WWWWWWWW - Historische Uitgeverij

Klassiek is wat
Levenskrachtig WWWWis
H IWWWWWWW
S T O RISCHE U ITGEV ERIJ

Inhoud
1 Het jaar van de sterren – Icke, Huygens & Galilei
4 Politieke levenskunst – Grunberg, Van Middelaar, Lanoye & Aristoteles
6 Retorica & Drogredenen – Aristoteles
8 Lucebert in beeld & woord – Groenewegen & Offermans
10 Wortels van de westerse mystiek – Eckhart & Hadewijch
12 Een stralend, nieuw lied – Schrijvers, Lucretius, Horatius & Vergilius
14 De ideale lezer – Van Halsema & Gerbrandy
16 Historische paperbacks – Spinoza, Tacitus & Gorgias
18 Het jaar van de Mier & de Muur
20 Geheugenspecialist en meesterverteller – Douwe Draaisma
22 Voor de boekhandel – nieuwe titels
24 Colofon
WWWWWWWWW
Waarde lezer,
2009 BEGON AL VROEG in 2008, en zal nog een hele Beagle-reis in 2010 voortduren. De Darwin-herdenking is
uitgegroeid tot een ware evolutie-religie. Met onze gebiologeerde blik op de aarde gericht zijn we even het zicht op de
sterrenhemel verloren, die vierhonderd jaar geleden door de koperen kijkbuizen van Galilei en Huygens voor het eerst
binnen handbereik kwam. Gelukkig krijgt het jaar van de sterrenkunde in de aanstaande Kennismaand, oktober, een
nieuwe kans. Vincent Icke, die verwondering aan waarneming paart, verbeelding aan wetenschap, is de ideale gids.
Door het omnivore herdenken van het geniale dier Darwin zou een andere, misschien wel anti-evolutionaire diersoort
bijna vergeten zijn, als niet Hugo Brandt Corstius, onomwonden en zonder pseudoniem, 2009 tot het Jaar van de Mier
had uitgeroepen met het grappigste en meest prikkelende evolutieboek van het jaar, Mensenarm Dierenrijk.
En laten we niet vergeten, dat Darwin zelf in een evolutie van geniale dieren past, waarvan Lucretius een vroeg exemplaar
was. Twintig eeuwen geleden al dichtte deze Romeinse filosoof de darwinistische opvatting, dat toeval de motor
achter het ontstaan van soorten is. Het is een gelukkig toeval daarom dat Lucretius’ leerdicht De natuur van de dingen in
de stralende vertaling van Piet Schrijvers in het Darwin-jaar verscheen, en terecht veel aandacht trok.
De Nederlandse cultuur wortelt in de Europese geschiedenis. Ook dit werd in 2009 gememoreerd: in de mystieke
minneliederen van Hadewijch, die het begin van de Nederlandse poëzie vormen, weerklinkt een hele Europese cultuur.
Dat vierden we met de alom bejubelde, monumentale en revolutionaire uitgave van Hadewijchs Liederen door Veerle
Fraeters, Frank Willaert & Louis Peter Grijp.
Voor Luuk van Middelaar is 2009 niet het jaar van evolutie, maar van revolutie. Een ‘revolutie in de taal en het denken
over Europa’, aldus staatssecretaris Timmermans over De passage naar Europa. Voor Van Middelaar is de val van de
Berlijnse muur, in november precies twintig jaar geleden, de doorbraak geweest naar een nieuwe Europese politiek. Hoe
dit nieuwe politieke lichaam zich ontwikkelt
zal net als in de biologische evolutie
afhangen van zijn vermogen gebeurtenissen
en toeval naar zijn hand te zetten.
WWWWW
Maar er is een verschil: we kunnen ons lot
afwachten, als denkend dier kunnen we het
ook tegemoet treden. Nog vóór Darwin, vóór
Huygens, vóór Galilei, zelfs nog drie eeuwen
vóór Lucretius ontdekte de grote Griekse
wijsgeer Aristoteles een nieuwe soort: het
politieke dier. De herontdekking van deze
soort wordt voor de aanstaande Maand van
de filosofie, april, beschreven door Arnon
Grunberg, Tom Lanoye, Piet Gerbrandy,
Frank Ankersmit, Bas Heijne, Midas Dekkers,
Josine Blok, Luuk van Middelaar: klassiek is
wat levenskrachtig is.
Patrick Everard
uitgever
ps dat was ik haast vergeten:
Douwe Draaisma werkt aan een nieuw boek...
over vergeten
Het WWWWWW
jaar van de sterren
Huygens, WWWWWW
Galilei en Icke
Oktober 2009 Kennismaand | Reis naar het onbekende
WWWWWW
Vincent Icke
WWWWW
WWWWWW
WWWWW
Verschijning:
2 oktober 2009
De ruimte van Huygens
WWWWW
De verwondering die
iemand te beurt zou vallen
als hij vanuit de hemel het
WWWWW
heelal kon overzien zou
weinig aangenaam zijn als
er niemand was om de verwondering
mee te delen.
Dit inzicht van de Griek
WWWWW
Archytas bracht Christiaan
Huygens (1629-1695) tot zijn bewonderenswaardige Cosmotheoros,
een fantasie waarin Christiaan het wetenschappelijke wereldbeeld
van zijn tijd aanschouwelijk maakt door zijn broer Constantijn
mee te nemen op een tocht naar de diepten van ons zonnestelsel.
WWWWW
Vincent Icke, hoogleraar sterrenkunde en kosmologie, volgt in De
ruimte van Huygens zijn grote held Huygens op zijn ontdekkingsreis
door de ruimte en zijn creatieve geest. Met dezelfde aanstekelijke
verwondering waarmee Christiaan zijn broer Constantijn
onderhield weet Icke de hedendaagse lezer te boeien en zet hij het
WWWWW
wetenschappelijk denken op scherp.
Iedereen kan een theorie over alles bedenken, schrijft Icke, dat is
tamelijk makkelijk. Maar daarmee ben je er niet. Het lastige van
wetenschap is niet het denken, maar het toetsen. Voor het eerste
WWWWW
moet je niet dom zijn, maar voor het tweede moet je heel creatief
zijn, het liefst een genie. Christiaan Huygens, grondlegger van de klassieke mechanica, was dat.
Reis mee naar Saturnus, geniet van Huygens’ denken en kunst, en leer van een genie wat wetenschap is.
De ruimte van Christiaan Huygens | Vincent Icke | € 20,00 | ISBN 978-90-6554-028-7| NUR 320 / 688 | 64 blz. | paperback |
WWWWW
geïllustreerd in kleur & zwart-wit | vormgeving Rudo Hartman
1

2
Het jaar van de sterren Huygens, Galilei en Icke
Oktober 2009 Kennismaand | Reis naar het onbekende
WWWWWWWWWWWW
3
Vincent WWW Icke
Christiaan Huygens in de
onvoltooid verleden toekomende tijd
Verschenen: tweede druk
‘Het is zeer mooi, een plezier voor het oog, de maan, die bijna zestig maal de straal van de aarde van ons verwijderd is van zo nabij te
zien’, schrijft Galileo Galilei opgewonden in zijn beroemd en berucht geworden Bericht van de sterren (Sidereus Nuncius, Venetië 1610)
‘Ik vind het ook niet weinig belangrijk dat de discussies over het melkwegstelsel, of de melkweg, kunnen worden beëindigd nu ik haar
ware aard heb ontdekt.’ Het is natuurlijk indrukwekkend om voor het eerst met de zelf ontworpen en historisch nieuwe vinding van de
‘kijkbuis’ kraters op de maan te ontwaren, de melkweg, de sterrenwolken en de ‘vier planeten die rond de ster Jupiter draaien’ te zien,
maar zijn geestdrift kan nauwelijks overdreven zijn geweest: vierhonderd jaar na dato hebben zijn ontdekkingen nog niets aan belang
ingeboet. Door zijn spectaculaire uiteenzettingen, met een uitzonderlijk gevoel voor een groot publiek, bombardeerde Galilei zichzelf
tot boegbeeld van de barokke wetenschap.
Het lyrische verslag van zijn waarnemingen, die voor het eerst empirische bewijzen leverden voor
Copernicus’ overtuigingen, droeg hij op aan zijn beschermheer Cosimo II de Medici, groothertog
van Toscane, naar wie hij zijn vier ontdekte ‘Medische sterren’ vernoemt. De revolutionaire
waarde van het verslag werd meteen bij verschijning opgemerkt door de belangrijkste wetenschappers
én theologen. Pas enkele jaren later, na een redelijk onschuldig traktaat over de status
van de wetenschappen, verslikken sommige theologen zich in Galilei’s verregaande aanspraken
op kennis over de schepping.
‘Huygens deed zowat alles en publiceerde bijna
niets. Te zijner eer en nagedachtenis vertel ik over zijn
waarnemingen: het maken van instrumenten en het
slijpen van telescooplenzen, de nachten turend naar
nevels en planeten. Over zijn verbintenissen met de
kunst, of althans de kunst toegepast in dienst van de
verklaring. Over Huygens als grondlegger van de
klassieke mechanica, de eerste echte relativiteitstheorie
ter wereld, en zodoende een groot bouwmeester van
de moderne natuurkunde. Tenslotte over de fysica van
vandaag, Huygens’ erfenis.’
€Christiaan Huygens in de onvoltooid verleden toekomende
tijd | Vincent Icke |€ 20,00 | ISBN 978-90-6554-
460-5 | NUR 320 / 688 | 60 blz. | paperback | geïllustreerd
in kleur & zwart-wit | vormgeving Rudo Hartman
Galileo Galilei
WWWW
Om de waarheid en
de wetenschap
Uit het Italiaans vertaald en ingeleid door
Margriet Agricola met een nawoord van John North
Verschijning: februari 2010
De aarde beweegt om de zon. Rond
deze stelling ontspint zich in Europa
in de zestiende en aan het begin
van de zeventiende eeuw niet alleen
een wetenschappelijk maar vooral
een gedenkwaardig publiek debat,
waarbij tekstgeleerden het opnemen
tegen astronomen. In deze botsing
van wereldbeelden speelt de al in
zijn tijd wereldvermaarde Galileo
Galilei (1564-1642) een centrale rol. In
brieven, pamfletten en beschouwingen
verdedigt hij de waarheden van de
persoonlijke waarneming en het eigen
inzicht tegenover de waarheden van de
bijbel en de geloofsovertuiging.
Om de waarheid en de wetenschap
Bericht van de sterren | Galileo Galilei |€ 20,00 | ISBN 978-90-6554-029-4
| NUR 694 / 917 | 80 blz. | paperback | geïllustreerd |vormgeving Gerard Hadders
WWWW
Galileo Galilei
Bericht van de sterren
uit het Latijn vertaald door Steven Van Impe
en ingeleid door Vincent Icke
Verschijning: 12 maart 2010
bevat brieven en beschouwingen, die Galilei als pleidooi
voor Copernicus publiceerde, ter verdediging van zijn
eigen wetenschappelijke denkbeelden, en om zijn tegenstanders
van repliek te dienen. Galilei is een intellectuele
gigant. Hij hanteert als een geboren retoricus ingenieuze
en listige redeneringen om de argumenten van zijn
theologische tegenstrevers te ontkrachten. Op virtuoze
wijze probeert hij zijn publiek nu eens met zijn elegante
logica dan weer met zijn bijtende spot of geraffineerde
opbouw te overtuigen.
John North (1934-2008) beschrijft in een indrukwekkend
nawoord niet alleen de natuurwetenschappelijke voorgeschiedenis
van Copernicus tot Galilei, maar ook het
intrigerende intellectueel-politieke klimaat in Europa aan
het eind van de zestiende en het begin van de zeventiende
eeuw.
Om de waarheid en de wetenschap| Galileo Galilei | €
€ 27,50 | ISBN 978-90-6554-203-8 | NUR 694 / 680 | 224 blz.
| serie filosofie & retorica | gebonden | vormgeving Rudo
Hartman

4
Politieke Levenskunst
WWWWWWWWWWW
5
WWWW
Verschijning: 2 april 2010 Maand van de filosofie
Het politieke dier
De ontdekking van een soort
WW
Aristoteles
Politica
Verschijning: oktober 2009
WW
IN DEZELFDE REEKS OPNIEUW VERKRIJGBAAR
UITGEROEPEN TOT HET BESTE FILOSOFISCHE
WERK ALLER TIJDEN
Meer dan 25.000 exemplaren verkocht
Aristoteles’ Politica is een sleuteltekst in de geschiedenis van het westerse politieke
denken, zowel van de politieke theorie als van de politieke praktijk. Het
is een fundamenteel werk over de organisatie van het staatkundige verband
en de plaats van de burger daarin. De mens is een ‘politiek dier’, en van
nature ontplooit de burger zich optimaal in de ‘polis’. In de Politica behandelt
Aristoteles de politieke en ethische kwesties die nog steeds een belangrijke rol
spelen in de discussie en gedachten over de beste staatsvorm, de verantwoordelijkheid
van de macht, het doel van de staat, de rol van het onderwijs
en de vorming van de burger.
Aristoteles’ Staat van Athene is aan dit deel toegevoegd, een historisch
overzicht van de ontwikkeling van de Atheense democratie en tegelijk een
systematische beschrijving van haar functioneren in de vierde eeuw vC.
Politica | Aristoteles | € € 38,75 | ISBN 978-90-6554-004-1 | NUR 730 / 679 | 460
blz. | gebonden met stofomslag | vormgeving Gerard Hadders & Rudo Hartman
WWW
Aristoteles
Ethica
Verschijning: september 2009
De Ethica Nicomachea is
een van de meest toegankelijke
teksten van Aristoteles.
Het is de eerste systematische
uiteenzetting over
het goede leven. Het staat
aan de oorsprong van de
zogenaamde ‘geluksethiek’.
De Ethica is geschreven
voor de volwassen politieke
burger met levenservaring,
die goede vorming behoeft
om juiste wetten voor de
gemeenschap te ontwerpen.
Ethica | Aristoteles | € € 38,75
| ISBN 978-90-6554-005-8 |
NUR 730 | 360 blz. | zevende
druk | gebonden met stofomslag
| vormgeving Gerard
Hadders & Rudo Hartman
WW
Luuk van
Middelaar
De passage
naar Europa
WW
Geschiedenis van een begin
Verschenen: tweede druk
In een beroemd fragment in de Politica munt
Aristoteles het begrip ‘politiek dier’. Vandaag de
dag wordt deze term veeleer in verband gebracht
met iemand die een hevige betrokkenheid aan
de dag legt bij (vooral Haagse) politieke zaken,
dan met een algemeen menselijke conditie - zoals
Aristoteles de term in omloop bracht. Ieder mens is
een politiek dier dat van nature deel uit maakt van
een politieke gemeenschap. En wie niet in staat is
deel te zijn van een sociale gemeenschap of hieraan
geen behoefte heeft omdat hij zichzelf genoeg
In De passage naar Europa. Geschiedenis van een begin dringt
Luuk van Middelaar door tot de meest ongrijpbare geschiedenis
van onze tijd. Op meesterlijke wijze toont hij de motor van de
Europese politieke ontwikkelingen van de afgelopen vijftig jaar.
Tegelijk vormt deze onvoltooide geschiedenis de excellente casus
om het wezen van politiek bloot te leggen. De homo politicus is
een tijdkunstenaar, die in het rumoer van de actualiteit de brug
slaat tussen verleden en toekomst en zo van een moment een
passage maakt.
‘Pageturner van dik vijfhonderd pagina’s, die leest als een
politiek-filosofische whodunit’ – Filosofie Magazine
‘Briljant’ – Knack
‘Het begin van een revolutie in de taal en het denken over
Europa’ – Frans Timmermans,
staatssecretaris van Buitenlandse Zaken
‘Een volstrekt nieuwe kijk op het Europese proces’
– NRC Handelsblad
De passage naar Europa | Luuk van Middelaar | € 35,00 | ISBN
978-90-6554-236-6 | NUR 697 | 532 blz. | paperback | vormgeving
Gerard Hadders & Rudo Hartman
is - is god of beest. In het derde deel van de reeks
CORRESPONDENTIES, overdenken acht eigenzinnige
schrijvers, denkers en politici opnieuw onze
fundamenteel politieke aard.
Met bijdragen van Arnon Grunberg, Midas
Dekkers, Bas Heijne, Frank Ankersmit, Luuk van
Middelaar, Tom Lanoye, Piet Gerbrandy & Josine
Blok.
Het politieke dier | € € 12,95 | ISBN 978-90-6554-035-5|
NUR 730 / 320 | 96 blz. | paperback | Ill. Ruben L.
Oppenheimer| vormgeving Hannie Pijnappels
WWWW

Retorica
WWWWWWW
WWWW
Aristoteles
Over
WWWW
drogredenen
Sofistische weerleggingen
‘Deze hond is een vader, deze
hond is van jou, dus deze
hond is jouw vader.’ Hier
voel je dat er iets niet klopt en
heb je aan gezond verstand
genoeg om de redenering te
weerleggen. Maar voor de vele
gevallen waarbij redeneringen
worden gebruikt ‘die wel sluitend
of weerleggend lijken,
maar dat niet zijn’ is Over
drogredenen van Aristoteles
onmisbaar. Het is het oudste
boek over drogredenen, en
het heeft eeuwenlang de
inhoud van het onderwijs en
onderzoek hierover bepaald. Niet dat er hiervóór geen redeneerfouten
aan de kaak werden gesteld, maar een systematische theorie was er niet
eerder. Aristoteles kan met recht de eerste logicus worden genoemd,
omdat hij als eerste de omschrijvingen gaf van een sluitrede en een
logische weerlegging. Een prachtig overzicht van slecht en bedrieglijk
redeneren.
WWWW
Vertaald, ingeleid en toegelicht door Erik Krabbe & Pieter Sjoerd Hasper
Verschijning: november 2009
Over drogredenen | Aristoteles | € 34,95 | ISBN 978-90-6554-014-0 | NUR
730 / 806 | 224 blz. | gebonden met stofomslag | vormgeving Gerard
Hadders & Rudo Hartman
WWWW
Retorica In Paperback
6
Aristoteles WWW
Retorica
WWW
Vertaald, ingeleid en van aantekeningen
voorzien door Marc Huys
Verschijning: november 2009
7
Kiezen en beslissen is een wezenlijk onderdeel van
het menselijk leven, en het vermogen om juiste keuzes
en beslissingen te nemen is een voorwaarde om goed
te kunnen leven. Aan het maken van een keuze gaat
de vorming van een oordeel vooraf. Maar hoe komt
deze tot stand? Behalve het woord zelf spelen bij zijn
analyse ook de spreker en het gehoor een rol.
Voor Aristoteles bestaat de retorica uit het vermogen
om in een gegeven situatie de beschikbare middelen te
vinden om te overtuigen. Niet alleen de logica speelt
een rol. De effectiviteit van een redenering hangt ook af van factoren als de persoonlijkheid van de redenaar en de emotionele toestand
waarin het gehoor verkeert. De retorica is daarom meer dan een techniek van welsprekendheid: ze behelst ook elementen van de psychologie
en de sociologie. Hierin ligt de unieke betekenis van Aristoteles’ Retorica: de observatie dat mensen hun beslissingen nemen
als sociale wezens leidt tot een omvattende systematiek van het proces van oordeelsvorming. De retorica krijgt aldus erkenning als een
puur menselijk fenomeen.
‘In uitstekend Nederlands vertaald en prachtig uitgegeven’ – Trouw
‘Ongehoord grondige studie naar de filosofische en psychologische grondslagen van menselijke communicatie,
toegespitst op publiek taalgebruik’ – De groene Amsterdammer
Retorica | Aristoteles | € € 38,75 | ISBN 978-90-6554-007-2 | NUR 617 | 276 blz. | tweede druk | gebonden met stofomslag |
vormgeving Gerard Hadders & Rudo Hartman
WWWW
Retorica In Paperback
Tacitus
Tegen het verval van
de retorica
Vertaald door Vincent
Hunink en van een
uitvoerig voorwoord
voorzien door Piet
Gerbrandy
€ € 18,50 | ISBN 978-90-
6554-057-7 | NUR 680 |
144 blz. | paperback |
vormgeving Gerard Hadders
& Rudo Hartman
Gorgias
Het woord is een
machtig heerser
Vertaald door
Vincent Hunink,
met een historisch
voorwoord van
Jeroen Bons, en een
filosofisch nawoord
van Jaap Mansfeld
€ 18,50 | ISBN
978-90-6554-058-4 |
NUR 730 / 810 | 144
blz. | paperback |
vormgeving Gerard
Hadders & Rudo
Hartman

Lucebert in beeld & woord
WWWWWWWWWW
8
Hans
Groenewegen
Lucebert is geliefd om zijn poëzie en om zijn beeldende kunst, maar in de
WWW
beschouwingen worden de twee kunsten steevast uit elkaar gehouden.
Het handschrift van Lucebert laat op prachtige wijze zien hoe Luceberts
overweldigende stroom schilderijen, gouaches, etsen en tekeningen
dezelfde bron hebben als de stroom van gedichten.
Het handschrift van Lucebert
Hans Groenewegen richt zich als eerste beschouwer op deze tweeledige
bron. Hij vergelijkt het handschrift van Luceberts gedichten met het
handschrift van zijn tekeningen en toont waar ze samen opwellen en waar ze uiteengaan. Aan de hand van een ruime selectie van tot
nog toe veelal onbekende of nimmer getoonde tekeningen laat hij zien hoe de beeldend kunstenaar Lucebert de dichter tekent.
‘Op het grootste raadsel uit de lucebertistiek geeft hij een nieuw antwoord’ – NRC Handelsblad
‘Een verrijking in meer dan één opzicht – niet alleen mogen we
over Groenewegens schouder mee loeren
in de dwaaltuin van het volgestouwde
atelier, we worden ook aangespoord mee
te denken met zijn vermetele interpretaties’
– de Volkskrant
‘Een enorme aanwinst voor het Lucebertonderzoek
van een moedig essayist.
Voorbeeldig vormgegeven’
– De groene Amsterdammer
Het handschrift van Lucebert | Hans
Groenewegen | € € 40,00 | ISBN 978-90-6554-
496-4 | NUR 320 / 642 | 124 blz. | gebonden |
geïllustreerd in kleur & zwart-wit |
vormgeving Rudo Hartman & Gerard Hadders
Cyrille Offermans
WWWW
Vlek als levenswerk
9
In de beeldende kunst gelden vlekken
als vergissingen. Voor Lucebert
daarentegen is de zelf veroorzaakte
vlek het toevallige begin van het
scheppingsproces. De dichter
Lucebert, pseudoniem van Lubertus
Swaanswijk (1924-1994), beschouwde
zichzelf in de eerste plaats als tekenaar.
Aangezien hij van jongs af aan elke
dag minstens vier of vijf tekeningen maakte, moet zijn totale productie een
omvang hebben van vele duizenden. Verreweg het grootste deel daarvan was tot
voor kort onbekend. Het bevond zich, opgeborgen in dozen, in zijn atelier, als een
schat die op ontdekking wachtte.
Vlek als levenswerk verslaat de ervaring van de eerste ontdekking, en zet aan
tot een eerste ordening in de veelheid. Het boek bevat een ruime keuze uit het
getekende oeuvre, ingebed in het even liefdevolle als verhelderende commentaar
van een essayist die al in zijn vroege jeugd werd getroffen door Luceberts
bevrijdende creativiteit.
‘Een schitterend boek’ – Kunstbeeld
‘Met elk veranderd perspectief kijkt de essayist als het ware telkens met
nieuwe ogen naar het werk’ – De Leeswolf
Vlek als levenswerk | Cyrille Offermans | € € 40,00 | ISBN 978-90-6554-483-4 | NUR 320 / 642 | 144 blz. | gebonden | geïllustreerd in kleur
& zwart-wit | vormgeving Rudo Hartman & Gerard Hadders
Hans Groenewegen (red.)
WWWWWWW
Licht is de wind der duisternis
Over Lucebert
Lucebert (1924-1994) is de keizer van de zintuiglijke poëzie. In Licht is de wind der duisternis
wordt zijn dichterschap van talloze kanten bezien en beschreven. De historische grond van
zijn vormende kracht, de vitaliteit van zijn woordenspel, en de verleiding van zijn klanken. Niet
eerder gepubliceerde documenten, brieven, foto’s maken de stem van de dichter voelbaar. Een
hommage aan een groot en meeslepend dichter. Schitterend geïllustreerd.
Met bijdragen van onder anderen Gillis Dorleijn, Suzanna Héman, Peter Hofman,
Cyrille Offermans.
‘Zeer de moeite waard’ – de Volkskrant
‘Aantrekkelijk vormgegeven, met prachtige illustraties, een aanstekelijke en
inspirerende bundel’ – Het Parool
‘Het verwarmt de gemoederen’ – NRC Handelsblad
Licht is de wind der duisternis | € 35,00 | ISBN 978-90-6554-382-0 | NUR 620 / 306 | 376 blz. |
geïllustreerd in kleur & zwart-wit | vormgeving Rudo Hartman

10
Wortels van de westerse mystiek
WWWWWWWWWW
WWWW
Meister Eckhart
Preken & traktaten
WWWW
vertaling C.O. Jellema
Maand van de spiritualiteit (november 2009): Wortels van de westerse mystiek
Verschijning: 2 november 2009
Wie zijn wortels wil vinden, moet volgens de
Levenslessen van Meister Eckhart (1260-1327)
‘zo leeg van geschapen wil zijn als hij was toen
hij er nog niet was.’ De geschriften van Eckhart
behoren, met die van zijn leerlingen Johannes
Tauler en Heinrich Seuse, tot de belangrijkste
documenten van de westerse mystiek. Geïnspireerd
door Augustinus verbindt Eckhart verschillende
godsideeën tot een zeer persoonlijk stelsel.
Niet alleen deze secularisering van de mystiek
maakt het werk van Eckhart zeer toegankelijk voor onze tijd, ook zijn gave van het woord draagt
hiertoe bij. De dichter C.O Jellema (1936-2003) die de sprankelende vertaling van deze editie
verzorgde schreef hierover: ‘Zoals een goed, een werkelijk goed gedicht, waar het ook over
gaat, me overtuigt van z’n waarheid, zo ook deze preken: zolang en telkens wanneer ik ze lees,
dwingen ze mij hun waarheid aan te nemen.’ Bovendien prees hij het vermogen van Eckhart
om het cerebrale denken telkens uit te laten monden ‘in een prachtig helder, aan de waarneming
in de alledaagse werkelijkheid ontleend beeld’. In zijn in de volkstaal geschreven
traktaten en preken betoont Eckhart zich met even veel gemak hoeder van de geest als een
scherpzinnig en gevoelig kenner van de menselijke natuur.
‘De woorden die de dichter Jellema gekozen heeft blijven dichtbij de oude tekst en
maken hem toch licht, navolgbaar’ – Désanne van Brederode
‘Sprekende vertalingen’ – NRC Handelsblad
Preken & traktaten | Meister Eckhart | € € 38,75 | ISBN 978-90-6554-034-8 | NUR 700 / 708 | gebonden | 388 blz. |
vormgeving Felix Janssens & Rudo Hartman
WWWWWWW
Heinrich Seuse
Het boek van de waarheid &
Johannes Tauler
Preken
WWWWWW
vertaling C.O. Jellema
‘De eerste gedichtenbundel
uit de Nederlandse
literatuur’
– Piet Gerbrandy
‘Monumentale editie’
– de Volkskrant
‘Even schitterend als
omvangrijk boekwerk’
– Het Parool
‘Voorbeeldig’
– NRC Handelsblad
W
Hadewijch is de eerste vrouw in Europa geweest, in de woorden van Frits
Hadewijch
van Oostrom, die het heeft gewaagd de mystieke minne uit te zingen in pure
liefdespoëzie. Hadewijch is een gepassioneerd en compromisloos dichteres,
WWW
een ‘glorieus wijf’ (de Volkskrant). Haar poëzie is gelaagd, gevoelig en ingenieus,
haar lied is direct en intens. In haar poëtische minneliederen
Liederen
bezingt ze liefde en wanhoop, ellendige verlatenheid en het verlangen naar
vereniging. Haar passie is voor lezer en luisteraar bijna fysiek voelbaar.
De uitgave van de Liederen, het eerste deel van het Verzameld werk van
Hadewijch, is vervaardigd naar het oudste ons bekende handschrift. De editeurs, Frank Willaert & Veerle Fraeters, hebben de oorspronkelijke
Middelnederlandse tekst exact weergegeven en vakkundig vertaald.
Revolutionair aan deze uitgave is de reconstructie door Louis Peter Grijp van de melodieën, waarop Hadewijch haar mystieke minneliederen
heeft gedicht. De melodieën zijn precies weergegeven, en te beluisteren op de bijgesloten 4 CD’s. Alle liederen zijn in de oorspronkelijke
taal van Hadewijch, gesproken dan wel gezongen, ten gehore gebracht.
Dankzij een voorbeeldige inleiding, een spiritueel, erudiet en inlevend commentaar worden de wereld en de passies van Hadewijch
onmiddellijk toegankelijk gemaakt voor de hedendaagse lezer.
Liederen | Hadewijch | Verzameld werk I | € € 49,95 | ISBN 978-90-6554-478-0 | NUR 620 / 708 | 456 blz. |
gebonden inclusief 4 ingestoken CD’s | vormgeving Hannie Pijnappels
11
Dit deel Rijnlandse mystici bevat behalve een vertaling van Het boek van de waarheid van
Heinrich Seuse (Suso), en elf Preken van Johannes Tauler, een biografische schets, ‘Mij kijkt
een god aan’, van dichter-vertaler C.O. Jellema door Gerben Wynia, alsmede een filosofische
toelichting, ‘Terug naar de oorsprong’, van Maarten Hoenen op de drie grote Rijnlandse mystici:
Meister Eckhart, Johannes Tauler & Heinrich Seuse.
Het boek van de waarheid & Preken | Seuse & Tauler | € € 25,00 | ISBN 978-90-6554-494-0 |
NUR 700 / 708 | gebonden met stofomslag | 256 blz. |
vormgeving Felix Janssens & Rudo Hartman

Omslag Luisterboek Lucretius ...:Opmaak 1 01-07-2009 17:44 Pagina 1
Een stralend, nieuw
lied zal ik zingen
WWWWWWW
Een
12
stralend, nieuw lied
13
Hoogtepunten uit de
Latijnse poëzie van
Lucretius, Vergilius
& Horatius
In de vertaling van Piet Schrijvers
Voorgelezen door
Jeroen Willems
Een stralend, nieuw lied zal ik zingen
Hoogtepunten uit de poëzie van Lucretius, Vergilius & Horatius
WWWWWWWW
in de vertaling van Piet Schrijvers
voorgedragen door Jeroen Willems
Verschijning 28 oktober 2009 Uitgeverij Rubinstein & Historische Uitgeverij
Piet Schrijvers is de vertaler van Lucretius, Horatius & Vergilius: drie grote Romeinse dichters
die tot de verbeelding blijven spreken. Hun poëzie is weergaloos en tijdloos. Horatius dankt
zijn roem aan zijn hartstochtelijke liefdesgedichten en genadeloze satiren, maar nooit zonder
humor of levenswijsheid. In Lucretius zijn dichter en denker verenigd: hij bezingt de geboorte
van de aarde, en bestrijdt onze vrees voor de dood en voor de goddelijke machten. Vergilius is
de dramatisch vertolker van onsterfelijke verhalen: de val van Troje door de list met het houten
paard; de zelfmoord van Dido om haar liefde voor Aeneas die onbeantwoord bleef.
Maar Vergilius is ook de zanger van het landelijke leven, de rust en de werkzaamheid.
Een stralend, nieuw lied zal ik zingen | 2 CD luisterboek | luisterduur circa 2 uur | € 12,95 | ISBN 978-90-4760-845-5 | NUR 077 |
vormgeving Rudo Hartman | Uitgeverij Rubinstein
Horatius
WWW
Verzamelde gedichten
vertaald, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Piet Schrijvers
Horatius (65-8 vC) is niet weg te denken uit de westerse cultuurgeschiedenis. Al bij zijn leven
is hij een roemrijk dichter. Hij is de meest autobiografische dichter van de oudheid, en dat is
een van de redenen waarom zijn roem hem ook alle eeuwen nadien is blijven vergezellen. Voor
de ene lezer is hij de lyrische odendichter, voor de andere de moralistische levensfilosoof, en
voor weer een andere de leermeester van de dichtkunst, de literair theoreticus van de Ars poetica.
In de Verzamelde gedichten zijn alle gedichten van Horatius vertaald en bijeengebracht
in één band, geïllustreerd, en met het oorspronkelijke Latijn ernaast. Een buitengewoon fraai deel met de volledige dichtwerken van
Horatius in een heldere, weloverwogen maar ook bevlogen vertaling.
‘Een magnum opus dat bekroond moet worden’ – Filter | ‘De sensatie van levendigheid en het gevoel live aanwezig te zijn is
natuurlijk voor een groot deel te danken aan de levendigheid van de stijl van de vertaler’ – NRC Handelsblad
Verzamelde gedichten | Horatius | € € 49,95 | ISBN 978-90-6554-362-2 | NUR 306 | 644 blz. | gebonden met stofomslag | geïllustreerd |
tweetalig | vormgeving Rudo Hartman | tweede druk
Vergilius
WWW
Georgica – Landleven
vertaald, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Piet Schrijvers
Het beste gedicht van de beste dichter, zo staat de Georgica van Vergilius sinds eeuwen
bekend, ‘het meest geslaagde dichtwerk’, aldus Montaigne. Vergilius (70-19 vC) bezingt het
noeste landwerk, de nauwgezette bewerking van akker en land, het kweken van bomen en
gewassen, de teelt van bijen en vee. De Georgica is een dichtwerk over het menselijk bestaan,
waarin de boer omschreven is als een veldheer die zijn land en zijn dieren bestiert. Landgedichten
op het leven.
Lucretius
De natuur van de dingen
De rerum natura
vertaald & ingeleid en van een uitvoerig
nawoord voorzien door Piet Schrijvers
Piet Schrijvers
Ik kan de Muzen niet haten
De Romeinse dichter
Lucretius (99-55 vC),
die zo hartstochtelijk
het voortleven na
de dood ontkende,
leeft nog steeds voort
door zijn geesteskind:
het leerdicht
De natuur van de dingen / De rerum natura.
Een leerdicht loopt het risico voor de dichter
te droog en voor de wetenschapper te frivool
te zijn, maar als het slaagt dan valt het zowel bij alfa’s, bèta’s en gamma’s in de smaak.
Lucretius behaalde deze grote hoogte. De natuur van de dingen is door literatoren
geroemd om zijn meeslepende stijl en rake beschrijvingskunst, en wetenschappers en
filosofen zijn tot op heden getroffen door de grote verscheidenheid aan onderwerpen:
van atomisme tot magnetisme en van de ontstaansgeschiedenis van de mens tot aan de
stervenskunst. De rake vertaling en informatieve inleidingen van Piet Schrijvers brengen
Lucretius’ sublieme stijl en rijke geest tot in onze tijd. Het nawoord bevat bovendien een
uitvoerige exegese van de brede literaire invloed die het werk heeft gehad: van Joost van
den Vondel tot Cees Nooteboom.
‘Glanzende vertaling’ – NRC Handelsblad
‘Een monumentale uitgave’ – Trouw
‘Het is de innerlijke tegenstelling tussen Lucretius’ dichterschap en zijn
natuurverklarende materialisme die aan zijn werk een tragische ondertoon
geeft’ – Cees Nooteboom
De natuur van de dingen | Lucretius | € € 49,95 | ISBN 978-90-6554-424-7 | NUR 306 / 730 |
612 blz. | gebonden met stofomslag | tweetalig | vormgeving Rudo Hartman
WWWW
Over poëtische geestdrift en stoïcijnse standvastigheid
Piet Schrijvers (1939) is vertaler en essayist, en emeritus-hoogleraar Latijnse taal- en
letterkunde (Leiden) en lid van de Koninklijke Akademie van Wetenschappen. Voor
zijn vertalingen van onder meer Lucretius, Vergilius en Horatius ontving hij de Oikos
Publieksprijs ‘om te eren dat hij op eminente wijze het vakgebied onder de aandacht
brengt van een groot publiek. Piet Schrijvers laat de spanning van het vreemde en het
vertrouwde bewust onaangetast.’
Naast de eclatante vertalingen van Latijnse schrijvers en dichters is Schrijvers’ vertaalwerk
steeds geflankeerd door bevlogen essays over de dichters, denkers en geleerden:
over hun filosofie en poëzie, en over hun doorwerking in de hedendaagse cultuur en
literatuur. In Ik kan de Muzen niet haten zijn Schrijvers’ beste en mooiste essays bijeengebracht.
Het vormt een leeswijzer voor de Romeinse poëzie en haar geschiedenis.
Georgica – Landleven | Vergilius | € 24,95 | ISBN 978-90-6554-464-3 | NUR 306 |
140 blz. | gebonden met stofomslag | vormgeving Rudo Hartman
Ik kan de Muzen niet haten | Piet Schrijvers | € € 24,75 | ISBN 978-90-6554-463-6 | NUR
323 | 284 blz. | paperback | vormgeving Rudo Hartman

14
De ideale lezer
WWWWWWWWWWWWW
15
Over Van Halsema:
‘Interpretaties in hun schitterendste vorm’ – Kees Fens in de Volkskrant
‘De essayistische manier van schrijven, scherpzinnig en geestig, maakt de spanning voelbaar die met het speurwerk
van Van Halsema gepaard gaat’ – Tom van Deel in Trouw
J.D.F. van Halsema
Vrienden & visioenen
Verschijning februari 2010
Over Gerbrandy:
‘Gerbrandy’s stijl is als een windstilte op een zomerse dag, helder en doorzichtig’ – David Rijser in NRC Handelsblad
‘Deze als classicus en comparatist geschoolde literator paart grondigheid aan eigenzinnigheid, hij verenigt belezenheid
met geopineerdheid. Zijn combinatievermogen – dwars door genres en tijdperken heen – is gebaseerd op een diepgeworteld
geloof in de taal als instrument voor het denken.’ – jury Frans Kellendonk-Prijs
WWWWWWWWWWWWW
Piet Gerbrandy
De gong en de rookberg
Verschijning februari 2010
“De rol die de vriendschapscultus in de eerste fase van de Beweging
van Tachtig gespeeld heeft, is een vast punt in de geschiedschrijving
van die beweging. Over de meest voyante vriendschappen
– die tussen Jacques Perk en Willem Kloos en die tussen
Willem Kloos en Albert Verwey – en over de poëzie die daaruit
kwam (zoals de reeks ‘Van de liefde die vriendschap heet’) is heel
wat geschreven. Wat ik laat zien is, hoezeer die vriendschapsvoorstellingen,
al dan niet erotisch getint en al dan niet in de praktijk
ingezakt tot de alledaagsheid van affaires met hun eigen, soms
pijnlijke anekdotiek, verbonden zijn met visioenen van een andere
werkelijkheid, een andere schoonheid, een opener, onburgerlijker
samenleving, een andere liefde. En dus ook van een andere
poëzie: groter, lichtender, absoluter, onverbiddelijker.
De samenloop van poëzie, visioenen en vriendschap beperkt zich
niet tot het dichten, doen en laten van Perk, Kloos en Verwey in de
eerste helft van de jaren ’80 van de negentiende eeuw. Voor een
beter begrip van wat er binnen deze driehoek omging moet men
er, denk ik, op een voorzichtige manier syntaxis en idioom van een
nieuwe homo-erotische voorstellingswereld bij betrekken zoals die
in het laatste kwart van de negentiende eeuw in alle verborgenheid
vorm begon te krijgen.”
Vrienden & visioenen | J.D.F. van Halsema | € € 45,00 |
ISBN 978-90-6554-033-1 | NUR 620 | 396 blz. | paperback |
vormgeving Rudo Hartman
“Ik beweer dat de door Ter Balkt en Hamelink gepubliceerde
teksten slechts in potentie (dynamis) gedichten zijn, zaden die een
lezer behoeven om in diens brein op te bloeien tot volwaardige
gedichten, waarbij de perceptie van de vorm en de betekenistoekenning
op grond van conventies en lezersintentie bepalen hoe
het gewas er uiteindelijk uitziet. Ik ben deze lezer, deze hovenier, ik
heb de gedichten opgekweekt tot wat ze in dit boek zijn geworden,
dus het spreekt vanzelf dat ik de ideale lezer van deze gedichten
ben. Een andere lezer had van dezelfde teksten andere gedichten
gemaakt, waarvan hij dan de ideale lezer zou zijn geweest.
‘All animals are equal, but some animals are more equal
than others’, schreef Orwell. Alle lezers zijn gelijk, maar dat wil
niet zeggen dat alle interpretaties even goed zijn. De waarde van
een interpretatie wordt bepaald door haar overtuigingskracht. Dat
is een retorische categorie. Dit boek beoogt aan te tonen dat mijn
lectuur van Ter Balkt en Hamelink hout snijdt, en dat de dynamis
van hun teksten het best verwezenlijkt kan worden op de wijze die
ik in praktijk heb gebracht. Tevens is het een uitnodiging aan de
lezers die de materie van deze tekst in zich hebben doen uitbotten,
om zelf aan het werk te gaan en nieuwe versies van Ter Balkt en
Hamelink op te kweken, opdat, om nog één keer een gevaarlijke
metafoor te gebruiken, de concurrentie op de vermeend vrije
markt van het literair debat uiteindelijk bepaalt welke gedichten
het meest levensvatbaar zijn.”
De gong en de rookberg | Piet Gerbrandy | € € 38,75 | ISBN 978-90-
6554-036-2 | NUR 620 | 300 blz. | paperback |
vormgeving Gerard Hadders & Rudo Hartman

WWWWWWWWWWWWW
NIEUW | Historische Paperbacks
17
De bronnen van ons denken bevinden zich op het snijvlak van filosofie & retorica. Daar komen verstand
& gevoel, spreker & publiek, theorie & praktijk, en ideaal & politiek werkelijk bij elkaar.
Historische Paperbacks is een reeks die de sleutelteksten uit dit bewogen denkgebied voor een
algemeen publiek toegankelijk maakt. De oorspronkelijke teksten in Nederlandse vertaling worden
steeds begeleid door originele essays, die de klassieke meesterwerken en de hedendaagse lezer
samenbrengen.
Spinoza
Verhandeling over de
verbetering van het verstand
Vertaald, ingeleid, van aantekeningen en
een nawoord voorzien door Theo Verbeek
Baruch de Spinoza (1632-1677) is de eigenzinnige,
doelbewuste en onverschrokken denker bij uitstek.
Vader van de Verlichting is hij genoemd, een monument
voor de vrijheid van denken. De Verhandeling
over de verbetering van het verstand, een van Spinoza’s
vroege werken die in 1677 postuum verscheen, is als
een uitnodigende inleiding tot de filosofie, waarin de
afstand tussen de gewone lezer en de filosofie wordt
overbrugd. De methode die Spinoza in dit traktat volgt
en bepleit is niet zozeer gericht op de verbetering, maar
veeleer op een bevrijding of ‘emancipatie’ van het verstand.
De onvermijdelijke geboorte van de Verlichting
kondigt zich aan in deze verhandeling.
‘Wij zijn allen Spinozisten’ – NRC Handelsblad
‘Spinoza leert ons denken zonder ons te laten
meeslepen door slechte waarnemingen of vurige
emotie’ – De Morgen
Verhandeling over de verbetering van het verstand |
Spinoza | € 18,50 | ISBN 978-90-6554-059-1 | NUR 730 |
156 blz. | paperback | vormgeving Gerard Hadders &
Rudo Hartman
Gorgias
Het woord is een machtig heerser
Vertaald door Vincent Hunink, historisch ingeleid door
Jeroen Bons en met een filosofisch nawoord van Jaap
Mansfeld
‘Bezielde bezweringen door middel van woorden verschaffen genot en
verwijderen smart’, aldus Gorgias (480-380 vC). ‘Want als de kracht van
de bezwering zich mengt met de mening van de ziel, benevelt zij haar,
doet haar zwichten, verandert haar door toverij.’ De macht van het woord
is niet enkel toe te schrijven aan rationele argumentatie: ook het bespelen
van gevoelens heeft een voorname plaats. Een beheersing van verstand en
gevoel is daarom de voorwaarde voor een effectieve retorische techniek.
Gorgias was een rondtrekkende retoricus en filosoof, beroemd en berucht
om zijn ingenieuze redeneringen en zijn elliptische en poëtische stijl. Hij is
een van de grondleggers van de Griekse retorica.
Tacitus
Tegen het verval van de retorica
Vertaald door Vincent Hunink en
ingeleid door Piet Gerbrandy
Politieke omstandigheden en welsprekendheid zijn onlosmakelijk met
elkaar verbonden. De retorica, de juridische en politieke welsprekendheid,
gedijt nu eenmaal ten tijde van maatschappelijke onrust, waarin
sociale, politieke of juridische misstanden aan de orde gesteld kunnen
worden, zonder al te veel beperking van de vrijheid van meningsuiting.
In de Dialogus de oratoribus stelt de geschiedschrijver, gevierd redenaar
en succesvol politicus Tacitus (56-119) de vraag aan de orde, hoe het komt
dat zijn tijd verstoken is van talentvolle redenaars. Wat zijn de oorzaken
van het verval van de retorica? Is het de deplorabele staat van het onderwijs,
de onverschilligheid in de opvoeding, het verval van waarden en
normen?
‘Een prikkelende moderne vertaling’ – Trouw
Tegen het verval van de retorica | Tacitus | € € 18,50 | ISBN 978-90-6554-057-
7 | NUR 320 | 144 blz. | paperback | vormgeving Gerard Hadders &
Rudo Hartman
‘Zeer verrassend, en vindingrijk vertaald’ – Filosofie Magazine
16
Het woord is een machtig heerser | Gorgias | € 18,50 | ISBN 978-90-6554-058-
4 | NUR 730 / 810 | 144 blz. | paperback | vormgeving Gerard Hadders &
Rudo Hartman

32 VRIJ NEDERLAND
18
PROFEET OF DOEMDENKER
WWWWWWW
Hans Abbing voorziet nieuwe
19
kunst
WWWWWWW
GLORIEUS WIJF
Hadewijch oudste bestseller van de wereld
INTERVIEW
|POLITIEK FILOSOOF LUUK VAN MIDDELAAR
OVENOP DE
B
HEU-
VEL VAN DE BRUS-
SELSE DEELGE-
MEENTE VORST,
zevenhoog in een statig
appartementengebouw
uit de jaren dertig,
woont politiek filosoof Luuk van Middelaar.
Achter het panoramaraam ontvouwt het oerwoud
Brussel zich weldadig overzichtelijk.
Wie een hang naar symboliek heeft, kan denken
dat Van Middelaars woonplek zijn ambitie
uitdrukt als onafhankelijk intellectueel het
Europese strijdgewoel vanuit de hoogte gade
te slaan. Jarenlang zat hij dicht op het politieke
toneel, eerst als medewerker van eurocommissaris
Frits Bolkestein, later als assistent van
VVD-fractievoorzitter Jozias van Aartsen. In
maart 2006 verliet hij de politiek en keerde hij
terug in de moederschoot van de filosofie. Hij
stortte zich op de voltooiing van zijn proefschrift
over de decennialange geboortestuipen
van de Europese samenwerking.
De passage naar Europa, het kloeke boek
waarop de filosoof deze week in Amsterdam
promoveert, biedt weinig hapklare argumenten
voor wie zijn afkeer van of liefde voor
stellingen, die hun macht tot woede van de
eurosceptici almaar vergroten en waarvan de
eurofielen juist dromen dat ze ons ooit het beloofde
land van een federaal Europa in zullen
voeren. Of op de buitensfeer van de natiestaten
die tot vreugde van de Brusselhaters
en verdriet van de Europese vriendenclub volharden
in het najagen van nationale belangen.
Maar beide kampen zien niet dat tussen instellingen
en lidstaten een tussenruimte is ontstaan,
waar het Europese spel zich volgens Van
Middelaar werkelijk afspeelt.
‘De betekenis ervan was niet voorzien. De
gedachte van de oprichters van de gemeenschap
was: een gedeelte van onze onderlinge
betrekkingen halen we uit ons eigen nationa-
WWWWWWW
ZONDER PSEUDONIEM
Hugo Brandt Corstius in het jaar van de mier
Europa wil staven. Met zijn even doorwrochte
als meeslepende studie grijpt Van Middelaar
hoger. Zijn these is dat de beschouwers van
Europa de blik steeds de verkeerde kant op
richten. Op de binnensfeer van Brusselse inle
systeem en brengen we onder in een verdrag
– eerst de mijnbouw, later kwamen industrie
en landbouw erbij. En dan zetten we
een Commissie neer om daarover te besluiten.
Tijdens de kolencrisis in de jaren vijftig ontdekte
die commissie al dat ze niet met de regels
van het verdrag uit de voeten kon. Ze moest
terug naar de nationale ministers. De dwang
van de tafel die zij ervoeren, zie je prachtig
aan de crisis van de lege stoel. Frankrijk liep
op 1 juli 1965 weg van de Brusselse tafel en
bleef zeven maanden lang weg. Dat werd als
een schok ervaren door mensen die zich helemaal
met de Europese instellingen hadden
geïdentificeerd. Commissaris Mansholt, de
Nederlander die de Europese landbouwpolitiek
vormgaf, zei dat het de grootste ramp
was sinds Hitler. Hij had het idee dat het hele
Europese vredesproject werd bedreigd. De
Gaulle vond: onze stoel is leeg, dus alles wat ze
daar besluiten, geldt niet. Maar de vijf landen
die nog aan tafel zaten, bleven beslissingen nemen.
En het werkte toch. Frankrijk zag zich
Nogal schimmig, die tussenruimte. Wat bedoelt
u er precies mee?
‘Daar opereren nationale politici in hun
Europese hoedanigheid. Het is zo ongrijpbaar
omdat het een wereld is van dubbelrollen.
Balkenende zit als Nederlandse premier
aan tafel bij een vergadering met zijn zesentwintig
collega’s in de Europese Raad, maar
als hij thuiskomt en een besluit moet verdedigen,
spreekt hij in de Tweede Kamer of op een
persconferentie ook namens NIEUW Europa.’ gedwongen weer de stoel in te nemen.’ VERGEZICHT
GLANZEND
WWWWWWW WWWWWWW
De Europese tafel waar de nationale politici gezamenlijk
aanschuiven, noemt Luuk u ‘een formidabel van Middelaar in het jaar van de muur
Piet Schrijvers vertaalt Lucretius
‘De concrete aanleiding was dat De Gaulle
Waarom?
vehikel’. Wat is er zo fantastisch aan? eind 1965 bij de verkiezingen de steun verloor
van de Franse boeren, bijna een vijfde van
het electoraat. Zij waren bang dat het landbouwbeleid
in elkaar kukelde. Als groot nationaal
figuur en oorlogsheld won hij niet met-
PRO MEMORIE
WWWWWWW
Douwe Draaisma werkt aan een boek over vergeten
LUUK VAN MIDDELAAR OVER EUROPA
‘ WE ZITTEN ERIN EN WE
KUNNEN ER NIET UIT’
DE GROTE PARTIJEN STAAN HALFHARTIG TEGENOVER EUROPA, VINDT POLITIEK
FILOSOOF LUUK VAN MIDDELAAR, DIE ER EEN BOEK OVER SCHREEF. AAN DE ‘DWANG
VAN DE UNIE’ IS ALLEEN TE ONTSNAPPEN DOOR ERUIT TE STAPPEN, LATEN POLITICI
DAT MAAR EENS EERLIJK ZEGGEN. ‘LEG HET MAAR VOOR.’
DOOR TOMAS VANHESTE FOTO’S WOUTER VANDENBRINK@PAR31
16 MEI 2009 33
BLINDE VLEKKEN
WWWWWWW
bij Lucebert zichtbaar door Hans Groenewegen

Douwe
20
Draaisma 21
WWWWWWWWWWWWWW Geheugenspecialist en meesterverteller
WWWW
De Metaforenmachine
Een geschiedenis van het geheugen
23.500 exemplaren verkocht
in 12 talen vertaald
€
WWWW
€ 19,50 | ISBN 978-90-6554-056-0 |320 blz. | NUR 770 / 680 | paperback | vormgeving Rudo Hartman
Nu in
WW
Paperback
Ontregelde Geesten
WWWW
Ziektegeschiedenissen
22.000 exemplaren verkocht
in 6 talen vertaald
WWWW
€ €19,50 | ISBN 978-90-6554-430-8 | 326 blz. | nur 770 / 320 / 870 | paperback
WW
vormgeving Rudo Hartman
de gebonden versie:
WWWW
€ 27,50 | ISBN 978-90-6554-450-6 | 326 blz. | nur 770 / 320 / 870 | gebonden met stofomslag |
vormgeving Rudo Hartman
De WWWW
Heimweefabriek
Geheugen, tijd en ouderdom
50.000
WWWW
exemplaren verkocht
Reeds in 4 talen vertaald
€ 15,00 | ISBN 978-90-6554-440-7 | 144 blz. | NUR 320 / 770 | paperback | vormgeving Rudo Hartman
WWWW
WWWW
Waarom Het
Leven Sneller
Gaat Als Je Ouder
Wordt
WWWW
WWWW
Over het autobiografische
geheugen
WWWW
130.000 exemplaren
verkocht
in 17 talen vertaald
WWWW
€ 24,95 | ISBN 978-90-6554-470-4
288 blz. | nur 320 / 770 | gebonden met stofomslag
vormgeving Rudo Hartman

Voor de Boekhandel
Laser Proof
Laser Proof
2 oktober 2009 | Oktober Kennismaand
De ruimte van Christiaan Huygens | Vincent Icke | € 20,00 | ISBN 978-90-6554-028-7
| NUR 320 / 688 | 64 blz. | paperback | geïllustreerd kleur & zwart-wit | vormgeving
Rudo Hartman
Iedereen kan een theorie over alles bedenken, schrijft Vincent Icke, dat is tamelijk makkelijk.
Maar daarmee ben je er niet. Het lastige van wetenschap is niet het denken, maar het toetsen.
Voor het eerste moet je niet dom zijn, maar voor het tweede moet je heel creatief zijn, het liefst een
genie. Christiaan Huygens, grondlegger van de klassieke mechanica, was dat.
Reis mee met Icke naar Saturnus, geniet van Huygens’ denken en kunst, en leer van een genie
wat wetenschap is.
Lees meer op blz. 1
12 maart 2010
Bericht van de sterren | Galileo Galilei | € 20,00 | ISBN 978-90-6554-029-4
| NUR 694 / 917 | 80 blz. | paperback | geïllustreerd | vormgeving Gerard Hadders
‘Het is zeer mooi, een plezier voor het oog, de maan, die bijna zestig maal de straal van de aarde
van ons verwijderd is van zo nabij te zien’, schrijft Galileo Galilei opgewonden in zijn beroemd
en befaamd geworden Bericht van de sterren (Sidereus Nuncius, Venetië 1610). Het lyrische
verslag van de waarnemingen, die precies vierhonderd jaar geleden voor het eerst het empirische
bewijs leverden voor Copernicus’ overtuiging. Ingeleid door Vincent Icke.
Lees meer op blz. 3
22 23
Laser Proof
Laser Proof
2 april 2010 | Maand van de Filosofie
Het politieke dier | € 12,95 | ISBN 978-90-6554-035-5 | NUR 730 / 320 | 96 blz. | paperback
| vormgeving Hannie Pijnappels
Ieder mens is een politiek dier dat van nature deel uit maakt van een politieke gemeenschap.
En wie niet in staat is deel te zijn van een sociale gemeenschap of hieraan geen behoefte heeft
omdat hij zichzelf genoeg is – is god of beest, aldus Aristoteles ruim tweeduizend jaar geleden.
Hedendaagse reacties van Midas Dekkers, Bas Heijne, Frank Ankersmit, Arnon Grunberg, Luuk
van Middelaar, Tom Lanoye, Piet Gerbrandy & Josine Blok.
Lees meer op blz. 4
november 2009 | Nu in paperback
De metaforenmachine | Douwe Draaisma | € 19,50 | ISBN 978-90-6554-056-0 | 320 blz. |
NUR 770 / 680 | paperback | geïllustreerd | vormgeving Rudo Hartman
Het menselijke geheugen is door de eeuwen beschreven in termen van kunstmatige geheugens.
De oudste prothese voor het herinneren, het schrift, gaf Plato de mogelijkheid het geheugen te
vergelijken met een wastablet. In de middeleeuwen was het geheugen een codex of boek. In de
renaissance verscheen de camera obscura als metafoor voor het visuele geheugen. De uitvinding
van de fotografie verschafte weer een nieuw beeld, en dat werd weer overgenomen door de
computer. De metaforenmachine is een geschiedenis van het geheugen, verteld in metaforen.
Inmiddels in 12 talen vertaald, in Nederland nu ook in paperback.
Historische Paperbacks
Historische Paperbacks is een reeks sleutelteksten uit de filosofie & de retorica die klassieke
denkers en sprekers en eigentijdse lezers samenbrengt.
Laser Proof
februari 2010
Vrienden & visioenen | J.D.F. van Halsema | € 45,00 | ISBN 978-90-6554-033-1 | NUR 620
| 396 blz. | paperback | vormgeving Rudo Hartman
De rol die de vriendschapscultus in de eerste fase van de Beweging van Tachtig gespeeld heeft,
is een vast punt in de geschiedschrijving van die beweging. Over de vriendschappen tussen
Jacques Perk en Willem Kloos en die tussen Willem Kloos en Albert Verwey – en over de poëzie
die daaruit kwam is veel geschreven. J.D.F. van Halsema laat zien hoezeer die vriendschapsvoorstellingen
verbonden zijn met visioenen van een andere werkelijkheid, een andere schoonheid,
een andere liefde, en dus ook van een andere poëzie.
Lees meer op blz. 15
Laser Proof
30 oktober 2009
Verhandeling over de verbetering van het verstand | Spinoza | € 18,50 | ISBN 978-90-
6554-059-1 | NUR 730 | 156 blz. | paperback | vormgeving Gerard Hadders & Rudo
Hartman
De geboorte van de Verlichting.
Lees meer op blz. 16 & 17
Laser Proof
februari 2010
De gong en de rookberg | Piet Gerbrandy | € 38,75 | ISBN 978-90-6554-036-2 | NUR 620
| 300 blz. | paperback | vormgeving Gerard Hadders & Rudo Hartman
‘Ik ben deze lezer, deze hovenier, ik heb de gedichten opgekweekt tot wat ze in dit boek zijn
geworden, dus het spreekt vanzelf dat ik de ideale lezer van deze gedichten ben’, aldus Piet
Gerbrandy over zijn lezing van de poëzie van Ter Balkt en Hamelink.
Lees meer op blz. 14
Laser Proof
30 oktober 2009
Tegen het verval van de retorica | Tacitus | € 18,50 | ISBN 978-90-6554-057-7 | NUR 320
| 144 blz. | paperback | vormgeving Gerard Hadders & Rudo Hartman
Onrust, het vuur van de redenaar.
Lees meer op blz. 16 & 17
Laser Proof
2 november 2009
Preken & traktaten | Meister Eckhart | € 38,75 | ISBN 978-90-6554-034-8 | NUR 700 / 708
| gebonden | 388 blz. | vormgeving Felix Janssens & Rudo Hartman
De preken en de traktaten van Eckhart nu in één band. De dichter C.O Jellema (1936-2003) die de
sprankelende vertaling van deze editie verzorgde schreef hierover: ‘Zoals een goed, een werkelijk
goed gedicht, waar het ook over gaat, me overtuigt van z’n waarheid, zo ook deze preken: zolang
en telkens wanneer ik ze lees, dwingen ze mij hun waarheid aan te nemen.’
Lees meer op blz. 10
Laser Proof
30 oktober 2009
Het woord is een machtig heerser | Gorgias | € 18,50 | ISBN 978-90-6554-058-4 | NUR
730 / 810 | 144 blz. | paperback | vormgeving Gerard Hadders & Rudo Hartman
Gevoel, de magie van verstand.
Lees meer op blz. 16 & 17

Historische Uitgeverij
Westersingel
WWWWWWWWW
Waarde lezer, WWWWW
37
9718 CC Groningen
2009 BEGON AL VROEG in 2008, en zal nog een hele Beagle-reis in 2010 voortduren. De Darwin-herdenking is
telefoon
uitgegroeid tot een ware evolutie-religie.
050-3181700
WWWWW
Met onze gebiologeerde blik op de aarde gericht zijn we even het zicht op de
WWWWW
sterrenhemel verloren, die vierhonderd jaar geleden door de koperen kijkbuizen van Galilei en Huygens voor het eerst
fax
binnen handbereik kwam. Gelukkig krijgt het jaar van de sterrenkunde in de aanstaande Kennismaand, oktober, een
050-3146383
nieuwe kans. Vincent Icke, die verwondering aan waarneming paart, verbeelding aan wetenschap, is de ideale gids.
e-mail
info@historischeuitgeverij.nl
Door het omnivore herdenken
WWWWW
van het geniale dier Darwin zou een andere, misschien wel anti-evolutionaire diersoort
WWWWW
bijna vergeten zijn, als niet Hugo Brandt Corstius, onomwonden en zonder pseudoniem, 2009 tot het Jaar van de Mier
voor een compleet overzicht
had uitgeroepen met het grappigste en meest prikkelende evolutieboek van het jaar, Mensenarm Dierenrijk.
van het fonds
www.historischeuitgeverij.nl
En laten we niet vergeten, dat Darwin zelf in een evolutie van geniale dieren past, waarvan Lucretius een vroeg exemplaar
was. Twintig eeuwen geleden
WWWWW
al dichtte deze Romeinse filosoof de darwinistische opvatting, dat toeval de motor
WWWWW
vormgeving
achter het ontstaan van soorten is. Het is een gelukkig toeval daarom dat Lucretius’ leerdicht De natuur van de dingen in
Gerard Hadders | Schiedam
de stralende vertaling van Piet Schrijvers in het Darwin-jaar verscheen, en terecht veel aandacht trok.
fotografie
De Nederlandse cultuur wortelt in de Europese geschiedenis. Ook dit werd in 2009 gememoreerd: in de mystieke
Sake Elzinga | Assen
minneliederen van Hadewijch, die het begin van de Nederlandse poëzie vormen, weerklinkt een hele Europese cultuur.
Harry Cock | Assen
WWWWW WWWWW
Dat vierden we met de alom bejubelde, monumentale en revolutionaire uitgave van Hadewijchs Liederen door Veerle
Mels van Zutphen | Rotterdam
Fraeters, Frank Willaert & Louis Peter Grijp.
druk
Drukkerij De Maasstad |
Voor Luuk van Middelaar is 2009 niet het jaar van evolutie, maar van revolutie. Een ‘revolutie in de taal en het denken
Rotterdam
over Europa’, aldus staatssecretaris Timmermans over De passage naar Europa. Voor Van Middelaar is de val van de
WWWWW WWWWW
Berlijnse muur, in november precies twintig jaar geleden, de doorbraak geweest naar een nieuwe Europese politiek. Hoe
Vertegenwoordiging
dit nieuwe politieke lichaam zich ontwikkelt
voor de boekhandel
zal net als in de biologische evolutie
in Nederland
afhangen van zijn vermogen gebeurtenissen
Inhoud
Gerard Pels Boekdiensten
Bordeslaan WWWWW
90
WWWWW
en toeval naar zijn hand te zetten.
WWWWW
5223 MS 's-Hertogenbosch
Maar er is een verschil: we kunnen ons lot
1 Het telefoon jaar van de sterren – Icke, Huygens & Galilei
afwachten, als denkend dier kunnen we het
073-6577282 * 06-23769142
ook tegemoet treden. Nog vóór Darwin, vóór
4 Politieke
e-mail
levenskunst – Grunberg, Van
info@gerardpels.nl
WWWWW
Middelaar, Lanoye & Aristoteles Huygens, vóór Galilei, zelfs nog drie eeuwen
WWWWW
vóór Lucretius ontdekte de grote Griekse
6 Retorica & Drogredenen – Aristoteles
wijsgeer Aristoteles een nieuwe soort: het
Vertegenwoordiging
politieke dier. De herontdekking van deze
voor de boekhandel
8 Lucebert in Belgiëin beeld & woord – Groenewegen & Offermans
soort wordt voor de aanstaande Maand van
WWWWW
de filosofie, april, beschreven door Arnon
WWWWW
Jan Halsberghe
10 Verspreidingscentrum Wortels van de westerse Van mystiek – Eckhart & Hadewijch
Grunberg, Tom Lanoye, Piet Gerbrandy,
Frank Ankersmit, Bas Heijne, Midas Dekkers,
Halewyck
Josine Blok, Luuk van Middelaar: klassiek is
12 Diestsesteenweg Een stralend, nieuw 71-Alied – Schrijvers, Lucretius, Horatius & Vergilius
wat levenskrachtig is.
3010 Leuven
WWWWW WWWWW
14 telefoon De ideale lezer – Van Halsema & Gerbrandy
016-353306
Patrick Everard
16
fax
Historische paperbacks – Spinoza, Tacitus & Gorgias
uitgever
016-353307
e-mail
18
WWWWW WWWWW
Het jaar van de Mier & de Muur
ps dat was ik haast vergeten:
jan@vanhalewyck.be
Douwe Draaisma werkt aan een nieuw boek...
20 Geheugenspecialist en meesterverteller – Douwe Draaisma
over vergeten
22 Voor de boekhandel – nieuwe titels
24 Colofon
WWWWW WWWWW

2010
WWWWWWWW
Het jaar van
WWWWWWWW
De ontdekking van een soort
door Aristoteles, Arnon Grunberg, Tom Lanoye,
Luuk WWWWWWWW
van Middelaar, Bas Heijne, Frank Ankersmit,
Josine Blok, Midas Dekkers.
het politieke dier