Behandelprogramma eetteam - Heliomare

HeliomareRelweg 511949 ECWijk aan ZeeT 088 920 88 88E Info-revalidatie@heliomare.nlBehandelprogramma EetteamDoel van dit document:Betreft de diagnosegroep(en):RichtinggevendKinderen en jongeren tot 18 jaar met eet- endrinkproblematiekBehandelprogrammaEetteam Heliomare revalidatie

2.6 In- en uitsluitcriteriaInclusiecriteria:Behandelprogramma Eetteam d.d. januari 2010kinderen en/of jongeren tot 18 jaar met eet- en drinkproblemen en hun ouders/verzorgers,de problematiek is zo complex dat men er in de eerste lijnszorg niet uitkomt en eeninterdisciplinaire benadering nodig is, ener is een revalidatie-indicatieExclusiecriteria:Er is sprake van ernstige kinderpsychiatrische problematiek (bijv. anorexia, boulimia,gegeneraliseerde angststoornis)Een opname is noodzakelijk voordat er behandeling mogelijk isEr is sprake van medische instabiliteit (kwetsbare fysieke conditie)Het eetteam verwacht geen toegevoegde waarde te kunnen biedenOuders zijn niet gemotiveerd voor behandeling of denken hun investering niet waar te kunnenmaken5

Behandelprogramma Eetteam d.d. januari 20103 BehandelprocesHet behandelprogramma Eetteam bestaat na aanmelding uit vijf fasen: indicatiestelling, onderzoek,behandeling, ontslag en nazorg. In het hulpverleningsproces is de regulatieve cyclus van Van Strien(1986) duidelijk herkenbaar. De term ‘regulatieve cyclus’ verwijst naar de algemene grondfiguur vanwetenschappelijk handelen. Deze cyclus kent de volgende stappen: probleemstelling - diagnose - plan -ingreep - evaluatie en staat model voor het systematisch en verantwoord reguleren van doelgericht enprobleemoplossend handelen. Het behandelprogramma Eetteam is eveneens gebaseerd op hethypothese toetsend model (De Bruijn et al., 2007). Het hypothesetoetsend model is een werkwijzewaarbij (verklarende) hypothesen getoetst worden om te komen tot een theorie over oorzaak en in standhoudende factoren van het probleem bij een specifiek kind (ideografische theorie). Op basis van dezeideografische theorie kan besloten worden of ingrijpen noodzakelijk is en kan het team samen met deouders tot een advies of interventie besluiten.3.1Fasering van het behandelprocesFase 0: AanmeldingDoel:Aanmelden van het kind door ouders/verzorgersCriteria einde aanmeldingsfase:Kind is aangemeldOrganisatie: Ouders melden hun kind aan bij het secretariaat Secretariaat regelt afspraak voor een consult bij de revalidatiearts en verstuurt brief met uitnodigingnaar de ouders Secretariaat vraagt toestemming om gegevens op te vragen Secretariaat stuurt ouders een folder Incidenteel interdisciplinair overleg of kind überhaupt voor aanmelding in aanmerking komtFase 1: IndicatiestellingDoel: Stellen van revalidatie-indicatie Stellen van eetteam-indicatie Ouders en kind zijn geïnformeerd over de werkwijze van het eetteamCriteria einde indicatiefase: Revalidatie-indicatie is gesteldMedische- en andere relevante onderzoeksgegevens betreffende voorgeschiedenis, diagnose enprognose zijn bekend6

Indicatie voor begeleiding eetteam is gesteldBehandelprogramma Eetteam d.d. januari 2010Hulpvraag is bevraagd en vastgesteldKorte anamnese voorgeschiedenisEventueel kort lichamelijk onderzoekEten en drinken van en met het kind is geïnventariseerdToetsing aan de doelgroep: Er zijn geen contra-indicatiesOrganisatie: Consult arts met ouders en kind: zie punten boven + ingaan op vragen van ouders, verzorgers en kind+ verzamelen en geven van informatie aan ouders en kind (incl. wachtlijst) Secretariaat verricht logistieke acties t.b.v. registratie, opvragen medische gegevens Secretariaat maakt eetteam-dossier aan (zie Bijlage 1) Secretariaat verstrekt de gegevens van de patiënt aan teamleden Arts presenteert kind in eetteam In eetteam worden werkafspraken gemaakt: een orthopedagoog en een logopedist worden alsbehandelaars voor dit specifieke kind aangewezen, tijdspad bepalen Ouders bellen:Tijdens dit telefoongesprek wordt er een afspraak gemaakt voor het huisbezoek. Als er sprake is vaneen wachtlijst wordt de maand aangegeven waarin de ouders worden teruggebeld. Als er besloten isgeen nader onderzoek te doen, dan belt de revalidatiearts de ouders om het besluit toe te lichten.Fase 2: OnderzoekDoel: Specifieke concretisering van het probleem Komen tot een ideografische theorie (theorie over oorzaak en in stand houdende factoren van heteetprobleem bij een specifiek kind): verklarende hypothese(s) Opstellen behandelplan (concrete behandeldoel(en) en aanpak)Criteria einde onderzoeksfase: Onderzoek is afgerond Ideografische theorie Besluit wel/niet behandelen Behandelplan is besproken met de ouders Eindverslag door revalidatieartsInhoud en organisatie:1. Huisbezoek:Tijdens het eerste huisbezoek proberen logopedist en orthopedagoog een zo uitgebreid mogelijkinzicht te krijgen in de ervaringen van de ouders met het kind, vanaf de zwangerschap tot op dithuidige moment. Ter sprake komt de hele geschiedenis van het drinken en eten, vanaf de startvan de borst- en/of flesvoeding tot en met de huidige situatie. Naast meer of minder specifiekegedragingen in het eet- en drinkpatroon van het kind zijn wij daarnaast geïnteresseerd in andere7

Behandelprogramma Eetteam d.d. januari 2010variabelen die van invloed zouden kunnen zijn op het gedrag van het kind of op de interactietussen het kind en de ouder(s) (zie Bijlage 2, checklijst voedingsproblemen). Ook komen dehulpvraag en verwachtingen van de ouders (en kind) expliciet aan de orde. Er wordt met deouders een datum en tijdstip vastgelegd waarop het kind in Heliomare door de logopedist en deorthopedagoog zal worden gezien. Aan de ouders wordt gevraagd om in de tussenliggendeperiode een voedingsdagboek bij te houden en een video-opname te maken van een aantaleetsituaties thuis.De orthopedagoog leidt het gesprek en bewaakt de tijdslijn in het gesprek. De logopedist notuleerten stelt aanvullende- en meer specifiek logopedische vragen. Het huisbezoek wordt in deavonduren gepland omdat dit de kans vergroot om beide ouders te spreken. Bovendien is het voorde ouders gemakkelijker om hun, soms zeer beladen en emotionele verhaal, in de vertrouwdethuissituatie aan ons te vertellen.Bij aanzienlijke gedragsproblematiek wordt aan de ouders gevraagd een gedragsvragenlijst(CBCL, Child Behaviour Checklist; TRF, Teacher Report Form; YSR, Youth Self Report,(Achenbach, 2001) in te vullen. Bij een vermoeden van sensorische integratie problemen wordtde ouders gevraagd een Sensory Profile-NL (Dunn, 1999; Rietman, 2006) in te vullen. Delogopedist maakt een samenvattend verslag van het huisbezoek.2. Specifiek onderzoek kind:- Onderzoek orthopedagoog:Doel: inzicht krijgen in het sociaal-emotionele gedrag en de cognitieve mogelijkheden vanhet kind en de interactiemogelijkhedenOnderzoeksmiddelen:ObservatieSpel- en ontwikkelingsmateriaalGestandaardiseerde tests en/of gedragsschalen en vragenlijsten (optioneel)Duur: een half uur tot 3 kwartierHet onderzoek wordt opgenomen op video- Onderzoek logopedie:Doel: Inzicht krijgen in hoe het kind sensorische prikkels verwerkt, m.n. in het mondgebieden bepalen in hoeverre de mondmotoriek het eet- en drinkprobleem verklaartOnderzoeksmiddelen:Observatie van eten, drinken en tandenpoetsen en spraakMondonderzoek volgens Kinderneurorevalidatie/logopedie (orale reflexen,sensibiliteit, tonus mondgebied, organische structuur mondgebied, gebit)Onderzoek mondpraxisSensory Profile-NLDuur: een half uur tot 3 kwartierHet onderzoek wordt opgenomen op video8

Behandelprogramma Eetteam d.d. januari 2010- VideoanalyseAan de ouders is gevraagd een aantal opnames te maken van verschillende eetsituaties thuis.Hierbij gaat het om zowel goede als minder goede eetmomenten. Het doel van deze(functionele) analyse is het ontdekken van positieve- en negatieve patronen in het interactievegedrag van alle gezinsleden gedurende de maaltijd. De orthopedagoog analyseert deopnames en vat de bevindingen samen in een verslag.- VoedingsdagboekAan de ouders is gevraagd om nauwkeurig op te schrijven wat het kind oraal, maar ook via desonde binnenkrijgt in een voedingsdagboek:- 4-7 dagen (minimaal 2 weekenddagen en 2 werkdagen)- aangeven wat en hoeveel er wordt gedronken en gegeten, op welk tijdstip en met wieBij twijfels over de hoeveelheid en de kwaliteit van de intake (door ouders of behandelaars)neemt de orthopedagoog of logopedist contact op met de diëtist en stuurt een kopie van hetvoedingsdagboek en andere relevante gegevens. De diëtist maakt een totaalberekeningvoedingsstoffen en energie, hierbij rekening houdend met ziektebeeld, activiteiten engroeifactor (zie Bijlage 3).3. VoorbesprekingDoel: - Functie van probleemgedrag verhelderen, hypothesevorming en voorstel behandeling- Bepalen of nader (medisch) onderzoek noodzakelijk of gewenst is (bijvoorbeeld naderpsychologisch onderzoek, een slikvideo, een 24-uurs P.H. meting of een endoscopischonderzoek)- Besluit wel/niet behandelenDe revalidatiearts en de betreffende logopedist en orthopedagoog worden persoonlijk voorzienvan alle op schrift gestelde informatie over het kind en proberen hieruit voor zichzelf mogelijkehypotheses te formuleren. Leidraad bij deze hypothesevorming vormt de indeling van stoornissenvan het voedingsgedrag van jonge kinderen uit de DC: 0-3 R (zie Bijlage 4). In dezeinterdisciplinaire voorbespreking worden de onderzoeksresultaten besproken en komen debehandelaars tot een ideografische theorie over de oorzaak en het in stand houden van het eetendrinkprobleem (aannemen van een verklarende hypothese) en een voorstel voorbehandelaanpak.4. AdviesgesprekDoel: - Bespreking onderzoeksresultaten met ouders- Doel opstellen- Bespreken voorstel behandelplanDe ouders worden zo spoedig mogelijk (liefst binnen 14 dagen) na het onderzoek en devoorbespreking door het secretariaat uitgenodigd voor het adviesgesprek op Heliomare. Hierbij ishet kind niet aanwezig. Kinderen ouder dan 12 jaar hebben de keuze dit gesprek bij te wonen.Samen met de uitnodigingsbrief worden de onderzoeksverslagen, of een samenvatting van de9

Behandelprogramma Eetteam d.d. januari 2010onderzoeksverslagen, meegestuurd. Het adviesgesprek wordt gevoerd door de revalidatiearts,samen met de betreffende orthopedagoog en/of logopedist. In het adviesgesprek wordt, naverduidelijking van de onderzoeksbevindingen, een voorstel gedaan hoe de eetproblematiek aante pakken. Samen met de ouders wordt een definitief plan van aanpak vastgesteld en worden erconcrete werkafspraken gemaakt.Al naar gelang de zwaarte van de problematiek wordt de logopedist of orthopedagooghoofdbehandelaar en verantwoordelijk voor de voortgang. De revalidatiearts schrijft eensamenvattend verslag waarin de belangrijkste onderzoeksresultaten en plan van aanpakbeschreven staan. Dit verslag wordt verstuurd aan de ouders, behandelaars en verwijzer(s).Fase 3: BehandelingDoel: Uitvoeren behandelplan Evaluatie behandelplan (inclusief een tussenevaluatie)Criteria einde behandelfase: Behandelplan is uitgevoerd en geëvalueerd Hulpvraag is beantwoord Eetdiploma is behaald Het geïndiceerde behandelplan van het eetteam kan beter elders uitgevoerd worden Het kind of gezin heeft een onvoldoende fysieke of sociaal-emotionele gesteldheid om het programmavan het eetteam te kunnen volgen Ouders en/of kind besluiten zelf voortijdig met de behandeling te stoppenInhoud:Mogelijkheden tot behandeling door de orthopedagoog:1: Psycho-educatie en ouderbegeleiding2: Eettherapie van het kind middels (cognitieve)gedragtherapeutische principes (positievebekrachtiging van gewenst gedrag, uitdoving van ongewenst gedrag (extinctie), opbouwen vangewenst gedrag, doorbreken van onjuiste verwachtingspatronen, generalisatie). Bij jonge kinderenvindt de behandeling vaak plaats in de vorm van mediatietherapie, een gedragstherapeutischevorm van oudertraining, waarbij het gedrag van het kind via de ouders stapsgewijs beter begrepenen waar mogelijk veranderd wordt.3: Video-interactiebegeleiding van de oudersMogelijkheden tot behandeling door de logopedist:1: Mondbehandeling/ eet- en drinktherapie/ therapeutisch tandenpoetsen/ sensorischeinformatieverwerking mondgebied2: Mondmotoriektraining/ stimulering mondfuncties/praxis10

Behandelprogramma Eetteam d.d. januari 2010Mogelijkheden tot ondersteuning door de diëtist:1: Advies omtrent voeding: energie-eiwitverrijking, eventueel aanvullende drinkvoeding en/ofdieetpreparaten, sondevoeding in combinatie met orale voeding2: Advies omtrent voedingssupplementen (vitaminen, mineralen)Organisatie: Teamleden voeren hun aandeel in het behandelplan uit. Combinaties van bovenstaandebehandelingen zijn mogelijk. Directe therapie aan kind thuis of op Heliomare: gemiddeld 1x per week 1 uur Indirecte therapie: regelmatig telefonisch contact tussen hoofdbehandelaar en ouders of anderen;nauwkeurige afspraken omtrent tijdstippen, producten, hoeveelheden en condities waaronder het etenwordt toegediend. In de beginfase worden de bevindingen wekelijks telefonisch doorgesproken enworden aanvullende adviezen gegeven. Geleidelijke afbouw van contactmomenten. Video-interactiebegeleiding: Ouders maken minimaal drie keer een video-opname thuis. Aan de handvan deze beelden worden begeleidingsgesprekken gevoerd met adviezen voor de komende periode) Ondersteuning door diëtist: schriftelijk, telefonisch of op Heliomare Een half jaar na de start van de interventie is er een tussentijdse evaluatie in de vorm van een BLP.Fase 4: OntslagDoel: Vaststellen beëindiging behandelplan Vaststellen beantwoording hulpvraagCriteria einde ontslagfase: Behandeling vanuit eetteam is gestoptOrganisatie: Hoofdbehandelaar stelt einde behandeling vast in overleg met ouders en kind. Zonodig vindt er eeneindgesprek plaats met ouders, hoofdbehandelaar en revalidatiearts. Hoofdbehandelaar maakt een eindverslag Teamleden verzorgen zonodig overdrachtsrapportage Revalidatiearts meldt ontslag aan secretariaat via loopbrief Revalidatiearts verzorgt eindbrief aan verwijzer(s)Fase 5: NazorgDoel: Checken van verwacht verloop binnen 3 maanden na afloop van de behandelingCriterium einde nazorgfase: Hoofdbehandelaar heeft contact gehad11

Organisatie:Behandelprogramma Eetteam d.d. januari 2010 Binnen 3 maanden na beëindiging van de begeleiding vanuit het eetteam neemt de hoofdbehandelaartelefonisch contact op om de effecten op langere termijn te horen. Zonodig neemt de hoofdbehandelaar op een later tijdstip nog eenmaal telefonisch contact op. De hoofdbehandelaar meldt de inhoud van het telefoongesprek in het Overleg Eetteam. Het kind kan3.2vervolgens van de lijst verwijderd worden.Duur van de fasesFase Doel fase Acties TijdspadAanmelding Aanmelden Secretariaat regelt afspraak voor een consult bij 2 wekende revalidatiearts en verstuurt brief metuitnodiging naar de ouders Secretariaat vraagt toestemming om gegevens opte vragen Secretariaat stuurt ouders een folder Incidenteel interdisciplinair overleg of kind vooraanmelding in aanmerking komtIndicatiestelling Stellen revalidatie-indicatieStellen eetteam-indicatie Consult arts met ouders en kind: revalidatieindicatie Secretariaat verricht logistieke acties t.b.v.registratie, opvragen medische gegevens Secretariaat verstrekt patiëntenstatus aanteamleden (inclusief ingevulde vragenlijst) Arts presenteert kind in eetteam: eetteam-indicatie Werkafspraken maken in eetteam: aanwijzenlogopedist en orthopedagoog, bepalen vantijdspad Orthopedagoog belt de ouders om afspraakhuisbezoek te maken2-4 wekenOnderzoeksfase Opstellen behandeldoelMaken behandelplan Orthopedagoog en logopedist gaan op huisbezoek Logopedist maakt het verslag Orthopedagoog en logopedist vragen ouders omeen voedingsdagboek en video-opnames Orthopedagoog en logopedist doen specifiekonderzoek en doen verslag Voorbespreking arts, orthopedagoog enlogopedist ; bepalen hoofdbehandelaar Secretariaat stuurt uitnodigingsbrief vooradviesgesprek met verslagen naar ouders Adviesgesprek ouders, arts en orthopedagoog oflogopedist Arts schrijft samenvattend verslag metbelangrijkste onderzoeksresultaten en plan vanaanpak Secretariaat verstuurt verslag naar ouders enverwijzer(s)Behandelfase Uitvoeren behandelplan Teamleden voeren aandeel in behandelplan uit Tussentijdse evaluatieOntslagfaseNazorgfaseVaststellen beëindigingbehandelplan enbeantwoording hulpvraagChecken van verwachtverloop Hoofdbehandelaar stelt einde behandeling vast enmaakt eindverslag Secretariaat nodigt ouders uit voor eindgesprek Arts meldt ontslag aan secretariaat Arts verzorgt eindbrief aan verwijzer(s) Hoofdbehandelaar neemt contact op met deouders Hoofdbehandelaar meldt inhoud telefoongesprekin het eetteam.6 wekenvariabel2-4 weken4-12 weken12

3.3Evaluatie van het behandelprocesBehandelprogramma Eetteam d.d. januari 2010Evaluatiepunten: Doeltreffendheid: het behalen van gestelde doelen, het beantwoorden van de hulpvraag. Doelmatigheid: efficiëntie. Inzicht in verwachtte verloop – ingezette behandeling in relatie totuitkomsten behandeling Tevredenheid: over de behandeling/begeleiding, sloot het aan bij de wensen/behoeften.Evaluatiemiddelen: De doeltreffendheid wordt mondeling geëvalueerd tijdens de contactmomenten met de hulpvrager enin het Overleg Eetteam. De doelmatigheid zal jaarlijks geëvalueerd gaan worden aan de hand van een overzicht waarinopgenomen cliëntgegevens – hulpvraag – eindresultaat – tijdspad De tevredenheid wordt 1 keer per 3 jaar gemeten middels een a-selecte steekproef van 10 personen,gekozen uit de groep hulpvragers. De hiervoor te gebruiken vragenlijst wordt nog ontwikkeld.3.4CommunicatieOverleg EetteamDoelen: Indicatiestelling eetteam Voortgangscontrole vanaf het moment van aanmelding Onderlinge bijscholingInhoud: Bespreken nieuwe aanmeldingen Verdelen van taken onder de teamleden Wachtlijstbespreking, fasering en zonodig prioritering Bespreken van de kinderen in observatie, behandel- en nazorgfase. Onderlinge coaching of bespreking inhoudelijk onderwerp Keuze voor en terugkoppeling van externe bijscholing: contactdagen/studiedagen/cursussenFrequentie:1x per 14 dagen, één uurAanwezigen:Revalidatiearts, orthopedagogen, logopedisten, op afroep diëtist.Het voorzitterschap rouleert. De voorzitter van het eetteam bewaakt de kwaliteit en is verantwoordelijkvoor de externe contacten. Een van de andere eetteamleden maakt notulen.13

Behandelprogramma Eetteam d.d. januari 2010VoorbesprekingDoel:- Functie van probleemgedrag verhelderen, hypothesevorming en voorstel behandeling- Bepalen of nader (medisch) onderzoek noodzakelijk of gewenst is (bijvoorbeeld nader psychologischonderzoek, een slikvideo, een 24-uurs P.H. meting of een endoscopisch onderzoek)- Besluit wel/niet behandelenAanwezig:Revalidatiearts en betrokken behandelaars (logopedist/orthopedagoog/ diëtist)Rapportage:Onderzoeksverslagen of samenvatting van de verslagen met een voorstel tot w el/niet behandelennaar oudersAdviesgesprekDoel:- Bespreking onderzoeksresultaten met ouders- Doel opstellen- Bespreken voorstel behandelplanAanwezig:Ouders, revalidatiearts, hoofdbehandelaarRapportage: Definitieve behandelplanTussenevaluatieDoel:- Bespreking verloop behandeling- Zonodig bijstellen behandelplan- Vervolgafspraken (tijdpad en inhoud)Aanwezig:Ouders, revalidatiearts, betrokken disciplinesExterne contacten:Teamleden en ouders informeren elkaar bij elk contact over de voortgangSamenwerking medebehandelaarsInformatie-uitw isseling met andere eetteams, expertisecentra/afd. eet- en drinkproblemen,oudercontactgroep ‘Nee-eten’14

Behandelprogramma Eetteam d.d. januari 20104 OrganisatieFuncties, taken en verantw oordelijkhedenBenodigde inzet per persoon (gebaseerd op twee nieuwe kinderen per maand)Revalidatiearts:Voor overleg: 5 uur per maandVoor intakes: 2 uur per maandOrthopedagoog:Voor overleg: 1 uur per weekVoor onderzoek: 8 uur per maandVoor interventie: 2 uur per weekLogopedist:Voor overleg: 1 uur per weekVoor onderzoek: 8 uur per maandVoor interventie: 0,5 uur per weekDiëtistVoor overleg: optioneelVoor onderzoek/interventie: 1 uur per maand4.1 Specifieke deskundighedenVoor allen: ervaring in omgaan met kinderen, jongeren en hun ouders, affiniteit met dedoelgroep en de problematiek, goede communicatieve en sociale vaardigheden,kennis over onderzoek- en behandelmethoden en technieken op gebied van eet- endrinkproblematiekVan de verschillende teamleden worden specifieke deskundigheden verwacht, te weten:Revalidatiearts:kennis over medische oorzaken en onderzoeksmethoden/ingrepen bij eet- endrinkproblematiekLogopedist:Kinderneurorevalidatie/logopedie, cursus sensorische integratie, cursus eet- endrinkproblemen bij jonge kinderen in een multidisciplinair perspectiefOrthopedagoog:ervaring met gedragstherapeutische technieken en video-interactiebegeleiding,aantekening diagnostiek4.2 RandvoorwaardenScholing:We zijn een expertise-team met een (boven)regionale functie op het gebied van eetproblemen bijkinderen en jeugdigen. Bijscholing is essentieel.Hulpmiddelen:testruimte voor onderzoek, behandelruimte voor directe therapie, testmateriaal, logopedischonderzoeksmateriaal, keukenuitzet, audio-visuele middelen, spelmateriaal15

Behandelprogramma Eetteam d.d. januari 2010Andere voorzieningen:Interne ondersteunende diensten: restauratieve voorzieningen, materiaal van therapeutischepeutergroepen en paramedische dienstenContacten extern: Oudercontact vereniging ‘Nee-eten’, andere eetteams in het land,4.3 Evaluatie van de inhoud van het behandelprogrammaProcesevaluatie aan de hand van het behandelprogramma vindt 1 keer per 2 jaar plaats. Alleteamleden zijn hierbij betrokken.Een tevredenheidsvragenlijst moet in de nabije toekomst worden ontwikkeld.4.4 Fiattering, programma eigenaar en dateringHet behandelprogramma is vastgesteld door de leden van het eetteam in 2009 en vanaf januari2010 in w erking. Het programma w ordt 1x per 2 jaar gew ijzigd op grond van deprocesevaluatie. De programma-eigenaar is de behandelteammanager, cluster 3.16

Behandelprogramma Eetteam d.d. januari 20105 ReferentiesBruyn, E.E.J. de, Ruijssenaars, A.J.J.M., Pameijer, N.K., & Aarle, E.J.M. van (2006). De diagnostischecyclus. Een praktijkleer. Leuven: Acco.Chatoor, I. (2002). Feeding disorders in infants and toddlers: diagnosis and treatment. Child andAdolescent Psychiatric Clinics of North America, 11, 163-183.DeGangi, G. (2000). Treatment of feeding disorders in children. In: Pediatric disorders of regulation inaffect and behaviour. A therapist’s guide to assessment and treatment. Elsevier Inc.Derkx, B., Rexwinkel, M., & Schmeets, M. (2008). Baby’s en kleuters die niet willen eten. Eentransdisciplinaire benadering vanuit het Infant Mental Health perspectief. In: De Inwendige mens.NPI reeks. Assen: van GorcumDidden, R., Moor, J. de, Waesberghe, B. van & Buijsen, C. (red.) (1998). Gedragsproblemen bij jongegehandicapte kinderen. NVO reeks. Utrecht: SWP.Dunn, W. (1999). Sensory-Profile. U.S.A.: Harcourt assessment Inc.Engel-Hoek, L. van den (2006). Eet- en drinkproblemen bij jonge kinderen. Assen: Van Gorcum.Greer, A.J., Gulotta, C.S., Masler, E.A., & Laud, R.B. (2008). Caregiver stress and outcomes of childrenwith pediatric feeding disorders treated in an intensive interdisciplinary program. Journal ofPediatric Psychology, 33, 612-620.Lier, M.H.M. van (2007). Voedings- en eetstoornissen bij jonge kinderen. In: Verheij, F., Verhulst, F.C., &Ferdinand, R.F. (red.) Kinder- en Jeugdpsychiatrie. Behandeling en Begeleiding. Assen: VanGorcum.Rietman, A. (2006). Sensory-Profile-NL. Harcourt Test PublishersRudolph, C.D., & Link, D.T. (2002). Feeding disorders in infants and children. Journal of PediatricGastroenterology and Nutrition, 49, 97-111.17

Behandelprogramma Eetteam d.d. januari 2010BIJLAGE 1Inhoud Eetteam-dossierVoorpagina met gegevensPersoonlijke gegevens kind en ouders/verzorgersDatum aanmelding eetteamVerwijzerReden voor aanmeldingHulpvraag oudersDiagnoseConclusies t.a.v. inhoud behandeling (hoofdbehandelaar, soort behandeling, frequentie)Datum afsluiting behandeling/begeleidingInhoud dossierMedische status/loopbriefAnamnese voedingsproblematiekVerslag logopedisch onderzoekObservatie/testverslagVerslag videoanalyseVerslag diëtistIdeografische theorie met verklarende hypothese(n)Samenvattend verslag ten behoeve van de Bespreking Analyse eetteam (ouderbrief)Definitieve behandelplanVoortgang behandeling/begeleidingEvaluatie/eindverslag, brief revalidatiearts naar verwijzer(s)18

Behandelprogramma Eetteam d.d. januari 2010BIJLAGE 2Checklijst voedingsproblemenSSP of SP vragenlijst meenemen, bij twijfel lateninvullen.anamnesealgemeen:zwangerschap(algemeen/veelvruchtwater/hikken?)geboorteontwikkeling (sensoriek/motoriek/sociaalemotioneel/cognitief/communicatie/groei/gewicht)gezondheid/medicatie- K.N.O. problemen (verkouden, amandeloflongproblemen)- epilepsie- hart- benauwdheid- stoelgang- ontlasting- allergie- pijn- huilen- etc.gehoor/visusgezinssituatieopvang/psz/schooltherapieëneten/drinkenprobleem:tot nu toe:sondeborst/flesvoeding terug door neus ouder dan 3 mnd.overgang naar andere voedingsmiddelen:samenstellingsmaaktemperatuurvoorkeur/afkeurovergang naar andere manier van eten/drinken:- reflexmatig --> willekeurig (2/3mnd.)- lepelvoeding (5/6 mnd.)- vloeibaar --> vast voedsel (7/8 mnd.,gemalen, geprakt, onbewerkt)- fles --> beker- gevoerd --> zelf (hand,lepel,vork)verslikkenspugenrefluxhuidige situatie:eten/drinken per dagvoorkeur/afkeur bepaald voedsel, welk?algemene voedingstoestand/groei/gewichthoudinghongergevoelmotoriek/responsiviteitwat gebeurt er in de mond:lippen/tong/kaakafhappen/bijten/sabbelen/kauwenzuigen/slikkentongpers/kokhalsreflexkwijlen/morsentempoverslikkenproppenspugenrefluxna slikken hoesten/kuchen/borrelig klinkendestemzelf/met hulp/gevoerdlepel/vork/handenfles/tuitbeker/beker/rietjespelen met etenandere dingen in mond stoppengebit, poetsen, electrisch? houding?mondgewoonte(speen/duim/tongpers/kwijlen/openmondgedrag)omstandigheden (rustig/druk/met gezin/apart/wiehelpt? verschil per persoon?))omgang met probleemmaatregelen tot nu toe, effect?overig:eetproblemen in de familiegedragcognitieve ontwikkelingopdracht voor ouders:- voedingsdagboek- video voedingsmomenten thuis- eigen beker/fles en tandenborstel mee en ietswat kind wel/niet lust19

Behandelprogramma Eetteam d.d. januari 2010BIJLAGE 3Bepaling van de voedingsbehoeften (energie, eiwit en vocht)De energiebehoefte kan berekend worden met behulp van de Schofieldformule voor rustmetabolisme metextra factoren voor activiteit, ziekte, (inhaal)groei(en energie-absorbtiecoëfficient).Het blijft een berekening en daarmee een grove benadering voor de werkelijke energiebehoefte voorkinderen en kan gebruikt worden als uitgangspunt.Het is daarom zeker zo belangrijk om regelmatig de lengte en gewicht te evalueren.(enterale voedingswijzer kinderen 2008, Nutricia)Ei = RMR x (AF+ZF-1) x GFEACWaarin: Ei = energie-innameRMR = rustmetabolisme, berekend volgens Schofield-formuleAF = activiteitsfactorZF = ziektefactorGF = groeifactorEAC = energieabsorbtiecoëfficiënt(uitwerking van verschillende factoren te vinden in Enterale voedingswijzer voor kinderen 2008, Nutricia,blz 18 – 23)literatuur: enterale voedingswijzer kinderen 2008, NutriciaInformatorium Voeding en Diëtetiek, hfdst VIII Voedingstoestand / ondervoeding; Ondervoeding bijkinderen VIIIb, blz 1-2020

Behandelprogramma Eetteam d.d. januari 2010BIJLAGE 4Indeling van stoornissen in eetgedrag bij (jonge) kinderen(van Lier, 2007; DC:0-3 R, 2009)As1: Aard van voedings- of eetstoornis- Voedingsstoornis van de zelfregulatie- Voedingsstoornis van de wederkerigheid kind-ouder/verzorger- Vroegkinderlijke anorexia- Sensorische voedselaversie- Voedingsstoornis samenhangend met een medische aandoening/lichamelijke ziekte- Voedingsstoornis samenhangend met ingrepen of traumata in het mond-keelgebied of hetmaag-darmkanaalAs 2: Ouder-kindrelatiestoornissen: problemen in de kwaliteit van de voedingsrelatie (primair ofsecundair)As 3: Stoornissen en aandoeningen op lichamelijk- en ontwikkelingsgebiedAs 4: Psychosociale stressfactoren: factoren binnen het gezin, omgeving of cultuur die invloed hebbenop het etenAs 5: Functioneel emotioneel ontwikkelingsniveau21