Fysieke Belasting - Arbocatalogus SW

Hoofdstuk 4 Fysieke belasting in SW bedrijven
De Arbocatalogus “Fysieke Belasting” is één van de deelcatalogi van de sector Sociale
Werkvoorziening (SW). Onder fysieke belasting wordt de belasting aan het houdings- en
bewegingsapparaat verstaan, die optreedt tijdens arbeid. Overbelasting van het houdings- en
bewegingsapparaat kan leiden tot klachten en schade aan de gezondheid.
Uiteraard geldt, dat risico’s op het gebied van fysieke overbelasting voor alle werknemers binnen
de SW sector (ongeacht de rechtspositie) aanwezig zijn. Echter, gezien de doelgroep, die
werkzaam is in de SW sector, verdient dit onderwerp op dit gebied van arbeidsomstandigheden
bijzondere aandacht, ondanks het feit, dat er bij het inzetten van medewerkers met een SW
indicatie al bekend is met welke beperkingen rekening gehouden moet worden. Een deel van de
medewerkers ontleent hun SW indicatie aan het feit, dat zij een lichamelijke beperking hebben. Bij
deze medewerkers is bekend, dat het risico op fysieke overbelasting groter is dan bij medewerkers,
die geen beperkingen op dit terrein hebben.
4.1 Aspecten van fysieke belasting.
Fysieke belasting is een verzameling van begrippen, die belasting betreft aan het houdings- en
bewegingsapparaat. Er worden in dit kader twee hoofdgroepen onderscheiden, te weten
mechanische belasting (statisch en dynamisch) en energetische belasting. Mechanische belasting is
de belasting die optreedt tijdens houding en beweging door de samenwerking tussen gewrichten,
botten en spieren. Bij statische belasting bevindt het lichaam zich langdurig in dezelfde houding,
terwijl bij dynamische belasting het lichaam in beweging is. Met energetische belasting wordt de
belasting van de energievoorziening van het lichaam bedoeld, zoals bijvoorbeeld de belasting van
hart en longen.
Bij het uitvoeren van arbeid wordt fysieke (over)belasting gekenmerkt door verschillende aspecten,
al dan niet in combinatie. De meest voorkomende aspecten zijn:
• Tillen: Het vastpakken en verplaatsen van lasten zonder mechanische hulpmiddelen en zonder
dat hierbij gelopen wordt, bijvoorbeeld het stapelen van dozen op een pallet.
• Dragen: Het vasthouden en verplaatsen van lasten in horizontale richting zonder gebruik van
mechanische hulpmiddelen, waarbij gelopen wordt, bijvoorbeeld het dragen van dozen naar
een pallet.
• Duwen en trekken: Het verplaatsen van lasten door hierop een horizontale kracht uit te
oefenen, bijvoorbeeld het verplaatsen van containers op wielen of karren.
• Repeterende bewegingen: Het uitvoeren van regelmatig herhalende bewegingen met zeer korte
tussenpozen gedurende langere tijd, bijvoorbeeld inpakwerkzaamheden aan de lopende band.
• Werkhouding (zitten, staan, gebogen houding, bukken, knielen, hurken, enz.): De aangenomen
houding van het lichaam, welke een belasting kan zijn voor het lichaam, bijvoorbeeld zitten bij
beeldschermwerk of de gebogen houding van een stratenmaker. We spreken over statische
werkhoudingen als tenminste één lichaamsdeel langer dan vier seconden dezelfde houding
aanneemt.
• (Langdurige) kracht inspanning: Energie die nodig is om grote inspanning te leveren
bijvoorbeeld het tillen van zware voorwerpen.
9