Handreiking REACH en Arbo - Stoffen-info

HandreikingREACH en ArboREACH-informatie tenbehoeve van het Arbobeleidin bedrijven

InhoudsopgaveInleiding en achtergrondinformatie 3Overzicht van vragen en antwoorden 41 Het veiligheidsinformatieblad (SDS) als het centrale instrument voor deuitwisseling van informatie onder REACH 72 Informatie in het (uitgebreide) veiligheids-informatieblad van belang voor hetarbeidsomstandighedenbeleid in bedrijven: Risicobeoordeling en afleiding vanbeheersmaatregelen 113 Verband tussen DNEL en Nederlandse wettelijke grenswaarde 164 Beheersmaatregelen volgens het veiligheidsinformatieblad enbeheersmaatregelen volgend uit de RI&E 195 Afwijkende informatie uit REACH 216 Autorisatie, vervanging, beperking van het gebruik 23Bijlage 1 Afkortingen en definities 26Deze handreiking is opgesteld om werkgevers te helpen bij het bepalen van hun arbobeleid metbetrekking tot stoffen die onder REACH vallen. REACH is nieuwe wetgeving, en nog niet alleaspecten zijn volledig uitgekristalliseerd. Het kan zijn dat deze handreiking en/of het beleid vande Inspectie SZW in de loop der tijd aangepast worden vanwege nieuwe ontwikkelingen ofnieuwe inzichten.December 2011

Inleiding en achtergrondinformatieEr is een sterke relatie tussen REACH en het arbeidsomstandighedenbeleid in een bedrijf. Eenbelangrijk onderdeel van REACH is immers de kennis over de gevaarseigenschappen van stoffenen de beheersing van de risico’s, en de communicatie daarover in de keten. Zonder dezeinformatie is het vrijwel onmogelijk een goed arbobeleid op het gebied van gevaarlijke stoffente voeren. Er zijn echter ook belangrijke verschillen tussen REACH en de Arbowetgeving. Eénvan de meest in het oog springende verschillen is dat binnen REACH sommige stoffen zijnuitgezonderd van bepaalde verplichtingen. Het Arbobesluit daarentegen bepaalt dat deblootstelling aan àlle gevaarlijke stoffen afdoende beheerst dient te worden.Het huidige overzicht van vragen en antwoorden behandelt de relatie tussen REACH enarbeidsomstandigheden. Het doel is ervoor te zorgen dat de informatie over stoffen diebeschikbaar komt onder REACH, effectief wordt gebruikt om de veiligheid en gezondheid op hetwerk te bevorderen. Het veiligheidsinformatieblad is hierbij het centrale instrument voor deoverdracht van informatie op grond van REACH. In deze handreiking wordt hiervoor de Engelseafkorting gebruikt: SDS oftewel safety data sheet. Een ext-SDS is een extended safety data sheet:een SDS met één of meerdere blootstellingsscenario’s als bijlage.Deze handreiking is gericht op de werkgevers, die verantwoordelijk zijn voor veiligheid engezondheid op het werk. Het is bedoeld om werkgevers in staat te stellen een doeltreffendgebruik te maken van eventuele aanvullende informatie uit REACH voor het nakomen van hunarboverantwoordelijkheden.Dit overzicht is niet een uitputtende weergave van de relatie tussen REACH enarbeidsomstandighedenbeleid van de werkgever. Wanneer daar aanleiding toe is, kan ditdocument in de toekomst aangevuld worden. Daarnaast kunt u natuurlijk ook informatievinden bij de helpdesk REACH: www.reach-helpdesk.nl.Deze handreiking is gebaseerd op het document “Bekanntmachung 409: Nutzung der REACH-Informationen für den Arbeitsschutz” 1 dat in januari 2010 door de Duitse ‘Bundesanstalt fürArbeitsschutz und Arbeitsmedizin’ (BAuA) naar buiten is gebracht. Dat document is door deInspectie SZW en de afdeling Gezond en Veilig Werken van het Ministerie van SZW vertaald enaangepast aan de Nederlandse situatie.1 http://www.baua.de/de/Themen-von-A-Z/Gefahrstoffe/TRGS/Bekanntmachung-409.htmlMinisterie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Handreiking REACH en Arbo | 3

Overzicht van vragenen antwoordenDe kernpunten van dit overzicht van vragen enantwoorden zijn de volgende:• Welke nieuwe informatie komt onder REACHbeschikbaar voor de werkgever?• Hoe kan deze nieuwe informatie worden gebruiktvoor de gezondheid en veiligheid op het werk?• Wat is de relatie tussen hetarbeidsomstandighedenbeleid van de werkgever ende blootstellingsscenario’s in het uitgebreideveiligheidsinformatieblad (ext-SDS)?• Welke informatie zal REACH niet verstrekken?Het overzicht van vragen en antwoorden heeft geenbetrekking op vragen over REACH die geen verbandhouden met veiligheid en gezondheid op het werk.Informatie hierover kan worden verkregen bij talrijkeandere bronnen (zie helpdesk 2 ). Wanneer wordtverwezen naar de indeling en etikettering is ditvolgens de terminologie van de CLP-Verordening 3(ook wel EU-GHS genoemd).1 Het veiligheidsinformatieblad (SafetyData Sheet, SDS) als het centraleinstrument voor de uitwisseling vaninformatie onder REACHVraag 1.1:Wat is er veranderd in het veiligheidsinformatieblad?Vraag 1.2:Kan een SDS dat nog niet is aangepast aan hetREACH-format worden gebruikt voor derisicobeoordeling door de werkgever?2 Helpdesk REACH: te bereiken via www.reach-helpdesk.nl3 Verordening (EG) Nr. 1272/2008 betreffende de indeling,etikettering en verpakking van stoffen en mengsels http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2008:353:0001:1355:NL:PDFVraag 1.3:Wat is het belang van het registratienummer in hetveiligheidsinformatieblad?Vraag 1.4:Waarom hebben sommigeveiligheidsinformatiebladen geen bijlage?Vraag 1.5:Welke informatie moet worden opgenomen in hetblootstellingsscenario in de bijlage bij hetveiligheidsinformatieblad?Vraag 1.6:Er is geen veiligheidsinformatieblad geleverd bij mijnbestelling. Kan ik er nu vanuit gaan dat de stof of hetmengsel ongevaarlijk is?2 Informatie in het (uitgebreide)veiligheidsinformatieblad van belangvoor het arbeidsomstandighedenbeleidin bedrijven: Risicobeoordeling enafleiding van beheersmaatregelenVraag 2.1:Welke informatie, die nodig is voor de naleving vande arboverplichtingen, kan worden gevonden in hetSDS of het ext-SDS?Vraag 2.2:Hoe kan ik controleren of mijn eigen gebruik onderhet blootstellingsscenario valt?Vraag 2.3:Hoe kan ik controleren of ik aan de voorwaardenvoor het gebruik in het blootstellingsscenariovoldoe?Vraag 2.4:Wat moet ik doen als mijn gebruik niet onder hetblootstellingsscenario valt?4 | Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Handreiking REACH en Arbo

Vraag 2.5:Maken de risicobeheersmaatregelen zoalsbeschreven in het ext-SDS of hetblootstellingsscenario een eigenblootstellingsbeoordeling (als onderdeel van deRI&E) overbodig?Vraag 2.6:Is de plicht om informatie over een stof te hebbenvolledig gedekt door de verplichting van deleverancier om informatie te verstrekken onderREACH?Vraag 2.7:Is het blootstellingsscenario in het ext-SDSvoldoende als documentatie voor de RI&E?Vraag 2.8:Is voldaan aan de verplichting om dearbeidshygiënische strategie te volgen, als derisicbeheersmaatregelen uit het ext-SDS zijngeïmplementeerd?Vraag 2.9:Is voldaan aan de verplichting om de risico›s voorwerknemers weg te nemen of tot een minimum tebeperken, als de risicobeheersmaatregelen uit hetext-SDS zijn geïmplementeerd?Vraag 2.10:Moet de werkgever de mogelijkheid van substitutievaststellen, of is substitutie onderdeel van deregistratie onder REACH?Vraag 2.11:Bevat het SDS alle noodzakelijke informatie voor dekeuze en het gebruik van persoonlijkebeschermingsmiddelen (PBM)?Vraag 2.12:Is een beoordeling van de blootstelling nodig om tebeoordelen of de Nederlandse wettelijke grenswaardeniet wordt overschreden, indien derisicobeheersmaatregelen uit het ext-SDS zijntoegepast?Vraag 2.13:Als de risicobeheersmaatregelen uit het ext-SDS zijntoegepast, kan dan worden aangenomen dat de DNELniet wordt overschreden?Vraag 2.14:Kan de DNEL worden gebruikt als eenreferentiewaarde voor goedearbeidsomstandigheden?Vraag 2.15:Zijn de maatregelen beschreven in het ext-SDS voorde beheersing van brand- en explosiegevaarvoldoende?3 Verband tussen DNEL en Nederlandsewettelijke grenswaardeVraag 3.1:Welke juridische betekenis hebben Nederlandsewettelijke grenswaarden en de DNEL voor eenwerkgever?Vraag 3.2:Welke stappen moeten worden genomen wanneer deNederlandse wettelijke grenswaarde afwijkt van deDNEL?Vraag 3.3:Wat moet ik doen wanneer er geen Nederlandsewettelijke grenswaarde voor de werkplek is?Vraag 3.4:In het SDS staan meerdere DNEL’s. Welke moet ikgebruiken?4 Beheersmaatregelen volgens hetveiligheidsinformatieblad enbeheersmaatregelen volgend uit deRI&EVraag 4.1:Moet een bestaande RI&E worden herbeoordeeld naontvangst van een ext-SDS?Vraag 4.2:Wat moet de werkgever doen indien derisicobeheersmaatregelen in het ext-SDS nietdezelfde zijn als in de bestaande RI&E?Vraag 4.3:Is het toegestaan om risicobeheersmaatregelen toe tepassen die afwijken van de risicobeheersmaatregelenbeschreven in het ext-SDS?Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Handreiking REACH en Arbo | 5

5 Afwijkende informatie uit REACHVraag 5.1:Voor welke gevaarlijke stoffen zal de werkgever in detoekomst de beschikking hebben over «allebeschikbare en relevante informatie», genoemd inartikel 32 van REACH?Vraag 6.6:Hoe krijgt de werkgever informatie over autorisaties(stoffen in bijlage XIV) en beperkingen van het gebruik(stoffen in bijlage XVII)?Vraag 5.2:Welke informatie genoemd in artikel 32 van REACHkan worden gebruikt voor de RI&E?Vraag 5.3:Wanneer hoeft een leverancier de stof niet (volledig)te testen?Vraag 5.4:Welke gevolgen heeft het voor werkgevers indien inhet ext-SDS of in andere informatie is aangegeven datbepaalde tests achterwege zijn gelaten?Vraag 5.5:Welke informatie over stoffen in voorwerpen ontvangtde werkgever?6 Toelating, vervanging, beperkingvan het gebruikVraag 6.1:Is gebruik toegestaan van een stof die is opgenomenin bijlage XIV van REACH (lijst vanautorisatieplichtige stoffen)?Vraag 6.2:Wat zijn de verplichtingen van een werkgever in zijnrol als downstreamgebruiker bij het gebruik van eenautorisatieplichtige stof?Vraag 6.3:Moet de werkgever aanvullende maatregelen nemenvoor de stoffen op de kandidatenlijst van REACH voorautorisatie?Vraag 6.4:Is het bestaan van een autorisatie volgens REACH,voldoende om aan de verplichting tot substitutie inde Arboregeleving te hebben voldaan?Vraag 6.5:Is het gebruik toegestaan van een stof die isopgenomen in bijlage XVII van REACH (beperkingvan het gebruik)?6 | Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Handreiking REACH en Arbo

1 Het veiligheidsinformatieblad(SDS)als het centraleinstrument voorde uitwisselingvan informatieonder REACHSinds 1 juni 2007 moeten veiligheidsinformatiebladenvoldoen aan de bepalingen van REACH. In het kadervan REACH is het veiligheidsinformatieblad nogbelangrijker dan voorheen. Dit geldt met name voorhet «uitgebreide veiligheidsinformatieblad»(extended Safety Data Sheet, ext-SDS 4 ) vanwege zijndirecte link met het chemischeveiligheidsrapportzoals genoemd in REACH. Het ext-SDS bevat in eenbijlage één of meer blootstellingsscenario›s, die inhet kader van de chemischeveiligheidsbeoordelingzijn opgesteld. Sinds 1 juni 2007 moet hetveiligheidsinformatieblad voor bepaalde stoffenworden vergezeld van één of meerdereblootstellingsscenario’s indien de desbetreffende stofal is geregistreerd 5 (zie ook vraag 1.4).Artikel 31 van REACH in samenhang met bijlage IIbepaalt dat een veiligheidsinformatieblad moetworden geleverd aan downstreamgebruikers ofdistributeurs• wanneer een stof of mengsel voldoet aan de criteriavoor indeling als gevaarlijk overeenkomstigVerordening 1272/2008 (stoffen) of Richtlijn1999/45/EG 6 (mengsels), of• wanneer de stof voldoet aan de criteria voor eenPBT-stof (persistent, bioaccumulerend en toxisch)of zPzB stof (zeer persistent en zeerbioaccumulerend), of• wanneer de stof als zodanig of in een mengselboven bepaalde concentratiegrenzen is geplaatstop de kandidatenlijst voor autorisatieplichtigestoffen die door het ECHA wordt gepubliceerd 7 , of• op verzoek van een downstreamgebruiker: als een(niet als gevaarlijk ingedeeld) mengsel een stof uitbovengenoemde categorieën bevat boven bepaaldeconcentraties 8 , of een stof waarvoor een Europesegrenswaarde voor de werkplek geldt.Sommige leveranciers zullen altijd een SDS leveren,ook als de stof of het mengsel ongevaarlijk is. Deleverancier moet ervoor zorgen dat hetveiligheidsinformatieblad technisch correct envolledig is. Het veiligheidsinformatieblad moetgebruikers in staat stellen om de nodige maatregelente nemen met betrekking tot de bescherming van demens, de veiligheid en gezondheid op de werkplek, enhet milieu. Aandacht moet worden besteed aan het feitdat iedereen die in de toeleveringsketen een stofgebruikt, moet helpen om het gebruik te identificerenen deze op te nemen in het veiligheidsinformatieblad.Dit geldt voor alle fasen van de levenscyclus van de stofvanaf het vervaardigen tot en met het geïdentificeerdegebruik. De geïdentificeerde risico›s en de daaruitvoortvloeiende risicobeheersmaatregelen moeten ookopgenomen worden in het veiligheidsinformatieblad.4 Hier wordt ook wel de term eSDS voor gebruikt. In dit documentis gekozen voor ext-SDS.5 Zie artikel 23 van de REACH-verordening voor registratiedeadlines6 Per 1 juni 2015 wordt Richtlijn 1999/45/EG vervangen doorVerordening 1272/2008.7 http://echa.europa.eu/chem_data/authorisation_process/candidate_list_table_en.asp8 Zie artikel 31 lid 3 van de REACH-verordeningMinisterie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Handreiking REACH en Arbo | 7

Tabel 1Aanvullingen en uitbreidingen van het SDS onder REACH met relevantie voor gezondheid en veiligheid opde werkvloerOnderdeel van het SDS Aanvullingen en/of uitbreidingen Meer informatie in dit factsheet onder vraag:1.1 Registratienummer 1.31.2 Geïdentificeerd gebruik 2.2 – 2.32 Identificatie van de gevaren 1.24 Eerstehulpmaatregelen Geen vragen in dit document5 Brandbestrijdingsmiddelen 2.156 Maatregelen bij accidenteel vrijkomen Geen vragen in dit document7 Hantering en opslag 2.5; 2.8 – 2.13; 4.1 – 4.38.1 DNEL (mens) en PNEC (milieu) 3.1 - 3.38.2 Risicobeheersmaatregelen 2.5; 2.8 – 2.13; 4.1 – 4.315 Toelating; beperking van het gebruik 6.1 – 6.616 Gebruik waartegen de leverancier adviseert Geen vragen in dit documentBijlage Blootstellingsscenario’s 1.4; 1.5; 2.2 - 2.7Om ervoor te zorgen dat deveiligheidsinformatiebladen bruikbaar zijn in depraktijk is het essentieel dat iedereen, vanproducenten tot gebruikers, alle specifiekeinformatie in de chemischeveiligheidsrapporten enin de veiligheidsinformatiebladen met elkaar deelt,in ieder geval alle informatie over het gebruik,blootstelling en maatregelen voor risicobeheersing.Vraag 1.1:Wat is er veranderd in het veiligheidsinformatieblad?Antwoord:In vergelijking met de voorgaande bepalingen 9 heeftREACH de eisen voor veiligheidsinformatiebladen opverschillende punten veranderd 10 . De volgorde van deinformatie over samenstelling en ingrediënten (nurubriek 3, voorheen rubriek 2) en over potentiëlegevaren (nu rubriek 2, voorheen rubriek 3) is gewijzigd.Inhoudelijke wijzigingen in de REACHveiligheidsinformatiebladendie relevant zijn in hetkader van gezondheids-en veiligheidsaspecten zijnweergegeven in Tabel 1.Voor een compleet overzicht van alle nieuweinformatie in een veiligheidsinformatieblad, zie deECHA-publicatie ‘Richtsnoer voorDownstreamgebruikers 11 ’ en de ‘Guidance on theCompilation of Safety Data Sheets’ 12 .Vraag 1.2:Kan een SDS dat nog niet is aangepast aan hetREACH-format worden gebruikt voor derisicobeoordeling door de werkgever?Antwoord:Ja. REACH voorziet niet in overgangsperioden voor debepalingen inzake veiligheidsinformatiebladen. OpEuropees niveau is echter een overgangsperiode tot 1december 2010 afgesproken. Na deze datum moetieder SDS aan REACH voldoen. Dit wil echter nietzeggen dat de informatie in het SDS meteeningrijpend verandert. De gevaarseigenschappen vaneen stof veranderen niet door de komst van REACH.De informatie in het oude SDS kan dus ook eenuitgangspunt zijn voor uw risicobeoordeling. Wel kanhet zo zijn dat meer informatie over een stofbeschikbaar komt wanneer deze geregistreerd is,bijvoorbeeld blootstellingsscenario’s. Deze nieuweinformatie moet u ook betrekken bij uwrisicobeoordeling. Wanneer u twijfelt of uw SDS nogup-to-date is vraagt u bij uw leverancier een nieuwSDS op.9 Richtlijn 91/155/EEG10 Verordening 453/2010 heeft de eisen in bijlage 2 nog verderaangescherpt11 http://guidance.echa.europa.eu/docs/guidance_document/du_nl.htm hst 4 en verwijzingen daarin12 http://guidance.echa.europa.eu/docs/guidance_document/sds_en.pdf, (nog) niet in het Nederlands beschikbaar8 | Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Handreiking REACH en Arbo

Vraag 1.3:Wat is het belang van het registratienummer in hetveiligheidsinformatieblad?Antwoord:REACH vereist dat voor stoffen die geregistreerd zijn,het registratienummer wordt vermeld in rubriek 1van het veiligheidsinformatieblad. Dit geeft aan datde stof is geregistreerd. Het registratienummer alszodanig betekent niet dat aan verplichtingen vangezondheid en veiligheid op het werk is voldaan. Welgaan vanaf het moment van registratie de eisen voorhet blootstellingsscenario bij het SDS gelden (zie ookvraag 1.4).De componenten van een mengsel die als gevaarlijkzijn ingedeeld (volgens CLP) moeten worden vermeldonder rubriek 3 van het veiligheidsinformatieblad,evenals hun registratienummers, indien beschikbaar.Hieruit vloeien geen verplichtingen voor degebruikers van mengsels voort.Vraag 1.4:Waarom hebben sommigeveiligheidsinformatiebladen geen bijlage?Antwoord:Niet alle veiligheidsinformatiebladen hoeven eenbijlage te hebben. Alleen die gebruikers in detoeleveringsketen die eenchemischeveiligheidsrapport op moeten stellenovereenkomstig de artikelen 14 of 37 van REACH,voegen een bijlage toe bij het SDS met dedesbetreffende blootstellingsscenario›s (uitgebreidveiligheidsinformatieblad (ext-SDS)).Het chemischeveiligheidsrapport behoeft alleenblootstellingsscenario›s te bevatten wanneer een stof• wordt vervaardigd of ingevoerd in hoeveelhedenvan > 10 ton / jaar per fabrikant / importeur en• voldoet aan de criteria voor indeling als gevaarlijkof als PBT of zPzB stof.Daarnaast zijn sommige stoffen uitgezonderd van deregistratieplicht, bijvoorbeeld omdat ze zijnopgenomen in bijlage IV van REACH (o.a. bepaaldesuikers, water en bepaalde gassen die in de luchtvoorkomen), of omdat ze voldoen aan de criteriavoor vrijstelling in bijlage V (o.a. stoffen dievrijkomen bij het eindgebruik van een andere stof eneen aantal natuurlijke materialen en ertsen). Voortussenproducten kan volstaan worden met eengedeeltelijke registratie wanneer zij uitsluitend onderstrikt gecontroleerde omstandigheden gebruiktworden (zodat blootstelling kan worden uitgesloten).In deze gevallen zal ook geenchemischeveiligheidsbeoordeling gedaan worden, enworden geen blootstellingsscenario’s bij hetveiligheidsinformatieblad gevoegd.Er zal over het algemeen nog geenblootstellingsscenario beschikbaar zijn voor stoffendie nog niet zijn geregistreerd (registratietermijnenlopen door tot en met 2018, afhankelijk van degeproduceerde hoeveelheid en degevaarseigenschappen van de stof).Ook voor mengsels hoeft niet altijd eenblootstellingsscenario te worden bijgevoegd. Volgensartikel 31 lid 7 van REACH moet eendownstreamgebruiker (bijvoorbeeld eenformuleerder) blootstellingsscenario’s en andererelevante informatie toevoegen, wanneer hij zijneigen veiligheidsinformatieblad voor geïdentificeerdgebruik opstelt. Hij kan ofwel de relevanteinformatie opnemen in de respectieve rubrieken vanhet SDS zelf (met name de rubrieken 7 en 8), of hijkan ervoor kiezen de risicobeheersmaatregelen vooreen veilig gebruik op te nemen in eenblootstellingsscenario in een bijlage bij het SDS.Het feit dat er geen blootstellingsscenario bij het SDSgeleverd wordt, betekent dus niet dat gebruik van destof op de werkplek niet gevaarlijk is.Vraag 1.5:Welke informatie moet worden opgenomen in hetblootstellingsscenario in de bijlage bij hetveiligheidsinformatieblad?Antwoord:Een blootstellingsscenario is de reeks voorwaarden(zowel de operationele voorwaarden als derisicobeheersmaatregelen) waarin wordt beschrevenhoe de stof wordt vervaardigd of gedurende delevenscyclus wordt gebruikt, en hoe de fabrikant ofimporteur de blootstelling van mens en milieubeheerst of downstreamgebruikers aanbeveelt dezete beheersen.Het blootstellingsscenario bevat ook een schattingvan de hoogte van de blootstelling van zowel mens(werknemer) als milieu, en een leidraad voor degebruiker om te controleren of zijn gebruik erondervalt.Voor mengsels is een blootstellingsscenario nietverplicht (zie vraag 1.4).Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Handreiking REACH en Arbo | 9

In het ‘Richtsnoer voor downstreamgebruikers 13 ’worden voorbeelden van blootstellingsscenario’sgegeven en wordt aangegeven hoe u kunt controlerenof uw gebruik eronder valt.Vraag 1.6:Er is geen veiligheidsinformatieblad geleverd bij mijnbestelling. Kan ik er nu vanuit gaan dat de stof of hetmengsel ongevaarlijk is?Antwoord:De leverancier is verplicht om een SDS te leverenwanneer de stof of het mengsel voldoet aan één ofmeer van de voorwaarden genoemd op in deinleiding van hoofdstuk 1 (pagina 6). Hij moet dit inieder geval bij de eerste levering doen en wanneer hetSDS gewijzigd is.Hi Het is niet verplicht een SDS televeren bij een stof die of mengsel dat niet gevaarlijkis. Het SDS moet fysiek of digitaal geleverd wordenvoorafgaand aan of gelijk met het product.Helaas blijkt in de praktijk dat het SDS niet altijdgeleverd wordt, zelfs wanneer dat wel verplicht is.Wanneer u geen SDS geleverd krijgt, let dan op devolgende zaken:• weet u uit ervaring of uit andere bronnen (bvinternet) dat de stof of het mengsel (of eencomponent daarvan) gevaarlijk is?• geeft het etiket informatie over gevaren die aan hetproduct verbonden zijn, bijvoorbeeldgevarenpictogrammen of waarschuwingszinnen?Wanneer het antwoord op één van beide vragen ja is,dan is de stof of het mengsel wel gevaarlijk, en moetu een SDS opvragen bij uw leverancier. U heeft ditnodig om de juiste beheersmaatregelen te kunnenvaststellen. Wanneer u twijfelt neemt u contact opmet uw leverancier.NB: Sommige stoffen zijn uitgezonderd van (bepaaldeverplichtingen uit) REACH, hoewel ze wel gevaarlijk(kunnen) zijn. Bij geneesmiddelen hoeft bijvoorbeeldgeen SDS geleverd te worden, en radioactieve stoffenen afvalstoffen zijn helemaal uitgezonderd vanREACH. Ook is het mogelijk dat bij bewerking van eenproduct schadelijke stoffen vrij komen, waar ookgeen VIB voor geleverd wordt (stoffen zondereigenaar, zoals lasrook, dieselmotoremissie enkwartsstof ).13 http://guidance.echa.europa.eu/docs/guidance_document/du_nl.htm hst 5.10 | Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Handreiking REACH en Arbo

2 Informatie in het(uitgebreide) veiligheidsinformatiebladvanbelang voor het arbeidsomstandighedenbeleidin bedrijven:Risicobeoordelingen afleiding vanbeheersmaatregelenHet veiligheidsinformatieblad (SDS) geeft informatiedie belangrijk is voor de risico-inventarisatie en voorde vaststelling van risicobeheersmaatregelen. Hetuitgebreide veiligheidsinformatieblad (ext-SDS) bevatin een bijlage verdere informatie in de vorm van deblootstellingsscenario›s (met daarinbeheersmaatregelen).Wanneer een gebruiker een ext-SDS krijgt, dat wilzeggen een SDS waarin een blootstellingsscenario(als bijlage) is opgenomen, dan moet hij beoordelenof zijn gebruik onder dat scenario valt. De details vaneen dergelijke beoordeling worden beschreven in hetECHA Richtsnoer voor downstream-gebruikers 14 .Indien zijn operationele omstandigheden niet ondereen blootstellingsscenario in het ext-SDS vallen, dankan het zijn dat de downstreamgebruiker aan extraeisen moet voldoen onder REACH 15 . In elk geval dientde werkgever (downstreamgebruiker) rekening tehouden met de informatie in het SDS en hetblootstellingsscenario bij het vaststellen van derisicobeheersmaatregelen in zijn bedrijf.De volgende informatie in het blootstellingsscenariois in dit verband relevant:14 http://guidance.echa.europa.eu/docs/guidance_document/du_nl.htm hst 5.15 Zie hiervoor ook de volgende documenten: http://echa.europa.eu/doc/reach/du_fs/du_fact_sheet_nl.pdf en http://www.fecc.org/fecc/images/stories/downloads/SHE/dcg_agreed_proposals_uses%20not%20covered%20by%20registration.pdf• titel van het blootstellingsscenario: de titel kanduiden op toepassingsgebieden (bijvoorbeeld“gebruik in de industrie”), productcategorieën(bijvoorbeeld “coatings”) en het type van gebruik(bijvoorbeeld “verspuiten”);• voorwaarden voor het gebruik: bijvoorbeeld aarden duur van gebruik van de stof, open of geslotenprocessen, de gebruikte hoeveelheden, deomgeving waarin de stof wordt gebruikt (groottevan de ruimte, temperatuur), large-scale/smallscaletoepassing;• risicobeheersmaatregelen: bijvoorbeeld lokaleafzuiging of ruimteventilatie.Vraag 2.1:Welke informatie, die nodig is voor de naleving vande arboverplichtingen, kan worden gevonden in hetSDS of het ext-SDS?Antwoord:Het SDS en het blootstellingsscenario geveninformatie die nuttig is voor het uitvoeren van eenrisicobeoordeling voor de werkplek, met name voor:• identificatie van de risico’s• vaststelling van de risicobeheersmaatregelen• controle van de doelmatigheid van derisicobeheersmaatregelen.In de rubrieken 7 «Hantering en opslag» en 8«Maatregelen ter beheersing van blootstelling /Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Handreiking REACH en Arbo | 11

persoonlijke bescherming «, beschrijft het SDSrisicobeheersmaatregelen. Grenswaarden en DNEL’s(derived no effect level oftewel de door de fabrikantafgeleide dosis waarbij geen gezondheidsschadeoptreedt) kunnen gevonden worden onder rubriek 8.1«Grenswaarden» en zijn hulpmiddelen bij hetbeoordelen van de risicobeheersmaatregelen op dewerkplek.Rubriek 6 en het blootstellingsscenario dat als bijlagebij het SDS geleverd wordt, levert meer informatie,bijvoorbeeld over de verwachte effectiviteit vanbeschermende maatregelen. Met deze informatiemoet rekening worden gehouden bij het opstellen ofherzien van risicobeheersmaatregelen in derisicoinventarisatie en –evaluatie (RI&E) inclusiefplan van aanpak.In hoeverre aan eventuele andere eisen moet wordenvoldaan in de context van de risico-inventarisatie en-evaluatie op het gebied van arbeidsomstandighedenwordt besproken bij vraag 2.5.Vraag 2.2:Hoe kan ik controleren of mijn eigen gebruik onderhet blootstellingsscenario valt?Antwoord:Op basis van de informatie uit rubriek 1.2 van hetSDS, «Gebruik van de stof/preparaat», en deinformatie in het blootstellingsscenario, dient degebruiker te controleren of zijn eigen gebruikhieronder valt, en of hij gebruik kan maken van derisicobeheersmaatregelen uit het SDS of hetblootstellingsscenario voor zijn eigen RI&E.Ook wanneer het eigen gebruik niet expliciet wordtgenoemd in het blootstellingsscenario, kan dit ernog wel onder vallen. In ieder geval dient degebruiker te controleren of zijngebruiksomstandigheden identiek of vergelijkbaarzijn met de gebruiksomstandigheden zoals vermeldin het blootstellingsscenario (zie vraag 2.3). In gevalvan twijfel moet nader onderzoek worden gedaanlangs de lijnen van het ECHA ‘Richtsnoer voordownstreamgebruikers 16 ’.Voor de relatie «eigen gebruik» en «beschrijving vanhet gebruik in het SDS / korte titel voor hetblootstellingsscenario» kan zich een aantal vansituaties voordoen. Tabel 2 geeft voorbeelden om nate gaan of het eigen gebruik onder hetblootstellingsscenario valt.16 http://guidance.echa.europa.eu/docs/guidance_document/du_nl.htm hst 5.In hoeverre aan eventuele andere eisen dan debeheersmaatregelen in het blootstellingscenariomoet worden voldaan in de context van de RI&Ewordt besproken bij vraag 2.5.Vraag 2.3:Hoe kan ik controleren of ik aan de voorwaardenvoor het gebruik in het blootstellingsscenariovoldoe?Antwoord:In het blootstellingsscenario zijn degebruiksomstandigheden beschreven door eenaantal variabelen die de blootstelling bepalen(bijvoorbeeld gebruikte hoeveelheid van een stof,concentratie, temperatuur, frequentie). Derisicobeheersmaatregelen zijn ook opgenomen. In deeenvoudigste situatie zijn alle variabelen van hetbeschreven blootstellingsscenario identiek aan dievan het eigen gebruik. 17Als sommige van uw toepassingsomstandighedenverschillen van die in het blootstellingsscenario kuntu mogelijk toch binnen de voorwaarden van hetblootstellingsscenario blijven. Soms kunnenafwijkende variabelen worden gecompenseerd doorandere variabelen. De mogelijkheid van hetveranderen van de individuele parameters, wordt«scaling» genoemd en is beschreven in derichtsnoeren voor REACH 18 .In het laatste onderdeel van hetblootstellingsscenario geeft de leverancieraanwijzingen hoe u dit kunt doen, bijvoorbeeld doorhet benoemen van het model waarmee hetblootstellingsscenario is opgesteld. U kunt dan metdezelfde methode nagaan of het gebruik nog steedsveilig is als u in het kader van uw RI&E eenrisicobeheersmaatregel uit het blootstellingsscenariovervangt door een andere maatregel, of wanneer ueen maatregel weglaat of juist toevoegt 19 .Veel branche-organisaties verzorgen ook trainingenop dit gebied.17 Door ECHA is een standaardsysteem opgesteld om een gebruik tebeschrijven met behulp van de volgende indeling: gebruikssector(SU), chemische productcategorie (PC), procescategorie (PROC),milieu-emissiecategorie (ERC) en voorwerpcategorie (AC). Meerhierover is te vinden op http://guidance.echa.europa.eu/docs/guidance_document/information_requirements_r12_en.pdf18 http://guidance.echa.europa.eu/docs/guidance_document/information_requirements_part_g_en.pdf, Bijlagen 1 en 219 http://guidance.echa.europa.eu/docs/guidance_document/information_requirements_part_d_nl.pdf, paragraaf D.8.2, p66-6712 | Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Handreiking REACH en Arbo

Vraag 2.4:Wat moet ik doen als mijn gebruik niet onder hetblootstellingsscenario valt?Als uw gebruik niet onder het blootstellingsscenariovalt hebt u een aantal mogelijkheden:• Het gebruik in overeenstemming brengen met hetblootstellingsscenario, bijvoorbeeld door hettoepassen van de daar genoemdebeheersmaatregelen; u dient hierbij te blijvenvoldoen aan de verplichtingen voor de RI&E (zievragen 2.7 – 2.15).• Uw leverancier vragen om van uw gebruik een‘geïdentificeerd gebruik’ te maken en hiervoor eenblootstellingsscenario op te stellen 20 . In detussentijd mag u de stof niet gebruiken of dient uop basis van een eigen RI&E maatregelen teselecteren (Arbowetgeving);• Een andere leverancier kiezen, die uw gebruik welheeft opgenomen in zijn blootstellingsscenario’s;• Uw eigen chemischeveiligheidsbeoordelingopstellen (in artikel 37 lid 4 van REACH staatgenoemd wanneer dit vereist is) en aan de handhiervan de beheersmaatregelen vaststellen 21 .Wanneer een chemischeveiligheidsbeoordelingvolgens REACH niet vereist is, bent u op grond vande Arbowetgeving toch verplicht om maatregelenvast te stellen aan de hand van uw eigen RI&E;• Het gebruik van de stof of het mengsel staken.Meer informatie over de verschillende mogelijkhedenis te vinden n het document dat is opgesteld door deEuropese koepelorganisatie van handelaren inchemische producten 22 . Ook ECHA heeft hierover eenfact sheet met een stappenplan opgesteld 23 .Vraag 2.5:Maken de risicobeheersmaatregelen zoalsbeschreven in het ext-SDS of hetblootstellingsscenario een eigen RI&E overbodig?Antwoord:Nee, maar het blootstellingsscenario levertwaardevolle informatie voor de risicobeoordeling envoor de identificatie van gezondheids- enveiligheidsmaatregelen.20 http://guidance.echa.europa.eu/docs/guidance_document/du_nl.pdf hoofdstuk 821 http://guidance.echa.europa.eu/docs/guidance_document/du_nl.pdf hoofdstuk 722 http://www.fecc.org/fecc/images/stories/downloads/SHE/dcg_agreed_proposals_uses%20not%20covered%20by%20registration.pdf23 http://echa.europa.eu/doc/reach/du_fs/du_fact_sheet_nl.pdfAlleen wanneer het eigen gebruik preciesovereenkomt met dat in het blootstellingsscenariokunt u het scenario gebruiken als schatting van deblootstelling. De beheersmaatregelen in het ext-SDSzijn vaak niet rechtstreeks bruikbaar(zie vraag 2.7 – 2.15).Vraag 2.6:Is de plicht om informatie over een stof te hebbenvolledig gedekt door de verplichting van deleverancier om informatie te verstrekken onderREACH?Antwoord:Nee. Een leverancier is verplicht het SDS te leveren bijstoffen die voldoen aan de criteria die in artikel 31 lid1 van REACH genoemd worden (zie vraag 1.4). Voorandere stoffen is dit geen verplichting, maar kunt uvaak wel een SDS opvragen. Als uw leverancier geenSDS levert (zelfs al is dit verplicht) moet u er toch éénop vragen om de informatie te kunnen gebruiken inuw eigen risicobeoordeling. Bovendien bent uvolgens artikel 36 van REACH ook verplicht dezeinformatie in uw bezit te hebben.Bepaalde groepen stoffen zijn uitgezonderd van(bepaalde verplichtingen onder) REACH, terwijl hetwel noodzakelijk is om informatie over deze stoffenin uw RI&E op te nemen (denk bijvoorbeeld aanlasrook, dieselmotoremissie en afvalstoffen). Ook ishet mogelijk dat tijdens het gebruik van stoffenandere stoffen gevormd worden, of dat stoffenvrijkomen uit een voorwerp. Ook hierover moet uinformatie hebben.Vraag 2.7:Is het blootstellingsscenario in het ext-SDSvoldoende als documentatie voor de RI&E?Antwoord:Meestal niet. Het blootstellingsscenario kan eenrisicobeoordeling zijn die bij het product geleverdwordt, zie ook vraag 2.5. Echter, in het algemeen zalde RI&E specifieker moeten ingaan op de eigenbedrijfsomstandigheden. De RI&E moet ookinformatie bevatten over beoordelingen van deeffectiviteit van de risicobeheersmaatregelen,bijvoorbeeld ventilatiecapaciteit in de eigenbedrijfssituatie, onderhoud en keuringen en waar deverantwoordelijkheden belegd zijn. Ook houdt hetext-SDS meestal geen rekening met het gebruik vanmeerdere stoffen of mengsels, terwijl dit in bedrijvenjuist vaak voorkomt. Deze combinatie-blootstellingzult u zelf moeten beoordelen.Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Handreiking REACH en Arbo | 13

Vraag 2.8:Is voldaan aan de verplichting van derisicobeheersmaatregelen volgens dearbeidshygiënische strategie, als derisicobeheersmaatregelen uit het ext-SDS zijngeïmplementeerd?Antwoord:Niet altijd. De werkgever moet altijd controleren of derisicobeheersmaatregelen uit het ext-SDS inovereenstemming zijn met de bepalingen in hetArbobesluit, zoals het volgen van dearbeidshygiënische strategie en bepalingen voorspecifieke (groepen van) stoffen, zoals deminimalisatieverplichting voor blootstelling aankankerverwekkende en mutagene stoffen.Vraag 2.9:Is voldaan aan de verplichting om de risico›s voorwerknemers weg te nemen of tot een minimum tebeperken, als de risicobeheersmaatregelen uit hetext-SDS zijn geïmplementeerd?Antwoord:Slechts ten dele. Het ext-SDS informeert over• geschikte werkmethoden;• geschikte arbeidsmiddelen en bijbehorendehandelwijzen;• het beperken van de duur en de mate vanblootstelling.Daarnaast moet de werkgever controleren inhoeverre zijn bedrijfsomstandigheden vereisen dataanvullende maatregelen worden genomen. Hierbijkunt u bijvoorbeeld denken aan het nemen vanmaatregelen om explosiegevaar te beperken of hetaanbieden van een arbeidsgezondsheidskundigonderzoek.Vraag 2.10:Moet de werkgever de mogelijkheid van substitutievaststellen, of is substitutie onderdeel van deregistratie onder REACH?Antwoord:De registratie onder REACH bevat geen analyse vande substitutiemogelijkheden. Dit betekent dat dewerkgever zelf de mogelijkheden van vervangingdoor een niet- of minder schadelijke stof zoalsbedoeld in de Arboregelgeving moet analyseren endoorvoeren. Wanneer het mogelijk is om eengevaarlijke stof te vervangen, dan bent u daartoe opgrond van de Arboregelgeving verplicht.Vraag 2.11:Bevat het SDS alle noodzakelijke informatie voor dekeuze en het gebruik van persoonlijkebeschermingsmiddelen (PBM)?Antwoord:Nee, het SDS bevat alleen informatie over degeschiktheid van de PBM›s voor stof- enmengselspecifieke risico›s, zoals gevraagd in rubriek8, bijvoorbeeld van het type materiaal waarvan hetPBM is gemaakt en de maximale tijd van gebruik.Informatie over het schoonmaken, het onderhoud ende opslag van de PBM’s komen van de PBMleverancier en uit de wettelijke voorschriften. Ookmoet u rekening houden met de specifiekegebruiksomstandigheden in het eigen bedrijf (zoalsde geschiktheid bij bedrijfspecifieke mengsels) en depersoonlijke voorkeuren en geschiktheid vanwerknemers.Vraag 2.12:Is een beoordeling van de blootstelling nodig om tebeoordelen of de Nederlandse wettelijke grenswaardeniet wordt overschreden, indien derisicobeheersmaatregelen uit het ext-SDS zijntoegepast?Antwoord:Ja. Over het algemeen wordt hetblootstellingsscenario afgestemd op de DNEL. Umoet dus allereerst controleren of deze niet afwijktvan de grenswaarde. In de tweede plaats hangt deeffectiviteit van de risicobeheersmaatregelen ook afvan de bedrijfsomstandigheden en de technischestaat (zoals van een afzuigsysteem). Indien nodig,moet de blootstelling bepaald worden (door middelvan metingen of een geschikte kwantitatieveschatting) om de doeltreffendheid van derisicobeheersmaatregelen vast te stellen. In iedergeval mag de Nederlandse wettelijke grenswaardeniet worden overschreden (zie ook vraag 3.1).Vraag 2.13:Als de risicobeheersmaatregelen uit het ext-SDS zijntoegepast, kan het dan worden aangenomen dat deDNEL niet wordt overschreden?Antwoord:De risicobeheersmaatregelen uit het ext-SDS moetenvolgens REACH garanderen dat de DNEL niet wordtoverschreden. Dit is echter geen ontheffing van deverplichting van de werkgever om de doeltreffendheidvan de risicobeheersmaatregelen te controleren op demanier zoals vereist in de Arboregelgeving. De14 | Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Handreiking REACH en Arbo

effectiviteit van ventilatie is bijvoorbeeld afhankelijkvan de specifieke bedrijfsomstandigheden. Hierbijmoet ook gecontroleerd worden of de Nederlandsewettelijke grenswaarde niet wordt overschreden (zieook vraag 2.14).Vraag 2.14:Kan de DNEL worden gebruikt als eenreferentiewaarde voor goedearbeidsomstandigheden?Alternatief:Antwoord:Niet zonder meer. U dient eerst te controleren of eenNederlandse wettelijke grenswaarde is vastgesteldvoor deze stof. Wanneer geen wettelijke grenswaardeis vastgesteld voor een stof dient u er zelf één vast testellen. De DNEL kan hiervoor een referentie zijn (zieook vraag 3.3).Wanneer in het SDS meerdere DNEL’s genoemdworden, dient u te beoordelen welke waarde(n)aansluiten bij uw situatie (zie ook vraag 3.4).Vraag 2.15:Zijn de maatregelen beschreven in het ext-SDS voorde beheersing van brand- en explosiegevaarvoldoende?Antwoord:Nee. Wanneer u werkt met brandbare stoffen moet uop grond van de ATEX-regelgeving (1999/92/EC, inNederland opgenomen in het Arbobesluit)beoordelen wat de risico’s in uw bedrijf zijn op devorming van een explosief mengsel en zonodigmaatregelen treffen. U kunt hierbij denken aan eengevarenzone-indeling, het gebruik van explosieveiligmaterieel, schoon huishouden (ter voorkoming vanstofexplosiegevaar) en maatregelen in deopslagruimte. U dient dit alles vast te leggen in eenexplosieveiligheidsdocument.Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Handreiking REACH en Arbo | 15

3 Verband tussen DNELen Nederlandsewettelijke grenswaardeDe registrant moet volgens REACH een «afgeleidedosis zonder effect» (derived no-effect level, DNEL)bepalen ten behoeve van de beheersing van derisico›s voor de menselijke gezondheid. De DNEL iseen gezondheidskundige waarde, die wordt bepaaldaan de hand van reeds bekende informatie eneventuele aanvullende testen. Het is ook mogelijk dater meerdere DNEL’s voor een stof beschikbaar zijn,bijvoorbeeld voor verschillende blootstellingsroutesof voor verschillende doelgroepen (zie vraag 3.4). Devoorgeschreven testen zijn afhankelijk van dehoeveelheid die geregistreerd wordt 24 . Voor stoffendie geregistreerd worden voor minder dan 10 ton/jrper registrant hoeft zelfs helemaal geen DNEL teworden afgeleid (wanneer de toxicologische databekend zijn wordt soms ook voor deze stoffen eenDNEL afgeleid). Voor degene die de stof op de marktbrengt dient de DNEL (zowel voor acute als voorherhaalde blootstelling) als referentiewaarde voor deafleiding van de risicobeheersmaatregelen.De risicokarakterisering in hetchemischeveiligheidsrapport vergelijkt deblootstelling tijdens het gebruik met de vastgesteldeDNEL. Als de DNEL niet wordt overschreden, is er inhet kader van het chemischeveiligheidsrapport geenrisico voor de menselijke gezondheid en zijn geenverdere risicobeheersmaatregelen nodig. Voorarbeidsomstandigheden voldoet dit niet altijd (ziehieronder).Als het niet mogelijk is om een DNEL te bepalen(bijvoorbeeld omdat er geen veilige drempelwaardebestaat, zoals bij bepaalde kankerverwekkendestoffen), moet dit duidelijk worden vermeld engemotiveerd. Voor stoffen waarvoor geen DNEL kan24 Voor registraties van 10-100 ton/jr is het niet noodzakelijk desubchronische toxiciteit (90-dagen) te testen. In plaats daarvankan worden volstaan met een korte termijn test (28 dagen)en toepassing van een grotere extrapolatiefactor. Bij hogeretonnages zijn ook meer tests voor carcinogeniteit en effectenop de voortplanting en de ongeboren vrucht verplicht. De DNELvoor lagere tonnages heeft hierdoor niet altijd betrekking opdeze mogelijke gezondheidseffecten, maar door de hogereextrapolatiefactor wordt een veiligheidsmarge ingebouwd. Waarde gegevens wel bekend zijn voor lagere tonnages, worden ze ookgebruikt bij de afleiding van de DNEL.worden vastgesteld, is een kwalitatieve beoordelingnodig van de gezondheidseffecten door deleverancier. In het EChA-richtsnoer 25 wordt dezeverplichting nader ingevuld met behulp van de DMEL(derived minimal effect level; afgeleide dosis metminimaal effect). Over de afleiding hiervan bestaatechter nog veel discussie.Naast de DNEL kent REACH ook de PNEC (predictedno-effect concentration, voorspelde concentratiezonder effect). Deze geeft aan bij welke concentratiegeen effect voor het milieu te verwachten is.De Arboregelgeving gaat uit van grenswaarden.Wanneer de blootstelling onder de grenswaardeblijft, is het veilig. Voor genotoxischekankerverwekkende stoffen, waarvoor geen veiligewaarde is vast te stellen, geldt echter eenuitzondering: daar moet de blootstelling tot een zolaag mogelijk niveau onder de grenswaarde wordenteruggebracht. De grenswaarde is hier namelijk geenveilige waarde van de blootstelling, maar een waardemet een bepaald ‘geaccepteerd’ risico (aantalsterfgevallen extra door blootstelling aan de stof).Voor een aantal stoffen is een publieke grenswaardevastgesteld door de overheid. Voor andere stoffenmoet de gebruiker zelf een grenswaarde afleiden(private grenswaarde). De publieke grenswaardenzijn terug te vinden in de databank van de SER 26 ,evenals richtwaarden voor veel private grenswaarden(bijvoorbeeld grenswaarden die in het buitenlandgelden).Vraag 3.1:Welke juridische betekenis hebben Nederlandsewettelijke grenswaarden en DNEL voor eenwerkgever?25 http://guidance.echa.europa.eu/docs/guidance_document/information_requirements_r8_en.pdf26 http://www.ser.nl/nl/taken/adviserende/grenswaarden.aspx16 | Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Handreiking REACH en Arbo

Antwoord:De Nederlandse wettelijke grenswaarden voor dewerkplek zijn juridisch bindend voor de werkgever.De DNEL uit REACH is alleen indirect bindend: eengebruiker moet de risico-beheersmaatregelen uit hetblootstellingsscenario toepassen (of vergelijkbaremaatregelen treffen), waarbij hetblootstellingsscenario zodanig wordt vastgesteld datde blootstelling onder de DNEL blijft. REACHverplicht tot het nemen van passende maatregelenom de risico’s afdoende te beheersen. Blootstellingboven de DNEL kan een risico vormen.Niet voor alle stoffen is een DNEL afgeleid; dit isnamelijk niet verplicht voor stoffen in lage volumes(

Er kunnen ook verschillende DNEL’s zijn voorkortdurende blootstelling en voor langdurigeblootstelling. Dit komt ook voor in hetgrenswaardenstelsel.Welke DNEL u het best kunt aanhouden hangt af vande situatie. Een keuze voor de laagste waarde is altijdveilig. Bij blootstelling via meerdere routes dient urekening te houden met de DNEL’s voor alle mogelijkeopnameroutes. Het kan nodig zijn om degecombineerde blootstelling te bepalen. Bij hetopstellen van het blootstellingsscenario zullen demeeste fabrikanten de DNEL’s voor werknemersgebruiken. Alle blootstellingsroutes worden hierinmeegenomen.18 | Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Handreiking REACH en Arbo

4 Beheersmaatregelenvolgens het veiligheidsinformatiebladenbeheersmaatregelenvolgend uit de RI&EZowel REACH als de Arboregelgeving verplichtendownstreamgebruikers en werkgevers omrisicobeheersmaatregelen te nemen. Deze paragraafgeeft aan hoe aan de verplichtingen uit de tweejuridische gebieden kan worden voldaan.Opgemerkt moet worden dat de eisen van REACH ookingegaan op consumentenbescherming enbescherming van het milieu. Deze vragen enantwoorden hebben alleen betrekking op degezondheid en veiligheid op het werk.Vereisten van REACH:Zodra de downstreamgebruiker heeft vastgesteld datzijn eigen gebruik valt onder het geïdentificeerdegebruik in het blootstellingsscenario voor de stof,moet hij voldoen aan de risicobeheersmaatregelenuit het blootstellingsscenario (zie hiervoor hoofdstuk2 voor bijzonderheden), of aan de DNEL (zie hiervoorhoofdstuk 3 voor bijzonderheden). Als zijn gebruikniet onder het blootstellingsscenario valt, zijn ermeerdere opties (zie vraag 2.4).Indien de downstreamgebruiker die een stof ofmengsel gebruikt, betwijfelt of derisicobeheersmaatregelen zoals beschreven in hetveiligheidsinformatieblad geschikt en afdoende zijn,dient hij die informatie door te geven aan de vorigeschakel in de keten (Artikel 34).Vereisten van de Arboregelgeving:De Arboregelgeving vereist dat de werkgever eenrisico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E) uitvoert, enaan de hand daarvan beheersmaatregelen toepast inzijn bedrijf. Hij moet ook de doeltreffendheid van derisicobeheersmaatregelen beoordelen. De informatieuit het veiligheidsinformatieblad is onmisbaar in deRI&E. Wanneer hij besluit de maatregelen uit hetext-SDS te volgen, moet hij op basis van deArbowetgeving ook hun geschiktheid en effectiviteitin zijn situatie beoordelen.Vraag 4.1:Moet een bestaande RI&E worden herbeoordeeld naontvangst van een ext-SDS?Antwoord:De risicobeoordeling moet worden bijgewerktzodra nieuwe informatie dat vereist. Nieuweinformatie verstrekt in het kader van eenext-SDS kan betrekking hebben op DNEL›s enrisicobeheersmaatregelen (zie ook hoofdstuk 2).De risicobeoordeling hoeft niet te worden bijgewerktwanneer de risicobeheersmaatregelen in eenext-SDS in overeenstemming zijn met derisicobeheersmaatregelen die al genomen zijn in despecifieke bedrijfssituatie. Als de maatregelen in hetext-SDS afwijken moet beoordeeld worden of debestaande maatregelen voldoen (zie vraag 4.2).Vraag 4.2:Wat moet de werkgever doen indien derisicobeheersmaatregelen in het ext-SDS nietdezelfde zijn als in de bestaande RI&E?Antwoord:In dit geval moet de RI&E worden herbeoordeeldom te kunnen besluiten of de huidigerisicobeheersmaatregelen kunnen wordengehandhaafd of dat deze moeten worden aangepast.Afhankelijk van de situatie moet bij deherbeoordeling rekening worden gehouden metverschillende aspecten.Voorbeeld 1:Er is een Nederlandse wettelijke grenswaarde of er iseen veilige werkwijze vastgesteld voor de gebruiktestof.Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Handreiking REACH en Arbo | 19

De huidige risicobeheersmaatregelen kunnen inbeginsel worden gehandhaafd als ze voldoen aan denaleving van de wettelijke grenswaarde of de veiligewerkwijze. Als het ext-SDS een DNEL specificeertonder het blootstellingsniveau van de veiligewerkwijze, moet beoordeeld worden of hetnoodzakelijk is het gebruik hieraan aan te passen (zievraag 3.2). In het geval van kankerverwekkende enmutagene stoffen moet u de blootstellingminimaliseren (zie voorbeeld 3).Voorbeeld 2:Er is geen Nederlandse wettelijke grenswaarde of er isgeen veilige werkwijze voor de gebruikte stof en de stofis niet kankerverwekkend.De eerste stap moet zijn om de doeltreffendheid vande tot dan toe gebruikte risicobeheersmaatregelen tebeoordelen. Indien met deze maatregelen voldaanwordt aan de DNEL, hoeven derisicobeheersmaatregelen niet te worden aangepast,voor zo ver de DNEL is gebaseerd op voldoendegegevens over de gezondheidschadelijkeeigenschappen van de stof (zie vraag 3.1, 3.3). In datgeval moet aan de documentatie van de RI&E eenopmerking worden toegevoegd waaruit blijkt dat dedoeltreffendheid van de risicobeheersmaatregelenwerd gecontroleerd aan de hand van de DNEL, en deDNEL voldoende betrouwbaar is bevonden.Als de risicobeheersingsmaatregelen geen garantiebieden voor de naleving van de DNEL en de DNELvoldoende betrouwbaar is bevonden (zie vraag 3.1,3.3), moet de risicobeoordeling worden herzien.Daarbij dient de werkgever te worden geleid door derisicobeheersmaatregelen in het ext-SDS omovereenstemming te bereiken met de DNEL.Een andere mogelijkheid is om zelf een privategrenswaarde vast te stellen die afwijkt van de DNEL(zie vraag 3.3). Dit mag echter alleen als u kuntaantonen dat bij blootstelling aan deze grenswaardegeen risico voor de gezondheid en veiligheidoptreedt.Voorbeeld 3:De gebruikte stof is kankerverwekkendDe bescherming die tot op heden is toegepastconform de Arboregelgeving moet in het algemeenworden gehandhaafd. Bijzondere aandacht moetworden besteed aan het voorschrift in deArboregelgeving om het risico te minimaliseren.Als u met behulp van de maatregelen uit hetblootstellingsscenario de blootstelling nog verderomlaag kunt brengen zult u deze dus moetentoepassen. Definitieve uitspraken over de toepassingvan de risicobeheersmaatregelen voorkankerverwekkende stoffen volgens een ext-SDS zijnnog niet mogelijk. Dit factsheet zal worden aangevuldwanneer hierover meer duidelijkheid bestaat.Vraag 4.3:Is het toegestaan om risicobeheersmaatregelen toete passen die afwijken van derisicobeheersmaatregelen beschreven in het ext-SDS?Antwoord:Ja. Dit is mogelijk zowel in het kader van deArboregelgeving als in het kader van REACH. Deeffectiviteit van dergelijke maatregelen moet wordenbeoordeeld en gedocumenteerd in de RI&E.Afwijken van de risicobeheersmaatregelen beschrevenin het blootstellingsscenario kan leiden tot aanvullendeREACH verplichtingen. Echter, alleen het afwijken vanhet blootstellingsscenario leidt niet automatisch tot eenverplichting onder REACH om een apartchemischeveiligheidsrapport voor te bereiden (zie ookvraag 2.3 en 2.4).Voor verdere opmerkingen wordt verwezen naar hetECHA «Richtsnoer voor downstreamgebruikers» 28 .Indien uit de beoordeling van de doeltreffendheidvan de risicobeheersmaatregelen volgens deArboregelgeving blijkt dat derisicobeheersmaatregelen zoals gespecificeerd in hetext-SDS niet volstaan om aan de DNEL te voldoen,dient de downstreamgebruiker de leverancier van destof hierover te informeren 29 . De leverancier kandaarop het blootstellingsscenario aanpassen.Ook wanneer bepaalde risicobeheersmaatregelen uithet blootstellingsscenario niet geschikt wordengeacht voor de toepassing, moet dit gemeld wordenaan de leverancier.28 http://guidance.echa.europa.eu/docs/guidance_document/du_nl.pdf hoofdstuk 6 en verder29 Artikel 34 onder b van REACH20 | Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Handreiking REACH en Arbo

5 Afwijkendeinformatieuit REACHAfgezien van het veiligheidsinformatieblad kentREACH aanvullende informatie die ook relevant kanzijn voor de veiligheid en gezondheid op de werkplek.Dit omvat bijvoorbeeld de informatie-eisenkrachtens de artikelen 32 en 33 van REACH. Dezeartikelen hebben betrekking op de verplichting vande leverancier om informatie te verstrekken ingevallen waarin een veiligheidsinformatieblad niet isvereist.Voor deze gevallen wordt in artikel 32 bepaald dat deleverancier aan de afnemer de volgende informatieverschaft (waarvoor geen specifiek format geldt):• informatie of de stof autorisatieplichtig is onderREACH en de bijzonderheden van eventuelebeperkingen van het gebruik van de stof,• alle andere beschikbare en relevante informatieover doeltreffende risicobeheersmaatregelen,• het registratienummer, indien beschikbaar.Artikel 33 regelt de communicatie van informatieover bepaalde stoffen in voorwerpen.Vraag 5.1:Voor welke gevaarlijke stoffen zal de werkgever in detoekomst de beschikking hebben over «allebeschikbare en relevante informatie», genoemd inartikel 32 van REACH?Antwoord:De werkgever kan informatie verwachten overgevaarlijke stoffen die niet zijn ingedeeld alsgevaarlijk in de zin van CLP, zoals verstikkend gas ofcryogene vloeistoffen. Voorts moet informatieworden verstrekt voor stoffen die niet werden getest(en dus niet konden worden geclassificeerd alsgevaarlijk) omdat de leverancier bepaaldegebruiksomstandigheden enrisicobeheersmaatregelen aanwezig veronderstelt(bijvoorbeeld toepassing onder strikt gecontroleerdevoorwaarden). De leverancier dient dergelijkeveronderstellingen te communiceren (verder ishoofdstuk 2 van overeenkomstige toepassing).Vraag 5.2:Welke informatie genoemd in artikel 32 van REACHkan worden gebruikt voor de risicobeoordeling?Antwoord:Op grond van artikel 32 van REACH ontvangt dewerkgever informatie over de eigenschappen van destof die risicobeheersmaatregelen vereisen eninformatie over autorisaties en beperkingen (ziehoofdstuk 6). Deze informatie moet u meenemen bijhet opstellen van uw risicobeoordeling. Informatieover substitutiemogelijkheden kan niet wordenverwacht. Verwijzingen naarsubstitutiemogelijkheden en voorschriften bij deautorisatie onder REACH kan ook relevant zijn voorde risicobeoordeling.Vraag 5.3:Wanneer hoeft een leverancier de stof niet (volledig)te testen?Antwoord:REACH voorziet in mogelijkheden af te zien van hettesten van bepaalde eigenschappen van stoffen(waiving). Onder gespecificeerde voorwaarden kanvan het testen van bepaalde eigenschappen wordenafgezien indien:• de stof op de markt wordt gebracht inhoeveelheden van minder dan 10 t / per jaar perfabrikant of importeur en niets erop wijst dat destof een aanzienlijk risico voor de menselijkegezondheid of het milieu vormt, of• de stof op de markt wordt gebracht inhoeveelheden van minder dan 100 t / per jaar perfabrikant of importeur; in dat geval hoeven mindergegevens te worden geleverd en is de stof dus nietvolledig onderzocht, of• het testen wetenschappelijk of technisch nietnoodzakelijk of niet mogelijk is, of• blootstelling aan deze stof kan worden uitgesloten.Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Handreiking REACH en Arbo | 21

Vraag 5.4:Welke gevolgen heeft het voor werkgevers indien inhet ext-SDS of in andere informatie is aangegeven datbepaalde tests achterwege zijn gelaten?Antwoord:De opmerking dat is afgezien van testen voorbepaalde eigenschappen van stoffen, vertelt dewerkgever dat bepaalde eigenschappen van de stofniet werden getest omdat• de stof op de markt wordt gebracht inhoeveelheden van minder dan 1000 t / per jaar perfabrikant of importeur (en dus niet alle testenverplicht zijn), of• er geen aanwijzingen zijn dat het betreffendegevaar van toepassing is voor de stof, of• de leverancier van oordeel is dat de blootstelling bijalle voorziene gebruiken verwaarloosbaar is (d.w.z.dat deze duidelijk onder de DNEL of PNEC ligt), of• strikt gecontroleerde voorwaarden voor hetgebruik zijn aangetoond, zoals vereist volgens despecifieke regels voor vervoerde geïsoleerdetussenproducten (gesloten systemen), en• is aangetoond dat - wanneer de stof wordt verwerktin een voorwerp - de stof niet vrijkomt tijdens delevenscyclus en dat de blootstellingverwaarloosbaar is.Antwoord:Op grond van artikel 33 van REACH ontvangt dewerkgever informatie over bepaalde stoffen invoorwerpen. Dit geldt alleen voor stoffen van zeerernstige zorg die op de kandidatenlijst voorautorisatie geplaatst zijn 30 . De gevolgen van dezestoffen voor de gezondheid of het milieu zijn zoernstig dat hiervoor een speciale procedure geldt(artikel 57-59 van REACH).De leverancier (met inbegrip van de distributeur) vaneen voorwerp dat zo’n stof van de kandidatenlijstbevat in een concentratie van meer dan 0,1% (w/w)moet de ontvanger hiervan op de hoogte stellen. Hijmoet voldoende informatie verstrekken voor eenveilig gebruik van het voorwerp, waaronder tenminste de naam van die stof. Er is geenvoorgeschreven model voor de mededeling vandergelijke informatie.Onafhankelijk van REACH moet de werkgever, bij hetuitvoeren van de RI&E, rekening houden met stoffendie uit voorwerpen kunnen vrijkomen, ook als dezestoffen niet op de kandidatenlijst staan.Ontbrekende testen (waiving) kan betrekking testenop toxiciteit op korte termijn, subchronischetoxiciteit, reproductietoxiciteit en carcinogeniteitevenals op talrijke tests voor ecotoxiciteit (vooral oplange-termijn effecten).Wanneer het ext-SDS of andere informatie aangeeftdat vanwege verwaarloosbare blootstelling of degecontroleerde omstandigheden is afgezien vantesten voor bepaalde eigenschappen van stoffen,moet de werkgever voldoen aan degebruiksomstandigheden die daarin zijnomschreven. De stof mag niet worden gebruikt onderafwijkende gebruiksomstandigheden. (Zie eveneensvraag 2.7 tot en met 2.15)Vraag 5.5:Welke informatie over stoffen in voorwerpenontvangt de werkgever?30 http://echa.europa.eu/chem_data/authorisation_process/candidate_list_table_en.asp22 | Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Handreiking REACH en Arbo

6 Autorisatie,vervanging,beperking vanhet gebruikAutorisatie is een nieuw instrument in het kader vanREACH. Autorisatieplichtige stoffen mogen niet opde markt worden gebracht en gebruikt tenzij voor hetgebruik autorisatie is verleend. Mogelijkeautorisatieplichtige stoffen (SVHC = substances ofvery high concern oftewel stoffen van zeer ernstigezorg) komen eerst op de kandidatenlijst(overeenkomstig artikel 59 van REACH) en worden,na een evaluatie, opgenomen in bijlage XIV vanREACH (Lijst van autorisatieplichtige stoffen).CMR-stoffen (carcinogeen, mutageen,reproductietoxisch) zijn typische voorbeelden vanstoffen van zeer ernstige zorg. Andere voorbeeldenzijn PBT-stoffen (persistent, bioaccumulerend entoxisch), zPzB-stoffen (zeer persistent en zeerbioaccumulerend) en sensibiliserende stoffen.Er zijn twee mogelijkheden voor de autorisatie vanstoffen van zeer ernstige zorg:• autorisatie wordt verleend indien het risico voor demenselijke gezondheid of het milieu afdoende isbeheerst. Dit is normaliter het geval wanneer eendrempelwaarde voor de effecten van zeer ernstigezorg is bepaald en de blootstelling onder diedrempelwaarde blijft;• voor stoffen waarvoor het niet mogelijk is om eendrempelwaarde vast te stellen, en voor stoffen metPBT- of zPzB-eigenschappen, kan autorisatie alleenworden verleend indien de sociaal-economischevoordelen opwegen tegen de risico›s en er geengeschikte alternatieve stoffen of technologieën zijn.Het autorisatiesysteem verschilt van de beperkingenvan het gebruik volgens titel VIII van REACH. Debeperkingen van het gebruik die vroeger beschrevenwerden in Richtlijn 76/769/EEG (‘Verbodsrichtlijn’)zijn met ingang van 1 juni 2009 opgenomen inREACH, en wel in Bijlage XVII. Een beperkingbeschrijft vaak de voorwaarden waaronder een stofwel mag worden gebruikt. Wanneer aan dezevoorwaarden wordt voldaan, mag de stof gebruiktworden; er hoeft geen speciale toestemming teworden aangevraagd. Als hier niet aan wordt voldaanis het gebruik verboden voor de toepassing waarvoorde beperking geldt.Vraag 6.1:Is gebruik toegestaan van een stof die is opgenomenin bijlage XIV van REACH (lijst van autorisatieplichtigestoffen)?Antwoord:Voor elke stof in bijlage XIV is een datum vastgesteldvanaf wanneer de autorisatieplicht geldt. Tot diedatum is het gebruik niet beperkt, maar moet wel aanhet voorschrift tot vervanging onder deArboregelgeving worden voldaan. Na deingangsdatum is alleen een gebruik toegestaanwaarvoor autorisatie is verleend. In dat geval zijn ertwee mogelijkheden:• u kunt zelf een autorisatie aanvragen bij ECHA. Deprocedure hiervoor is beschreven in het‘Richtsnoer voor het opstellen van eenautorisatie-aanvraag’ 31 ;• uw leverancier (of een actor eerder in de keten)heeft een autorisatie aangevraagd en u gebruikt destof volgens de voorwaarden van deze autorisatie.U moet dan nog wel aan ECHA melden dat u dezestof gebruikt (zie ook vraag 6.2).Daarnaast kunnen specifieke toepassingen van eenstof worden vrijgesteld van de autorisatieplicht. Voordergelijke vrijstellingen kunnen speciale voorwaardengelden waaraan moet worden voldaan (zie artikel 58 lid1 onder e van de REACH-Verordening).Uiteraard moet u ook bij een stof waarvoorautorisatie is verleend voldoen aan alle voorwaardenuit de Arboregelgeving.31 http://guidance.echa.europa.eu/docs/guidance_document/authorisation_application_en.pdfMinisterie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Handreiking REACH en Arbo | 23

Vraag 6.2:Wat zijn de verplichtingen van een werkgever in zijnrol als downstreamgebruiker bij het gebruik van eenautorisatieplichtige stof?Antwoord:Een downstreamgebruiker kan eenautorisatieplichtige stof gebruiken, ondervoorwaarde dat zijn gebruik in overeenstemming ismet de voorwaarden van de autorisatie. Hij dient zijngebruik binnen drie maanden te melden aan ECHA(artikel 66 van REACH).Daarnaast moet hij ervoor zorgen dat de blootstellingis teruggebracht tot een niveau zo laag als technischen praktisch mogelijk is (artikel 60 lid 10 incombinatie met artikel 56 lid 2 van REACH). Ditoverlapt met de eisen van de Arboregelgeving.Vraag 6.3:Moet de werkgever aanvullende maatregelen nemenvoor de stoffen op de kandidatenlijst van REACH voorautorisatie?Antwoord:Nee, de opname van een stof in de kandidaat-lijsthoudt geen extra verplichtingen in. U moet voldoenaan de gebruikelijke voorwaarden onder zowelREACH als de arbo- (en milieu-) regelgeving.Echter, de gebruiker moet zich ervan bewust zijn datals een stof op de kandidatenlijst voor detoelatingsprocedure volgens REACH staat, in een laterstadium het gebruik van die stof niet meer mogelijkkan zijn of alleen mogelijk is onder bijzonderevoorwaarden. De plaatsing op de kandidatenlijst geeftu de mogelijkheid om al vroegtijdig de mogelijkhedenvan vervanging van de stof te overwegen. De plaatsingvan een stof op de kandidatenlijst zegt niets over dedatum van aanvang van een autorisatieprocedureonder REACH.Vraag 6.4:Is het bestaan van een autorisatie volgens REACH,voldoende om aan de verplichting tot substitutie inde Arboregeleving te hebben voldaan?Antwoord:Nee. De toelating van een gebruik onder REACHbetekent géén vrijstelling voor de werkgever van hetbeoordelen van de mogelijkheid van substitutievolgens de Arboregelgeving.De conclusies van het autorisatiesysteem onderREACH op basis van een sociaal-economische analysekunnen niet automatisch worden overgenomen. Zekunnen vaak wel waardevolle informatie leveren voorhet beoordelen van de mogelijkheid van substitutiezoals in de Arboregelgeving genoemd wordt.In de gevallen waarin autorisatie onder REACH wordtverleend omdat het risico afdoende wordt beheerst, isniet voldaan aan het vereiste van de Arboregelgevingom te zoeken naar een minder gevaarlijk alternatief.Het zoeken naar alternatieven moet wordenuitgevoerd en worden gedocumenteerd.Bovendien vereist REACH dat gebruikers van eenautorisatieplichtige stof hun gebruik aan ECHAmelden (artikel 66).Vraag 6.5:Is het gebruik toegestaan van een stof die is opgenomenin bijlage XVII van REACH (beperking van het gebruik)?Antwoord:Ja, een dergelijke stof kan worden gebruikt zolang heteigen gebruik voldoet aan de voorwaarden diegenoemd zijn in bijlage XVII van REACH (zie artikel 67lid 1 van REACH). Bijlage XVII van REACH kwam op 1juni 2009 overeen met bijlage I van de voormaligeRichtlijn 76/769/EEG. Daarna zijn er wijzigingen indeze bijlage aangebracht.Naleving van de voorwaarden van de beperking opgrond van REACH betekent niet automatisch dat uook aan de Arboregelgeving voldoet. U moet dusaltijd een risicobeoordeling maken en op basishiervan beheersmaatregelen nemen.Vraag 6.6:Hoe krijgt de werkgever informatie over autorisaties(stoffen in bijlage XIV) en beperkingen van het gebruik(stoffen in bijlage XVII)?Antwoord:Informatie over autorisaties is opgenomen in hetveiligheidsinformatieblad (rubriek 15) en het etiket.Informatie over beperkingen wordt verstrekt inrubriek 15 van het veiligheidsinformatieblad. Hetveiligheidsinformatieblad moet worden bijgewerktnadat autorisatie is verleend, geweigerd of gewijzigd,of een beperking is opgelegd.Voor stoffen en mengsels waarvoor geenveiligheidsinformatieblad is vereist, dient deleverancier de ontvanger van de stof of het mengselvan stoffen te informeren over de toelating die isverleend, gewijzigd of geweigerd en details te24 | Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Handreiking REACH en Arbo

verstrekken van een eventuele beperking op grondvan artikel 32. Er is geen voorgeschreven format voordeze informatie.De Commissie publiceert het nummer van deautorisatie en de onderbouwing van het besluit overautorisatie of beperking van het gebruik in hetPublicatieblad van de Europese Unie 32 . Informatiover authorisatie is ook te vinden op de ECHAwebsite 33 .32 http://publications.europa.eu/official/index_nl.htm33 http://echa.europa.eu/consultations/authorisation_en.aspMinisterie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Handreiking REACH en Arbo | 25

RI&E:Risico-inventarisatie en –evaluatie, de beoordelingvan de risico’s en het vaststellen van maatregelen omdie risico’s te beperken die de basis vormt van hetArbobeleid. In het geval van werken met gevaarlijkestoffen is een belangrijk onderdeel van de RI&E eenbeoordeling van de blootstelling aan die stoffen.Risicobeheersmaatregelen, risicobeperkendemaatregelen, controlemaatregelen: De termen«risicobeperkende maatregelen» zijn «maatregelenvoor risicobeheer» worden als synoniemen gebruikt.Hiermee worden maatregelen bedoeld die eengebruiker neemt om de blootstelling en andererisico’s te beperken.SDS:veiligheidsinformatiebladVeiligheidsinformatieblad:een instrument voor het doorgeven van informatieover de veiligheid van stoffen en mengsels, inclusiefde hele keten tot aan de downstreamgebruiker,waaronder informatie uit de relevantechemischeveiligheidsrapporten. Het is bedoeld omprofessionele gebruikers de noodzakelijke informatieen advies te geven voor de behandeling van stoffenen mengsels, zodat gebruikers in staat zijn om denodige risicobeheersmaatregelen te nemen metbetrekking tot de bescherming van de menselijkegezondheid en veiligheid op de werkplek, en debescherming van het milieu.“waiving”:onder bepaalde voorwaarden afzien van het testenvan bepaalde gevaarseigenschappen van stoffen(REACH verordening opgenomen en bijlage XI)zPzB:zeer persistent en zeer bioaccumulerendMinisterie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Handreiking REACH en Arbo | 27

Inspectie SZWMinisterie van Sociale Zaken enWerkgelegenheidNederlandse Voedsel- en WarenautoriteitMinisterie van Economische zaken, Landbouw en InnovatieInspectie Leefomgeving en TransportMinisterie van Infrastructuur en Milieu