11.07.2015 Views

Download - VNO-NCW Noord

Download - VNO-NCW Noord

Download - VNO-NCW Noord

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Noord</strong>NieuwsMagazine van <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> Jaargang 11 nummer 1 2006<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> gaat voorjong ondernemerschap• Fonds Kunst en Economie zeer succesvol• Zuiderzeelijndebat moet over Europa gaan• Ondernemers willen een gemeentebestuur dat scoort• Hunze en Aa’s duurste waterschap van Nederland


Are Here”o n d e r n e m e r s c h a padviseurs uit Tynaarlo zich sinds kort noemen,”vertelt Erik-Jan Kreuze.“Een accountant die een ondernemersprijskrijgt, dat moet wel een bijzondere accountantzijn. Dat is Afier dan ook. Het bedrijfheeft de prijs gekregen vanwege visie, ondernemerschapen mensgerichtheid. Afier: eenondernemende accountant met liefde voorhet vak en lef in de markt.Nu de eerste felicitatiegolf van bloemstukkenen slagroomtaarten voorbij is, geniet ik metvolle teugen van deze leuke prijs.” Kreuzeis één van de vier eigenaren en verklapt: “Ikvind het écht erg leuk dat wij als accountantseen ondernemersprijs in de wacht hebbengesleept. Want hoe vaak wordt niet gedachten gesproken in de tweedeling van aan deene kant de ondernemers en aan de anderekant hun accountants? Afiristen zijn accountantsén ondernemers.” Aldus Kreuze.“Bij ons gaan de mensen voor de cijfers. Datbetekent dat wij onze opdrachtgever goedwillen kennen. We kijken vooruit: een jaarrekeninggaat bij ons altijd vergezeld van eenvooruitblik voor het volgende jaar. In combinatiemet goede (maandelijkse) bewakingkunnen we samen met de ondernemer zijnbedrijf goed volgen. In onze visie past ookdat we niet ieder telefoongesprek doorberekenen,dat is bij ons gewoon service. En onzenota’s zijn glashelder: je kunt er zo in lezenwat we wanneer hebben gedaan.”Energie uit agroToen Douwe Faber het bedrijf E kwadraatadvies in 2003 oprichtte was het idee omlangzaam te groeien. “Door het aanpakkenvan de juiste markten is deze groei echtersnel gegaan. Het team bestaat nu uit 10personen, waarvan 7 fulltime. Efficiëntieen effectiviteit, dat is waar het om gaat binnenE kwadraat advies. Onze doelgroep isde land- en tuinbouw, de industrie en hetmidden- en klein bedrijf. Ons product isinnovatie op het gebied van energie, milieuen bedrijfsvoering.Effectief advies wil elke ondernemer. Geendikke rapporten en vrijblijvende verhalen,maar duidelijke plannen. Efficiënte begeleidingvan de klant, daarmee willen we onsonderscheiden.”Momenteel is E kwadraat advies actief in hetopwekken van energie uit mest, biomassaen groene producten zoals mais, gras enreststromen uit de levensmiddelen industrie.De eerste tien installaties zijn reeds in bedrijfin Nederland. Het komende jaar moeten erbinnen onze projecten nog enkele tientalleninstallaties bijkomen. Deze zijn goed voorIvo van de Boer van Store Supportde energievoorziening van meer dan 400huishoudens per installatie.”Fabert vertelt dat de kas als energieleverancierveel potentie heeft. “Bij dit principewordt de overtollige warmte in de zomeropgeslagen in de bodem. In de winter wordtdit uit de bodem gehaald en via een warmte-Jong Ondernemerschap<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> is op diverse manieren actief om (jong)ondernemerschap te stimuleren.· Stichting Jong Ondernemen is in 1990 opgericht als Mini-Ondernemingen. Een initiatief vano.a. ABN AMRO, <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> en MKB-Nederland in nauwe samenwerking met het ministerievan Economische Zaken. De doelstelling van Jong Ondernemen is zoveel mogelijk jongerentijdens hun opleiding de mogelijkheid bieden een ondernemende houding te ontwikkelenen hen te laten ervaren welke kansen en uitdagingen het ondernemerschap biedt. In deoptiek van Jong Ondernemen is ‘learning by doing’ de meest effectieve manier om in hetonderwijs ondernemerschap te ontwikkelen. Studentenbedrijven vormen een goede voorbereidingop het zelfstandig ondernemerschap of zorgen ervoor dat jongeren als ondernemendewerknemers beter opgeleid en met de juiste motivatie in het bedrijfsleven aan deslag gaan. Studentenbedrijven zijn daarmee een belangrijke sleutel naar de toekomst.· Stichting Business Match Groningen is een organisatie die door middel van een competitiezorg wil dragen voor ondernemerschap onder studenten met daarbij een ondersteunendekennisoverdracht vanuit de praktijk. We zijn een jonge enthousiaste organisatie die haareigen ondernemerschap gebruikt om zo een kwalitatief goede en actuele wedstrijd te creërenmet deskundige jurering en optimale ondersteunende activiteiten. Naast de competitiebiedt Business Match Groningen het bestaande ondernemersplatform de ideale kans ombetrokken te blijven bij en te investeren in het toekomstig ondernemersklimaat van hetnoorden. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> zit in de raad van advies van Businessmatch Groningen· Recentelijk heeft <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> convenanten afgesloten met de RuG en de <strong>Noord</strong>elijkeHogescholen. Hierin is expliciet opgenomen dat de kennisinstellingen studenten meerkennis laten maken met het ondernemerschap, meer stimuleren tot een ondernemendehouding en beter zullen faciliteren bij het opzetten en uitbouwen van een eigen bedrijf.· Ondersteuning van het eerdergenoemde YEAH initiatief en andere initiatieven om studentondernemersbijelkaar te brengen en het netwerk op te bouwen en te verstevigen.· <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> steunt het Talentproject. Dit richt zich op kennisuitwisseling tussen kennisinstellingenin <strong>Noord</strong> Nederland en het bedrijfsleven. In dit project wordt een zogehetenMeester-Gezelrelatie toegepast. Excellente studenten van universiteit en HBO worden alsGezel gekoppeld aan een expert uit het bedrijfsleven, de Meester. Het doel is het uitwisselenvan kennis en het stimuleren van meer ondernemerschap onder studenten.<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws december 20055


pomp opgewaardeerd. Op dit moment heeftE kwadraat advies een tweetal projecten invoorbereiding. In de praktijk is geblekendat bij toepassing op een derde deel van eenbedrijf reeds een energiereductie tot 25%samen met een opbrengst verhoging van15% per ha mogelijk is. Tenslotte hebbenwe binnen ons bedrijf een aantal mensen diegespecialiseerd zijn op subsidiegebied.”Gaming wordt volwassenTim Laning, oprichter van Grendel games,werkt nu aan twee xbox games en bouwtdaarnaast virtual reality simulaties. “Wehopen dat onze games in 2006 voor de Xboxworden geaccepteerd. Dan hebben we definitiefonze naam gevestigd! Maar ook in hetonderwijs worden onze virtual reality techniekenveelvuldig gebruikt. Zo hebben wesamen met de NHL een virtuele machinekamerontwikkeld voor Kongsberg Maritimete Noorwegen (onderdeel van Lockheed).Deze werkt precies zo als een echte. Opmaritieme opleidingen wordt deze gebruiktom allerlei realistische scenario’s die zichin zo’n machinekamer kunnen voordoendriedimensionaal te simuleren. Wat ook nogleuk om te vertellen is dat we een virtueleanimatie van Mata Hari hebben gemaakt.Een promotiefilm voor de gemeente Leeuwardenen de provincie Friesland.”Peter Buurmanp.buurman@vno-ncwnoord.nlWebsites bij artikel:www.lavinium.nlwww.accepte.nlwww.storesupport.nlwww.afier.comwww.ekwadraat.comwww.grendel-games.comYEAH!Sinds 1 januari 2006 zijn er zo’n 20 jonge enambitieuze ondernemers gehuisvest op devijfde etage van de Mediacentrale te Groningen.“Young Entrepreneurs Are Here”,kortweg YEAH!, is een incubator voor jongondernemerstalent uit Groningen. Behalveondernemerschap, creativiteit en ambitieis er meer dat de jonge ondernemers bindt.Alle ondernemers zijn student of pas afgestudeerdaan een van de Groningse onderwijsinstellingenen hebben zich tijdens ofna hun studie in het ondernemersavontuurgestort. De meesten zijn ook lid van <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>.5 jaar om te groeienDoelstelling van YEAH! is het faciliteren vanjonge mensen in het opzetten en het uitbouwenvan hun bedrijf. YEAH! faciliteertde ondernemers voor maximaal vijf jaar enbiedt de ondernemers de mogelijkheid omhun start- en slaagkans als ondernemer tevergroten. Deze groeiperiode is opgesplitstin een tweetal fasen. De eerste fase duurtmaximaal anderhalf jaar. In deze periodekan de ondernemer een idee uitwerken naareen concreet bedrijf. De tweede fase duurtmaximaal drie jaar. In deze periode kan deondernemer met zijn startende bedrijf deeerste klanten werven en zijn onderneminglaten groeien tot een succesvolle en volwassenonderneming.Er is bewust gekozen om complementairebedrijven in de incubator te huisvesten.Hoewel er veel raakvlakken zijn in de activiteitenvan de verschillende ondernemers,heeft iedereen duidelijk een eigen specialiteit.Deze specialiteiten liggen op hetgebied van het leveren van diensten ophet vlak van ICT, media en marketing aande consumenten- en/ of de zakelijke markt.De ondernemers kunnen van elkaar lerenen elkaars netwerk gebruiken om nieuwemogelijkheden te verkennen en kansen tecreëren.Voor studenten door studentenYEAH! is op een aantal manieren uniek: Detwee jonge ondernemers Folkert Visser enNiek Huizenga achter YEAH!: “Wij zagen hetopzetten van de incubator als een grotekans voor ons bedrijf Lavinium”. De incubatoris zonder initiële steun van anderepartijen opgezet. Daardoor kon het tweetalsnel en onafhankelijk opereren. Wij hebbengekeken naar de succes en faalfactoren vanin het verleden opgezette incubators. Eengroot probleem bij incubators is leegstanden hoge startkosten. Resultaat van eerdereinitiatieven waren enorme investeringen(aanschaf bedrijfspand) en aanloopverliezen(door leegstand), die nooit terug werden verdiend.Wij hebben voor een vraaggerichteen flexibele aanpak gekozen waardoor wijdeze problemen kunnen ondervangen aldusFolkert Visser en Niek Huizenga. “Wij denkendat wij voor alle betrokkenen een kostenefficiënteen een effectieve oplossing hebbengecreeërd voor de huisvesting van jongondernemerschap. Er worden de laatste tijdveel initiatieven gestart op het gebied vande stimulering van jong ondernemerschap.Dit is een goede ontwikkeling. Ons kosttede ontwikkeling van dit concept slechts driemaanden, en we kunnen nu al uitbreiden”.Extra verdiepingVanaf de start waren alle twaalf kantoorruimtesop de vijfde verdieping verhuurd.Momenteel wordt er uitgebreid naar eenandere verdieping zodat meer jonge ondernemershun bedrijf kunnen ontwikkelen.Om een structurele basis te creëren vindengesprekken plaats met verschillende partijenen belangenvertegenwoordigers uit hetonderwijs, de overheid en het bedrijfslevenom extra faciliteiten als kennis, financiering,activiteiten en een netwerk te kunnenbieden aan de jonge ondernemers binnenYEAH!. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> helpt hen in raaden daad. Daarnaast word gekeken naarnieuwe kansen en verdere groeimogelijkhedenvan het concept binnen en mogelijkook buiten Groningen. Samen met dezepartijen kan YEAH! uitgroeien tot een centrumwaar onderwijs, overheid en bedrijfslevenbij elkaar komen.LaviniumYEAH! is opgezet door Folkert Visser enNiek Huizenga; oprichters van het jongebedrijf Lavinium B.V.. Lavinium initieert enondersteunt de ontwikkeling van nieuweproducten en diensten op het raakvlakvan het bedrijfleven, het onderwijs en deoverheid. YEAH! is een voorbeeld van eenbusiness concept dat precies binnen dezedoelstelling past. Naast de incubator YEAH!werkt Lavinium op dit moment aan hetbusinessconcept van de webtelevisie I-SeeWebTV. Verder werkt Lavinium samen methet lectoraat Business Intelligence van deHanzehogeschool Groningen. Als projectleider,in dienst van Hanze Connect het contractonderdeelvan de HanzehogeschoolGroningen, werkt zij aan de ontwikkelingvan een viertal Masterclasses op het gebiedvan Business Proces Performance.<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 6


Fonds Kunst en Economie zeer succesvolV N O - N C W N o o r d e n G r o n i n g e r M u s e u m k l a a r v o o r v e r v o l gHet verbond tussen kunst en economiedat <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> en hetGroninger Museum in 2002 sloten,heeft de regio geen windeierengelegd. Met een totale economischespin-off van zo’n € 8 miljoenis de hoofddoelstelling van hetFonds Kunst en Economie overtuigendgehaald. Het Fonds heeft bijgedragenaan extra bedrijvigheid,een positief imago van de regioen de bloei van het GroningerMuseum. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> en hetGroninger Museum zijn voornemensom vanaf 2007 het Fondsvoor een nieuwe periode van vijfjaar te continueren.Spannende mixHet Groninger Museum heeft een groteimpact op de beeldvorming en uitstralingvan Groningen als belangrijke exponentvan de cultuur. Een aantrekkelijk vestigingsklimaatwordt mede bepaald dooreen bruisende culturele scène. Tegen dieachtergrond namen <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> enhet Groninger Museum het initiatief tot deoprichting van de Stichting Fonds & Economiein 2002. De Stichting heeft tot doel teinvesteren in bijzondere tentoonstellingen inhet Groninger Museum. Een beroep op hetfonds is mogelijk voor tentoonstellingen die(inter)nationaal onderscheidend zijn. Onderdeelvan de gemaakte afspraken is dat perbezoekersaantal dat groter is dan 75.000 geldin de kas van het Fonds terugvloeit. Hiermeewordt een basis gelegd voor toekomstigetentoonstellingen die door het Fonds kunnenworden ondersteund. Het Fonds is inde loop van de tijd door meerdere deelnemersgevuld. De belangrijkste bijdrage – hetstartkapitaal - was afkomstig van het SNN.Snel na de start hebben de volgende bedrijvenzich aangesloten: ABN AMRO Bank,BAM Utiliteitsbouw, Groningen Seaports,Hanzevast, Hazewinkel Pers, Holland Casino,Koop Holding, Koninklijke TheodorusNiemeyer, Koninklijke Wagenborg, KPMGAccountants, NAM, Rabobank Groningenen Staal Bankiers. De gemeente Groningenen de provincie Groningen hebben in hetFonds ieder € 100.000 gestort.De overheid heeft de verantwoordelijkheidvoor de financiering van kunst en kunstenaarsop zich genomen. In 2005 gaat het omiets meer dan 350 miljoen euro. Op zichzelfeen fors bedrag, maar op het totaal van derijksuitgaven gaat het om nog geen 0,3%.De kunstensector (podiumkunsten, beeldendekunsten, film, en letteren) zou zonderdat bedrag – met daaraan nog toegevoegdde subsidies van gemeenten en provincies– niet kunnen overleven.De tentoonstellingen die met hulp van hetFonds mogelijk zijn gemaakt, zijn ‘FataleVrouwen’ in 2003 en ‘Het Russische Landschap’in 2004. Beide tentoonstellingenwaren een groot succes. Een derde tentoonstellingis aangekondigd door het Fondste worden ondersteund, voordat de eerstevijfjaren termijn is verstreken. ‘Fatale Vrouwen’en ‘Het Russische Landschap’ trokkenzeer vele bezoekers uit het hele land. Beidenzorgden voor een stevige economischeinjectie met name in de regio Groningen.Binnenstad en regio profiterenPublieksonderzoeken bij genoemde tentoonstellingenwijzen uit dat selectief financieelbijdragen aan kunstevenementen eenimpuls geeft aan de noordelijke economie.Hoge rapportcijfers werden uitgedeeldaan beide tentoonstellingen. Zo trok detentoonstelling ‘Fatale Vrouwen’ 100.000bezoekers waarbij per bezoeker gemiddeld€ 42,51 werd besteed.“ K u n s t d r a a g t b i j a a n d ek w a l i t e i t v a n d e s a m e n l e v i n ge n e e n a a n t r e k k e l i j kv e s t i g i n g s k l i m a a t . K u n s t i sm e e r e e n c o l l e c t i e f d a n e e ni n d i v i d u e e l g o e d . K u n s t h e e f tl o s v a n d e v r a a g o p z i c h z e l fe e n w a a r d e . “Een op de vijf bezoekers overnachtte in destad. 60% bracht ook een bezoek aan destad Groningen. Een op de vijf bezoekersbezocht nog een andere dagattractie. Detentoonstelling oogstte een waardering van7,5. Met een bezoekersaantal van 140.000bezoekers is ‘Het Russische Landschap’, opIlja Repin na, de best bezochte tentoonstellingvan de laatste jaren. Dit is ook terugte vinden in de economische spin-off. Detentoonstelling kreeg het hoge rapportcijfer8,2. Met een totale economische spin-offvan bijkans € 8 miljoen is de hoofddoelstellingvan het Fonds overtuigend gehaald. HetFonds heeft aantoonbaar bijgedragen aanextra bedrijvigheid voor de (boven)lokaleeconomie, een positieve p.r. van de stad diehet reguliere marketingbudget van de stadverre overtreft en de bloei van het GroningerMuseum. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> en het GroningerMuseum zijn voornemens om vanaf2007 het Fonds voor een nieuwe periodevan vijf jaar te continueren.BestuurDe leden van het bestuur van de StichtingKunst en Economie zijn de herenJoop Bouma (voormalig hoogleraar RUGen voorzitter), Bert van der Haar (!Pet),Hans Haerkens (<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>), Keesvan Twist (Groninger Museum) en BrilleZijlmans (NAM)Hans Haerkensh.haerkens@vno-ncwnoord.nl<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 7


Bedrijfsnieuwsstand van zakenTrip Advocaten en Notarissen is de op twee na beste dienstverlenervan Nederland. Dat blijkt uit onderzoek van zakenblad Incompanyonder 3381 klanten. Trip heeft vestigingen in Leeuwarden,Drachten, Assen en Groningen. Volgens de onderzoekers scoortTrip goed op creativiteit en het oplossen van acute problemen.Pax bouwt een groot logistiek centrum in Heerenveen. De logistiekedienstverlener heeft daarvoor een terrein van vijf hectaregekocht op het Internationale Bedrijventerrein Friesland (IBF),met een optie op nog eens vijf hectare. Op de nieuwe vestigingkomen in totaal zestig mensen te werken. De nieuwe vestigingwordt de hoofdvestiging voor de vervoers- en opslagactiviteitenvan het bedrijf. Pax verzorgt nu al de expeditie van koffie- entheeproduct SaraLee/De in Joure. Door een grotere vestiging teopenen op het IBF te Heerenveen hoopt het bedrijf meer klantente trekken voor opslag, belading en transport.25 januari jl. was het groot feest aan de Rijksweg 236 in Hoogersmilde.Wija Koers Relatiemarketing en Internet Servicesbestond 12½ jaar. Wija Koers en haar team hebben het jubileumin aanwezigheid van hun vaste klanten en zakenrelaties uitbundiggevierd.Garenfabriek Diolen Industrial Fibers in Emmen investeertopnieuw enkele miljoenen euro’s in een modernisering van defabriek. Het is de vierde keer in twee jaar tijd dat de producent vanhoogwaardige polyester garens zoveel geld investeert in een nieuwespinlijn. Diolen Industrial Fibers maakt in Emmen garens terversteviging van autobanden en veiligheidsgordels. Tot voor kortgebeurde dit uitsluitend in een twee-staps productieproces. Nieuwetechnologie maakt het mogelijk in slechts een stap te produceren.Het Groningse merchandising- en relatiemarketingbedrijf P&PProjects heeft zijn failliete branchegenoot Euro Sales Promotionuit Winschoten overgenomen. Zowel het klantenbestand alsde naamsrechten gaan over naar P&P die daarmee vooral haarregionale klantenbestand aanzienlijk uitbreidt.Medex Screen Ltd. met hoofdvestiging in het Israelische Aradheeft Emmen verkozen tot vestigingsplaats van haar Europeseverkoopkantoor. Met de vestigingskeuze zijn in eerste instantieongeveer 30 hoogwaardige arbeidsplaatsen gemoeid, met namein de medische sfeer. Medex Screen Ltd. ontwikkelt, fabriceerten distribueert niet indringende, stralingsvrije, mobiele diagnostischesystemen voor een snelle, pijnloze, diagnose van aandoeningenaan de interne organen. Deze methode is betrouwbaarder dande huidige diagnostische methoden.De vestiging in Emmen zalzich in eerste instantie richten op de Benelux en op middellangetermijn op de gehele Europese markt.Friesland Bank wil verder uitbreiden buiten de eigen provincie.De bank richt zich daarbij allereerst op <strong>Noord</strong>-Nederland, daarnazijn Twente, de Achterhoek, de Randstad en Zeeland aan de beurt.Zuid-Nederland blijft voorlopig even buiten beschouwing.Variass Electronics in Veendam heeft opnieuw een miljoenenopdrachtbinnengehaald. Het bedrijf heeft een contract getekendmet het Zweedse Saab Aerotech voor het leveren van technologischhoogwaardige communicatie- en navigatiesystemen voor dedefensiemarkt. Met de compensatieorder, die een looptijd heeftvan vier jaar, is een bedrag van vijf miljoen euro gemoeid. VariassElectronics is toeleverancier van totaaloplossingen en legt zichtoe op ontwikkeling, engineering, inkoop, elektronica en totaalassemblage,testen, service en reparatie. Het bedrijf levert productenvoor onder meer de medische-, defensie- en agro industrie, domoticaen energiemarkt.Door export naar onder andere Zweden en Amerika heeft hetbedrijf afgelopen jaren een behoorlijke groei doorgemaakt.Het personeelsbestand groeide hierdoor met 15 procent tot 115medewerkers. Voor de komende jaren wordt een verdere groeiverwacht.Het Zwitserse Nestlé verkoopt haar fabriek in Bolsward definitiefaan de Duitse zuivelcoöperatie Hochwald. De 200 medewerkerskunnen gewoon aan het werk blijven. De vestiging maakt gesuikerdegecondenseerde melk, een product dat vooral in Afrika enhet Midden-Oosten wordt afgezet.Het Britse staal- en aluminiumconcern Corus heeft Corus Perfoin Veendam verkocht. Het bedrijfsonderdeel komt in handenvan het Duitse bedrijf DF. Alle 55 werknemers gaan over naarDF. Corus Perfo is gespecialiseerd in het perforeren van metalenplaten.SCA in Hoogezand blijft tot 2015 geopend. Het personeel vande luierfabrikant is tot die tijd verzekerd van werk, zo heeft deZweedse hoofddirectie van SCA bekend gemaakt.In de provincie Groningen komt een China Centrum. Het centrumgaat noordelijke ondernemers adviseren die zaken willendoen in China. Het gaat om een gezamenlijk initiatief van overheiden bedrijfsleven.BAM Civiel <strong>Noord</strong>oost en haar partners Van der Heide BliksembeveiligingBV en Cegelec B.V. hebben van TenneT TSOB.V. opdracht gekregen voor de bouw van een convertorstation,inclusief gebouwgebonden installaties en aarding. TenneT is debeheerder van het Nederlandse hoogspanningsnet. Het convertorstationwordt gebouwd in de Eemshaven en is het grootste<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 8


convertorstation in Nederland. De opdracht maakt deel uit vande transportkabel die tussen Noorwegen en Nederland wordtaangelegd. Deze kabel is bestemd voor de im- en export vanelektriciteit tussen Noorwegen en Nederland en staat open vooralle marktpartijen. De ‘NorNed-kabel’ wordt met 580 kilometerde langste hoogspanningskabel ter wereld. De opdracht voor hetconvertorstation wordt in 2006 uitgevoerd. De verwachting is datde NorNed-kabel eind 2007 operationeel is.Het Leeuwarder ict-bedrijf Prodist gaat in zee met de TelegraafDrukkerij Groep. De twee partijen gaan samen nieuwe softwareontwikkelen waarmee onder andere de persen automatisch aangestuurdkunnen worden.Het bedrijf Sterkos Bouw in Leeuwarden gaat voor vier Rotterdamsemetrostations roestvast stalen balustrades maken. Detotale lengte van de balustrades bedraagt 700 meter. De megaorderlevert de 25 medewerkers van het Friese bedrijf een half totdriekwart jaar werk op.BSB Staalbouw in Sumar heeft een mega-order in de wachtgesleept. Het bedrijf mag voor 12 miljoen euro zes bruggenbouwen voor snelwegen in en nabij Amsterdam. Het gaat om degrootste order in de geschiedenis van het Friese bedrijf, dat bijnadrie jaar geleden nog een doorstart maakte na een faillissement.De eerste twee bruggen zullen al voor aankomende bouwvak wordenopgeleverd, de laatste twee moeten in 2007 klaar zijn. De zesbruggen vervangen bestaande kunstwerken die veel harder slijtendan gedacht door het vele en zware verkeer.van communicatie, marketing en sales. In deze markt is men al degrootste aanbieder in werving & selectie, interim- managementen –ondersteuning. De nieuwe naam is gekozen om de verbintenismet USG People, de holding waar USG Capacity deel van uitmaakt, duidelijker naar voren te brengen.Algemeen Bureau voor Communicatie Derk Eimers [ABCDE]heeft het 10-jarig jubileum gevierd. Het bureau begeleidt organisatiesbij het bepalen, organiseren en uitvoeren van ‘talige’ communicatie.Ter ere van dit tienjarig bestaan heeft het bedrijf eennieuwe huisstijl aangemeten gekregen.Ook de website www.abcde.nl is in een geheel ander jasje gestokenmet veel tekst-, foto- en filmfragmenten.De Groningen Internet Exchange (GN-IX) organiseert opdonderdag 23 maart 2006 in samenwerking met aansprekendebedrijven en organisaties een bijzonder symposium onder de titel“Inspiratie voor breedbandinnovatie”. Het symposium is bedoeldvoor gebruikers van breedbandvoorzieningen. Te denken valt aandirecties en beleidsmedewerkers van Scholen, zorginstellingen,Gemeenten en Woningbouwverenigingen en vertegenwoordigersvan dienstenaanbieders (XSP’s).Tijdens het symposium wordtingegaan op de kansen en bedreigingen die de beschikbaarheidvan breedband met zich meebrengen, evenals op de verschillendestrategieën die door (potentiële) gebruikers toegepast kunnenworden om optimaal ervan te kunnen profiteren.Het symposiumwordt gehouden in de Zernikeborg te Groningen.De N.V. NOM, Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappijvoor <strong>Noord</strong>-Nederland, en Syntens, het innovatienetwerk voorondernemers, hebben een samenwerkingsovereenkomst getekend. Inde samenwerkingsovereenkomst wordt vastgelegd dat de NOM enSyntens op een aantal sleutelgebieden nog nauwer zullen samenwerken.Tevens is vastgelegd wat de inbreng van beide partijen zal zijn.AMEC SPIE <strong>Noord</strong> te Hoogezand heeft besloten om het dienstenpakketvanaf januari 2006 uit te breiden met werktuigbouwkundigeactiviteiten. De nieuwe diensten die geboden wordenbestaan uit: Piping, Constructiewerk en Onderhoud.De tweede vestiging van callcenter ISS-Interfoon in Assen isgeopend. Vorig jaar opende het bedrijf al een vestiging in Assen.Er zijn inmiddels 200 klantenservice medewerkers werkzaam.USG Capacity is de nieuwe naam voor United Capacity. USGCapacity kiest behalve voor een naamsverandering ook bewustvoor een verdere specialisatie in de dienstverlening op het gebied<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 9


PKB WaddenzeeV N O - N C W N o o r d d r i n g t a a nDe Planologische Kernbeslissing(PKB) Waddenzee heeft een veelgroter werkingsgebied dan denaam suggereert. Het doet uitsprakenover het grondgebied vanalle gemeenten grenzend aan deWaddenzee. Hiermee zijn de sociaal-economischegevolgen veelverstrekkender dan gewenst.Of er ooit een biomassa gestookteelektriciteitscentrale of een LNGterminal in de Eemshaven komt valtvooralsnog te betwijfelen. Een investeringvan ongeveer 1 miljard euro in de noordelijkeeconomie wordt in de waagschaal gelegd.Op basis van de voorgestelde PKB-tekst zaldit niet door kunnen gaan omdat de schependie de biomassa of LNG moeten aanvoereneen vaargeuldiepte van 15,5 meter nodighebben, terwijl de PKB slechts 14 meter toestaat.Het vreemde hieraan is dat voor dezebeperking geen echte milieuredenen zijn aante voeren. Uit onderzoek is gebleken dat eenbescheiden extra uitdieping van een vaargeulslechts zeer beperkte gevolgen heeft voor debodem en dat dit zich binnen korte tijd weervolledig herstelt.DuisternisBinnen de PKB worden kaders gesteld aanwat wel en wat niet mag in de Waddenzee.Hoewel er al een Vogel- en Habitat Richtlijn,Kaderrichtlijn Water en EnvironmentalImpact Assessment Richtlijn voor ditgebied gelden wordt de PKB gebruikt alsdocument waarin alle ruimtelijke implicatiesvervat zijn. Bovendien wordt doortwee onderliggende rapporten de gevolgenvan beleidsbeslissingen voor het milieubenoemd.Een nieuwe natuurwaarde die in de PKBis opgenomen is duisternis. Hoewel dePKB zich eigenlijk hoort te beperken totde Waddenzee zelf (niet het vasteland ofhet grondgebied van de eilanden) wordt alsgevolg van deze natuurwaarde nieuwe ontwikkelingenvan glastuinbouwbedrijven inhet Eemsmondgebied of de Westergozonegefrustreerd.TijdspadReeds in 2001 verscheen het derde deelvan de Planologisch Kernbeslissing (PKB)Waddenzee. Door de val van de kabinettenKok en Balkenende-1 is de pkb-proceduremet betrekking tot de Waddenzeevoortijdig beëindigd waardoor er nog geennieuwe pkb-Waddenzee tot stand is gekomen.Ruim anderhalf jaar geleden uitte hethuidige kabinet het voornemen de PKB, inaangepaste vorm in procedure te nemen.In december 2005 is de tekst formeel vastgestelddoor het kabinet en in januari enfebruari van 2006 is er de mogelijkheid totinspraak. Het is de bedoeling dat na deinspraakprocedure het kabinet een finaaloordeel velt en nog voor deze zomer meteen definitieve tekst naar de 2e kamer gaat.Binnen de voorgestelde regels hebben deEemshaven en de havens van Delfzijl enDen Helder de mogelijkheid de bebouwingshoogteaan te passen aan de behoefte.Een dergelijke positie geldt bijvoorbeeldniet voor de havens van Harlingenen Lauwersoog. Hierdoor mag er in dezehavens niet meer hoger gebouwd wordendan de bestaande hoogte. Een ernstigebeperking.Voor alle havens en aanpalende bedrijventerreinenin het Waddengebied geldt dat deactiviteiten die worden gelanceerd getoetstdienen te worden op mogelijke effectenvoor de Waddenzee. Ook indien men feitelijkniet gevestigd is in de Waddenzee,maar op het vaste land. Daarnaast wordteen mogelijk buitendijkse uitbreiding vande havens bij voorbaat uitgesloten.Omdat deze beperkingen voor Duitse enDeense havens en bedrijventerreinen nietgelden is er geen sprake van een internationaallevel playing field.<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 10


kruipt het land opo p h e l d e r e s c h e i d s l i j n e nDoorgeslagen regelgevingIedere Nederlander erkent de natuurlijkewaarden van de Waddenzee. Met de zeehondjesop het netvlies beseft men dateen dergelijk gebied gekoesterd dient teworden. Daarnaast wordt er al sinds velehonderden jaren door mensen gebruikgemaakt van het gebied. Daarbij hebbenzich in de loop van de jaren vele ontwikkelingenvoorgedaan in de Waddenzee.Natuurlijke ontwikkelingen en soms veranderingenals gevolg van het menselijkhandelen, bijvoorbeeld de aanleg van deAfsluitdijk.De balans tussen bescherming van denatuur en ontwikkeling van de economieis volgens <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> in deze PKBteveel doorgeslagen naar de natuurzijde.De PKB stelt onnodige beperkingen. Bijde hiervoor genoemde voorbeelden blijktuit onderzoeken dat de natuur geen wezenlijkenadelen ondervindt als de beperkingenworden verminderd. Dit terwijl heteen stevige economische duw in de rugzou kunnen zijn voor <strong>Noord</strong>-Nederland.Ook blijken de natuurorganisaties, deondernemersorganisaties en regionaleoverheden in onderling overleg afsprakente kunnen maken over de duurzame economischeontwikkeling. Voorbeeld hiervanis het rapport “Wad anders” uit 2004waarin de duurzame sociaal economischeontwikkeling in het Waddengebied wordtbeschreven. Helaas is dit rapport in dePKB volledig genegeerd. Men heeft teveelde neiging vanuit politiek Den Haag dezaken centraal te willen regelen terwijlde regio goed in staat is met regionalepartners maatwerk te leveren. Het mottovan de Nota Ruimte “Centraal wat moet,decentraal wat kan” wordt hiermee tenonrechte geweld aangedaan.<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> (samen met <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> landelijk en <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> West) zalvoor 22 februari 2006 formeel reageren opde conceptnota PKB Waddenzee.Vanaf deze datum zal onze reactie ookbeschikbaar zijn via onze website:www.vno-ncwnoord.nlJan-Willem Lobeekjw.lobeek@vno-ncwnoord.nlBestuurlijke organisatieDe Raad voor de Wadden en de Raad voorhet Openbaar Bestuur hebben in januari2006 een persbericht uit doen gaan waarinwordt voorgesteld het Ministerie van LNVeerstverantwoordelijke te maken voor hetWaddenzeebeleid. “Het kabinet moet denatuur in en rond de Waddenzee actievergaan beschermen. Daartoe is het nodigdat de minister voor natuurbeschermingverantwoordelijk wordt voor het Waddenzeebeleiden dat de gemeenten en provinciesin het Waddengebied gezamenlijk denatuur gaan beheren. De huidige werkwijze,waarbij Rijk, provincies en gemeentengezamenlijk overleggen over de Waddenzee,zonder duidelijk bevoegd gezag dateindverantwoordelijkheid draagt, leidt toteen inconsistent en een ad hoc-beleid. Datis niet in het belang van de Waddenzee.”<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> is hiervan geen voorstander.Een verschuiving van departement zalniet tot de gewenste daadkracht leiden.<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> vindt dat de planologischekernbeslissing het centrale instrumentvan sturing moet blijven, teneindeeconomische, ruimtelijke, recreatieve enmilieubelangen evenwichtig te beoordelen.Bovendien zal een dominante positievan het natuurbelang andere belangenschaden die evenzeer bepalend zijn voorde duurzaamheid en vitaliteit van de regio.<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 11


<strong>Noord</strong> Nederland heeft veel te winnen bij goede relaties met Brussel enhaar bureaucratie. Europa is belangrijk. De Europese markt en politiek winnensnel aan betekenis. Veel regelgeving en beleid heeft zijn oorsprongin Brussel. Genoeg redenen om regelmatig geïnformeerd te worden overbelangwekkende zaken door onze eerste man aldaar:Jan Karel Bout, permanent gedelegeerde <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> Brussel.Inspireert Mozart Europese ambitie?Oostenrijk is de eerste helft van dit jaar de voorzitter van de Europese raad. Devraag is of het dit jaar met Mozart`s muziek overgoten land de juiste toon en maatvindt om het Europese orkest goed te laten klinken. Oostenrijk wil de kloof tussenburgers en Brussel verkleinen, de Europese concurrentiekracht vergroten, deomstreden dienstenrichtlijn aanvaard krijgen, regelgeving verbeteren, criteria voorverdere uitbreiding ontwikkelen en een Europese belasting bespreken, om maareen paar thema`s te noemen.Europese concurrentiekracht moetdominerenHet lijdt geen twijfel dat Europese concurrentiekrachtvoor het bedrijfsleven deinvalshoek is waarin de andere onderwerpenmoeten worden gemarineerd. De Europesegroei en productiviteit raken steeds verderachterop bij de VS. En aan de tomelozegroei van China met meer dan 9% per jaarlijkt geen eind te komen. Dit land is metzijn inhaalrace het Verenigd Koninkrijk opde lijst van economische zwaargewichtengepasseerd en heeft nu nog slechts de VS,Japan en Duitsland voor zich. Sommigevoorspellingen geven aan dat China over15 jaar de eerste plaats van de VS heeftovergenomen. Dit soort voorspellingen zijnzeer onzeker. Vaak gebeurt er iets onvoorziens,waardoor het niet uitkomt. Zal hetChina lukken om de onevenwichtighedenin de samenleving op te lossen? Denk aande grote welvaartsverschillen tussen stad enplatteland, de milieuproblematiek, het politiekestelsel en de soliditeit van het financielesysteem, om maar een aantal potentiëleverstoringen te noemen. Europa mag zichechter al twijfelend aan de kracht van voorspellingenniet in slaap wiegen.Prioriteiten van de commissiePresident Barroso van de Europese Commissieheeft onlangs het rapport over de voortgangvan het Lissabonproces gepresenteerd.Het voornemen van de regeringsleiders (in2000 in Lissabon uitgesproken) om Europain 2010 de meest concurrerende, door kennisgedreven economie in de wereld te latenzijn. De tussentijdse evaluatie van vorig jaarleverde op wat iedereen inmiddels al wist: dedoelstellingen worden niet gehaald. Europablijft steeds verder achter. De aandacht isná de evaluatie verlegd naar de lidstaten.Brussel kan de economie niet stimuleren, delidstaten moeten dat doen. Hen is gevraagdnationale hervormingsplannen op te stellenen die in te dienen bij de Europese Commissie.Op de top van regeringsleiders inmaart zullen de plannen worden besproken.Barroso toonde zich mild ten aanzien vande bedoelingen van lidstaten. Hun voornemenszijn over het algemeen goed en hetkomt nu aan op de uitvoering en de matewaarin regeringsleiders zich er ook echt aanbinden.De Commissie stelt vier voorrangsgebiedenvoor:- Investeringen in onderwijs en onderzoek.- Meer aandacht voor het midden- en kleinbedrijf.- Maatregelen ter verbetering van de arbeidsmarkt.- Efficiënte en duurzame energievoorziening.Op deze terreinen wordt een groot aantalgoede, aansprekende voorstellen gedaan.Enkele punten uit de lijst: investeringenin hoger onderwijs moeten omhoog van1,28 naar 2% van het BBP, er moet eenEuropees technologisch topinstituut komen,een bedrijf moet binnen een week kunnenworden gestart, regels moeten eenvoudiger,meer inspanningen om oudere werknemersfit te houden voor werk, fiscale prikkels voorduurzame energie en gezamenlijk optredenvan de EU bij mondiale energiekwesties.Het is echter de hoogste tijd dat het Europesepapier ongeduldig wordt. Dat de EU goedis in het maken van analyses en rapporten isinmiddels meer dan bewezen, wederom zijnde voorstellen op papier goed.Regeringsleiders moeten ambitietonenHet mankeert echter stelselmatig aan besluitkracht,en als al wordt besloten, schort hetweer aan de uitvoering. De top van regeringsleidersin maart moet daadkracht tetonen en de moed opbrengen om elkaar ophet uitvoeren van hervormingsprogramma`saan te spreken. Zij moeten zich daarbijspiegelen aan de economische prestatiesvan de VS, China, India en Brazilie. Dieinternationale vergelijking maakt de commissienu niet. Europa toont zich nog alin zichzelf gekeerd. De werkelijkheid ontkennenhelpt niet. De globalisering is eenonomstotelijk feit. Zonder hervormingen zalEuropa verder wegzakken. Wellicht pijnlijkmaar als Europa resultaten boekt, dan zijnde uitkomsten bemoedigend, zoals uit eenrapport van het Centraal Planbureau blijkt.Realisering van de Lissabon doelstellingenlevert een extra economische groei van tussende 12 en 23% op , berekent het CPB.Kunnen politieke leiders het zich eigenlijkwel permitteren om zo`n groeikans te latenliggen door het uitstellen van keuzes? Wijvinden van niet. Het Oostenrijks voorzitterschapen Barroso ook niet. Nu de completeEuropese top van regeringsleiders in maartnog. Laat de productiviteit van Mozart heneen voorbeeld zijn.Jan Karel BoutPermanent gedelegeerde<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> Brussel<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 12


Werk maken van KennisS a m e n w e r k i n g s c o n v e n a n t V N O - N C W N o o r de n F r i e s e H o g e s c h o l e n g e t e k e n dTijdens de oudejaarsreceptie van<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> bij de FrieslandBank in Leeuwarden is tusen debesturen van de Friese Hogescholenen <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> eensamenwerkingsconvenant getekend.Met deze intentieverklaringwillen de partijen de kennisinfrastructuurin de regio verder ontwikkelenen Leeuwarden als bruisendcentrum van hoogwaardigekennis beter vorm geven.Onderwijs en onderzoek zijn pijlers onderde kennissamenleving. Onderwijs levertde vaardigheden die de kennissamenlevingvraagt, onderzoek voorziet de kennissamenlevingvan nieuwe inzichten en technieken.De praktijk leert dat kansen onbenut blijven.Werk maken van kennis is een tweesnijdendzwaard met winnaars bij zowel bedrijven als(hoge)scholen.<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>, de Christelijke HogeschoolNederland (CHN), de <strong>Noord</strong>elijkeHogeschool Leeuwarden (NHL) en de HogeschoolVan Hall Larenstein (VHL) zetten zichgezamenlijk in om de economie van <strong>Noord</strong>Nederland, Fryslân en Leeuwarden in hetbijzonder te versterken door de aanwezigekennis en talenten meer en beter te benutten.It takes two to TangoDe CHN, de NHL en VHL zullen zichinspannen om als actieve partner te fungerenvoor het noordelijk bedrijfsleven door:• ondernemers behulpzaam te zijn bij deformulering van hun kennisvragen en bijde beantwoording hiervan.• studenten meer kennis te laten makenmet het ondernemerschap, te stimulerentot een ondernemende houding en tefaciliteren bij het opzetten en uitbouwenvan een eigen bedrijf.Het convenant wordt ondertekent door: Durk van Tuinen (<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> Friesland), Louwe Dijkema (<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>), Bert Vroon (CHN), Hans Mensink (NHL) en Erica Schaper (Van Hall Larenstein)• medewerkers meer bewust te maken vannieuwe ontwikkelingen in de noordelijkeeconomie om hun kennis nog meer tot nutte maken van het noordelijke bedrijfsleven.<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> zal zich inspannen alsliaison tussen het noordelijk bedrijfslevenen de drie hogescholen door:• ondernemers te informeren over waar zijmet hun kennisvragen bij de hogescholeneen aanspreekpunt vinden;• ondernemers te stimuleren om meergebruik te maken van de kennis en talentendie de hogescholen te bieden hebben;• studenten van de hogescholen meeren beter kennis te laten maken metde veelzijdigheid van het noordelijkebedrijfsleven;• studenten van de hogescholen en ondernemersmeer met elkaar in contact tebrengen.Campus en kenniscirculatieDe Kenniscampus Leeuwarden zorgt ervoor dat :• betrokken overheden, hogescholen en<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> gezamenlijk eenimpuls aan de Friese economie geven;• de hogescholen en <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>het ondernemersklimaat in de Friese ende noordelijke regio gezamenlijk stimuleren;• de hogescholen kennisintensieve bedrijvigheidmede ten behoeve van startendebedrijven op de Kenniscampus faciliteren;Via kenniscirculatie zullen:• de hogescholen en <strong>VNO</strong> -<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> desamenwerking tussen het bedrijfsleven ende hogescholen bevorderen, stimuleren enversterken;• de hogescholen hun onderlinge samenwerkingen afstemming op het vlak vankenniscirculatie versterken;• de hogescholen instrumenten ontwikkelenen toepassen om nog beter op de vraagvan het bedrijfsleven naar kennis in tegaan en zullen zij de raagsturing naar hunkennisdiensten versterken;• gezamenlijk en in samenspraak met deGemeente Leeuwarden en de ProvincieFryslân ook overgaan wordt tot deinstelling van een Raad van Advies metook vertegenwoordigers uit het Friesebedrijfsleven.Elk (Fries) bedrijf gelieerd aan <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong><strong>Noord</strong> zal zich bewust worden van dezenieuwe kennisagenda. Niet alleen om tehalen maar ook om te brengen! Voelt u zichal aangesproken? Laat het dan weten.Het convenant is opvraagbaar bij <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>.Peter Buurmanp.buurman@vno-ncwnoord.nl<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 13


Besturen <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> deels vernieuwdBestuur <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Louwe Dijkema Koninklijke Van Gorcum BV, Assen voorzitterTom Fikkert Acodeq Kunststoffen Industrie B.V., Leek vice-voorzitterDurk van Tuinen Frisia Zout B.V., Harlingen vice-voorzitterGerard Welling Lufkin Europa b.v., Emmen vice-voorzitterHerman Roose Deloitte, Groningen penningmeesterHans Haerkens <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>, Haren algemeen secretarisJaap BorgBorginfra BV, HoogezandBert van der Haar!Pet, HoogeveenHenk HiddinghDierenpark Emmen, EmmenBix JacobseGN-IX, GroningenRob KamphuisUnigarant NV, HoogeveenEelco KoehoornFriesland Bank N.V.LeeuwardenHarm PostGroningen Seaports. DelfzijlRombout de WitLDC, LeeuwardenMarnix van Dijk Ziegler Brandweertechniek, Winschoten Namens Jong ManagementBestuur <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> FrieslandDurk van Tuinen Frisia Zout B.V., Harlingen voorzitterRombout de Wit LDC, Leeuwarden vice-voorzitterAkke Groenewoud <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>, Haren regiomanagerWink BlomsmaFortis ASR, WoudsendHans FeenstraDe Friesland Zorgverzekeraar, LeeuwardenJan KonijnenbergPhilips DAP, DrachtenKlaas de JongFriesland Foods Cheese, WolvegaEelco KoehoornFriesland Bank N.V., LeeuwardenGerd LindemannHoltrop en Jansma B.V., DokkumPaul SchutLeenstra Machine- en Staalbouw BV, DrachtenBen SmidDrie Mollen sinds 1818 B.V,. SneekJohan Stoker Trip Advocaten en Notarissen, Leeuwarden namens Jong ManagementBestuur <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> DrentheGerard Welling Lufkin Europa b.v., Emmen voorzitterBert van der Haar !Pet, Hoogeveen vice-voorzitterJan-Willem Lobeek <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>, Haren regiomanagerBarend BotterNederlandse Aardolie Maatschappij BV, AssenHenk HiddinghDierenpark Emmen, EmmenWolf van IttersumZorgcombinatie <strong>Noord</strong>erboog, MeppelSiebe KamerGoedewaagen Gouda bv, Nieuw-BuinenRob KamphuisUnigarant NV, HoogeveenJo KoopPenske Logistics / Transportgroep Van der Graaf, CoevordenChris NannenHLB Nannen Accountants & Belastingadviseurs, EmmenIJcke SchaepmanSentron Europe BV, LeekAlfred Welink Distrivers, Hoogeveen namens Jong ManagementBestuur <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> GroningenTom Fikkert Acodeq Kunststoffen Industrie B.V., Leek voorzitterJaap Borg Borginfra BV, Hoogezand vice-voorzitterPeter Buurman <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>, Haren regiomanagerMenno DijkDijk & Wijk Installatiegroep bv, VeendamMarianne Faber - Siermann Trip Advocaten en notarissen, VeendamBix JacobseGN-IX, VeendamKlaas de JongVESTA weergaloos wonen, VeendamSjoerd Jan ten Kate Ten Kate Holding bv, MusselkanaalHarm PostGroningen Seaports, DelfzijlMaarten Reijgersberg BAM Civiel <strong>Noord</strong>oost, ZuidbroekKees Veling Stichting GGz Drenthe, Beilen namens Jong ManagementCor ZijderveldAkzo Nobel Base Chemicals bv, DelfzijlHans FeenstraJan KonijnenbergBarend BotterRob KamphuisMarianne Faber- Siermann<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws november 2005 14


PersonaliaBij de Hanzehogeschool Groningen is dr. ir. Wim van Gemertbenoemd tot lector Energie Transitie aan het Energie Kenniscentrum vande hogeschool. De heer Van Gemert is werkzaam bij Gasunie Engineering& Technology als manager R&D gastoepassingen. Hij gaat tevens leidinggeven aan het Energie Kenniscentrum Hanzehogeschool Groningen Hetcentrum wordt opgezet als een netwerkorganisatie van professionals metspecifieke faciliteiten voor onderzoek, onderwijs en bedrijfsadvies. Hierbijwordt ondermeer gebruik gemaakt van de faciliteiten van de HanzehogeschoolGroningen en die van Gasunie Engineering & Technology.Per 1 januari 2006 is Hans Korringa (partner bij Think too Organisatieadviseurs)toegetreden als bestuurslid van de Orde van Organisatiekundigenen -adviseurs. Als bestuurlid is hij verantwoordelijk voor deportefeuille ‘Professionalisering’. De portefeuille bevat o.a. de gedragscodevoor adviseurs, redactieraad ‘Management Consultant’ en het verderontwikkelen van de kennis en competenties waarover een adviseur zoumoeten beschikken.Bij , één van de grotere internetbureaus in Nederland, isMarco de Jong aangetreden als nieuwe algemeen directeur. Marco deJong is afkomstig van Essent Kabelcom. Als directeur marketing & saleswas hij verantwoordelijk voor het commerciële beleid en gaf hij leidingaan ruim 100 medewerkers. De directie van het Groningse internetbedrijfbestaat verder uit Thijs Helfrich, creatief directeur en één van de oprichtersvan .Sedert december 2005 is de heer K.M. Elema van ESA B.V. voor een langereperiode vertrokken naar Polen om daar de vestiging in Poznan op tezetten. De heer W. van Nispen functioneert inmiddels als algemeen directeurvan ESA Nederland en de heer Elema als algemeen directeur vanESA Polen.Per 1 februari 2006 is de heer Hans Veenhuis benoemd tot plant managervan Noveon Resin B.V. Hij volgt hiermee de heer Arnoud de Jonge op.De heer De Jonge heeft een nieuwe functie aanvaard bij een Noveon-vestigingin Louisville (Verenigde Staten).De heer Focko Visser, voormalig manager van Business Centre Frieslandvan de Fortis Bank te Leeuwarden, is per 1 februari 2006 één van denieuwe directeurs van Fortis Bank Groningen.Hij volgt in deze functie de heer Jan Batting op. De heer Batting is metleeftijdsverlof gegaan.Het bedrijf Leijdsman Elektro te Groningen is per 2 januari 2006 overgenomendoor de heren Sjaak de Hoop en Lammert Baron. De heerDe Hoop was reeds algemeen Directeur van Leijdsman Elektro. De heerBaron nam de afdeling Telematica waar.De heer John Ouderling werkzaam bij TNO Telecom heeft in januari2006 zijn voorzitterschap bij Kenniscentrum ICT@NN overgedragenaan de heer Robert Janz. De heer Janz is momenteel werkzaam bij hetRekencentrum van de Rijksuniversiteit Groningen.Column“Da’s nou Drenthe” gaat verder dantoerismeSinds ruim een half jaar looptde campagne “Da’s nouDrenthe”. Na jaren windstilteis dit een nieuwe aanzetom weer tot Drenthe-promotiete komen, door hettoeristisch bedrijfsleven enoverheid gezamenlijk gefinancierd.Nadat er in eersteinstantie bij partijen nog watkoud water vrees bestond begint het concept aandraagvlak te winnen.Ook de VVV- en marketing organisatie van Drentheworden flink opgeschud. Dit alles heeft tot doel omtot een stevige Drenthe-promotie te komen: meertoeristen naar Drenthe.Op zich is dat een goed streven. Maar vanuit <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> hebben we in een eerder stadium alaangegeven dat Drenthe-promotie meer moet zijndan het aantrekken van meer toeristen. De Drentsekernwaarden zijn juist de hoge kwaliteit van wonen,werken en ondernemen. Dat verdient meer promotie.Immers, die combinatie van factoren makenDrenthe een unieke provincie. Voor diverse doelgroepenis Drenthe zeer aantrekkelijk, variërendvan de koopkrachtige 55+-er tot de ondernemermet een jong gezin. Daarom pleiten wij voor eenintegrale aanpak. Een pleidooi dat is overgenomendoor de meerderheid van Provinciale Staten. Bij dedoorvertaling van deze oproep is de provincie nogwat terughoudend. Men organiseert bijeenkomsten,klankbordgroepen en brainstormsessies onder leidingvan een adviesbureau.In onze ogen leidt dit tot kostbaar tijdverlies.. De koers is door Provinciale Staten helder weergegeven.Bovendien is de organisatie die de huidigecampagne uitvoert, Marketing Drenthe plus, uitstekendin staat is om dit op gedegen wijze vormte geven. Wij roepen daarom ook het provinciebestuur op om vaart te maken met de integrale aanpakvan Drenthe promotie.Reeds eerder hadden de marketingorganisaties inGroningen en Friesland, na het wegvallen van het<strong>Noord</strong>-Nederlands Bureau voor Toerisme, de draadweer goed opgepakt. Nu is het aan Drenthe om opintegrale wijze de unieke Drentse kernwaarden uitte dragen.Gerard WellingVoorzitter <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> Drenthe<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws november 2005 15


Ruim 70% van de werknemers kan in Nederland aanspraak makenop een bijdrage van de werkgever in de kinderopvangkosten. Er isgeen reden om aan te nemen dat dit in Friesland anders is. Tochzegt slechts 1 op de 12 bedrijven in Friesland een kinderopvangregelingte kennen. Consequenties voor Friese ondernemers zijn dater veel geld verloren gaat en talent wordt gemist.Kinderopvang in FriesO n b e k e n d m a a k t o n b e m i n dDief van eigen portemonneeIn Friesland doet zich een merkwaardigfenomeen voor. Uit landelijke cijfers blijktdat ruim 70% van de werknemers ondereen CAO valt waarin een werkgeversbijdragevoor kinderopvang is geregeld, Uitonderzoek van de Kamer van Koophandelin Friesland blijkt dat slechts 8% van dewerkgevers in Friesland zégt een regelingvoor kinderopvang te hebben. MarianneMarianne van Hall-Disch (SKL Kinderopvang)van Hall-Disch, directeur van SKL KinderopvangBV constateert in de praktijk:“Veel mkb-bedrijven zijn aangesloten bij(en betalen ook mee aan) fondsen waarinkinderopvang geregeld is. Niet alle werkgeversblijken echter te weten, dat hunmedewerkers, vanuit de CAO waaronderhet bedrijf valt, recht hebben op eenbijdrage voor kinderopvang en dat daarook voor betaald wordt”. Soms moet detegemoetkoming door ouders rechtstreeksbij de betreffende fondsen op brancheniveauworden aangevraagd. De werkgeverheeft daarbij (terecht) geen rechtstreeksebetrokkenheid. De kinderopvangregelingblijft daardoor echter wel een ‘ver van zijnbed show’.Door onwetendheid bij zowel werkgeverals werknemer ontstaat een situatie waarinouders geen tegemoetkoming in de kostenvan kinderopvang krijgen. Hierdoor lopende bedragen die ouders voor kinderopvangopbrengen hoog op. Regelmatig heeft dittot gevolg, dat een van beide ouders zijn/haar baan opzegt.Tegenvallende cijfersVoor de lagere inkomenscategorie iskinderopvang erg goedkoop. Binnen decategorie middeninkomens betalen veelouders onder de nieuwe wet een onevenredigdeel van de kosten zelf. GekoppeldPer 1 juli 2005 kan 82% van de werknemers,die onder een CAO vallen, aanspraakmaken op een bijdrage van de werkgeverin zijn of haar kinderopvangkosten.Voor de totale populatie werknemers isdat 73,5%.De afgelopen 15 jaar is het aantal CAO’swaarin afspraken gemaakt zijn over kinderopvangtelkens gestegen. De aanbevelingenvan de Stichting van de Arbeiduit 1999 en 2004 hebben daar een belangrijkebijdrage aan geleverd. In 1990 / 1991kende 21% van de grotere CAO’s een bijdrage;in 1999 was dat 63% en in 200591%. Werkgevers hebben door hun bijdrageeen belangrijke rol gespeeld bij devertienvoudiging van de kinderopvangplaatsenin de afgelopen 15 jaar.aan de administratieve rompslomp in heteerste jaar én de economisch slechte tijdheeft dit in 2005 gezorgd voor een verminderingvan de vraag naar kinderopvangvan 10% bij SKL Kinderopvang BV, degrootste kinderopvangorganisatie in Friesland.“Begin 2006 zijn de dinsdag en dedonderdag veelgevraagde en goedbezettedagen, maar de maandag, en vooral dewoensdag en de vrijdag is er bijna overalplaats”, aldus Marianne van Hall-Disch,directeur van SKL.<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 16


land onvoldoende benutDe regering heeft geconcludeerd, dat dewet niet het beoogde effect heeft gehad;daarom is de administratieve organisatievoor ouders vereenvoudigd en is er voor2006 130 miljoen euro extra uitgetrokkenom ouders in de kosten van kinderopvangtegemoet te komen. Dit geeft lucht aan demiddeninkomens, maar ook hogere inkomensprofiteren hiervan.Ook in Friesland is er met het oog opdemografische ontwikkelingen en aantrekkendeeconomie reden kritisch te kijkennaar de combinatie arbeid en zorg. Eénvan de oplossingen is de werkgeversbijdrageaan kinderopvang. In Friesland gaatnu extra arbeidsmarktpotentieel verloren,omdat werkgevers niet op de hoogte zijnvan het feit dat er binnen hun CAO weldegelijk een regeling voor kinderopvangbestaat.Het wordt tijd dat werkgevers zich - uiteigenbelang – opnieuw buigen over devraag hoe kinderopvang binnen de eigenbranche geregeld is en onder de aandachtvan het personeel gebracht kan worden.Akke Groenewouda.groenewoud@vno-ncwnoord.nlKinderopvang niet populairVan de Friese ondernemers zegt 35% één of meer nadelen te ondervinden van personeelsregelingen.Zo kent slechts één op de twaalf bedrijven een kinderopvangregeling.Van alle ondernemers biedt 63% mogelijkheden tot aanpassing van de arbeidstijd. Groterebedrijven bieden vaker regelingen dan kleinere. Zo kunnen in totaal 79% van alle Friesewerknemers hun arbeidstijden aanpassen. In de meeste gevallen gaat het om de optie omeen structureel part-time contract af te sluiten. Van de bedrijven biedt 14% de mogelijkheidom onbetaald verlof op te nemen en 8% biedt de mogelijkheid voor zorgverlof.KinderopvangSlechts 8% van de Friese bedrijven biedt zijn/haar medewerkers een kinderopvangregelingaan. Er zijn zelfs meer bedrijven (13%) die hun medewerkers de gelegenheid bieden eenwarme maaltijd op het werk te nuttigen. Bedrijven die hun medewerkers gelegenheid biedenom thuis te werken, of die een actief beleid voeren om privé en werk te combineren, makeneen sterkere omzetgroei door dan bedrijven die deze regelingen niet kennen. De Kamer vanKoophandel verwacht dat meer bedrijven overgaan tot de invoer van gunstige personeelsregelingen.(bron: persbericht KvK Friesland febr. 2005)<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 17


SupervergunningV N O - N C W N o o r d b l i j m e tBurgers en bedrijven die een pand willen slopen, bouwen, verbouwenof in gebruik nemen, hoeven vanaf 2008 nog maar bij éénloket aan te kloppen. De Ministerraad heeft 27 januari ingestemdmet het plan van minister Dekker voor invoering van één allesomvattendeomgevingsvergunning.Deze nieuwe omgevingsvergunningvervangt onder meer de bouwvergunning,de milieuvergunning, denatuurvergunning en de meeste provincialeen gemeentelijke toestemmingen.Met deze integrale aanpak die in potentievele voordelen heeft voor bedrijven, vergunningverlenersen bezwaarmakers looptNederland voorop in Europa.Eindelijk helderheidOp dit moment is de vergunningverleningop VROM-gebied nog een vrij complexeaangelegenheid. Burgers en bedrijvenhebben te maken met verschillende overhedendie ieder hun eigen indieningsvoorschriften,inspraakprocedures, termijnenen legesheffingen hanteren. Met de introductievan de omgevingsvergunning hooptDekker helderheid te creëren. De vergunningsproceduresdie samenhangen metonder meer de Woningwet, Monumentenweten de Wet Milieubeheer maar ookeen aantal wetten op LNV-terrein zoals deFlora- en Faunawet en de Natuurbeschermingswetworden in de nieuwe vergunningsamengebracht. Ook vergunningstelsels inprovinciale en gemeentelijke verordeningenworden erin opgenomen.Omdat getwijfeld wordt aan de uitvoerbaarheidvan de omgevingsvergunning,onderneemt VROM actie. Onder meermet het Digitaal Omgevingsloket, eenwebsite met alle onderzoeken, voorbeeldprojectenen een forum. VROM wil degemeenten bijstaan met implementatieteams.Bovendien wordt de wet aangepast,zodat provincies gebruik kunnenmaken van deskundigheid van gemeentenen komt er een duidelijker tekst over hetopsplitsen in deelprojecten.Enquête VROMProfessionals die werken op VROM-gebiedbetwijfelen dat de omgevingsvergunninguitvoerbaar is. Wel vinden ze de omgevingsvergunningbeter dan de bestaandelosse vergunningen, zo blijkt uit een recentuitgevoerde enquête. De ondervraagdenhebben een hard hoofd in de uitvoering.Een ruime meerderheid verwacht problemenbij de afstemming tussen overhedenen denkt dat vergunningen het niet halen,doordat gemeenten de termijn overschrijden.De Ministerraad heeft ingestemd met hetwetsvoorstel Algemene bepalingen omgevingsrecht.Met het wetsvoorstel wordtde aanvraag voor bouw- en milieu gerelateerdevergunningen vereenvoudigd enwordt de tijd die voor de vergunningverleningnodig is, verkort. In het voorstelis daartoe een uniforme regeling voor dezogenoemde omgevingsvergunning opgenomen.Deze nieuwe vergunning leidt toteen reductie van de administratieve lastenvoor bedrijf en burger. Eén geïntegreerdevergunning voor wonen, ruimte en milieumoet leiden tot ca. € 33 miljoen minderadministratieve lasten voor bedrijven enburgers. Voorzien van een betere dienstverleningen kortere procedures door deoverheid. Burgers en bedrijven die nu nogverschillende vergunningen nodig hebbenals zij een huis, fabriek of schuur willen(ver)bouwen hebben als regel slechts eeneenvoudige vraag: ‘mag dat?’Met de omgevingsvergunning kan de overheiddie vraag straks met één vergunningbeantwoorden. De omgevingsvergunning<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 18


VROM revolutionairé é n o m g e v i n g s v e r g u n n i n gmoet – digitaal – worden aangevraagd bijéén – gemeentelijk – loket. De aanvraagwordt beoordeeld door één bevoegd gezag,meestal het college van Burgemeester enWethouders of Gedeputeerde Staten. Naeen aanvraagprocedure volgt een besluiten zonodig een rechtsbeschermingsprocedure.Voor een goede aansluiting opverschillende fases in de ontwikkelingvan bijvoorbeeld bouwplannen blijft hetmogelijk om de omgevingsvergunninggefaseerd aan te vragen. Dit doet de aanvragerals hij eerst op basis van globalegegevens wil weten of een vergunningaanvraagvoor de beoogde activiteit kansvan slagen heeft. Tevens kan de aanvragereen omgevingsvergunning voor delen vaneen project aanvragen.Eén vergunningDe nieuwe vergunning voegt de toestemmingensamen die nodig zijn als eenbedrijf ( of een burger) op een bepaaldeplek iets wil gaan slopen, (ver)bouwenof gaan gebruiken. Het wetsvoorstel integreertdaartoe een groot aantal ( circa25) vergunning-, ontheffing- en anderetoestemmingstelsels tot één omgevingsvergunning.Het gaat hierbij niet alleenom vergunningstelsels in rijksregelingen,zoals de milieuvergunning, bouwvergunningen monumentenvergunning, maarook om vergunningstelsels in provinciale-en gemeentelijke verordeningen. Inde meeste gevallen doorloopt de aanvraagde reguliere procedure, die maximaal achtweken duurt (eenmaal te verlengen metzes weken). Bij de meer complexe aanvragenduurt de procedure maximaal zesmaanden ( eenmaal te verlengen met zesweken). Bij de reguliere procedure issprake van een fatale termijn, wat betekentdat de vergunning na afloop van dezetermijn van rechtswege is verleend. Deuitgebreide procedure kent geen fataletermijn.Commentaar <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong><strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> is een warm pleitbezorgergeweest van de omgevingsvergunning.Bedrijven zien hun activiteiten immers alséén geheel en niet als stukjes waarvoor eenbouw-, kap-, milieu- en lozingsvergunningnodig is. De omgevingsvergunningsluit aan bij die werkelijkheid. Bovendienworden de procedures eenvoudiger ennaar verwachting vanwege de sancties optermijnoverschrijding sneller.Het kabinet heeft ingestemd. Het voorstelwordt nu voor advies naar de Raad vanState gestuurd waarna de Kamer zicherover zal buigen medio 2006. Het wetsvoorstelWet algemene bepalingen omgevingsrechtzal uiterlijk in 2008 in werkingtreden.Hans Haerkensh.haerkens@vno-ncwnoord.nl<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 19


Fo t o i m p r e s s i e 2 0 0 5Leden ontmoeten Tweede Kamerleden in het Drents Museum.Bezoek aan industriecomplex EMMTec door <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> en Bernard Wientjes.Bedrijfsbezoek door <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> Groningen aan deBlauwe StadNetwerkbijeenkomst voor vrouwelijke leden.Dineren als afsluiting van “Uitwaaien op Schier”.Het persoonlijke relaas van d<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> voorzitter Bernard Wientjes lichtspeerpunten toe tijdens ledenbijeenkomst.Schiet RAAK metinnovatie: voorlichtingsamenmet Syntens.<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 20


Afscheid van Jacques Schraven tijdens bijeenkomst overhet industriebeleid in LeeuwardenInzicht in de kweek van nieuwe aardappelrassen bij het bezoek aan HZPC in MetslawierCreativiteit blijft van levensbelang: inzichtelijk gemaakt tijdens deze bijeenkomst.Ondertekening vanhet Akkoord van Haren:convenant over desamenwerkingtussen bedrijfslevenen Groningse kennisinstellingen.e heer Mouw als overlevende van Kamp WesterborkForumdiscussie over debetekenis van de RuGin de regio tijdens bijeenkomst“Talent zoektuitdaging om de hoek”.OndertekeningintentieverklaringBlue Energy tijdensGo Westergo!bijeenkomst.<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 200621


Fries Museum op Nieuw Zaailandstapje dichterbijV N O - N C W N o o r d d o e to p r o e p a a n p o l i t i e kb l i j k t e g e v e n v a n v i s i eDe gemeente Leeuwarden en de provincie Fryslanvoeren een heftig publiek debat over de toekomstvan het Fries Museum. Het mes kan aan meerderekanten snijden mits met vereende krachten belangrijkekeuzes over de toekomstige huisvesting wordengemaakt.<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> doet een appèl op Friese politicide strijdbijl te begraven en Leeuwarden de mogelijkheidte bieden zich te ontwikkelen tot cultureel eneconomisch centrum.<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> bepleit een snelleuitvoering van het Masterplan. Eenkwaliteitssprong voor de stad enhaar omgeving. De nieuwbouw van hetFries Museum staat niet op zichzelf. Zijvormt een onlosmakelijk deel van de hoogstnoodzakelijke revitalisering van de binnenstadvan Leeuwarden. Wèl is het nieuweFries Museum de bepalende factor om hetwinderige Zaailand te transformeren totde intieme huiskamer van Friesland. Eennieuw centrum waar cultuur en economiesamensmelten. Leeuwarden staat aan devooravond van de grote sprong voorwaarts.Meerdere grotere projecten staan op stapel.Het noordelijke bedrijfsleven, meer in hetbijzonder de Friese ondernemersgemeenschap,is zich ervan bewust dat een aantrekkelijkvestigingsklimaat samengaat met eenvitale culturele scene.ZelfbewusterHet Masterplan Nieuw Zaailand verdientuitgevoerd te worden. Nieuwbouw van hetFries Museum is nodig, omdat het diverseen rijke culturele erfgoed van Friesland totdit moment een passend forum node mist.Een ruimte die grotere tentoonstellingenkan veiligstellen. Tegelijkertijd een omgevingdie jong en creatief talent weet vast tehouden en van buiten weet aan te trekken.Appelleren aan een (inter)nationaal publiekmet spannende tentoonstellingen legt eensteviger economisch fundament onder destructuur van de hoofdstad. Een revival vanLeeuwarden is hard nodig om de concurrentiemet omliggende regio’s niet op voorhandte verliezen. De verhuizing van het FriesMuseum naar het Zaailand past bij eeneigentijdse zelfbewuste stad, die zelfverzekerdtimmert aan haar toekomst.Het huidige momentum stelt Leeuwardenin staat een schaalsprong te maken die destad ten volle toekomt. Er is alle redenhet grootse gebaar van het Fries Museumgevoed door het legaat van Bonnema hartelijkte omarmen.Creativiteit scoortDe vitaliteit van een regio wordt medebepaald door het vermogen talenten vanbuiten aan te trekken of het grote cluster vanstudenten dat in Leeuwarden studeert betervast te houden na de studie. Te vaak waaiertjeugdig talent succesvol naar andere strekenuit. Nieuw jong ondernemerschap beter verwevenmet Leeuwarden en haar omgevinglegt een duurzamer marktfundament ondereen stadseconomie. Een culturele infrastructuurdie past bij het grootstedelijk milieu ishiervoor zeer bepalend. Creativiteit is eenblijvende drijfveer van economische groeiin de moderne belevingseconomie. Leeuwardenzit op een goudmijn. De stap naaruitvoering van het Masterplan Nieuw Zaailandzal dan wel gezet moeten worden.Op 30 januari 2006 heeft de gemeenteraadLeeuwarden met een nipte meerderheid hetgroene licht gegeven voor een ambitieuzeingreep in het stadshart. Medio maart volgteen nieuw debat in Provinciale Staten. Daarnaastkomt er een referendum waarvan destatus tot dit moment nog onduidelijk is. Bijde beoogde revitalisering van het stadshartzijn behalve de provincie Fryslan ook hetSNN en het Ministerie van VROM betrokken.Genoemde alliantie is bepalend voorhet eindresultaat. Uiterlijk medio 2006 zaler helderheid moeten zijn omdat nadienbelangrijke termijnen verstrijken waaropmiddelen van derden aan dit project kunnenworden toegerekend.Hans Haerkensh.haerkens@vno-ncwnoord.nlAnalyse van het Bureau Berenschot leertdat de financiële huishouding van hetFries Museum extra aandacht behoeft. Debepleite verhuizing naar het Zaailand laatonverlet dat tegelijkertijd maatregelenworden getroffen ten gunste van een helderebestuursstructuur en gezonde duurzameexploitatie<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 22


Internationale scoringskansenvoor het <strong>Noord</strong>enM i n d e r b e s c h e i d e n h e i d g e v r a a g d .Het noordelijke bedrijfsleven kanzich internationaal veel stevigerpositioneren. Bedrijven, overhedenen kennisinstellingen kunneneen sprong voorwaarts maken. Deingrediënten zijn er. Nu nog hetverzilveren van de kansen!<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> en AIESEC Groningenorganiseerden op 27 januari een opendiscussie over internationale perspectieven.Waar dienen we in 2006 en daarnade noordelijke accenten te leggen? Hoekan het noordelijke mkb de innovatieslagmaken? Welke rol kunnen de kennisinstitutenin het algemeen, en de internationalestudenten in het bijzonder hierin spelen?Politici, ondernemers en ook de studentenzelf gaven hun ongezouten mening.Speerpunten met allureInleidingen van de Groningse Commissarisder Koningin Hans Alders en Ed vande Beek van de NOM gaven aan dat hetnoorden voldoende potentie heeft om zichinternationaal een stevige positie te verwerven.Met LOFAR, Energy Valley enWetsus heeft het nationaal erkende speerpuntenmet internationale allure. Er is veelkennisgelieerde bedrijvigheid. Er is meerdan voldoende ruimte om te ondernemen.En met iets meer ondernemerschap,innovatie en iets minder bescheidenheidliggen de kansen voor het grijpen. Ookinternationaal.Peter Buurmanp.buurman@vno-ncwnoord.nlHet panel bestaande uit de heren Jan Reijnvaan(Smurfit Kappa GSF), Bert Jan Hakvoort (KvKGroningen) Henk Sol (RuG), Bix Jacobse (GN-IX/<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>) en Hans Broekhuis (HanzehogeschoolGroningen)Commissaris der Koningin van Groningen HansAlders gaf zijn visie op de internationale kansenvoor het noorden.AIESEC is de grootste internationale studentenorganisatie ter wereld. Zij is opgericht in 1948,na de tweede wereldoorlog en is met 20.000 studenten inmiddels aanwezig in 89 landen. Methet uitwisselen van studenten beoogt AIESEC internationale samenwerking te vergroten endaarnaast een actieve bijdrage te leveren aan het op innovatieve wijze ontwikkelen van kenniseconomiënover de hele wereld met gebruikmaking van getalenteerde studenten. Op meer dan800 universiteiten wordt AIESEC vertegenwoordigd door bijna 20.000 studenten. Dit betekentdat AIESEC talenten weet te halen uit alle delen van de wereld.Een buitenlandse student kan een bedrijf de specifieke kennis bieden om antwoord te geven opinternationale vraagstukken, die voor deze bedrijven relevant zijn. Een voorbeeld is een internationaalmarktonderzoek. Omdat de student gemakkelijk toegang heeft tot de kennis van dedesbetreffende buitenlandse markt en bovendien bekend is met de lokale taal en cultuur, kaneen markonderzoek snel en effectief uitgevoerd worden. Dit biedt een bedrijf een goed begin totuitbreiding over de grens.Om het bedrijven extra gemakkelijk te maken zorgt AIESEC voor de verplichte visa en werkvergunningen,de huisvesting en de sociale opvang. En dit allemaal tegen een zeer gunstige prijs.AIESEC heeft tot doel om op deze manier een totaalpakket aan te bieden aan bedrijven. De buitenlandsestudent wordt letterlijk door AIESEC afgeleverd op de eerste werkdag.Wat biedt het Inkomend stageprogramma een bedrijf concreet?- Enthousiaste, zelfstandige, academische studenten uit 91 verschillende landen met diversestudies en achtergronden.- Internationale expertise op het gebied van marketing, ICT, en finance e.d.- Relatief goedkope, tijdelijke werkkrachten- Projectperiodes variërend van 2 maanden tot een jaar- AIESEC regelt ALLE formaliteiten- Dit alles op basis van No cure, no pay!Telefoon: 050-3633752 / 050-3637928, Email: groningen.nl@aiesec.net<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 23


Actualiteitenk o r tInformatie op www.arbeidsmarktgroningen.nlArbeidsmarkt Groningen is de website waar alle informatie is tevinden over de regionale arbeidsmarkt en economie in Groningen.De site geeft u een actueel en compleet beeld van de laatsteontwikkelingen op dit beleidsterrein. De site is een initiatief vande provincie Groningen. Het Centrum voor Arbeid en Beleid(CAB) verzorgt het beheer van de site. In het onderdeel Cijfers& Statistieken heeft u toegang tot een uitgebreide database metstatistische informatie over de arbeidsmarkt en economie inGroningen. De meeste cijfers worden per gemeente gepresenteerdmiddels overzichtelijke geografische kaarten. Sinds kort isde website uitgebreid met onderwijsgegevens vanuit de ROC’sin Groningen en Drenthe. Hiertoe hebben het <strong>Noord</strong>erpoortcollege,het Alfa College, het Drenthe College en AOC Terrauitgebreide gegevens ter beschikking gesteld. Als ondernemingkun je nu in één oogopslag zien hoeveel studenten bijvoorbeeldeen MBO-opleiding Economie volgen. Daarnaast geeft de siteprognoses voor de komende jaren.Mensen-voor-cijfers-prijsAfier Accountants + Bedrijfsadviseurs heeft in 2005 de JongeOndernemers Prijs voor het <strong>Noord</strong>en in de wacht gesleept.Omdat zij het als bijzonder plezierig ervaren hebben een prijs temogen ontvangen, willen zij mede daarom ook initiatiefnemerzijn voor de mensen-voor-cijfers-prijs. Ondernemers kunnenhun financiële man/vrouw die uitsteekt boven het maaiveldaanmelden voor deze prijs. Een controller die zijn ondernemergoed terzijde staat, die de financiën op orde heeft en die qua idealismeof collegialiteit een bijzondere prestatie heeft neergezetkan worden aangemeld. Op de oudejaarsbijeenkomst van <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> bij de Friesland Bank hebben zich de eerste ondernemersal gemeld. Inmiddels is een onafhankelijke jury gevormd. Na devoorronde hoopt de jury op een feestelijke bijeenkomst de prijsaan de ondernemer en zijn ‘mens-voor-cijfers’ uit te reiken!Zie www.mensenvoorcijfersprijs.nl of mail naar aanmelden@mensenvoorcijfersprijs.nlOnmogelijkheden werden mogelijkhedenTijdens de gala-avond van de Beatrix Kinderkliniek (UniversitairMedisch Centrum Groningen), is een bedrag van € 35.000ingezameld.Het geld wordt gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek naarongeneeslijke kinderziekten.Onder het motto “Onmogelijkheden worden Mogelijkhedendoor uw aanwezigheid” hebben vele bedrijven en particulierenfinancieel bijgedragen. Nadat de avond officieel geopend werddoor Dhr. W. Cnossen (Menzis zorg & inkomen)Prof. P.J.J. Sauer, hoofd Beatrix Kinderkliniek en de burgemeestervan Groningen dhr. J. Wallage, hadden er optredensvan regionale en nationale artiesten plaats. Indien u meer wiltvernemen over het project ongeneeslijke kinderziekten, respectievelijkdit jaarlijks terugkerende evenement kunt u zich in verbindingstellen met Anneke Tjassing, fondsenwerving StichtingBeatrix Kinderkliniek op nummer 050-3610285 of via de maila.tjassing@bkk.umcg.nl.EZ gaat voor verbetering ondernemersklimaatGemeenten hebben een belangrijke rol in snelle en effectievedienstverlening en eenduidige eisen aan de ondernemer.Veel gemeenten zijn bezig met initiatieven om het ondernemingsklimaatte verbeteren. Met de ondertekening van hetconvenant ‘verbetering ondernemersklimaat’ onderstrepen 32grotere gemeenten hun voortrekkersrol. Op initiatief van hetMinisterie van EZ zijn een aantal concrete afspraken gemaakt.De basistekst van het convenant en de achtergrondinformatie iste vinden op www.strijdigeregels.ez.nl. De betrokken gemeentenzijn Alkmaar, Almelo, Almere, Amersfoort, Amsterdam,Arnhem, Breda, Den Haag, Deventer, Dordrecht, Eindhoven,Emmen, Enschede, Groningen, Haarlem, Heerlen, Helmond,Hengelo, ´s-Hertogenbosch, Leeuwarden, Leiden, Lelystad,Maastricht, Nijmegen, Rotterdam, Schiedam, Sittard-Geleen,Tilburg, Utrecht, Venlo, Zaanstad en Zwolle.Werkgelegenheid <strong>Noord</strong>-Nederland groeit;<strong>Noord</strong>en haalt achterstand inDe werkgelegenheid in <strong>Noord</strong>-Nederland zal de komende jarensneller groeien dan landelijk. De achterstand in de noordelijkeprovincies daalde van 55.000 banen in 1994 tot 35.000 in 2004.Als de economie meezit kan de achterstand verder omlaag tot17.000 banen in 2020, zo blijkt uit de recent verschenen <strong>Noord</strong>elijkeArbeidsmarkt Verkenning 2006, die jaarlijks door de RijksuniversiteitGroningen (RuG) wordt samengesteld. Interessantis de observatie dat ook in een laagconjunctuur de noordelijkecijfers gunstiger uitpakken dan elders in het land.De economische groei is in <strong>Noord</strong>-Nederland vanaf 2000 versneldtot gemiddeld 0,9 procent per jaar tegenover 0,8 procentlandelijk. De provincie Groningen groeide met 1,6 procent perjaar zelfs tweemaal zo snel als het landelijk gemiddelde. Ookde noordelijke werkgelegenheidcijfers zijn gunstiger dan inde rest van het land. De werkgelegenheid stijgt in Nederlandjaarlijks met gemiddeld 0,5 procent, maar in het <strong>Noord</strong>en met0,7 procent. Friesland heeft wat het aantal banen betreft met eenjaarlijkse groei van 1,3 procent het gunstigste cijfer.<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws december 2005 24


EZ-bedrijvenmissies in 2006Staatssecretaris van Economische Zaken Karien van Gennip zalook in 2006 weer een bedrijvenmissie bestaande uit vrouwelijkeondernemers naar het buitenland leiden. Deze missie heeftSpanje als reisdoel en is eind september gepland. Andere missiesgaan naar Letland (22-24 mei) en Rusland (oktober/november).Minister Brinkhorst gaat eind maart met een bedrijvenmissienaar Argentinië, en marge van een staatsbezoek. Verder leidt hijmissies naar Roemenië en Bulgarije (8-12mei), Indonesië (31 mei-6 juni) en naar Turkije (19-21 juni). EZbedrijvenmissiesgaan ook naar Australië (2-7 april, onder leidingvan staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en SportRoss-van Dorp) en Beieren (3-6 april onder leiding van staatssecretarisvan Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen Rutte). Meerinformatie: Ed Slinger/Paula de Jonge 070 - 379 7256/7552,e-mail: e.g.slinger@minez.nl of a.t.m.dejonge@minez.nlEinde verplichte winkelneringMet ingang van 1 januari 2006 hoeven ondernemers voorbepaalde wijzigingen in het Handelsregister geen verplichte,betaalde advertentie meer te plaatsen in de Staatscourant.Vanaf deze datum wordt de advertentie vervangen door eengratis publicatie op www.kvk.nl. Dit bespaart het Nederlandsebedrijfsleven per jaar naar schatting zo´n 10 miljoen euro. Debekendste publicatie in de Staatscourant is de advertentie waarinstaat dat de jaarrekening van een BV of NV bij de Kamer vanKoophandel is gedeponeerd. Voor deze advertentie kregenondernemers automatisch een rekening toegestuurd. De kostenvoor de verplichte advertentie leverden veel irritaties bij ondernemersop. Vanaf 1 januari 2006 is de Handelsregisterwet gewijzigden zullen deze publicaties gratis op www.kvk.nl/publicatiesgeplaatst worden.<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> ziet haar vasthoudende inzet bij EZ om vandeze maatregel af te zien beloond. Vele ondernemers hebbenzich jarenlang mateloos gestoord aan deze gedwongen winkelnering.MKB <strong>Noord</strong> en <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> in gesprekIn navolging van de gesprekken die nationaal worden gevoerdtussen de koepels van Koninklijke MKB en <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> hebbenook binnen <strong>Noord</strong>-Nederland op het niveau van dagelijksbestuur gesprekken plaats. Centraal staat de beoogde intensiveringvan de samenwerking tussen beide organisaties. Hoe tekomen tot meer synergie, waarbij de leden van de respectieveachterbannen rechtstreeks voordeel behalen. Vanuit een verschillendepositionering van de afzonderlijke verenigingenwordt gezocht naar ‘the best of both worlds’.IJkdijk nieuw exportproduct <strong>Noord</strong>-NederlandIn het <strong>Noord</strong>en wordt gewerkt aan een voor Nederland en derest van de wereld unieke dijk. Deze zal worden voorzien vande allerfijnste sensortechnologie zodat defecten aan de dijk ofriskante en bedreigende verstoringen in de omgeving, veel snellerkunnen worden opgemerkt. De plannen voor de ‘intelligentedijk’ hebben inmiddels geleid tot een golf aan publiciteit voorhet project. De dijk is in ontwikkeling. Op 19 januari werd eenintentieverklaring getekend door ruim twintig deelnemendebedrijven en de initiatiefnemers. De eerste activiteiten van debouw van de IJkdijk zijn gestart. Aan de totstandkoming ervanwerken ruim twintig bedrijven mee, evenals de initiatiefnemers.Dat zijn: TNO Informatie en Communicatietechnologie,Waterschap Hunze en Aa’s, Awenyddion, STOWA, Rijkswaterstaat/WaterINNovatiebron/DWW,GeoDelft, Integrated DevelopmentLab (IDL) en de NOM. Het Samenwerkingsverband<strong>Noord</strong>-Nederland heeft drie speerpunten voor <strong>Noord</strong>-Nederlandgeformuleerd. Energy Valley, Waterscheidingstechnologie enSensortechnologie. Het voordeel van de IJkdijk is dat al dezespeerpunten bij het project betrokken zijn. Juist in de synthesevan energie-, water- en sensortechnologie liggen enorme kansenvoor de noordelijke economie.Techniekdag <strong>Noord</strong>erpoortcollege op 30 maartOp donderdag 30 maart aanstaande zal het <strong>Noord</strong>erpoortcollegesamen met <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> en MKB-<strong>Noord</strong> een Techniekmiddagorganiseren in de Euroborg in Groningen. Om beter inte kunnen spelen op de veranderende eisen in de markt dient ereen juiste afstemming te zijn tussen opleidingen en de praktijk,waarbij de praktijk centraal moet staan. Tijdens die middag wilhet <strong>Noord</strong>epoortcollege via een viertal good-practices (op hetgebied van bouwkunde, installatietechniek, human technologyen werktuigbouwkunde) laten zien hoe zij de samenwerking methet bedrijfsleven gestalte geeft. Zij gaat graag in discussie overintensivering van de samenwerking tussen opleiding en praktijk.U ontvangt binnenkort een uitnodiging voor dit evenement.Nieuw ‘uitdagerskrediet’voor risicovolle innovatieprojectenMinister Brinkhorst van Economische Zaken (EZ) trekt 12,2miljoen euro uit voor Nederlandse mkb-bedrijven die risicovolleinnovatieprojecten gaan uitvoeren. Bedrijven die de uitdagingaangaan kunnen voor een derde van de kosten van een projecteen krediet aanvragen. Er geldt een maximumbijdrage vanéén miljoen euro. Brinkhorst verwacht met dit zogenaamdeuitdagerskrediet ondernemers te bewegen excellente innovatieprojectente starten, die zonder zijn bijdrage niet haalbaar zijn.De minimum omvang van het project is vastgesteld op 300.000euro. De kleinste bijdrage per project is dus 100.000 euro. Deminister heeft verder als voorwaarde gesteld dat hij projectenzoekt die de potentie hebben te leiden tot substantiële en snellegroei (minimaal 20-50%) van de onderneming, in omzet en/ofin aantal medewerkers. Het uitdagerskrediet, dat op 1 februariis gepubliceerd in de Staatscourant, is de eerste regeling binnende nieuwe ‘Kaderregeling Subsidies Innovatieprojecten’ waaropondernemers een beroep kunnen doen. Deze regeling is een verzamelinginstrumenten die gerichte financiële ondersteuning aaninnovatieprogramma’s biedt. De regeling is zo opgezet dat deadministratieve lasten voor het bedrijfsleven laag zijn. Aanvragenvoor deze nieuwe kredietregeling kunnen met ingang van15 februari aanstaande ingediend worden bij SenterNovem, datde regeling uitvoert in opdracht van EZ. Meer informatie vindtu op www.senternovem.nl/uitdagerskredietOf neem contact op met Postbus 51, telefoon 0800-6463951,email: ezinfo@postbus51.nl<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 25


De angstdroom van belastingheffendegemeentenElk najaar verschijnen in de mediade bekende staatjes over ‘dure’en ‘goedkope’ gemeenten waarhet gaat om lokale belastingenen tarieven. Vervolgens wordt erflink ach en wee geroepen over diemaar raak heffende gemeenten.Aan dit populaire gezelschapsspelwordt niet alleen duchtig meegedaandoor Haagse politici enbestuurders. Ook in ondernemerslandbestaat een bovengemiddeldeaandacht voor de lokale lastendruk(recentelijk weer Forum 2006, nr.1).Zijn al die kritische geluiden terechtof zijn het allemaal angstdromen?In de eerste plaats is het goed dezediscussie in een wat breder perspectiefte plaatsen. Daarmee doel ik opde rol en positie van gemeentebesturenin relatie tot burgers en bedrijven. Degemeentelijke overheid vervult immersbelangrijke maatschappelijke functiesals handhaving, dienstverlening en zorg.Het ruimtelijk-economische beleid vormtdaarin een essentieel onderdeel vanwegede grote regionale betekenis. Ook binnende (inter)provinciale (Langman, POP)en regionale (bv. de Regiovisie Groningen-Assen2030) samenwerking spelengemeentebesturen een essentiële rol.Om dat proces goed te laten verlopen is vanbelang dat gemeentebesturen hun rol entaak op niveau vervullen. Daarvoor is nodigdat gemeenten over voldoende middelenbeschikken om de vereiste kwaliteit te leveren.Dat kan alleen als zij daarbij beschikkenover een voldoende autonome beleidsruimte.Het lokaal bestuur moet in staat zijneigen, en dus ook beïnvloedbare afwegingente maken over het niveau van de dienstverleningrichting burgers en bedrijven.Wezenlijk daarvoor is het in stand houdenvan een substantiële gemeentelijke autonomie,waaronder begrepen financiële enfiscale autonomie. Niet alleen omdat datgrondwettelijk en internationaalrechtelijkerkende rechtsbeginselen zijn, maar ookomdat daardoor de kansen op slagvaardig eneffectief bestuur stijgen. De dynamiek vanmarkt en bedrijvigheid vraagt een daaroptoegesneden overheidsfunctie, ook op lokaalniveau. Het helpt niet echt als het Rijkgemeenten te veel achtervolgt met doorgeschotenuitvoeringsvoorschriften en daarbijbehorende monitoringsverplichtingen. Alsgemeenten tot uitvoeringskantoren van Rijken provincie worden gemaakt, zal dat beslistten koste gaan van het leveren van maatwerken beheersing van kosten.In de tweede plaats is het met het oog opde lokale lastenontwikkeling goed te differentiërennaar aard en omvang van gemeentelijkeheffingen. De eigen inkomsten vangemeenten bedragen nog geen 10% vande begroting. De rest is afkomstig van hetGemeentefonds (50%) en specifieke uitkeringen(40%) van het Rijk (en dus ook belastinggeld).Van die 10% eigen inkomstenmaken de milieuheffingen een belangrijkdeel uit. De afvalstoffenheffing en rioolbelastingmoeten echter op grond van de wetkostendekkend zijn, terwijl die kosten vooreen belangrijk deel worden veroorzaakt doorsteeds meer rijksvoorschriften over steedshogere kwaliteitseisen met betrekking totvuilverwerking en waterzuivering.AfrekenbaarheidLaten we verder niet vergeten dat nu juistde Rijksoverheid in 1997 via een herijkingvan de verdeelmaatstaven van het Gemeentefondsgemeenten met lage tarieven inde onroerend zakenbelasting (OZB) veelgemeenten heeft gedwongen een zogehetennormatieve opbrengst te bewerkstelligen.Verder is het voeren van inkomenspolitiek,het maken van winst en het opbouwen vanvermogen via belastingheffing verboden.Bovendien zijn boventrendmatige verhogingenvan de reguliere belastingen door hetRijk in een aantal gevallen aan een plafondgebonden. Van een ongebreidelde gemeentelijkedrang tot lastenverhoging kan kortommoeilijk worden gesproken. Opvallend isook dat uit geen enkel cijfer kan wordenopgemaakt dat in de lokale lastenontwikkelingsprake zou zijn van een excessieve trend.Noch uit de Monitor Inkomsten Lokale Heffingen,noch uit rapporten van de Raad voorde Financiële Verhoudingen of het GroningseOnderzoekscentrum voor de Economie van deLagere Overheden (COELO) kan een dergelijkeconclusie worden getrokken.Overigensis er in gemeenteland een groeiende aandachtvoor de beheersing van de lastendruk. In hetpolitieke debat over de begroting vormen debelastingtarieven in menige gemeente eenbelangrijk discussiepunt. Lokale bestuurderszijn zich juist op dit terrein in toenemendemate bewust van hun afrekenbaarheid richtingde lokale samenleving.In de derde en laatste plaats: op het gebied vaneen rationeel en doelmatig financieel beleid enbeheer valt nog wel een inhaalslag te maken.Gemeenten zijn natuurlijk geen bedrijven,maar qua slagvaardigheid van bestuur, creativiteitin beleid en bedrijfsmatigheid vanbeheer liggen er nog de nodige verbeterpunten.Voorshands kan ook moeilijk wordenvolgehouden dat lokale politici, bestuurdersen ambtenaren over de gehele linie overlopenvan kwaliteit.Op zichzelf genomen is hetkortom goed dat ondernemers kritisch kijkennaar de gemeentelijke overheid. Men zouzijn pijlen daarbij echter niet zozeer moetenrichten op de ontwikkeling van de lokale heffingen,maar veeleer op bestuurlijke kwaliteit.Voor een goede ontwikkeling van de lokaleen regionale economie en bedrijvigheid isbelangrijker dat wordt geïnvesteerd in slagvaardigheid,doelmatigheid en service in hetlokaal bestuur.Prof. mr. J.W.M. (Hans) EngelsHoogleraar gemeenterecht/gemeentekunde(Thorbeckeleerstoel) LeidenUniversitair hoofddocent staatsrechtGroningenLid Eerste KamerOud-wethouder gemeente Eelde en oud-lidProvinciale Staten Drenthe<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 26


Friese economie in de liftHet jaar 2005 is in meerdereopzichten een goed jaar geweestvoor het Friese bedrijfsleven. Bijzonderwas de opvallende exportstijgingvan 6,2% waarvan vooralde metaalsector profiteerde.OpvallendDaar waar de omzetten voor het bedrijflevenin Friesland licht stijgen en dewerkgelegenheid enigszins daalt, is destijgende export een opvallend gegeven.Deze export komt voor een groot deelvoor rekening van de metaalsector. Eensector die het de laatste jaren moeilijkheeft gehad lijkt herstel in het buitenlandte vinden. Ook de voedingsindustrie,de bouw en de groothandel in Frieslandgroeien in zowel omzet als export harderdan in de rest van Nederland. Aldus deERBO-enquete van KvK Friesland.KernzonesIn Friesland speelt de groei zich vooral afbinnen de kernzones. Is er qua bedrijfsvestigingennog een balans (51% kernzones,49% overig Fryslân), de meeste banen(60%) bevinden zich inmiddels toch echtin de kernzones. Procentueel gezien is dewerkgelegenheid vooral toegenomen inhet gebied tussen Harlingen en Leeuwardenen de A7-zone. Kijken we alleen naarhet aantal banen dan laat uitsluitend deA7-zone een groei zien in Friesland.Onderwijs, zorg, overheid, banken en verzekeraarsworden niet in de ERBO-enquêteopgenomen. Deze sectoren zijn echter ook inFriesland voor een groot deel van de werkgelegenheidverantwoordelijk. In aanvullingop de ERBO-kengetallen zorgen deze sectorenervoor dat Friesland wat aantal banenbetreft vanaf 2000 met een jaarlijkse groeivan 1,3% veruit het gunstigste cijfer laatzien. zowel ten opzichte van het landelijkgemiddelde van 0,5% als het noordelijkgemiddelde van 0,7%. (bron: <strong>Noord</strong>elijkeArbeidsmarktverkenning 2006)BedrijfsverplaatsingDe uitbesteding of verplaatsing vanbedrijfsactiviteiten is voor een groot aantalbedrijven nu nog geen feit. Toch is deverwachting dat de komende vijf jaar zo’n2% van de Friese bedrijven (deelnemendaan de ERBO-enquete) overgaat tot uitbestedingof verplaatsing van activiteiten.Het omzet aandeel van naar het buitenlandverplaatste activiteiten is gemiddeld zo’n13% en de verwachting is dat de verplaatsingvan activiteiten naar het buitenlandmet ruim 70% zal stijgen. Totaal gaat hetom ongeveer 350 Friese bedrijven die zichin het buitenland aan het oriënteren zijn.De sectoren waar verplaatsing al geruimetijd speelt en sterk toeneemt zijn vooral detextielindustrie, metaal, machinebouw /electro / transportmiddelenindustrie, chemie/ aardolie / rubber / kunststoffen en dehout en papierindustrie. Sinds kort is ookbij ICT-bedrijven, architectenbureaus enin de meubelindustrie een sterke toenamein verplaatsing waar te nemen.Verplaatsingsgevoelige branches blijkeneen aantal bijzondere kenmerken te hebben.Zo exporteren ze veel meer dan nietverplaatsingsgevoelige bedrijven. Ookondervinden ze veel invloed van de EUuitbreidingen de opkomst van landenals China en India. De redenen om teverplaatsen of uit te besteden zijn inFriesland de lagere loonkosten. Toch is ditargument in Friesland minder belangrijkdan in de rest van Nederland. Vooral hetvergroten / behouden van de markpositie,het concentreren op kernactiviteiten, hetvolgen van de concurrentie en het opzoekenvan toeleveranciers zijn vaker eenreden dan in de rest van Nederland. Endat is goed nieuws. Want het vergrotenvan de eigen marktpositie voegt waardetoe. De belangrijkste bestemmingsregio’szijn Midden- en Oost-Europa (industrie)en China/India (ICT).Vooruitzichten 2006Het Centraal Planbureau heeft berekenddat in alle opzichten de verwachtingenvoor 2006 gunstig zijn. Voor het eerstsinds jaren zal de particuliere consumptietoenemen, het goederenvervoer, debruto investeringen, de investeringen inwoningen, de productie in de marktsector.De werkgelegenheid zal een groei tenopzichte van 2005 laten zien. Het lijkterop dat 2006 het jaar van de ongekendemogelijkheden wordt.Akke Groenewouda.groenewoud@vno-ncwnoord.nl<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 27


In deze rubriekhouden we u opde hoogte van deactiviteiten van<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>in de regioV N O - N C W N o o r d i n a c t i eN i e u w s u i t G r o n i n g e nNog geen uitsluitsel voor energie-intensieve bedrijven DelfzijlGeen van de negen energie-intensieve industriebedrijven, waaronderAldel en Kollo in Delfzijl hoeft dicht. Dat heeft minister Brinkhorstvan economische zaken gezegd. De bedrijven onderhandelen momenteelmet energieleveranciers over nieuwe langjarige elektriciteitscontracten.Brinkhorst houdt het voor mogelijk dat de onderhandelingenuitmonden in de bouw van een nieuwe kolencentrale, die in 2010 of2011 klaar zou kunnen zijn en wellicht gebouwd wordt in de Eemshaven.De gesprekken zijn erop gericht dat metaalbedrijven en de chemischeindustrie als grootgebruikers een contract sluiten voor de periodevan twintig jaar, die nu al in moet gaan. De prijs voor de stroomdie ze moeten betalen, hangt dan niet af van de marktprijzen, maarwordt gebaseerd op kosten met een toeslag. Brinkhorst wilde echterniet op de details in gaan. De partijen zouden daardoor teveel op DenHaag gaan leunen. “Het is onverstandig de suggestie te wekken datDen Haag het verschil wel bijpast.” Aldus Brinkhorst. Via staatssecretarisVan Geel heeft zich een andere kans aangediend. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong>Groningen reageert dan ook verheugd op het pleidooi van staatssecretarisVan Geel voor milieu voor de bouw van nieuwe kerncentralesin Nederland. Hierbij wordt de Eemshaven expliciet als mogelijkelocatie genoemd. Kernenergie is vanwege de lage CO2-uitstoot nietalleen goed voor het milieu, maar kernenergie levert tegelijkertijdeen concurrerende elektriciteitsprijs. De Nederlandse industrie heeftdaar dringend behoefte aan. Daarnaast zal kernenergie Nederland veelvoorzieningszekerheid bieden. Er zijn nog wel enkele kanttekeningen.De positieve uitspraak van staatssecretaris Van Geel strookt namelijkniet met het voorstel tot wijziging van de Kernenergiewet, dat onlangsnaar de Kamer is gestuurd. Deze wijzigingsvoorstellen behelzenaanpassing van de regelgeving die verder gaan dan wat in anderelanden gebruikelijk is. Daarnaast ontstaat onzekerheid over toekomstigevergunningeisen. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> vreest dat indien de voorgesteldewijziging van de Kernenergiewet zal worden doorgevoerd, potentiëleinvesteerders in kernenergie in de toekomst niet in Nederland in kernenergiezullen gaan investeren. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> vraagt aan staatssecretarisVan Geel en de Tweede Kamer een aanpassing van dit voorstel zodatNederland in de toekomst een uitnodigend en ondersteunend beleidbiedt aan investeerders in kernenergie in Nederland.N i e u w s u i t F r i e s l a n dRegelluwe zone voor Westergo; eerste stap voor gedeputeerdePloegGedeputeerde Ploeg heeft de afgelopen tijd vaak en hard geroepenom initiatieven en bijval van ondernemers. Ook anderen riep hij opmeer werk te maken van meer bedrijvigheid in het Friese. Niets mismee. Gezonde ambities zijn een zegen voor een regio. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong>Friesland pakt de uitdaging van Ploeg graag op te beginnen met deWestergozone. Het gebied tussen Harlingen en Leeuwarden moetqua regelgeving aantrekkelijker worden gemaakt voor ondernemers.De tweede kernzone van Friesland als eerste regelluwe zone vanFriesland zou niet misstaan. Concreet slaan we daarmee twee vliegenin één klap. Een overheid die zich marktgerichter opstelt met alsgevolg dat ondernemers meer mogelijkheden krijgen om hun activiteitente versnellen. De mogelijkheden om een ‘regelluwe’ zonete vormen worden vanuit het ministerie van EZ ondersteund. Zoworden in Groningen plannen voorbereid voor een regelluwe zonevoor de Veenkoloniën. Niet praten, maar doen luidt hier het parool.In de praktijk betekent dit vooral dat EZ partijen in een regelluwezone helpt bij de toepassing van wet- en regelgeving. Dit betekentdat interpretaties worden geuniformeerd, geholpen wordt één lokette maken en wordt gekeken naar de ruimte binnen de regelgeving.Kortom er wordt antwoord gegeven op de vraag wat er meer mogelijkis binnen bestaande regelgeving. Hierin blijkt zoveel muziekte zitten dat het loont om daarin partijen te ondersteunen. Frieslandzou in navolging van Groningen concreet moeten worden. Ploegheeft een punt als hij zegt dat er meer actie moet komen. Maar actiekomt niet vanzelf. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> Friesland wil samen met het in deregio georganiseerde bedrijfsleven de handschoen oppakken. Vangedeputeerde Ploeg wordt gevraagd dat hij samen met de gemeentelijkeoverheden in de regio komt met een offensief regelluw plan,dat uitnodigt om te ondernemen. Deal?N i e u w s u i t D r e n t h ePilot Stages in HoogeveenOp 1 december jl. hebben sociale partners en het kabinet een werktopgehouden waarin afspraken zijn gemaakt om te komen tot eensluitende aanpak van stages. Voor de invulling hiervan ligt eenbelangrijke rol voor de regionale verenigingen van <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong>.Daarom heeft <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> Drenthe besloten om samen met het Alfacollegeeen pilot te organiseren in Hoogeveen. Dit betekent voorDrenthe als eerste een extra kans om het aanwezige talent binnenhet opleidingsprogramma te faciliteren met goede stages. Hierdoorzal de aansluiting met de arbeidsmarkt voor deze scholieren beterverlopen. Het realiseren van een regionaal netwerk van school enbedrijven met betrekking tot stages gaat niet vanzelf. Daarom iseen nauwe samenwerking tussen het Alfa-college en <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong>Drenthe van belang. De samenwerking houdt in dat er afsprakenworden gemaakt over het leggen van contacten, het opstellen vansamenwerkingsafspraken tussen opleidingsinstituten en bedrijvenen het informeren van relevante partijen. Ook zal <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong>Drenthe verbindingen gaan leggen met diverse branches en deCWI’s. Het in Drenthe ontwikkelde samenwerkingsmodel zal uiteindelijkin heel <strong>Noord</strong>-Nederland worden geïmplementeerd metalle betrokken ROC’s. In het schooljaar 2006-2007 zullen de eersteresultaten van de samenwerking in Drenthe zichtbaar zijn.<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 28


Reïntegratiebedrijven staan voor de taak werkzoekenden te latenaansluiten op de arbeidsmarkt. Maar dan moet er wel werk zijn voordeze mensen. Van dit laatste maakt De Werkfabriek werk.De Werkfabriek maakt werkReïntegratiebedrijven houden zichnu vooral bezig met de vraag hoeje werkzoekenden aan werk kunthelpen als vraag en aanbod op de arbeidsmarktverre van evenwichtig is. Marc Wijnenvan CVITES vertelt: “Het aanbod inonze regio overtreft ruimschoots de vraagen dit aanbod sluit niet aan op de vraagvan het bedrijfsleven. Daarbij komt, datals er geen werk is op jouw niveau, elkepoging om werk te vinden een heillozeopgave is.”Zelf werk creërenCVITES richtte in het voorjaar van 2005De Werkfabriek op. “Met De Werkfabriekrichten wij ons niet langer alleen op deaanbodkant maar gaan ook aan de slag omzelf werk te creëren. Met andere woorden‘werk te maken’, waardoor nieuwemogelijkheden ontstaan voor de werkzoekenden.Minstens zo belangrijk is dathiermee een bijdrage wordt geleverd aande opbouw van de regionale economischesituatie. Door nieuwe bedrijfsinitiatievente starten én door bestaande bedrijven teondersteunen bij de uitbouw van bestaandewerkzaamheden. Via het ontwikkelenvan nieuwe producten en/ of het aanborenvan nieuwe markten. Wie kent niet deéénpitter die goed in het werk zit maar nette klein blijft om te kunnen doorgroeien?Wie kent niet dat creatieve bedrijf waar deideeën op de plank blijven liggen omdatde huidige productie maar net waargemaaktkan worden? En wie kent niet hetbedrijf dat zeer vakkundig personeel heeften een nieuw idee goed kan gebruikenvoor verdere groei?”aldus Wijnen.De praktijkDe Werkfabriek helpt bedrijven hun productieuit te breiden of nieuwe producten/diensten op de markt te brengen. Wijnengeeft aan dat hiermee niet alleen het bedrijfwordt geholpen maar juist ook de werkzoekende.“Deze laatste doet werkervaring op enstroomt waar mogelijk door naar een baan.En dit alles opgezet vanuit bestaande economischewetmatigheden: De Werkfabriekpakt alleen kansen op die ook op langeretermijn bestaansrecht hebben en niet concurrerendwerken. Het gaat De Werkfabriek omnieuw werk waarmee de regio als geheel kangroeien, waaraan nieuwe concurrentie niksbijdraagt. Waar is dan wel “werk te maken”?De Werkfabriek helpt ondernemers bijvoorbeeldmet werkzaamheden die (nog) niet totde core business horen.”Een recent voorbeeld is de samenwerkingmet het bedrijf GE-RU in Stadskanaal. Ditschoonmaakbedrijf zag al langer brood inhet reinigen van daken. Het ontbrak echteraan capaciteit om dit op te pakken en uit tewerken in een rendabel bedrijfsonderdeel.De Werkfabriek pakte de handschoen op,maakte een plan en zette de uitvoering in.Inmiddels werken zes medewerkers fulltime op dit bedrijfsonderdeel. Enkele daarvanwerven particulieren die dit productwillen afnemen. Enkele anderen wordendoor het bedrijf opgeleid om de nieuwedienst uit te voeren.Om participerende bedrijven niet met tegrote risico’s te belasten, zijn de medewerkersveelal in dienst van CVITES.Kwaliteit wordt gegarandeerd door deuitvoerend medewerker een leertraject aante bieden. Het participerende bedrijf heefteen directe invloed op deze opleiding (enis naar eigen wens vaak ook betrokken bijde uitvoering hiervan). Het bedrijf ondervindtgeen directe last hiervan omdat allesdoor De Werkfabriek geregeld, georganiseerden begeleid wordt. Inclusief de inzetvan een job coach voor het goed kunneninwerken van de kandidaat.Voor meer informatie kunt u contact opnemenmet Marc Wijnen, tel. 06 20 544 548,e-mail: m.wijnen@dewerkfabriek.nl.Peter Buurmanp.buurman@vno-ncwnoord.nlDe opening van dewerkfabriek Cvitesis vorig jaar gedaandoor Herman vanVeen. De cadeausvoor de openingwerden bijdragenvoor de Herman vanVeen Foundationten gunste van deAfspraak is afspraakcampagne.De opbrengst is voor de campagneAfspraak is afspraak ter ondersteuning vanhet Unicef Friendship programma, waarvanAlfred Jodocus Kwak de weledelgestrengeFriendship Ambassadeur is. De opbrengstvan de opening was groot. Er is genoeggeld voor een waterleidingsysteem vooreen heel dorp of kleine stad van 7000 à8000 huishoudens bijeengebracht.<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 29


Legionella: het risico er op is klein. Maar als het gebeurt, is het effectgroot. De afgelopen jaren zijn er op veel plaatsen legionella besmettingengeconstateerd. Vaak op tijd en zonder grote gevolgen, maar eenenkele keer ook met dramatische consequenties. Het drama op de WestfrieseFlora in Bovenkarspel met 31 doden tot gevolg ligt bij velen nogvers in het geheugen.Legionella: een klein risico“Gelukkig nemen veel bedrijven legionellapreventie serieus” aldus ArjenKempen, directeur van Kalsbeek b.v.Zijn bureau adviseert bedrijven en instellingenop het gebied van legionella preventie.Door de nieuwe wetgeving hebbenbedrijven vaak onvoldoende kennis in huisen Kalsbeek kan hen daarbij helpen. Meestalzien bedrijven dit zelf. Soms komen bedrijvennaar aanleiding van een concrete besmettingof nadat ze op de vingers zijn getikt door deArbeidsinspectie of de VROM inspectie.“ P r e v e n t i e k o s t g e l d z o n d e rd a t d a a r d i r e c t e i n k o m s t e nt e g e n o v e r s t a a n ”Voor alle eigenaren en beheerders van watersystemen,variërend van een douchevoorzieningtot aan koeltorens, gelden verschillendewetten, regels en voorschriften. Deze zijnrecent nog weer aangepast. Ondernemers inde industrie, installatietechniek, zorginstellingen,de recreatie en de hotelbranche, maarook gemeenten als beheerder van gebouwenen bedrijfsruimten hebben allemaal te makenmet legionellapreventie. De overheid heeftregelgeving opgesteld die aan eigenaren vanopenbare of collectieve waterleidinginstallatiesde verplichting oplegt om ten behoevevan legionellapreventie een risico inventarisatieuit te voeren en zonodig een beheersplanop te stellen.Kees Veling, Manager Technische Service vande GGZ Drenthe is zo’n beheerder van eenwatersysteem. “Onze legionella preventiekost veel geld, maar als organisatie kunnenwij ons geen besmetting veroorloven.” Hiermeegeeft hij het dilemma van veel bedrijvenweer. Preventie is nodig en kost geld, maardaar staan geen directe inkomsten tegenover.De opbrengsten zijn meer indirect.PrimeurLegionella besmettingen komen getalsmatiggelukkig niet zo vaak voor, maar bij eenbesmetting kunnen de gevolgen enorm zijn.Afgezien van het leed als gevolg van menselijkeslachtoffers zijn ook de financiële risico’sgroot: de sluiting van een instelling of het stilleggenvan een productieproces kost enormveel geld.“Als het gaat om uitsluitsel over de aanwezigheidvan legionella in water, dan is elke dagwachten er één te veel. Immers, de volks-Legionella is een bacterie die aangrijpt inhet ademhalingssyteem. Besmetting metLegionella vindt plaats via aerosolen (kleinewaterdruppeltjes) met een diameter van 5tot 10 micrometer. Daarbij kan de bacterie totdiep in de longblaasjes dringen waarbij hetprimaire afweermechanisme wordt omzeild.In watersystemen met temperaturen tussen25 en 45 graden Celsius kan Legionella zichexplosief vermeerderen. Legionellose uit zichin twee varianten. De mildste vorm met eenincubatietijd van 1 tot 2 dagen staat bekendals Pontiac Fever waarbij de infectie gepaardgaat met griepachtige verschijnselen die zondermedicatie overgaan. De ernstige vorm,legionair’s disease (veteranenziekte) heeft eenincubatietijd van 2 tot 10 dagen en kenmerktzich door griepverschijnselen, een ernstigepneumonie en, in een latere fase, aantastingvan de andere organen. Onbehandeld heeftde veteranenziekte een dodelijke afloop.Alhoewel het bestaan van Legionella en deproblemen die het met zich mee kan brengenal langere tijd bekend waren, heeft het totde uitbraak in Bovenkarspel (1999) geduurdvoordat er in Nederland een start is gemaaktmet een serieuzere aanpak van het probleem<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws december 200530


met grote gevolgengezondheid is in het geding.” Dit zegt GerritVeenendaal, directeur van Waterlaboratorium<strong>Noord</strong> (WLN) in Glimmen. WLN investeert veeltijd in het zoeken naar snellere methodes enheeft belangrijke resultaten geboekt.Bij de nieuwe methode die WLN introduceert,duurt de bevestiging niet twaalf, maar zevendagen. WLN heeft hiermee een ware primeur,temeer omdat deze nieuwe methode is geaccrediteerddoor de Raad van Accreditatie.WLN beschikt zelfs over de kennis en de technologieom binnen 4 uren nadat een monsteris aangeboden uitsluitsel te geven over hetal dan niet aanwezig zijn van de legionellabacterie. Deze technologie is tot op hedennog niet wettelijk erkend, maar dit laat naarverwachting niet lang op zich wachten. Vooreen eerste snelle detectie, bijvoorbeeld na eenreinigingsactie bewijst deze methode zich nuin ieder geval als doeltreffend.“ E l k e d a g w a c h t e n i s e r e e nt e v e e l ; n i e u w e a n a l y s e m e t h o -d e z e e r e f f e c t i e f ”De heren Veenendaal, Kempen en Velingbeamen onafhankelijk van elkaar dat bedrijvenof instellingen die nog geen analysehebben gemaakt en de eventueel daaruitvoortvloeiende maatregelen hebben genomeneigenlijk onverantwoordelijk bezig zijn.Omdat de mensen, techniek en middelenvoorhanden zijn is het niet nodig tegenwoordignog dergelijke risico’s te lopen.Jan Willem Lobeekjw.lobeek@vno-ncwnoord.nlKalsbeek b.v. is een gerenommeerd bureaumet 30 medewerkers dat al meer dan 50jaar dé specialist in waterbehandeling is.Het unieke van Kalsbeek is de combinatievan water- en installatiekennis samen metbacteriologische kennis. Deze zorgen vooroptimaal behaalde resultaten en uitvoeringvan de wettelijk verplichte documentenzoals de Risico Inventarisatie en hetLegionella Beheersplan. Daarnaast is Kalsbeekgespecialiseerd in het adviseren enbegeleiden bij Legionella besmettingenen het oplossen ervan.Het Waterlaboratorium <strong>Noord</strong> in Glimmen,kortweg WLN, verricht chemisch, biologischen technologisch onderzoek naarwater in de meest uiteenlopende verschijningsvormen.De kwaliteitsbewaking vandrinkwater in opdracht van waterleidingmaatschappijenis één van de grootsteverantwoordelijkheden. Maar daarnaastzijn ze ook adviseur, kwaliteitsbewaker enonderzoeker in opdracht van bedrijvenen instellingen waar water een crucialerol speelt.<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws december 200531


Ondernemers willen eenB e h a l v e p r a t e nOp 7 maart 2006 zijn ergemeenteraadsverkiezingen.<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> geeft eenaantal concrete adviezen waarmeeeen nieuw college vanB & W haar voordeel kan doen.Ter verbetering van het lokaleondernemingsklimaat.Het gemeentehuis is voor de meesteondernemers belangrijker danhet Haagse politieke spektakel.Want daar worden besluiten genomenover lokale lasten en bestemmingsplannen.Over vergunningen, leges en de aanlegvan bedrijfsterreinen. Zo kent Nederlandhonderden vergunningssystemen, dietezamen vier miljard euro kosten. Dezeballast komt grotendeels op het bedrijfslevenneer. Gemeenten zijn de grootstevergunningverleners en kunnen daaromde grootste bijdrage leveren aan het vergemakkelijkenvan het ondernemerschap.Weg met stroperigheidEen offensief gemeentebestuur geeft eengemeenschap vleugels. Het tegendeel ishelaas ook het geval. Trage proceduresingebed in een diffuse bureaucratie metonduidelijke output verantwoording werkenverlammend op de (bedrijfs)omgeving.Wethouders en gemeentesecretaris zijn deongekroonde koningen van het lokalebedrijfsleven.Te vaak is er kritiek op de stroperigheidvan besluitvorming. Reduceer reactietermijnenen stel de ambtelijke organisatieambitieuze doelen als verantwoordelijkpublieke dienstverlener. Tot dit momentdient over alles afzonderlijk een aanvraagte worden ingediend. Een bouwvergunning,een sloopvergunning, een milieuvergunningetc. In de nieuwe omgevingsvergunningvan VROM worden allebenodigde vergunningen voor een ruimtelijkproject gebundeld. Er wordt in eenkeer naar het hele project en de bezwarendaartegen gekeken. Dat maakt het projectinzichtelijker en komt de snelheid enhelderheid van besluitvorming ten goede.Het nieuwe gemeentebestuur bepaalt zelfof het deze vergunning toepast voor ruimtelijkeprojecten.Behalve het reduceren van de vergunningencarrousel kan de gemeente watdoen aan de bouwleges door deze af teschaffen. Een ondernemer die zijn bedrijfwil uitbreiden, moet doorgaans een langebouwvergunningsprocedure doorlopen enkrijgt daarvoor ook nog eens de rekeningdie kan oplopen tot duizenden euro’s. Degemeente dient een bedrijf dat wil investerenjuist te helpen in plaats van te beboeten.Daarbij is er geen afdoende verklaringte geven voor de zeer grote afwijkingendie per gemeente aan bedrijven in rekeningworden gebracht.Meer eigen invloedGrijp als lokaal bestuur de kansen diesinds kort nationaal worden geboden.Het Rijk legt niet langer een blauwdrukneer voor het ruimtelijk ordeningsbeleid.‘Decentraal wat kan, centraal wat moet’luidt het nieuwe adagium. Op het terreinvan ontwikkelingsplanologie / gebiedsontwikkelingkan een assertief gemeentebestuurhaar regio een geweldige dienstbewijzen. Ontwikkelingsplanologie betekenteen omschakeling voor het ambtelijkapparaat. Een andere houding, een anderkennisniveau, meer interactie met marktpartijen.Ongeveer 80% van de bijstandsgerechtig-<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 32


gemeentebestuur dat scoortv o o r a l p o e t s e nden krijgt een uitkering die langer is daneen jaar. Gemeenten hebben met de WetWerk en Bijstand meer mogelijkhedengekregen mensen uit de bijstand aan hetwerk te krijgen. Voor het eerst hebbengemeenten meer financiële armslag omhet aantal mensen dat in de bijstand komtzo laag mogelijk te houden en te zorgendat wie er al in zit, eruit verdwijnt richtingarbeidsmarkt. Preventie van instroom ofjuist bevordering van uitstroom. Slimmegemeenten kiezen voor een uitgekiendemix van beide elementen. Goede contactenmet het bedrijfsleven kunnen hierinhelpen.Investeer in ondernemersBestuurlijke en ambtelijke vertegenwoordigersvan de gemeente: Investeer inde relatie met ondernemers. Zij zijn dewerkelijke dragers van de welvaart. Zijleggen in belangrijke mate het fundamentonder allerlei (gewenste) publiekevoorzieningen. Zoek actief contact methet lokaal en bovenlokaal georganiseerdebedrijfsleven. Wat is hun agenda ? Welkebijdrage kan het gemeentebestuur leverenvoor een betere verankering van in deregio gevestigde bedrijvigheid ? Hoe dezewerkgelegenheid duurzaam te behoudenvoor de regio ? Is er sprake van een duidelijkesamenhangende agenda waaropmarktpartijen, kennisinstellingen en overhedenelkaar aanspreken ?Maak daarbij vaker gebruik van de creativiteiten het engagement van in deregio actieve ondernemers. Meer dan eenszijn zij graag bereid – onbezoldigd - bijte dragen aan de groei en bloei van uwgemeente.Hans Haerkensh.harkens@vno-ncwnoord.nl<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 33


MBO leerlingen op jacht naarLeerbanenC a l l c e n t e r a c t i e l e v e r t 2 0 0 b a n e n o pDonderdag 12 januari werd een speciale telefonische wervingsactie actiegestart voor het MKB leerbanen project in Groningen. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>voorzitter Louwe Dijkema was aanwezig om dit initiatief te ondersteunen.Begin 2004 is MKB-<strong>Noord</strong> gestartmet dit ambitieuze project. Hetproject heeft haar vruchten al afgeworpenen door deze nieuwe impuls zal hetgestelde doel (2000 leerbanen) meer kansmaken snel bereikt te worden. De callcenteractiewas tevens een prima leerervaringvoor 60 leerlingen uit de opleiding totSecretaresse van het <strong>Noord</strong>erpoortcollege.van mijn aanwezigheid. Samen optrekkenen resultaten boeken. Zowel in het belangvan de jonge aspirant werknemers als vande werkgevers die hunkeren naar goedeopgeleide jonge mensen.”Peter Buurmanp.buurman@vno-ncwnoord.nl200 banenIn ieder geval is tijdens de 3 dagen durendecallcenteractie een aansprekend resultaatneergezet. Maar liefst 186 leerbanen zijner gescoord en 40 ondernemers verwachtenop korte termijn ook een leerbaan tekunnen aanbieden. Deze callcenteractieis tot stand gekomen op initiatief vanMKB-<strong>Noord</strong> en met medewerking van deKamer van Koophandel Groningen, hetCWI (Centrum voor Werk en Inkomen),de gemeente Groningen en de RabobankGroningen.In het pand van de Rabobank in Groningenwas een compleet callcenter ingericht, waaralle betrokkenen zich verzamelden. Deaanwezige vertegenwoordigers van ondersteunendeinstellingen werden opgeroepende leerlingen die de komende dagen detelefoon zouden gaan bemensen een hartonder de riem te steken. In heldere enbondige bewoordingen slaagden de herenKoen Schuiling (wethouder EZ Groningen),Louwe Dijkema (<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>),Louwe DijkemaRob Schuur (<strong>Noord</strong>erpoortcollege), BertJan Hakvoort (KvK Groningen) en Erik.van ’t Hoff (MKB-<strong>Noord</strong>) er in de ‘telefonisten’te motiveren en te ondersteunen meteen aantal belangrijke tips.Belang van goed opgeleid personeelvoor het bedrijfslevenLouwe Dijkema van <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>lichtte desgevraagd toe dat de belangen vanMKB-<strong>Noord</strong> en <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> voor een grootdeel parallel lopen. “Zeker voor wat betrefthet opleiden van leerlingen en klaarstomenvoor het bedrijfsleven. Dat is ook de reden<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 34


Nieuwe ledenDe volgende personen zijn lid geworden van de vereniging.Groningenmr. H.A.Th. Yspeert Yspeert Advocaten, GroningenM. Radsma <strong>Noord</strong>elijke Accountantsunie BV,Groningendr.ir. J.H.G. van Pol Hanzehogeschool Groningen - Instituutvoor ICT, GroningenD.A. de Waard RA MA Ernst & Young, Groningendrs. F.M.A.A. Donders Hanzehogeschool Groningen - Inst. v.Marketing & Management, GroningenD.E. WoortmanStichting Woningbouw Slochteren,SlochterenH.J. Datema MBA Rabobank Nederland - UCG 524, Utrechtmw S. van der Land Klant Inzicht bv, GroningenM.W. <strong>Noord</strong>uinLogicaCMG, GroningenG.J. KroonStalad Projectinrichting BV, ZuidhornH. Vos Boekhandel Vos v.o.f., Emmendrs. R. HellerPsychologisch Adviesbureau Heller B.V.,Groningendrs. R.F. JanzKenniscentrum ICT@NN, Groningening. J.C. Eilering MBA Heart Vital Communication Services<strong>Noord</strong> b.v., GroningenJ.T.B. BosABN AMRO Bank N.V., GroningenJ. de Hoop Leijdsman Elektro BV, GroningenE. Gebraad Fortis Bank, GroningenW.Th. DijkstraZandleven Coatings BV, LeeuwardenA. Lucas Lighthouse-ICT bv, Heiloodrs. E. SmitAutonational B.V., Sneekmr. J. StokerTrip Advocaten & Notarissen, LeeuwardenDrentheJ. Vording Heijmans IBC Bouw Assen BV, AssenJ.D.C. BollenHemmen B.V. Aanneming Wegenbouw,Emmenmw H. van der Veen United Restart, AssenA.W.M. SeltenStichting Wooncom, EmmenA. Schipper RA Deloitte, Emmening. K. StreutkerKatshaar Zuivel, CoevordenM.H.C.G. de Laat MBA TCA Bonnet, AssenF. Alfrink Menzis, Zwolleir. J.L. Oosterveld DOC Kaas, HoogeveenH.R.F. SulmanFalck / Prened, Zwollemw A. de Grootvander KeurTPC BV / Aviation Eventgroup, EpeL. Venema Bouwbedrijf Lucas Venema B.V., GasselteLt-Kolonel H. Prins Regionaal Militair Commando <strong>Noord</strong>, Assenmr. C.T. DekkerNysingh Advocaten-Notarissen, ZwolleFrieslandH.W. Geursen<strong>Noord</strong> Nederlandse Draadindustrie b.v.,DokkumUnited Restart, Heerenveenmw E.A. de Wit-HooitesF. Rijpma ABN AMRO Bank N.V., Leeuwardendrs. J.W. StuiverHB Inventure BV, Heerenveenmw M.E.H VisserOndernemers Instituut, LeeuwardenJ.F. de JongRandstad, HeerenveenJ. Konijnenberg Philips DAP BV, Drachtenmw drs. M.G.P. Staps-VerschuurenNrd. Hogeschool Leeuwarden- InstituutEconomie en Management, LeeuwardenDhr. Geursenmevr. de WitDhr. KonijnenbergDhr. VordingDhr. SeltenLeg contact met uw klant viaeen advertentie in<strong>Noord</strong>NieuwsenLedenboekBel Lilian de Winter: 0592-376933of mail: advertenties@vangorcum.nl<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws december 2005 35


Nederland mist verbindingZ u i d e r z e e l i j n d i s c u s s i e : S f e e r v a nDe discussie over de Zuiderzeelijnbevindt zich na negen jarennog steeds in de voorbereidendefase. Met dank aan de CommissieDuijvestein dreigt de Zuiderzeelijnopgeofferd te worden op hetaltaar van de bestuurlijke zuiverheid.<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> is vanmening dat Nederland alle belangheeft bij een ultrasnelle vervoerslijndie Amsterdam via Groningenverbindt met het Europese achterland.Stop de consultancycultuuren investeer in een zweeftreinverbindingdie <strong>Noord</strong>-Nederland definitiefuit haar isolement haalt.Miljardenoverschrijdingen vande HSL Zuid (totale kosten:€ 6.5 miljard) en de Betuwelijn(totale kosten: € 4.7 miljard) hebbende snelheid uit het Zuiderzeelijn-debatgehaald. Sinds de commissie Duijvesteinheeft vastgesteld dat er in het verledenrommelig is omgegaan met grote infrastructuurprojecten,dreigt de o zo gewensteZuiderzeelijn het eerste slachtoffer teworden. De Zuiderzeelijn als uitverkorenmodelproject voor bestuurlijke zuiverheid.Bijna-dood ervaringHet publieke debat houdt het middentussen een bijna-dood ervaring en grotehuiver waar het de aanleg van majeureinfrastructuur betreft. Hoewel de besluitvormingrondom de Zuiderzeelijn vanafhet prille begin verantwoord is verlopen– en zich in werkelijk niets laat vergelijkenmet de HSL Zuid of Betuwelijn – hangter een sluier van wantrouwen en cynismeoverheen. Nederland gaat gebukt ondereen consultancy cultuur. We weten voortdurendredenen te bedenken om iets niette doen. Publiek ondernemerschap vindenwe doodeng. Liever zitten we stil in eenhoekje.Het is in Nederland not done om te pleitenvoor een spraakmakend project. Zelfs eenproject voorzien van een heldere financieleonderbouwing met ondubbelzinnigewaarborgen heeft moeite zich te bewijzen.Bovendien een project waarvoor betrokkenlagere overheden bereid zijn forsde buidel te trekken op een niet eerdervertoonde schaal. Nota bene een openbaarvervoersysteem waarin de markt uitbundigwil participeren. Niet eerder vertoondin Nederland!Het kabinet heeft in maart 2005, conformde aanbevelingen van de Tijdelijke CommissieInfrastructuur (TCI), geconcludeerddat de besluitvorming en beheersing vangrote projecten verbeterd moet worden.De Tweede kamer heeft ingestemd metde voorgestelde aanpak om het besluitvormingsproceszodanig te faseren, dater concrete beslismomenten ontstaan. Ditproces kent een voorbereidende fase dieresulteert in een besluit over de nut ennoodzaak van het project op basis van eenstructuurvisie. Afgesproken is dat de conceptstructuurvisie op 1 april 2006 gereedmoet zijn.<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 36


met <strong>Noord</strong>-Europaa f b l a z e n v e r z i e k t p u b l i e k d e b a tEuropa is leidraadHet is essentieel dat de Zuiderzeelijn ersnel komt. Die biedt vanuit de Randstadvia Flevoland, Friesland en Groningenaansluiting met Duitsland, Polen en Scandinavië.De recente oproep aan de Duitseregering van de noordelijke Duitse deelstatenvoor de aanleg van een zweeftreinverbindingondersteunt deze inzet.<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> en <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> zijnvan mening dat de snelste variant - dezweeftrein - de meest positieve effectenheeft en daarom de voorkeur verdient. Hetzal de ruimtelijke kaart van Nederlandwijzigen, waarbij de ontbrekende schakelmet <strong>Noord</strong>west Europa vanuit Nederlandvoor het eerst serieus wordt ingevuld. Hetvoorkomt ook dat de Randstad een perifeereindstation blijft, zonder inbeddingin een transeuropees netwerk met Scandinaviëen Hamburg - Berlijn. Kortom: deEuropese dimensie dient veel bepalenderte zijn als leidraad van handelen. Laten weophouden met kortetermijndenken. Meerdan ooit zijn wij net als andere landenbinnen Europa, onderdeel van een grotergeheel geworden. Dus laten we ook groterdenken. Besturen is meer dan rekenen.Besturen is besilssen op basis van eensamenhangende visie en de risico’s nemendie daarbij horen.De Zuiderzeelijn dient allerlei doelen.Behalve het verbeteren van onze positiein Europees verband helpt de verbindingook de problematiek in de Randstad opte lossen. Voor het noorden is het eenpositieve impuls, zowel economisch alssociaal. Agglomeratie-effecten zullen zichversneld voordoen, terwijl natuurschoonzich beter beschermd weet.Braindrain-train<strong>Noord</strong>-Nederland wil niets liever dan eenhalt toeroepen aan de onevenredige jaarlijkseuitstroom van getalenteerde jongerendie afzwaaien van onze kennisinstitutenen uitwaaieren naar elders. Voor heteerst heeft dit jaar krimp plaats. Virtueelligt er al jaren een braindrain train tussenhet <strong>Noord</strong>en en de Randstad, zonder dathier ooit een serieuze Haagse politiekebeschouwing aan is besteed. Een zweeftreinverbindingover het Zuiderzeelijntracézal leiden tot meer wisselwerkingtussen regio’s en dito meer marktinitiatievengenereren binnen gebieden die verderverwijderd liggen van het economischekerngebied.“ V N O - N C W N o o r d v r a a g tb e w i n d s l i e d e ne n T w e e d e K a m e r v i s i e t et o n e n ”Het noorden vraagt een verbinding via hetZuiderzeelijntracé waarvan de kostenraming4.3 miljard euro bedraagt voor een zweeftrein/ hogesnelheidslijn. Een nut en noodzaakdiscussie is een verplicht onderdeel bijeen investeringsvoorstel van deze grootte.Tegelijkertijd mag de regio beleefd wijzenop de bijna 200 miljard euro die dankzijde noordelijke aardgasbaten hun weg hebbengevonden en nog steeds vinden naar devele infrastructuurprojecten en de nationalemainports. Is het teveel gevraagd hiervaneen fractie terug te zien in een stuk verbindendeinfrastructuur, die de noordelijkeregio definitief uit haar isolement haalt ?De vraag stellen is haar beantwoorden.Hans Haerkensh.haerkens@vno-ncwnoord.nlBij het onderzoek naar nut en noodzaakvan de Zuiderzeelijn wordt de komendemaanden breder gekeken naar de oplossingenvoor problemen in <strong>Noord</strong>-Nederlanden het noordelijk deel van den Randstad( de <strong>Noord</strong>vleugel). Tot nu toe werdende oplossingen gezocht door het verbeterenvan de bereikbaarheid, nu zal ook wordengekeken naar andere ruimtelijke eneconomische mogelijkheden. Dit heeft hetkabinet onlangs besloten op basis van eenprobleemanalyse. Na inspraak en advieszal er voor de zomer een definitief besluitgenomen worden.<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 37


Ongeremde stijgingen zijngéén natuurwetH u n z e e n A a ’ s d u u r s t e w a t e r s c h a p v a n N e d e r l a n dDe voortdurende stijging van dewaterlasten baart het bedrijfslevenal geruime tijd ernstige zorgen.Vanuit diverse waterschapsgebiedenwordt het bedrijfslevengeconfronteerd met kostenstijgingenvan 30% of hoger. DezeHet waterschap Hunze en Aa’s is hetduurste waterschap van Nederland.Dat blijkt uit een onderzoek van deVEMW, de belangenbehartiger van dewatergebruikers. Hunze en Aa’s vraagt71 euro verontreinigingsheffing pervervuilingseenheid. Waterschap Rijnen IJssel in Gelderland rekent daarvoor41 euro. De VEMW vindt de tarievenvan waterschappen ondoorzichtig enpleit daarom voor een commissie vantoezicht.ontwikkelingen maken het noodzakelijkdat de rijksoverheid zorgdraagt voor een verantwoordekostenontwikkeling. Dat wil zeggentoeziet op een financieringsstructuurmet voldoende waarborgenvoor kostenbeheersingvindt <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>.De waargenomen lastenstijgingen,de geplande investeringen en denoodzaak voor een verantwoordelijkekostenontwikkeling vormen elkafzonderlijk en in combinatie voldoenderedenen voor een ingreep van de wetgever.Hoe? Door bij wet de maximalehoogte van de tariefstijgingen vast teleggen, waarmee de lastenstijgingen nietverder gaan dan de inflatie in ons land.Op dit moment ontbreekt een goede analysevan wat beleidsmatig of financieel deopgave is. Terwijl helder is dat:- Droogte, de komst van meer water, deKaderrichtlijn Water, de rioleringsachterstanden de afvoer van regenwater forseinvesteringen noodzakelijk maken- Nu al gaat er jaarlijks ruim 5 miljardeuro om in het waterbeheer, maar dezeextra investeringen zullen leiden tot eenenorme kostenstijging.- Uit rapporten en studies terzake kanworden afgeleid dat deze extra investeringsopgaveongeveer 1.6 miljard europer jaar zal bedragen.Ook voor het bedrijfsleven is beschermingtegen wateroverlast en toegang tot schoonwater essentieel. Maar <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> is ookvan mening dat het tot de taak en verantwoordelijkheidbehoort van de overheidom gezonde macro economische verhoudingente bevorderen. Daaronder valt ookeen verantwoorde ontwikkeling van dewaterschapslasten, welke een dominantaandeel vormen in de totale kosten voorhet waterbeheer.Hans Haerkensh.haerkens@vno-ncwnoord.nl<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2006 38


Colofon Agenda meer informatie: www.vno-ncwnoord.nl<strong>Noord</strong>Nieuws, het magazine van <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong><strong>Noord</strong>, verschijnt zes maal per jaar en wordtverspreid onder leden in Drenthe, Friesland enGroningenOplage: 1900 exemplarenRedactie: P.J.M. Buurman,p.buurman@vno-ncwnoord.nlPostbus 188, 9750 AD Harentel.: (050) 534 38 44, fax: (050) 534 61 45Website: www.vno-ncwnoord.nlAdvertentieverkoopKoninklijke Van Gorcum bv, AssenLilian de Winter 0592-376933BasisvormgevingLieuwens Communicatie & Vormgeving,LemmerPrepress en drukKoninklijke Van Gorcum bv, AssenDistributieAlbracht, Groningen<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> vertegenwoordigt in Groningen,Friesland en Drenthe 12.000 bedrijven waarbijruim 1300 persoonlijke leden de harde kernvan de vereniging vormen. Genoemde bedrijvenrepresenteren tachtig procent van de werkgelegenheidin de marktsector. Zestig procent vanhet ledenbestand zijn mkb-bedrijven.Vrijdag 8 september2006Ondernemersgala<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>in het Martiniplazate GroningenOpeningsfeest nieuweverenigingsjaarmaandag 27 februari 2006StatebijeenkomstPlaats: Landgoed Stania State, OenkerkOntvangst: 17.00 uurEinde: 20.30 uurSpreker: J.J. Atsma, lid CDA fractie Tweede Kamer der Staten GeneraalEen diner maakt onderdeel uit van deze bijeenkomst.bij deze bijeenkomst is uw partner van harte welkomAan deze bijeenkomst zijn kosten verbondendonderdag 2 maart 2006Open HaardvuurbijeenkomstProvincie, gemeente en bedrijfsleven: een ménage à trois.Plaats: Chateau De Havixhorst, De Wijk (Dr)Ontvangst: 17.00 uurEinde: 20.00 uurSprekers: A.L. ter Beek, Commissaris van de Koningin provincie DrentheC. Bijl, Burgemeester gemeente EmmenG. Welling, voorzitter <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> DrentheEen diner maakt onderdeel uit van deze bijeenkomst.Aan deze bijeenkomst zijn kosten verbondendinsdag 7 maart 2006Het rendement van opleidenBedrijfsopleidingen: uw euro’s waard? in samenwerking met Vetron.Het kiezen van de juiste opleiding en opleidingspartner is een kritisch en ingewikkeld proces.Bespaar geld en verbeter resultaten door effectief en professioneel in te kopen.Plaats: Meerwold, GroningenOntvangst: 14.30 uurEinde: 18.00 uurdinsdag 14 maart 2006Bedrijfsbezoek DOC KaasInnovatie van het zuivelste waterPlaats: HoogeveenOntvangst: 15:30 uurEinde: 18:00 uurSpreker: ir. J. Oosterveld, directeur“Zelfvoorzienend in water”donderdag 23 maart 2006Bedrijfsbezoek Koninklijke Lankhorst Euronete Group BVHoe een touwfabriek voortdurend productie- en procesinnovatie nastreeft en daarmee wereldspelervan formaat is gewordenPlaats: SneekOntvangst: 16.00 uurEinde: 18.30 uurSpreker: ir. E.E.L.A. Flohr MBA, vice-president“Friesland: zorgparadijs of innovatieparadijs?”dinsdag 28 maart 2006Grote zorgconferentieDagprogramma:- publicatie rapport STEC groep- de noordelijke zorgeconomie als wervend exportprodukt;- zorg als strategisch speerpunt voor noordelijke bedrijvengeidPlaats: Meerwold / Groningen<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>Nieuws februari december juni 2004 2006 2005 39


DrukkerGelukkig zijn wij er voor u!Koninklijke Van Gorcum heeft u hetnodige aan extra’s te bieden.Daarom durven wij ons ookdrukker ++ te noemen.Maak maar eens een afspraak om teontdekken wat dat inhoudt!Kijk snel op www.vangorcum.nl.Koninklijke Van Gorcum BVIndustrieweg 38, 9403 AB AssenPostbus 43, 9400 AA Assen[t] 0592 37 95 55[f] 0592 37 20 64[e] info@vangorcum.nl[i] www.vangorcum.nl

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!