Samenvatting Dossier geknield en gehurkt werken - Arbokennisnet
Samenvatting Dossier geknield en gehurkt werken - Arbokennisnet
Samenvatting Dossier geknield en gehurkt werken - Arbokennisnet
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Sam<strong>en</strong>vatting</strong><strong>Dossier</strong> <strong>geknield</strong> <strong>en</strong> <strong>gehurkt</strong> werk<strong>en</strong>Wat is <strong>geknield</strong> <strong>en</strong> <strong>gehurkt</strong> werk<strong>en</strong>?Geknield of <strong>gehurkt</strong> werk<strong>en</strong> vindt plaats als m<strong>en</strong> door de knieën zakt om vervolg<strong>en</strong>s in die houding dehandeling<strong>en</strong> te verricht<strong>en</strong>. Vaak of gedur<strong>en</strong>de langere tijd kniel<strong>en</strong> <strong>en</strong> hurk<strong>en</strong> kan totgezondheidsklacht<strong>en</strong> leid<strong>en</strong>. Bij kniel<strong>en</strong> of hurk<strong>en</strong> word<strong>en</strong> del<strong>en</strong> van de b<strong>en</strong><strong>en</strong> extra belast. Bij hurk<strong>en</strong>ontbreekt het aan e<strong>en</strong> stabiel steunvlak; bij geringe houdingsverandering valt het zwaartepunt van hetlichaam buit<strong>en</strong> het steunvlak: veel spierkracht is dan vereist om de werkhouding te blijv<strong>en</strong> aannem<strong>en</strong>.Verder veroorzaakt de hurkhouding e<strong>en</strong> ongunstige positie voor het kniegewricht <strong>en</strong> kan het debloeddoorstroming uit de onderb<strong>en</strong><strong>en</strong> belemmer<strong>en</strong>. Het <strong>en</strong>kelgewricht <strong>en</strong> de voet word<strong>en</strong> vaaklangdurig in e<strong>en</strong> extreme houding gefixeerd. Er is sterk bewijs dat meer dan 15 minut<strong>en</strong> per dagkniel<strong>en</strong> of hurk<strong>en</strong> de kans op artrose van de knie <strong>en</strong> knieklacht<strong>en</strong> vergroot.Omvang problematiekUit e<strong>en</strong> rec<strong>en</strong>t versch<strong>en</strong><strong>en</strong> richtlijn voor aando<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> in de b<strong>en</strong><strong>en</strong> komt naar vor<strong>en</strong> dat blootstellingvan hurk<strong>en</strong> <strong>en</strong> kniel<strong>en</strong> gedur<strong>en</strong>de minimaal e<strong>en</strong> jaar <strong>en</strong> gedur<strong>en</strong>de meer dan 60 minut<strong>en</strong> per werkdage<strong>en</strong> verhoogd risico geeft van artrose van de knie als beroepsziekte.Er zijn bij het Nederlands C<strong>en</strong>trum voor Beroepsziekt<strong>en</strong> rec<strong>en</strong>t richtlijn<strong>en</strong> voor aando<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> in deonderste extremiteit beschrev<strong>en</strong>. Melding<strong>en</strong> van beroepsziekt<strong>en</strong> in de onderste extremiteit is hiermeemogelijk geword<strong>en</strong>. In de afgelop<strong>en</strong> jar<strong>en</strong> was er e<strong>en</strong> beperkte mogelijkheid om op basis van e<strong>en</strong>richtlijn te meld<strong>en</strong>. Desondanks betrof in 6% (141 melding<strong>en</strong>) van het totaal aantalberoepsziektemelding<strong>en</strong> geregistreerd bij het Nederlands C<strong>en</strong>trum voor Beroepsziekt<strong>en</strong> in 2005 hete<strong>en</strong> beroepsziektemelding van de onderste ledemat<strong>en</strong> (heup, b<strong>en</strong><strong>en</strong>, knieën, <strong>en</strong>kel <strong>en</strong> voet). Er is e<strong>en</strong>groot aantal beroepsgroep<strong>en</strong> waar kniel<strong>en</strong> <strong>en</strong> hurk<strong>en</strong> vaak voorkomt, zoals de agrarische sector, debouwnijverheid, de installatiebranche, de meubelindustrie, brandweer <strong>en</strong> de schoonmaakbranche.Hoe is te achterhal<strong>en</strong> of er sprake is van risicovol <strong>geknield</strong> <strong>en</strong> <strong>gehurkt</strong> werk<strong>en</strong>?Kniel<strong>en</strong> <strong>en</strong> hurk<strong>en</strong> betreft e<strong>en</strong> werkhouding. Bij werkhouding<strong>en</strong> wordt onderscheid gemaakt indynamische <strong>en</strong> statische houding<strong>en</strong>. Er is sprake van e<strong>en</strong> statische werkhouding als e<strong>en</strong>lichaamsdeel 4 second<strong>en</strong> of langer e<strong>en</strong>zelfde houding aanneemt.Om vast te stell<strong>en</strong> of het werk of de werkomgeving risicofactor<strong>en</strong> bevat voor klacht<strong>en</strong> aan hetbewegingsapparaat moet in kaart gebracht word<strong>en</strong> wat de frequ<strong>en</strong>tie <strong>en</strong> de duur is van het kniel<strong>en</strong> <strong>en</strong>hurk<strong>en</strong>. In de tabel is op basis van duur <strong>en</strong> frequ<strong>en</strong>tie het risiconiveau opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> voor statische <strong>en</strong>dynamische houding<strong>en</strong>.Tabel met beoordeling van dynamische <strong>en</strong> statische houding<strong>en</strong> bij kniel<strong>en</strong> <strong>en</strong> hurk<strong>en</strong>. Gebaseerd opNEN-EN 1005-4.Gro<strong>en</strong> Oranje RoodDynamische houding<strong>en</strong> 120x/uurGeknield <strong>en</strong> <strong>gehurkt</strong> werk<strong>en</strong>Statische houding<strong>en</strong>Geknield <strong>en</strong> <strong>gehurkt</strong> werk<strong>en</strong>3 minut<strong>en</strong>/uurWat zegt de wet ?Arbowet, Arbobesluit <strong>en</strong> Arboregeling<strong>en</strong>In artikel 16 lid 2 sub a van de Arbowet wordt de mate van fysieke belasting waaraan werknemersblootstaan b<strong>en</strong>oemd als onderdeel van de arbeidsomstandighed<strong>en</strong>.Er zijn in de Arbowet ge<strong>en</strong> gr<strong>en</strong>swaard<strong>en</strong> b<strong>en</strong>oemd t<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van <strong>geknield</strong> <strong>en</strong> <strong>gehurkt</strong> werk<strong>en</strong>.Noch in het Arbeidsomstandighed<strong>en</strong>besluit, noch in de Arbeidsomstandighed<strong>en</strong>regeling<strong>en</strong> wordtspecifieke aandacht geschonk<strong>en</strong> aan <strong>geknield</strong> of <strong>gehurkt</strong> werk<strong>en</strong>.Europese wetgevingEr bestaat ge<strong>en</strong> Europese wetgeving die specifiek <strong>geknield</strong> of <strong>gehurkt</strong> werk<strong>en</strong> verbiedt.De EuropeseRichtlijn<strong>en</strong> stell<strong>en</strong> wel eis<strong>en</strong> t<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van de ergonomische uitgangspunt<strong>en</strong> op werkplekk<strong>en</strong> <strong>en</strong> bijhet bedi<strong>en</strong><strong>en</strong> van machines. Bron voor wetgeving is www.overheid.wett<strong>en</strong>.nl. Het thema „<strong>geknield</strong> <strong>en</strong><strong>gehurkt</strong> werk<strong>en</strong>‟ is voor zover bek<strong>en</strong>d meestal ge<strong>en</strong> specifiek onderdeel in CAO- of brancheafsprak<strong>en</strong>.1
Wat is er aan te do<strong>en</strong>?Bronmaatregel<strong>en</strong>De wet verlangt dat risico‟s in eerste instantie bij de bron word<strong>en</strong> aangepakt, zodat de oorzaak van hetprobleem wordt wegg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. Wanneer aanpak bij de bron niet mogelijk is, moet<strong>en</strong> technische oforganisatorische maatregel<strong>en</strong> word<strong>en</strong> g<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. Op de laatste plaats - in principe als tijdelijk<strong>en</strong>oodmaatregel<strong>en</strong>, totdat betere oplossing<strong>en</strong> voorhand<strong>en</strong> zijn - moet<strong>en</strong> PersoonlijkeBeschermingsmiddel<strong>en</strong> (PBM‟s) verstrekt word<strong>en</strong>.OrganisatieOp organisati<strong>en</strong>iveau word<strong>en</strong> fundam<strong>en</strong>tele beslissing<strong>en</strong> g<strong>en</strong>om<strong>en</strong> die de belasting door e<strong>en</strong>verkeerde werkhouding (kniel<strong>en</strong> of hurk<strong>en</strong>) bepal<strong>en</strong>. Ook met de functie <strong>en</strong> taakindeling is deblootstelling te beïnvloed<strong>en</strong>. Voldo<strong>en</strong>de rust <strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>de afwisseling zijn de belangrijkste factor<strong>en</strong>die nagestreefd kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. Door taakroulatie, taakverrijking <strong>en</strong> taakverbreding is het veelalmogelijk om minder e<strong>en</strong>zijdige belasting te bewerkstellig<strong>en</strong> bij e<strong>en</strong> gelijkblijv<strong>en</strong>de productie.TechniekEr word<strong>en</strong> veel technische maatregel<strong>en</strong> om kniel<strong>en</strong> <strong>en</strong> hurk<strong>en</strong> te verminder<strong>en</strong> <strong>en</strong> gunstigerwerkhouding<strong>en</strong> te realiser<strong>en</strong> toegepast, zoals het gebruik mak<strong>en</strong> van heftafels / hefhulp<strong>en</strong> / plateausom de werkhoogte te verbeter<strong>en</strong>. Voor straatmakers is bijvoorbeeld de Vlijkar ontwikkeld om metminder belasting van de knieën te kunn<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>. In onderzoek van Kunst e.a. (2007) naar de vlijkarwerd ge<strong>en</strong> reductie van de blootstellingsduur aan kniebelasting gevond<strong>en</strong>. Desondanks will<strong>en</strong> zes vande acht strat<strong>en</strong>makers de vlijkar gebruik<strong>en</strong>. Binn<strong>en</strong> de bouw zijn er allerlei hulpmiddel<strong>en</strong> ontwikkeldom kniel<strong>en</strong> <strong>en</strong> hurk<strong>en</strong> te voorkom<strong>en</strong> of verminder<strong>en</strong>. Voorbeeld<strong>en</strong> hiervan zijn: verl<strong>en</strong>gstukk<strong>en</strong>, zoalsbv voor lijmkamm<strong>en</strong> of e<strong>en</strong> afsmeermes, tafels / schrag<strong>en</strong>, e<strong>en</strong> verhoogde metselkuip. Kijk voor meervan zulke hulpmiddel<strong>en</strong> op: www.arbovri<strong>en</strong>delijkehulpmiddel<strong>en</strong>.nl of bij www.arbouw.nl.Persoonlijke beschermingsmiddel<strong>en</strong>: er is e<strong>en</strong> groot aanbod aan kniebeschermers die ev<strong>en</strong>tueelgeïntegreerd zijn in kleding.Wie gaan er slim om met <strong>geknield</strong> <strong>en</strong> <strong>gehurkt</strong> werk<strong>en</strong> ?Aansprek<strong>en</strong>de voorbeeld<strong>en</strong> van goede praktijk<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> we terug op de website van EuropeesAg<strong>en</strong>tschap voor de veiligheid <strong>en</strong> de gezondheid op het werk. Zowel in 2000 als in 2007 was fysiekbelasting het onderwerp voor de Europese Week voor Veiligheid <strong>en</strong> Gezondheid op het Werk. Tijd<strong>en</strong>sdeze wek<strong>en</strong> werd e<strong>en</strong> „best practise competition‟ georganiseerd.http://nl.osha.europa.eu/goodpractice/musc/werkhouding<strong>en</strong>http://nl.osha.europa.eu/euweek/2007/resultat<strong>en</strong>gpcompetitiehttp://nl.osha.europa.eu/euweek/2000/gpcompetitiehttp://nl.osha.europa.eu/euweek/PDFdownloads/juryrapportgardi<strong>en</strong>.pdfhttp://nl.osha.europa.eu/euweek/PDFdownloads/ezine2007.pdf (6,3 Mb)Op de website van “leeftijd op het werk” is e<strong>en</strong> praktijkvoorbeeld straatmakers opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>.2
Change language