële activiteiten. Een groot deel van
de winst uit de onderneming wordt gebruikt om
11 Jaarverslag 2009

“STADSHERSTEL,
Redder van
monumenten
en cultuurhuisvester”
Interview met Onno Meerstadt
Het jaar 2009 was geen makkelijk jaar. De kredietcrisis, de soms weerbarstige relatie
met de rijksoverheid en een nieuw fiscaal regime maakten het werk er niet eenvoudiger
op. Het kostte dan ook een gezonde dosis inspanning en creativiteit om de missie
van Stadsherstel vorm en inhoud te blijven geven. Onno Meerstadt, directeur, blijft
echter positief en optimistisch over de toekomst. Hij is trots op wat de mensen van
Stadsherstel in het verslagjaar aan prachtige projecten konden realiseren.
Veertig verwervingen
“We hebben vorig jaar een record aantal panden
aangekocht waaronder enkele zeer bijzondere.
De recessie kende voor ons gelukkig ook voordelen.
Monumenten waren minder in trek wat
tot uitdrukking kwam in lagere prijzen. Met de
overname van Stadsherstel Haarlem en – samen
met woningbouwvereniging Parteon – de Zaanse
Schans zijn we ook buiten Amsterdam behoorlijk
actief. De aankoop in de Zaanstreek telt
maar liefst 23 historische panden en zes bouwkavels.
Aan ons de taak om er voor te zorgen
dat de Zaanse Schans haar populariteit behoudt
door zorgvuldig beheer en onderhoud.”
In Weesp werd Stadsherstel de gelukkige eigenaar
van de Van Houtenkerk. “Een prachtig
monument dat ook wel het Chocoladekerkje
wordt genoemd als verwijzing naar de stichters,
erfgenamen van cacaofabriek Van Houten. Het
gebouw blijft op zondagen in gebruik door de
Nederlandse Protestanten Bond maar bij de
week wordt het een podium voor sociaal-culturele
activiteiten. Voor Stadsherstel is dit al weer
de twaalfde kerk in haar bezit met een brede
culturele programmering.”
Nog meer cultuur
“Op het gebied van cultuurhuisvesting zijn
wij met de programmering op onze bijzondere
locaties inmiddels een belangrijke speler in de
markt. Ook het Nederlands Philharmonisch
Orkest dat op zoek was naar een nieuwe repeteerruimte,
wist ons te vinden. De Majellakerk
met een oppervlak van 2200 m 2 lijkt aan alle
hoge eisen te voldoen. We hopen dit fameuze
orkest binnenkort als huurder te mogen verwelkomen.”
Kennisoverdracht
“In de ruim vijftig jaar van ons bestaan, vergaarden
we veel kennis en kunde op het gebied
van restauratie en beheer van monumenten.
Kennis die we graag met anderen delen. Toen
wij vanuit Suriname werden benaderd om over
de oprichting van een Stadsherstel Paramaribo
te adviseren, hebben we dat dan ook direct toegezegd.
Met financiële steun van het ministerie
van OCW bezocht een aantal medewerkers van
Stadsherstel in 2009 diverse malen Suriname.
Alles lijkt erop te wijzen dat in de loop van 2010
Stadsherstel Paramaribo een feit zal zijn!”
De Zaanse Schans
Kamiel Vorwerk
Restauraties
Stadsherstel kon in 2009 wederom tal van gerestaureerde
panden opleveren. “De belangrijkste
oplevering vond plaats in Haarlem. Na jaren
van intensieve restauratie opende het middeleeuwse
pand Spaarne 11 opnieuw haar deuren.
Eveneens in Haarlem werd de Bakenesserkerk
verworven. Een mooi middeleeuws monument
met de karakteristieke witte toren in het hartje
van de stad. En we zijn bijzonder gelukkig met
onze toekomstige huurder, het Bureau Archeologie.
Want zo blijft de publieke functie van het
gebouw voor de Haarlemmers behouden.”
Haarlems ereburger Harry Mulisch wijdde de
van ondergang geredde folly in de Haarlemmerhout
in. “Het bijzondere tuinkoepeltje geldt als
een van de eerste voorbeelden in Nederland van
het gebruik van prefab gewapend beton.”
Onno Meerstadt, directeur
13 Jaarverslag 2009
Thomas Schlijper

Stadsherstel luidt
de noodklok!
VERSLAG VAN
DE DIRECTIE
Inleiding
Landelijke ontwikkelingen
Op 19 februari 2010 heeft de minister voor Wonen,
Werken en Integratie (WWI) aan de Tweede Kamer
meegedeeld het Besluit huurprijzen woonruimte
(Bhw) te zullen aanpassen. De minister wil de zogenaamde
Amsterdamse methode voor het vaststellen
van de huurprijs van rijksmonumenten niet langer toestaan
en in de toekomst slechts de Utrechtse methode
hanteren. Bij de Amsterdamse methode wordt de
huurprijs bepaald aan de hand van gedane investeringen
in een rijksmonument. Bij de Utrechtse methode
wordt de huurprijs gebaseerd op de puntentelling van
het woningwaarderingsstelsel (WWS) met een toeslag
van 30%. Als het Bhw daadwerkelijk op dit punt wordt
aangepast, zal dit buitengewoon grote financiële
consequenties voor Stadsherstel hebben.
De minister heeft niet aangegeven of hij in het kader
van het besluit overgangsbepalingen en/of compenserende
maatregelen wil treffen. Als dit niet het geval
is, zullen de huurinkomsten met tenminste ¤ 1 miljoen
per jaar dalen en zal de waarde van de vastgoedportefeuille
moeten worden afgeboekt.
De minister heeft over de consequenties van zijn
besluit geen overleg gevoerd met de instellingen die
door het besluit worden geraakt, noch met het ministerie
van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW).
Hij heeft evenmin vastgesteld hoe de wijziging van het
Bhw zich verhoudt tot eerdere financiële aanslagen
van de rijksoverheid, zoals de afschaffing van de vrijstelling
van vennootschapsbelasting en overdrachtsbelasting
en de Vogelaarheffing.
Volgens het ministerie van WWI zijn de inspanningen
er op gericht het Bhw met ingang van 1 januari 2011
te hebben aangepast. Stadsherstel zal zich uiteraard
verzetten tegen het besluit, dat in strijd is met de in
de Tweede Kamer aangenomen motie Hofstra c.s. en
dat gebaseerd is op een daartoe niet geschikt rapport.
De leden van de Tweede Kamer zijn reeds van de ongewenste
consequenties van het besluit op de hoogte
gesteld. Stadsherstel overweegt rechtsmaatregelen
te treffen tegen het besluit, dat naar haar mening in
strijd met het zorgvuldigheidsbeginsel is genomen.
De klokkenstoel van de Amstelkerk
Ernest Anyas
Het jaar 2009 kenmerkte zich door een recordaantal
aankopen. Stadsherstel Amsterdam N.V.
kocht maar liefst veertig panden aan, beduidend
meer dan in de afgelopen jaren. In 2008 werd er
bijvoorbeeld slechts één verworven. Een belangrijke
reden voor het grote aantal aankopen was
de onder druk staande prijzen op de onroerend
goedmarkt. Mede vanwege de risico’s die aan
monumenten kleven – meestal verkeren ze in
slechte staat – vertoonden de prijzen een sterk
dalende tendens. Met deze aankopen beschikt
Stadsherstel de komende jaren over een omvangrijke
restauratieportefeuille.
In overleg met de Raad van Commissarissen legt
Stadsherstel zich de eerstkomende jaren vooral
toe op restauratie van de aangekochte panden,
en zal er een terughoudend aankoopbeleid worden
gevoerd.
Stadsherstel besteedde in 2009 veel aandacht
aan de bijzondere positie die zij inneemt binnen
het stelsel van toegelaten instellingen
(woningcorporaties). Op 12 juni 2009 kondigde
de minister van Wonen, Werken en Integratie
ingrijpende maatregelen aan om de greep van
de rijksoverheid op woningcorporaties te versterken.
Mocht de minister die in de woningwet
laten vastleggen, dan zal een belangrijk deel van
de huidige werkzaamheden van Stadsherstel
niet langer kunnen worden uitgevoerd. Verderop
in dit directieverslag, onder Landelijke ontwikkelingen,
staat meer over de voorgenomen
plannen van de rijksoverheid en de verstrekkende
consequenties daarvan voor Stadsherstel.
Het bedrijfsresultaat over het jaar 2009 stemt
tot tevredenheid. Na dividendbetaling kan een
bedrag van € 877.000 worden toegevoegd aan de
overige reserve.
Vervallen vrijstelling
overdrachtsbelasting
Tot mei 2009 kregen restaurerende instellingen
een vrijstelling van de 6% overdrachtsbelasting
op de overdracht van rijksmonumenten. Met
een beroep op het beginsel van gelijke behandeling
maakte een particulier daar bezwaar
tegen. Met succes. Ook particulieren mochten
sindsdien van deze regeling gebruik maken. Het
kabinet vond dit echter zo'n aanslag op de schatkist,
dat zij in de miljoenennota aankondigde de
vrijstelling af te willen schaffen.
De Tweede Kamer ging eind 2009 met deze
maatregel akkoord; met ingang van 1 januari
2010 is de vrijstelling vervallen.
Dit betekent voor Stadsherstel dat de aankoopkosten
6% hoger zullen uitvallen, waardoor
restauratieprojecten financieel moeilijker zijn te
realiseren. Gelukkig compenseerde het kabinet
de 22 Aangewezen Organisaties voor Monumentenbehoud
– waaronder ook Stadsherstel valt – met
een jaarlijkse subsidie van € 23 miljoen. Voor
de jaren 2010 en 2011 wil de minister daarvan
€ 8 miljoen per jaar besteden aan restauraties
van monumenten. De betreffende organisaties
mogen zelf een voorstel doen voor de verdeling
van deze middelen. Zoals het er nu uitziet, kan
Stadsherstel aanspraak maken op een restauratiesubsidie
van tenminste € 1 miljoen.
Compensatie vervallen vrijstelling Vpb
In het jaarverslag van 2008 werd aangegeven dat
de staatssecretaris van Financiën stadsherstellichamen
wilde compenseren voor het feit dat
ze per 1 januari 2008 integraal belastingplichtig
in de vennootschapsbelasting zijn geworden.
Hij voegde daartoe met ingang van 2009 een ten
behoeve van stadsherstellichamen geoormerkte
subsidie van € 2 miljoen aan de rijksbegroting
toe. In 2009 heeft Stadsherstel, samen met een
aantal collega-organisaties, uitvoerig overleg
gepleegd met het ministerie van OCW, de Rijksdienst
voor het Cultureel Erfgoed en het Nationaal Restauratiefonds
over de manier waarop deze subsidie
onder de stadsherstellichamen verdeeld zal worden.
In oktober 2009 had de Rijksdienst de subsidieregeling
gereed, waarna deze werd voorgelegd
aan de Europese Commissie. In december 2009
stelde de Europese Commissie vast dat de regeling
geen ongeoorloofde staatssteun inhoudt. In
februari 2010 werd de regeling gepubliceerd in
15 Jaarverslag 2009

de Staatscourant. Inmiddels heeft Stadsherstel
op basis van de regeling een subsidieaanvraag
gedaan voor de jaren 2009 en 2010. Stadsherstel
ontving in april 2010 een subsidiebeschikking
voor beide jaren van circa € 2,3 miljoen.
Btw-aftrek bij zalenverhuur
Met de belastingdienst bestaat sinds mei 2006
een meningsverschil over de vraag of Stadsherstel
via haar afdeling Exploitatie Bijzondere Ruimten
de verhuur van zalen met btw mag belasten
en of zij terecht de btw op restauratiekosten aan
de bijzondere ruimten terug heeft gevorderd. In
de vorige directieverslagen is melding gemaakt
van dit dispuut.
Op 29 oktober 2008 oordeelde de rechtbank
Haarlem dat Stadsherstel bij de verhuur van de
zalen geen btw mag heffen. Zij kan bovendien
geen beroep doen op Mededeling 40 van de
belastingdienst, die bepaalt dat kortstondige
verhuur aan telkens wisselende huurders belast
mag worden.
De rechtbank was echter wel van oordeel dat de
belastingdienst een fors deel van haar vordering
over het verkeerde tijdvak had geheven. Het
gaat om een bedrag van € 802.000 op het totale
geschil van € 1.350.000.
Zowel Stadsherstel als de belastingdienst hebben
in december 2008 hoger beroep aangetekend
tegen de uitspraak van de rechtbank. Dit diende
op 9 februari 2010. De uitspraak wordt in de
loop van 2010 verwacht. Bij het opstellen van de
jaarrekening 2009 is uitgegaan van de uitspraak
van de Haarlemse rechtbank, evenals in de jaarrekening
over 2008. Omdat Stadsherstel de kans
op een voor haar positieve uitspraak echter op
meer dan 50% inschat, is er geen voorziening
opgenomen voor de claim van de belastingdienst.
Wijziging Woningwet
Zoals eerder in dit jaarverslag is aangegeven,
wil de minister van WWI de rijksoverheid meer
invloed geven op het functioneren van woningcorporaties.
In zijn brief van 12 juni 2009 aan
de Tweede Kamer verwoordde de minister zijn
beleid hierover. In de loop van 2010 zal dat zijn
beslag krijgen in een aanpassing van de woningwet.
Het komt er op neer dat een corporatie, die in
een project met een commercieel karakter wil
investeren, aan diverse eisen dient te voldoen.
De activiteit moet in een dochteronderneming
worden ondergebracht en de corporatie mag
slechts aandelenkapitaal verschaffen tot maximaal
33 procent van het balanstotaal van de
dochter. Andere partijen, buiten de corporatiesector,
moeten dus ook in het project investeren.
Daarnaast is de minister bevoegd de directie en
de raad van commissarissen te ontslaan. Stadsherstel
zou verplicht haar rechtsvorm moeten
wijzigen van N.V. in een bijzondere vorm van
stichting (maatschappelijke onderneming).
Bovendien zou Stadsherstel verplicht prestatie-
afspraken op het gebied van volkshuisvesting
dienen te maken met de gemeenten waarin
Stadsherstel werkzaam is.
Sinds begin 2009 overlegt Stadsherstel met het
ministerie van WWI over de bijzondere positie
die zij als vennootschap en restaurerende instelling
inneemt binnen het stelsel van toegelaten
instellingen. De reden voor deze gesprekken is
dat de status van toegelaten instelling niet langer
past binnen de doelstelling en het voorgenomen
beleid van Stadsherstel. Dit mede gezien de
specifieke eigendomsstructuur van Stadsherstel
en de administratieve lasten die behoren bij de
status van toegelaten instellingen.
Tijdens dit overleg werd duidelijk dat Stadsherstel
onder de nieuwe regelgeving niet meer
als restaurerende instelling kan opereren. Drie
voorbeeldprojecten die in dit kader aan het
ministerie zijn voorgelegd – Van Houtenkerk,
Fort Diemerdam, Haringpakkerstoren – mogen
niet door Stadsherstel worden uitgevoerd. Er
zijn diverse mogelijke oplossingen met het ministerie
besproken maar die werden vooralsnog
van de hand gewezen. In verband hiermee deed
Stadsherstel op 16 oktober 2009 een verzoek tot
wijziging van de doelomschrijving in de statuten.
Op 12 januari 2010 diende Stadsherstel bij
de minister van WWI een verzoek tot vrijwillige
uittreding uit het bestel in. Omdat het ministerie
en Stadsherstel nog in gesprek waren over
een mogelijke oplossing voor de problemen
waarmee Stadsherstel binnen het stelsel kampt,
werd de behandeling van het verzoek in onderling
overleg aangehouden. In verband met gebrek
aan voortgang in deze besprekingen heeft
Stadsherstel de minister op 19 februari 2010
verzocht het verzoek tot uittreding in behandeling
te nemen.
Ernest Anyas
De Amstelkerk
Doorsnede van de ten
slotte niet meer te
herbouwen Haringpakkerstoren
SATIJNPlus Architecten
17 Jaarverslag 2009

Aanzicht op de Durgerdammerdijk met rechts de in 2009 aangekochte ‘Kapel’
Ernest Anyas
19 Jaarverslag 2009

Investeringen
De Akermolem in 2008
De Akermolemm bijna gereed
Thomas Schlijper Thomas Schlijper
In het verslagjaar werd voor een bedrag van
€ 17,34 miljoen geïnvesteerd. Een groot project,
de bouw van de Haringpakkerstoren, komt
definitief niet tot uitvoering. Delen van de
Amsterdamse binnenstad staan op de nominatie
tot UNESCO-werelderfgoed te worden verklaard.
Volgens de gemeente Amsterdam brengt de
realisatie van de toren de voordracht in gevaar.
Begin dit jaar liet UNESCO de gemeente Amsterdam
weten bezwaar te hebben tegen de
bouw van de toren. Stadsherstel wil geen project
uitvoeren, dat tegen de wens van de gemeente
ingaat en gevaar oplevert voor de aanwijzing tot
werelderfgoed. Reden om de op het project geactiveerde
kosten ad € 388.000,- in het verslagjaar
af te boeken. Deze afboeking is verwerkt in de
winst- en verliesrekening onder de post ‘overige
kosten’.
Gereedgekomen restauraties
In 2009 werden de volgende gerestaureerde
panden opgeleverd: Amstel 99, Korsjespoortsteeg
17, Nieuwe Leliestraat 183, Runstraat 4,
Singel 135, Vijzelgracht 47, drie woningen in de
1e fase van de restauratie van Bloemgracht 166,
en Spaarne 11 te Haarlem. In Diemen werd de
fortwachterswoning aan de Overdiemerweg 27
opgeleverd. Vlak daarbij werd de laatste hand
gelegd aan de wederopbouw van de hooiberg
achter De Zeehoeve, die een aantal jaren geleden
door brand werd verwoest.
Restauraties in uitvoering
De in het vorige jaarverslag genoemde restauraties
van Noorderdwarsstraat 7, Zwarte Pad 30
(de Akermolen), Flevopark 13 werden in 2009
voortgezet. In het verslagjaar begon Stadsherstel
met de restauratie van Beulingstraat 15-17 en
Oudezijds Voorburgwal 67, met de nieuwbouw
van zes panden aan de Oudezijds Armsteeg
en met de renovatie van de begane grond van
Warmoesstraat 15. Nieuwe Prinsengracht 29
kreeg een nieuwe fundering. Aan de Posthoornkerk
en het Zonnehuis werden verbeteringen
aangebracht.
Onroerende zaken; aan- en verkopen
In het verslagjaar werd een recordaantal
aankopen gerealiseerd. In Amsterdam kocht
Stadsherstel de volgende woonhuizen: Warmoesstraat
15, Oudezijds Voorburgwal 67, Haarlemmerstraat
46, Herengracht 532 en Reguliersgracht
2. In Durgerdam werd de beeldbepalende
‘Kapel’ aan de Durgerdammerdijk verworven.
Stadsherstel richtte, samen met de Zaanse
woningcorporatie Parteon, Stadsherstel Zaanstreek
N.V. op. Het nieuwe bedrijf stelt zich tot doel
het cultureel erfgoed in de Zaanstreek door
restauratie en/of herbestemming te redden.
Stadsherstel bezit 51% van de aandelen, Parteon
49%. De eerste aankoop van Stadsherstel Zaanstreek
bestond uit 23 panden en zes bouwkavels
op de Zaanse Schans. In Haarlem werd Stadsherstel
Haarlem B.V. overgenomen. Tot de overname behoorde
een complex bestaande uit vier panden
aan de Spaarndammerstraat, vier panden aan
de Spiegelstraat en bedrijfsruimte. Daarnaast
is de Bakenesserkerk aan de Vrouwestraat 12
verworven.
De Nederlandse Protestanten Bond verkocht
de Van Houtenkerk aan de Oude Gracht 69 in
Weesp aan Stadsherstel.
Stadsherstel voegde in het verslagjaar veertig
panden en zes bouwkavels aan haar bezit toe.
Onderhoud
Stadsherstel houdt haar panden zoveel mogelijk
in de staat waarin ze door restauratie zijn
gebracht. In het verslagjaar vergde dat circa
€ 3,5 miljoen, een bedrag dat overeenkomt met
23% van de totale huurinkomsten. Aan buitenschilderwerk
werd € 1,1 miljoen uitgegeven, aan
geveltimmerwerk € 0,37 miljoen.
In het verslagjaar werden de volgende panden
gerenoveerd: Amstel 268 I , Amstel 318, Binnenkant
36 C, Egelantiersgracht 48 A, Herenstraat
36 II , Herensstraat 39 II , Hoogte Kadijk 109,
Kerkstraat 198 II , Nieuwe Keizersgracht 39 huis,
Reestraat 5 I , Reestraat 7 I en Weteringstraat 1 II .
Aan de Majellakerk, kerkgebouw De Duif, Kerkstraat
188, de Posthoornkerk, Weteringstraat 19,
Prinsenstraat 22 en Wingerdweg 28 t/m 34 vond
groot onderhoud plaats.
Noorderdwarsstraat 7
Stadsherstel, Juan Hernández
21 Jaarverslag 2009

De Van Houtenkerk in Weesp
Ernest Anyas
Verhuur
Verhuur van woningen
In 2009 was er geen structurele leegstand in
de huurwoningen van Stadsherstel. Als gevolg
van mutaties of renovatiewerkzaamheden komt
enige leegstand ieder jaar in beperkte mate voor.
De minister van WWI stond verhuurders toe
de huur van woningen te verhogen met 2,5 %.
De jaarlijkse huurverhoging werd in overeenstemming
met dit voorschrift doorgevoerd voor
zowel de sociale als de vrije sector.
In het verslagjaar kregen achttien, in dat jaar
gerestaureerde, woonruimten nieuwe huurders.
Verhuur van bedrijfsruimten
In het verslagjaar deed zich ook bij de verhuur
van bedrijfsruimten geen structurele leegstand
voor. De huren voor bedrijfs- en kantoorruimten
werden met 3,1% verhoogd, conform de contractuele
mogelijkheid.
Verhuur van bijzondere ruimten
In 2009 bedroeg het aantal verhuringen van
bijzondere ruimten 704. De omzet van de afdeling
Exploitatie Bijzondere Ruimten daalde met
circa 12% van € 935.000 in 2008 naar € 818.000
in 2009. Deze daling laat zich verklaren door de
ongunstige economische ontwikkelingen in het
verslagjaar, waaronder met name de commerciële
verhuringen onder hadden te lijden. Afgaande
op het grote aantal verhuringen in de eerste
maanden van 2010 is geen verdere daling van de
omzet te verwachten.
Stadsherstel ontwikkelt zich, naast restaurator/
verhuurder van woningen en bedrijfsruimten,
tot huisvester van culturele evenementen. In
het verslagjaar is weer hard gewerkt om het
niveau van de culturele programmering op een
hoger plan te brengen.
Alle evenementen in de gebouwen van Stadsherstel
staan in de aantrekkelijk vormgegeven
Cultuuragenda aangekondigd. In totaal vonden
er circa tweehonderd culturele evenementen
in de gebouwen van Stadsherstel plaats. In De
Duif werd een reeks kinderconcerten onder de
naam So what? georganiseerd, Paradiso verzorgde
er een serie akoestische popconcerten. In de
Vondelkerk kon men traditiegetrouw wekelijks
opera beluisteren, uitgevoerd door het gezelschap
Opera Per Tutti in samenwerking met de
Nederlandse Opera Akademie. In de Amstelkerk
gaven jonge pianisten een reeks masterclasses
die Stadsherstel programmeerde in samenwerking
met het Youri Egorov Fund. Het Bergen
Kwartet bracht op vier vleugels werk van de
componist Simeon ten Holt ten gehore. In de
Posthoornkerk vond in april en november 2009
de drukbezochte Antiek & Brocantemarkt plaats.
Het bleek zo'n publiekstrekker dat de markt in
2010 ook in de onlangs verworven Van Houtenkerk
in Weesp (zie onder Onroerende zaken) wordt
georganiseerd.
Naast alle culturele en commerciële activiteiten
in de gebouwen van Stadsherstel, werd een
aantal kerken in 2009 tweemaal per maand voor
het publiek opengesteld. Zonder de inzet van
de vrijwilligers van de Vereniging Vrienden van
Stadsherstel zou dit onmogelijk zijn. De belangstelling
om de kerken te bezoeken blijkt groot.
Dat potentiële huurders de kerken dan ook kunnen
bezichtigen, is een belangrijk bijkomend
voordeel van de openstellingen.
Financiering
Als gevolg van het grote aantal aankopen is het
balanstotaal ten opzichte van eind 2008 aanzienlijk
gestegen. Deze aankopen konden vooralsnog
worden gefinancierd met kortlopende leningen
of door middel van uitgestelde betaling.
In 2010 wordt een beoordeling gemaakt van de
financieringsbehoefte, waarna de kortlopende
financiering voor een groot gedeelte zal worden
omgezet naar lange termijnfinanciering.
De solvabiliteit van Stadsherstel is door de
aankopen iets gedaald van 70% aan het eind
van 2008 naar 67% ultimo 2009. Het beleid van
Stadsherstel is er op gericht dat de solvabiliteit
hoger blijft dan 60%.
Risicobeheersing en controlesystemen
In 2009 zijn de administraties van Stadsherstel
Amsterdam N.V. en haar vier dochtermaatschappijen
samengevoegd. Dit levert een belangrijke
efficiëncywinst op administratief gebied op en
zorgt voor een verbetering van de financiële
beheersing van het gehele bedrijf.
Om de risico’s te verkleinen die Stadsherstel
ten aanzien van haar opdrachtnemers loopt,
zijn verschillende maatregelen genomen. De
financiële stabiliteit van opdrachtnemers wordt
voorafgaand aan een opdracht beoordeeld.
Daarnaast zal Stadsherstel het depositostelsel
voor belastingafdrachten aan de Belastingdienst
invoeren.
Voor 2010 staat een verbetering van de projectadministratie
van restauratieprojecten op
het programma.
23 Jaarverslag 2009

Interne organisatie
Stadsherstel telde op 31 december 2009 29
personeelsleden en één medewerker die arbeidsongeschikt
was. De werknemers waren als volgt
over de organisatie verdeeld:
Directeur 1 1
Afdeling Secretariaat 4 3
fte
Afdeling Restauratie en Planontwikkeling 7 5,7
Afdeling Beheer en Onderhoud 4 4
Afdeling Financiële Zaken 6 6
Afdeling Verhuur en Juridische zaken 2 2
Afdeling Exploitatie Bijzondere Ruimten 5 4,7
Naast de medewerkers in vaste dienst werkten
in het verslagjaar twintig mensen voor Stadsherstel
op freelance-basis, als oproepkracht, stagiair
of als vrijwilliger. In het verslagjaar is bijzondere
aandacht besteed aan het selecteren van
een nieuwe Arbo-dienst en het invoeren van een
urenregistratie.
Tijdens het jaarlijkse dagje uit kregen de medewerkers
in kasteel Amerongen een uitvoerige
toelichting op de restauratie van dit indruk-
wekkende pand. In Utrecht was vervolgens een
rondwandeling georganiseerd en kon de Domtoren
worden beklommen.
De ondernemingsraad betrok het personeel
van Stadsherstel in het verslagjaar intensief
bij de ontwikkelingen in het bedrijf. Tijdens de
kwartaalbijeenkomsten werden de medewerkers
bovendien uitvoerig geïnformeerd over het
gevoerde of te voeren beleid, de uitwerking van
het bedrijfsplan, de jaarcijfers, de halfjaarcijfers
en de begroting.
Ondernemingsraad
In het verslagjaar kwam de ondernemingsraad
vier keer bijeen. Tweemaal was de voorzitter van
de Raad van Commissarissen daarbij aanwezig:
bij de bespreking van de jaarstukken 2009 en
van de begroting 2010. Daarnaast kwamen
onder andere aan de orde de halfjaarcijfers, de
keuze voor een andere Arbo-dienst, de interne
organisatie en personeelsaangelegenheden.
Maatschappelijk
Verantwoord
Ondernemen
In 2009 is een werkgroep opgericht die zich
richt op Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
(MVO). De werkgroep bestaat uit twee
medewerkers van de afdeling Restauratie en
Planontwikkeling en één medewerker van de
afdeling Beheer en Onderhoud. De werkgroep
heeft tot doel te bevorderen dat bij beslissingen
die Stadsherstel neemt, wordt gekeken naar de
juiste balans tussen maatschappij, milieu en
onderneming. Stadsherstel doet al veel op het
gebied van MVO: zij biedt stageplaatsen, maakt
van iedere restauratie een leerlingbouwplaats en
maakt waar mogelijk gebruik van diensten van
maatschappelijke organisaties zoals de Stichting
Herstelling. Ook aan leefbaarheid wordt het
nodige bijgedragen. Dit gebeurt ten eerste door
de meest bedreigde monumenten te restaureren.
Ten tweede worden gerestaureerde panden
van een passende functie voorzien (herbestemming;
één van de pijlers van de modernisering
van de monumentenzorg). Ten derde wordt aan
de leefbaarheid bijgedragen door de panden in
de staat te houden, waarin zij door restauratie
gebracht zijn.
Stadsherstel richt zich in de ontwerpfase van
een restauratieproject steeds nadrukkelijker op
beperking van het energiegebruik. In het verslagjaar
zijn twee pilot-projecten aangewezen,
waarbij bijzondere aandacht wordt besteed aan
energiebesparende maatregelen en installaties:
Herengracht 249 en Fort Diemerdam.
Stadsherstel, Juan Hernández
Kasteel Amerongen
Oudezijds Voorburgwal 67
Ernest Anyas
25 Jaarverslag 2009

Vereniging Vrienden van
Stadsherstel
Contacten met andere
monumentenorganisaties
Stadsherstel kent een bijzonder actieve vriendenvereniging
van bijna 2.600 leden.
Dankzij de enthousiaste vrijwilligers van de
vriendenvereniging waren iedere eerste woensdag
en derde zondag van de maand De Duif,
de Vondelkerk en de Posthoornkerk voor het
publiek geopend. Bij bijzondere evenementen –
zoals de Dag van het Park, de Stellingmaand en
de Open Monumentendagen – hielden vrijwilligers
toezicht in de opengestelde Stadsherstelgebouwen.
De openstellingen zijn een groot
succes en daarmee een goede promotie voor
Stadsherstel. Stadsherstel is de vrijwilligers dan
ook bijzonder erkentelijk.
Op 8 februari konden de Vrienden in de Amstelkerk
deelnemen aan een Martin Monnickendamdag.
In de kerk hingen op dat moment Italiaanse
aquarellen van deze schilder.
De vereniging organiseert jaarlijks een Vriendenwandeling.
Ditmaal was op vrijdag 15 mei
een route in de Jordaan uitgezet die in de Runstraat
4 begon en eindigde op de Bloemgracht
166. Ruim tweehonderd deelnemers liepen mee.
De Algemene Ledenvergadering vond op 22 juni
plaats in Museumwerf ’t Kromhout. De conceptnotulen
van deze vergadering zijn dit jaar, voor
het eerst, op de website geplaatst.
Zaterdag 3 oktober was de dag van de jaarlijkse
rondvaart. Circa 220 deelnemers stapten bij het
Damrak in de boten. De afsluitende borrel was
in de Posthoornkerk, waar de recentelijk opgeknapte
catacomben bekeken konden worden.
In het verslagjaar gaf de vereniging twee
nieuwsbrieven uit. De vernieuwing van de brief,
nu in full-colour met een gevarieerdere inhoud
en een moderne opmaak, oogstte veel waardering
binnen en buiten de organisatie.
Ook dit jaar kregen de Vrienden twee keer de
Cultuuragenda van Stadsherstel in de bus. In
de agenda staan alle evenementen en culturele
manifestaties die in de gebouwen van Stadsherstel
worden gehouden. Zoals gebruikelijk
kregen de leden van de vereniging voor een
aantal van deze voorstellingen korting met hun
Vriendenpas.
Op landelijk en lokaal niveau is Stadsherstel
actief binnen enkele belangrijke monumentenorganisaties.
Zij is bijvoorbeeld lid van de
landelijke federatie Het Behouden Huis en de
directeur is bestuurslid van de federatie. Vooral
over de recente invoering van vennootschapsbelastingplicht
voor stadsherstellichamen en de
compensatiemaatregel hiervoor vond regelmatig
gezamenlijk overleg plaats.
In 2009 werd de Federatie Instandhouding Monumenten
(FIM) opgericht, een overlegorgaan van
directeuren van de monumentenorganisaties.
FIM behartigt de belangen van het gehele
monumentenveld, met name op het gebied van
overheidsmaatregelen, wetgeving en beleid. De
directeur is penningmeester van de federatie.
De adjunct-directeur neemt deel aan het binnenstadoverleg
dat destijds door de Vereniging
Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad is opgezet.
Stadsherstel verleent onderdak aan de stichting
Amsterdam Monumentenstad en verzorgt tevens
het secretariaat. De directeur is secretaris van
deze stichting, die in het leven is geroepen om
het maatschappelijk draagvlak voor de monumentenzorg
in Amsterdam te vergroten. Het
belangrijkste doel van de stichting is om de
Amsterdamse binnenstad op de werelderfgoedlijst
van UNESCO te plaatsen. Daarnaast spant
de stichting zich in om een erfgoedcentrum te
realiseren waar bezoekers zich kunnen oriënteren
op monumentaal Amsterdam.
Stadsherstel heeft een adviserende taak bij de
oprichting van Stadsherstel Paramaribo waarbij
nauw wordt samengewerkt met de Stichting
Gebouwd Erfgoed Suriname. In 2009 bracht Paul
Morel van Stadsherstel in dit kader twee keer
een bezoek aan Suriname, waarbij hij tevens adviseerde
over de restauratiewerkzaamheden aan
Openluchtmuseum Fort Nieuw Amsterdam.
Resultaat en
winstbestemming
In het verslagjaar is een resultaat van € 8,925
miljoen behaald. Daarvan dient een bedrag van
€ 4,958 miljoen aan de herwaarderingsreserve te
worden toegevoegd. Dit betekent dat er € 3,967
miljoen beschikbaar is aan uitkeerbare winst.
Voorgesteld wordt om een bedrag van € 3,090
miljoen als 5% dividend uit te keren aan de
aandeelhouders en het resterende bedrag ad
€ 877.000 toe te voegen aan de overige reserve.
De Duif
Vooruitzichten
Zoals aan het begin van het directieverslag
aangegeven, heeft de minister van WWI op 19
februari 2010 aan de Tweede Kamer meegedeeld
het Besluit huurprijzen woonruimte (Bhw) te zullen
aanpassen. Als het Bhw daadwerkelijk wordt
aangepast, zijn de financiële consequenties voor
Stadsherstel aanzienlijk. De huurinkomsten zullen
met meer dan € 1 miljoen per jaar dalen.
Op dit moment valt niet goed in te schatten in
hoeverre de beoogde aanpassing van het Bhw
wordt beïnvloed door het feit dat het kabinet
Balkenende IV demissionair is geworden. Stadsherstel
brengt de financiële gevolgen van een
mogelijke aanpassing en mogelijke maatregelen
in kaart.
Ten aanzien van de verhuur van woningen
wordt geen substantiële leegstand verwacht, terwijl
de huurprijzen licht zullen stijgen. De vraag
naar kantoor- en bedrijfsruimte in Amsterdam
en omgeving staat onder druk met mogelijke
gevolgen voor de verhuurbaarheid en huurprijsniveaus.
Ten aanzien van de incidentele verhuur
wordt verwacht dat deze zich minstens op het
niveau van 2009 zal handhaven. Naar verwachting
blijven de totale huurinkomsten van Stadsherstel
in 2010 op peil.
De personeelsformatie zal ten opzichte van 2009
in 2010 met 1,0 fte toenemen in verband met
uitbreiding van werkzaamheden op het gebied
van planontwikkeling en restauratie.
Zoals reeds in dit verslag is aangegeven, krijgt
Stadsherstel Amsterdam met ingang van
2009 een rijkssubsidie ter compensatie van de
gevolgen van de vennootschapsbelastingplicht.
Stadsherstel ontving in april 2010 een bedrag
van € 2,3 miljoen aan subsidie. Daarnaast wordt
tenminste € 1 miljoen subsidie ter compensatie
van het vervallen van de vrijstelling van overdrachtsbelasting
verwacht.
Ondanks het slechte financieel-economische
klimaat en de vele externe bedreigingen die mogelijk
op Stadsherstel afkomen kan, gelet op de
begroting voor 2009, de geschetste ontwikkelingen
op het gebied van subsidie en de implementatie
van maatregelen uit het bedrijfsplan dat in
2008 werd vastgesteld, het komende verslagjaar
– voor zover thans is te overzien – met vertrouwen
tegemoet worden gezien.
Graag dank ik de leden van de Raad van Commissarissen
en de medewerkers van Stadsherstel
hartelijk voor hun waardevolle bijdrage aan de
resultaten van 2009.
mr. A. Meerstadt,
directeur
Amsterdam, 10 mei 2010
Ernest Anyas
27 Jaarverslag 2009

“Stadsherstel
Amsterdam is een
kwaliteitskeurmerk”
Interview met Jaap Hulscher
Jaap Hulscher studeerde bouwkunde in Delft en volgde de destijds nieuwe richting Restauratie.
Na een carrière van dertien jaar bij architectenbureau Rappange & Partners
kwam de huidige adjunct-directeur in 1990 in dienst van Stadsherstel. Hoewel hij
de bestuurlijke kant van zijn werk interessant vindt, ligt zijn hart bij het restauratieproces.
Binnen Stadsherstel geldt hij als het ‘creatieve bouwbrein’.
Ernest Anyas
Zaanse Schans
Voor restauratie en beheer kijkt Stadsherstel al
enige tijd buiten de grenzen van Amsterdam.
Samenwerking vormt daarin een sleutelbegrip.
“De Zaanse woningcorporatie Parteon zocht
voor de Zaanse Schans een partner met grote
deskundigheid op het gebied van restauratie
en beheer. Wij wilden daar wel in deelnemen,
maar binnen de exploitatiekaders zoals die al
sinds 1955 bij ons gelden. Na overleg zijn we
tot een constructie gekomen waarbij we samen
met Parteon een nieuwe N.V. hebben opgericht:
Stadsherstel Zaanstreek N.V.. Het is een dochteronderneming
van Stadsherstel Amsterdam N.V.,
dat een meerderheidsbelang van 51% heeft.
Parteon vond het belangrijk dat wij de 23 panden
van de Zaanse Schans binnen ons beheersysteem
zouden integreren.” Het primaat van
het bestuur ligt ook bij Stadsherstel Amsterdam.
Jaap Hulscher en Kees Ampt vormen de directie.
“Dat houdt de bestuursstructuur overzichtelijk
en komt de bestuurbaarheid ten goede.” Stadsherstel
Zaanstreek keert aan de aandeelhouders
hetzelfde jaarlijkse dividend van 5% uit als
Stadsherstel Amsterdam. “Daarin ligt voor ons
een uitdaging, want de huren liggen in de Zaanstreek
een stuk lager dan in Amsterdam. Bovendien
vergen de huizen veelvuldig en intensief
onderhoud.” De overname beperkte zich niet
tot het onroerend goed. “De vaste onderhoudsmedewerker
van de Zaanse Schans, die goede
banden met de huurders heeft, is bij ons in
dienst getreden. Zo houden we de kennis rond
het onderhoud in huis en kregen we versterking
voor onze eigen afdeling Beheer en Onderhoud
waar we met een personeelstekort kampten.”
De Posthoornkerk 29 Jaarverslag 2009
Thomas Schlijper

Ruim 900.000 bezoekers
De Zaanse Schans is een gebied met oneindig
veel mogelijkheden. “We hebben niet alleen 23
panden overgenomen, maar ook zes bouwkavels
die we gaan ontwikkelen. De Zaanstreek is vanuit
toeristisch oogpunt een interessant gebied.
Het steekt, met bijna een miljoen bezoekers per
jaar, het Van Gogh Museum naar de kroon. De
Zaanse Schans kan de bezoekersaantallen van
het Zaans Museum een extra impuls geven.”
Stadsherstel Haarlem
Met Spaarne 11 heeft Stadsherstel haar visitekaartje
in Haarlem afgegeven. Het pand is
prachtig gerestaureerd en bevat vijf verhuurde
woningen en een bedrijfsruimte. “Daarnaast
hebben we Stadsherstel Haarlem B.V. overgenomen.
Het betreft een omvangrijke portefeuille
van acht panden in de fraaie Spaarnwouderbuurt
plus een groot achtergebied waarop
loodsen zijn gebouwd. Stadsherstel Amsterdam
staat inmiddels ook in Haarlem voor kwaliteit.
Zowel in de uitvoering van de restauraties als in
het beheer.”
Van Houtenkerk, Weesp
Op 6 november 1902 ontvangt de Nederlandse
Protestanten Bond een brief van de zusters Van
Houten uit het Zuid-Franse Menton die als volgt
begint:
“In het voorjaar van 1903 komt het terrein
vrij van onze oude woning op de Oude Gracht
te Weesp. Dit terrein wenschen wij geheel of
gedeeltelijk over te dragen aan de Nederlandse
Protestanten Bond te Weesp. De firma C.J. van
Houten heeft het voornemen opgevat de middelen
te geven om daarop een kerkgebouw te
plaatsen.”
Architectenbureau Klinkhamer & Ouëndag ontwierp
de kerk en een bewaarschool die in 1906
hun deuren openden. “Stadsherstel verwierf het
gebouw op voorwaarde dat de publieksfunctie
gehandhaafd blijft. Het gebouw werd in 1999
aangewezen tot rijksmonument mede vanwege
het bijzondere Jugendstilinterieur. Bij de Nederlandse
Protestanten Bond blijft het gebouw
op zondag in gebruik voor kerkdiensten. Voor
de overige dagen zal Stadsherstel een mix van
culturele en commerciële activiteiten ontwikkelen.”
Meer Projecten
Posthoornkerk
De afgelopen jaren werd een groot aantal verbeteringen
aangebracht. De kerk kreeg een nieuwe
ingangspartij, nieuwe sanitaire voorzieningen,
goed licht en geluid en een nieuw interieur. In
2009 kregen de catacomben en de zaal een opknapbeurt.
De Posthoornkerk is weer voor jaren
geschikt voor de vele uiteenlopende culturele en
commerciële activiteiten.
Durgerdammerdijk 101
In het verslagjaar werd Stadsherstel eigenaar
van de Kapel van Durgerdam (1687). Het uit
hout opgetrokken voormalige raadhuis is nu in
gebruik als woonhuis. Dit monument, aan de oever
van de voormalige Zuiderzee, is gezichtsbepalend
voor het voormalige vissersdorp. Momenteel
zijn plannen in ontwikkeling om het pand,
dat in het verleden ook als kerk en dorpsschool
in gebruik was, te restaureren.
Noorderdwarsstraat 7
De architect van de Sint Nicolaaskerk, Adrianus
Cyriacus Bleijs (1842-1912), tekende in 1880 voor
het ontwerp van dit pand. Bleijs heeft zich laten
leiden door de bouwkunst uit de 17e eeuw maar
gaf er een geheel eigen interpretatie aan.
Het was al bekend dat het achterhuis een lange
geschiedenis kende. Bij de demontage bleken
grote delen van het voorhuis 17e-eeuwse
elementen te hebben, terwijl de voorgevel toch
echt 19e-eeuws is. Dit is een veel voorkomend
verschijnsel in Amsterdam. Bij de vernieuwing
van huizen werd het nog in goede staat verkerende
houtskelet bewaard en alleen de voorgevel
vernieuwd. Zo komt het voor dat in de binnenstad
middeleeuwse huizen staan met een vroeg
20ste-eeuwse gevel.
Toen Stadsherstel met de restauratie van dit
pand begon, verkeerde het in slechte staat. Verzakkingen
en lekkages hadden behoorlijk wat
schade aangericht. In het verslagjaar kreeg het
pand een nieuwe fundering en kon de grondige
restauratie aan het interieur beginnen.
De oorspronkelijke obelisken op de top en de
gevelbekroning waren in de loop van de tijd verdwenen.
Dankzij steun van de Vereniging Vrienden
van Stadsherstel worden, op basis van de
bewaard gebleven originele tekeningen, replica’s
gemaakt die top en gevel zullen verfraaien.
De oplevering staat gepland in 2010. Daarmee
zal dit charmante straatje een mooi pand rijker
zijn.
Stadsherstel creëerde met de Zaanse woningcorporatie
Parteon Stadsherstel Zaanstreek N.V.
De Zaanse Schans
Kamiel Vorwerk
De Zaanse Schans
Kamiel Vorwerk
31 Jaarverslag 2009

Project Oudezijds Armsteeg in volle gang
Ernest Anyas
33 Jaarverslag 2009

“Restaureren
is een ambacht”
Interview met André van Houten
Wie Stadsherstel Amsterdam zegt, zegt André van Houten. De architect en bouwkundige
werkt al 43 jaar voor de onderneming, waarvan 33 jaar in dienst van Stadsherstel.
Hij is senior projectleider op de afdeling Restauratie en Planontwikkeling. Zijn
specialisme bestaat uit de restauratie van kozijnen, ramen én binneninterieurs. Wie
alles over vakmanschap en restauratie op dit gebied wil weten, is bij hem aan het
juiste adres. “Ik begon in 1967 met het vak en zag veel veranderen.”
Voordelen, een enkel nadeel
“Er is in de afgelopen jaren veel verbeterd ten
aanzien van materialen, gereedschap en technieken.
Ik weet nog dat je met veel geweld de pulspalen
de grond in ramde en er dan een balkenvloer
overheen legde die voor de nodige, grote
tegendruk moest zorgen. Dat gaf altijd complicaties
en de heiers stonden tot hun liezen in de
blubber. Met de nieuwe technieken is de klus
niet alleen makkelijker te klaren, maar staan de
heiers ook droog.” De arbeidsomstandigheden
zijn beter geworden. Met het verbeteren van de
hulpmiddelen bestaat echter het gevaar dat de
ambachtelijkheid afneemt. “Kon een timmerman
eertijds een kozijn inmeten en die zelf op
de werkplaats maken, nu krijgt hij alles kant
en klaar aangeleverd. Daarom is het zo goed dat
we met een instelling als Stichting Herstelling
samenwerken. Door deze jonge mensen in te
wijden in de oude, ambachtelijke manier van
restaureren, gaat die kennis niet verloren. Dat
zien wij als een belangrijke taak.”
Stadsherstel, archief
Vijzelgracht 47 vóór restauratie
Na restauratie
Stadsherstel, Juan Hernández
Monumentenzorg
“Aanvankelijk was er weinig belangstelling voor
monumenten. Er waren zelfs plannen om het
stadscentrum plat te gooien. Dat veranderde
vanaf de jaren ‘50 toen men het belang ervan
inzag om erfgoed te beschermen, te verbeteren
en functioneel te maken.” Er kwam een monumentenbeleid,
Bureau Monumentenzorg werd
in het leven geroepen. De unieke expertise die
Stadsherstel in de loop der jaren had verworven
kwam goed van pas. “In de tijd dat wij
begonnen, bestonden er geen handboeken. We
hebben alles zelf moeten uitvinden. Nog steeds
beschikt Stadsherstel over een schat aan kennis
en ervaring waarvan niet alleen in Nederland
maar ook buiten de landsgrenzen graag gebruik
wordt gemaakt. We hopen dat we nog lang ons
prachtige en gewaardeerde werk kunnen en
mogen uitvoeren.”
Stadsherstel, Juan Hernández
35 Jaarverslag 2009

Amstel 99 en Vijzelgracht 47
Het rijksmonument aan de Amstel was er slecht
aan toe. “Ik had nog niet eerder een pand dat
Stadsherstel aankocht in zo'n erbarmelijke
staat gezien. Voordat we een nieuwe fundering
konden aanleggen, moest eerst het casco worden
gerestaureerd. Een omgekeerde volgorde
van werken. Zorgvuldig brachten we in het
verslagjaar het interieur weer in de oude staat.
Geornamenteerde plafonds werden schoongemaakt,
gerestaureerd en geschilderd, nieuwe
binnenwanden opgebouwd, verbindingstrappen
gemonteerd en van nieuw hekwerk voorzien en
nieuw granitowerk aangebracht. De bestaande
stoepconstructie is gerestaureerd. Evenals, met
financiële ondersteuning van de Vrienden van
Stadsherstel, het prachtige, smeedijzeren hek.
En dat zijn nog maar enkele voorbeelden. We
handhaafden bij de restauratie de 18e-eeuwse
bouwstructuur. Stadsherstel probeert een pand
altijd zoveel mogelijk in de originele staat terug
te brengen. Soms ontdekken we tijdens de renovatie
ons onbekende bouwsporen en wijzigen
we daardoor het restauratieplan”. Zoals aan
het pand Vijzelgracht 47 dat zijn hoge voorhuis
met entresol terugkreeg, inclusief hoge deuren
en raamomlijsting. De ramen kregen weer hun
18e-eeuwse roedenindeling en op de bovenste
etage werden draairamen en luiken gemaakt.
Het gerestaureerde pand kon in 2009 worden
opgeleverd. “Maar er zijn grenzen, we moeten
de financiële haalbaarheid niet uit het oog
verliezen. Het is een monument, maar het hoeft
geen museumstuk te worden. Elke keer gaat aan
een verandering in het plan weer een grondige
afweging vooraf.”
Reconstructietekening van het kozijn van de kapverdieping
F. Greven architect B.N.A. F. Greven architect B.N.A.
Meer projecten
Singel 135
Dit pand werd in 1957 aangekocht. Toen de bovenste
verdiepingen leeg kwamen, werden casco
en interieur gerestaureerd. In 2007 vertrok de
huurder van de begane grond en het souterrain.
In de daarop volgende jaren werd de fundering
hersteld en vond een uitgebreide restauratie
plaats. In 2009 werd het binnenwerk afgewerkt,
de keuken geplaatst en het geheel geschilderd
waarna de ruimte opnieuw in de verhuur kwam.
Korsjespoortsteeg 17
De restauratie van dit bouwkundig gammele
pand was geen sinecure. Na een aantal forse
maatregelen om instorting tijdens de werkzaamheden
te voorkomen, kon in de laatste fase
van de restauratie van het casco van start gaan.
Zo werden onder andere de gehele rechterbouwmuur
en de achtergevel gedemonteerd en
opnieuw opgebouwd. In februari 2009 begon
Stadsherstel aan het nieuwe, uitgekiende interieur.
Alle trappen werden vervangen, de kelder
kreeg een studeerkamer, de begane grond een
prachtige keuken met inbouwapparatuur. In de
kapverdieping werden twee slaapkamers en een
riante badkamer gerealiseerd, aan de achterzijde
een binnenplaatsje. Het pand is geen gemeentelijk
monument. Dat maakte het mogelijk om
het houtwerk nu eens niet in het traditionele
groen, maar in statig roodbruin te schilderen.
Dankzij een gift van de Vrienden van Stadsherstel
konden de bovenlichten van de toegangsdeuren
met gietijzeren levensboompjes worden
versierd.
Singel 135
De levensboompjes van Korsjespoortsteeg 17
Stadsherstel, Juan Hernández Stadsherstel, Juan Hernández
37 Jaarverslag 2009

“Zonder
subsidie
kunnen we
niet zoveel
restaureren”
Interview met Michiel van der Burght
Nadat Michiel van der Burght een subsidietraject voor zijn eigen monument doorliep,
kreeg hij de smaak te pakken. Cijfers en procedures vormen voor hem geen barrière,
maar een uitgangspunt voor nieuwe mogelijkheden. Via een cliënt op de Vijzelgracht
kwam hij in contact met Stadsherstel. Adjunct-directeur Jaap Hulscher vroeg hem in
2000 voor Stadsherstel te komen werken als subsidie-adviseur. “Zodra ik het woord
restauratie hoor, denk ik meteen: hoe krijgen we hier subsidie voor?”
In de afgelopen jaren zijn de restauratiesubsidies
afgenomen, waardoor Stadsherstel noodgedwongen
naar andere subsidiemogelijkheden
heeft gezocht. “Samen met de projectleiders
kijken we naar het soort restauratie en de
kosten voor architect en aannemer. Wanneer we
dat geheel in beeld hebben, ga ik op zoek naar
de juiste subsidiënt. Dat kan een particulier
fonds zijn, het Nationaal Restauratiefonds, het
rijk of de gemeente. En natuurlijk de Vrienden
van Stadsherstel die al heel veel mogelijk maakten.
Op het moment dat een aanvraag wordt
gehonoreerd, vraag ik de voorschotten aan en
controleer of de betalingen plaatsvinden. Tot
slot dien ik aan het eind van de restauratie de
verantwoording in zodat de subsidie definitief
beschikt kan worden. Het is een spannende
bezigheid want je moet letterlijk overal aan
denken. De verantwoording omvat meer dan
alleen een goedkeurende accountantsverklaring.
Van de kant van Stadsherstel zijn we goed op
elkaar ingespeeld en met subsidiegevers heb ik
in de afgelopen tien jaar een uitstekend contact
opgebouwd. De vermindering van de regeldruk
heeft voor ons positief uitgewerkt. Daardoor zijn
we in een aantal gevallen minder tijd kwijt aan
de aanvragen.”
Stadsherstel ontvangt in toenemende mate
subsidies die niet direct aan een restauratie zijn
gekoppeld. “Bijvoorbeeld de Europese subsidies
die meer zijn gericht op het creëren van werkgelegenheid
en gebiedsontwikkeling – zoals met
brouwerij De Prael in de Oudezijds Armsteeg –
of op het ontwikkelen van toeristische attracties
zoals Pleisterplaats Fort Diemerdam.”
voor ons mee. Het pand verzakte wel, maar
recht en mooi gelijkmatig. Bovendien hielden de
naastgelegen huizen het pand overeind. Uiteindelijk
hebben we in overleg met de gemeente
besloten om ons pand te funderen via de naastgelegen
gebouwen. Voor de bewoners van die
panden was het wel zuur want de één had net
een grote restauratie achter de rug en de ander
had juist een nieuwe keuken laten plaatsen.
Stadsherstel moest natuurlijk wel meebetalen
aan de fundering. Toen ben ik, met succes, gaan
zoeken naar financieringsmogelijkheden. Wij
kregen voor ons deel van de kosten een lening
tegen een lage rente van het Nationaal Restauratiefonds.”
De winkel van Brouwerij de Prael op de Oudezijds Voorburgwal 30
Thomas Schlijper
Nieuwe Prinsengracht 29
Behalve subsidiespecialist is Michiel ook begeleider
van funderingsherstel. Zo coördineerde hij
onder meer het funderingsherstel van het pand
aan de Nieuwe Prinsengracht 29.
Wanneer de gemeente Amsterdam in 2004 een
funderingsonderzoek laat instellen naar vijf
panden op de Nieuwe Prinsengracht blijkt dat
een nieuwe fundering noodzakelijk is. Een van
de panden, nummer 29, maakt deel uit van het
bezit van Stadsherstel. “Gelukkig viel de schade
39 Jaarverslag 2009

“Stadsherstel
staat voor Maatschappelijk
Verantwoord
Ondernemen”
Interview met Stella van Heezik
Stella van Heezik, projectleider bij de afdeling Restauratie en Planontwikkeling, werkt
veelal in de ‘buitengebieden’. Stella is verantwoordelijk voor de restauratie van bijzondere
gebouwen als forten, molens en scholen en zorgt ervoor dat ze een goede publieke
functie krijgen. “Er moeten veel mensen van deze waardevolle monumenten kunnen
genieten. Nog voor we het restauratieplan ontwikkelen en de financiering regelen, ga
ik op zoek naar creatieve, inspirerende huurders die de locaties uitbaten. Samenwerking
met zoveel mogelijk verschillende partijen – waaronder overheden, organisaties
op sociaal gebied of op het terrein van natuur en milieu – staat centraal. Alleen dan
ontstaat een sterk, breed gedragen project. Restaureren en herbestemmen is op zich al
duurzaam, maar we bouwen bovendien steeds meer met duurzame materialen en installaties.
Mensen moeten zich in onze gebouwen prettig voelen en erfgoed behoort een
belangrijke betekenis in een stad of gebied te krijgen. Maatschappelijk Verantwoord
Ondernemen wint langzaam maar zeker terrein, Stadsherstel doet het al jaren!”
Thomas Schlijper
Bunker in Fort Diemerdam
41 Jaarverslag 2009
Ernest Anyas

Het Bouwkunstbord bij Fort Diemerdam gemaakt door jongeren van Stichting Herstelling
Fort Diemerdam
Tot 1956 moest een lange verdedigingslinie –
de Stelling van Amsterdam – het gebied rond
de hoofdstad tegen vijanden beschermen. “Zo
ontstond een groene ring. Een oase van rust
die op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staat
en als Nationaal Landschap is aangewezen.
De provincie Noord-Holland en de gemeenten
beschermen dit monument en promoten het
als natuur- en recreatiegebied. Staatsbosbeheer
en de Dienst Landelijk Gebied leggen tussen
Muiden en Amsterdam de Natuur- en recreatieboulevard
aan.” Stadsherstel kocht het aan deze
boulevard gelegen Fort Diemerdam, onderdeel
van de Stelling. “We zullen het met respect voor
de natuur gebruiken. We maken gebruik van
milieuvriendelijke verwarmings- en afvoerinstallaties
en voor de in het gebied levende ringslangen
scheppen we zelfs een beter leefklimaat.
Het wordt een culturele pleisterplaats met volop
gelegenheid tot recreëren. Een bezoek zal in
elk seizoen de moeite waard zijn. Er komt een
horecagelegenheid en een multifunctionele
ruimte; de fortwachterswoning krijgt na de
restauratie een passende herbestemming. Voor
bezoekers ligt informatie over de omgeving, de
Stelling en het fort klaar. We plannen het hele
jaar door uiteenlopende activiteiten waaronder
educatieprojecten, theater, rondwandelingen en
exposities. In de Stellingmaanden in september
experimenteren we daar al mee. In 2009 organiseerden
we – samen met de Historische Kring
Diemen, Staatsbosbeheer en Scouting Diemen
– een gevarieerd cultureel evenement, met het
terrein als natuurlijk decor. Fantastisch!”
Sociale projecten
Stella werkt vaak samen met sociale organisaties.
“Bij Stichting Herstelling volgen jongeren
met een grote afstand tot de arbeidsmarkt een
werkervaringstraject. Ze leren timmeren, schilderen,
werken in de horeca of in het groen. Het
diagnosecentrum van de stichting is gevestigd in
onze boerderij De Zeehoeve, die naast het Fort
Diemerdam ligt. Op dit moment wordt samen
met de Stichting een nieuwe hooiberg op het
terrein gebouwd. De jongeren zetten zich ook in
voor de restauratie van fort. Het verwaarloosde
terrein kreeg dankzij hun inzet zijn oude contouren
al terug en de fortwachterswoning ziet
er na een grondige schildersbeurt weer onberispelijk
uit.” Mensen met een langdurig psychiatrische
handicap werken in bierbrouwerij De
Prael aan de Oudezijds Voorburgwal. Een zinvolle
en mooie invulling van dit pand van Stadsherstel.
“In de gerestaureerde molen in Osdorp
zullen mensen met een verstandelijke beperking
een koffie- en theehuis runnen. Het is fijn om te
zien hoe trots deze mensen zijn wanneer ze bij
een goed project betrokken zijn. Het mes snijdt
aan twee kanten. Een commerciële partner kijkt
meer naar het winstgevende aspect, zal het
restaurant in rustige tijden bijvoorbeeld eerder
sluiten. Een sociale organisatie kijkt daar anders
naar, hanteert ruimere openingstijden. Zo kunnen
onze gebouwen langer voor het publiek
toegankelijk zijn.”
Stadsherstel, Stella van Heezik
Stadsherstel, Stella van Heezik
Meer projecten
Oudezijds Armsteeg
en Warmoesstraat 15
Weer een project in een bijzonder gebouw waar
Stella – zoals in al haar projecten – ruim voor
het restauratieplan overleg met de toekomstige
huurder had. Mede vanwege de grote impact op
de buurt. De eenvoudige aankoop van het huis
aan de Oudezijds Voorburgwal 30 groeide uit tot
het omvangrijke project waaraan zij al ruim tien
jaar werkt, samen met collega Jaap Hulscher. Na
het voorhuis kwam het achterhuis in bezit van
Stadsherstel, vervolgens het binnenterrein met
een veilinghuisje, twee panden aan de Oudezijds
Voorburgwal (nrs. 32 en 34) en een zestal kavels
aan de Oudezijds Armsteeg (nrs. 6 t/m 14) waarop
woningen en bedrijfsruimten zijn gepland.
Bierbrouwerij De Prael
De restauratie van het veilinghuisje en de aanleg
van een nieuwbouwpand betekenden het begin
van de opwaardering van een belangrijk huizenblok
in postcodegebied 1012. De gemeente wil
dit aanvankelijk verpauperde noordelijke Wallengebied
veiliger, fraaier en leefbaarder maken.
Intussen heeft Stichting Bierbrouwerij De Prael
het deskundig gerestaureerde veilinghuisje en
de nieuwbouw ernaast als ambachtelijk brouwhuis
in gebruik genomen. Aan de Oudezijds
Voorburgwal 30 ligt de bijbehorende bierwinkel.
In 2009 werd een begin gemaakt met de bouw
van zes bijzondere pandjes aan de Oudezijds
Armsteeg. De bekende Delfts blauwe aardewerken
Bolshuisjes van de KLM stonden er model
voor. Op de benedenverdieping van twee van de
panden zal De Prael haar bedrijf uitbreiden met
een proeflokaal.
Stadsherstel kreeg voor dit project subsidie van
de gemeente Amsterdam en van het Europese
Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO).
Beide subsidieverstrekkers zijn enthousiast over
de veelzijdige aanpak van Stadsherstel.
Een tijdelijk proeflokaal
De bouw van de nieuwe proeverij liet langer op
zich wachten dan gepland, terwijl het lokaal
voor het voortbestaan van de brouwerij essentieel
is. Stadsherstel besloot daarom een verkrot
pand aan de Warmoesstraat te kopen. De
Stichting Herstelling was bereid om dit project
midden in de stad als pilot te zien en renoveerde
voor een groot deel de bedrijfsruimte. Brouwerij
De Prael mag het als proeflokaal gebruiken tot
zij de ruimte aan de Oudezijds Armsteeg kan
betrekken.
Proeflokaal De Prael
Akermolen aan het Zwarte Pad
In oktober 2009 startte Stadsherstel met de
restauratie van de voormalige vijzelmolen in
Osdorp. Stella beperkte zich niet alleen tot een
objectgerichte restauratie, maar plaatste het ook
weer in een breder kader van natuur, sociale
initiatieven en milieu. Het ligt op een fraaie plek
aan belangrijke wandel- en fietsroutes binnen de
Groene AS. Deze ecologische en recreatieve verbindingszone
tussen Amstelland en Spaarnwoude
behoorde tot de schaduwlinie van de Stelling
van Amsterdam. In de molen zullen mensen
met een verstandelijke beperking een koffie- en
theehuis exploiteren. Tevens wordt een informatiecentrum
ingericht voor de Stelling, de Groene
AS, de waterstaatkundige geschiedenis en de
geschiedenis van de Akerpolder. Een ecologische
tuin staat eveneens gepland. Het project kwam
tot stand in samenwerking met Hoogheemraadschap
Amstel Gooi, en Vecht, Dienst Waterhuishouding
en Riolering (DWR), stadsdeel Osdorp,
Prins Bernhard Cultuurfonds en de Groene AS.
Hier wordt geïnvesteerd in uw
toekomst. Dit project wordt
mede mogelijk gemaakt door het
Europese Fonds voor Regionale
Ontwikkeling.
Ernest Anyas
43 Jaarverslag 2009

“Bij elke
restauratie
ontdek je iets
bijzonders”
Interview met Gijs Hoen
Gijs Hoen werkt als bouwkundig projectleider bij de afdeling Restauratie en Planontwikkeling.
Samen met Stella van Heezik en Gerard Zonneveld maakt hij bovendien
deel uit van de projectgroep Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). “De
restauratie van panden is natuurlijk al een vorm van MVO. We hergebruiken oorspronkelijke
materialen en geven de gebouwen vaak een nieuwe functie.”
Thomas Schlijper
Gijs Hoen in bouwoverleg in de nok van Beulingstraat 15
Runstraat 4
Ernest Anyas
45 Jaarverslag 2009

Stadsherstel, Juan Hernández
Herengracht 249 Runstraat 4 vóór restauratie
Beulingstraat 15-17
Stadsherstel, Archief
Thomas Schlijper
Pilot MVO
“Via een pilot op de Herengracht 249 kijken we
hoe ver we met MVO kunnen gaan zonder het
historische karakter van het monument aan te
tasten. Zo wordt de kap geïsoleerd met dekens
waarin schapenwol is verwerkt in plaats van de
traditionele isolatieplaten. Het verwarmingssysteem
dat wij willen gebruiken, werkt nóg
zuiniger dan een hr-ketel. Een warmtepompsysteem
onttrekt warmte aan de buitenlucht, zelfs
als het 20 graden vriest. Verder onderzoeken
we of we zonnecollectoren op het dak kunnen
plaatsen waarmee elektriciteit wordt opgewekt.
Op de afvoer van de douche komen warmteterugwinners
die het douchewater voorverwarmen
met het gebruikte water dat in het riool
stroomt.”
Runstraat 4
Gijs is voornamelijk actief in de Amsterdamse
binnenstad. Met de oplevering van Runstraat 4
werd het gebied van de Negen Straatjes in 2009
opnieuw verrijkt met een prachtig pand van
Stadsherstel. Deze grote renovatie nam echter
meer tijd in beslag dan verwacht. “In dit pand
moest bijna alles onder handen worden genomen.
Van de fundering tot de geveltop. Bovendien
hebben we in de binnenstad te maken met
strenge regelgeving. Ieder pand moet bijvoorbeeld
– ook al staat het in een rijtje huizen en is
het in driehonderd jaar niet omgewaaid – toch
bestand zijn tegen zijwaartse windbelasting.
We moeten dan gebruik maken van enorme
staalconstructies, terwijl een leek begrijpt dat
dit echt niet nodig is.” Over het resultaat van de
restauratie is hij zeer enthousiast. “En bij vrijwel
ieder pand dat je aanpakt, kom je tijdens de
restauratie wel iets bijzonders tegen. In dit geval
vervingen we de 20ste-eeuwse geveltop voor een
historische halsgevel. Volgens een schets uit
het archief van Bureau Monumentenzorg is die
afkomstig uit een gesloopt huis in de Dijkstraat.
Maar dat is niet zeker.”
Bloemgracht 166
“We werken bij totale renovatie meestal van
beneden naar boven. Eerst de fundering, dan
de kap en de constructie en vervolgens de rest.
Op de Bloemgracht bleef de benedenruimte
in gebruik en waren we genoodzaakt eerst de
woningen aan te pakken. In 2010 willen we de
fundering vervangen.”
Nieuwe Leliestraat 183
Hier werden eveneens drie woningen gerenoveerd.
Funderingsherstel zal waarschijnlijk
worden uitgevoerd als de huidige bewoner van
het benedenhuis is vertrokken.
Beulingstraat 15-17
“De twee rijksmonumenten zijn sinds 1978 in
bezit van Stadherstel, maar in 2009 konden we
pas met de restauratie beginnen. De buitenkant
van de panden was goed onderhouden, binnen
was het een gribusbende. In de huizen vonden
we meer asbesthoudend materiaal dan in de
inventarisatie aangegeven. Bovendien bleek
een aantal balkkoppen en vloerdelen verrot.”
Maar er was ook een bijzondere vondst. “Op
diverse etages troffen we plavuizenvloeren aan,
dat komt op een bovenverdieping vrijwel nooit
voor. Na het herstellen van de vloer gaan we
onderzoeken of de plavuizen op hun oorspronkelijke
plaats worden gelegd of dat ze elders in
het pand een plek krijgen.” De panden kregen
een nieuwe fundering die op een draagkrachtige
zandlaag op een diepte van 13 meter is gezet.
Aankopen
Stadsherstel kocht uit twee erfenissen twee
panden: Haarlemmerstraat 46, en hoekpand Herengracht
532/Reguliersgracht 2. De erfgenamen
vonden het belangrijk dat de huizen vakkundig
worden gerestaureerd. Stadsherstel kreeg ze in
bezit zonder tussenkomst van een makelaar.
47 Jaarverslag 2009

“Goed onderhoud
en beheer, meer
dan een dagtaak”
Vóór
Na
Interview met Steven Withagen
“Onderhoud en Beheer is een vakgebied dat constant in beweging is. Met de
ontwikkeling van de techniek veranderen de eisen mee. Voor een restaurerende
instelling leidt dat soms tot moeilijke keuzes.” Aan het woord is Steven Withagen,
projectleider van de afdeling Onderhoud en Beheer en sinds 1999 in dienst van
Stadsherstel Amsterdam.
Vóór
Na
Stadsherstel, Steven Withagen
Thomas Schlijper
Investering
“Ik heb twee jaar gewerkt in het beheer van
commercieel onroerend goed. Dat was een goede
leerperiode. Maar het onderhoud en beheer van
monumenten vind ik veel interessanter. Ik raak
er niet op uitgekeken. Niets is standaard en veel
wordt nog op ambachtelijke wijze gemaakt. Of
het nu gaat om een elektrotechnische installatie,
schilderwerk of timmerwerk, elke klus
is anders en vraagt om andere dan standaardoplossingen.
Daarom is het onderhoud aan
monumenten duurder dan aan nieuwbouw.”
Stadsherstel investeert tweemaal zoveel in
onderhoud en beheer dan bijvoorbeeld een
traditionele woningcorporatie. Met een totaal
beheer van zo’n 550 panden is er altijd wat te
doen. “Panden die 40 jaar verhuurd zijn geweest
en nu weer vrijkomen vergen soms een totale
renovatie inclusief fundering. Dat zijn geweldige
klussen die naast vakmanschap om creativiteit
vragen. Zo’n renovatie begeleiden we van begin
tot eind. Van het aanvragen van de bouw- en
monumentenvergunning, het maken van de
werkbeschrijving, het offertetraject tot en met
de bouwbegeleiding. Alles blijft in één hand. En
elke keer is het weer een uitdaging om er iets
moois van te maken.”
Renovatie
Voorbeeld van zo'n grote renovatie is Nieuwe
Keizersgracht 39. “We hebben het pand in 1979
in bewoonde staat verworven en de toenmalige
bewoonster wilde – met uitzondering van het
buitenschilderwerk – niet dat er íets aan werd
gedaan. Nadat de woning in 2009 vrijkwam,
konden we de renovatie ter hand nemen. Een
flinke klus met, helaas, het onontkoombare
oponthoud. Na het verwijderen van een verlaagd
plafond bleken er bijvoorbeeld nóg twee boven
te zitten en de ontdekking van asbest leidde tot
een forse vertraging.” Het hele pand werd nadat
het was gestript weer opgebouwd volgens het
plan dat Steven maakte. Met oog voor detail.
Hij bedacht bijvoorbeeld een mooie keuken met
een nostalgische sfeer en koos daarom voor een
granito aanrecht. “Zo'n keuken is relatief duur.
Maar de badkamer kreeg een wat eenvoudiger
uitvoering. Zonder overigens aan de kwaliteit te
tornen, want die staat voorop. Het is altijd een
puzzel om financieel goed uit te komen. Aan
de Nieuwe Keizersgracht hebben zo’n twintig
mensen gewerkt. Als je alle manuren bij elkaar
optelt, blijkt elke keer weer hoe duur het is om
een dergelijk project uit te voeren. Maar het kan
weer decennialang zonder problemen worden
verhuurd. En wie wil er nou niet in dit comfortabele
monument wonen? 110 m 2 met uitzicht
op de Hortus Botanicus!”
Werk in uitvoering
Goed overleg met de huurders staat bij onderhoud
en renovatie centraal. Dat gold in het bijzonder
voor het pand in de Prinsenstraat 22, een
café. “Het bestond uit een gefundeerd voorhuis
met een ongefundeerd achterhuis. Het achterhuisje
begon scheef weg te zakken en dreigde
het voorhuis mee te trekken. Toen hebben we ze
van elkaar gescheiden. Na de dilatatie voeren we
ieder jaar een controle uit in hoeverre het huisje
zakt. Op basis daarvan maken we een plan van
aanpak voor de lange termijn. De huurders en
de cafébezoekers ondervonden er zo goed als
geen hinder van. We werkten elke dag tot 15.00
uur. Op het moment dat het café de deuren
opende, stopten wij met werken.”
49 Jaarverslag 2009

“Stadsherstel
ook buiten de
stelling actief”
Interview met Paul Morel
Bouwkundige Paul Morel, senior projectleider bij de afdeling Restauratie en Planontwikkeling,
werkt al jaren aan grote religieuze en industriële monumenten. Via de fusie
met het Amsterdams Monumenten Fonds kwam hij tien jaar geleden bij Stadsherstel
in dienst. Hij ontfermt zich onder meer over de kerken van Stadsherstel en Museumwerfwerf
't Kromhout. Paul heeft een bijzondere belangstelling voor het natuurkundige
deel van zijn werk, de bouwfysica. “Vroeger hield je bijvoorbeeld tijdens een
kerkdienst je jas aan als het koud was, want je stond met een uurtje weer buiten. De
door ons gerestaureerde kerken worden nu voor andere doeleinden gebruikt. Dat stelt
andere eisen aan het binnenklimaat.”
Spaarne 11 in Haarlem
Ernest Anyas
Spaarne 11
“Dit is een bijzonder gebouw met een geschiedenis
die teruggaat tot de 14e eeuw. Oorspronkelijk
maakte het deel uit van een brouwerijcomplex,
later was er een drukkerij in gevestigd. In
1744 verbouwde toenmalig eigenaar Cornelis de
Beer een deel van het complex tot woonhuis in
de stijl van Lodewijk XIV. Stadsherstel verwierf
het gebouw in 2007, inclusief bouwvergunning.
We konden direct aan de slag. Tal van belangrijke,
historische details zijn bewaard gebleven,
ondanks de plaatsing van een in de bouwvergunning
opgenomen lift. Boven de voordeur
zien we een fraai houtsnijwerk van een beer die
bedreigd wordt door een adder, een verwijzing
naar de 18e-eeuwse eigenaar De Beer. Achter de
voordeur ligt een statige marmeren gang, het
lijkt alsof je zo het Franse Versailles binnenstapt.
De unieke stijlkamer uit het eind van de
18e eeuw – toegeschreven aan Jacob Elias van
Varelen – werd in oude glorie hersteld. Op basis
van kleuronderzoek konden we het oorspronkelijke
palet terugbrengen. De kamer heeft een
uitbundig gedecoreerd plafond met in het midden
de stralende kop van de zonnegod Apollo,
een schouwboezem in stuc met rijke versieringen
en een mooi bewerkt bovenstuk boven de
entree.”
Spaarne 11 telt vijf woningen en een bedrijfsruimte.
Zelfs de ligging van het pand is bijzonder.
“Je kunt vanuit een kant van het huis dwars
op de stroom van het Spaarne tot aan de molen
kijken. En door de flauwe bocht waarin het huis
ligt, lijkt het net of het pand in de stroom is
gebouwd.”
Thomas Schlijper
51 Jaarverslag 2009

Werk aan de winkel voor Stadsherstel in Parimaribo
Stadsherstel, Alex Blommenstijn
Suriname
In de ruim vijftig jaar van haar bestaan heeft
Stadsherstel een enorme expertise opgebouwd
op het gebied van verwerving, restauratie en beheer
van vervallen gebouwen. “De stad Paramaribo
laat zich in veel opzichten vergelijken met
het Amsterdam in de jaren vijftig. Het scheelde
destijds niet veel of de oude binnenstad van
Amsterdam was veranderd in een woestijn van
beton met hoge kantoorgebouwen, gedempte
grachten en brede wegen. Paramaribo staat aan
de vooravond van een vergelijkbare situatie.
De oude houten huizen met veel achterstallig
onderhoud worden maar al te vaak geruimd
om plaats te maken voor een fantasieloze
kantoorkolos of bedrijfsloods. Een zorgelijke
ontwikkeling die vanuit Suriname tot de vraag
leidde of Stadsherstel haar kennis en kunde
beschikbaar wilde stellen om dit proces een halt
toe te roepen.” Stadsherstel verleende graag
haar medewerking en startte de samenwerking
met Stichting Gebouwd Erfgoed Suriname om
naar Amsterdams voorbeeld gezamenlijk een
zelfstandig Stadsherstel Paramaribo NV op te
richten. Paul bezocht Suriname in het verslagjaar
tweemaal; het werk vordert gestaag. “De
monumenten NV is inmiddels opgericht, de
gesprekken met potentiële aandeelhouders in
Suriname verlopen gunstig.” Naar verwachting
wordt in 2010 het eerste huis aangekocht, gerestaureerd
en verhuurd.
“De bestuursdeelname van Stadsherstel aan Fort
Nieuw Amsterdam werpt eveneens vruchten af.
Door de inzet van directie en medewerkers nam
het bezoekersaantal aan dit openluchtmuseum
fors toe. Ook hier zet Stadsherstel haar kennis
in voor de restauratie van monumentale Nederlandse
gebouwen.”
Het kantoor van Stichting Gebouwd Erfgoed in Suriname
Stadsherstel, Alex Blommenstijn
Stadsherstel, Paul Morel
53 Jaarverslag 2009

Ernest Anyas
Flevopark 13
Meer projecten
Het Zonnehuis
Tuindorp Oostzaan, een van oorsprong onder
architectuur gebouwd arbeidersdorp, moest de
enorme woningnood van de jaren twintig in
Amsterdam een halt toe roepen. Fraaie laagbouw
mét een tuintje.
Voor de verheffing van de bewoners werd
het Zonnehuis, naar een ontwerp van ir. Jan
Hendrik Mulder, in het midden van het dorp
gesitueerd. Hier kon ‘het volk’ kennismaken
met podiumkunst. Het gebouw kwam in 2002 in
bezit van Stadsherstel, waarna aan de buitenzijde
een grondige restauratie plaatsvond.
In 2009 werd het gebouw aan de binnenzijde
volledig gerestaureerd. Omdat het als theater
gebruikt wordt, kreeg de veiligheid extra
aandacht. In nauw overleg met de aannemer
werd in de periode eind juni/begin september
– laagseizoen voor de theaterwereld – volgens
een strak plan gewerkt. Plafonds, kozijnen en
toiletgroepen werden vervangen, een thermische
en akoestische isolatie aangebracht. Het
pand kreeg nieuwe brandmelders en een noodverlichting,
beide voldoen geheel aan de huidige
strenge regelgeving. Het Zonnehuis is weer wat
het was, het stralend middelpunt van Tuindorp
Oostzaan. Het gemeenschapshuis wordt allang
niet meer alleen door de bewoners uit het
tuindorp bezocht, maar trekt bezoekers uit heel
Amsterdam.
De linker zijvleugel van Het Zonnehuis heeft
met Peter Faber een bijzondere huurder. Geboren
en getogen in Tuindorp Oostzaan voelt hij
zich er als een vis in het water. Hij organiseert
een gevarieerd aanbod aan activiteiten waaronder,
iedere zondagmiddag, voorstellingen voor
kinderen van 0 tot 100 jaar. Faber heeft met het
Zonnehuis een heldere missie. “Het moet weer
een warme plek voor de buurt worden.”
Flevopark 13
Fruit kweken en alcohol stoken in het Flevopark.
Dat is de uitkomst van een prijsvraag die
het toenmalige Stadsdeel Zeeburg uitschreef
toen Stadsherstel in 2006 eigenaar werd van het
gemaal Flevopark 13. Het winnende plan kwam
van de stichting De Oude Pijl die een museumdistilleerderij
met proeflokaal voorstelde.
Stadsherstel maakte in maart een begin met de
werkzaamheden. Het plan omvat tevens de aanplant
van een aantal fruitbomen die de vruchten
zullen leveren voor het distillatieproces.
Het proeflokaal bij de distilleerderij zal vanaf
mei 2010 van half vier 's middags tot in de
vroege avond voor bezoekers zijn geopend. De
dienstwoning in het gemaal wordt bewoond
door een medewerker van het proeflokaal.
Ernest Anyas
Bakenesserkerk in Haarlem
Het Flevopark is een bijzonder park. Het werd
in de jaren '30 van de vorige eeuw aangelegd,
ingeklemd tussen de joodse begraafplaats en
het Nieuwe Diep. De bevlogen pleiter voor dit
project was Jac. P. Thijsse. De stille begraafplaats
zou naar zijn idee een overloop naar de stad
vormen en daarmee de instandhouding van een
rijke fauna garanderen. En zo geschiedde, merkt
de bezoeker van het park tot op de dag van
vandaag.
De in 1632 ten behoeve van de drooglegging
van de Watergraafsmeerpolder gebouwde
windmolen werd aan het eind van de 19e eeuw
vervangen door een stoomgemaal. Die werd op
zijn beurt in het begin van de 20e eeuw vervangen
door een elektromotor. Sinds 1984 doet het
gemaal geen dienst meer en is het werk overgenomen
door een kleine pompinstallatie aan
de Valentijnskade. De laatste machinist woonde
tot 2005 in het Flevogemaal. Het complex, in
chaletstijl, is gebouwd naar een ontwerp van
Ingenieursbureau voor Stoombemaling J.C. de
Leeuw en W.A. Beijerinck.
Bakenesserkerk, Haarlem
Expertise op het gebied van restauratie en beheer
van monumenten, in het bijzonder van kerken.
Dat zocht én vond de gemeente Haarlem in
de overnamekandidaat van de Bakenesserkerk.
Stadsherstel nam het gebouw op de laatste dag
van het verslagjaar over. De gemeente werkte
reeds aan een restauratieplan en kan dit nu
samen met Stadsherstel ten uitvoer brengen.
Na voltooiing van de restauratie zal het monument
de thuishaven zijn van het Bureau
Archeologie van de gemeente Haarlem, dat de
kerk zal huren voor een periode van twintig
jaar. Het Bureau Archeologie zal in het gebouw
de resultaten van zijn opgravingen en vondsten
tentoonstellen. De kerk behoudt zo haar
publieksfunctie.
Oudezijds Voorburgwal 67
Dit rijksmonument verwierf Stadsherstel in de
herfst van 2009. Het bestaat uit een horecagelegenheid
op de begane grond en drie bovenwoningen.
In 2010 wordt een begin gemaakt met
de restauratie.
55 Jaarverslag 2009

“Culturele en
bedrijfsevenementen,
Stadsherstel
biedt de ruimte”
Interview Emmy Schouten
Emmy Schouten staat aan het hoofd van de afdeling Exploitatie Bijzondere Ruimten.
Samen met vier medewerkers programmeert en verhuurt zij tien van de unieke locaties
die Stadsherstel rijk is. Een jazzconcert in De Duif, een promotiediner in Museumwerf
’t Kromhout, concerten in de Amstelkerk of een boekenbeurs in de Posthoornkerk. Het
is maar een greep uit de vele culturele en commerciële activiteiten die haar afdeling in
het verslagjaar organiseerde of faciliteerde.
Thomas Schlijper
De Van Houtenkerk in Weesp
Ernest Anyas
57 Jaarverslag 2009

Van godshuis naar cultuurtempel
“Wij scheppen een klimaat waarin cultuur optimaal
gedijt. Sinds 1990 organiseren wij concerten
in de Amstelkerk. De eerste kerk die een culturele
bestemming kreeg.” Het aantal kerken in
bezit van Stadsherstel groeide gestaag. De Duif
kreeg in 2002 eveneens een culturele bestemming.
“Een jaar later werd een akoestisch plafond
geïnstalleerd waardoor het aan de hoogste
eisen voor een concert- en theaterzaal voldoet.
We streven ernaar om de publieke functie van
de kerkgebouwen in stand te houden.” Vaak zijn
in de zijbeuken kantoren gebouwd die een verantwoorde
exploitatie mogelijk maken. “Maar
door de hoogte in het middenschip te handhaven,
ervaren de bezoekers toch nog steeds het
oorspronkelijke karakter van de kerk.”
Mooie culturele evenementen
In 2009 initieerde de afdeling Exploitatie Bijzondere
Ruimten veel activiteiten, vaak in nauwe
samenwerking met gerenommeerde instellingen.
De Matthäus Passion van het Dudok Ensemble
in De Duif. De Canto Ostinato van Simeon ten
Holt in de Amstelkerk. Het oliebollenconcert
met champagne op 1 januari. Een optreden van
Chris Hinze met jazz-zangeres Claron McFadden
en de Marokkaanse muzikant Bekas. Orgelconcerten
in De Duif en kinderconcerten. “Wij
produceren zelf, maar onze zalen worden ook
gehuurd. Zo worden onze locaties door een heel
gevarieerd publiek bezocht.”
Van Houtenkerk, Weesp
“Samenwerking met andere partijen bij de herbestemming
van een monument is essentieel.
Er gaan informatieavonden en talloze gesprekken
aan vooraf. Alleen dan creëer je een breed
draagvlak om de buurtfunctie en herbestemming
van zo'n pand mogelijk te maken. In het
geval van de Van Houtenkerk is dat bijzonder
goed gelukt. De Weespenaren hebben ons heel
enthousiast binnengehaald om de kerk voor de
gemeenschap te behouden. Om de restauratie
en exploitatie te bekostigen zijn hogere entreegelden
onontkoombaar. Daar is alle begrip voor,
want er staat ook een professionele en gevarieerde
programmering tegenover. De Nederlandse
Protestanten Bond blijft op zondagen diensten
in het gebouw houden. En uiteraard blijft de
kerk beschikbaar voor bruiloften, recepties en
begrafenissen.”
Dansvoorstelling in De Duif
Stadsherstel, archief
De zakelijke markt
In toenemende mate ontdekken grote en kleine
bedrijven de locaties van Stadsherstel. In 2009
vonden presentaties, feesten, diners, lezingen
en congressen onderdak in een van de unieke
ruimten. “Zo nodigde een grote bank haar
private banking relaties uit voor enkele exclusieve
diners, muzikaal omlijst met bekende artiesten.
Deze dinerconcerten staan voor 2010 weer in de
planning. Een organisatie van jonge, creatieve
bedrijven organiseerde netwerkborrels.” Bij particulieren
zijn onze ruimten overigens eveneens
populair, bijvoorbeeld voor huwelijken, begrafenissen
en recepties. En Paradiso breidde haar
activiteiten uit. “Dat presenteert sinds vorig jaar
in onze locatie De Duif akoestische concerten.
Heel leuk. Ja, er is écht veel mogelijk in onze
locaties.”
Diner in de Posthoornkerk
Stadsherstel, archief
59 Jaarverslag 2009

Tangomagia in De Duif
Peter van Breugel
Meer evenementen
Kerken te kijk
Een aantal kerken opent regelmatig haar deuren
voor het publiek. Vrijwillige gidsen, vertellen
over de geschiedenis van het gebouw. Zonder
deze actieve, bijzondere mensen zou de openstelling
niet mogelijk zijn. De openingen worden
soms verlevendigd met concerten. In dit verband
mag de 87-jarige pianist, de heer Cor Hartgers,
niet onvermeld blijven. Hij luistert de openstellingen
van de verschillende locaties vaak op
met zijn spel. En tijdens deze openstellingen
kunnen mensen die in de kerk een evenement
willen organiseren, het gebouw alvast uitgebreid
bezichtigen.
Oliebollenconcert
Stadsherstel biedt jonge mensen gelegenheid
de kerken als podium te gebruiken. Daar wordt
veelvuldig gebruik van gemaakt. De 14-jarige
Ella van Poucke en haar 16-jarige broer Nicolas,
beiden winnaars van het Prinses Christina Concours,
gaven bijvoorbeeld met hun 6-jarig zusje
in de Amstelkerk een drukbezocht nieuwjaarsconcert.
Voor Nicolas kwam een droom uit door
op de vleugel te spelen die ooit aan Youri Egorov
toebehoorde.
Hommage aan Youri Egorov
Om het leven van Egorov te vieren, organiseerde
Stadsherstel een bruisende avond in de Amstelkerk
met een optreden van de Russische pianiste
Hanna Shybayeva. Een ontroerende documentaire
van de cineaste Eline Flipse schetste een
beeld van het leven van de op jonge leeftijd aan
aids overleden pianist. De schrijver Jan Brokken
las voor uit zijn boek In het huis van de dichter,
een persoonlijk en meeslepend verslag over zijn
vriendschap met de beroemde pianist.
The Art of Baroque, Jazz,
Dance and Improvisation
De Duif vormde het podium voor de bekende
fluitist/componist Chris Hinze en jazz-zangeres
Claron McFadden. Begeleid door The Band en de
Marokkaanse ud-speler en zanger Majid Bekas
vertolkten ze werken van Bach, Gershwin en
hedendaagse jazz- en dancecomposities.
De Magie van de Kamermuziek
Ook de kleine ensembles weten Stadsherstel te
vinden. Een serie klassieke en moderne concerten
in de Amstelkerk door beroemde musici,
waaronder Emmy Verhey, en jong veelbelovend
talent.
So What
Klassiek, jazz en speelse klanken voor kinderen
van 4 tot 94. Vijf musici, waaronder een kind,
maakten muziek in De Duif. De jonge bezoekers
mochten hun instrument meenemen en meespelen.
Overal zit muziek in! Grappige, zelfgemaakte
instrumenten lagen klaar om bespeeld
te worden.
Opera per tutti!
Opera voor iedereen. Het derde achtereenvolgende
seizoen in de Vondelkerk waarin de
mooiste aria's uit bekende en minder bekende
opera's te horen waren. De aria's werden op
luchtige wijze toegelicht.
Tangomagia festival
De Duif was één van de podia voor het internationaal
bekende festival van de Argentijnse tango.
Met topdansers uit Buenos Aires en Europa.
Cultuur in De Duif
Stadsherstel, archief
Simeon ten Holt
Het Bergen Kwartet, thans Rondane Kwartet,
speelde op vier vleugels Canto Ostinato en Lemniscaat
van componist Simeon Ten Holt in een
uitverkochte Amstelkerk.
Orgelconcerten in De Duif
Een reeks concerten, op iedere derde zondag van
de maand en in juli en augustus iedere zondag,
ontstond in samenwerking met Ton van Eck. Hij
is de restaurateur en organist van de Haarlemse
Sint Bavokathedraal. Van Eck adviseerde bij de
restauratie van het Smitsorgel in De Duif. Zelf
speelde hij in De Duif met saxofonist Henk van
Twillert, een verrassende combinatie van orgel
en saxofoon. Omdat Stadsherstel het orgel aan
zoveel mogelijk mensen wil laten horen, zijn de
concerten gratis toegankelijk.
Kamiel Vorwerk
61 Jaarverslag 2009

“De portemonnee
wordt goed beheerd”
Kees Ampt is controller en hoofd van de
afdeling Financiële Zaken. Dat maakt
hem verantwoordelijk voor het financiële
beleid van Stadsherstel en het voeren van
de financiële administratie. Hij werd in
2009 nauw betrokken bij de onlangs opgerichte
deelneming Stadsherstel Zaanstreek
N.V., waarvan hij – samen met Jaap
Hulscher – directeur is. Al met al een omvangrijk
takenpakket met veel interessante,
maar soms lastige financiële dossiers.
“Het is mooi dat ik veel kan overlaten
aan mijn medewerkers. Ik concentreer me
op de ingewikkelde financiële dossiers.”
Stadsherstel heeft zich het afgelopen jaar
op grote financiële veranderingen moeten
voorbereiden. “Maar we bestaan nu ruim
vijftig jaar en wisten steeds ongeschonden
door woelige tijden te laveren. We
zullen ons tot het maximale inspannen
onze doelstelling ook in de toekomst zo
goed mogelijk te realiseren. Gelukkig is
Stadsherstel een financieel solide bedrijf.”
Ernest Anyas
Interview met Kees Ampt
Toekomst
De plaats die Stadsherstel Amsterdam als restaurerende
instelling én woningcorporatie op
de onroerend goedmarkt inneemt, is voor de
overheid vaak niet duidelijk. “Een traditionele
woningcorporatie heeft één helder omschreven
taak en dat is volkshuisvesting. Voor Stadsherstel
ligt dat anders. Onze primaire taak is het
redden en opnieuw exploitabel maken van gebouwd
monumentaal erfgoed. Dat is een andere
dan een pure volkshuisvestingstaak. Een mening
waarin het ministerie van OCW ons overigens
van harte ondersteunt. Het ministerie van
WWI daarentegen behandelt ons steeds meer
als een reguliere woningbouwcorporatie. De
minister van WWI bepaalt dat wij objecten, die
niet met wonen te maken hebben, niet mogen
restaureren en is zelfs van plan om Stadsherstel
te verplichten om een stichting te worden! De
overheid kijkt kennelijk door meerdere brillen,
maar de vraag is of alle brillenglazen wel de
juiste werkelijkheid weergeven.”
De vrijstellingen van de overdrachts- en vennootschapsbelasting
– bedoeld om de restaurerende
en conserverende taken mogelijk te
maken – zijn Stadsherstel in de afgelopen twee
jaar ontnomen. “Dat legt een groot beslag op de
beschikbare middelen waardoor onze werkzaamheden
behoorlijk worden belemmerd.
Monumenten restaureren is kostbaar. Ieder
monument kent een eigen maatvoering, ramen
en kozijnen haal je niet bij een bouwmarkt. De
bouwvoorschriften zijn aangepast aan de eisen
van deze tijd en vergen op velerlei gebied forse
investeringen. Dat is van een totaal andere orde
dan bij een reguliere woningbouwcorporatie.”
Door het semi-commerciële karakter van Stadsherstel
ontvangen de aandeelhouders dividend
op door hen gestort aandelenkapitaal, maar
nooit meer dan 5%. “Alle overige winst wordt
herbestemd voor dat ene doel waarvoor wij zijn
opgericht: aankoop, restauratie en beheer van
gebouwd monumentaal erfgoed. De overheid
heeft plannen om voor een groot deel van ons
woningbezit een nieuwe, voor ons negatieve,
berekening voor de huurprijs in te voeren. Met
al deze bureaucratische maatregelen zal het
voor Stadsherstel steeds moeilijker worden het
werk in de huidige vorm voort te zetten. We
kunnen dan minder monumenten verwerven
en restaureren, een deel van ons bezit moet wellicht
worden afgestoten. Maar of het allemaal
zo’n vaart zal lopen? Ik heb vertrouwen in de
toekomst van de organisatie Stadsherstel.”
Nieuwe aankopen
In 2009 breidde Stadsherstel haar bezit aanmerkelijk
uit. “Er is voor de veertig nieuwe panden
zo’n 11 miljoen euro uitgetrokken. We zijn nu
de plannen verder aan het uitwerken voor de
restauratie en exploitatie. In de loop der jaren
hebben we rekenmodellen gebouwd op basis
waarvan we kunnen bepalen hoeveel een restauratie
mag kosten in relatie tot de verwachte
inkomsten.” Elke restauratie vraagt om zorgvuldige
afwegingen. “Je streeft naar de hoogst
haalbare kwaliteit, wat soms om compromissen
vraagt. Dat is binnen Stadsherstel altijd een
boeiend spanningsveld.”
Thomas Schlijper
63 Jaarverslag 2009

Jaarrekening 2009
GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2009
voor winstverdeling, x ¤ 1.000
Activa Ref. 31 december 2009 31 december 2008
Vaste activa
Immateriële vaste activa
Software 1.1 148 198
Materiële vaste activa
Panden in exploitatie vrije sector 1.2 179.086 172.694
Panden in exploitatie sociale huursector 1.2 12.810 11.657
Panden te restaureren en in restauratie 1.2 22.016 9.726
Hardware en kantoorinventaris 1.3 313 304
214.225 194.381
Financiële vaste activa
Leningen u.g. 1.4 3 4
Overige financiële vaste activa 1.5 903 234
Vlottende activa
906 238
Vorderingen
Subsidievorderingen 1.6 2.274 4.108
Huurdebiteuren 1.7 397 751
Belastingen 1.8 810 780
Overige vorderingen en overlopende activa 1.9 338 587
3.819 6.226
Liquide middelen 1.10 519 705
219.617 201.748
Passiva Ref. 31 december 2009 31 december 2008
Eigen vermogen
Geplaatst aandelenkapitaal 2.1 61.804 61.804
Herwaarderingsreserve 2.2 73.625 68.737
Overige reserve 2.3 2.836 8.914
Resultaat boekjaar 2.4 8.925 1.900
147.190 141.355
Egalisatierekening erfpachtsrechten 2.5 172 178
Voorziening latente belastingverplichtingen 227
Langlopende schulden
Leningen o.g. 2.6 38.923 39.119
Leningen o.g. verstrekt door aandeelhouders 2.7 13.953 14.285
Waarborgsommen 1.143 1.085
54.019 54.489
Kortlopende schulden
Crediteuren 1.642 1.723
Kasgeldleningen banken 0 1.000
Aflossingsverplichiting langlopende schulden 2.6/7 486 685
Vooruitontvangen huur 655 452
Belastingen 2.8 802 420
Overige schulden en overlopende passiva 2.9 6.073 1.446
9.658 5.726
Rekening-courant banken 8.351 0
219.617 201.748
64 Jaarrekening 2009 Stadsherstel Amsterdam N.V.
65 Jaarrekening 2009 Stadsherstel Amsterdam N.V.

GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING 2009
x ¤ 1.000
GECONSOLIDEERD KASSSTROOMOVERZICHT 2009
x ¤ 1.000
Ref. 2009 2008
Bedrijfsopbrengsten
Huuropbrengsten 3.1 14.575 14.206
Overige opbrengsten 3.2 963 12
15.538 14.218
Bedrijfslasten
Onderhoudskosten -3.406 -2.539
Vaste lasten -776 -847
Afschrijving erfpacht -117 -107
Personeelskosten 3.3 -2.415 -2.295
Overige bedrijfslasten 3.4 -1.981 -2.660
Afschrijving overige activa -200 -182
-8. 895 -8.630
Bedrijfsresultaat 6.643 5.588
Financiële baten en lasten
Rentebaten 212 215
Rentelasten -2.172 -2.712
-1.960 -2.497
Resultaat voor vennootschapsbelasting 4.683 3.091
Vennootschapsbelasting 3.5 -537 -467
Resultaat na belastingen
vóór mutatie herwaardering 4.146 2.624
Mutatie herwaardering 4.779 -724
Netto resultaat 8.925 1.900
2009 2008
Operationele kasstroom
Netto resultaat 8.925 1.900
Mutatie herwaardering -4.779 724
Afschrijvingen immateriële vaste activa 97 87
Afschrijvingen materiële vaste activa 221 202
Mutatie egalisatierekening -6 -3
Mutatie werkkapitaal 7.155 2.490
Waarborgsommen 58
Vennootschapsbelasting 609 420
12.280 5.820
Investeringskasstroom
Investeringen immateriële vaste activa -47 -16
Investeringen materiële vaste activa -15.533 -5.867
Desinvesteringen materiële vaste activa 441 948
Investeringen in financiële vaste activa -694
Desinvesteringen financiële vaste activa 26 30
Geactiveerde bouwrente -194 -231
-16.001 -5.136
Financieringskasstroom
Aflossing langlopende leningen -726 -492
Opgenomen langlopende leningen 0 1.689
Mutatie kasgeldleningen -1.000 500
Betaald dividend -3.090 -3.090
-4.816 -1.393
-8.537 -709
Saldo liquiditeit 1 januari 705 1.414
Saldo liquiditeit 31 december -7.832 705
Specificatie per 31 december
Liquide middelen 519 705
Rekening-courant banken -8.351 0
-7.832 705
66 Jaarrekening 2009 Stadsherstel Amsterdam N.V.
67 Jaarrekening 2009 Stadsherstel Amsterdam N.V.

Algemene
Toelichting
Bedrijfsactiviteiten
Stadsherstel Amsterdam N.V. zorgt voor duurzaam
behoud van in verval geraakt monumentaal
of beeldbepalend gebouwd erfgoed, door
restauratie, herbestemming en/of beheer.
Deze doelstelling is van toepassing op alle
groepsvennootschappen.
Stadherstel Amsterdam N.V. heeft de status van
een toeglaten instelling (TI) in het kader van de
woningwet voor de realisatie en exploitatie van
sociale huurwoningen.
Stadsherstel Amsterdam N.V. en Amsterdamse
Maatschappij tot Stadsherstel II N.V. zijn aan te
merken als “aangewezen organisatie” op grond
van het Besluit rijkssubsidiëring instandhouding
monumenten (Brim).
Stadsherstel Zaanstreek N.V.
in Zaanstad
Op 21 december 2009 heeft Stadsherstel Amsterdam
N.V. samen met de Zaanse woningcorporatie
Stichting Parteon een nieuwe vennootschap
opgericht met dezelfde doelstelling als bij Stadsherstel
Amsterdam N.V., maar specifiek gericht
op het gebied van de Zaanstreek.
Stadsherstel Amsterdam en Parteon hebben een
joint venture overeenkomst gesloten omtrent
de samenwerking binnen deze vennootschap.
Stadsherstel Amsterdam participeert voor 51%
in het aandelenkapitaal en Parteon voor 49%.
Stadsherstel Amsterdam voert de directie over
deze vennootschap, maar het toekomstig beleid
wordt in onderling overleg bepaald. Op grond
van deze joint venture overeenkomst zijn de
cijfers van deze vennootschap voor 51% betrokken
in de geconsolideerde jaarrekening van
Stadsherstel Amsterdam.
Op 30 december 2009 zijn door deze vennootschap
23 panden en een aantal grondposities
verworven aan de Zaanse schans te Zaandam.
Stadsherstel Haarlem B.V. in Haarlem
Op 30 december 2009 zijn alle aandelen verworven
van deze vennootschap in het kader van
aankoop van een aantal panden in Haarlem door
de Amsterdamse Maatschappij tot Stadsherstel
II N.V..
De vennootschap heeft dezelfde doelstelling als
Stadsherstel Amsterdam.
De vennootschap is verworven op basis van de
financiële gegevens uit de jaarrekening 2008;
definitieve betaling van de koopprijs zal eerst
plaatsvinden, nadat de jaarrekening 2009 door
koper wordt geaccepteerd.
Omdat er in 2009 naar verwachting geen
belangrijke feiten zich hebben voorgedaan,
wordt de balans per 31 december 2008 geacht de
situatie ook weer te geven op 31 december 2009.
Daarom is deze balans volledig in de consolidatie
meegenomen.
van actuele waarde maar benut daarvoor niet de
vanuit RJ645 gangbare bedrijfswaarde daar de
bedrijfsvoering en eigendomsverhoudingen van
Stadsherstel afwijken van reguliere toegelaten
instellingen. Stadsherstel kent in bescheiden
mate bezit voor de sociale doelgroep en voor
haar aandeelhouders is de marktwaarde in verhuurde
staat meer relevant.
Grondslagen voor consolidatie
In de consolidatie worden opgenomen de financiële
gegevens van Stadsherstel Amsterdam N.V.
en haar groepsmaatschappijen. Dit betreft de
maatschappijen waarmee zij een organisatorische
en economische eenheid vormt. Integraal
in de consolidatie worden opgenomen deelnemingen
waarin beslissende invloed op het beleid
kan worden uitgeoefend.
De in consolidatie begrepen rechtspersonen en
vennootschappen zijn:
Amsterdamse Maatschappij tot Stadsherstel
II N.V. (100%)
N.V. Amsterdams Monumenten Fonds (100%)
B.V. AMF Restauratie (100%)
B.V. AMF 't Kromhout (100%)
Stadsherstel Haarlem B.V. (100%)
Stadsherstel Zaanstreek N.V. (51%)
Intercompany-transacties en onderlinge vorderingen
en schulden tussen groepsmaatschappijen
worden geëlimineerd.
Financiële instrumenten
Binnen het treasurybeleid van Stadsherstel
Amsterdam N.V. worden financiële instrumenten
alleen gebruikt ter beperking van inherente
risico's. Het gebruik ervan is slechts toegestaan
voor zover er een materieel verband met het
belegde/gefinancierde vermogen kan worden gelegd
en de toepassing ervan tot een positie van
de totale leningen-/beleggingsportefeuille leidt
welke vergelijkbaar is met een positie zonder
gebruik te maken van deze instrumenten.
Regelgeving
De jaarverslaggeving door toegelaten instellingen
dient te voldoen aan eisen zoals deze zijn
geformuleerd in het Besluit Beheer Sociale
Huursector. In dit belsuit wordt Boek 2 Titel 9
voorgeschreven behoudens enkele uitzonderingen
van specifieke aard. Door de Raad voor de
Jaarverslaggeving is de definitieve richtlijn
645 Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting
uitgegeven.
Aangezien bovengenoemde regelgeving ingericht
is op rechtspersonen zijnde niet-N.V’s en
uitsluitend ten doel hebbend de sociale huursector,
is deze regelgeving niet zonder meer
toepasbaar op deze jaarrekening.
Stadsherstel waardeert haar panden op basis
Een van de aangekochte panden in Haarlem
Ernest Anyas
68 Jaarrekening 2009 Stadsherstel Amsterdam N.V.
69 Jaarrekening 2009 Stadsherstel Amsterdam N.V.

Grondslagen voor
waardering van activa
en passiva
Vergelijking met voorgaand jaar
De gehanteerde grondslagen van waardering en
resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven ten
opzichte van voorgaand jaar.
Algemeen
Voorzover niet anders vermeld zijn de activa en
passiva opgenomen tegen nominale waarde.
Verwerking verplichtingen
In de jaarrekening worden naast juridisch
afdwingbare verplichtingen tevens feitelijke
verplichtingen verwerkt die kunnen worden
gekwalificeerd als “intern geformaliseerd en
extern gecommuniceerd”. Hiervan is sprake
wanneer uitingen namens de vennootschap zijn
gedaan richting belanghebbenden aangaande
verplichtingen inzake toekomstige projecten.
Een feitelijke verplichting is gekoppeld aan het
besluitvormingsproces van de vennootschap
rondom projectontwikkeling. Van een feitelijke
verplichting is sprake indien op basis van de
definitieve ontwerp fase, en afgeleid het aanvragen
van de bouwvergunning, een opdrachtverlening
tot uitvoering heeft plaatsgevonden.
Immateriële vaste activa, software
Gekochte softwarelicenties worden geactiveerd
tegen de verkrijgingsprijs en afgeschreven over
de verwachte economische levensduur.
Materiële vaste activa, panden in exploitatie
vrije sector
Deze panden worden in de balans gewaardeerd
tegen taxatiewaarde, welke waarde is gebaseerd
op opbrengsten bij geleidelijke onderhandse
verkoop in verhuurde staat.
Indien er sprake is van een afgekocht erfpachtcontract
wordt de afkoopsom geactiveerd en
afgeschreven gedurende de looptijd.
Materiële vaste activa, panden in exploitatie
sociale huursector
Deze panden worden in de balans gewaardeerd
tegen taxatiewaarde, welke waarde is gebaseerd
op opbrengsten bij geleidelijke onderhandse
verkoop in verhuurde staat.
Indien er sprake is van een afgekocht erfpachtcontract
wordt de afkoopsom geactiveerd
en afgeschreven gedurende de looptijd. Deze
panden betreffen die panden, waaromtrent in
1995 een afrekening heeft plaatsgevonden met
de Rijksoverheid in het kader van het
afkopen van exploitatietekorten.
Materiële vaste activa, panden te
restaureren en in restauratie
Nog te restaureren panden en in restauratie
zijnde panden worden gewaardeerd tegen aankoopkosten,
vermeerderd met instandhoudingskosten
en verminderd met eventuele afschrijvingen
over de afgekochte erfpachtsrechten.
Indien te restaureren projecten in uitvoering
worden genomen, worden de restauratiekosten
geactiveerd, en worden subsidies en bijdragen
in mindering gebracht. Daarnaast wordt bouwrente
over het gemiddeld geïnvesteerd vermogen
geactiveerd.
Materiële vaste activa, hardware en
kantoorinventaris
Aankopen worden geactiveerd tegen de verkrijgingsprijs
en afgeschreven over de verwachte
economische levensduur.
Deelnemingen
Deelnemingen in groepsmaatschappijen worden
gewaardeerd volgens de nettovermogenswaardemethode.
Deze wordt berekend volgens
de grondslagen die gelden voor deze jaarrekening.
Leningen u.g.
Deze worden opgenomen tegen nominale
waarde onder aftrek van noodzakelijke voorzieningen.
Geactiveerde kosten financiële instrumenten
Aangekochte rente-caps worden gewaardeerd
tegen historische kosten, verminderd met de
lineaire afschrijvingen over de looptijd van de
rente-cap.
Contante waarde toekomstig rentevoordeel
NRF leningen
Bij in exploitatie genomen panden, waarbij voor
de restauratie gebruik is gemaakt van financiering
door middel van hypothecaire leningen
verstrekt door het Nationaal Restauratie Fonds,
wordt de contante waarde van het genoten rentevoordeel
als een investeringssubsidie in mindering
gebracht op de historische kosten. Deze
contante waarde wordt geactiveerd als financieel
vast actief, en wordt afgeschreven naar rato
van de aflossing van de betreffende leningen.
Achtergrond van deze wijze van verwerken van
dit rentevoordeel is het beter inzicht verkrijgen
in de historische kostprijs van de respectievelijke
panden, aangezien ook bij de investeringsbeslissingen
deze investeringssubsidie in acht
genomen wordt.
Vorderingen
Deze worden opgenomen tegen nominale
waarde onder aftrek van noodzakelijke voorzieningen.
Herwaarderingsreserve
Panden worden in de balans gewaardeerd tegen
taxatiewaarde, welke waarde is gebaseerd op opbrengsten
bij geleidelijke onderhandse verkoop
in verhuurde staat. Voor het verschil tussen de
taxatiewaarde en de geactiveerde historische
kostprijs (= aankoopkosten + restauratiekosten
+ eventuele boekwaarde van de gearchiveerde
erfpacht -/- subsidies en bijdragen) wordt een
herwaarderingsreserve gevormd.
Eventuele latente belastingverplichtingen
worden in mindering gebracht op de herwaarderingsreserve.
Egalisatierekening erfpachtsrechten
Deze bestaat uit vooruitbetaalde erfpachtsrechten.
Jaarlijks valt een lineair gedeelte vrij ten
gunste van het resultaat.
Voorzieningen
Deze worden gevormd voor in rechte afdwingbare
of feitelijke verplichtingen en verliezen, die
op balansdatum bestaan en waarbij het waarschijnlijk
is dat een uitstroom van middelen
noodzakelijk is en waarvan de hoogte redelijkerwijs
kan worden geschat. Tenzij anders vermeld
worden voorzieningen tegen nominale waarde
opgenomen.
Voorzieningen voor latente belastingverplichtingen
worden gewaardeerd op 25% van het
verschil tussen het “commercieel” vermogen en
het fiscaal vermogen.
Pensioenen
Stadsherstel heeft een pensioenregeling bij de
Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties
(SPW). Deze regeling betreft een toegezegd-pensioenregeling
bij het bedrijfstakpensioenfonds.
Hierbij is een pensioen toegezegd aan
personeel op de pensioengerechtigde leeftijd,
afhankelijk van leeftijd, salaris en dienstjaren.
Deze toegezegd-pensioenregeling is verwerkt als
zou sprake zijn van een toegezegdebijdrageregeling.
Langlopende schulden
Langlopende schulden worden gewaardeerd
tegen kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag
rekening houdend met agio of disagio en onder
aftrek van transactiekosten
De aflossingsverplichtingen voor het komend
jaar van de langlopende schulden zijn opgenomen
onder de kortlopende schulden.
Grondslagen voor de
bepaling van het resultaat
Algemeen
Het resultaat wordt bepaald als verschil tussen
de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties
en de kosten en andere lasten over het jaar. De
resultaten op transacties worden verantwoord
in het jaar, waarin zij zijn gerealiseerd; verliezen
reeds zodra zij voorzienbaar zijn.
Het resultaat wordt tevens bepaald met inachtneming
van de verwerking van ongerealiseerde
waardeveranderingen van op actuele waarde gewaardeerde
panden en financiële instrumenten.
Opbrengstverantwoording
Opbrengsten van levering van goederen worden
verantwoord zodra alle belangrijke rechten en
risico's met betrekking tot de eigendom van
goederen zijn overgedragen aan de koper.
Opbrengsten uit de levering van diensten
worden verantwoord naar rato van de geleverde
prestaties, gebaseerd op de verrichte diensten
tot aan de balansdatum in verhouding tot de in
totaal te verrichten diensten.
Huuropbrengsten
Onder huuropbrengsten worden verstaan de
opbrengsten voortvloeiend uit de met huurders
gesloten huurovereenkomsten, gebruiksvergoedingen
en vruchtgebruikvergoedingen.
Onderhoudskosten
Dit betreffen de in het verslagjaar uitgevoerde
onderhoudskosten onder aftrek van hieraan toe
te rekenen en ontvangen
Onderhoudssubsidies
De lasten van onderhoud, waaronder renovatie,
onderscheiden zich van activeerbare kosten
door het feit, dat er geen waardeverhoging is
van het actief. Deze onderhoudskosten worden
direct in het resultaat verantwoord.
Afschrijving erfpacht
Afgekochte erfpachtsrechten worden lineair
afgeschreven over de resterende looptijd van de
afkooptermijn.
Afschrijving overige activa
De afschrijving wordt lineair berekend door
middel van vaste percentages van de aanschaffingswaarde
op basis van de geschatte economische
levensduur.
70 Jaarrekening 2009 Stadsherstel Amsterdam N.V.
71 Jaarrekening 2009 Stadsherstel Amsterdam N.V.

De Amstelkerk, winter 2009
Ernest Anyas
Pensioenen
De vennootschap heeft een aantal pensioenregelingen.
De meest toegepaste regeling betreft
een zogenaamde toegezegdpensioenregeling.
Hierbij worden premies betaald aan het bedrijfstakpensioenfonds
gebaseerd op het salaris in het
betreffende jaar. De vennootschap heeft voor
deze pensioenregeling geen andere wettelijke
of feitelijke verplichting indien er een tekort
zich voordoet bij het bedrijfstakpensioenfonds.
De vennootschap heeft ook een toegezegdpensioenregeling
tegen eindloon. Hierbij is een
pensioen toegezegd aan personeel op de pensioengerechtigde
leeftijd, afhankelijk van de
leeftijd en salaris. De pensioenlasten voor deze
regeling zijn bepaald op de met betrekking tot
het boekjaar verschuldigde premies en de naar
rato berekende koopsommen voor afkoop van
de in het boekjaar ontstane backserviceverplichtingen
uit hoofde van salarisstijging en premies
voor indexeringen.
De met de pensioenaanspraken samenhangende
lasten zijn gebaseerd op reeds verrichte arbeidsprestaties
(de zogenaamde statische methode).
Beide pensioenregelingen zijn verwerkt als zou
sprake zijn van toegezegde-bijdrageregelingen.
Mutatie herwaardering
De mutatie in de herwaardering van de panden
in exploitatie wordt in deze post weergegeven.
Bij de resultaatbestemming worden de mutaties
toegevoegd of onttrokken aan de overige reserve
indien en voorzover het saldo van de herwaardering
per pand negatief is. Overige mutaties
worden toegevoegd of onttrokken aan de herwaarderingsreserve.
Hedge-accounting
Stadsherstel waardeert haar interest derivaten
tegen kostprijs. Dit betekent dat de interest
derivaten bij eerste opname over het algemeen
worden opgenomen tegen nul in de balans.
Indien op balansmoment de marktwaarde van
het interest derivaat beneden kostprijs is, wordt
er voor dat verschil een voorziening gevormd via
de winst- en verliesrekening, tenzij het kostprijshedge-accounting
model wordt toegepast. Bij
het toepassen van het kostprijshedge-accounting
model, is de eerste waardering en de grondslag
van verwerking in de balans en de resultaatbepaling
van het hedge-instrument afhankelijk
van de afgedekte post. Dit betekent dat als de
afgedekte post tegen kostprijs in de balans
wordt verwerkt, ook het derivaat tegen kostprijs
wordt gewaardeerd. Zolang de afgedekte post in
de kostprijshedge nog niet in de balans verwerkt
wordt, wordt het hedge-instrument niet
geherwaardeerd. Het mogelijke ineffectieve deel
van de hedgerelatie wordt direct in de winst-enverliesrekening
verwerkt.
Om het kostprijshedge-accounting model toe
te passen, voldoet Stadsherstel aan de vereisten
van hedge documentatie en effectiviteitstesting
zoals die in RJ 290 uiteen zijn gezet.
Stadsherstel past kostprijshedge-accounting
toe voor de renteswaps die ervoor zorgen dat
bepaalde variabel rentende leningen worden
omgezet in vast rentende schulden. Eveneens
past Stadsherstel kostprijshedge-accounting
toe voor de renteswaps die het rente risico op
toekomstige financiering afdekken.
Kasstroom overzicht
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de
indirecte methode. Bij deze methode wordt het
nettoresultaat aangepast voor posten van de
winst- en verliesrekening die geen invloed hebben
op ontvangsten en uitgaven in het verslagjaar,
mutaties in de balansposten en posten van
de winst- en verliesrekening waarvan de ontvangsten
en uitgaven niet worden beschouwd
als behorende tot de operationele activiteiten.
De liquiditeitspositie in het kasstroomoverzicht
bestaat uit kastegoeden en banksaldi in
rekening-courant. In het kasstroomoverzicht
wordt onderscheid gemaakt tussen operationele-,
investerings- en financieringsactiviteiten.
De kasstromen uit hoofde van financiering
zijn gesplitst in kasstromen met betrekking tot
mutaties in de hoofdsom (opgenomen onder
financieringsactiviteiten) en betaalde interest
(opgenomen onder operationele activiteiten).
De investeringen in materiële vaste activa
worden opgenomen onder aftrek van de onder
overige schulden voorkomende verplichtingen,
alsmede de ontvangen investeringssubsidies.
73 Jaarrekening 2009 Stadsherstel Amsterdam N.V.

TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS EN WINST- EN VERLIESREKENING
x ¤ 1.000
1.1. Immateriële vaste activa, software 2009 2008
Stand 1 januari 198 269
Investeringen 47 16
Afschrijvingen -97 -87
Stand 31 december 148 198
1.2. Materiële vaste activa, panden
Panden in
exploitatie vrije
sector
Panden in exploitatie
sociale
huursector
Panden te
restaureren en
in restauratie
Boekwaarde 1 januari 2009
Historische kostprijs 1 januari 2009 113.599 12.646 9.726 135.971
Herwaardering 1 januari 2009 59.095 -989 58.106
Boekwaarde 1 januari 2009 172.694 11.657 9.726 194.077
Mutaties 2009
Aanschaffingskosten 1.479 8.241 9.720
Afkoop erfpacht 24 1.381 1.405
Geactiveerde verbeteringen 216 95 482 793
Bestede restauratiekosten 2.788 2.637 5.425
Verkopen tegen historische kostprijs -371 -371
In verkopen begrepen herwaardering -70 -70
Subsdidies en bijdragen -1.304 -425 -1.729
Afschrijving afkoop erfpacht -76 -15 -26 -117
Mutatie historische kostprijs 3.103 -337 12.290 15.056
Mutatie herwaardering 3.289 1.490 4.779
Mutatie boekwaarde 6.392 1.153 12.290 19.835
Boekwaarde 31 december 2009
Historische kostprijs 31 december 2009 116.702 12.379 22.016 151.097
Herwaardering 31 december 2009 62.384 431 62.815
Boekwaarde 31 december 2009 179.086 12.810 22.016 213.912
De post ‘aanschaffingskosten’ geeft alle investeringen weer, die zijn gedaan om de opstallen en/of de
grond in eigendom te verkrijgen.
De post ‘geactiveerde verbeteringen’ omvat alle investeringen in de panden gedaan door de afdeling
Beheer en Onderhoud, die tot een huurverhoging hebben geleid. De post ‘bestede restauratiekosten’
omvat alle investeringen, die door de afdeling Restauratie zijn gedaan in het kader van restauratieprojecten.
2009 2008
Bouwrente bedrag 194 231
% 2,80% 4,00%
2009 2008
x ¤ 1 mln x ¤ 1 mln
Verzekerde waarde vastgoed opstalverzekering 403 370
Waarde wet Waardering Onroerende Zaken (WOZ) 368 337
Totaal
1.3. Materiële vaste activa, hardware en kantoorinventaris 2009 2008
Stand 1 januari 304 310
Investeringen 113 89
Afschrijvingen -104 -95
Stand 31 december 313 304
1.4. Leningen u.g. 2009 2008
Stand 1 januari 4 9
Aflossingen -1 -5
Stand 31 december 3 4
1.5. Overige financiële vaste activa 31-12-09 31-12-08
Geactiveerde kosten financiële instrumenten 209 234
Contante waarde toekomstig rentevoordeel NRF leningen 694
903 234
In september 2005 is een lening van ¤ 10 miljoen opgenomen bij de Nederlandse Waterschapsbank
met als rentemodaliteit 6-maands Euribor. Teneinde het renterisico te beperken is een rentecap
afgesloten met een uitoefenniveau van 5,4%, een looptijd tot september 2018 en voor het volledige
bedrag. De marktwaarde van ten tijde van het opmaken van de jaarrekening bedroeg ¤ 144.000.
Omdat in 2009 panden in exploitatie genomen zijn, waarbij financiering plaats vond door laagrentende
NRF leningen, heeft eerst in 2009 de activering van het rentevoordeel plaats gevonden.
1.6. Subsidievorderingen
Ten behoeve van restauratie van panden zijn door overheidsinstanties en belanghebbenden subsidies
toegezegd. Alleen bedragen, waarvoor formele beschikkingen zijn verkregen, zijn onder deze post
verantwoord. Niet alle posten kunnen binnen de termijn van één jaar worden geïncasseerd.
2009 2008
Stand 1 januari 6.730 7.368
Correcties -58 -311
Gedane toezeggingen 1.174 1.088
Ontvangen -3.354 -1.415
Stand 31 december 4.492 6.730
Voorgefinancierd door het Nationaal Restauratie Fonds (NRF) -2.218 -2.622
Boekwaarde 31 december per saldo 2.274 4.108
Er zijn subsidiebeschikkingen ontvangen van gemeentes, inzake de BRIM en EFRO voor een bedrag
van ¤ 2.738.000. Gezien onzekerheid vanwege verscherpte controle op subsidieafrekeningen, worden
nieuwe subsidies eerst verantwoord bij ontvangst op de bank.
Indien panden in exploitatie genomen zijn, worden investeringssubsidies – ook als zij nog niet
ontvangen zijn – wel opgenomen. Dit geldt slechts voor die bedragen waarvan redelijk verwacht kan
worden dat deze bedragen ook daadwerkelijk ontvangen zullen worden. Zo kan op een verantwoorde
wijze de herwaardering van de betreffende panden worden vastgesteld.
1.7. Huurdebiteuren 31-12-09 31-12-08
Te ontvangen huurvorderingen 750 1.104
Voorziening voor oninbaarheid -353 -353
397 751
74 Jaarrekening 2009 Stadsherstel Amsterdam N.V.
75 Jaarrekening 2009 Stadsherstel Amsterdam N.V.

De Zaandse Schans, 2009
Ernest Anyas
76 Jaarrekening 2009 Stadsherstel Amsterdam N.V.
77 Jaarrekening 2009 Stadsherstel Amsterdam N.V.

1.8. Belastingen
Deze post betreft te vorderen BTW, en betreft voornamelijk de door de Belastingdienst betwiste
vordering.
1.9. Overige vorderingen en overlopende activa 31-12-09 31-12-08
Overige vorderingen 213 187
Voorziening voor oninbaarheid -83 -24
130 163
Bouwrekening NRF 1 211
Overlopende activa 207 213
338 587
1.10. Liquidie middelen
Dit betreffen direct opeisbare saldo bij banken en de kas.
2.1. Geplaatst aandelenkapitaal
Het maatschappelijk kapitaal bedraagt ¤ 158.823.000
Geplaatst zijn per balansdatum in totaal 137.343 aandelen van ¤ 450 nominaal, die allen
volgestort zijn.
2.2. Herwaarderingsreserve 2009 2008
Stand 1 januari 68.737 69.850
Realisatie inzake verkoop -70 -37
Toevoeging vanuit de resultaatverdeling boekjaar 4.958 -1.076
Stand 31 december 73.625 68.737
De herwaarderingsreserve is aan te merken als een wettelijk gebonden reserve als bedoeld in Boek 2
Titel 9. Het saldo komt derhalve niet in aanmerking voor uitkering.
2.3. Overige reserve 2009 2008
Stand 1 januari 8.914 1.009
Realisatie herwaardering inzake verkoop 70 37
Toevoeging vanuit de resultaatverdeling boekjaar aan de
herwaarderingsreserve -4.958 1.076
Resultaat vorig boekjaar 1.900 9.882
Uitgekeerd dividend -3.090 -3.090
Stand 31 december 2.836 8.914
2.4. Resultaat boekjaar
Netto resultaat volgens de winst- en verliesrekening 8.925 1.900
Resultaatbestemming:
Mutatie positieve herwaardering naar herw.res.via overige reserve 4.958 -1.076
Mutatie negatieve herwaardering naar overige reserve -179 352
Toevoeging aan de overige reserve 1.056 -466
Dividend 3.090 3.090
Resultaat boekjaar 8.925 1.900
2.5. Egalisatierekening erfpachtsrechten
De gronden waarop het erfpachtsrecht is uitgegeven, zijn op perceel 1e Lauriersdwarsstraat 48 na in
eigendom en pro memorie gewaardeerd.
2.6. Leningen o.g. 2009 2008
Stand 1 januari 39.471 37.942
Opname nieuwe leningen 1.689
Aflossingen -394 -160
Stand 31 december inclusief kortlopend deel 39.077 39.471
Kortlopend deel verantwoord onder kortlopende schulden -154 -352
Stand 31 december 38.923 39.119
31-12-09 31-12-08
Leningen met overheidsgarantie 35.022 35.316
Overige leningen 4.055 4.155
39.077 39.471
De rente variëert van 0% tot 6,9%.
2.7. Leningen o.g. verstrekt door aandeelhouders 2009 2008
Stand 1 januari 14.617 14.949
Aflossingen -332 -332
Stand 31 december inclusief kortlopend deel 14.285 14.617
Kortlopend deel verantwoord onder kortlopende schulden -332 -332
Stand 31 december 13.953 14.285
31-12-09 31-12-08
Hypothecaire leningen 731 748
Overige leningen 13.554 13.869
14.285 14.617
De rente variëert van 2,416% tot 6,7%.
2.8. Belastingen
Dit betreft te betalen vennootschapsbelasting over de boekjaren 2008 en 2009, alsmede de loonheffing
over de maand december 2009.
78 Jaarrekening 2009 Stadsherstel Amsterdam N.V.
79 Jaarrekening 2009 Stadsherstel Amsterdam N.V.

2.9. Overige schulden en overlopende passiva 31-12-09 31-12-08
Stichting Werf ’t Kromhout 494 494
Te betalen aankoop panden 3.466
Te betalen aandelen Stadsherstel Haarlem B.V. 728
Overlopende passiva 1.348 942
Dividend 37 10
6.073 1.446
Financiële instrumenten, renteswaps.
De renteverplichting voor een lening van Fortis Bank Nederland N.V. bestaat uit een variabele rente,
gebaseerd op de 3-maands Euribor en verhoogd met een opslag van 0,45%. Deze renteverplichting
is geruild met Fortis voor een vaste renteverplichting van 2,89% aan Fortis, verhoogd met een opslag
van 0,45%. De renteswap is afgesloten op 1 maart 2006 en loopt tot 3 maart 2026.
Daarnaast heeft Fortis het recht, maar niet de plicht, om vanaf 1 september 2010 tot 4 september 2035
aan Stadsherstel een rente van 4% in rekening te brengen op de lening van ¤ 10 miljoen, die Stadsherstel
afgesloten heeft bij NWB. Deze renteswap is afgesloten om de effectieve rente op voornoemde
lening van Fortis omlaag te brengen.
De actuele waarde van deze verplichting bedraagt ¤ 475.000.
Borgstellingen en zekerheden 31-12-09 31-12-08
Leningen geborgd door gemeente Amsterdam 1.866 1.933
Leningen geborgd door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW),
met als achtervang gemeente Amsterdam 34.000 34.000
Leningen geborgd door subsidiebeschikkingen van de Rijksdienst voor
Cultureel Erfgoed 2.514 2.932
Borging door positief/negatieve hypotheekverklaringen 2.401 2.813
Niet uit de balans blijkende verplichtingen 31-12-09 31-12-08
Investeringsverplichtingen vanwege restauraties 4.166 2.365
Onderhoudsverplichtingen 1.110 693
Obligo uit hoofde van door WSW verstrekte borgstellingen 1.309 1.309
Gebeurtenissen na balansdatum
In april 2010 is ¤ 2,3 miljoen aan subsidie inzake stadsherstellichamen betrekking hebbend op de
boekjaren 2009 en 2010 ontvangen van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Aangezien op balansdatum
nog geen subsidiebeschikking ontvangen was, de subsidie als een investeringssubsidie is
uitgekeerd en door de directie nog zal moeten worden bepaald op welke projecten deze subsidie
besteed zal gaan worden, heeft de hiervoor vermelde ontvangst geen invloed op het resultaat 2009 en
het eigen vermogen per 31 december 2009, en wordt deze post daarom in het boekjaar 2010 verwerkt.
3.1. Huuropbrengsten 2009 2008
Vaste verhuur 13.757 13.271
Incidentele verhuur (zaalverhuur) 818 935
14.575 14.206
3.3. Personeelskosten 2009 2008
Salarissen 1.493 1.525
Sociale lasten 133 131
Pensioenlasten 316 317
Overige personeelskosten 473 322
2.415 2.295
31-12-09 31-12-08
Aantal personeelsleden in dienst 51 51
Waarvan op vaste basis 29 28
Bezoldiging bestuurders 2009 2008
Dit betreft de specificatie van de statutaire directie Salaris 135 131
Variabele beloning 20 19
Pensioenlasten 38 35
193 185
De vennootschap kent geen dertiende maand. Er zijn geen lease-auto’s ter beschikking gesteld. Aan
de directie zijn ook geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. Er is geen regeling bij beëindiging
dienstverband.
3.4. Overige bedrijfslasten 2009 2008
Overige externe kosten 567 558
Algemene kosten 1.414 2.102
1.981 2.660
Onder de algemene kosten is een afboeking verantwoord van ¤ 388.000 vanwege de stopzetting van
de bouw van de Haringpakkerstoren.
Accountantshonoraria 2009 2008
Controle jaarrekening 45 74
Andere controle werkzaamheden 2 2
Fiscale advisering 110 181
Andere niet-controle diensten 152 24
309 281
Bovenstaande honoraria betreffen uitsluitend de werkzaamheden die zijn uitgevoerd door accountantsorganisaties
zoals bedoeld in art.1 lid 1 van de Wet toezicht accountantsorganisaties.
3.2. Overige opbrengsten 2009 2008
Resultaat verkopen 779 -163
Overige posten 184 175
963 12
80 Jaarrekening 2009 Stadsherstel Amsterdam N.V.
81 Jaarrekening 2009 Stadsherstel Amsterdam N.V.

3.5. Vennootschapsbelasting (VPB)
2009
Met ingang van 2008 is er sprake van een integrale belastingplicht voor Stadsherstel
Amsterdam N.V. en al haar 100% dochtermaatschappijen. Vanaf dezelfde datum is
een fiscale eenheid gevormd van Stadsherstel Amsterdam N.V. en haar 100% dochtermaatschappijen
exclusief Stadsherstel Haarlem B.V.
De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen
in de winst-en-verliesrekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele
verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente
belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van nietaftrekbare
kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden
in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van
wijzigingen in het te hanteren belastingtarief.
Een belangrijk aspect voor de berekening van de belastbare winst zijn de kosten van
instandhouding van de panden. Per pand is nagegaan, dat een aantal posten, die
voor de jaarrekening geactiveerd zijn, uit fiscaal oogpunt als kosten van instandhouding
kunnen worden aangemerkt, en daarom aftrekbaar zijn.
Er is een voorzichtige schatting gemaakt van het fiscaal resultaat 2009. Dit laat een
belastbaar bedrag zien van ¤ 1.264.000, waarover een VPB last is berekend van ¤
311.000, hetwelk in de winst- en verliesrekening is verwerkt.
Latente belastingverplichtingen en -vorderingen
Fiscale eenheid Stadsherstel Amsterdam N.V.:
Over het waarderingsverschil tussen posten op de balans (met name panden) en de
fiscale balans dient een post latente belastingvordering of -verplichting gevormd
te worden. Naar verwachting zal deze post niet tot afwikkeling komen binnen een
afzienbare termijn. Derhalve is de (contante) waarde van deze post op nihil gesteld.
Stadsherstel Zaanstreek N.V.:
Gezien de waarderingsgrondslag voor panden in exploitatie, is er positief verschil
onstaan tussen deze waarde en de aankoopprijs inzake de panden aan de Zaanse
schans. Daarom is voor het verschil een voorziening voor de latente belastingclaim
gevormd tegen het nominale tarief van 25%.
Specificatie winst- en verliesrekening 2009 2008
Berekende last VPB 311 467
Mutatie voorziening latente belastingverplichtingen 226
537 467
Ernest Anyas
De in 2009 overgenomen ‘Kapel’ in Durgerdam
83 Jaarrekening 2009 Stadsherstel Amsterdam N.V.

VENNOOTSCHAPPELIJKE BALANS PER 31 DECEMBER 2009
voor winstverdeling, x ¤ 1.000
Activa Ref. 31-dec-2009 31-dec-2008
Vaste activa
Immateriële vaste activa
Software 148 198
Materiële vaste activa
Panden in exploitatie vrije sector 90.301 89.205
Panden in exploitatie sociale huursector 12.164 10.994
Panden te restaureren en in restauratie 4.649 3.907
Hardware en kantoorinventaris 198 166
107.312 104.272
Financiële vaste activa
Deelneming Stadsherstel II 4.1 19.445 15.720
Deelneming AMF 4.2 11.639 9.759
Deelneming Stadsherstel Zaanstreek 4.3 731
Leningen u.g. 4.4 2.045 2.046
Overige financiële vaste activa 903 234
34.763 27.759
Vlottende activa
Vorderingen
Subsidievorderingen 2.274 860
Huurdebiteuren 396 248
Belastingen 810 780
Vorderingen op groepsmaatschappijen 4.5 63.235 55.553
Overige vorderingen en overlopende activa 296 349
67.011 57.790
Liquide middelen 705
209.234 190.724
PASSIVA Ref. 31-dec-2009 31-dec-2008
Eigen vermogen
Geplaatst aandelenkapitaal 2.1 61.804 61.804
Herwaarderingsreserve 2.2 73.625 68.737
Overige reserve 2.3 2.836 8.914
Resultaat boekjaar 2.4 8.925 1.900
147.190 141.355
Egalisatierekening erfpachtsrechten 92 98
Langlopende schulden
Leningen o.g. 36.202 36.496
Leningen o.g. verstrekt door aandeelhouders 8.435 8.435
Waarborgsommen 740 730
45.377 45.661
Kortlopende schulden
Crediteuren 1.642 691
Kasgeldleningen banken 1.000
Aflossingsverplichiting langlopende schulden 85 319
Vooruitontvangen huur 541 252
Belastingen 800 420
Overige schulden en overlopende passiva 5.156 928
8.224 3.610
Rekening-courant banken 8.351
209.234 190.724
VENNOOTSCHAPPELIJKE WINST- EN VERLIESREKENING 2009
x ¤ 1.000
Ref. 2009 2008
Resultaten uit deelnemingen 6.285 1.532
Overige baten en lasten 2.951 835
Resultaat voor vennootschapsbelasting 9.236 2.367
Vennootschapsbelasting -311 -467
Netto resultaat 2.4 8.925 1.900
84 Jaarrekening 2009 Stadsherstel Amsterdam N.V.
85 Jaarrekening 2009 Stadsherstel Amsterdam N.V.

TOELICHTING OP DE VENNOOTSCHAPPELIJKE BALANS EN WINST- EN
VERLIESREKENING
x ¤ 1.000
Algemeen
De grondslagen van waardering en resultaatbepaling van de vennootschappelijke en geconsolideerde
jaarrekening zijn gelijk.
Deelnemingen worden gewaardeerd op netto-vermogenswaarde.
4.1. Deelneming Stadsherstel II
Dit betreft de 100% deelneming in Amsterdamse Maatschappij tot Stadsherstel II N.V.
2009 2008
Boekwaarde 1 januari 15.720 16.529
Resultaat boekjaar 3.725 -809
Boekwaarde 31 december 19.445 15.720
4.2. Deelneming AMF
Dit betreft de 100% deelneming in N.V. Amsterdam Monumenten Fonds
2009 2008
Boekwaarde 1 januari 9.759 7.417
Resultaat boekjaar 1.880 2.342
Boekwaarde 31 december 11.639 9.759
4.3. Deelneming Stadsherstel Zaanstreek
Dit betreft de 51% deelneming in Stadsherstel Zaanstreel N.V.
2009
Oprichting 21 december, storting op aandelen 51
Resultaat boekjaar (herwaardering) 680
Boekwaarde 31 december 731
4.4. Leningen u.g. 2009 2008
Boekwaarde 1 januari 2.046 2.049
Mutaties boekjaar -1 -3
Boekwaarde 31 december 2.045 2.046
Voor een bedrag van ¤ 2.042.000 betreft dit een lening aan N.V. Amsterdams Monumenten Fonds
4.5. Vorderingen op groepsmaatschappijen 31-12-09 31-12-08
Amsterdamse Maatschappij tot Stadsherstel II N.V. 40.203 39.176
N.V. Amsterdams Monumenten Fonds 21.622 16.377
Stadsherstel Zaanstreek N.V. 1.410
63.235 55.553
Overige gegevens
Statutaire regeling omtrent de bestemming van de winst
De statutaire bepalingen zijn als volgt:
Artikel 18
1. Jaarlijks zal een zodanige afschrijving op de bezittingen der vennootschap
worden toegepast als de algemene vergadering van aandeelhouders na kennisneming
van een daartoe door de directie onder goedkeuring van de Raad van
Commissarissen opgesteld advies zal bepalen.
2. De Raad van Commissarissen is bevoegd te bepalen welk deel van het saldo van
de winst- en verliesrekening zal worden gereserveerd.
3. Van hetgeen er met inachtneming van de terzake geldende overheidsvoorschriften
na afschrijving en reservering als in de vorige leden bedoeld blijkens de
winst- en verliesrekening als winst wordt geconstateerd, mag jaarlijks over de
op aandelen gestorte bedragen niet meer worden uitgekeerd dan in het kader
van de vennootschap overeenkomt met een redelijke rente over die bedragen.
4. Indien in enig jaar de winst niet toereikend is voor uitkering overeenkomstig
het in lid 3 bepaalde, kan in de volgende jaren, als de winst in die jaren toereikend
is, boven de in die jaren overeenkomstig het in lid 3 bepaalde uit te keren
winst alsnog worden uitgekeerd het verschil tussen het voor enig jaar overeenkomstig
het uit lid 3 voortvloeiende bedrag en het over dat jaar aan winst
uitgekeerde bedrag, met dien verstande, dat uitkering van dit verschil niet later
kan plaatsvinden dan in het vijfde jaar nadat waarin de winst niet toereikend
was voor uitkering overeenkomstig het in lid 3 bepaalde.
5. De na de uitkeringen als in de leden 3 en 4 bedoeld overblijvende winst wordt
gestort in de algemene bedrijfsreserve. De middelen van de algemene bedrijfsreserve
kunnen buiten de vennootschap worden belegd. Beschikking over de
algemene bedrijfsreserve behoeft de goedkeuring van de Raad van Commissarissen.
6. Aan geldmiddelen en andere activa van de vennootschap mag geen andere bestemming
worden gegeven dan ter bevordering van het doel der vennootschap.
Artikel 20
Indien blijkens de vastgestelde winst- en verliesrekening over enig jaar verlies
geleden is hetwelk niet uit enige reserve bestreden of op andere wijze gedelgd
wordt, geschiedt in volgende jaren geen winstuitkering zolang zodanig verlies niet
is aangezuiverd.
Voorgestelde bestemming van het resultaat (x ¤ 1.000) 2009 2008
Mutatie postieve herwaardering naar herw.res.via overige reserve 4.958 -1.076
Mutatie negatieve herwaardering naar overige reserve -179 352
Toevoeging aan de overige reserve 1.056 -466
Dividend 3.090 3.090
Resultaat boekjaar 8.925 1.900
86 Jaarrekening 2009 Stadsherstel Amsterdam N.V.
87 Jaarverslag 2009

Aan: de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Stadsherstel Amsterdam N.V.
Accountantsverklaring
Verklaring betreffende de jaarrekening
Wij hebben de in dit verslag op pagina 64 tot en
met 86 opgenomen jaarrekening 2009 van Stadsherstel
Amsterdam N.V. te Amsterdam bestaande
uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans
per 31 december 2009 en de geconsolideerde en
enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2009
met de toelichting gecontroleerd.
Verantwoordelijkheid van het bestuur
Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk
voor het opmaken van de jaarrekening
die het vermogen en het resultaat getrouw dient
weer te geven, alsmede voor het opstellen van
het directieverslag, beide in overeenstemming
met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid
omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren
en in stand houden van een intern beheersingssysteem
relevant voor het opmaken van
en getrouw weergeven in de jaarrekening van
vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen
afwijkingen van materieel belang als gevolg van
fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen
van aanvaardbare grondslagen voor financiële
verslaggeving en het maken van schattingen die
onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.
Verantwoordelijkheid van de
accountant
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een
oordeel over de jaarrekening op basis van onze
controle. Wij hebben onze controle verricht in
overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig
zijn wij verplicht te voldoen aan
de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij
gehouden onze controle zodanig te plannen en
uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid
wordt verkregen dat de jaarrekening geen
afwijkingen van materieel belang bevat.
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden
ter verkrijging van controle-informatie
over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening.
De keuze van de uit te voeren werkzaamheden
is afhankelijk van de professionele
oordeelsvorming van de accountant, waaronder
begrepen zijn beoordeling van de risico’s van
afwijkingen van materieel belang als gevolg van
fraude of fouten. In die beoordeling neemt de
accountant in aanmerking het voor het opmaken
van en getrouw weergeven in de jaarrekening
van vermogen en resultaat relevante interne
beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde
keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden
die onder de gegeven omstandigheden
adequaat zijn maar die niet tot doel hebben
een oordeel te geven over de effectiviteit van
het interne beheersingssysteem van de entiteit.
Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie
van de aanvaardbaarheid van de toegepaste
grondslagen voor financiële verslaggeving
en van de redelijkheid van schattingen die het
bestuur van de entiteit heeft gemaakt, alsmede
een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen
controle-informatie voldoende en geschikt is als
basis voor ons oordeel.
Oordeel
Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw
beeld van de grootte en de samenstelling
van het vermogen van Stadsherstel Amsterdam
N.V. per 31 december 2009 en van het resultaat
over 2009 in overeenstemming met Titel 9
Boek 2 BW.
Verklaring betreffende andere wettelijke
voorschriften en/of voorschriften
van regelgevende instanties
Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge
artikel 2:393 lid 5 onder f BW melden wij
dat het directieverslag, voor zover wij dat kunnen
beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening
zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Voorts
merken wij op dat, op grond van artikel 6 van
de Wet openbaarmaking uit publieke middelen
gefinancierde topinkomens, is voldaan aan de
wettelijke verplichting tot vermelding van de
informatie over topinkomens en dat, indien de
toegelaten instelling financiële ondersteuning
heeft gegeven aan buitenlandse instellingen
zoals bedoeld in de MG 2005-04 en MG 2008-03,
hiervan melding is gemaakt in de jaarrekening
en het jaarverslag.
Amsterdam, 10 mei 2010
PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.
H.H. Bröring RA
Aandeelhouders met een belang van
5% of meer per 31 december 2009
• ABN AMRO Bank N.V.
• Amvest Participaties I B.V.
• ASR Levensverzekering NV
• Delta Lloyd Levensverzekering NV
• De Nederlandsche Bank NV
• Gemeente Amsterdam
• ING Bank N.V.
• ING Vastgoed Fondsinvesteringen BV
• Rabobank Amsterdam UA
• Syntrus Achmea Vastgoed B.V.
88 Jaarverslag 2009
89 Jaarverslag 2009

Organisatieschema
Stadsherstel Amsterdam N.V.
Directie
mr. A. Meerstadt MRE, directeur
J.A. Hulscher, adjunct-directeur
Meerjarenoverzicht
¤ 1.000
2009 2008 2007 2006 2005
Geplaatst aandelenkapitaal 61.804 61.804 61.804 61.804 61.804
Reserves 85.386 79.551 80.741 73.949 69.430
Eigen vermogen 147.190 141.355 142.545 135.753 131.234
Egalisatierekening 172 178 181 185 190
Voorziening voor latente belastingverplichtingen 227
Vreemd vermogen op lange termijn 54.019 54.489 52.877 39.255 40.141
Kortlopende schulden inclusief banken 18.009 5.726 5.381 17.362 12.525
Balanstotaal 219.617 201.748 200.984 192.555 184.090
Solvabiliteit (eigen vermogen in % balanstotaal) 67,0% 70,1% 70,9% 70,5% 71,3%
Financiële
Zaken
drs. C.C. Ampt RA
Secretariaat
R.E. Uijtewaal
Vastgoed 213.912 194.077 189.847 178.816 167.401
Restauraties 6.218 7.140 4.634 7.911 8.980
Huuropbrengsten 14.575 14.206 13.335 11.708 11.070
Overige opbrengsten inclusief verkopen 963 12 551 653 646
Netto winst exclusief mutatie herwaardering 4.146 2.624 3.702 4.070 3.788
Mutatie herwaardering 4.779 (724) 6.180 3.539 4.234
Netto winst inclusief mutatie herwaardering 8.925 1.900 9.882 7.609 8.022
Restauratie
en Planontwikkeling
Beheer en
Onderhoud
Verhuur/
Juridische
Zaken
Exploitatie
Bijzondere
Ruimten
Aantal panden 533 499 498 499 493
Waarvan gerestaureerd 485 452 445 435 438
J.A. Hulscher
ing. F.L.J. de Ridder
mr. P.M. Goutbeek
E. Schouten
90 Jaarverslag 2009
91 Jaarverslag 2009

Pandenlijst
op adres
in restauratie
in erfpacht
sociale huursector
Aankoop
Gerestaureerd
Aankoop
Gerestaureerd
Egelantiersgracht 46 1974 1987
Hoogte Kadijk 52 1995 1992
Aankoop
Gerestaureerd
Aankoop
Gerestaureerd
Egelantiersgracht 48 1974 1987
Egelantiersgracht 51 1968 1974
Egelantiersgracht 53 1968 1974
Elandsgracht 43 1981 1984
Hoogte Kadijk 60 1995 1992
Hoogte Kadijk 62 1995 1992
Hoogte Kadijk 64 2003 1992
Hoogte Kadijk 74 / Tussen Kadijken 17-19-21 1995 1992
Enge Kerksteeg 3 / Oudekerksplein 32 1993 1994
Hoogte Kadijk 76 1995 1992
1e Egelantiersdwarsstraat 2 / Tuinstraat 51 1985 1987
Binnen Brouwersstraat 22 1981 1994
Flevopark 11-12 2007
Hoogte Kadijk 97-99-101 1983 1988
1e Egelantiersdwarsstraat 4 1980 1987
Binnen Brouwersstraat 37 / Brouwersgracht 86 1957 1960/2003
Flevopark 13 2007
Hoogte Kadijk 103-105 1983 1988
1e Laurierdwarsstraat 50 1990 2001
Binnen Vissersstraat 9-11 1990 1997
Gasthuismolensteeg 8 1988
Hoogte Kadijk 107-109-111-115 1983 1988
1e Looiersdwarsstraat 11 / Oude Looiersstraat 55 1991 1995
Binnen Vissersstraat 13-15a 1995 1997
Geldersekade 3 1959 1960
Hoogte Kadijk 113-117 / Overhaalsgang 1 1983 1988
1e Weteringdwarsstraat 30 1989 2006
Binnen Vissersstraat 15b-17 1995 1997
Geldersekade 10 / O.Z.Kolk 1 1989 1992
Hoogte Kadijk 147 (Werf ‘t Kromhout) 1998 2003
1e Weteringdwarsstraat 83-105 (Hodshon Dedelhofje) 1980 1985
Binnen Vissersstraat 23 1997 1997
Geldersekade 12 1969 1984
J.D.Meijerplein 52 / Nieuwe Herengracht 55 1991 1993
2e Goudsbloemdwarsstraat 6 1981 1990
Binnenkant 36 1962 1973
Geldersekade 14 / O.Z.Kolk 3 1997 2002
Kadijksplein 5 t/m 12c / Laagte Kadijk 2a t/m 2g 1997 1997
2e Goudsbloemdwarsstraat 10 1981 1990
Binnenkant 37 1971 1973
Geldersekade 15 1992
Kalkmarkt 7 1978 1999
2e Leliedwarsstraat 25-27-29-31 / Bloemgracht 76 1966 1978
Binnenkant 50 1968 1971
Geldersekade 53 1959 1963/1996
Kalkmarkt 10 2004 2004
2e Weteringdwarsstraat 5-7 1972 1975
Binnenkant 51 / Kalkmarkt 13 1963 1971
Geldersekade 78 2004
Kalkmarkt 11 1968 1971
2e Weteringdwarsstraat 71-73 2004 2005
Bloemgracht 4 1963 1968
Geldersekade 121 1963 1982
Kalkmarkt 13 / Binnenkant 51 1963 1971
2e Wittenburgerdwarsstraat 133 (Groenland) 2005 2005
Bloemgracht 32 1961 1970
Gerard Brandtstraat 26-28 (Parkkerk) 1995 2006
Keizersgracht 62 1962 1973
Achtergracht 34 1968 1973
Bloemgracht 34 1957 1963
Gouwenaarssteeg 13 1973 1976
Keizersgracht 64 1962 1973
Achtergracht 36-38 / Amstel 316-318 1969 1973
Bloemgracht 35 1970 1971
Grote Bickersstraat 35 1974
Keizersgracht 95 b / Herenstraat 41 1959 1967
Ambonplein 61-63-67-73-79 (Gerardus Majellakerk) 1992 1993
Bloemgracht 36 1957 1963
Guldehandsteeg 11-13-15-17 1981 1990
Keizerzgracht 97 1964 1970
Amstel 81 / Nieuwe Kerkstraat 2 a 1968 1973
Bloemgracht 37 1971 1977
Haarlemmer Houttuinen 65 / Korte Prinsengracht 5 1959 1964
Keizersgracht 99 1966 1971
Amstel 87 1958 1962
Bloemgracht 39 1976 1992
Haarlemmerdijk 55 1974 1986
Keizersgracht 172 a / Leliegracht 36 1959 1964
Amstel 95 1958 1972
Bloemgracht 42 1959 1999
Haarlemmerstraat 1 1980 1996
Keizersgracht 323 1970 1972
Amstel 97 1958 1971
Bloemgracht 76 / 2e Leliedwarsstraat 25 t/m 31 1966 1978
Haarlemmerstraat 3 (3 appartementen verkocht) 1984 1996
Keizersgracht 527 1963 1978
Amstel 99 1972 2009
Bloemgracht 125 1971 1972/1999
Haarlemmerstraat 46 2009
Keizersgracht 539 1974 1984
Amstel 176 1983 1989
Bloemgracht 127 1971 1972
Haarlemmerstraat 48 1981 1984
Keizersgracht 541 1974 1984
Amstel 262 1963 1964/1998
Bloemgracht 145 1993 1993
Haarlemmerstraat 115 1969 1973
Keizersgracht 543 1974 1984
Amstel 264 1967 1969
Bloemgracht 166 1966 1992/2008
Haarlemmerstraat 124-126 (Posthoornkerk) 1996 1988/1998
Keizersgracht 695 1981 1988
Amstel 266 1967 1969
Broekergouw 10 2002
Halmaheirastraat 28 2003
Keizersgracht 697 1984 1988
Amstel 268 1960 1967
Broekergouw 12 2002
Henri Polaklaan 20 2001
Keizersgracht 703 1961 1970
Amstel 282 1969
Brouwersgracht 62 / Herenmarkt 23-25-27 1971 1976
Herengracht 35 1961 1964
Kerkstraat 15 1959
Amstel 316-318 / Achtergracht 36-38 1969 1973
Brouwersgracht 86 / Binnen Brouwersstraat 37 1957 1960/2003
Herengracht 249 1958
Kerkstraat 184 1984 1989
Amstelveld 2 1986 1990
Brouwersgracht 95 1971 1972
Herengracht 300 / Wolvenstraat 1a 1984 1987
Kerkstraat 186 1984 1989
Amstelveld 4 1986 1990
Brouwersgracht 97 1963 1972
Herengracht 325 1975 1989
Kerkstraat 188 1984 1989
Amstelveld 6 1986 1990
Brouwersgracht 99 1966 1972
Herengracht 532 2009
Kerkstraat 192 1998 1998
Amstelveld 8 1986 1990
Brouwersgracht 101 / Prinsengracht 1 1968 1972
Herenmarkt 9 1975 1984
Kerkstraat 194 1998 1998
Amstelveld 10 (Amstelkerk) 1986 1990
Brouwersgracht 135 1985 1989 Buikslo-
Herenmarkt 19 1972 1984
Kerkstraat 196 1998 1998
Amstelveld 12 1986 1990
terdijk 224 1971 1974
Herenmarkt 21 1970 1972
Kerkstraat 198 1998 1998
Barndesteeg 8 1994 1992
Buiksloterdijk 254 2002
Herenmarkt 23-25-27 / Brouwersgracht 62 1971 1976
Kerkstraat 273 1983 1985
Barndesteeg 10 / O.Z.Achterburgwal 103 1994 1992
Buiksloterdijk 434 2002
Herenmarkt 91-93-95-97-99 (West Indisch Huis) 1996 1977
Kerkstraat 278 1961 2002
Barndesteeg 12 / O.Z.Achterburgwal 105 1994 1992
Buiksloterdijk 444 2002
Herenstraat 29 1968 1969
Kerkstraat 280 1961 2002
Barndesteeg 14-16 1994 1992
Buiten Wieringenstraat 1 / Droogbak 17 1958 1976
Herenstraat 31 1965 1968
Kerkstraat 321 1974 1990
Bethaniëndwarsstraat 1-3-5-7 1992 1992
De Ruyterkade 149/150 (Brandweerkazerne) 2006
Herenstraat 33 1965 1968
Kerkstraat 323 1974 1993
Bethaniënstraat 3 1998 2000
Dirk van Hasseltsteeg 1-3 2000 2007
Herenstraat 34 1976 1991
Kerkstraat 326 1959 1967
Bethaniënstraat 5 1998 2000
Dirk van Hasseltsteeg 2-4-6 2004 2007
Herenstraat 35 1965 1967
Kerkstraat 328 1969 2000
Bethaniënstraat 10 1992 1992
Droogbak 17 / Buiten Wieringenstraat 1 1958 1976
Herenstraat 36 1989 1997
Kerkstraat 328 a / Reguliersgracht 70 1971 2000
Bethaniënstraat 14 1992 1992
Dwars Spinhuissteeg 5 / Spinhuissteeg 5 1984 1993
Herenstraat 37 1963 1967
Kerkstraat 329 1991 1995
Bethaniënstraat 37-39 1990 1990
Dwars Spinhuissteeg 7 / Spinhuissteeg 3 1984 1993
Herenstraat 38 1974 1980
Kerkstraat 396-398 1968 1978
Beulingstraat 15 1978 1982
Dwars Spinhuissteeg 9-11-13 / Spinhuissteeg 1a 1984 1993
Herenstraat 39 1963 1967
Kerkstraat 400 1970 1978
Beulingstraat 17 1978 1982
Egelantiersgracht 5 1973 1978
Herenstraat 41 / Keizersgracht 95 b 1959 1967
Kerkstraat 402 1970 1978
Bickersgracht 30 a 1974 1978
Egelantiersgracht 13 1971 1978
Hoogte Kadijk 12 2001 2005
Kerkstraat 414-416 1963
Binnen Brouwersstraat 2 1990 1993
Egelantiersgracht 35 1971 1979
Hoogte Kadijk 16 1995 1992
Kerkstraat 418 1963
Binnen Brouwersstraat 16 2001
Egelantiersgracht 37 1971 1979
Hoogte Kadijk 18 1995 1992
Kloveniersburgwal 6 1965 1980
Binnen Brouwersstraat 20 2001
Egelantiersgracht 39 1971 1979
Hoogte Kadijk 50 1995 1992
Kloveniersburgwal 8 1965 1980
92 Jaarverslag 2009
93 Jaarverslag 2009

in restauratie
in erfpacht
sociale huursector
Aankoop
Gerestaureerd
Aankoop
Gerestaureerd
Aankoop
Gerestaureerd
Aankoop
Gerestaureerd
Kloveniersburgwal 14 1990 1990
N.Z.Voorburgwal 38 1960 1963
Prins Hendrikkade 87 1969 1992
Singel 1 1975 2005
Kloveniersburgwal 22-24 1997 2007
N.Z.Voorburgwal 87 1978 1985
Prins Hendrikkade 101 1963 1975
Singel 135 1957 2009
Kloveniersburgwal 38 1963 1969
N.Z.Voorburgwal 89 1978 1985
Prinsengracht 1 / Brouwersgracht 101 1968 1972
Singel 157 1969 1983
Kloveniersburgwal 40 1968 1971
N.Z.Voorburgwal 91 1978 1985
Prinsengracht 1 a 1971 1986
Singel 159 1969 1983
Koestraat 13 1988 1993
N.Z.Voorburgwal 93 1978 1985
Prinsengracht 3 1971 1986
Singel 346 1963 2001
Koestraat 16 1994
N.Z.Voorburgwal 95-97 1978 1985
Prinsengracht 5 1971 1986
Singel 350 / Oude Spiegelstraat 1a 1968 1983
Koestraat 20-22 1995 1994
N.Z.Voorburgwal 149 / Paleisstraat 23 t/m 31 1973 1975
Prinsengracht 8 1961 1967
Singel 368 1976 1986
Koestraat 24-26-28-30 1990 1990
N.Z.Voorburgwal 151 1973 1975
Prinsengracht 25 1963 1969
Singel 413 1963 1969
Korsjespoortsteeg 5 1983 1983/2005
Noorder IJdijk 109 2002
Prinsengracht 142-144 1962 1966
Singel 415 1963 1971
Korsjespoortsteeg 17 1975 2009
Noorderdwarsstraat 7 1986
Prinsengracht 146 1962 1966
Singel 417 1963 1971
Korte Keizersstraat 11 1974 1980
Noorderkerkstraat 2 1985 2008
Prinsengracht 148 1962 1966
Singel 419 1963 1968
Korte Prinsengracht 5 / Haarlemmer Houttuinen 65 a 1959 1964
Noorderstraat 39 a-c-e-g 1976 1991
Prinsengracht 206 1985 1987/2003
Singel 496 1958 1965
Korte Prinsengracht 6 1971 1998
Noorderstraat 39 b-d-f-h 1995 1991
Prinsengracht 300 1957 1962
Sint Annenstraat 10 1994 1995
Korte Prinsengracht 7 1959 1964
Noordhollandschkanaaldijk 24 2002
Prinsengracht 333 1961 1967
Sint Annenstraat 12 1994 1995
Korte Prinsengracht 9 1959 1964
Obiplein 18 (Schoolgebouw) 2001 2004
Prinsengracht 337 1959 1967
Sint Annenstraat 14 1994 1995
Kromme Waal 13 1957 1963
Oude Hoogstraat 17 1990 1990
Prinsengracht 339 1959 1967
Sint Annenstraat 16 1994 1995
Laagte Kadijk 2a t/m 2g / Kadijksplein 5 t/m 12 c 1997 1997
Oude Looiersstraat 55 / 1e Looiersdwarsstraat 11 1991 1995
Prinsengracht 451 1969 1974
Sint Anthoniebreestraat 69 (Huis de Pinto) 1998 1975
Laagte Kadijk 10-12 1997 1997
Oude Looiersstraat 61 1989 1995
Prinsengracht 457 1974 1986
Sint Geertruidensteeg 7-15-16-18 1978 1985
Landsmeerderdijk 45 2004
Oude Schans 52 1959 1977
Prinsengracht 459 1974 1986
Sint Jansstraat 26 t/m 42 1983 1992
Lange Leidsedwarsstraat 31 1988 2008
Oude Spiegelstraat 1 a / Singel 350 1968 1983
Prinsengracht 600 / Weteringstraat 1 1974 1977
Sint Jansstraat 44-46 1983 1992
Lange Niezel 22 1984 1992
Oude Waal 6 1977 1984
Prinsengracht 602 1971 1978
Sint Nicolaasstraat 49 1978 1982
Langestraat 35 1979 1986
Oudekerksplein 32 / Enge Kerksteeg 3 1993 1994
Prinsengracht 646 1967 1971
Sint Nicolaasstraat 50 1978 1985
Langestraat 37 1979 1986
Overhaalsgang 1 / Hoogte Kadijk 113-117 1983 1988
Prinsengracht 648 1967 1971
Sint Nicolaasstraat 51-57 1978 1982
Langestraat 76 a-b 1962 1975
Overtoom 371 1999 2004
Prinsengracht 754 (Pastorie) 1995 2002
Sint Nicolaasstraat 52-64 1978 1985
Langestraat 80 1957 1959/2001
Overtoom 373 1999 2004
Prinsengracht 756 (Kerk De Duif ) 1995 2002
Sint Nicolaasstraat 59 1978 1982
Lauriergracht 12 2004 2006
O.Z.Achterburgwal 103 / Barndesteeg 10 1994 1992
Prinsengracht 1075 1963 1982
Sint Nicolaasstraat 63-75 1978 1982
Lauriergracht 19-21 1985 1989
O.Z.Achterburgwal 105 / Barndesteeg 12 1994 1992
Prinsenstraat 18 1971 1973
Sint Nicolaasstraat 66-68 1978 1985
Leidsegracht 61 1957 1973
O.Z.Achterburgwal 143 1990 1990
Prinsenstraat 20 1970 1972
Sint Nicolaasstraat 70-78 1978 1985
Leidsegracht 106 / Raamdwarsstraat 9-11 1995 1999
O.Z.Achterburgwal 164 2001 2007
Prinsenstraat 22 1970 1972
Sint Nicolaasstraat 80-82 1978 1985
Leliegracht 36 / Keizersgracht 172 a 1959 1964
O.Z.Achterburgwal 189 1981 2006
Prof.Tulpstraat 14 2002 2005
Sint Nicolaasstraat 84 1978 1985
Looiersgracht 2-4 1969 1979
O.Z.Achterburgwal 191 1981 2006
Prof.Tulpstraat 16-18-20 2002 2005
Sint Nicolaasstraat 88-90 1978 1985
Marnixstraat 58 1997 1998
O.Z.Achterburgwal 193 1981 2006
Prof.Tulpstraat 22-24-26-28 2002 2005
Smaksteeg 24 1972 1976
Muiderstraat 24-26-30 1995 1995
O.Z.Achterburgwal 195 1981 2006
Raamdwarsstraat 9-11 / Leidsegracht 106 1995 1999
Spinhuissteeg 1 a / Dwars Spinhuisteeg 9-11-13 1984 1993
Muiderstraat 28-32 / Nieuwe Herengracht 71 1995 1995
O.Z.Achterburgwal 199 / Rusland 3-5 1999 2002
Reestraat 5 1980 1982
Spinhuissteeg 3 / Dwars Spinhuissteeg 7 1984 1993
Nieuwe Herengracht 45 1991 1993
O.Z.Kolk 1 / Geldersekade 10 1989 1992
Reestraat 7 1975 1982
Spinhuissteeg 5 / Dwars Spinhuissteeg 5 1984 1993
Nieuwe Herengracht 47 1991 1993
O.Z.Kolk 3 / Geldersekade 14 1997 2002
Reestraat 15 1972 1977
Spuistraat 255 a-b 1978 1990
Nieuwe Herengracht 49 1991 1993
O.Z.Voorburgwal 1 1973 1993
Reestraat 17 1972 1977
Stadionplein 18 2006 2007
Nieuwe Herengracht 51 1991 1993
O.Z.Voorburgwal 2 1993 1994
Reestraat 19 1968 1971
Stoombootweg 1 2002
Nieuwe Herengracht 53 1991 1993
O.Z.Voorburgwal 4 1966 1975
Reestraat 30 1969 1973
Stoombootweg 4 2002
Nieuwe Herengracht 55 / J.D.Meijerplein 52 1991 1993
O.Z.Voorburgwal 7 1962 1999
Reestraat 32 1969 1973
Stoombootweg 17 2002
Nieuwe Herengracht 71 / Muiderstraat 28-32 1995 1995
O.Z.Voorburgwal 28 (Veilinghuisje) 2001 2008
Reguliersgracht 2 2009
Stromarkt 3 1988 2006
Nieuwe Herengracht 219-221 1974 1979
O.Z.Voorburgwal 30 1995 2006
Reguliersgracht 11-13 1977 1982
Stromarkt 5 1972 1986
Nieuwe Keizersgracht 37 1962 1964/1996
O.Z.Voorburgwal 30 achterhuis 1999 2006
Reguliersgracht 19 1959 1961
Stromarkt 7 1983 1986
Nieuwe Keizersgracht 39 1962 1964/1997
O.Z.Voorburgwal 61 1958
Reguliersgracht 63 1974 2003
Stromarkt 9 1984 1986
Nieuwe Kerkstraat 2 1971 1973
O.Z.Voorburgwal 67 2009
Reguliersgracht 65-67 1974 1990
Stromarkt 11 1972 1986
Nieuwe Kerkstraat 2 a / Amstel 81 1968 1973
O.Z.Voorburgwal 224-226 / Servetsteeg 11 1996 1997
Reguliersgracht 70 / Kerkstraat 328 a 1971 2000
Stromarkt 13 1972 1982
Nieuwe Leliestraat 75 1985 1992
O.Z.Voorburgwal 230 1995 1994
Reguliersgracht 95 1988 2007
Stromarkt 15 1973 1978
Nieuwe Leliestraat 183 1999 2009
O.Z.Voorburgwal 232 1993 1995
Roomolenstraat 11 1957 1968
Stromarkt 37 1973 1976
Nieuwe Looiersstraat 25-27 1983 1997
Piet Heinkade 179-181 (Pakhuis De Zwijger) 2005 2006
Runstraat 4 1988 2009
Stromarkt 39-43 1973 1976
Nieuwe Nieuwstraat 19 1988 1997
Paleisstraat 23 t/m 31 / N.Z.Voorburgwal 149 1973 1975
Runstraat 29 1966 1997
Stromarkt 45-47 1972 1976
Nieuwe Nieuwstraat 27 1989 1997
Passeerdersgracht 6 1982 1985
Rusland 3-5 / O.Z.Achterburgwal 199 1999 2002
Stromarkt 49-53 1973 1976
Nieuwe Prinsengracht 29 1957 1968
Pijlsteeg 33 t/m 53 1994 1996
Rusland 10-12 1999 2003
Tuinstraat 51 / 1e Egelantiersdwarsstraat 2 1985 1987
Nieuwe Spiegelstraat 22 1974 1984
Pijlsteeg 57 t/m 63 1994 1995
Rusland 27 1999 2002
Tuinstraat 53-55 1985 1987
Nieuwendijk 1 / Prins Hendrikkade 1 1972 1978
Plantage Kerklaan 21 1992 2000
Ruysdaelkade 2-4 (Rioolgemaal F) 1994 1996/2000
Tuinstraat 57 1985 1987
Nieuwendijk 24 1968 1969
Prins Hendrikkade 1 / Nieuwendijk 1 1972 1978
Servetsteeg 11 / O.Z.Voorburgwal 224-226 1996 1997
Tuinstraat 59-61 1985 1987
94 Jaarverslag 2009
95 Jaarverslag 2009

in restauratie
in erfpacht
sociale huursector
Aankoop
Gerestaureerd
Aankoop
Gerestaureerd
Tussen Kadijken 3-5-9 1993 1992
Tussen Kadijken 7-11 1993 1992
Tussen Kadijken 13-15 1993 1992
Tussen Kadijken 17-19-21 / Hoogte Kadijk 74 1982 1992
Utrechtsedwarsstraat 71 / Utrechtsestraat 135 1988 1991
Utrechtsedwarsstraat 106 2001 2003
Utrechtsestraat 135 / Utrechtsedwarsstraat 71 1988 1991
Utrechtsestraat 141 1972 1975
Van Ostadestraat 149 (Oranjekerk) 1998 2000
Vijzelgracht 1 1967 1971
Vijzelgracht 3 1967 1971
Vijzelgracht 5 1967 1971
Vijzelgracht 39 1969 2001
Vijzelgracht 45 2000 2002
Vijzelgracht 47 2000 2009
Vinkenstraat 55 1977 1986
Vijzelgracht 63 2000 2003
Vinkenstraat 68 1974 1986
Vinkenstraat 74 1978 1991
Vondelpark 6b-6c (Meststallen) 2006 2005
Vondelstraat 120 (Vondelkerk) 1996 1986/2004
Warmoesstraat 15 2009
Weteringstraat 1 / Prinsengracht 600 1974 1977
Weteringstraat 19 1961 1974
Wijkergouw (Muziektent Schellingwouder) 2006 2006
Wijkergouw 6 (Schellingwouderkerk) 1998 2000
Wingerdweg 28-34 2002 2005
Wittenburgergracht 197-199-201 1984 1987
Wittenburgergracht 205-207-209 1984 1987
Wittenburgergracht 297-299-301 1981 1989
Wolvenstraat 1 A / Herengracht 300 1984 1987
Zamenhofstraat 28a 2005 2008
Zandhoek 13 1957 1959/1996
Zandhoek 14 1961 1978
Zeeburgerdijk 50 1997 1991
Zeeburgerdijk 54 1997 1991
Zonneplein 30-30 a (Zonnehuis) 2002 2005
Zuideinde 422 2002
Zwarte pad 30 (De Oude Molen) 2008
In erfpacht uitgegeven
Bethaniënstraat 7 1998 2000
Binnen Vissersstraat 19-21 1997 1997
Buiksloterdijk 228 1973 1983
Buiksloterdijk 230 1976 1986
Herengracht 361 1959 1962
Keizersgracht 677 1960 1963
1e Laurierdwarsstraat 48 2001 2001
Paardenstraat 1 1967 1970
Prinsengracht 335 1959 1967
Reestraat 2 1960 1970
Reestraat 4 1960 1970
Reestraat 6 1968 1970
Reestraat 8 1978 1981
Zaanse Schans
De Kwakels 1 2009
Kalveringdijk 1 2009
Kalveringdijk 3 2009
Kalveringdijk 5 2009
Kalveringdijk 7 2009
Kalveringdijk 8 2009
Kalveringdijk 9 2009
Kalveringdijk 10 2009
Kalveringdijk 11 2009
Kalveringdijk 17 2009
Kalveringdijk 19 2009
Kalveringdijk 21 2009
Schansend 1 2009
Zeilenmakerspad 1 2009
Zeilenmakerspad 2 2009
Zeilenmakerspad 3 2009
Zeilenmakerspad 4 2009
Zonnewijzerspad 1 2009
Zonnewijzerspad 2 2009
Zonnewijzerspad 5 2009
Zonnewijzerspad 6 2009
Zonnewijzerspad 7 2009
Zonnewijzerspad 8 2009
Haarlem
Begijnhof 20 1969 1972
Groot Heiligland 26 2007
Spaarne 11 2007 2009
Spaarnwouderstraat 68 2009
Spaarnwouderstraat 70 2009
Spaarnwouderstraat 72 2009
Spaarnwouderstraat 74 2009
Spaarnwouderstraat 76 2009
Spaarnwouderstraat 134 2009
Spiegelstraat 4 2009
Spiegelstraat 6-8 2009
Vrouwestraat 12 (Bakenesserkerk) 2009
Weesp
Oude Gracht 69 (Van Houtenkerk) 2009
Diemen
Hartveldseweg 23 (Schuilkerk De Hoop) 1996 1998
Overdiemerweg 37 (Fort Diermerdam) 2006
Overdiemerweg 41 (Boerderij Zeehoeve) 2003 2005
Landsmeer
Dorpsstraat 28 (Kerk van Landsmeer) 2007
Ransdorp
Dorpsstraat 55 (Kerk van Ransdorp) 2003 2006
Durgerdam
Durgerdammerdijk 97 2002 2005
Durgerdammerdijk 101 (Kapel Durgerdam) 2009
96 Jaarverslag 2009

Colofon
Jaarverslag 2009
Stadsherstel Amsterdam N.V.
Redactie en Productie
Monique Hollenkamp
Renate Uijtewaal
Stadsherstel Amsterdam N.V.
Concept en Teksten
Alderse Baas & Budwilowitz, Cultural Architects
Ontwerp
Kamiel Vorwerk
Drukwerk
Joh. Enschedé
Adres
Amstelveld 10
1017 JD Amsterdam
Telefoon 020 5200060
Telefax 020 6382040
Internet www.stadsherstel.nl
E-mail info@stadsherstel.nl
Dit jaarverslag is geheel
FSC-gecertificeerd geproduceerd
SGS-COC-2438